Kosova e Re – Dielli

“KOSOVA E RE”, HAP I MADH ENERGJETIK

December 14, 2017 by dgreca

-Ambasada e Shteteve të Bashkuara të Amerikës në Prishtinë: Kosova, një hap shumë të madh drejt sigurisë energjetike/

–U.S. Embassy Statement on the agreement between Kosovo Government and Contour Global/
-Qeveria e Shteteve të Bashkuara ka punuar me Kosovën që nga viti 2003 që t’ia sigurojë asaj të ardhmen energjetike/

-Deklaratë e ambasadës së SHBA-ve për marrëveshjen mes Qeverisë së Kosovës dhe Contour Global/-U.S. Embassy Statement on the agreement between Kosovo Government and Contour Global/-Ndërtohet Termocentrali “Kosova e Re”. Marrëveshja për ndërtimin u arrit Në mbledhjen e Komitetit Drejtues, në prani të përfaqësuesit e Kompanisë amerikane Contour Global/

-Republika e Kosovës, në cilësinë e kryesueses, është mikpritëse e takimit XV të Këshillit Ministror të Komunitetit të Energjisë, ngjarjes më të rëndësishme rajonale të sektorit të energjisë, që nisi pasditën e sotme në Prishtinë/

Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë Behlul JASHARI

PRISHTINË, 14 Dhjetor 2017/ Ambasada e SHBA-ve në Prishtinë deklaroi sot se mirëpresin marrëveshjen e djeshme mes Qeverisë së Kosovës dhe Contour Global, e cila paraqet një hap shumë të madh drejt sigurisë energjetike në Kosovë. “Pasiguria energjetike është një nga pengesat më të mëdha të Kosovës për zhvillimin e saj ekonomik. USAID-i ka porositur studime që kanë përllogaritur se humbjet ekonomike të Kosovës shkojnë në 300 milionë euro në vit për shkak të furnizimit të pasigurtë me energji elektrike”, thekson deklarata e dërguar. Qeveria e Shteteve të Bashkuara, shtohet me tej, ka punuar me Kosovën që nga viti 2003 që t’ia sigurojë asaj të ardhmen energjetike, dhe ka përkrahur përsëritje të ndryshme të këtij projekti që nga viti 2006.

“Projekti ‘Kosova e Re’ do të përmbushë standarde të rrepta evropiane për efektshmëri dhe emisione, dhe do të jetë në përputhshmëri me studimet e Bankës Botërore që tregojnë se thëngjilli është opsioni më i përballueshëm për Kosovën”, vlerëson ambasada e SHBA.

“Kosova e Re”, vijon deklarata, poashtu do të mundësojë që më shumë burime të energjisë së ripërtëritshme të integrohen në sektorin e energjisë në kuadër të përkushtimit të Kosovës për përdorim të 25% të energjisë së ripërtëritshme deri në vitin 2020, dhe për mbylljen përfundimtare të termocentralit “Kosova A”, dhe me këtë zvogëlimin e mëtutjeshëm të emisionit të karbonit në Kosovë.

“Kur të përfundohet, ‘Kosova e Re’ do të jetë investimi më i madh i huaj privat në historinë e Kosovës, përfundon deklarata e ambasadës së SHBA-ve për marrëveshjen mes Qeverisë së Kosovës dhe Contour Global.Kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, mbajti dje mbledhjen e Komitetit Drejtues për Termocentralin “Kosova e Re”.Në këtë takim ku ishin të pranishëm edhe përfaqësuesit e Kompanisë amerikane “Contour Global”, u arrit marrëveshja për ndërtimin e Termocentralit “Kosova e Re”.

