Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

70 VJETORI I VRASJES PABESISHT TË DIJETARIT DON NIKOLLË GAZULLI

by

Nga Fritz RADOVANI/

Ne Foto: DON NIKOLLË GAZULLI(1893 – 1946)

■“… Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim përsonal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasadori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.

■Aty ku u lé Besa dhe Burrnia, tash 70 vjet po mbretnon tradhëtia!

■Kush ishte Ky Burrë që as nuk i tutej syni nga bishat antishqiptare?! – Shikoni foton!

Asht i Fisit shekullor të Gazullorëve. Asht lé me 1893 në Dajç të Zadrimës. Gjimnazin e ka perfundue në ata thëmele ku qeveria jugosllave porositë mikun e vet gjinokastrit, që sa maparë “me e shkatrrue me kulm e temel atë çerdhe”… Studimet e nalta i vazhdoi në Insbruck dhe Tirol per filozofi dhe teologji. Në 1917 shugurohet në Romë. Vjen në Atdhe dhe i kushtohet prirjes së vet në lamen e gjuhësisë, ku mbetë shkenctar i vertetë. Koha e prodhimtarisë asht shumë e shkurtë tue dijtë se edhe në 1927, u dënue kater vjetë burg nga Ahmet Zogu, pikrisht kur vari vllaun e Tij Don Gjon Gazullin, në 1927 në Shkoder.

Asht e vertetë se “Malësorët e Veriut në 2000 vjetë nuk e ndrruen Fenë Katolike”, po si e ruejtën dhe me sa gjak i lane Ata shkambijë e shpella, ku në dy gjunjë nder shtroje e mbuloje kashtet luteshin para Kryqit dhe betoheshin per “Besë, Burrni e Bujari”, ndaj mikut dhe shokut, ate e dijnë vetem Ata shkrepa, ku asht daltue historia e Atyne Viseve!

■Pabesia e “çlirimtarëve” të Enver Hoxhës, Koçi Xoxes dhe Mehmet Shehut ndaj Veriut, sot duhet zanë vendin kryesor në faqet e historisë, dhe duhet ti bahet e kjartë kryesisht Rinisë Shqiptare, se “çlirimtarët” zhytën Shqipninë e Gjergj Kastriotit në vitin 1944 nën thundrat gjakatare të sllavokomunistëve jugosllavë, grekë dhe bolshevikë stalinistë.

■Kur nder krahinat e Berdicës vazhdonte qendresa antikomuniste në Dhjetor të 1944, mbas Taraboshit ishin të rreshtuem formacionet jugosllave me shtypë rezistencën…

■Kur krimineli Mehmet Shehu nuk ia doli me thye priten e Prekë Calit, tradhëtisht i ra mbas shpine nga krahinat e pushtueme prej forcave jugosllave, të cilat morën pjesë në luftën kunder Malësorëve të Kelmendit perkrah “çlirimtarëve” tradhëtarë të M. Shehut, dhe mbasi vrane 118 Burra të Malësisë, i hollën nder lumej e prroska…

■Pandi Kristo pohon: “Ato Lleshrat e Prengrat i kemi vrarë faj e pafaj vetëm sepse kanë qenë katolikë!” Lista e kriminelëve vrastarë asht ajo që ka dekorue kryeministri Rama.

■Po, per Klerikët Katolik kishte ndonjë “urdhër sekret” nga E.Hoxha? – Edhe ajo asht e ruejtun pranë arkivit të “Seksionit Katolik në Degen e Mbrendshme të Shkodres”…

■Shikoni arkivin e Drejtorisë së Mbrojtjes së Popullit (Drejtoria e Sigurimit të Shtetit)… Mbrenda të cilit vepronte Seksioni Katolik. Jugosllavët kishin Seksionin nr. 2, ku ishte prezent referenti per Klerin Katolik Shqiptat. Këta seksione sllavokomuniste kishin një qellim të perbashkët: Zbatimin e Gjenocidit kunder Klerit Katolik Shqiptar, shkatrrimin me kulm e thëmel të çerdhes Françeskane, dhe shfarosjen e inteligjencës katolike, të përgatitun nder universitetet Europjano Perëndimore. Eksperienca jugosllave dhe greke me Popullsinë Shqiptare nder shekuj, per zhdukjen e Saj graduale do të zbatohej nga të gjitha palët e interesueme me mjetet ma barbare, simbas porosive të referentëve…që aso kohe ishin shpernda nder të gjitha fshatrat e Malësisë, mbrenda brigadave të Ndjekjes.

■Rradhen e kishte Don Nikoll Gazulli, Prifti i Shkrelit, shkenctar dhe Klerik i njohun në rrethet intelektuale Europjane. Referenti jugosllav përgatiti terrenin per vrasjen e Don Nikollit, me anën e “malësorëve kapadai”, tue ua mbushë kokat boshe me biseda dhe shpifje kunder Priftit, i cili “edhe mund të vritet nga fshatarët e vet, kur Ai tradhëton Atdheun e Fenë.” Këte referenti e kishte lexue nder libra sekrete fetare Ortodokse. Per me u “sigurue” malësori shkon dhe takon At Konrrad Gjolaj në Kuvendin e Fretenve në Shkoder, dhe sigurohet se, ashtu asht kur “tradhëtia e Priftit vertetohet botnisht…”

■Me daten 23 Mars 1946, i papajtueshmi Don Nikoll Gazulli me pushtetin komunist në Shqipni, gjindet i vramë në Rrencë – Suka të Vrithit, dhe varroset në Sterkujë me urdhen të dy prej kriminelëve ma të urryem nga krahinat e Maleve të Veriut, Zoji Thëmeli kryetar i Degës së Mbrendshme të Shkodres, dhe toger Baba i Koplikut…

■Emni i vrasësit mbeti “sekret Rrëfimi” i pashkruem në librin e At Gjolaj “Çinarët”.

■Deri në vitin 1990 pak kush e ka njoh dijetarin Don Nikoll Gazulli, autor i veprave të mëdha “Fjalorthi Toponomastik”, “Fjalorthi i Ri”, “Fjalorthi i fjalëve të rralla të Malësisë Veriore”, punimeve të botueme në “Hylli i Dritës” me pseudonim “Gelasius”, dhe sa Veprave të tjera, të cilat nuk mund ta dijmë se sa nuk janë plaçkitë… ashtusi veprat e At Justin Rrotës, At Donat Kurtit, Don Aleksander Sirdanit etj.., në këta 70 vjetë!

***

■Sot né perkujtojmë 70 vjetorin e kësaj vrasje të pabesë të Don Nikoll Gazullit!

■Kultura Shqiptare pa Këta Kolosë, që vune thëmelet dhe kulmin e Asaj binaje që thirret Shqipni, vetem vyshket… Po, Gjaku i Tyne i shkuem rrëkajë per “Atdhé e Fé”, do ti vadisin per mos me vdekë kurrma!

■Jo heshtje! Shqiptarë…

Asnjeni prej Tyne Gegënishten e bukur të daltueme në shkam nuk e ka marrë me vete!

