Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Gjithkush ka faj

by

5-Ilir-levonja-2-288x300-1-250x260

Nga Ilir Levonja/

Në javën e fundit të gushtit në shumë vende të botës, datat 23, 24, 30, kujtohen si ditët e viktimave, nga sistemet, bindjet etj. Por edhe si ditë’datat e të të zhdukurve, (raste që kryesisht i përkasin burgosjeve sekrete), të të humburve, apo viktimave nga spastrimet etnike dhe lufta e klasave.

Tek ne përshembull, gjoja u përkujtua dje sipas një vendimi të parlamentit europian. Pamjet ishin fytyra të bukura në koktjele. Ca simpoziume me kumtesa arshive për pak honorare etj. Si zakonisht, gjëra që ta shpifin.Ne, vendi që aspirojmë të bëhemi pjesë e makinerisë bashkëkohore europiane. Me të dhëna statistikore brilante…, rreth 50 mijë njerëz të internuar, 7 mijë të humbur dhe rreth 6 mijë të vrarë vetëm për bindje dhe tentim arratisje nga vendi. Thjesht se, nuk u pëlqente jeta që bënin, a regjimi … njëfarësoj race njerëzish që duan të jetojnë më mire dhe me plot liri mendimi e veprimi. Në krahasim me numrin e popullates, për vitet 1945 deri më 1990, kur ne pretendojmë se kemi rrëzuar komunizmin, është një shifër alarmante. Aq sa të bën të turpërohesh. Sidomos kur i afrohesh mentalitetit të europës mbi lirinë dhe të drejtat e njeriut. Për më tepër që sot pas kaq e aq vitesh, ne shqiptarët jemi pjesë organike tashmë e perëndimit. Kjo për faktin që 40% e gjeneratës së lindur në komunizëm jetojnë e punojnë aty, në europë e gjetkë. Duhet të na vijë turp e si popull duhet të uleshim në sheshe në një radhë kortezhi qirinjsh. Dhe një ndjese publike karshi mënxyrave që i kemi bërë njëri-tjetrit. Mirëpo ne ulemi aty për syfyre, bojkote, çadra etj. Jo për ndjesë.

Pse e kemi kaq të vështirë ndjesën, ne shqiptarët?

Çfarë është ajo që na bën të jemi fallco? Të jemi të dukshëm, jo të ndjeshëm?

Përgjegjësia civile? Edhe mundet!

Përgjëgjesësia intelektuale? As që diskutohet që po!

Një lloj përzierje që ndodh vetëm tek ne, aq sa intervistave të fytyrave të bukura. Të vjen t’u vjellësh në fytyrë kufomat e njerëzve në kufi. Dhe me që jemi tek këto, kufomat, që mbushën internetin dje, me foto. Horia civile i përplaste një sy njëri-tjetrit të drejtën, ligjin, shtetin, atdheun, mbrojtjen, vigjilencën. Viktimat e demokracisë të shkaktuara nga këta që qeverisin akoma. Madje ky dialog i ashpër civil të bind plotësisht pse ne nuk e njohim ndjesën. Ne jemi të sëmurë tmerrësisht, aq sa nuk e dime se çfarë është shpirti.

Një pjesë e jona janë të lumtur që vranë.

Madje mburren. I kanë shërbyer ligjit.

Një pjesë e jona i shpik së tashmes egon e individit karshi individit. Shkurt tema, debate, zhurmë. Aq sa kufomat e vitit 1990 të duken si kufoma antikiteti.

Një pjesë që përfaqësojnë viktimat, vëndosin nga një kollare. Dhe bëjnë marrëveshje me xheletatët për ndonjë post a vend pune. Pa harraruar ndonjë statut fejsbuku si antikomuinstë të mëdhenj. Si njerëz që po venë në vend dinjitetin e viktimave etj.

Këto ditë pritet të formohet qeveria e re. Duke filluar që nga kryeministri, kryekuvendari, kuvendarë, bijë e etër. Vetëm tek ne ndodh, ne dëmdemokracinë shqiptare, të kesh akoma në pushtet njerëz nga koha e xhelatëve.

