Teatri Kombëtar Shqiptar dhe Opera Kombëtare Hollandeze /

Nga Keze Kozeta Zylo/

Kjo statuje bronzi per violinistin ndodhet ne shtepine e operas dhe baletit kombetar te Amsterdamit ne Hollande në hollin e teatrit muzikor. Statuja e bronzit e quajtur “Fiddler (ose Violinisti)” është një shprehje e bashkësisë ku komuniteti ka qenë i përqendruar në këtë rreth para Luftës së Dytë Botërore. Punëtorët duhej të bënin mjaft përpjekje për të thyer dhe hapur dyshemenë e mermerit për të vendosur këtu statujën.

Kjo statuje u krijua nga skulptori italian Matteo Pugliese dhe u vendos në Shtëpinë e Operës së qytetit, më 1991.

Opera Kombetare u krijua menjëherë pas përfundimit të Luftës së Dytë Botërore si një kompani repertori me një ansambël të përhershëm.

E themeluar, më 1946, Opera Kombëtare Hollandeze do të bëhej vendi i begate për regjisorë me ndikim artistik dhe të përgjithshëm, në radhët e të cilave përfshiheshin Maurice Huisman (1964), Hans De Roo (1971), Truze Lodder (1987) dhe Pierre Audi (1988).

Duke inskenuar shfaqje që përmbajnë elemente të arteve pamore, si skena historike klasike, edhe shpikëse, si dhe solistë dhe kompani të shquara të miqve, këta vizionarë kanë shtuar diçka unike për secilën prodhim.

Duke eksploruar një liri artistike që shihet rrallë në botën e operës, Opera Kombëtare Hollandeze tani është e admiruar ndërkombëtarisht për punën e tyre origjinale, duke u përqëndruar në zhvillimin e talenteve dhe stilet e performancës jo konvencionale.

Stopera ndodhet në qendër të Amsterdamit në një kthesë të lumit Amstel midis Sheshit Waterlooplein dhe Kanalit Zwanenburgwal, në një komplot të tokës të quajtur Vlooienburg, e cila u rikthye në shekullin e 16-të. Ndërtesa e shtëpisë së operës është në formë si një bllok i madh, masiv, me një front të lakuar përballë qytetit. Fasada e saj është e mbuluar në një tullë të kuqe-portokalli dhe panele metalike të valëzuara. Fytyra e lakuar e teatrit është me mermer të bardhë të pikturuar nga dritare të mëdha që ofrojnë pamje panoramike të lumit nga dhomat e brendshme të lakuara dhe tarracat me shumë nivele.

Pranë Stopera është Joods Verzetsmonument, një monument i vitit 1988 për viktimat hebreje të Luftës së Dytë Botërore. Një kujtim i Kristallnacht mbahet në monument çdo vit.

Ndertesa e operes kombetare ka nje brendësi të bukur te elementeve të tij klasike. Vetë Amsterdam gjithashtu strehon një institut më dekadent të ndërtuar posaçërisht për vënien në skenë të operave, baleteve dhe formave të tjera të teatrit muzikor. Opera dhe Baleti Kombëtar gjithmonë nis sezonin e saj të ri në shtator me gala e tyre të shkëlqyeshme. Ata kane një liri artistike që shihet rrallë në botën e operës, Opera Kombëtare Hollandeze tani është e admiruar ndërkombëtarisht për punën e tyre origjinale, duke u përqëndruar në zhvillimin e talenteve dhe stilet e performancës jo konvencionale.

Nën drejtimin e talenteve si Sonia Gaskell, Rudi van Dantzig, Wayne Eagling dhe Hans van Manen, Baleti Kombëtar Hollandez u ngrit në një renditje ndërkombëtare në vitet ’70 dhe ’80 për skenimin e pavarur të dy baleteve unike dhe tërheqëse nga gjithe bota.

Opera Kombetare e Hollandes eshte shume e njohur ne boten, dhe ruhet me ligj dhe dashuri nga i gjithe Kombi.  

Ndonëse ështëkrijuar disa vite mëvonëse Teatri Kombëtar i Shqipërisë, e vetmja godinë futuriste e inxhinierit dhe arkitektit italian, Giulio Berté, projekt i nisur në fillimjanarin e 1938 dhe që përfundoi në shtator të 1939, mjerisht godina e Teatrit tonëqëberi histori dhe nxori aktorë kalibri tëpaktën ndër artdashësit shqiptarëështëvene nëshënjestër nga kryeministri Rama nëbashkëpunim me grabitqarët e qeverisëdhe grabitësit e huaj tëpronës sonëtëpërbashkët, mbrujtur me aq gjak dhe sakrifica…

Mos i vini kazmën Teatrit Kombëtar kjo pasuri e patundshme e shpirtit tëpopullit!

Ps: Për shkrimin janë shfrytëzuar materiale nga Wikipedia.

Manhattan, gusht, 2019