■Asht Gjuha e Atyne Maleve që nuk shuhen as, sheshohen, dhe as thërmohen kurrë!

*Pjesa e VI… Vazhdon Pjesa e VII…

Melbourne, 22 Mars 2016.

 

VATIKANI DHE “SHQIPNIA”

by

PAPA GJON PALI II PUTHI TOKEN E GJERGJ KASTRIOTIT/

Nga Fritz RADOVANI*/

 ■Gjergj Kastrioti – Skenderbeu – i la Popullit Shqiptar: Shtetin e Lirë Shqiptar, Flamurin, Unitetin e Gjuhës, Trojeve dhe të Fesë, si dhe Identitetin Europjan Perëndimor.

Per këta sot flasin: Flamuri ynë me Shqipen dykrenare, Perkrenaria e Shpata e Tij.

■Mbështetja kryesore e Gjergj Kastriotit në Europë, ishte Shteti i Vatikanit. Kryesisht të gjithë Papët e Romës e mbështetën Prijsin e Shqiptarëve Gjergj Kastrioti, si Mbrojtës i Krishtenimit Europjan, Lirisë së Atdheut të vet dhe Luftar i vendosun per identitetin e Shqiptarëve me frymen kulturës përparimtare të Europës Përendimore.

■Mirënjohja e Vatikanit per Gjergj Kastriotin asht kenë dhe mbetet e përjetshme!

■Në mënyren ma të paligjëshme, kur në Shqipni sllavokomunistët jugosllavë vendosën në qeverisjen provizore sherbëtorët terroristë Enver Hoxha me shokë, veprimi i parë që ata kanë zbatue nga porositë e Titos, ishte “premja e mardhanjeve diplomatike të shtetit Shqiptar me Vatikanin, me 25 Maji 1945, dhe nxjerrja jashtë e Delegatit Apostolik të Vatikanit nga Shqipnia Imzot Leone G.B. Nigris.” Asgja e papritun. Në fillim të Janarit të 1945, kur Kuvendin e Fretenve e vizituen terroristi Sheuqet Peçi dhe Mehmet Shehu, të dy kerkuen nga Provinçiali At Mati Prennushi shkëputjen e Kishës Katolike nga Vatikani dhe, të dy morën të njajtën pergjegje: “Françeskanët nuk do të perzihen në politikë dhe, se nuk do të pranojnë me disktue premjen e marrdhanjeve me Vatikanin, mbasi nuk e kemi nder mend me u kthye Ortodoks si Kishat Autoçefale të Lindjes…”

Po këte mendim e mbështetën edhe Imz. Vinçenc Prennushi dhe At Pjeter Mëshkalla në Tiranë, si dhe të gjithë Klerikët Katolik që u perfshine në Gjenocidin e njohun komunist.

■Këte mendim e dinin edhe Aleatët që në shtator 1944 nga Don Ndre Zadeja, se kur u takue me kolonelin anglez Neel i pat kerkue: “Theksova nevojën që Populli Shqiptar, i vorfen e me armiq shekullor që janë sllavi, bullgari, greku, Italia, ka nevojë për nji mbrojtje nga Fuqitë e hueja…” Prokurori Sotir Dodona, shenon: “Këtu nuk ka bërë tjeter veç detyrën e kollonës së pestë dhe ka treguar një urrejtje për frontin N.Çl.” (Dosja 677).

■Në Maji 1945 Delegati Apostolik Imz. Leone G.B. Nigris, kur u largue perfundimisht  nga Shqipnia me urdhen të Enver Hoxhës, Ai la në vendin e Tij Imz. Frano P. Gjinin, si Regjent i Delegacionit Apostolik në Shqipni, i cili deklaroi: “Unë nuk do t’a ndajë kurr grigjen teme nga Selia e Shejtë…” (1945).

■DOSJA 1302/II – A, Imz. Gjini deklaron: “Nji kopje të letres u vendos t’i jepet Misionit Anglez ose Amerikan, per dijeni nga ana e tyne si dhe me vue në dijeni Vatikanin, mbasi perfundimisht ishin nderpre korespondencat nga Shqipnia. Dergimi i kësaj letre në Vatikan kishte për qellim që të vihej në dijeni Selia e Shejtë se Kleri Katolik Shqiptar, nuk i nderpret lidhjet me Te, dhe se kjo çeshtje, asht vetem kërkesë kamngulëse e qeverisë komuniste të Tiranës e kryesueme nga Enver Hoxha.” (1946).

■Mosnjohja e Regjentit Imz. Frano Gjini nga qeveria e Tiranës, lidhja e saj me qeverinë komuniste jugosllave, vrasja e Malësorëve të Veriut dhe të Mirditës, per mospajtim me okupacionin e Shqipnisë nga Jugosllavia e Titos, vazhdimsia antikombtare e politikës së PKSh që në formimin e saj me 8 nandor 1941, e detyrojnë Imz. Gjinin me ba hapin e Tij të randsishem, per me evitue mundsinë e Enver Hoxhës me akuzue Klerin Katolik, prandej, Ai Urdhnoi: “Mos implikimi i çdo Kleriku, kushdo kjoftë, me asnji çeshtje politike, pra ndalimin e plotë të marrjes me politikë. Urdhni asht i padiskutueshëm dhe i pakundershtueshëm.” (Origjinali ruhet në Arkiv.)

■Imzot Frano Gjini, arrestohet me 15 Nandor 1946, torturohet dhe mbasi nuk pranon asnjë akuze dhe shpifje, pushkatohet me 11 Mars 1948 me Prelatët e Klerit Katolik.

■Perpjekjet e Tiranës “kuqe” per shkëputje nga Vatikani vazhdojnë deri në korrik 1951, kur pjesa e mbetun e Klerit Katolik “aprovoi” “Statutin e Kishës Katolike Shqiptare”.

Klerikët që nuk e nenshkruen atë Statut u pushkatuen ose u zhdukën me të tjera mjete nga sigurimi i shtetit, tue u urdhnue direkt nga Enver Hoxha dhe Nexhmije Hoxha,  që edhe ajo urdhnonte nga karrigat e Kuvendi Popullor…

***

9 NANDOR 1989, Muri i Berlinit ra!

■Në Rumani vritet Çaushesku me të shoqen nga turmat e popullit rumun…

■14 Janar 1990, në Shkoder mendohet me u rrezue busti i Stalinit… Bahen arrestime.

Me 11 Nandor 1990, Don Simon Jubani thotë Meshen e parë në Rrëmaji mbas 1967…

Në Shkurt 1991, formohen në Shqipni Bashkimi i Sindikatave të Pavaruna…

Shqiptarët mbas Lirisë së Fesë, kerkojnë formimin e partive politike e zgjedhje të Lira.

Mbas heqjes në Shkoder të bustit E. Hoxhës, në 20 Shkurt 1991 hiqet shtatoria në Tiranë.

Rinia Shqiptare brohoritë: “E duam Shqipninë si gjithë Europa!”

***

■16 TETOR 1978, Karol VOJTILA zgjidhet Papa i Kishës Katolike në Vatikan.

