Nga Elida Buçpapaj/

Lajmin për përmbysjen e diktaturës komuniste e dhamë për edicionin e orës 7:00 të mëngjesit të Zërit të Amerikës. Direkt nga receptori i telefonit fiks. Atëhere nuk kishte ardhur ende koha e Steve Jobs, as gjeneratës të parë të iPhone-ve dhe Smartphone-ve

Gjithë natën Shqipëria nuk fjeti ndërsa po gëdhihej 23 marsi i 1992; ishte nata që do të ndryshonte sistemet, pas 44 vjet diktaturë mizore që edhe në grahmat e fundit kryente krime kundër njerëzimit.

Më 10 gusht të 1988, diktatura do të varte në litar në mes të Kuksit poetin Havzi Nela, ndërsa në verën e 1990 në kufirin shqiptar, në veri dhe jug, do të vriteshin me dhjetra të rinj që do të guxonin të kalonin territorin shqiptar, edhe pse Muri i Berlinit tashmë kishte rënë dhe sistemi totalitar kishte dhënë shpirt.

Pasi ndoqëm pothuaj gjithë natës të dhënat në Komisionin Qendror të Zgjedhjeve vendosur në Pallatin e Kongreseve, së bashku me Xhevdet Shehun, që të mbeteshim në historinë e kësaj ngjarje të madhe, e ndamë lajmin dhe e lexuam një pjesë unë dhe një pjesë ai nga zyra e Skënder Buçpapajt, nëndrejtorit të përgjithshëm të RTSH. Në Washington DC ishte mesnatë kur na telefonuan gazetarët e Zërit të Amerikës, pasi as Xhevdeti dhe as ne nuk kishim telefon në shtëpi pa marrë parasysh se Skënderi kishte tre muaj Nr.2 i RTSH.

Kush e ka jetuar 22-23 marsin e 1992 nuk e harron kurrë pas shpalljes në mëngjes të fitores shpërthimin e ngazëllimit të detit njerëzor, klaksonët e pafund të veturave në bulevardin Dëshmorët e Kombit, një pjese e madhe vinin nga qyteti i Kavajës, ndërsa nga dritaret e tyre flatëronin nga era pranverore flamujt kombëtarë.

Sot pyes se ku janë gjithë ata njerëz dhe ku shkoi gjithë ai gëzim i asaj dite i kthyer i gjithi në zhgënjim pjesën tjetër të jetës.

Tirana atë ditë pranvere të 23 marsit të vitit 1992, që binte ditë e hënë dhe përkonte me kremtimet e Bajramit, festonte e gjitha! Liria na kishte vënë krahë, ne besonim se do të ishim të gjithë të lirë, të barabartë, pa luftë klasash, pa urrejtje klasore, pa burgje, pa vrasje, pa segregacion ideologjik brënda kombit, pa luftë civile.

Kështu besonim. Sidomos atë ditë pranvere kur u gdhi 23 marsi 1992. Midis 22 dhe 23 marsit të 1992 duke dëgjuar gjithë natën Radio Tiranën që lajmëronte fitoren e PD nëpër qendrat e votimit, nga qyteti në qytet, nga lumturia se agimi do t’i gjente në një Shqipëri krejt të re, i elektrizoi shqiptarët duke bërë dashuri e ngjizur fëmijët e pranverës 1992, të 22-23 marsit të 1992!

Sot ata fëmijë që u ngjizën më 22-23 marsin e 1992 janë 28 vjeçarë, ndofta pjesa më e madhe jashtë atdheut.

Asnjë nga shqiptarët që festuan 22-23 marsin e 1992 nuk do ta besonte se, pas 29 vitesh, kjo kastë politike do të kishte dëbuar nga Atdheu 3 milionë shqiptarë dhe se aktualisht Shqipëria do të kthehej në vendin ku Covidi19 i shuan shqiptarët, sepse shteti është në kolaps të plotë, me sistem shëndetësor të dështuar që i vret jetët e shqiptarëve!

Nga 22-23 marsi 1992 më ka mbetur ende relike një orë dore me logon e Zërit të Amerikës, që ma dhuruan për suksesin që patëm ato ditë të stuhishme, që përmbysi sistemin, por që u kthye mbrapsht sepse dështoi në ndërtimin e shtetit të së drejtës.

