Fuat Memelli – Page 9 – Dielli

NË VEND TË NJË BUQETE ME LULE

March 15, 2017 by dgreca

FullSizeRender (1)

-Veprimtari përkujtimore në kishën shqiptare “Shën Trinia” në Boston, në nderim të jetës dhe veprës së Dritëro Agollit/

Nga Fuat Memelli/

Miqtë dhe dashamirësit e krijimtarisë së Dritëro Agollit, janë të shumtë: në Shqipëri, në trevat shqiptare si dhe në emigracion. Ato ditë të ndarjes së tij nga jeta si dhe ceremonisë së varrimit , ata që u ndodhën pranë, bënë ngushëllime në familje e në homazhet që u zhvilluan në nder të tij, hodhën një grusht dhe’ e vendosën një buqtë me lule te varri i tij. Ne, një grup miqsh e dashamirës të veprës së tij që jetojmë në Boston, na mbeti peng që nuk vendosëm dot një buqetë më lule .Në vend të buqetës , në nderim të jetës dhe veprës së tij, ne organizuam një veprimtari përkujtimore, në kishën shqiptare “Shën Trinia” në Boston.

-Le ta nderojmë jo vetëm me fjalë, por edhe me vepra, figurën e shkrimtarit e patriotit të shquar, Dritëro Agolli, edhe ne shqiptarët e Amerikës. Vepra e tij na nxit për të punuar e për ta dashur më shumë Shqipërinë ,për ta dashur e mbajtur gjallë gjuhën e bukur shqipe, për ta dashur më shumë njëri-tjetrin. Ai ishte nga Menkulasi i Devollit por i përkiste gjithë Shqipërisë. Dritëroi ka mendime të thella e të bukura për jetën e për punën. Shpirti i tij prehet i qetë aty ku është , pasi e ka arritur qëllimin e jetës së vet: ka mijra e mijra njerëz që e duan dhe e lexojnë veprën e tij. Edhe ne jemi nxënës të Dritëroit. Këto ishin disa nga fjalët e Hirësisë së tij, Peshkop Ilia Ketrit, me origjinë nga Sinica e Devollit, por lindur, ritur e shkolluar në Amerikë e që e flet aq bukur gjuhën shqipe. Ilia Ketri, ishte edhe nismëtari e organizatori kryesor i kësaj veprimtarie.

Për jetën dhe veprën e Dritëro Agollit, foli ish pedagogu i letërsisë , Niko Dako.-Për gati gjysmë shekulli, jam” takuar” me Dritëro Agollin, gjatë viteve që jepja mësim gjuhën dhe letërsinë shqipe. Nuk jam takuar fizikisht, por jam “takuar” në orën e mësimit, kur u flisja nxënësve për veprën e tij. Ja që u “takova” përsëri edhe këtu në Boston, për t’i bërë një homazh jetës dhe veprës Agolliane. Këto ishin disa nga fjalët që tha në fillim të ligjëratës së tij, Niko Dakua. Më pas ai u ndal në disa momente kryesore të jetës dhe veprës së Agollit, duke theksuar se ai ka patur një krijimtari të begatë e të bukur në shumë fusha si në poezi, në tregime e romane, në drama,në përkëthime, etj. Ai theksoi edhe frymën e re që sollën në letërsinë shqipe, Ismail Kadareja, Dritëro Agolli, Fatos Arapi, Dhori Qirjazi, Naum Prifti, etj. Ndër të tjera analizoi edhe ”Poemë për babanë dhe për vete” të Dritëroit dhe solli disa vargje të saj:”Po ati im mbi plisa ecte/me shpirt të madhërishëm/dhe tokës shpirt i jepte/nga shpirti i çuditshëm/ nuk kishte syze dijetari/dhe rafte me defterë/po udhë i hapte shkencëtari/me nam edhe me vlerë…

Guri Stefani, recitoi plot pasion poezinë e bukur të Dritëroit ”Më prit se po vij shpejt” shkruar në vitin 1983, ku ndër të tjera, poeti thotë: nëse sëmundja vjen tek unë/ju mos më shpini në spital/më merni fshehur e pa zhurmë/më ngjitni lart diku në mal/ atje dyshek e shtrat nuk dua/dhe as çarçaf e as jorgan/por te një çezmë e te një krua/ më shtroni dushk e jargavan…

Dardhari Sotir Pani, solli disa kujtime të tij me Dritëroin.- E kam njohur prej vitesh Dritëroin dhe e kisha mik. Më njohu me të regjisori dardhar, Endri Keko, pasi ishin shokë e vinin së bashku edhe në Dardhë. Në bisedat që bënim, nuk flisnim për politikë por për letërsinë, për këngët, vallet e humorin e Devollit e sidomos atë të fshatit Baban, i cili shquhet për humor. Kur u bë tufëzimi i bagëtive, Dritëroi më tha mua si specialist blegtorie që isha: -Është gabim ky tufëzimi. Do t’i lerë fshatarët pa një lugë bulmet.-Mos folë me njeri tjetër kështu, i thashë unë, se do përfundosh pas hekurave. Dritëroi shquhej edhe për guximin e madh që kishte, vazhdoi Sotiri, që ariti kulmin në fjalën e tij në Kongresin e 10-të të Partisë së Punës, ku i quajti anëtarët e partisë së vet ” të pandreqshëm e që u ka mbetur ora në vitin 1948”.

