Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kosova dhe Izraeli vendosin marrëdhënie diplomatike

by

Kosova dhe Izraeli formalizuan marrëdhëniet diplomatike, vendim i cili nga të dyja shtetet u cilësua si “historik”.

Nga Nadie Ahmeti & Mimoza Sadiku*/

Në një ceremoni virtuale të mbajtur të hënën, ministrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës Meliza Haradinaj-Stublla dhe ministri i Punëve të Jashtme të Izraelit, Gabriel Ashkenazi nënshkruan dokumentin ku thuhet se të dyja shtetet vendosin marrëdhënie diplomatike, me qëllim që të rrisin bashkëpunimin në shumë sfera.

Ministri izraelit, Ashkenazi tha se të dyja shtetet po bëjnë histori.

“Sot po bëjmë histori. Po vendosim marrëdhënie diplomatike ndërmjet Izraelit dhe Kosovës, një moment që është pritur nga shumëkush. Kjo është hera e parë që marrëdhëniet diplomatike po vendosen përmes Zoom-it. Sot ne kemi mundësi që të rrisim bashkëpunimin me popullin e Kosovës, me të cilin kemi marrëdhënie të ngrohta dhe miqësore”, tha ai.

Ministri izraelit tha se dëshiron që me Kosovën të bashkëpunojë në shumë fusha, përfshirë fushën e ekonomisë, të shëndetësisë e inovacionit.

Ai po ashtu theksoi rëndësinë e marrëveshjes së Uashingtonit, për normalizim ekonomik ndërmjet Kosovës dhe Serbisë, në kuadër të së cilës ishte edhe njohja nga Izraeli, dhe shtoi se Jerusalemi zyrtar do që Ballkani Perëndimor të jetë një rajon stabil.

“Izraeli dëshiron një Ballkan stabil. Marrëveshja e nënshkruar në Uashington për përparim ekonomik në mes të dy miqve tanë, Serbisë dhe Kosovës ne na inkurajon. Izraeli e konsideron Serbinë një partner po aq të afërt dhe të rëndësishëm në Ballkan. Ne do të vazhdojmë të punojmë për të thelluar dialogun tonë në Serbi”, tha Ashkenazi.

Ndërkaq, minstrja në detyrë e Punëve të Jashtme dhe Diasporës së Kosovës, Haradinaj-Stublla, tha se pa mbështetjen e Shteteve të Bashkuara, vendosja e marrëdhënieve diplomatike nuk do të ishte e mundur.

“Vendosja e këtyre marrëdhënieve diplomatike nuk do të ishte e mundur pa bekimin dhe përkushtimin e fuqishëm të Shteteve të Bashkuara”, tha Haradinaj-Stublla.

Kryediplomatja kosovare shtoi se Kosova ka pritur një kohë të gjatë për të vendosur marrëdhënie diplomatike me Izraelin dhe sipas saj, të dy shtetet “ne hapim një etapë të re historike mes dy shteteve tona, që kanë qenë dëshmitarë të një kaluare të gjatë dhe sfiduese për të ekzistuar si njerëz dhe për t’u bërë shtete”.

“Sot, Izraeli bëhet shteti i 117 që e njeh Republikën e Kosovës si shtet të pavarur dhe sovran”, shtoi Haradinaj-Stublla.

Haradinaj-Stublla tha se vendosja e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin forcon subjektivitetin ndërkombëtar dhe hap horizonte të reja për Kosovën.

Çfarë thuhet në dokumentin e nënshkruar nga Kosova dhe Izraeli? 

Në dokumentin e nënshkruar të dyja shtetet zotohen që të bashkëpunojnë në shumë sfera.

“Të udhëhequr nga vullneti i përbashkët për të promovuar dhe forcuar lidhjet miqësore, si dhe për të zgjeruar horizontet e bashkëpunimit mes dy vendeve dhe bazuar në parimet universale të ligjit ndërkombëtar; duke riafirmuar përkushtimin e përbashkët për të forcuar bashkëpunimin e frytshëm në sferën politike, ekonomike, të tregtisë, teknike e kulturore dhe në sfera të tjera të interesit të përbashkët, (Kosova dhe Izraeli) kanë vendosur që të themelojnë marrëdhënie diplomatike në nivel ambasadorësh”, thuhet në dokumentin të cilin e nënshkruan kryediplomatët e Kosovës dhe Izraelit.

Dokumenti i nënshkruar për vendosjen e marrëdhënieve diplomatike ishte i shkruar në katër kopje: në gjuhën shqipe, angleze, hebreje dhe serbe.

Në këtë ceremoni mori pjesë edhe i dërguari i Shteteve të Bashkuara për Ballkanin, Matthew Palmer.

Në dokument po ashtu thuhet se aspektet teknike të këtij vendimi, përfshirë edhe akreditimin e ambasadorëve respektivë “do të jenë objekt i diskutimeve të mëtejme përmes kanaleve normale diplomatike”.

Ambasadorja e Kosovës në Izrael do të jetë Ines Demiri, e cila më 2020 ishte emëruar e ngarkuar me punë në po këtë shtet.

Gjatë ceremonisë, në mënyrë simbolike u zbulua edhe pllaka që do të vendoset pranë amabasadës së Kosovës në Jerusalem.

Dy ministritë po ashtu nënshkruan memorandum për konsultime politike dhe memorandum për bashkëpunim zhvillimor. Që të dy këto memorandume ishin të shkruara në gjuhën angleze.