Fillon takimet me udhëheqës shpirtnor e politik nga gjithë Bota…fillon lidhjet me shumë shtete të mbetuna pezull si ShBA, BRSS, Hungari, Çekosllovaki, Rumani etj…(1990).

20 Mars 1991, vjen per vizitë private Zv/Ministri Claudio Celi, pergjegjës per mardhanje të Vatikanit në KSBE, dhe me rasen e vizitës së Tij në Shkoder, jemi takue në Turizmin e Shkodres, ku kemi shkembye mendime per lidhjet e ardhëshme me Vatikanin.

■22 Gusht 1992, Papa Gjon Pali II ban Apelin e sigurimit Paqës në Ballkan…

■2 Dhjetor 1992, Shqipnia bahet antare e “Konferencës Islamike”…

■Prill 1993, Paraqet letrat kredenciale pranë Selisë Shenjte Ambasadori Villy Kamsi.

■25 Prill 1993, PAPA GJON PALI II viziton Atdheun e Gjergj Kastriotit…

■21 Shtator 2014, PAPA FRANÇESKU, viziton Tiranën në pragun e “rilindjes”…

Janë ba dy vjetë që “Rilindja” e Tiranës nuk gjenë asnjë “Katolik” të pa bamë synet, me e dergue Ambasador në Vatikan… Mos ndoshta, “ngerrçi” i para 70 vjetëve, që në 1945 na nxori nga Europa per 50 vjetë, na ka marrakotë…e janë ba 25 vjetë që “Shqiptarët” nuk gjejnë ende çelsat e “Dyerve të Europës”…Po, rrijnë tue shikue “hanën”…?!

■Bahet fjalë per “40 Martirë të Kishës Katolike”, kur numuri i vertetë i Atyne Martirëve që u pushkatuen, u mbyten nder balta e kampe pune, Ua nxorën Shpirtin tue i shkye per gjymtyrësh, e sot nuk kanë as Varre, po shka asht ma keq “edhe fshihen si numur nga

Libri Martirizimi i Kishës Katolike në Shqipni 1944 – 1990”, Liber i cili, Ju dhurue edhe Papës Gjon Pali II, kur vizitoi Shqipninë…E numuri nuk asht 40, po asht 131 Klerikë, që ka perfshi Gjenocidi nga të cilët, janë zhdukë nga faqja e dheut 61 Klerikë Katolik.

■Sikur para Kathedrales së Shkodres të digjeshin librat e shkruem nga 1945 e deri 1993, kunder Papëve e Vatikanit, tue perjashtue “Inkuizicionin e Kishës”, jam i sigurt se flaka e atyne librave do të shihej jo vetem në Romë, po edhe në Athinë, Beograd e Stamboll!

            *Vazhdon Pjesa e VI…

Melbourne, 16 Mars 2016.

11 MARS 1948-PUSHKATOHEN PRELATËT E KLERIT KATOLIK SHQIPTAR

by

Nga Fritz RADOVANI/

 Ne Foto- 1946 KISHA E DHUNUEME DHE BURGU I KISHËS-(Fototeka Marubi)/

DOSJA 1302/II- A: “IMZOT FRANO PJETËR GJINI ME SHOKË…”/

■“… Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim përsonal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasadori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.

■“Për me shkatrrue me kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkoder…”, me porosi të sllavokomunistëve jugosllav, të cilët udhzoheshin nga Moska stalinjane, nder të gjitha vendet e Europës Lindore u zbatue i njajti plan shkatrrimi si në Shqipninë e Veriut, ku në shumë Kisha Katolike, sigurimi i shtetit në vitin 1946, futi arka me armë e bombe per me akuzue Klerin Katolik se gjoja, “këto arka ishin mëshef nga drejtuesit e Kishës…”

■Plot 70 vjetë perpara, ky projekt i komunitëve jugosllavë u zbatue në Kishen e Fretenve të Shkodres. Ndersa në Kishen e Oroshit të Mirditës dhe tek Kisha e Rubikut, u zbatue nën drejtimin e xhelatëve të Petrit Dumes, që ishin ngarkue nga sigurimi i shtetit me porosi të vetë terroristëve Enver Hoxha, Koçi Xoxe dhe Mehmet Shehu.

■Në Shkoder ishte zbatues Zoji Thëmeli, Hulusi Hako, Dilaver Sadiku, Pjerin Kçira, Lin Çollaku, Nush Baba, Gjovalin Mazrreku… që, me datën 17 Nandor 1946, rreth orës 2 të mengjesit, futën armët në Kishen Françeskane të Gjuhadolit. (Dishmi e Zef Bardhokut). Ishin arrestue Provinçiali At Mati Prennushi, rektori At Çiprian Nika, dhe me daten 17 u pranguen të gjithë fretnit tjerë që ishin në Kuvendin e Gjuhadolit, i cili u kthye në burgun ma të mnershem të Shqipnisë komuniste, ku hetimet vazhduen me torturat ma shnjerzore deri në vitin 1948, derisa me 11 Mars t’ akuzuemit u ekzekutuene në Zallin e Kirit, pranë Varrezave të Rrëmajit… E edhe sot “vendi i ekzekutimit” nuk tregohet!

■Per armët e futuna nga sigurimi në Kishen e Oroshit Mirditës asht shkrue shumë pak! E pra, viktimat kanë fillue me Abatin e Mirditës Imzot Frano Gjini, e kanë vazhdue deri me 4 Prill 1986, kur vdiq në burg ordinari i Nderuem i Asaj Kishë Don Lec Sahatçija.

■Gjyqet u zhvilluen në Janarin e vitit 1948…

Tek Dosja 1302/II – A, asht edhe ky Proces – verbal i aprovuem nga E. Hoxha:

Republika Popullore e Shqipërisë                      V.F.L.P.

Gjykata Ushtarake Shkodër

Shkodër, më 12 mars 1948 Shkresë Nr. 64/III Prot.

GJYKATËS SË NALTË USHTARAKE Tiranë

Përgjigje e shkresës Nr. 88 datë 8 mars 1948: Ju njoftojmë se të dënuarit ME VDEKJE:

  1. MONSINJOR FRANO PJETËR GJINI, 2. PADËR MATI KOL PRENNUSHI, dhe, 3.DON NIKOLL ZEF DEDA, të gjithë nga Shkodra, u ekzekutuan me datën 11 mars 1948, ora 5.00 para dite dhe fjala e fundit ka qenë:
  2. MONSINJOR FRANO P. GJINI tha se: Rroftë Krishti Mbret, Feja Katolike dhe Katolikët në botë, Rroftë Papa, gjaku dhe trupi i em mbetët këtu, por Shpirti dhe zemra është tek Papa. Rroftë Shqipnija!
  3. PADËR MATI KOL PRENNUSHI tha se: Jam i pafajshëm, po vdes në krye të detyrës s’eme. Rroftë Krishti Mbret, Rroftë Papa, Rrofshin Katolikët, Rroftë Shqipnija!

U bëj hallallë gjyqit dhe ato që do të shtijnë mbi trupat tonë të pafajshëm!

