Prishtinë, 03 Maj 2017/

Kryesia   e Klubit të Intelektualëve Rugovas “ KIRUG”, në takimin e punës të mbajtur në datën 03 maj  2017,  e përberë nga Prof dr Riza Smaka, Prof dr Mujë Rugova, Prof dr Zymer Neziri, Prof dr Ali B. Muriqi,  Prof dr Shemsedin Dreshaj, Prof dr Hysen Lajqi, Prof dr Jeton Kelmendi, Prof dr Azem Lajqi, pas  diskursit  përkitazi me  nismën aktuale të  një grupit të  deputetëve të Kuvendit të Republikës së  Kosovës për  ratifikimin me   k u s h t  të Marrëevshjes për Demarkacionin Kufitar ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi ,  njëzerit miratoi këtë:

APEL   

Nisma  e   një  grupit të  deputetëve të  Kuvendit të Republikës së Kosovës për ratifikimin e     Marrëveshjes për Demarkacionin  e Kufirit ndërmjet Kosovës dhe  Malit të Zi ( Marrëveshja për Demarkacionin )  me  k u s h t   për tu  rishikuar pas një një periudhe kohore , është:

• e paprecedencë në praktikat e marrëveshjeve ndërkombëtare përkatësisht ndërshtetërore , në përgjithsi e,  veçanërisht, në  çështjet e delimitacioneve dhe demarkacioneve kufitare,

• në  kundershtim me  parimet themelore të  marrëveshjeve   ndërkombëtare përkatësisht të marrëveshjeve   ndërshtetërore  të cilat , kurdoherë  dhe  medomos duhet të   jenë të analoge  dhe identike reciprokisht si dhe të   të pakushtëzuara,

• favorizuese  dhe konformiste e  qendrimit dhe synimit qeveritar  pët ratifikimin makijavelist të Marrëveshjes për Demarkacionin ,  cila, nga  shkaqet e theksuara në vijim, është e dëmshme, e pa drejtë dhe e paqendrueshme juridikisht dhe politikisht, ndaj,  duhet   të refuzohet si e  pa sinçertë , spekulative dhe krejtësisht e pa bazë!

Arsyetimet:

Komisioni Shtetëror i Republikës së Kosovës për Demarkimin e Kufirit të Kosëvës me Malin e Zi ( Komisioni për Demarkacionin), gjatë  negociatave me  Komisionin për Demarkacionin e Malit të ZI, ka  shkaktuar  sëpakut  këto  gabime  të kundershtimshme me Kushtetutën   si dhe në dëmin e integritetit territorial të   Republikës së Kosovës , nga se,  

• në vend të  negocimit   të mbeshtetur në  vlerësimin e  faktorëve  esencialë  dhe primarë    natyrorë të determinuar nga   faktorët primarë gjeografikë,   gjeostrategjikë, historikë,  etnikë të balansuar,   ekonomikë, pronësor -Uti Possidetis , ka praktikuar  dhe trajtuar   vetëm kadastin ( sic) ,ndryshe,  komponentë e karakterit sekondar si dhe,  

• në vend të  demarkacionit  kufitar Kosovar- Malazez sipas  delimitacionit të bërë në shkurtin e vitit 1945 , të pandryshuar asnjëherë ,   jashtë mandatit   parlamentar të caktuar nga Kuvendi, ka praktikuar   redilimitacion  ,për të qenë edhe   më keq,   të dëmshëm për integritetin territorial të  Republikës së Kosovës  , nga se,  territorin e Kosovës  , panevojshem,  padrejtësisht dhe  arbitrarisht e ngushton për 82.3 km2!  Sikundër dihet e me asgjë nuk  mohohet,  Komisioni për Demarkacionin nuk ka pasë autorizim për   delimitacion kufitar  të rinjë  Kosovar- Malazez, por, përkundrazi , ka qenë i mandatuar nga Kuvendi i RK-së qe , në bazë delimitacionit  egzistues, të sanksionuar  juridikisht nga   viti 1945 (asnjëherë të  kontestau as të  ndryshuar  deri në aktualitet)  të  aplikojë  demarkacionin në terren.