Osmani dhe Hoti mirëpresin vendosjen e marrëdhënieve me Izraelin 

Ushtruesja e detyrës së presidentit, Vjosa Osmani ka mirëpritur vendosjen e marrëdhënieve diplomatike mes Kosovës dhe Izraelit.

“Marrëdhëniet ndërmjet dy popujve tanë kanë qenë historikisht të fuqishme e të bazuara në solidaritet dhe miqësi. Akti i lidhjes së marrëdhënieve diplomatike hap rrugën për thellimin e bashkëpunimit dypalësh ndërinstitucional si dhe në fusha të tjera të interesit të përbashkët”, tha Osmani përmes një deklarate për media.

Ndërkaq, kryeministri në detyrë i Kosovës, Avdullah Hoti, në një konferencë për media, tha se vendosja e marrëdhënieve me Izraelin, thyen “bllokadën e njohjeve”.

Hoti po ashtu tha se ceremonia e sotme, flet për efektin dhe rëndësinë e marrëveshjes së Uashingtonit, të arritur më 4 shtator, 2020.

“Vendosja e marrëdhënieve diplomatike tregon qartë për efektin dhe rëndësinë që ka marrëveshja e 4 shtatorit dhe i nxjerr gabim kritikët që vazhdimisht e kanë kritikuar këtë marrëveshje, edhe duke e kritikuar dhe mos e pranuar njohjen nga Izraeli e cila ka ndodhë në Shtëpinë e Bardhë dhe sot është konkretizuar”, tha Hoti.

Etapë e rëndësishme për Kosovën

Njohësit e çështjeve politike, Artan Muhaxhiri dhe Donika Emini, thonë se vendosja e marrëdhënieve diplomatike mes Kosovës dhe Izraelit do të ndikojë në konsolidimin e Kosovës në marrëdhëniet ndërkombëtare, në procesin e njohjeve të reja dhe anëtarësimin e saj në organizata të ndryshme ndërkombëtare. Ata po ashtu shtojnë se hapja e ambasadës së Kosovës në Jerusalem, mund të prodhojë reagime.

Njohja reciproke mes Kosovës dhe Izraelit është pjesë e marrëveshjes së Uashingtonit të 4 shtatorit 2020, që ka të bëjë me normalizimin e marrëdhënieve ekonomike mes Kosovës dhe Serbisë. Kosova po ashtu është zotuar se do të hapë misionin e saj diplomatik në Jerusalem, kurse Serbia është zotuar se do ta zhvendosë ambasadën e saj ekzistuese në Izrael nga Tel Avivi në Jerusalem.

Muhaxhiri: Marrëdhëniet diplomatike me Izraelin, rikthejnë Kosovën në fokus 

Artan Muhaxhiri, njohës i çështjeve politike, thotë për Radion Evropa e Lirë se krijimi i raporteve institucionale në mes këtyre dy shteteve, do ta rikthejë në fokus Kosovën në rrafshin ndërkombëtar.

”Nënshkrimi i kësaj marrëveshjeje do të ketë ndikim të jashtëzakonshëm në rifillimin e një angazhimi të Kosovës dhe për Kosovën në sferën ndërkombëtare, pasi tashmë është e qartë se ekziston një stagnim sa i përket avancimit të Kosovës në aspektin ndërkombëtar. Prandaj, edhe ndërtimi i marrëdhënieve me Kosovën do ta rikthejë në fokus Kosovën dhe do krijojë një potencial të ri, i cili gjithsesi duhet të shfrytëzohet në mënyrë maksimale nga institucionet e Kosovës”, tha Muhaxhiri.

Emini: Njohja nga Izraeli, sinjal për njohje të reja

Edhe Donika Emini, drejtoreshë ekzekutive e Platformës CiviKos, në një bisedë për Radion Evropa e Lirë, tha se vendosja e marrëdhënieve diplomatike me Izraelin, mund të jetë edhe sinjal për shtete që nuk e kanë njohur Kosovë, të marrin një vendim të tillë, pavarësisht problemeve të brendshme që kanë.

“Krijimi i marrëdhënieve më Izraelin është shumë me rëndësi, për shkak se Izraeli ka tejkaluar problemet e brendshme me Palestinën për ta njohur Kosovën. Kjo normalisht për Kosovën është shumë sepse ky element mund të përdoret edhe nga vendet jonjohëse të Bashkimit Evropian. Ka disa shtete të cilat nuk e njohin Kosovën, me arsyetimin se kanë problem të ngjashme në territorin e tyre, siç është Spanja. Tashmë ky element mund të përdoret nga Kosova, përderisa Izraeli ka tejkaluar Palestinën, Spanja mund të tejkalojë problemin e Katalonisë që nuk krahasohet me Kosovën, për të vendosur marrëdhënie diplomatike apo komunikim diplomatik”, tha Emini.

Pas nënshkrimit të marrëveshjes së Uashingtonit, kryeministri i Izraelit, Benjamin Netanyahu pati thënë përmes një letre se këto zhvillimet në mes të Izraelit dhe Kosovën mund të çojnë drejt një epoke të re, në të cilën mund të përfitojnë të dyja palët.

Hapja e ambasadës së Kosovës në Jerusalem, “mund të nxisë reagime”

Megjithatë, Donika Emini shprehet se hapja e ambasadës së Kosovë në Jerusalem mund të shkaktojë reagime nga shtetet tjera të botës, por që nuk do mund të ndikojnë në marrëdhëniet ndërkombëtare.