Akoma në pushtet nga koha e viktimave.

Gjithçka ka në Shqipëri. Gjithçka është me faj në Shqipëri. Gjithkush ka faj e bën faj. E askush nuk i del Zot. Ndaj as ndjesa, as falja, koha e re kurrë nuk ka për të filluar.

Vizat një makth i kohëve shqiptare

by

Nga Ilir Levonja/

1) Pse dridhen shqiptarët kur u kujtohen vizat? Dhe pse për vizat e tyre debatojnë ata që nuk kanë nevojë për viza? Pse është kaq e tmerrshme për ne lëvizja e lirë? Pse duket sikur nuk na do bota? Pse u sillemi atyre kohërave që i lamë pas, me një lloj qortimi, me gishtin tregues? Kujdes? Se ua kyçim derën prapë?, etj. Janë ca pyetje që nuk i jep dot përgjigje një opinion gazete. Pasi është tepër e makthshme puna jonë me vizat dhe perëndimin. Ndërkohë që plot të tjerë, shqiptarë, as që donin t’ia dinin për to. Për të mos thënë as që nuk ia pirdhte menderja. Merrnin malet. Dhe fatkeqësia më e madhe e jona sot, qëndron tek një fakt, historia e jetëve të humbura maleve dhe metropoleve. Tek ajo heshtja klasike e shtetarëve në lidhje me qytetarët e humbur, rrahur e përdhunuar, tek qytetarët e ikur. E ku e shumta pret normalisht asimilimin në grek, italian, gjerman etj. Në fund të fundit aty jetojnë. Kushedi se sa jetë të humbura ka atyre maleve me roja e borë. Kushedi se sa jetë të humbura ka dallgëve të detit. Apo metrove ku njerëz të thjesht, shqiptarë, e vetmja gjë që kishin mësuar përmendsh. Dhe dinin të bënin. Për të pasur pak lejueshmëri civile, ishte azili politik.