  1. DON NIKOLL ZEF DEDA tha se: Rroftë Shqipnija, po vritem në punën teme. Rroftë Krishti Mbret, Rroftë Populli Shqiptar!
  2. Kryetar i Gjykatës Kapiten i I-rë                    (Misto Bllaci) d.v.”

***

■Po, në zyret e kësaj hetuesije, shka bahej mbi trupat e këtyne Martirëve Atdhetarë?!

PER KËTA MARTIRË DO TË FLASIN DËSHMITARËT BASHKVUEJTËS:

■Zonja Terezina Pali (Zorba), më tregonte si e kishin torturue për vdekje në Kishë At Mati Prennushin, kur gjironin filmin jugosllavët tek Elteri me armë në dorë. Mbasi e sollën në qeli e pashë se çalonte, e pyeta: “Çka të banë Padër Mati?” – Ai u përgjegj me za të ultë – mos pyet… por, për mos me i kënaqë këta qej, eja të këndojmë… dhe filloi Ai vetë i pari kangën “Në Shkodër tonë ka ra nji dritë”… Shpesh këndonte me za të ultë për mos me na lanë me u ligështue para torturave, Ai na epte zemër edhe né që aso kohe ishim shumë të reja e shpesh dëshproheshim shumë. Njëditë erdhi i lamë në gjak, se i kishte ra ballit Nesti Kopali… Ndersa, At Çiprian Nika ishte me të vërtetë si Shenjt, vazhdonte Terezina, vuente shumë prej kambëve se ia kishin djegë damarët me hekur të skuqun ndërsa çorapët iu ngjitëshin për mish nga plagët e peshgvës, kësi plagësh kishte edhe në shpinë, këmisha iu shkapte prej plagëve vetëm… kur e thërriste hetuesi, që ma shpesh e siellte pandjenja se me kambët e veta, megjithatë gjente forca me qëndrue … Forca e tyne ishin vetëm urata e lutjët e vazhdueshme…

■Prof. Adem Bazhdari, tregonte: “Nuk e harroj kurrë Imzot Gjinin të varun në një pemë, po e torturonin. Erdhi Zoi Themeli dhe Pjerin Kçira, Monsinjori u lypi pak ujë. Pjerini mori një tas dhe ia mbushi me urinën e vet aty mbas një peme dhe ia dha Monsinjorit, që kishte mashumë se dy ditë pa pi ujë. I shkreti Monsinjor… piu shka i dhanë ata mizorë. E zgjidhën, Ai ra për tokë, nuk ecte, e sollën me dy policë në dhomë dhe mbas pak minutash erdhën e na morën të dyve, sa mërrijtëm në krye të shkallës së gurit ndër fretën, Pjerini holli poshtë At Matinë… mendueme se e mbytën, por jo, ishte i gjallë dhe i gjakosun fëtyrët, – E shihni? -Na pyeti Zoi, – kështu do ta pësoni dhe juve, mos flisni po deshët!… Kur na çuan në dhomë Monsinjori tha vetëm kaq: ”Për hatër të Zotit!….” dhe fshani… Krahët, kambët dhe shpinën i kishte me plagë të qelbëzueme, ia mjekonin vetëm me krypë dhe ia lynin me pezhgëve të nxehtë, stjetullat i kishte gjithmonë të hapuna tue kullue qelb nga vezët e zieme dhe të ngrohta që i vinin gjithnjë.

Ndërsa, për Imzot Nikoll Dedën tregonte se nuk njifëj ma, ishte ba sa një fëmijë gjithë plagë, i moçatun fëtyre dhe i pazoti me ecë, kambët i kishte të qelbëzueme…

■Një bashkëvuejtës e kishte pyet njëherë, kur e gjet të shtrimë në dysheme: “Kush je ti?” – Ai ishte përgjegjë: – “Kam pas kenë Don Nikoll Deda”, me të vërtetë “s’ ishte ma Ai!” ■I ndjeri Caf Dragusha, që asht pushkatue me këtë grup, i tregonte një bashkëvuejtësi ndër ato ditë mjerimi kur ishin në një qeli, se një natë i kishin shkue tek biruca e tij katër oficera të naltë, si dukej nga Tirana, njeni nga veshja dukej jugosllav. E kishin pyetë me kambngulje; – janë ba ose jo mbledhjet për të cilat bahet fjalë në proçes të Don Nikoll Dedës, në shtëpinë e Cin Serreqit dhe të Pjetër Dedës? – Cafi u ishte përgjegjë: – A janë ba, a nuk janë ba mbledhjet, unë nuk e dij, por, derisa më keni përzi edhe mue, e thoni, se ke kenë edhe ti, e mbasi unë nuk kam kenë aty, edhe mbledhjet nuk duhët të jenë ba! Përfundonte bisedën tue thanë: “Ah, këta komunistat, janë derbedera! Nuk i njeh kush…” Në darkë i kishte hapë sportelin Fadil Kapisyzi dhe i kishte thanë: “Po ti Caf, na ishe kenë ba edhe avokati i Cin Serreqit, dije mirë se njëqind krena me pasë, një nuk të shpëton as ty, as atij, a more vesh?” dhe me të vërtetë e kishte mbajtë fjalën, tregonte bashkëvuejtësi, mbas pak ditësh u pushkatuen të dy…

■Një Zonjë (V. K.) tregon: “… Na rrahnin, na shanin me fjalët ku ishin ma të ndytat. Ishim të reja, 18 vjeçe, nuk i kishim ndigjue kurrë ato flligështina, na torturonin dhe mandej na çvishnin dhe vetëm ndër këmisha në pikën e dimnit, na hidhnin ndër dhomat e priftënve… por, Ata, menjëherë na mbulonin me pelerinat e tyne, e vetë mërdhitnin të shkretët gjithë natën. Kur na dilte gjumi i ndigjonim tue thanë uratë. Na u thonim: “Merre tash pelerinën dhe flej pak edhe ti, se nuk ke mbyllë sy gjithë natën!

– Jo, jo, vazhdo e flej ti, – na thonin Ata, – flej edhe pak se je e re, na jemi mësue e durojmë.” Porosia e tyne ishte: “Mundohuni me durue për hatër të Zotit!…”

■Z. Ragip Meta, atëherë, i dënuem me vdekje, tregon se ishte kenë në një dhomë me 25 vetë të dënuem me vdekje. “Kur hapej dera, u çonim në kambë ashtu si ishim të lidhun dhe donim me shkue të parët, me kenë e mujtun të gjithë me u pushkatue. Na vinte keq kur nuk na merrnin kaq na ishte mërzitë jeta prej torturave, urisë, etjës dhe pagjumësisë”

■Zonja Drita Kosturi më tregonte, sësi e kishin lidhë në një shtyllë druni At Frano Kirin, e kishin nxjerrë në pishën e diellit në piskun e vapës në verë, të veshun trashë. Kur i kërkonte ujë ose me krye nëvojat përsonale, e lironin shtyllën e mbajtun me litar dhe i shkreti At Frano, përplasej me fëtyrë përtokë, gjakosej, humbiste ndjenjat, e lagnin me ujë dhe e ngjitnin prap shtyllën nalt. Disa ditë e kishte pa ajo vetë me sytë e saj …

■Zonja Ana Daja, tronditej kur shpjegonte sësi ka pa Don Anton Muzaj, në hollin e Kuvendit të zhytun deri në bel në një ujë të qelbun, të përzimë me pisllëkun e pusave të zezë, në të ftohtin e dimnit të Shkodrës, dhe kur e merrte kolli, skuqej ai vend nga gjaku që nxirrte përgoje… E torturonte, tregonte Ajo, i pashpirti Pjerin Kçira.