“Tash, vendosja e ambasadës në Jerusalem, Kosovës mund t’i kushtojë në marrëdhëniet diplomatike të cilat deri më tani i ka pasur solide me Turqinë, por edhe njohjet që Kosova i ka synuar nga bota arabe, e të cilat nuk i ka pasur. Tashmë është një diplomaci shumë e re e Kosovës, pa traditë, por duhet të dinë shumë mirë se si duhet të navigojnë në situata të tilla. Duke marrë parasysh se jo vetëm stagnimi i njohjeve apo marrëdhëniet me Turqinë, por edhe me Bashkimin Evropian mund të ketë problem, pasi menjëherë ka pasur reagime nga BE- ja për zhvendosjen e ambasadës së Serbisë në Jerusalem dhe ndërtimit të ambasadës së Kosovës në Jerusalem”, thekson Emini.

Zhvendosja e ambasadës, “vendim i rëndë për Serbinë”

Përveç Kosovës, sipas marrëveshjes së Uashingtonit edhe Serbia do të zhvendosë ambasadën e saj nga Tel Avivi në Jerusalem, të cilin Izraeli e konsideron si kryeqytet të shtetit. Megjithatë, deri më tani Serbia nuk ka marrë asnjë veprim për të përmbushur këtë pikë të marrëveshjes.

Ky vendim është jashtëzakonisht i vështirë për shtetin e Serbisë, konsideron Artan Muhaxhiri.

“Ky do të jetë një vendim i vështirë për Serbinë sepse Serbia ka marrëdhënie tradicionalisht shumë të mira me vendet arabe dhe ky vendim do ta dëmtojë raportin e Serbisë me këto vende, duke ditur raportet që ato kanë ndaj shtetit të Izraelit. Pra, edhe ky është një fakt që duhet të shfrytëzohet nga shteti i Kosovës për të dëshmuar hipokrizinë politike të Serbisë, e cila dëshiron që të përfitojë nga të gjitha palët, që shpeshherë duke u shfaqur kontradiktore”, thekson Muhaxhiri.

Administrat e ish-presidentit Donald Trump e njohu Jerusalemin si kryeqytet të Izraelit më 2017 dhe në maj të vitit 2018 hapi ambasadën amerikane në këtë qytet.

Ky vendim nxiti kritika në mesin e palestinezëve, vendeve me shumicë myslimane dhe shumë shteteve në Evropë, të cilët shprehën shqetësimin se një vendim i tillë do të mund të minonte prospektet për zgjidhjen e konfliktit izraelito-palestinez.

Ai po ashtu bëri të ditur se mëngjesin e 1 shkurtit ka miratuar kërkesën e Haradinaj-Stubllës që Kosova të hapë ambasadën në Jerusalem.

Po ashtu, Izraeli ka falënderuar Kosovën për rolin që ka marrë në luftën kundër antisemitizmit.

*Kortezi: Radio Evropa e Lire

KOSOVA NDERON KUJTIMIN 13 MIJE VIKTIMAT TE KRIMIT GJENOCIDAL SERB

by

NGA DR. VJOSA OSMANI/ *Sot, në Ditën ndërkombëtare të përkujtimit dhe nderimit të viktimave të krimeve të gjenocidit, si dhe parandalimit të këtij krimi, jemi këtu për ta ngritur zërin edhe një herë për krimin gjenocidal të kryer nga regjimi serb i Millosheviqit, i verbuar nga ideologjia nacionaliste dhe i shtyrë nga hegjemonia për të shfarosur popuj, zaptuar territore e deportuar banorët e tyre.

Jemi mbledhur, pra, për ta ridëshmuar plagën tonë të pambyllur, për vrasjen e mbi 13.000 njerëzve tanë, shumica prej të cilëve civilë, gra, pleq e fëmijë, mbi 1.600 nga të cilët ende mbajnë statusin e “personave të pagjetur”. Por, ata nuk janë thjesht të pagjetur. Ata janë “të pagjetur të fshehur” nga pushteti pasardhës i regjimit që kreu gjenocid mbi ta. Bazuar edhe në Konventën mbi gjenocidin, por edhe në vendimet e gjykatave ndërkombëtare kundër krimeve, këta persona nuk janë thjesht |të pagjetur”, ata janë “të zhdukur me dhunë”, të cilët po mbahen edhe sot të zhdukur me dhunë, madje duke bërë thirrje që të mos zbulohen kurrë. Ky është krimi i vazhdueshëm serb mbi viktimat, mbi të zhdukurit me dhunë, për të cilët ne kërkojmë drejtësi. Sepse, dhuna mbi viktimat e gjenocidit serb është sistematike, nga vrasja e tyre në fshehjen e tyre e në thirrjen e regjimit të sotëm serb për mosdhënie të informative për ta. E, “praktika sistematike e zhdukjes me dhunë” është krim kundër njerëzimit”. Serbia duhet ta pranojë peshën historike të gjenocidit ndaj shqiptarëve. Ajo duhet të detyrohet që të japë informata për dhunën sistematike ndaj viktimave. Ajo duhet t’u përgjigjet thirrjeve për ofrim të informatave mbi krimet e kryera mbi viktimat dje dhe mbi ta e mbi familjet sot. Familjet tona nuk duhet të jetojnë në pasiguri, ata kanë të drejtë të garantuar ndërkombëtarisht që të dinë të vërtetën për viktimat e gjenocidit serb, bota mbarë ka të drejtë dhe detyrim të dijë për dhunën sistematike, të djeshme dhe të sotme, të kryer nga një mendësi e pandryshuar regjimi në Serbi. Fshehja e mëtejme e informatave për ta është vazhdim i krimit sistematik shtetëror, të cilin Serbia vazhdon ta kryejë mbi viktimat e gjenocidit për të cilin unë nuk mund të hesht, loti i këtyre nënave nuk mund të heshtë, historia jonë e së djeshmes nuk mund të heshtë. Zëri i vrarë i viktimave të këtij gjenocidi nuk mund të heshtë. Të gjithë këta zëra kërkojnë zërin tonë! Prandaj, asnjëri nga ne nuk mund të heshtë. Të heshtim mundemi vetëm kur përkulemi për të nderuar secilën nga këto viktima me ndjenjën më të thellë të dhembshurisë dhe ia kujtojmë vetes tmerrin e përjetuar. Atëherë heshtja kumbon. Ju ftoj për një minutë heshtje e nëpërmjet heshtjes të ngremë zërin e tyre.