Eh vizat… një makth i kohëve tona.
2) Në tetorin e vitit 2010, Europa vendos që shqiptarët të udhëtojnë në vendet e rajonit pa vizë. Koha e Tanja Fajonit, eurodeputetes sllave. Qe një votim thuajse unanim, me shumicë, për arsyen e thjeshtë se perëndimi na konsideron pjesë të vetes, gjymtyrë organike. Edhe pse paradokset shqiptare nuk kanë të mbaruar. Në kohën e mbretërisë përshembull, lëviznim pa vizë, mjaft të kishe pasaportë. Kurse në kohën e blloqeve, i ndërtuam një mur perëndimit. I bëm karshillëk me bunkerë e garën e armatimit. Me luftën e klasave dhe planet pesë vjeçare. Por gjithmonë me një vullnet të imponuar nga lart. Asnjëherë atë të shqiptarëve. Ne ishim njëfarësoj ushtarë të devotshëm të një armiku fantazmë. I cili në vetvete ndërtonte rrugë, shtëpi, ekonomi, ushtri…, shtet. Kurse ne ideollogji. Katërcipërisht të bindur se në hënë shkohej me atë dhe punën vullnetare. Kurse perëndimi po njësoj. E fundit fare, kur nuk e do ti shtëpinën tënde, si do të ta dojë ai tjetri? Deri sa një ditë shqiptarët, buzë plasur, ia bën në kokë regjimit dhe morën kush malet e kush detin.
Pra ku shqiptarët popull. Dhe ku ata që impononin vullnet.
3) Në demokraci perëndimi erdhi sërish, ofroi sa mundi. Megjithëse shqiptarët, ata që deri dje pra impononin vullnet, ua vodhën ndihmat. Kurse vizat i kthyen në biznes, që për kohën ishin një fitim kolosal. Besoj se nuk ka familje shqiptare (e kam fjalën nga ato që ikën) që nuk ka paguar për të marrë një të tillë. Nuk ka njeri që nuk e di se sa privilegj ishte marrja e një vize. Se sa pushtet i jepte kjo sekserit. Madje ky shikohej si shenjt, edhe pse vidhte e pasurohej me të drejtën civile të qytetarit të shekullit të elektronikës, për të qënë i lirë.
Një që jepte viza, vriste e priste.
Ai sigurisht punonte në shtet. Ai sigurisht punonte në një dikaster. Shtetarët shqiptarë dhe dikasteristat thonë edhe sot miku im, për iks apo ypsilon ambasador. Këtu bëjnë pjesë edhe ata që punonin në ndonjë organ shtypi. Shtypistat kishin privilegj ambasadat. Edhe këta si shtetarët miku im thonë për iks apo ypsilon ambasador. Ky koncepti i mikut ndër shtetistat shqiptarë, sidomos kur përjeton fushën e ligjit apo marrëdhënieve ndërshtetërore, vendesh etj., është sa bajat po aq dhe demode. Një mburrje nga soji i atyre që imponojnë vullnet. Nga soji nga ata rrjedhin.
Kujdo intelektuali salce nga koha e Enverit, aq i bënte se si duhej të funksiononte ligji, shteti. Aq më shumë emigrantë të kishte, aq më tepër viza. Aq më tepër fitim. Madje edhe shefave u sugjerohej lufta e ashpër.
Edhe sot janë pikërisht po këta…, që edhe pse vazhdimisht dështojnë duan të të imponohen. Ata nuk kanë nevojë për viza. Janë në rregull vet. Rrezik, për vete, kanë edhe nënshtetësi amerikane.
4) Po njerëzve u dhemb… u kujtohen kaparet, pagesat, lekët borxh, malet, gomonet, trajlet e kamionëve të mëdhenj. U kujtohen ndarjet, vetmia. Kthejnë kokën, shohin atë rrugicën, hyrjen e pallatit, apo atë stacion autobuzi kur ikin herët. Si si e lanë dike motak dhe se sot ai është bërë burrë. Se si djali i një fqinji iku, e nuk dihet më se ku është. Ndjejnë ethet e doganës, policit, vulës. Një lloj sikleti që nuk e meritojnë.
Ata vet si qytetarë i kanë të gjalla këto, ndaj dridhen. Dhe bëhen si të dytë. Por ata tashmë edhe e dinë, ironi fati është viran’ja jetë. Kanë ikur dhe do ikin. Thjesht e për një të vetme arsye se, për vizat debatojnë ata që nuk kanë nevojë për viza. Ata që dështuan. Bëhen si të dytë se e dine se prapë, sado ta quash hero një shtetar, sado vandal një tjetër, si i pari si i dyti mbajnë po të njëjtën erë. Atë të halesë.

Opozitarizmi i Monës

by

5-Ilir-levonja-2-288x300-1-250x260

Nga Ilir Levonja/

Monika Kryemadhi, nga Jala, i deklaroi shqiptarëve se vendi po shkon drejt një diktature, për shkak të një qeverisje të keqe dhe autoritarizmit të Edi Ramës. Dhe se, së shpejti, LSI do bëj një opozitarizëm frontal kundër çdo padrejtësie.

Në fakt është absurde, si vet natyra e politikës shqiptare.

Pasi akuzuesit i posedojnë plotësisht vet, ato për të cilat akuzojnë kundërshtarin. Eshtë absurde sa edhe për faktin tjetër. Se krahas një fushate të ashpër akuzash, karshi njëri-tjetrit, për drogë, vjedhje, përfitime tenderash, uzurpime institucionesh etj…, për një qeverisje të keqe nga PS, LSI-ja e familjes Kryemadhi-Meta qeveriste edhe vet. Madje u përfshinë në një garë zhvatje, deri tek hekurat e shinave, për shkak të një pasigure të së ardhmes. Se cila do të ishte forca e parë a e dytë. Kësisoj, kush ta shqyente më shumë shoqi-shoqin. Këtij zullumi iu bashkua edhe PD-ja e Lulit me shoqërinë e Fahrisë. Dhe ca djemve të tjerë, baballarët e të cilëve nderonin deri vonë me grusht tek temthi. Sot natyrisht me dy gishta përpjetë. Pra qershori i kaluar, ai i zgjedhjeve, për shqiptarët ishte një teatër absurd. Aq sa ata, të budallepsur, ata, votuesit, qytetarët, u dhanë vota me shumicë Edi Ramës, pastaj Lulit dhe Fahrisë, por pa lënë pas dore edhe familjen presidenciale, Meta.