■Z. Tom Leci, pyet Hafiz Dërgutin se cila asht arësyeja që e torturonin aq shumë, Ai i përgjegjet: “Më kërkojnë dëshmi për priftën, kërkojnë me na përça, e nesër me thanë se, u pushkatuen priftnit me dëshmitë e rreme të hoxhallarëve. I kam thanë, bani çka të dueni se këtë punë nuk e baj kurrë pasha Allahun!”

■Z. Viktore Kuka, tregonte sësi njëditë i ndjeri Dulo Kali i kishte kërkue pak ujë me pi Dulaçit, dhe ky i thotë Elez Mesit me i sjellë një safë me ujë Dulit. Elezi ia sjellë dhe Duli e pin atë ujë që mbas pak minutash i shkreti Dulo Kali rropatej në birucë nga tmeri, mbasi uji ishte kenë i krypun… Elezi tallej në korridor, “lype ujë, ta sollëm, po bërtite po të japim edhe hu …”

■Motër Gjyzepina Radovani, infermjere në spitalin e burgut tregonte si kishte mjekue me duert e saja disa nga këta martirë. Ajo, fliste me dhimbje të madhe për At Çiprian Nikën dhe At Donat Kurtin, të parit i kishin thye kambën dhe nuk i ngjitej se kishte fillue kalbëzimi, ndërsa At Donatit, me që e dinin se asht i smurë me stomak i epnin ushqime që i ngacmonin dhimbjet, për mos me kenë kurrë i qetë. Me shumë kujdes Dr. Federik Shiroka i bante injeksione qetësuese, po mbas pak ditësh e merrnin pa u shërue ashtu si Monsinjor Gjinin, që tue e marrë me shkalc plehu, policët i thanë: “Doktor, mos harxho ilaçe kot, se për t’a pushkatuar kemi!”, – Ai u ishte përgjegjë: “Unë jam mjek, sa të jenë të gjallë dhe në duert e mija unë do të baj detyrën teme, ndër duert tueja, dini ju çka bani!”. Njeni nga xhelatët kishte murmuritë: “Hajt, hajt, se as ti nuk e ke të gjatë!..”

■Z. Loro Vata më tregonte se, në “Burgun e Kishës së Fretënve”, ka pasë njerëz që prej ditës së arrëstimit e deri mbas një viti që janë pushkatue, ose dënue e nisë ndër burgje të tjera e kampe, nuk janë la me ujë asnjëherë… se, ma, vendi i ushkurit të mbathjëve, apo vendët e tegelave ishin të bamë zi prej morrave.

■Z. Ragip Meta më tregonte, sësi njëditë Shyqyri Qoku dhe Alush Bakalli, zagar të rinjë aso kohe, kishin hypë mbi dy klerikë në oborrin e burgut. Në dorë kishin nga një kamxhik dhe i binin dy priftënve, tue vrritë: “Kush mërrinë i pari tek muri sot nuk rrahët, hajt, ecë, kush po del i pari?” … Asnjeni nga priftnit nuk ecte, asnjeni nuk donte me lanë mbrapa shokun me u rrah … Asnjeni pothuej nuk njihej në fëtyrë. Priftënt ishin ba me mjekrra deri në bel, ndërsa hoxhallarëve ua kishin pre mjekrrat. Asnjena palë nuk dëshmonte për palën tjetër, një mirëkuptim i veçantë…”

■Z. Elez Troshani, thonte: “Lum ata që kanë kenë në një dhomë me Monsinjor Gjinin dhe At Mati Prennushin, ndër ata dy muej para se me u ekzekutue, se nuk e kuptonin ku po i çojnë, a po i çonin në piknik, apo me u pushkatue. Biseda dhe humori i tyne të largonte frikën e vdekjes…mënyra sësi shpjegonin vdekjen Ata e bante të riun po, por dhe plakun mos me u tutë nga plumbi.”

■Dr. Papavrami, shpjegonte se, atëditë me 11 mars, rreth orës 04.30 të mëngjezit kur po i lidhnin në Zallin e Kirit për me i pushkatuar, në mes të At Matisë dhe At Çiprianit kanë lidhë ingj. Fahri Rusin, 28 vjeç. At Matia, i thotë Fahriut: “Fahri, je më i riu, qëndro si burrat dhe mos i turpëro të Parët e familjes sate!” – Fahriu i përgjigjet: “Nuk besoj se kush nga fisi em ka pasë këtë fat, me dhenë jetën mjedis dy Shejtënve, për çfarë me u tremb?” Burrërisht u ngjitën tek stomi i një gropës 4X2 ml. E hapur mbas Pendës së Kirit, drejt me çinarin e dytë, vërtikalisht me Pendën, në drejtim Lindje-Perëndim,” shpjegonte doktori, i thirrun si mjek ligjor në pushkatimin e këtyne 16 vetëve. “Mbasi i lidhën edhe ndër brryla me vargoj me drynjë, aty maje atij stomi, i kërkuan “fjalën e fundit”. Nuk më harrohet kurrë, edhe pse kanë kaluar 50 vjet, qëndrimi burrëror i klerikëve katholikë. Atyre nuk iu trembej syri nga vdekja, sëpse mbi jetën e këtueshme kishte triumfuar ideali i lartë i fitorës së Parajsës me vuajtjët e tyre, që nuk mund të tregohën, madje, ato vuajtje nuk krahasohën as me Kalvarin. Shtinë me armë mbi ato gjokse burrash që dukeshin si lisa … Ranë andej stomit … kur u afrova me vërtetuar vdekjën nuk mujta me vizituar asnjërin, kishin rënë në gropë dhe ishin mbuluar nga gjaku i tyre. Nuk dukëj se jetonte ndonjëri …asnjë lëvizje në atë pellg gjaku. Mbas gjysëm ore i mbuluan me dhé. …..Atëherë, nuk dija me kuptuar si falët gjykatësi dhe toga e pushkatimit kur je i pafajshëm … Krishti, Papa dhe Shqipëria ishin Ideali i tyre!” (Shpjegim gojor në vitin 1993, në Shkodër).