Të dashura familje!

Të dashur qytetarë!

Ne jemi këtu sot për të dëshmuar për zërin e pamundur të viktimave të gjenocidit serb, të kryer më 1999, i cili po mbytet secilën ditë, sado që në trajtë tjetër, me sjelljen e drejtuesve të shtetit serb; ne jemi këtu për të dëshmuar se plaga e trishtë e familjeve të të vrarëve nga krimi gjenocidal, plaga e pambyllur e këtyre familjeve të nderuara që kanë ardhë sot në log të kuvendit për ta dëshmuar dhimbjen tonë të përbashkët, por edhe e shumë familjeve të tjera, vazhdon të peshojë në ndërgjegjen tonë përderisa nuk do të ketë njohje ndërkombëtare të këtij gjenocidi. 

Jemi këtu për të dëshmuar se krimi i kryer nuk mund të fshehët dhe se fshehja e krimit është krim i ri, po aq i tmerrshëm sa ai i pari; për t’i dëshmuar vetes e botës se rrëfimi mbi gjenocidin është i domosdoshëm, sepse ai dëshmon të kaluarën tonë. Ikja nga të rrëfyerit për përjetimin është mohim i ekzistimit të tij. 

E, ne duam të dëshmojmë sepse nuk duam të harrojmë. Ne duam të dëshmojmë sepse i duam 1.600 të pagjeturit tanë, të cilët regjimi i sotëm në Beograd i fsheh ende, janë historia e trishtë e këtij vendi, të cilën ne do ta themi pa frikë çdo ditë, derisa dhembja e këtyre nënave, baballarëve, motrave e vëllezërve, bijave e bijve jetimë të mos njihet dhe drejtësia për ta të mos vijë.

Historia nuk do të na falë nëse ne provojmë të hapim një kapitull të ri libri, pa e lexuar e rilexuar me kujdes kapitullin e së djeshmes dhe të së sotmes. Ajo nuk do të na falë nëse nuk do të njihet tragjedia e vendit tonë, nëse gjenocidi i kryer nga shteti serb nuk do të emërtohet me emrin e vërtetë, me përmasën e vërtetë, dhe nëse nuk do të ketë drejtësi vendore e ndërkombëtare për viktimat. Historia nuk do të na falë nëse ne nuk do t’u japim zë mbi një mijë zërave të vrarë të fëmijëve tanë, shumë prej të cilëve vetëm foshnje disajavëshe ose disamuajshe. Emrat e tyre qëndrojnë në themelet e pavarësisë sonë, por dhembja për ta do të shtohet për aq kohë sa Serbia nuk do ta pranojë fajin historik për gjenocidin e kryer. E dhimbja është në veçanti shumëfish më e madhe për fëmijët e pagjetur, që janë në mesin e mbi 1600 bashkëqytetarëve tanë që akoma janë të zhdukur me dhunë e të fshehur nga Serbia. 

Të dashur qytetarë!

Këtë vit ne e festuam ditëlindjen e 12-të të Republikës. Por, ndërsa po e kujtonim përvjetorin e lindjes dhe po krenoheshim me rritën e saj, ora e këtyre mbi 1.100 fëmijëve të vrarë trokiste në ndërgjegjen tonë. Ajo troket çdo çast me peshën e rëndë të saj. Distanca mes moshës së tyre kur u vranë e moshës së republikës po rritet, siç po rritet edhe zbrazëtia që kanë lënë ata në familjet e tyre dhe në gjithë vendin. Fytyrat e tyre janë thirrje e përhershme për ne. Fytyrat e tyre janë thirrje e përhershme për drejtësi. Ata do të na rrinë përballë e do të na flasin çdo ditë. Së bashku me plagën e mbetur hapur. Ndonjëri prej tyre sot do të mund të ishte deputet, do të mund të ishte përfaqësues i popullit në Kuvend, ta kishte zërin e vet.

Të nderuar deputetë!

Pavarësia e Kosovës e ka vulosur fatin dhe lirinë e popujve në Ballkan. Ajo na ka çliruar ne nga një regjim gjenocidal, por ka gjasë t’i shpëtojë edhe serbët, nëse e kuptojnë peshën historike të hegjemonisë së tyre.