Kufinjët ndërmjet  republikave dhe krahinave autonome ( Kosova dhe  Vojvodina ishin krahina autonome me territore të sanksionuara sikundër edhe republikat – shtetet e YU II) nga viti 1945 – 92  ishin të karakterit  administrativ e , rrjedhimisht , edhe sipas Komisionit  Ndërkombëtar për Zgjidhjene  Krizës Politike të YU II ,“ Komisionit të   Badinterit”, linjat e tyre janë  promovuar dhe sanksionuar në kufinjë shtetëror!  

Në  këtë kontekst ,  vlenë të apostrofohet fakti  relevant se , sipas  rendit  juridik e  sistemit kushtetutar të YU II-të ,   Sërbisë, Malit të Zi  dhe  të Kosovës, kufinjët  administrativë  kanë qenë të sanksionuar dhe  ka qenë  lejuar  ndryshimi i tyre vetëm në saje të pelqimit të kuvendeve të  republikave përkatësisht krahinave respektive. Kufiri administrativ   përkatësisht politik kosovar – malazez, nga viti 1945 deri sot,  asnjëherë ,jo që nuk është ndryshuar, por, as nuk ka qenë temë për diskutim!

Seandejmi ,  kufiri  kufitar kosovar – malazez  : Qafë e Çakorrit – Mokna – Hajlë – Kullë , i  delimituar në  vitin 1945,  ishte dhe mbetët  legjitim,  meritorisht i  delimituar  përfundimisht, i  cili,   nuk mund të ndryshohet pa pelqimin e  kuvendeve të Kosovës dhe Malit të Zi.

Komisioni për Demarkacionin , është dashtë   që eksklusivisht , sipas mandatit imperativ nga Kuvendi që, të negociatojë me  komisionin homolog  malazez për precizimin, konkretizimin dhe materjalizimin e delimitacionit egzistent nga viti 1945  kurdoherë në përshtatje me faktorët  esencialë  të sipërtheksuar dhe në përfillje me rektifikacione përkatësisht  koncesionime territoriale ekuivalente, por, kurrsesi të akceptojë zgjidhjen kadastrale sipa së cilës Kosova padrejtësisht e panevojshëm  reduktohet për hiq më pak se 82.3 km2!  Ndaj Marrëveshja   e atillë për Demarkacionin   Kosovar – Malazez ,edhe pse e parafuar edhe nga pala kosovare , gjithnje juridikisht e pa aplikueshme ,  sipas  bindjes e qendrimit të KIRUG-ut  sikundër  edhe  pjesës së konsideruar të botës akademike, shoqërisë civile,  opozitës parlamentare  dhe të mbi 200 000 qytetarëve peticionistë tok me qindra mia  protestues publikë kurrsesi nuk duhet , jo  të ratifikohet ,por ,as të prezantohet për  ratifikim. Eventualisht, nëse Qeveria aktuale ,  e cila, çuditërisht është këmbëngulëse  për  ratifikimin e Marrëveshjes për Demarkacionin  , nëpërmjet  bashkëveprimit joparimor me Kryesinë e Kuvendit ,   të njëjtën do të prezantonte  për ratifikim , KIRG-u , apelon në ndërgjegjën  shtetërore e kombëtare të  deputetëve të kësaj legjislature qe ,atë Marrëveshje, ta refuzojnë ,pa hesitime, me indinjatë  !

Qeveria e Kosovës ,  në  vend të   shkeljes se nenit 70 të Kushtetutës nëpërmjuet  “  bindjeve të deputetëve të caktuar të Kuvendit “   si dhe trillimit të   “votimit pro ratifikacionit aktual me kusht për  revidim të pastajmë”  ,  edhe sipas funksioneve të përcaktuara me dispozitat e neneve 93 & 94 te Kushtetutës, do të duhej qe, përfundimsht dhe seriozisht të ndryshonte  qendrimin e deritashëm për ratifikimin e pakusht të Marrëveshjes për Demarkacionin ,ashtu që , vendoshmërisht të   përcaktohej  për  demarkacionin  kufitar   konform me  delimitacionin legjitim dhe legal  ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi   cili , me dokumente   politike – juridike   kosovare dhe malazeze si dhe  ndërkombëtare, është  egzistent ,   pranuar  dhe konfirmuar  !