***

■Për “Lëvizjen e Postribës të 9 shtatorit 1946”, me 11 mars 1948 janë pushkatue:

  1. Imzot Frano Gjini, 2. At Mati Prennushi, 3. Don Nikoll Deda, 4. At Çiprian Nika,
  2. Cin Serreqi, 6. Dulo Kali, 7. Caf Dragusha, 8. Guljelm Suma, 9. Ing. Fahri Rusi,
  3. Murat Hysen Haxhija, 11. Bilbil Hajmi, 12. Pjetër Prendush Pali, 13. Gaspër Simon Gaspri, 14. Xhelal Hardolli, 15. Zef Kol Prela, 16. Rasim Gjyrezi…

E sa qinda të tjerë pa gjyq, që nuk figurojnë as në rregjistrin e të vramëve…

■Krenaria kombëtare e Popullit Shqiptar, ndera, burrnia, gjaku i kulluem dhe guximi i pathyeshëm heroik i këtyne Burrave të pastër, lyp drejtësi, paqë dhe shpagim, pa të cilat, Shqiptarët kurrë nuk kanë me mërrijtë në një Pajtim Kombëtar!

■HAPNI DOSJET E KRIMINELAVE!

■Mos harroni! Të gjitha këto vrasje e zhdukje Atdhetarësh per Enver Hoxhen e pasuesit e tij kriminelë ishin një siguri e perjetshme kolltuku, pushteti dhe grabitje e pasunisë së Shqipnisë së robnueme, që po vazhdon edhe sot!

       *Pjesa e IV.Vazhdon Pjesa e V…

Melbourne, 10 Mars 2016.

“BASHKIMI SHQIPTAR”, E PARA ORGANIZATË DEMOKRATIKE PAS LUFTS

by

Nga Fritz RADOVANI/*

 Ne Foto: MARK ÇUNI (1920 – 1946)/

HAPNI  36 DOSJE!/

■“… Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim përsonal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasatori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.

■Këte e verteton dhe z. H. Kissinger në librin “Diplomacia”, fq. 443, ku nder tjera thotë:

“Stalini mundi të impononte kufijtë e Europës Lindore pa ndermarrë një risk të tepruar, sepse ushtritë sovjetike i kishin pushtuar këto zona… Dy vitet e para pas luftës, vetëm Jugosllavia dhe Shqipëria vendosën diktatura komuniste.”…

■Bota vazhdonte me u la në gjak, e bombet binin mbi kokat tona kur Trimi i Nderuem Mark Çuni, mendonte per Liri, Paqë dhe Demokraci Europjano Përendimore…

Mark Çuni ishte nga fshati Bushat i Shkodres, u pushkatue në moshen ma të bukur 26 vjeçare. Ai e formoi këte Organizatë antikomuniste “Bashkimi Shqiptar” me të gjitha besimet, per me realizue zgjedhjet pluraliste në Shqipni, atëherë kur ende nuk diheshin “rezultatet e Konferencës së Jaltës”,  pikrisht kur Enver Hoxha, kerkonte me rrejtë e  me mashtrue në Shkoder, si gjithmonë, me anen e agjentit stalinist  Sejfullah Maleshova, per “zgjedhje demokratike” dhe “Shqipëri të Lirë e të Pavarur”, atëherë kur, thundrat e sllavokomunistëve barbarë Tito dhe Stalin, kishin fillue me zhytë në gjak e terror mbarë Popullin Shqiptar. Sejfullah Maleshova kerkoi me u takue me At Gjon Shllakun, per me i mbushë mendjen me formue një “Parti Demokristjane”… Falë nderhymjes së At Mati Prennushit, Provinçial i Françeskanëve të Shqipnisë tek Imz. Gasper Thaçi, që ishte aso kohe Argjipeshkëv i Shkodres, dhe pengohet mashtrimi i At Gjon Shllakut O.F.M., nga 

agjenti Sejfullah Maleshova, i cili ishte dergue nga Enver Hoxha për atë qellim.

■Dosjet vertetojnë se At Gjon Shllaku nuk ishte në asnjë parti dhe organizatë asnjëherë!

1945  DOSJA E MARK ÇUNIT:

■MARK ÇUNI ASHT THEMELUES I ORGANIZATËS SË PARË EUROPJANE ANTIKOMUNISTE “BASHKIMI SHQIPTAR” NË SHKODER, NË VITIN 1945!

■Ai deklaron para gjyqit që po zhvillohej në Shkoder nga data 31 Janar 1946:

“Unë dhe Prof. Gjelosh Lul Marku kemi drejtue punën e kësaj organizatë. At Fausti ka kenë në Tiranë deri në maji të ’45, pra, nuk ka dijtë gja kur kemi formue organizatën. Fausti e Dajani nuk na kanë folë për politikë… Me At Gjon Shllakun nuk kam pasë asnjë lidhje për këtë punë… Nuk dij se asht bisedue për “dorën e zezë” ndonjëherë. Unë kam veprue në kundërshtim me rregullat e seminarit, por këtë e kam ba në kokën teme, e dij se asht gabim por unë e kam ba… Për traktin e dërguem prej xhakonit Gjon Shllaku tek Tuk Jakova, unë nuk dij gja. As për atentat nuk dij se asht bisedue… Klerikët nuk kanë ba pjesë në organizata politike mbasi e kanë të ndalueme, dhe as na nuk e kemi kërkue një gja të tillë. Faji bie mbi mue…” (Arkivi i Min. P.Mbrendshme, Tiranë 1998)

■Sigurimi i Shtetit akuzoi si pjesëmarrës në këte Organizatë këta persona:

  1. At Giovani Antonio Fausti S.J., vjeç 46, nga Breshia, Itali.
  2. At Daniel Llesh Dajani S.J., vjeç 43, nga Blinishti, Zadrimë.
  3. Mark Ndoc Çuni, vjeç 26, nga Bushati, Shkodër.
  4. At Gjon Loro Shllaku O.F.M. vjeç 38, nga Shkodra.
  5. Gjergj Vat Bici, vjeç 26, nga Gurzi, Milot.
  6. Gjon Prenk Shllaku, vjeç 22, nga Shkodra.
  7. Ndoc Gjelosh Vata, vjeç 24, nga Gurzi, Milot.
  8. Preng Llesh Lezaj, vjeç 24, nga Bulger, Lezhë.
  9. Pjetër Gjok Ejlli, vjeç 20,  nga Beltoja, Shkodër.
  10. Andro Lubo Petroviq, vjeç 32, nga Shkodra.
  11. Ernest Gjok Dema, vjeç 26, nga Shkodra.
  12. Gjelosh Lulash Bajraktari, vjeç 20, nga Ndreaj-Shosh, Dukagjin.
  13. Luigj Ndoc Kçira, vjeç 20, nga Shkodra.
  14. 14. Prof. Gjelosh Lul Marku, vjeç 32, nga Kastrati, Shkodër.
  15. Zef Gjin Mirdita (Buka), vjeç 19, nga Shkodra.
  16. Gjovalin Kol Zezaj, vjeç 17, nga Shkodra.
  17. Nino Zef Kurti,  vjeç 30, nga Shkodra, ish oficer.
  18. Myfit Qamil Bushati, vjeç 18, nga Shkodra.
  19. Qerim Sadik Myftari, vjeç 27, nga Vuthaj, Guci.
  20. Luigj Sokol Shoshi, vjeç 32, shegërt i Kaçulinit në Shkodër.
  21. Frano Pjetër Mark Mirakaj, vjeç 29, nga Iballe, Pukë.
  22. Pjetër Palok Berisha, vjeç 30, nga Shkodra, ish oficer.
  23. Osman Brahim Plaka, vjeç 25, nga Tirana, ish oficer.
  24. Pjetër Sali Pjetërnikaj, vjeç 33, nga Mërturi, Dukagjin.
  25. Pjetër Mark Delija, vjeç 18, nga Shoshi, Dukagjin.
  26. Dedë Mëhill Deda, vjeç 30, nga Palaj, Dukagjin.
  27. Jakë Vas Çunaj, vjeç 23, nga Bushati, Shkodër.
  28. Pashuk Kol Matia, vjeç 22, nga Bërdica, Shkodër.
  29. Pjetër Kokërr Gjoka, vjeç 27, nga Toplana, Dukagjin.
  30. Nik Deli Lekbibaj, vjeç 30, nga Nikaj, Dukagjin.
  31. Rrok Martin Lacaj, vjeç 22, nga Bushati, Shkodër.
  32. Çesk Zef Gjeluci, vjeç 20, nga Shkodra, punëtor në Shtypshkronjën Françeskane.
  33. Ndoc Rrok Jaku, vjeç 44, nga Jubani, Shkodër.
  34. Tonin Nush Bianku, vjeç 18, nga Shkodra, punëtor në Shtypshkronjë.
  35. Lazër Simon Kodheli, vjeç 17, nga Shkodra, punëtor në Shtypshkronjë.
  36. Ndue Bib Doda, vjeç 31, nga Kaçinari, Mirditë.