Që nga ajo ditë qershori, paria ka shkuar me pushime, kurse vendi është përfshirë në zjarre, mban sytë nga Greqia për ndonjë helikopter uji. Dhe lufton me vetveten, duke pështyrë korifejtë e artit. Dhe ata që ikin. Pa i dhënë aspak rëndësi faktit se paria nga pushimet, e gjitha, edhe qeveris, edhe bën opozitën.

A do jetë Mona një opozitare e fortë, frontale? Vertetë asaj i dhimbset vendi? E, vërtetë, i dhëmbin padrejtësitë e qeverisjes ku edhe ajo bën pjesë? Ku edhe ajo pranon se ka gabuar dhe se kanë faj të përbashkët në dështimet e deritanishme? Po ua them unë me plot gojën, asnjëherë. Ky është një truk i radhës… Dhe dhëntë Zoti që shqitarët të ftohen nga koka e të kuptojnë përfundimisht se, me këtë parti kastë familjare, me kastën e Fahrisë nga krahu tjetër etj. Me milionerët e një kuvendi, zor se bëhet ai vend. Një opozitarizëm prej Monës dhe familjes së saj, është angllish për një arsye të thjeshtë…, LSI nuk është as e majtë dhe as djathtë. Një forcë politike e krijuar prej ndarjes, shitjes dhe blerjes. Një forcë pragmatiste mbi organikat. I ka dhënë vendit ”kuadro” me shumicë. Mungesa e identiteti politik, zgjedhjet me vote salle, qarkullimi i pushtetit brenda familjes.

Janë, jo shpresë, por dorëzim tek të fortët. Një politikë tipike e krejt ballkanit perëndimor dhe lindjes së mesme e të largët.

Megjithëse deri diku, tek ne, forcat politike e kanë zbehur identitetin e tyre. Ndaj kjo e përforcon akoma konstatimin e mungesës së opozitarizmit real dhe aq të domosdoshëm për një vend, a demokracinë e tij. Ashtu sikur forcon konstatimin tjetër luftën e ashpër të sojit brenda sojit. Kështu, i bie, që Mona, do bëj opozitë për vendet e humbura në dogana, drejtori arsimore, hekurudhash, resortet turistike, etj. Jo për shqiptarët, por për lësistat. Jo rastësisht sot Shqipëria është plotësisht në një luftë të ftohtë. Ku gjithçka mbetet në kuadrin e denoncimit publik dhe aq. Jo rastësisht Shqipëria dominohet nga të njëjtit elementë. Dhe i beson Monës. Dhe pret se me të vërtetë në shtator do të nisi kthesa. Ndryshimi. Jo, nuk ka për të ndodhur. Përkundër pritshmërisë, po i siguroni dyfish Monës dhe familjes presidenciale një vend në stanjacionin shqiptar.

Akoma me Erionin kjo dëm-demokracia jonë

by

5-Ilir-levonja-2-288x300-1-250x260

Nga Ilir Levonja/ Një foto e hedhur në webet e CNN-it mbi zjarret në Shqipëri. E ka mërzitur shumë Erion Braçen. Një nga ata persona që mendja jonë, për gjatë gjithë këtyre viteve të demokracisë, e njeh veç si deputet. Thonë se ka mbaruar për ekonomi, por ka punuar si gazetar në ish Zërin e Popullit. Madje dhe kryeredaktor i saj, por bukë ka ngrënë e po ha me politikën. Bukë jo në kuptimin e ekzistencës, por në atë që, se ku ka provuar lumturinë e profesionit. Suksesin. Ku ka gjetur vetveten. Por kjo nuk është ndonjë gjë anormale në demokracinë tonë. Anormale në demokracinë tonë është, të vish në pushtet, të qeverisësh, e të ikësh.