Marrëveshja komerciale pritet që të nënshkruhet ditët e ardhshme dhe me të në Kosovë do të investohen mbi 1 miliard euro, gjë që paraqet investimin më të madh në historinë e re të Kosovës.
Pas finalizimit, ky projekt do të sigurojë pavarësinë energjetike për shtetin dhe popullin e Kosovës.Termocentrali do të ndërtohet me një bllok të vetëm superkritik, me efiçiencë minimum 40% dhe kapacitet elektrik bruto prej 500 MW.
Me komponentën e koogjenerimit për ngrohjen qendrore, do të ketë kapacitete shumë më të mëdha për zgjerimin e rrjetit të ngrohjes për qytetin e Prishtinës, Obiliqit, Drenasit dhe Fushë Kosovës,

Arritja e marrëveshjes është rezultat i punës shumëvjeçare të qeverive të Kosovës, i shumë njerëzve, shumë ekspertëve, që në kushte të vështira arritën që t’i sigurojnë vendit të ardhme të sigurt energjetike dhe njëkohësisht kontratë që garanton arritjen e maksimumit për institucionet dhe popullin e Kosovës.
Termocentrali i ri do të fillojë të ndërtohet në vitin 2018 dhe do të jetë funksional që nga viti 2023, do të jetë i ndërtuar me fjalën e fundit të teknologjisë dhe në këtë mënyrë do të reflektojë në uljen e emetimit të gazrave, respektivisht në ruajtjen e mjedisit.Ndërtimi i Termocentralit “Kosova e Re” është ngjarje historike për popullin e Kosovës sepse energjia është kushti i pashmangshëm për të ardhmen prosperuese ekonomike, politike dhe sociale.

KOSOVA, MIKPRITËSE E TAKIMIT TË KËSHILLIT MINISTROR TË KOMUNITETIT TË ENERGJISË

Sot, kryeministri i Republikës së Kosovës, Ramush Haradinaj, mori pjesë në takimin e 15-të të Këshillit Ministror të Komunitetit të Energjisë, në të cilin theksoi përkushtimin e qeverisë në hartimin e politikave për integrim në tregun rajonal të energjisë elektrike.Me këtë rast kryeministri tha se janë të angazhuar maksimalisht në përafrim të legjislacionit me direktivat e BE-së dhe për zbatimin në praktikë, duke kërkuar për këtë edhe mbështetjen e Komisionit Evropian.Kryeministri Haradinaj në këtë takim njoftoi të pranishmit edhe për arritjen e Marrëveshjes për ndërtimin e Termocentralit “Kosova e Re”, për të cilin tha se vlera e këtij investimi është 1 miliard e 300 milionë euro, dhe me këtë do të sigurohet një situatë e qëndrueshme energjetike në Kosovë dhe avancim në krijimin e një energjie të pastër, sepse teknologjia e tanishme që përdoret është e vjetër dhe nuk është miqësore me ambientin.

Republika e Kosovës, në cilësinë e kryesueses, është mikpritëse e takimit XV të Këshillit Ministror të Komunitetit të Energjisë, ngjarjes më të rëndësishme rajonale të sektorit të energjisë, që nisi pasditën e sotme në Prishtinë. Takimi i Këshillit kryesohet nga ministri i Zhvillimit Ekonomik, Valdrin Lluka dhe përfaqësuesi i Komisionin Evropian, Christofer Jones.

Këshilli i 15-të Ministror i Komunitetit të Energjisë mbledh ministrat përgjegjës për energji të nëntë Palëve Kontraktuese të Traktatit të Komunitetit të Energjisë: Shqipërisë, Bosnjë e Hercegovinës, Gjeorgjisë, Kosovës, Maqedonisë, Moldavisë, Malit të Zi, Serbisë dhe Ukrainës, si dhe Bashkimit Evropian.Takimi i Këshillit Ministror të Komunitetit të Energjisë në këtë sesion ka në fokus zhvillimet e përgjithshme të politikave të energjisë, legjislacionin e ri evropian për energjinë, raportin vjetor për aktivitetet e tij dhe buxhetin për vitin 2018-2019. Në fund të takimit Këshilli do të dalë me konkluza. Me këtë rast, Kosova do të dorëzojë kryesimin te kryesuesja e radhës – Maqedonia. Komuniteti i Energjisë është një organizatë ndërkombëtare që bashkon vendet nënshkruese te traktatit te komunitetit te energjisë dhe Komisionin Evropian me qëllim ndihmën në procesin e reformave në energji konform legjislacionit evropian dhe mbështetjen e procesit me synim të krijimit të një tregu të përbashkët rajonal për energjinë, si dhe integrimin e tij në tregun pan-evropian të energjisë.