Prandaj, sot e këtu, sikur kurdoherë, do të flas me zërin që ma jep fati i trishtë yni dhe do të kërkoj fort që historia e dhimbshme e Kosovës, si e gjithë historia jonë kombëtare, të mbahet në mend e të rikujtohet. Sepse, duke e rikujtuar atë, ne bëhemi më të urtë e më të drejtë në vendimet tona. 

Ne jemi të vendosur që të dialogojmë vetëm për njohjen e ndërsjellë, vetëm duke respektuar integritetin territorial dhe sovranitetin e shtetit, duke e njohur dhe pranuar paprekshmërinë e territorit, rregullimin kushtetues dhe  nivelin e organizimit politik. Mbi të gjitha, duke kërkuar me ngulm që Serbia ta pranojë peshën e fajit historik. A është Serbia e gatshme? Jo. Asnjë nga liderët serb nuk ishte I gatshëm të bëjë atë që bëri ish kancelari gjerman Ëilly Brandt para 50 vitesh, të kërkojë falje e të përkulet pra para viktimave që i shkaktoi ai regjim, të bëjë atë që bënë një qenie njerëzore, kur dhimbja nuk mund të përshkruhet me fjalë. Por jo, sot Presidenti serb vazhdon të glorifikojë Millosheviqin përderisa nuk ka vendosur as një lule, e lëre më një pllake përkujtimore tek varrezat masive në Batajnicë e gjetiu në Serbi; sot kryetari I kuvendit serb kërkon nga serbët mos të tregojnë vendndodhjen e varrezave masive me shqiptarë dhe i kërcënon ata; sot kryeministrja serbe, i quan njerëz të zbritur nga mali ndërkaq Kosovën e krahason me Nagorno Karabakh. Kosova vazhdon të qëndrojë në preambulën e kushtetutës së Serbisë, duke e provuar sot gjenocidin e hartave, siç e bënin gjenocidin e armëve dje, duke promovuar gjuhën e urrejtjes, si paraprijëse të të gjitha gjenocideve, siç bënin në fillim të shekullit XX e sidomos në fund të tij. Ky është pengu i cili e mban të varur dialogun. Pra, mospranimi i fajit nga Serbia, mbajtja peng e mbi 1600 qytetarëve tanë si të zhdukur me dhunë e mbi të gjitha mungesa e drejtësisë për të gjitha viktimat e gjenocidit serb. Por, ne nuk do të reshtim së punuari që paqja të mbretërojë në hapësirat në të cilat jetojmë, sepse ky është interesi ynë strategjik. E paqja, është e mundur vetëm atëherë kur thuhet dhe pranohet e vërteta. E vërteta e vetme, e cila nuk mund të ndryshojë e as të përmbyset, sepse ka ndodhur para syve të të gjithë botës, është se Serbia kreu gjenocid, kurse ne ishim viktima të këtij gjenocidi.

Ju falënderoj!

*Fjalimi i kryetares së Kuvendit të Kosovës, dr. Vjosa Osmani, në seancën e veçantë për nderimin e viktimave të krimit të gjenocidit

KOSOVA KËRKON TË ZHDUKURIT E LUFTËS

by

-Ministrja Hardinaj-Stublla bën kërkesë zyrtare për ta vizituar lokacionet e varrezave masive në Serbi/

PRISHTINË, 20 Nëntor 2020–Gazeta DIELLI/ Ministrja Kosovare e Punëve të Jashtme dhe Diasporës, Meliza Haradinaj-Stublla, ka bërë kërkesë zyrtare për të realizuar të shtunën, me 21 nëntor, një vizitë në vendet e varrezave masive ku ditëve të fundit u gjetën trupat e shqiptarëve të vrarë nga forcat serbe gjatë luftës së fundit në Kosovë, e që së shpejti pritet të nisë procesi i zhvarrosjes së tyre.
Ajo ka shprehur vendosmërinë e saj për të qenë afër familjarëve që kanë humbur më të dashurit e tyre në mënyrën më ç’njerëzore nga regjimi gjenocidal i Millosheviqit, duke lartësuar sakrificën dhe dhimbjen e tyre duke kërkuar përgjegjësinë dhe drejtësinë, 21 vjet pas!

Shefja e diplomacisë Kosovare pret që ta realizojë këtë vizitë dhe përmes saj ta sheh nga afër procesin e gërmimeve dhe ta sensibilizojë ndërkombëtarisht të vërtetën kriminale për fshehjen e qëllimshme që është bërë dhe po bëhet nga Serbia të varrezave masive të shqiptarëve nëpër Serbi.

KOMUNIKATË PËR SHTYP E EULEX-it:

Sqarimi për Kizhevakun: ekspertët e EULEX-it e përshkruajnë mënyrën se si e identifikuan ata lokacionin e saktë ku u zbuluan mbetjet mortore…

Të hënën më 16 nëntor 2020, ekspertët nga Misioni i Bashkimit Evropian për Sundimin e Ligjit në Kosovë (EULEX), Instituti i Mjekësisë Ligjore të Kosovës dhe Komisionit Qeveritar të Serbisë për Personat e Zhdukur zbuluan mbetje mortore në Kizhevak, ku ndodhet një gurore e madhe në Serbi.

Ekspertët e EULEX-it kanë kryer gërmime në Kizhevak që prej vitit 2015. Pas disa sezonave të pasuksesshme të gërmimeve në Kizhevak, në vitin 2020 ndodhi një përparim falë shfrytëzimit të imazheve fotografike nga ajri.