Sipas një statuti të tij në FB, të cilit i referohen gazetat, mbi zjarret në Shqipëri, Erionit i dhimbset shteti, por ama vetëm kur është ai në pushtet. Se kur është në opozitë. Ia lëron nënën ku ta ketë. I quan qelbësira këta, shqiptarët që denoncojnë. Që denoncojnë pa asnjë lek. Thjesht çojnë nëpër webet e CNN-t, të vërtetën. Por aspak ata që paguajnë nëpër webet, sa të CNN-it, tv-të e tjera, siç ishte edhe ai reportazhi i para pak ditëve, i atij televizionit francez, mbi Shqipërinë turistike të Erionit. Me hale e fekale, e me plehra. Aq sa webet e lokale, sidomos nga Saranda, postojnë foto me stiva mbetjesh, si dikur ato stivat në fushën e druve.

Kjo është qeverisja e Erionit. Por ai, CNN-it a tv-ve franceze. Nuk i çon këto. I çon ato që i do qejfi, pasi është në pushtet. I dhimbset vendi. I dhimbset shteti. Ndryshonte puna po të ishte në opozitë. Dhe ky, atëhere kur digjte, nuk ishte qelbësirë? Kurse këta denoncues po, këta denoncues, që mund të kenë shënuar emrat në listen e kryeministrit si bashkëqeverisës. I quan piromanë. Me pak fjalë ka kuptimin e atyre që përmbushin qejfet duke u vënë zjarrin objekteve. Piroman në kuptimin e manjakut. Pra këta shqiptarë janë manjak të zjarrit. Janë qelbësira. I vunë flakën maleve të Shqipërisë.

Kur ishte Erioni në opozitë, më 1997-ën, i vuri flakën, jo vetëm maleve, objekteve, por edhe shqiptarëve. Sa statistikat tregojnë jo një humbje alarmante, po një katastrohë ekonomike e gjaku njerëzor. Aq Shqipërisë, do i duhen, jo vetëm ekonomikisht, por edhe mendërisht, dyfishi i viteve të diktaturës për të marrë veten. Dhe po vazduan të votojnë Erionin, trefish.

Po ka më zjarrëvënës në Shqipëri, më manjak të konfliktualit politik shqiptar se ky Erioni? Si ky e soji i tij, si majtas e djathtas? Që kanë gjithë kohën deputet…?! Absolutisht që jo.

Ndaj në një farë mënyre Erioni ka të drejtë të tallet, nëpërkëmbi, përçmojë, akuzojë. Ashtu tendosur, gjithnjë me fytyrë nevrasteniku.

Pasi shqiptarët në përgjithësi, nuk po e bëjnë mire punën e qytetarit. Ia kanë shitur të drejtat e tyre, liritë, mëndjen etj…, të gjitha Erionit. Fare, lire… Dhe vet vazhdojnë gërrvërret. Në emër të Erionit.

Keni hapësirat tuaja njerëz, qytetarë etj.

Jepuni liri mundësive tuaja.

Mbahu, Nëno, mos ki frikë se ke djemtë në Amerikë!

by

1 Vatar parade1 VatraVatra1 Noli Konica1 Vtra e Tampes12 albanian exelence

Nga Ilir Levonja/ Janë vargje të Nolit. Shkëputur nga vjersha ”Jepni për nënën”, të cilën peshkopi, eruditi, poeti, muzikologu, politikani, qeveritari e shkroi nga viti 1917-të. I bie plot njëqind vjet nga sot. Eshtë koha kur Vatra kishte nisur aktivitetin. Dhe Shqipëria gjëndej nën rrëmujën e luftës së madhe.

Një vend katastrofë midis turkoshakëve shqiptarë, pro austrohungarezëve, italianëve, grekëve, serbëve e malazezëve. Pro dikujt nga jashtë, dhe, asnjëherë pro njëri-tjetrit. Dhe Noli me të drejtë i jepte shpresë nënos së braktisur e të rraskapitur luftrash.