14 December 2017

U.S. Embassy Statement on the agreement between Kosovo Government and Contour Global

We welcome yesterday’s agreement between the Government of Kosovo and Contour Global, which represents a huge step towards energy security in Kosovo. Energy insecurity is one of Kosovo’s greatest barriers to economic development. USAID has commissioned studies that put Kosovo’s economic losses at €300 million per year because of unreliable electricity supply.

The United States Government has been working with Kosovo to secure its energy future since 2003 and has supported the various iterations of this project since 2006. The Kosova e Re project will meet stringent European standards for efficiency and emissions and will be in line with World Bank studies showing coal to be the most affordable option for Kosovo. Kosova e Re will also allow for more renewable energy sources to be integrated into the energy sector as part of Kosovo’s commitments to use 25% renewable energy by 2020, and for the eventual closing of Kosovo A, further reducing pollution and carbon emissions in Kosovo. Upon completion, Kosova e Re will be the largest private foreign investment in Kosovo’s history.

Lokacioni i Termocentralit “Kosova e Re”

January 18, 2016 by dgreca

“Nëse na kanë çlirua nga sundimi gati një shekullor serb, nuk do të thotë se duhet të na vrasin ngadalë neve dhe gjeneratat e ardhshme, “lobet e ndryshme” të dyshimta edhe politikisht ”/
Shkruan: arch. Ylber Vokshi -Ylli/
Kur këtyre ditëve mjegulla dhe bora e mbuloi territorin e Kosovës për disa ditë,pos problemeve të shumta që krijoj, ndotja e madhe e ajrit ishte evidente në të gjitha vendbanimet e posaçërisht në kryeqytetin e Kosovës Prishtinë dhe rrethinë,e cila pos ndotësve standardë i ka edhe ndotjen ekstra nga prodhuesit e energjisë elektrike që e shfrytëzojnë thëngjillin e shumtë për termocentralet ekzistuese në Kastriot. Se në cilin mjedis jemi duke jetuar dhe vepruar,nuk ka nevojë të kesh dituri,mjafton të vëresh ngjyrën e borës së këtyre ditëve,kjo e tregon një gjendje alarmante mjedisore në të cilën janë banorët e kryeqytetit dhe rrethinës. Teknologjitë e reja në shekullin e ri mundësojnë shfrytëzimin e thëngjillit në shumë fusha tjera pa e ndotur ambientin,për këtë ka ardhur koha me menduar seriozisht pasi në Kosovë ka rezerva të mëdha të thëngjillit.
Për të gjithë ne duhej të ishte lajm i mirë iniciativa e Qeverisë për ndërtimin e kapaciteteve të reja energjetike. Vetëm i marri do të kundërshton zhvillimin e ardhshëm ekonomik të Kosovës, duke respektuar principet e zhvillimit të qëndrueshëm,ku shfrytëzimi i burimeve energjetike te ripërtërishme është njëri prej parakushteve themelore për zhvillim. Duhet respektuar të gjitha direktivat ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit,a thua është duke u vepruar në rastin konkret ashtu ?
Ta kemi të gjithë të qartë se dokumenti i nënshkruar së fundmi me kompaninë Amerikane “Contour Global” është vetëm një marrëveshje mirëkuptimi dhe asgjë tjetër,është manovër politikë i cili ka efekte propagandistike. Çmimi prej 1 miliard eurosh është orientues, i cili sipas kundërshtarëve të projektit mundet të arrijë deri në 4 miliard euro,çmim marramendës për rrethanat tona.
Ajo çka tmerrësisht i brengos njohësit e kësaj fushe është se i tërë ky proces është duke u zhvilluar me një fshehtësi jo normale. Jo transparenca e përcjell edhe me dyshime të arsyeshme nga dashamirët apo kundërshtarët e projektit,vetëm e rritë bindjen se diçka e dyshimtë është duke ndodhur me këtë projekt që 17 vite,pasi tentimet për të ndërtuar kapacitetet e reja energjetike deri me tani kanë dështuar.
Është legjitime të kërkohet të ketë kujdes të madh gjatë caktimit të lokacionit të kapaciteteve të reja energjetike,pasi ato do të ndikojnë direkt në parametrat e lejuara të ndotjes së mjedisit jetësorë në këtë regjion. Është një histori e gjatë kërkesa për të ndërtuar këto kapacitete të reja të cilat u emërtuan “Kosova e re”. Kishte shumë obstruksione në procesin e komplikuar të ndërtimit,kapacitetet prodhuese u ndryshuan disa herë,termet e referencave dhe kushtet e kontraktimit u përpiluan varësisht se kush ishte në pushtet. Ma e rëndësishmja nga aspekti hapësinor dhe urban është caktimi i LOKACIONIT të ri të objekteve prodhuese të rrymës, i cili duhej të ishte faktori kryesor pasi rezervat e thëngjillit janë shumë afër vendbanimeve.