“Problemi ishte se këto janë lokacione guroresh të mëdha dhe se peisazhi ka pësuar ndryshime të vazhdueshme me kalimin e kohës për shkak se kjo gurore ka qenë në përdorim ende për një numër të viteve,” tha Javier Santana, arkeolog forenzik i EULEX-it. Procesi i identifikimit të vendndodhjes së saktë të mbetjeve mortore ishte komplikuar edhe më shumë për shkak të faktit se në këtë minierë janë katër deri pesë galeri ku secila ka një lartësi prej përafërsisht 13 metrash.

Pas kërkesës së EULEX-it për t’i marrë imazhet fotografike nga ajri të vitit 1999, Komiteti Ndërkombëtar i Kryqit të Kuq ia siguroi imazhet fotografike nga ajri Komisionit Qeveritar të Kosovës për Personat e Zhdukur dhe Komisionit Qeveritar të Serbisë për Personat e Zhdukur në fund të vitit 2019.

“Ne i pranuam imazhet fotografike nga ajri në fund të vitit 2019. Mes fundit të vitit 2019 dhe fillimit të vitit 2020, koordinatori i EULEX-it për zhvarrime Krassimir Nikolov dhe unë i kemi analizuar fotografitë. Në bazë të analizave tona ne u kthyem në atë lokacion në muajin shkurt 2020 dhe e piketuam vendndodhjen e saktë të këtij lokacioni. Kjo është koha kur filloi puna gjatë këtij viti”, tha Santana.

Pas identifikimit të lokacionit, ekspertët nga EULEX-i, Instituti i Mjekësisë Ligjore të Kosovës dhe Komisionit Qeveritar të Serbisë për Personat e Zhdukur kanë kryer punën në terren në Kizhevak, e cila solli deri te zbulimi i mbetjeve mortore.

“Puna në Kizhevak është larg nga të përfunduarit. Procesi është shumë i ndërlikuar dhe merr shumë kohë. Për të pasur mundësi të vazhdohet puna, duhet të ketë një urdhër gjykate. Pas kësaj, hapi tjetër është që të vazhdohet me zhvarrimet dhe gjetjen e mbetjeve mortore. Pasi të gjinden mbetjet mortore, duhet të bëhet autopsia dhe do të merren mostrat e eshtrave për testet e profilit të ADN-së. Në rastet ku të afërmit e ndonjë personi të zhdukur i kanë dhënë mostrat e gjakut dhe do të ketë raport për përputhje pozitive të ADN-së, procesi i identifikimit përfundon. Pastaj, familjet informohen për identifikimin dhe atyre u dorëzohen mbetjet mortore të personit të zhdukur”, tha Koordinatori i EULEX-it për zhvarrime, Krassimir Nikolov.

“Zbulimi i mbetjeve mortore në Kizhevak është një zhvillim tejet pozitiv dhe shpërblim për përpjekjet tona të vazhdueshme për ndriçimin e fatit të më shumë se 1640 personave, të cilët janë ende të pagjetur në Kosovë. Çështja e personave të zhdukur është çështje e të drejtave të njeriut. Ajo ka të bëjë me të drejtat e njeriut të afërmëve për të kuptuar se çfarë u ka ndodhur më të dashurve të tyre”, tha Zëvendës Drejtorja e Institutit të Mjekësisë Ligjore të Kosovës, Tarja Formisto. Formisto u bëri thirrje edhe një herë të afërmëve të gjithë personave të zhdukur që t’i japin mostrat e gjakut për ta lehtësuar procesin e identifikimit.

Nga fillimi i mandatit të EULEX-it deri më 19 nëntor 2020, EULEX-i i ka kryer 662 operacione në terren për gjetjen e personave të zhdukur, përfshirë 169 zhvarrime. Janë identifikuar mbetjet mortore të 457 personave, përfshirë edhe ato të 317 personave të zhdukur.

Kosova, çmime për Dramë Origjinale Shqipe

by

Ndahen çmimet për Dramë Origjinale Shqipe “Katarina Josipi” për vitin 2020, Ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit në Qeverinë e Kosovës, Vlora Dumoshi, ka nënshkruar vendimet/ 

PRISHTINË, 11/ 11/ 2020 – Gazeta DIELLI/ Në Kosovë sot, 11 Nëntor 2020, Ministrja e Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Vlora Dumoshi, ka nënshkruar vendimet për çmimet për laureatët për Dramë Origjinale Shqipe “Katarina Josipi” për vitin 2020, në bazë të vlerësimeve të Jurisë Profesionale. 

Çmimi i parë për Dramë Origjinale Shqipe “Katarina Josipi” për vitin 2020 i ndahet dramës “Cari i Carave”, të autorit Agim Sopi; Çmimi i dytë për Dramë Origjinale Shqipe “Katarina Josipi” për vitin 2020 i ndahet dramës “ Shtëpia e të humburve “, të autorit Zgjim Baraliu; Çmimi i tretë për Dramë Origjinale Shqipe “Katarina Josipi” për vitin 2020 i ndahet dramës – “ Era”, të autores Albana Muja. 

Ministrja Dumoshi me rastin e nënshkrimit të vendimeve i uroi laureatët për çmimet duke e vlerësuar dhe marrë në konsideratë punën e jurisë profesionale. 