Por kohët ndryshojnë. Dhe nëse atëhere Nolit i dhimbsej me të drejtë nëna Shqipëri, për shkak të të huajve. Sot ajo Shqipëria, përmes atyre që aq shumë e duan dhe nuk e tradhëtojnë, siç bëjnë këta emigrantët, tradhtarët e pambarimtë dita ditës, po verteton një gjë, botërisht se, armiqtë e vërtetë të saj janë vet shqiptarët. Ata në vendin amë.

Po i referohem Nolit, për një arsye të thjesht, pasi po e shoh me sytë e mi se asaj drojes, për përdorimin e emigrantëve nga vendi amë, sikur i ka ardhur ora.

M’u bë të them atë batutën e Kadri Roshit tek filmi Gjeneral Gramafoni, që, plasi në Kuçovë.

Dhe vërtetë ka plasur.

Dhe ne të gjithë emigrantët, po e shohim me sy katrahurën.

Në Shqipëri nuk na duan. E thonë me qejf…, e kujt i plasi se po largohet ky trapi. Kujt i plasi se iku ky koqja. Në gop të sëmës shkofsh. Boll na çatë bythën. Lekë duam. Po na sollët mirë, po nuk na sollët, ik pirdhuni. Se e dimë ta bëjmë vet Shqipërinë.

Dhe vërtet, sot është koracë, a zhgun social, është zgjatje jete një kulturë e tillë. Një zhargon i tillë u mbush gjoksin. Dhe ata ndihen me fat.

Në të gjitha webet e Shqipërisë sot përshembull, dominon ky debat. Aq sa të thuash shqiptarët janë dakort me zjarret, me drogën, me papunësinë dhe lëmoshat e përkrahjes sociale, etj. Madje e dëshmuan me vote… Janë dakort që të jetojnë një lloj drame sociale me bij që vetëm paguajnë. U paguajnë ushqimin, banesën, sëmundjet. Shërbimin skandaloz të shëndetësisë ”falas”.

Se qeveritë do prishin e ribëjnë sheshet.

Rrethrrotullimet.

Fasadat.

Shqiptarët janë dakort me jetën falas. Aq sa horizontalisht e kanë përqafur atë indinjatën poetike të Orhan Veliut… dhe në kor, ta plasin në sy. Me krenari. Të thonë: falas jetojmë ne, falas…/ Falas bukën/ Falas shëtitjen/ Falas pluhurin e rrugës /Falas plehrat, /Falas budallepsjen/ Falas urrejtjen, /Falas pështymat/ Falas dekoratat e presidentit, etj.

Janë dakort me dramat e largimeve…

Prindër të braktisur.

Azile me kontribute fushatash.

Breza pa asnjë vjetërsi pune.

Me pritjen se ndonjë çun, dhëndërr, a vajzë…, deri nga Zelanda e Re, sjell ndonjë dorë që të blej ca vite pune në zyrat sociale. Për babain, nënën, vjehrrin a vjehrrën. Të blej ndonjë karrocë për vëllain invalid. A për ndonjë të sëmurë autik etj.

Janë dakort me të gjitha.

Rrofshin këta që janë. Këta që jetojnë trendi. Armiqtë realë.

Se shqiptarët, masat, kanë se me çfarë të merren.

Po ia lërojnë nënën njëri-tjetrit në internet. Kush ikën, tradhtarë. Kush rri patriot.

Eshtë një mishmash, një katrahurë veç prej shqiptarësh.

Dhe me që iu referova vjershës njëqind vjeçare të Nolit.

Këta djemtë në Amerikë e gjetkë. Edhe pse kanë shoqata, pse kontribuojnë. Pse mbajnë në dyert e shtëpisë, a në makina, flamurin shqiptar. Pse shohin tv-të shqiptare thuajse 24 orë. Pse jetojnë si shqiptar në dherat e huaj. Nuk kanë prej dheut të nënës privilegjin minimal, të drejtën e votës.

Dhe jo rastësisht.

Dhe prapë ata thon, Mbahu, Nëno, mos ki frikë se ke djemtë në Amerikë!