Autori i këtij shkrimi, u ndal në disa cilësi të veçanta të figurës së Dritëroit. Ai foli për thjeshtësinë e tij, i cili ishte ”njeri i rogozit” siç thotë populli, rinte me fshatarë e punëtorë e intelektualë, ndizte me ata një cigare, pinte raki e këndonte tok me ta. Më pas foli për humorin e Dritëroit, që spikaste në krijimtarinë e tij si dhe në jetën e përditëshme. Foli edhe për ndihmën që ai u ka dhënë shumë krijuesve që kishin “njolla” në biografi. Lexoi disa aforizma të Dritëroit , të cilat mendua t’i paraqesim veçan. E mbylli fjalën me epitafin e poetit:- Këtu prehet Dritëroi në gjumë/ Nën dhe’ si mëkatar dhe si poet/ Mëkate ndofta nuk do bëntë shumë/Sikur të mos kishtë qënë deputet.

Tepelenasi Sami Hajdini, i cili thur vjersha të bukura me motiv popullor, aty për aty shkroi disa vargje: Dritëroin s’e kam takuar kurrë/kam lexuar veprat e tij/ai ishte burrë mbi burrë/ ndaj s’do ta harrojmë kurrë/ai vend është flori/ që e mban atë në gji.

Në mbyllje të veprimtarisë, e cila u moderua nga Gjergji Nini, kryetar i bordit të kishës Shën Trinia, u çfaq një pjesë nga filmi dokumentar “Devolli-djepi që përkundi devollinjtë”, ku u dha intervista e plotë e Dritëroit. Në këtë intervistë, ai bën apel për ta dashur më shumë Devollin e devollinjtë, për të qënë të thjeshtë e për të ndihmuar fshatarët, për ta dashur më shumë Shqipërinë, atdheun tonë të shtrenjtë.

DISA AFORIZMA TË DRITËROIT

Oxhaku djeg drutë, goja djeg fjalët.

Rrënjët e gjuhës, zgjaten në zemër.

Arroganti e shqyen fjalën si ujku delen.

Ka gazeta tek ne që nuk janë të mbushura me shkronja, por me miza të ngordhura nga helmi i letrës së vetë gazetës.

Shpesh shtypi shpie ujë të ndotur në pemën e demokracisë. Atëherë demokracia është një lopë ku partitë grinden duke e mjelë.

Pluralizmi shqiptar-turmë bajraktarësh në grindje për marjen e kalasë.

Çdo vend ka dy letërsi: njëra që mer kredi nga populli dhe ia kthen me këste dhe tjetra që nuk i shlyen asnjë këst.

Idetë janë si femrat me barrë. Të kujdesemi mos dështojnë.

NË ËMËR TË DASHURISË PËR VENDLINDJEN

March 5, 2017 by dgreca

Nga Fuat MEMELLI/ Para disa ditësh, sinicarë me banim në Korçë,shokë e miq të tyre, u mblodhën në promovimin e librit “Pak dritë në themelet e Sinicës”, me autor Ibrahim Memellin, me profesion mësues. Kishin dëshirë të mësonin si është pasqyruar në faqet e librit, historia e fshatit të tyre të bukur, aty në prehër të maleve , në Devollin e Sipërm.Folën në atë takim dhe vlerësuan përkushtimin e Ibrahimit, sinicarët Stavri Dimashi, Perikli Pano, Marsela Jorgji, etj. Autori i librit, duke falenderuar pjesëmarrësit, theksoi se ishte dashuria për Sinicën dhe sinicarët, ajo që e nxiti per t’u marë me këtë punë të lodhëshme. Veprimtaria u pasqyrua te TV “Korça” dhe TV “Lobi”.

Më në fund, kemi në dorë një libër të plotë për Sinicën dhe sinicarët, fryt i një pune disavjeçare të bashkëfshatarit tonë, Ibrahim Memelli. Është kjo një ngjarje e veçantë, që duhet të na gëzojë. E filloi këtë punë para 7-8 vjetësh por u sëmur dhe e uli pak ritmin. Kërkoi që ta përgatisnim bashkë librin. Në fillim pranova por më pas u largova në Amerikë dhe nuk isha më pranë Sinicës e sinicarëve , të “vilja” të dhëna që kërkonte libri. Më dukej se do t’i hyja padrejtësisht në “pjesë” Ibrahimit duke qënë bashkëautor dhe u tërhoqa. Ai vazhdoi të punojë për barrën që kishte marrë mbi supe, në emër të dashurisë për Sinicën dhe sinicarët. I hyri kësaj pune , pa patur ndonjë mbështetje financiare, siç veprohet në këto raste. Punoi me atë parullën e vjetër: “Me forcat e veta”.

Nga Dishnica e Korçës, ku banon prej disa vjetësh, shkoi disa herë në Sinicë, për të “gërmuar” e për të mbledhur copëza të historisë së saj, të lashtësisë, zakoneve e traditave,bujqësisë e blegtorisë, këngëve e valleve , historisë së luftës e të punës ,të burimeve e shkëmbenjve, gjithçkaje të veçantë që ka Sinica jonë. Shkoi në Korçë, Elbasan, Pogradec, Durrës, etj, kudo ku ka sinicarë, për të mbledhur fakte ,dokumenta e fotografi, që kanë të bëjnë me Sinicën e sinicarët. Nuk u tërhoq, edhe kur dikush “nuk ia kishte ngenë të merej me këto punë”. Kontaktoi për këtë qëllim edhe me sinicarë në emigracion si në Amerikë, Greqi, Kanada, Itali, etj. Mblodhi shumë “miell” për të “gatuar” këtë botim. E “siti” disa herë e pastaj e shtroi në “sorfën” e sinicarëve, miqve të tyre e lexuesve të tjerë, për ta “shijuar”. Është një periudhë e gjatë ajo që ka “gërmaur” , që nga lashtësia (afër Sinicës është një vendbanim me emrin Selisht, që i përket shekullit të 7-6 Para Erës së Re) e deri në ditët tona.

