Nga Ilir Levonja/
1)Sot është16 prilli, dita e eksodit të madh të shqiptarëve të Kosovës. Dhe nuk e di sa po përkujtohet në Shqipëri a Kosovë? Viti i mbrapsht 1999. Një eksod që filloi nga marsi e përfundoi në qershor. Rreth tetëqind mijë njerëz u afruan tokës së ëndërruar. Atdheut të mohuar. Në një karvan njerëzor, mjetesh e pajimesh. Një ushtri e lodhur luftrash, përbuzjesh, reprezaljesh. Serbisë nuk i kishte mjaftuar disfata në Kroaci dhe Bosnje. U duhej edhe kjo me shqiptarët. Edhe pse problem shpërbërje federate, kjo e shqiptarëve trajtohet si toka e shenjtë. Aq sa edhe sot kësaj dite serbi më i thjesht beson verbërisht në ekzistencën e një Jerusalemi sllav.
2)Atij viti kam drejtuar qëndrën kulturore të qytetit tim. Jam thirrur urgjent në mes të natës. Dhe ashtu në agun e një dite të re pranverore, kemi hapur dyert e kinoteatrit Vaçe Zela. Ne u bëm një grup njerëzish, kryesisht drejtues zyrash. Duke formuar kështu një këshill emergjencash sociale. Për herë të parë vumë re se sa të pa përgatirur ishim si qeveri lokale për raste të tilla. Ndërkohë të ardhurit shtoheshin. Salla jo vetëm që u tejmbush, por edhe hollet, kthinat, studiot etj.
Shqetësimit tonë i dha rrugë prania e qytetarëve. Në fillim sollën arka me ujë, termusë me kafe, byrekë të ngrohtë . Specialiteti myzeqar. Më pas shpejt venduan se ajo nuk ishte zgjidhje. Të ardhurit veç trembjes kishin nevojë të shplodheshin, të ndiheshin disi në shtëpi. Kështu nisën kërkesat e para. Derisa nga pasditja salla zuri të ndihej se po zbrazej. Megjithatë, ai kinotear mbeti për javë të tëra si stacioni i parë. Sheshi përpara tij u pritësi edhe i mjeteve të rënda…, të atyre që vazhdonin të vinin.
3)Shumë prej nesh lidhëm miqësi në atë periudhë eksodi. Në atë jetë të përbashkët. Madje pati edhe krushqi të reja. Premtime për vizita të ndërsjella. U lidhën miqësi që vazhdojnë edhe sot.
Unë u njoha me një mësues. Hysri Rrahmanin. Me këtë mbiemër Kosova, letërsia shqipe në përgjithësi, kishte një penë të zot. Po Rrahman kishte shumë. Dhe përkimi i mbiemrave është thjesht një sadisfaksion. Megjithatë ishte një detaj që na çonte tek letërsia. Darkave pinim kafen bashkë. E humbën dikur njëri-tjetrin. Tani e rigjetën sërish këtu në fejsbuk.
4)Mirëpo e çuditshme është se pikërisht këtë periudhë, këto muaj. U shpik sërish një eksod. Tashmë jo përmes shqiptarëve të Kosovës drejt Shqipërisë. Apo e shqiptarëve në drejtim të Kosovës. Por e shtetarëve shqiptarë në dy shtetet e tyre drejt botës së madhe.
A thua tashmë kemi një armik të përbashkët, jo me tanke, jo me aeroplanë…, por me keq’qeverisje. ? Besoj se po. Fatkeqësisht.