Falë politikave të gabuara hapësinore dhe urbane në Prishtinë,afërsia e madhe e tyre me kryeqytetin është zvogëluar me vijën ajrore ekzistues afro 3 km,kjo ka mundësuar ndotjen permanente të kryeqytetit dhe vendbanimeve tjera që janë në afërsi të tyre. Një nga vërejtjet kryesore të mija në “PZhK dhe PZhU 2013” të Prishtinës ishte “Zgjerimi i qytetit në anën perëndimore ku funksionojnë kapacitetet e prodhimit të energjisë elektrike “Kosova A,B”…” Realiteti është ndryshe,zgjerimi në perëndim është duke ndodhur. Deri me tani ky element i rëndësishëm hapësinor është injoruar tërësisht nga vendimmarrësit komunal.
Lokacioni i pretenduar (raporti i VSMS i vitit 2008 rekomandon ndërtimin në lokacionin e “Kosova A”),raporti është punuar me të dhënat e mangëta dhe të varfra që iu janë “servuar” përpiluesve. Ai lokacion do të jetë vetëm vazhdimësi e asaj çka ka ngjarë me vendbanimet afër termocentraleve ekzistuese. Janë 20 qyteza dhe fshatra,afro 32000 banorë që jetojnë në zonën e rrezikshmërisë së lartë. A thua duhemi edhe dhjetëra vite të tjera (50 vite) të “helmohemi” nga këta ndotës, nëse zgjedhim lokacionin e termocentralit të ri në lokacionet ekzistuese të objekteve energjetike,pa marr parasysh në “mbulesën” me direktivat evropiane të cilat në Kosovë nuk do të funksionojnë gjatë eksploatimit të termocentraleve të reja,ashtu si ka ngjarë në kohën e monizmit,edhe deri në ditët e sotme pa marr parasysh mjetet e mëdha materiale (afër një miliard euro) që janë shpenzuar pas vitit 1999.
Si është e mundur të preferohen lokacionet ekzistuese të elektranave “A” dhe “B” të cilat janë ndërtuar në vitet gjashtëdhjetë,gjegjësisht tetëdhjetë, në atë kohë vendbanimet për rreth kishin numër të vogël të banorëve, sa i përket Prishtinës si kryeqyteti i Kosovës as që duhet diskutuar. Kryeqyteti i Kosovës pas vitit 1999 është invaduar nga të gjitha anët,sot ka një numër të madh banorësh, kurse lokacioni propozohet ai i njëjti sikur viteve tetëdhjetë, kur Prishtina kishte numër të vogël banorësh,kjo me të vërtet nuk donë mençuri e as profesionalizëm.
Lokacioni definitiv do të duhej detal të caktohej, me të gjitha elementet substanciale të ekzistencës së popullatës,pa cenuar interesin kombëtar pas shumë shekujve e për këto çështje duhet pasur guxim qytetar dhe shtetëror në të gjitha nivelet. Këtë duhet bazuar në kërkesat reale për energji elektrike nga thëngjilli si rezultat i zhvillimit ekonomik vendor.
Pa marr parasysh koston e shpenzimeve, kapacitetet e reja energjetike do të duhej vendosur në një zonë ku do të ketë implikime minimale në mjedis,në jetën e njerëzve (sugjerohet transporti i thëngjillit), për këtë ekzistojnë mundësitë teknike si dhe ato natyrore. E tërë kjo është duke ngjarë në mënyrë stihike pa studime dhe analiza hapësinore dhe urbane,ku do të shihej ndikimi katastrofal në mjedis, në afërsi të kryeqytetit, e sa për vendbanimet tjera afër ata po mashtrohen që 50 vjet me premtime boshe.
Prapë,për të satën herë po e përsërisë kërkesën time profesionale,që të rishqyrtohet nga ekspertët vendor dhe ndërkombëtar,të pa varur nga politika dhe ndikimet e dyshimta të grupeve të interesit. Lokacioni i ndërtimit,pasi ai ekzistuesi dhe i propozuari nga eksponentët e dyshuar politikisht, as për së afërmi nuk i plotëson kriteret, normat,standardet dhe direktivat ndërkombëtare për mbrojtjen e mjedisit. A thua përse është sugjeruar transporti i thëngjillit kosovar për nevojat e prodhimit të energjisë elektrike për regjionin,para shumë vjetëve në kohën e monizmit, në ish Jugosllavi ?
Të kota,të pa vlera janë arsyetimet e ndryshme “profesionale” të ngjyrosura politikisht për LOKACIONIN e kapaciteteve të reja energjetike në Kosovë,këtë do ta tregoi edhe koha të cilën ne nuk e çmojmë e atëherë do të jetë tepër vonë. Këtë e kemi obligim së pari ndaj vetvetes e pastaj edhe ndaj gjeneratave të ardhshme pasi jemi në fazën e vendimit me shumë përgjegjësi që duhet marr nga kjo gjeneratë aktuale e vendimmarrësve.