Harmonia fetare, një cilësi që spikat në Sinicë mes dy besimeve, të krishterë e myslimanë, është një temë të cilës autroi i ka kushtuar një vëmendje të veçantë, duke e konkretizuar me mjaft fakte. Lidhja me fshatrat fqinë, si Dardhën, Qytezën, Arzën, Mirasin, etj, është një kapitull tjetër , pjesë e këtij libri. Me këto fshatra, e ka bashkuar jo vetëm fqinjësia territoriale, por edhe zakone e tradita të përbashkëta. Sinica, Dardha e Qyteza, kanë mjaft këngë e valle të përbashkëta, siç është ajo e Isuf Arapit, e cila është luajtur në tre këto fshatra. I bashkon edhe xibuni i njëjtë, i cili gjithashtu ka qënë pjesë e veshjes tradicionale të këtyre fshatrave. I ka bashkuar shkolla 7(8) vjeçare e Sinicës, një nga shkollat më të mira në qarkun e Korçës, ku mësonin nxënës nga tre fshatrat. I ka bashkuar edhe puna e përbashkët në një kooperativë.

Një vëmendje të veçantë i ka kushtuar autori Kanunores së Shoqërisë Sinicare “Lulëzimi”, hartuar në vitin 1927 nga një grup sinicarësh dhe miratuar nga prefektura e Korçës. Motivi i saj ishte: “Ndihma e birit ndaj vendit të lindjes.” Kjo kanunore, ishte një lloj statuti për fshatin dhe në disa drejtime, ajo ka vlerë aktuale. Figurat e mbi 25 sinicarëve të shquar, që kanë lënë gjurmë me punën e tyre, në Shqipëri e përtej saj, kanë zënë gjithashtu vend në faqet e këtij botimi.

Pjesa e dytë e librit, i kushtohet pemës gjenealogjike të familjeve sinicare. Janë gjithësej 182 familje që autori ka mundur të identifikojë. Ishte kjo një nga punët më të vështira të tij, pasi shumica e familjeve janë larguar nga fshati, disa në qytete të Shqipërisë, e tjerë në emigracion. Ndonjë familje edhe është zhdukur në mjergullën e viteve. Të pakta janë familjet sinicare që e kanë bërë pemën e tyre familjare, pasi kjo kërkon shumë punë. Ibrahimi ynë, mblodhi të dhëna jo për një fis e dy, por për të gjitha familjet sinicare. Vërtet një stërmundim i madh! Duke ditur vështirësitë që kishte kjo punë, mbaj mend që i thashë:” Le ta bëjë vetë çdo familje pemën e vet. Ti vazhdo me pjesët e tjera të librit”. Por, ai nuk më dëgjoi. Dhe bëri mirë. Ja ku kemi tani edhe pemët gjenealogjike të familjeve sinicare. Është kjo një vlerë tjetër e çmuar e këtij libri.

Vërtet vitet e fundit, janë botuar libra të pjesshëm për Sinicën e sinicarët, siç ishte ai i Jorgo Themelit, i Apostol Sterjos (kryesisht familjarë)si dhe libri me kujtime i veteranit, Andrea Themeli, por libri i Ibrahimit, është shumë i plotë. Megjithatë, jo se ky libër ka ezauruar gjithçka për Sinicën e sinicarët. ”Loja “ është e hapur.”Lojtarë” të tjerë , sinicarë apo studjues të ndryshëm, mund ta vazhdojnë këtë punë, duke shtuar një “ruazë” tjetër në “gjerdanin” sinicar. Siç ka thënë një poet:” Në këtë qiell, ka vend për miliarda yje”.

Në emër të dashurisë për Sinicën dhe sinicarët, duhet të vazhdojmë punën në forma të tjera për pasqyrimin e vlerave e traditave të fshatit tonë. Ndërtimi i muzeut të fshatit, një detyrë që na pret. Me kontributin e dhënë nga shumë sinicarë në emigracion e në Shqipëri gjatë vitit 2015, u rikonstruktua çatia e shkollës së vjetër, por kjo është vetëm një pjesë e asaj që duhet bërë. Kontributi duhet të vazhdojë, deri në ndërtimin e plotë të muzeut, ashtu siç bënë dardharët, duke ndërtuar një muze model, jo vetëm për zonën tonë, por për gjithë fshatrat e Shqipërisë. Me një zë të përbashkët, duhet të flasim edhe në pushtetin lokal e atë qëndror, për ndërtimin e rrugës së Sinicës, e cila do t’i japë një frymëmarje të re fshatit. Premtime janë bërë prej shumë vitesh, por, siç thotë populli ”Fjala e mirë e guri në trastë”. Mbase, para zgjedhjeve të këtij viti, do të ketë përsëri premtime dhe kush e di (?!) i vjen rradha edhe kësaj rruge, e cila është ndër të paktat në Devoll që ka mbetur pa regulluar. Bashkia Bilisht ka premtuar të regullojë çatinë e shkollës së re, e cila është dëmtuar qysh në vjeshtën e kaluar. Le të shpresojmë se do ta mbajë fjalën.

Punë të tjera , “të vogla” në dukje por të rëndësishme, mund të bëjmë për Sinicën. Të përgatisim edhe një film dokumentar, të cilin kam dëshirë ta realizoj unë, duke patur edhe ndihmën e sinicarëve. Skenarin e kam gati dhe shpresoj që këtë verë të filloj xhirimet. Po të bashkohemi, mundësitë janë për të bërë shumë gjëra. Dhe shembujt i kemi mes nesh. Ibrahimi punoi disa vjet dhe përgatiti këtë libër. Albert Hysolli, i vetëm harxhoi miliona lek dhe na bëri çezmat e fshatit. Mirënjohje për të dy këta sinicarë! Albert Hysolli, hartoi projektin dhe ndoqi në çdo hap, punën për rikonstruksionin e çatisë së shkollës e më tej për kthimin e saj në muze. Shumë punë mund të bëhen, po ta zgjidhim pak “qesen”, po të afrojmë miq e biznesmenë për të kontribuar, po ta ngremë zërin më shumë edhe në strukturat e pushtetit vendor e qëndror.