“I uroj fituesit e çmimeve sivjet dhe i falënderoj autorët e dramave për sjelljen e këtyre dramave në jetë duke kontribuuar kësisoj në krijimtarinë artistike për këtë vit. Si ministri përmes këtyre çmimeve ne e tregojmë mirënjohjen për autorët që shkruajnë drama si dhe nxisim krijimtarinë e vlerat e mirëfillta”, tha mes tjerash ministrja. 

Në bazë të vendimeve të nënshkruara nga ministrja Dumoshi, çmimi i parë shoqërohet me shpërblim financiar prej 3600 euro, i dyti me 2400 euro dhe i treti me 1200. 

Çmimet u janë ndarë laureatëve pa ceremoni të organizuar ashtu siç edhe tradicionalisht MKRS-ja i ndan këto çmime, për arsye se njëri prej tyre është i infektuar me virus dhe kjo gjë ka pamundësuar një organizim të këtillë. 

Juria Profesionale ka qenë në përbërje të Selman Jusufi – kryesues, dhe anëtarët: Arian Krasniqi – dramaturg, Ilir Bokshi – regjisor, Naser Shatrolli – dramaturg (përfaqësues i MKRS-së) dhe Adrian Morina – aktor. 

KOSOVA NË PËRBALLJE ME PANDEMINË GLOBALE COVID-19

by

Dr. Blerim Myftiu, neurolog, asistent profesor ne degën e Neuropsikiatrisë Fakulteti i Mjekësisë, Universiteti i Prishtinës, Klinika e Neurologjisë, Qendra Klinike Universitare e Kosovës, rrëfen Kosovën në përballje me pandeminë globale Covid-19. Në një rrëfim ekskluziv për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, mjeku Myftiu analizon mjekësinë në Kosovë dhe shprehet se numri i diagnozave të çrregullimit të ankthit, të çrregullimit të stresit posttraumatik dhe i depresionit ka shënuar rritje gjatë kësaj periudhe.  Me Dr. Blerim Myftiun bisedoi gazetari i “Diellit” Sokol PAJA.

KOSOVA NË PËRBALLJE ME PANDEMINË GLOBALE

Kosova po kalon në një situatë të rënduar sa i përket pandemisë së koronavirusit të ri (SARS-CoV-2). Sikur që numri i të të infektuarve dhe i të të shtrirëve në spitale në mbarë rajonin dhe Evropën është në rritje, ashtu edhe në Kosovë shifrat janë duke u rritur. Krahasuar me muajt e parë të pandemisë ku raportoheshin deri në 250 raste të reja të infektimeve në ditë, tani kjo shifër ka arritur në mbi 600 dhe nuk do të ishte befasi po qe se arrin edhe numra katërshifrorë. Kjo rritje e numrave mund të arsyetohet deri diku me shtimin e numrit të testeve (nga rreth 400 që bëheshin në mars e prill tani në mbi 1600), por kjo nuk është i vetmi aryetim. Ka ditë që çdo i treti i testuar del pozitiv. Pra gjithsesi kemi rritje absolute të numrit. Apo thënë ndryshe, po të bënim shumë shumë teste, do të kishim edhe numër më të madh. Gradualisht me këtë, dalëngadalë po shënohet edhe rritja e pacientëve të shtrirë nëpër spitale rajonale dhe në Qendrën Klinike Universitare të Kosovë. Tanimë kapaciteti i Klinikave Infektive dhe të asaj të Sëmundjeve të Mushkërive është mbushur, prandaj nga mesi i kësaj jave edhe pjesë të Klinikës Interne kanë filluar të mbuhen apo të destinohen për trajtimin e pacientëve me Covid-19. Kosova nuk ka numër të madh të shtretërve të Kujdesit Intensiv. Përkundër paraqitjeve të mëhershme mediale të zyrtarëve shtetërorë se janë siguruar me dhjetëra respiratorë, realiteti në terren gjatë valës së parë ka qenë ndryshe. Ngase për funksionalizimin e respiratorëve na duhet furnizimi i tyre me kapacitet të mjaftuehëm të oksigjenit, si edhe nevojitet një numër i caktuar i anesteziologëve që do të operojnë me këto aparatura. Uroj të gabohem, por duket e afërt dita kur pacientët në nevojë për intubim apo ventilim mekanik nuk do të kenë një respirator apo një mjek të trajnuar që ta bëjnë këtë. Sa u përket masave të Qeverisë, ajo e jona po tregohet më e përmbajtur në imponimin e ndonjë mase të shprehur kufizuese në drejtim të mbylljes apo imponimit të kufizimit të lëvizjes. Kufizimi i punës së restoranteve dhe të qendrave tregtare deri në 21 më duket se është masë më tepër kozmetike dhe e padobishme, ngase nuk shoh ndonjë dallim në punën e tyre deri në 21 apo 24. Së fundmi Qeveria gjatë vikendit e ka ndalur punën plotësisht të restoranteve dhe qendrave tregtare. Megjithatë, autoritetet shtetërore janë treguar të paaftë që bizneset me frekuencë të lartë takimesh dhe njerëzish, siç janë restorantet, baret, qendrat tregtare t’i edukojnë, qoftë edhe me gjoba, që të tregojnë kujdes për masat sanitare, higjienike dhe numrin e përgjithshëm të vizitorëve. 