■Me datën 22 shkurt 1946, u dha vendimi i Gjykatës Ushtarake në Shkodër, dhe mbasi u njoftue zyrtarisht Tirana, vjen kjo përgjegje:

Gjykatës Ushtarake Shkodër, nr. 6-55, dt. 26. 02. 1946,

(Dosja 1068, Arkivi M.M.Tiranë):

“Aprovohet ndëshkimi me vdekje për:

  1. P. Giovani Fausti nga Breschia Itali,
  2. P. Daniel Dajani nga Shkodra,
  3. P. Gjon Shllaku nga Shkodra,
  4. Mark Ndoc Çuni nga Bushati,
  5. Qerim Sadik Myftari nga Vuthaj, Guci,
  6. Gjelosh Lulash Bajraktari nga Dukagjini.

Na lajmëroni datën e ekzekutimit dhe vullnetin e tyre të fundit.

Ndëshkimi me vdekje i Gjergj Vat Bicaj, kthëhet në burgim të përjetëshëm.

Aktet e fajtorisë të Frano Pjetër Mark Mirakaj, kanë për t’u shqyrtuar më vonë dhe vendimi do t’ju komunikohet mbas shqyrtimit.

Ministri i Luftës dhe i Mbrojtjes Kombëtare

Gjeneral Kolonel Enver Hoxha d.v.

■“Sot ditën e hënë, datë 4-3- 1946 ora 05.00, në vendin e caktuar u ekzekutuan armiqtë e popullit, dhe vullneti i tyre i fundit ishte:

  1. Gjelosh Lulashi: “Thoni babës të më falin se e kam trazue. Të më falin shokët, se ndonji shpifje e kam ba prej zorit qi kam pasë. Nanës të fala dhe të mi puthin vllaznit. Borxhet që kam mbetë të mi paguejn prindët. I fali me zemër të gjithë ata që më kanë ba keq. Rrnoftë Shqipnia!”
  2. Patër Danjel Dajani: “I fali ata qi më kanë ba keq. Jam kondend se po vdes i pafajshëm, ma mirë se fajtor. T’i japin prindët (far’e fisi), P. Zef Shllakut me pasë me më thanë dy meshë.”
  3. Patër Giovani Fausti: “Jam kondend se vdekja po më vjen tue krye detyrën teme. Dërgoni shëndet Jezuitve, xhakojve, Apostolikve dhe Argjipeshkvit. Rrnoftë Krishti Mbret!”
  4. Patër Gjon Shllaku: “Lamtumirë mi thoni shokve Françeskanë dhe të gjithë të njoftunve. Rrnoftë Krishti Mbret dhe Rrnoftë Shqipnija!”
  5. Mark Çuni: “I fali të gjithë ata qi më kanë gjykue, dënue, si edhe ata që do të më ekzekutojnë. I thoni nanës që i kam Ludovik Rashës 15 napolona borxh dhe t’ja paguejnë. Rrnoftë Krishti Mbret dhe Rrnoftë Shqipnija!”
  6. Qerim Sadiku: “I fali ata qi në çdo kohë mund të më kenë ba keq. I fali edhe ata që më kanë dënue me vdekje, dhe ata që do të më ekzekutojne. Rrnoftë Krishti Mbret, Rrnoftë Shqipnija!”

Prokurori  Ushtarak  (Tonin Miloti) d.v.”

■Me daten 3 Korrik 1946, Gjykata Ushtarake Shkoder njoftohet: “Aprovohet ndeshkimi me vdekje i Frano P. Mark Mirakës. Njoftoni daten e ekzekutimit e vullnetin e tij të fundit. Nenshkruen Frederik Nosi d.v.

■Nuk shenohet se: Frano Mirakaj nuk pranoi me nenshkrue bashkpunim me sigurimin.

■Në lidhje me këte “Dosje” u mbyt në hetuesi Av. Muzafer Pipa dhe Prof. Kolë Prela… Pasuen… Av. Paulin Pali, Kolec Deda, Simon Darragjati e sa intelektualë Shkodranë!

***

■Porosia e qeverisë jugosllave u zbatue plotsisht. Prandej, sherbëtori tradhëtar E. Hoxha, me daten 1 korrik 1946, u dekorue “Hero i Popujve të Jugosllavisë”, dekoratë që e ka edhe sot “atje ku asht”! Po, ky tiran nuk asht i vetmi që u dekorue per Gjenocid!

■Kulmi po shembej… E, Thëmelet, u mbyten në gjak!.. Këte sjellë prap “rilindja”!

Vazhdon Pjesa e IV.

Melbourne, Mars 2016.

*  Pjesa e III

70 VJETORI I PUSHKATIMIT TË AT ANTON HARAPIT O.F.M.

by

Nga Fritz RADOVANI*/

AT ANTON HARAPI O.F.M.(1888 – 1946)/

20 SHKURT 1946 – 2016…/

■“… Kallxon nji zojë e cila, aso kohe bante punën si përkthyese në shërbim përsonal të sekretarit të Partisë Enver Hoxhës, në marrëdhanje diplomatike me ambasadën e Jugosllavisë në Tiranë, si nji ditë me nji bashkëfjalim ndërmjet ambasadorit titist e Enverit, ky i fundit shend e verë i paska pasë kumtue përfaqësuesit të Beogradit gati-gati si tue u krenue: “E mbytëm Patër Anton Harapin e, me té kemi plagosë për vdekje Klerin Katolik!..” Simbas rrëfimit të grues, ambasatori diplomat i vjetër pan-serbian i paska pasë përgjegjë: “Po, po! Po keni endè gjallë Patër Gjon Shllakun, i cili peshon shumë, duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Shkruen At Daniel Gjeçaj O.F.M. tek libri “Martirizimi i Kishës Katolike Shqiptare 1944 – 1990” fq. 36, 1993.