Sinica është familja jonë e dytë. Krahas dashurisë e mallit për të, duhet edhe të na dhimbset, pasi ajo i mban sytë nga ne. Le ta ndihmojmë e t’i mbyllim ca plagë. Sinica na thërret . Le ta dëgjojmë zërin e saj! Le ta përtërijmë atë, megjithëse është “plakur e rrudhur” nga largimet. Brezi ynë, fëmijët tanë si dhe pasardhësit e tyre, duhet ta mbajnë ndezur zjarrin e dashurisë për Sinicën, për vendlindjen tonë, djepin që na përkundi.

*Shënime për librin “ Pak dritë në themelet e Sinicës”, me autor Ibrahim Memellin-

BESA- “ARMA” ME TË CILËN SHQIPTARËT MBROJTËN HEBREJTË

February 6, 2017 by dgreca

-Nga fjala e diplomatit dhe historianit, Mal Berisha, mbajtur në Universitetin e Hawardit në Boston/

Nga Fuat Memelli/Në një nga sallat e Universitetit të Hawardit në Boston,dipllomati dhe historiani Mal Berisha, mbajti një ligjëratë për mbrojtjen që i bëri populli shqiptar hebrejve, gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore.Kjo veprimtari që u zhvillua në kuadrin e Ditës së Holokaustit,u organizua nga Shoqata e Studentëve të Izraelit që banojnë në Izrael dhe studentëve me prejardhje hebraike, që studiojnë në “Kennedy School University” në Amerikë. Ndihmuan në organizimin e takimit edhe aktori Njazi Isufi, me origjinë nga Kosova , i cili ka mbaruar Universitetin e Emersonit, nga i cili kanë dalë talente në fushën teatrit e kinematografisë si dhe studenti shqiptar në Haward, Kreshnik Berisha.Në takim mernin pjesë studentë me prejardhje hebraike, përfaqësues të shoqatave shqiptare që veprojnë në këtë qytet, studentë shqiptarë studiojnë në Boston, si dhe nga kisha e Shën Gjergjit. Ndodhej edhe perfaqëuesja e studentëve hebrej, Endrju Levine, Agim Rexha, zv. kryetar i “Vatrës”, kryetar i Shoqatës “Mas.Besa” Mark Kosmo, veprimtari nga New Yorku, Marjan Culli, etj. Dipllomati Mal Berisha, me një anglishte të rrjedhëshme, duke e shoqëruar edhe me fotografi e titra ligjëratën e tij, foli për kontributin e shqiptarëve në mbrojtje të hebrejve. Ai solli shëmbuj të familjeve shqiptare që kishin mbrojtur hebrejtë si dhe hebrej të cilët kishte njohur vetë, të shpëtuar falë mbrojtjes nga shqiptarët. Takimi i cili u moderua nga gazetari i shquar Christofer Lydon, i Rdio Open,u ndoq me interes nga pjesëmarrësit. Ata bënë edhe mjaft pyetje , të cilave u dha përgjigje referuesi.

Pas takimit , i morëm një intervistë zotit Mal Berisha.

Pyetje:Cili ishte qëllimi i mbajtjes së kësaj ligjërate?

Përgjigje: Mendova të organizohej kjo veprimtari në kuadrin e Ditës së Holokaustit, e cila është më 27 janar, për të shpalosur para studentëve hebrej e dhe pjesëmarrësve të tjerë, virtutet njerëzore të popullit shqiptar,në mbrojtje të hebrejve nga Holokausti, në vitet e Luftës së Dytë Botërore. Kjo temë më ka tërhequr vazhdimisht dhe kam lexuar mjaft për këtë çështje. Biseda me këtë temë kam mbajtur qysh nga viti 2013, kur isha ambasador në Londër. Kam qënë në qendrën hebraike në si dhe në sinagogën në Londër,në qendrën hebraike të Vjenës, që është nga më të mëdhatë në Europë. Biseda me këtë temë kam mbajtur në ambasadën tonë në Londër, me trupin dipllomatik në Tiranë, etj. Pra, biseda në Universitetin e Hawardit, është një vazhdim i kësaj punë që kam nisur vite më parë.

Pyetje: Për mbrojtjen e hebrejve nga ana e shqiptarëve, është folur e shkruar mjaft. Cila ishte e veçanta e referatit që mbajtët këtu?

Përgjigje: Krahas informacionit të përgjithshëm, unë u ndala t’i jap përgjigje një pyetje që bëjnë shpesh hebrejtë: çfarë i shtyu shqiptarët për të mbrojtur hebrejtë, në një kohë kur Europa po i vriste? Përgjigja ishte kjo: besa dhe mikpritja shqiptare që për ne janë të shenjta. Kjo është “arma” që shqiptarët i mbrojtën hebrejtë. Kur një njeri i huaj troket në derën e shqiptarit dhe kërkon ndihmë, ai e hap derën ,e pret dhe e mbron atë.Fakte të tjerë që përmenda në kreferat,ishin disa raste që unë i kam gjetur duke studjuar jetën e Herman Brensteinit, ish ambassador amerikan në Shqipëri, në vitet 1930-1933. Ai vdiq shpejt, por ka lënë një arkiv të pasur. Ndër gjërat që kam parë aty , është arritja e një marrëveshje midis mbretit Zog dhe Ambasadës Amerikane, të përfaqësuar prej tij. Sipas marrëveshjes, konsullatat shqiptare kudo që ishin, do jepnin viza për hebrejtë që donin të vinin në Shqipëri. Ata do të qëndronin sa të kishin nevojë aty ose mund ta përdornin Shqipërinë si tranzit. Ambasada Amerikane do t’i jepte vizë atyre që donin të shkonin në Amerikë.