ÇRREGULLIMIT TË STRESIT POSTTRAUMATIK DHE I DEPRESIONIT KA SHËNUAR RRITJE

Ekzistojnë raportimet kudo në botë që dy fenomene kanë shënuar rritje gjatë mbylljes së imponuar të pandemisë. Fenomeni i parë ka qenë rritja e dhunës në familje dhe numri më i madh i raportimeve të dhunës sidomos ndaj grave në stacionet policore dhe institucionet tjera përkatëse. Nga ana tjetër, po ashtu në bazë të raporteve të shteteve më të zhvilluara, numri i diagnozave të çrregullimit të ankthit, të çrregullimit të stresit posttraumatik dhe i depresionit ka shënuar rritje. Kësisoj edhe përshkrimi i barnave antidepresive dhe anksiolitike ka shënuar shtim gjatë periudhës së pandemisë.

PANDEMIA GLOBALE DHE PROBLEMET NEUROLOGJIKE

Rreth 35 shtetër të Klinikës së Neurologjisë në Qendrën Klinike Universitare të Kosovës ka shërbyer gjatë korrikut dhe gushtit si njëra prej reparteve ku janë trajtuar pacientët me Covid-19. Ajo ka qenë një periudhë ku në mënyrë alternative gjysma e neurologëve të Klinikës u ka shërbyer këtyre pacientëve, derisa kapaciteti i shërbimit për sëmundjet neurologjike është përgjysmuar. Gjatë asaj periudhe intensive të punës me pacientët neurologjikë dhe me Covid-19, po ende edhe tani, shohim që infeksioni me koronavirusin e ri po shoqërohet me disa probleme neurologjike. Çrregullimi i vetëdijes, koma, humbja e orientimit, dobësimi i komunikimit, pastaj infarktet apo gjakderdhjet akute trunore janë zakonisht simptomat neurologjike nga të cilat pacientët me Covid-19 po vuajnë. Për shkak të problemeve mushkërore dhe metabolike, shumë çrregullime të tilla janë të dukshme. Por nga ana tjetër, edhe rastet që në shikim të parë janë raste “të pastra” neurologjike (p.sh. me infarkt në tru) që në paraqitje apo brenda disa ditësh shprehin simptoma infektive të cilat na bëjnë të dyshojmë për Covid-19 dhe pas testimit del që janë të infektuar, duke na shtyrë të mendojmë nëse vallë manifestimi neurologjik ka qenë në të vërtetë i nxitur nga infeksioni i cili ka qenë i heshtur apo në prapaskenë. Rehabilitimi nga komplikimet neurologjike të Covid-19 po paraqitet i vështirë. Këtë e tregojnë edhe raportimet ndërkombëtare të cilat tregojnë që pacientët me çrregullime njohëse apo intelektuale, ata që bëhen për respirator dhe asistim në frymëmarrje, kanë më pak mundësi që të rehabilitohen apo ta rikthejnë gjendjen e tyre neurologjike apo njohëse para infektimit. Dua të cek këtu që pacientët neurologjikë, si edhe të gjithë të tjerët, kanë vuajtur nga një dozë e moskujdesit të paqëllimshëm gjatë pandemisë. Duke qenë se fokusi i sistemit shëndetësor dhe i punëtorëve të tij ka qenë i orientuar nga pacientët me Covid-19, shumë ambulanca specialistike dhe shërbime elektive nuk kanë funksionuar diku 4-5 muaj në tërësi gjatë vitit 2020. Pas adaptimit në rrethanat e reja, që prej shtatorit si Klinikë e Neurologjisë duam të tregohemi të vendosur që përkundër të gjitha sfidave, pacientëve neurologjikë të vazhdojmë t’u ofrojmë shërbimin bazik të kujdesit. E kam fjalën këtu sidomos për aktivizimin e Qendrës së Sëmundjeve Cerebrovaskulare për trajtimin e infarktit trunor dhe projektin tjetër kombëtar të vlerësimit dhe të trajtimit të pacientëve me sklerozë multiple.

 FRIKË EKZISTENCIALE NË PRISHTINË

Ekziston një qetësi e përgjithshme në Prishtinë. Në kohën e represionit më të madh serb në vitet 1997-1999, dhe sidomos kur afrohej por dihej saktë fushata ajrore çlirimtare e NATO-s, ekzistonte një atmosferë heshtjeje dhe zymtësie ku jeta të dukej se rridhte shumë ngadalë, ku dendësia e njerëzve në sheshe e rrugë ishte shumë e ulët, kurse pas errësimit vështirë dalloje dikë jashtë. Tani nuk është se nuk sheh njerëz nëpër rrugë apo se ekziston një frikë ekzistenciale, por është një mungesë e përgjithshme e shijes apo e gjallërisë së mësuar. Shërbimet tash për tash funksionojnë, restorantet sikur që ceka në fillim po punojnë me orar të kufizuar. Shkollat në varësi të numrit të nxënësve apo të mësimdhënësve të infektuar varirojnë nga mësimi fizik deri te ai online. Jeta vazhdon me një ritëm më ndryshe.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Si rrallëherë, po ballafaqohemi me një problem universal. Tashmë jemi mësuar me idenë e zgjatjes së pandemisë edhe së paku disa vite. Kemi një program vaksine i cili nuk është i sigurt nëse do të rezultojë me një vaksinim efektiv. Prandaj, gjatë kësaj kohe, përveç kujdesit për shëndetin, mbajtjes së maskës, shmangies së takimeve dhe të tollovive të panevojshme, nuk duket se kemi diçka më tepër në dorë, si njerëz të zakonshëm të kësaj bote.