■Më falni se po e persëris: “…duhet” – vazhdoi ai “si mbas porosisë që kam prej qeverisë sime, të zhdukni Shllakun dhe të shkatrroni kulm e temel çerdhen e Klerit Katolik në Shkodër, me në krye Françeskanët!” Kjo bisedë u zhvillue me 20 Shkurt 1946…

■Me 4 Mars 1946, zbatohet porosia e ambasadorit Titos në Tiranë, pra pushkatohet edhe At Gjon Shllaku O.F.M., me grupin e organizatës antikomuniste “Bashkimi Shqiptar”…

■Me 15 Nandor 1946, Kuvendi i Françeskanëve në Shkoder kthehet në qender torturash të hetuesisë së Klerit Katolik Shqiptar, ku masakrohen mbi 700 Shqiptarë të burgosun…

■Françeskanët e Shqipnisë të kryesuem nga Provinçiali At Mati Prennushi O.F.M., janë “çerdhja”e Klerit Katolik Atdhetar, që “duhen shkatrrue me kulm e temel në Shkoder!”

Ata mbushen 26 hetuesi dhe burgje të qytetit të Shkodres ku torturohej dhe masakrohej inteligjenca, rinia dhe qytetaria shkodrane me atdhetarët e maleve e fushave perrreth.

***

■Po, Rregjenti i Shtetit Shqiptar At Anton Harapi, kush ishte?!

Po thërras malin e t’gjimojë,

Lugu i Cemit n’gjamë t’ushtojë,

Zana e Sukës, t’madhe t’vajtojë,

e Deçiqi – i kjosha true!

T’dahet katrash, t’kjajë me mue,

n ’fund e n’maje lè t’ lëkundet,
t’kjajë mbi tý-o sa ku t’mundet.
Oj e mjera nanë për tý! Hêj… Hêj…

                        At Anton Harapi – “Andrra e Pretashit”

DOSJA  1068:

■At Antoni asht le në Shirokë pranë Shkodres me 5 Janar 1888. Ka krye studimet në Salzburg, e mandej Schwaz e Villach të Tirolit të Austrisë, dhe vijoi studimet teologjike në Romë. Kur u kthye ishte profesor filozofije e teologjije, predikatar, publicist, shkrimtar, politikan… dhe në vitin 1943 Provinçial i Françeskanëve të Shqipnisë, kur Rregjenti Lef Nosi kerkonte nga Eprorët e Klerit që At Antoni me marrë pjesë në Rregjencen Shqiptare.

■Per formimin e Tij Don Kolec Prennushi shkruen në “Hylli i Dritës”, në vitin 1936:

“… mendje dialektike, qi shkruen kryeartikuj, nder cillët disa janë kryevepra. Dija e thell, arsytimi i lidhun, analizimi i holl, stili i peshuem, dallojnë gjith shkrimet e tija. Mund të jetë i thatë, i ftoht, por ai asht i drejt e i pafajshem.”

■Rregjenti Lef Nosi thonte: “Nguli kambë për qenjen e Tij në Këshillin e Regjencës, se vetem mirë do t’i sjellin Shqipnisë!”

■AT ANTON HARAPI E PRANOI DETYREN NË RREGJENCËN SHQIPTARE (1943), “ME KUSHT: MOS ME NËNSHKRUE ASNJË DËNIM ME VDEKJE!”

Disa mendime të At Antonit:

■“Po të mos u xeni besë fjalëve të mija, ja tek e keni veprën teme për peng sigurie!” 
■“Çdo ndërtese i vehen themelet në dhè! Edhe në vorr në hijshim, duhet të jemi gurët e themelit të asaj binaje që sot e quejmë Shqipni!”

■“Me gjak të vet e shuguroi elterin e Atdheut, katoliku, ortodoksi e muhamedani: Gjeçovi e Gurakuqi, Topulli e Curri, Gërmenji e Negovani, nuk kanë ndryshim, por janë në nji mendim e në një vendim, në vepër e në vdekje. Ata e vulosen me gjak çfarë qenë; na mbetët ne ta vulosim çfarë jena”!”           

■“Nuk shpëton jo, sot, as Xhamia pa Kishë, as Kisha pa Xhami, por as njena e as tjetra pa Shqipni! Me gjak e dasi jena ngopë! Kena pa e provue edhe se çka asht kthetra e huej dhe e kena prekë se një popull i përçamë asht i gjykuem me mbarue! Të ngrihemi pra në kambë! Për një Zot të vërtetë e për një Shqipni të lumtun – na jena vllazen!

A sëbashku e të pështuem a të ndamë e të mbaruem!”

■“Shqipnia u fitue me gjak, me gjak edhe po mbahet e robnueme. Do të vij dita e me Paqë dhe Drejtsi do të fitohet!”         

***■Rregjenti Cafo Beg Ulqini thonte: “Shërbimi i At Antonit për mosnjollosjen e Ditës së Madhe të Flamurit, asht shërbimi ma i madh që një Atdhetar si At Anton Harapi mundet me i ba Atdheut të vet. Ka me ardhë një kohë që për këte vepër Ai do të zanë vendin që meriton! At Anton Harapi asht kenë nji e nuk bahen dy!”

■At Antoni refuzoi largimin nga Shqipnia para vitit 1944 dhe mbas, kur Rregjenti Cafo Beg Ulqini i propozoi të shkonte në një streh të Tij nga Tokat e Malit të Zi, nder shpella, At Antoni u pergjegj: “Kam punue per Shqipni e ballafaqas. Nuk pres shpërblim, por as dënimi nuk ka pse më pret! Bashkatdhetarët e dijnë se kurrë nuk i tradhëtova, me ta vuejta, për ta punova, me ta qindrova. Me ta edhe do t’ vdes!”

■20 SHKURT 1946…

■Drejtë bregut të lumit Lana… Tiranë, 20 shkurt 1946..: Binte shi. Disa gropa ishin kthye në brraka ujë… “Frati hidhte hapat me kujdes, duke ngritur herë – herë kindët e zhgunit, për të mos iu stërpikur nga baltat… Njëri prej ekzekutuesëve e shikoi dhe i tha:

Mos ki dert, o prift, se tek balta ke për të përfunduar!..Frati vazhdoi rrugën dhe ia këthei:

“Atje tek po shkoj, due të shkoj i panjolla, ashtu siç kam kenë tanë jeten time!”…

Shkoi pranë gropës, dhe tha: “I bekoi vrasësit e i fali për aktin që do të kryejnë!”.

■“Shpirtin Zotit, trupin Tokës”… Pikrisht asaj Tokë Amtare, për të cilën u ba flij…

■VETEM DOSJET TREGOJNË KUJT I KANË SHERBYE DHE I SHERBEJNË TRADHTARËT E ATDHEUT!

* Melbourne, Shkurt 2016. Pjesa e II- Vazhdon Pjesa e III…