Pyetje: A kini ndonjë rast interesant me hebrej të shpëtuar njohur?

Përgjigje: Kam një rast të veçantë. Kur isha ambasador na Angli, kam njohur një grua me emrin Scarlet Epstejn. Ajo kishte mundur të shpëtojë falë mbrojtjes nga shqiptarët. Atëherë ishte vetëm 16 vjet. Unë e takova disa herë këtë grua dhe e publikova edhe në Angli rastin e saj. Ka vdekur në vitin 2014,në moshën 93 vjeçare. Kam gjetur edhe ndonjë rast tjetër por më shumë kam studjuar për jetën e tyre. Është i njohur fakti që në një monument për Holokaustin në Jeruzalem, janë skalitur emrat e 73 familjeve shqiptare që mbrojtën hebrejtë.Në raport me popullsinë, në kemi numrin më të madh familjeve që mbrojtën hebrejtë. Ky është një fakt shumë domethënës. Britania e Madhe ka vetëm 3 emra, ndërsa Amerika 18. Të strehojë një hebre në vitet e Luftës së Dytë Botërore, duhet të merje përsipër një rezik të madh. Ishte njëlloj sikur të kishe në shtëpi një bombë me sahat. Në AND-në shqiptare, miku dhe Zoti, janë të zotët e shtëpisë.

Pyetje: Është folur e shkruar sikur edhe shkencëtari i shquar me origjinë hebreje, Albert Ajshtajni,është paisur me pasaportë shqiptare, ka marë vizë amerikane në Shqipëri e pastaj ka ardhur në Amerikë. A e kini ndeshur gjëkundi këtë fakt?

Përgjigje: Do kisha shumë dëshirë të ishte i vërtetë ky fakt, por deri tani, nuk e kam ndeshur. Siç përmënda më sipër, unë kam studjuar jetën e ish ambasadorit amerikan në Shqipëri , Herman Bernstein,i cili ka qënë mik i ngushtë i Ajshtajnit. Hermani ka qënë edhe bashkëpunëtor i Ajshtajnit, për ngritjen e Universitetit Hebraik në Izrael. Po të qe i vërtetë ky fakt, pashaportën shqiptare do t’ja jepte Zogu, ndërsa vizën , Hermani. Sikur shkencëtari i shquar, të kishte marë vizë në Shqipëri, Hermani do ta kishte përmendur diku. Edhe në 3000 faqe që unë kam studjuar për hebrejtë dhe Holakaustin, nuk e kam gjetur këtë fakt. Me që ra fjala te ambasadori amerikan Herman Bernstein, dua të përmënd edhe diçka tjetër. Ky ambassador ka lënë shkrime për Shqipërinë, midis tyre edhe një me titull “Tirana, siç e shoh unë nga dritarja e zyrës time”. Është një shkrim shumë interesant për Tiranën e atyre viteve. Edhe diçka tjetër. Ambasadori Herman ka vizituar edhe kishën e Shën Gjon Vladimirit në rrethin e Elbasanit, ku shkonin të krishterë, katolikë e myslimanë. Ai ka lënë një botim prej 13 faqesh ku flet për harmoninë fetare në Shqipëri.Hermani është themeluesi i Ambasadës Amerikane në Tiranë. Kjo është ambasada e parë që ishte pronë amerikane, pasi deri atëherë, godinat e saj në vende të ndryshme të botës, nuk ishin pronë e tyre. Për mua, Ambasada Amerikane në Tiranë, është një monument me vlerë historike.

Pyetje: Ligjërata juaj ishte e ilustruar me mjaft foto. Ju kishit përgatitur edhe një katalog. Çfarë përmbante katalogu?

Përgjigje: Katalogu përmbante foto të disa familjeve shqiptare që kanë strehuar hebrej, hebrej të shpëtuar,foto të ambasadorit amerikan , Herman Bernstein, etj. Kishte edhe sinagogën e Sarandës, ndërtuar në shekullin e pestë. Përmendet fakti që një në fshatin Fterë të Sarandës, ka një vend që quhet “Varri i hebreut”. Një emërtim i tillë, është edhe në brigjet e lumit Osum në Berat. Mendohet se i përket hebreut, Sebbatai Tsevi . Sulltani e ktheu në mysliman dhe e internoi në fillim në Ulqin pastaj e dërguan në Berat ku ka vdekur. Edhe këtë fakt e kam gjetur në botimet e Hermanit, i cili ka bërë hulumtime për hebrejtë në Shqipëri.

Pyetje: A e kini në plan publikimin e ndonjë libri?

Përgjigje: Po, kam një plan. Pas 2-3 muajsh, dua të botoj një libër për jetën dhe veprimtarinë në Shqipëri e më gjerë, të ish ambasadorit amerikan, Herman Brenstein. Ai ka një veprimtari shumë të pasur. Ka shkruar edhe biografinë e Ahmet Zogut, siç ia ka treguar vetë Zogu. Është biografi i parë i mbretit shqiptar. Ka qënë mik i tre presidentëve amerikanë. Është njeri me kontribut edhe në arenën ndërkombëtare në mbrojtje të paqes.Them se do të jetë një libër me interes.

Faleminderit për intervistën.

***

CILI ESHTE MAL BERISHA?