Në Shqipëri nuk u krye dekomunistizimi dhe supertruktura komuniste, që trashëgoi institucionet e shtetit demokratik, nuk u konvertua por keqqeverisi. Për tre dekada rresht të njëjtat fytyra ricikluan pushtetin, u pasuruan, duke shpërdorur votën e popullit dhe sot Shqipëria është viktimë e kësaj klasa politike të pamëshirëshme, që i vret shqiptarët me varfëri esktreme, me sistem shëndetësor ne kolaps, me sistem drejtësie në kolaps, me sistem arsimor në kolaps, që trafikon diploma, mastera e doktoratura, tituj, grada, çmime, pa meritokraci, pa konkurencë të lirë, pa shanse punësimi, pasi të drejtën e punës e të privilegjeve e ka vetëm administrata, familjarët, enturazhi, dashnoret dhe, në mënyrë ciklike, Shqipëria vuan dhe shqiptarët vuajnë!

Krejt ndryshe nga sa u besua në 22-23 marsi i vitit 1992! Ishte aq bukur në 23 Marsin e 1992 sa për të besuar se ishte i vërtetë!

Ora e dorës e me logon e Zërit të Amerikës ka mbijetuar 29 vite jetë nëpër rrugët e botës, nëpër bagazhet e një familje refugjate politike, me plaçkat në krah e me fëmijët e vegjël në krahë; që do ta fillonim gjithçka nga zero dhe kur rrënjët na thërrisnin e na tërhiqnin si manjet pa marrë parasysh largësinë me mijra kilometra larg.

Ikëm, sepse tashmë Atdheu ishte kthyer në rrezik për brezin e tretë, kur kisha parasysh torturat që kishte provuar im atë, ime më dhe unë. Ikëm për të shpëtuar brezin e tretë, për t’i shpëtuar fëmijët tanë, nipat e gjyshit të tyre dhe fëmijët e mi, nga kthetrat e pinjollëve të diktaturës që ishin kthyer më të egër se të parët e tyre.

Në fakt, ata nuk u larguan asnjëherë. Askush nuk i shqetësoi. Shqiptarët naivë besuan se do të konvertoheshin, se do të kërkonin falje për krimet e etërve, por ata janë trashëgimtarë të denjë etërve të tyre sepse nuk i pranojnë ligjet e sistemit demokratik !

Ora e dorës me logon e Zërit të Amerikës, që e mbajta në dorë në ditët shpresëmëdha për të ardhmen e Shqipërisë, dikur, kur i mbaroi bateria, u fut diku në një sirtar, që të mbetej si kujtim. Dhe pastaj, nuk di se si, u bë refugjate e udhëtare bashkë me ne dhe sot është relikë e një dite historike të vrarë nga shpërdoruesit e lirisë, nga kjo klasë politike me në krye Kaligulën shqiptare Edi Rama.

Prandaj them se gabova atë 23 mars, kur lajmërova për Zërin e Amerikës rënien e sistemit totalitarist në Shqipëri. Sado absurde të ngjajë për një vend anëtar të NATO-s, i cili prej tridhjetë vitesh ka mbetur peng i së shkuarës. Ky është realiteti i hidhur që duhet të ndryshohet me çdo kusht. Me të gjitha mundësitë që ofron demokracia. Sikur në Kosovë më 14 shkurtin e 2021!

Këtë ndryshim 180 gradë, për vendosjen e shtetit të së drejtës po e presim të gjithë. Po e pret edhe kjo orë relike, e cila patjetër e ka ndjerë pulsin tim të shpejtuar kur kam lajmëruar, sepse aq shumë kam dashur që të ishte e vërtetë dhe jo iluzion, triumfi i lirisë atë 23 mars të 1992 dhe pastaj bashkë me ne, dikund në fundin e një çante udhëtimi, i ka përjetuar peripecitë tona si të 3 milionë shqiptarëve, të ikur nga Atdheu nëpër botë, atje ku balta nuk është kurrë e ëmbël si mjalta, si në Shqipëri.

Ndërsa sa i përket fëmijëve që u ngjizën më 22-23 marsin e 1992, me bindjen e plotë të prindërve se diktatura e theu qafën për të mos u kthyer kurrë më në Shqipëri, këtij brezi sot i bie detyra që ta realizojë atë çka mbeti ëndërr, sepse ky brez ka lindur prej asaj ëndërre. Ne prindërit e tyre dështuam!