KIRUG-u  thekson se , për të qenë me vlerë juridike ratifikimi me kusht i kufirit kosovar – malazez,  Conditio Sine Qua Non ,do të kërkohej qe, kushti i njëjtë, të ishte i   përfshirë edhe në tekstin e përbashkët të Marrëveshjes për Demarkacionin, i cili, nuk qendron nga fillimi,  madje si i tillë, nuk egziston as  në Marrëveshjen për Demarkacionin  të   ratifikuar nga Kuvendi i Malit të Zi! Marrëveshja për Demarkacionin është akt politik  e juridik  bilateral dhe ,palët respektive i   obligon vetëm nëse do t’ishte analog e plotësisht identik dhe, si i tillë, i ratifikuar në procedurën e  kërkuar. Në rastin konkret, kushti  i tillë nuk qendron në tekstin e Marrëveshjes për Demarkacionin të  nënshkruar nga  përfaqësuesit e Kosovës dhe të Malit të Zi ,ndaj , përfshirja e kushtit në fjalë vetëm ne  teksin e Marrëveshjes për Demarkacionin qe do ta ratifikohej nga  Kuvendi i Kosovës ,do t’ishte arbitrar,  juridikdiht i pa vlerë , politikisht i pamoralshëm, i  kontrabanduar ilegalisht dhe papërgjegjshëm sikundër referuar palës malazeze ashtu edhe   deputetëve përkatësisht qytetarëve të   vendit tonë ,të cilët, eventualisht   nga lajthimi “Culpa” do të  mund të  llogarisnin në mundësinë e  revidimit  të pastajm të asaj Marrëveshjeje. Për tu   riproceduar Marrëveshja për Demarkacionin e cila do të ratifikohej edhe nga Kuvendi i Kosovës, Conditio Sine Qua Non do të kërkohej  pelqimi edhe i   Qeverisë përkatësisht Kuvendit të Maslit të Zi  , i cili, praktikisht, tepër vështirë do të mund të sigurohej. Në këtë kontekst  apostrofojme edhe njëherë  faktin e  pasinçeritetit qeveritar kur  spekulon edhe me “ ratifikimin e kushtëzuar të Marrëveshjes për Demarkacionin për revidim të pastajmë të saj”  i cili reflektohet  haptas e qartë edhe nga insistimi i asaj Marrëveshje me  synim të   riprocedimit të  shpejtë të saj!”

KIRUG-u edhe në këtë rast  ,  duke e kundërshtuar  fuqishëm “ Ratifikimin me kusht të Marrëveshjes për Demarkacionin “ prononcohet për  demarkacion ndërkufitar të vendit tonë me Malin e Zi të bazuar në delimitacionin  historik  i cili si i tillë figuron edhe

• në hartat zyrtare të Malit të Zi,  të  Sërbisë, të YU II, Kosovës ,
• në tekstet  shkollore, universitare e shkencore ,
• në enciklopeditë bashkëkohore të shteteve në fjalë si dhe
• në një numër jo të vogël të punimeve shkencore, teksteve universitare, teksteve shkollore, publikimeve dhe analizave  kritike referuar po kësaj çësjtjeje.

KIRG-u , nga shkaqe politike e pragmatike , duke e abstraktuar dimensionin e faktorin historik   para vitit 1945,   edhe në këtë rast  angazhohet dhe thekson se:

• kufiri Kosovar – Malazez  Nolens Volens duhet të demarkohet  në linjen  Qafë e Çakorrit- Mokna – Hajlë – Kullë ,të   fiksuar dhe të sanksionuar  me delimitacionin e vitit 1945,
• nuk   njihet  as nuk qendron në doktrinat as në praktikat e marrëveshjeve ndërshtetërore për demarkacione kufitare ratifikimi  i kushtëzuar e aq më pak kushtëzimi unilateral i ratifikacionit kufitar ,
• vetëm   kufiri  kosovar – malazez i demarkuar sipas delimitimit të vitit 1945 do të  të fiksohej, sanksionohej dhe mbetej  i pakontestuar dhe si i tillë i qendrueshëm   i cili  do të krijonte  parakushte të volitshme për  kultivim të marrëdhënieve   shoqërore, socio – ekonomike, politike, kulturore, shkencore, sportive reciproke të  dobishme ndërmjet Kosovës dhe Malit të Zi!

Kryetari i KIRUG-ut

Prof dr Riza SMAKA

Sekretari  i KIRUG-ut

Prof dr Jeton Kelmendi