Ka shërbyer si ambasador i Republikës së Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar të Britanisë së Madhe, Irlandës së Veriut dhe Irlandës, nga viti 2012 deri në vitin 2015. Më parë ka qenë konsull i Përgjithshëm i Shqipërisë në Stamboll, nga viti 1993-1997. Në vitin 1998, pas përfundimit të misionit në Turqi, iu bashkua Lidhjes Qytetare Shqiptaro Amerikane (LQSHA) e udhëhequr nga ish kongresmeni, Hon. Joseph DioGuardi si dhe Federatës Pan – Shqiptare të Amerikës “VATRA”, duke kontribuar në përpjekjet e palodhura të shqiptaro-amerikanëve për të zgjidhur çështjen e Kosovës. Në vitin 2000 iu bashkua Misionit të Kombeve të Bashkuara (UNMIK) në Kosovë, për të ndihmuar në ndërtimin e institucioneve demokratike. Pasi kaloi thuajse një dekadë në Kosovë, u kthye në Shqipëri, ku u emërua drejtor i Përgjithshëm i Çështjeve Rajonale dhe Iniciativave në Ministrinë e Punëve të Jashtme. Ështe diplomuar në Akademinë e Arteve të Shqipërisë. Jeta e tij ka qenë e lidhur ngushtë me jetën kulturore në Shqipëri. Ai është studjues, historian dhe ka botuar një numër librash e artikujsh në lidhje me tema të ndryshme të historisë, kulturës dhe diplomacisë.

Mal Berisha ka iniciuar ngritjen e dy monumenteve të heroit kombëtar shqiptar Skënderbej. I pari është përuruar më 28 Nëntor 2012, në njëqind vjetorin e Pavaresise së Shqipërisë dhe është e vendosur në 113 Inverness Terrace, London W2 6JH. Një tjetër bust është vendosur në Sheshin Skënderbej, në Munxhufuni (Montecilfone), në Molise Regione, një fshat i populluar nga arbëreshë.

Mal Berisha është mbajtës i Urdhërit ” Kalores i Francis se Pare”( KFCO)”.

ENDRI DHE STEFI, I NISËN NË BOSTON KONCERTET PËR SHQIPTARËT E AMERIKËS

December 21, 2016 by dgreca

unnamed unnamed-1 unnamed-2 1-fuati unnamed-4 unnamed-3 fullsizerender-2 453333172

Nga Fuat Memelli/Festat e këtij fundviti, shqiptarët e Bostonit i çelën me koncertin e vëllezërve korçarë, Endri dhe Stefi Prifti. Këngëtarët e shquar , i filluan nga Bostoni koncertet që do japin për shqiptarët e Amerikës, me rastin e Krishtlindjeve dhe Vitit të Ri 2017. Pjesëmarrësit pritën me duartrokitje hyrjen në sallë të dy këngëtarëve të shquar që vinin nga larg. Pas falenderimit për ftesën dhe urimit për festat, ata nisën “gurgullimën” e këngëve të tyre, që zgjati deri në mesnatë. Si korçarë që janë, e filluan me këngët korçare, të cilat tashmë këndohen jo vetëm në Shqipëri e trevat shqiptare, por edhe nga shqiptarët në emigracion. Pas disa këngëve korçare , e kishin rradhën këngët nga krahinat e tjera të Shqipërisë. Nuk munguan edhe këngët greke, pasi ata kanë jetuar aty e i këndojnë bukur edhe këngët e fqinjëve tanë. Pjesëmarrësit këndojnë e kërcejnë nën ritmin e tyre. Një çift me origjinë nga Korça, nuk rresht së kënduari e kërcyeri.- Këngët e anëve tona na lumturojnë , na çmallin. I këndojmë shpesh kur mblidhemi me njerzit tanë, por ato na “ngjisin” edhe më shumë, ku kemi edhe Endrin e Stefin, bilbilat e këngëve korçare, thonë ata.(Është çifti i qeshur që shikoni në fotografi, të cilëve nuk ia mora dot emrin.) Për një moment Endri dhe Stefi, këndojnë këngën ”Happy Birthday”. Kishte patur ditlindjen shqiptarja Entela Tase me origjinë nga Fieri dhe ishte për atë kjo këngë.-Kam festuar shumë ditlindje , thotë ajo, por kjo e sivjetmja do mbetet e paharruar, pasi e festova në këtë mbrëmje të bukur mes shqiptaëve, thotë Entela.

Teksa dy këngëtarët pushojnë pak, bisedoj disa minuta me ata.-Po i festoni Krishtlindjet dhe Vitin e Ri, larg familjeve , në Amerikë, i them unë.-Vërtet nuk do jemi pranë familjeve tona, por do jemi në familjen e madhe të shqiptarëve të Amerikës, thotë Endri. Ne kemi këtu edhe mjaft të afërm e miq, kështu që do kënaqemi. –Shqiptarët ju njohin si këngëtarë, por dy fjalë për karierën tuaj, e pyes Stefin.-Kemi mbi 20 vjet që këndojmë , thotë ai. Nuk u bëmë rastësisht këngëtarë. Krahas traditës së familjeve dhe qytetit tonë, ne edhe kemi studjuar për muzikë. Unë kam mbaruar Institutin e Arteve për violinë ndërsa Endri ka mbaruar Shkollën e Mesme të Muzikës në Korçë, për oboe. Pas viteve ’90, si shumë shqiptarë , edhe ne emigruam në Greqi . Kënduam aty për 10 vjet, pastaj menduam të vijmë në Shqipëri. Filluam të japim koncerte në Korçë e më pas në Tiranë, etj. Tani nuk i përballojmë dot kërkesat.-Cila është kënga juaj e fundit? –Është ajo me titull ”Jeta ime” , kompozuar nga Aleksandër Gjoka, me tekst të Pandi Laços. E këndojmë tok me Aleksandrin.