Prishtinë
arch. Ylber Vokshi -Ylli
arkitekt i pavarur
ylberv@gmail.com

Autori është ish-Kryetar i Këshillit për Planifikim Hapësinor të Kosovës (KPHK)

SHBA-TC Kosova e Re iu prezantohet kompanive botërore

December 10, 2015 by dgreca

-Të gjitha kompanive i është prezantuar projekti i Termocentralit Kosova e Re dhe fazat e ardhshme të tij, pas shpalljes ofertues i preferuar kompaninë amerikane Contour Global në cilësinë e investitorit dhe operuesit të projektit/
10 dhjetor 2015/Ministri i Zhvillimit Ekonomik, Blerand Stavileci së bashku me ekipin e Njësisë për Implementimin e Projektit Termocentrali ‘Kosova e Re’ dhe këshilltarët strategjikë nga IFC po merr pjesë ekspozitën më të madhe në botë për industrinë e energjisë “POWER – GEN” që mbahet në SHBA, ku prezantohen zhvillimet e fundit të teknologjisë, me theks të veçantë në zgjidhje të reja dhe inovative për të ardhmen e këtij sektori. Në këtë ekspozitë po marrin pjesë rreth 1400 kompani dhe më shumë se 22 mijë pjesëmarrës.Në margjinat e kësaj vizite, delegacioni i udhëhequr nga ministri Stavileci ka takuar dhe kanë biseduar me përfaqësuesit e kompanive me renome botërore siç janë: GE, Mitsubishi Hitachi, Siemens, Doosan, Babcock & Wilcox, Toshiba, Foster Wheeler, Bechtel etj.
Të gjitha kompanive i është prezantuar projekti i Termocentralit Kosova e Re dhe fazat e ardhshme të tij, pas shpalljes ofertues i preferuar kompaninë amerikane Contour Global në cilësinë e investitorit dhe operuesit të projektit.
Kompanitë e lartpërmendura kanë shprehur interesimin dhe gatishmërinë e tyre për të qenë pjesë e procesit të ndërtimit, duke ofruar zgjidhjet më të mira teknologjike që kanë në posedim, e që u prezantuan edhe gjatë kësaj ngjarjeje.
Ndryshe, involvimi i këtyre investitorëve potencialë në projektet e vendit do të hapte një kapitull të ri në zhvillimin e fushës së energjisë, por edhe të fushave të tjera me interes të madh për ekonominë e Kosovës./b.j/