Endri dhe Stefi, vazhduan të këndojnë deri në mesnatë. Shqiptarët pjesëmarrës, u larguan me mbresat më të bukura. Dy organizatoret, Mirela Mero dhe Kledia Mezini, ishin kujdesur që gjithçka të shkonte sa më bukur. Vëllezrit korçarë, do vazhdojnë të këndojnë për shqiptarët e Amerikës, edhe në qytete të tjerë si në Çikago, Neë Yersi, Detroit, Florida dhe Kenerika, ku do qëndrojnë për 20 ditë. Do të çojnë edhe aty këngët e tyre të bukura. Por, jo vetëm këngët. Do të çojnë edhe shpirtin e tyre. Se, që të “ngjisë” kënga, duhet edhe shpirti i këngëtarëve. Dhe ky shpirt, nuk i mungon, Endrit e Stefit.

PËRUROHET PARKU I PAQES NË BOSTON

October 2, 2016 by dgreca

PËRUROHET PARKU I PAQES, KUSHTUAR VIKTIMAVE TË BOMBAVE NË MARATONËN E BOSTONIT/

Nga Fuat Memelli/

Pas disa muajsh pune, përfundoi së ndërtuari, Parku i Paqes”Krystle Campbell”, në qytetin Medfod , pranë Bostonit. Është një park i veçantë, jo shumë i madh, rreth 3 dynym, por që ka të veçantë qëllimin për të cilin u ngrit. Ai u kushtohet viktimave të bombave në Maratonën e Bostonit, më 15 prill të vitit 2013, që ishin: Krystle Campbell, Martin Richard, Sean Collier dhe Lingzi Lu. Viktimat ishin katër, por parkut iu vu emri i ish banores së këtij qyteti dhe ish studentes së Universitetit të Harvardit, Krystle Campbell.

Kur filluan punimet për ndërtimin e tij para afro një viti, u organizua një veprimtari e bukur. Edhe këtë rradhë, me rastin e përfundimit të punimeve, u organizua një ceremoni tjetër e bukur. Mernin pjesë qytetarë të shumtë, mes tyre edhe shqiptarë, pjesëtarë të familjeve të viktimave, përfaqësues të policisë, të bashkisë së qytetit Medford, të bashkisë së Bostonit, Shoqatës së Atletikës së Bostonit, senatori i Massachuttses, Edward Markey, kongresmenia, Katherine Clark, etj.

KONCEPTIM I VEÇANTË

Parku i Paqes, është konceptuar bukur, me lule drita, shatërvan si dhe dekore të ndryshme simbolike. Shatërvani, i cili ndodhet në mes të parkut, ka pesë dalje uji. Katër prej tyre, përfaqësojnë katër viktimat e Maratonës, ndërsa dalja në qendër, përfaqëson njerzit e bashkuar. Anash shatërvanit, në katër anët e horizontit, janë vendosur katër pllaka me emrat e viktimave. Në hyrje të tij, është emri i ish kryetarit të bashkisë së qytetit Medford, Michael J. McGlynn, i cili ishte ideatori i ndërtimit të këtij parku. Në një hapësirë në formë rrethi, janë gdhendur fjalët: kurajo, durim, forcë, keqardhje, dinjitet, nderim. Në një mjedis tjetër, janë fjalët e mirënjohjes për ata që u gjendën të parët në ndihmë të viktimave të Maratonës: policët, personeli mjekësor, ata të zjarrikësve, etj. Një mirënjohje tjetër është për ata që projektuan dhe financuan këtë park, vlera e të cilit ishte 1, 5 milion dollarë. Financimi ishte nga kompani private si dhe nga shteti. Parku do të jetë jo vetëm një mjedis për t’u çlodhur, por edhe për të medituar. Vërtet do të jetë një kopësht me një simbolikë të veçantë, që do t’i verë vizitorët edhe në mendime, për viktimat, për ngjarjet e rënda që ndodhin sot në botë nga terrorizmi, njëkohësisht ata të ëndërojnë për paqen dhe të mbushen me energji pozitive.

MOS VRISNI MË NJERËZ! JU LUTEM PAQE!

Në takimin e organizuar me rastin e përurimit të Parkut të Paqes, përshëndetën: përfaqësues të policisë, sekretarja e Departamentit të Transportit në Boston, Stephanie Pollack, përfaqësuesi i Shoqatës së Motoçiklistëve, peshkopi i qytetit, Mark O’ Connell, drejtori i Shoqatës së Atletikës së Bostonit, Dave McGillivray, u këndua këngë për paqen nga këngëtarja e njohur, Stacie Clayton, u sollën kujtime nga ish kryetari i bashkisë së Medford, Michael J. McGlynn , përshëndeti kryetarja e bashkisë së qytetit Medford, Stephanie M. Burke, kryetari i bashkisë së Bostonit, Marty Walsh, senatori i Massacsuttses, Edward Markey, babai i Krystles, William Campbell, etj.

Një mbresë të veçantë te pjesëmarrësit, la fjala e kryetares së Bashkisë së qytetit Medford, Stephanie M. Burke. Midis të tjerash, ajo tha:”Në ditët, javët dhe muajt që kanë kaluar nga ngjarja e tmerëshme e bombave të Maratonës, ne këmi parë një forcë të jashtëzakonëshme nga policët, familjarët, personeli mjekësor dhe të mbijetuarit. Me veprimet që bënë dhe fjalët që thanë, ata i pa dhe dëgjoi gjithë bota. Ky park i bukur që ndërtuam, është një memorial kujtese si dhe një test që tregon se ne të gjithë e duam paqen”. Ajo e mbylli përshëndetjen e saj, me fjalët që kishte shkruar në një detyrë klase, nxënësi, Lingzi Lu, viktimë e bombave: ” Mos vrisni më njerëz! Ju lutem Paqe”.

NJË POEZI SHQIPTARE NË VEPRIMTARI

Pjesë e programit në përurimin e Parkut të Paqes, ishte edhe recitimi i një poezie
shqiptare. Autor i saj, ishte shkruesi i këtyre rradhëve. Idea për poezinë, lindi para dy muajsh, duke parë punimet që kryheshin te ky park. Shkova në bashkinë e qytetit Medford dhe takova kryetaren e bashkisë, zonjën Srephanie M. Bruke. Ajo e mirëpriti idenë por kërkoi që t’i çoj poezinë në anglisht. Për përkëthim, iu drejtova shkrimtares e poetes, Rajmonda Mojsiu, e cila e zotëron mirë anglishten dhe m’u përgjigj shpejt. Pas pak ditesh, me poezinë e përkëthyer, shkova përsëri në bashki, ku takova zonjën Linda Coletti, e ngarkuar për organizmin e veprimtarisë. Ajo u emocionua nga poezia dhe më tha: “poezia jote do jetë në program”. U largova i kënaqur, pasi e kisha fituar “betejën” e parë. Mbetej të fitohej e dyta: ajo e recitimit. Bëra mjaft prova per recitim, ku ndihmoi edhe vajza ime, Gledisi. Dhe ja ardhi dita e veprimtarisë, data 25 shtator. Në grupin e titullarëve dhe familjeve të viktimave, isha edhe unë . Para recitimit, kërkova ndjesë se anglishtja ime nuk është aq e mirë. Duartrokitjet e të pranishmëve pas recitmit, ishin shpërblimi më i madh për mua. Pastaj i dhurova prindërve të Krystle Campbell, një statujë të Nënë Terezës, sjellë nga Shqipëria. I fola që Nënë Tereza është me origjinë shqiptare dhe që para një muaji, ishte shenjtëruar në Vatikan nga Papa Francesku.
“I dimë të gjitha keto për Nënë Terezën, pasi ajo është një figurë shumë e njohur” më thanë ata. Më falenderuan për dhuratën e pastaj bëmë një fotografi sëbashku. Vazhduam më pas bisedat e fotot me mjaft pjesëmarrës. Disa prej tyre pasi më uruan për poezinë, më thanë: “Ti ke folur me zemër. Nuk ka rendësi që anglishtja të jetë e përkryer”. Këto fjalë më ngrohën edhe më shumë e më forcuan bindjen që bëra mirë për nismën e marrë, pasi edhe vendi im u përfaqësua në ketë veprimtari të bukur.

RESPEKT PËR PARARDHËSIT

Në veprimtarinë e përurimit të Kopështit të Paqes, krahas konceptimit dhe organizimit të bukur, më bëri përshtypje edhe një fakt tjetër kuptimplotë: respekti për punën e paraardhësit. E kam fjalën për respektin e kryetares së sotme të bashkisë së qytetit Medford, zonjës Stephanie M. Burke dhe stafit të saj, për punën e paraardhësit të bashkisë, zotit Michael McGlynn . Fakti është se kryetari paraardhës kishte qenë ideatori i ndërtimit të këtij parku. Ai dhe stafi i tij, kishin gjetur edhe fondet e nevojëshme. Me që u bënë zgjedhje të reja, punën për ndërtimin e parkut, e ndoqi kryetarja e re dhe stafi i saj. Ishte kjo arsyeja që ish kryetari, jo vetëm qe ftuar, por ai mbajti edhe një nga fjalët kryesore në atë veprimtari. Respekti për atë ishte konkretizuar edhe në një pllakë që ishte vendosur në park. E pashë këtë respekt të ndërsjelltë, edhe në bisedën e tyre pas veprimtarisë.
Duke parë këtë respekt, më shkoi mëndja te vendi ynë. Tek ne, sa herë ndrrohen pushtetet, ku ndrrohen edhe drejtorat, ministrat, deputetët, kryetarët e bashkive, kryeministrat etj, pasardhësit, në përgjithësi mohojnë punën e paraardhësve. Zor të thonë ndonjë fjalë, qoftë edhe për një punë të mirë që është bërë. Zakonisht mohoet çdo gjë dhe ata flasin sikur puna në institucion, filloi me uljen e tyre në atë karige.
Është ky një mentalitet partiak që duhet kapërxyer. Amerika, ky vend i lirisë dhe demokracisë , na jep një mësim të madh edhe në këtë drejtim.

PARKU I PAQES

-Kushtuar Krystle Campbell si dhe viktimave të tjera në Maratonën e Bostonit të vitit 2013: Martin Richard, Sean Collier dhe Lingzi Lu-

Për ty Krystle sot jemi mbledhur

E viktimat e tjerë të Maratonës

Gjithë qyteti këtu ka ardhur

Se të kishte, bijë të zemrës.

Familja jote është në ballë

Ka ardhur sot që t’ju takojë

Kërkon ajo të nxjerrë mallë

Një tufë lule, t’ju dhurojë.

Një park Medfordi, ty të ngriti

Që do të mbajë emrin tënd

Me drita e lule e stolisi

E bëri më të bukurin vend.

Do na kujtojë ky park

Maratonën e Bostonit

Ditën që u derdh aq gjak

Spërkati lulet e prillit.

Dhe vajza ime atë ditë

Mund të kish patur atë fat

Se u ndodh aty pranë

Te vendi, ku u derdh gjak.

Do vij çdo ditë te ky park

Se jetoj, ja, këtu pranë

Pa ç’ka se jam emigrant

Dhe zemra ime, mori plagë.

Gjak po derdhet nëpër botë

Gjak që derdhet kot së kot

Zëri yt sikur na thotë:

-Flakni armët, kemi një Zot!

Fuat Memelli, 25 shtator, 2016.