Nga Nue OROSHI-Shpeshherë kumtet e dheut kanë qenë lajme apo njoftime për situatat që kanë ndodhur në popullin shqiptar.Kumtin e dheut shpeshherë e ka dhënë poeti gjatë vargjeve,shkrimtari gjatë shkrimit të romanit, e shqiptari përmes këngës majekrahut kur ja thoshte në shtatë e shtatëdhjetë.Kumti i dheut sidomos është dhënë edhe si alarm apo kushtrim kur është munduar që të bëhet tjetërsimi i Arbdheut nëpër periudha të ndryshme historike.Edhe sot kur kahjet dhe premisat e orjentimit politik shqiptar kanë marrë tatëpjetën dhe nuk dihet se kah do të shkojnë dhe kah do të orjentohën.Dhe këto orjentime politike mbrenda shqiptare i ngjajnë atij ujit të rrëmbyeshëm i cili gjatë ujitjes së frytit bimor ka dalur nga shtegu dhe ecë i shpërqendruar pa e ditur se çfarë orjentimi është duke marrë.Shpeshherë gjatë historsë tonë kur kemi pasur këso situata të mjegullta intelektualët të përkrahur nga idealistët atdhetarë e kanë dhënë kumtinë e dheut për shpëtimin e Arbdheut.Shumë e lehtë është që ky kumt i dheut të ipet kur ka të bëj më shpëtimin e trojeve shqiptare nga pushtuesit e huaj pavarsisht se nga kanë ardhur.Ata shpeshherë janë kthyer me turp nga trojet shqiptare,por e keqja më e madhe qëndron në faktin se pushtuesit gjetën dhe po gjejnë argatët e tyre që për interesa të përfitimeve materiale janë në gjendje të shesin çdo pjesë të atdheut. Edhe sot kur jemi afër një përplasje të re botërore nuk dihet saktë se cilën anë do marrin shqiptarët.A do të jenë në anën e shpëtimtarëve të kombit shqiptar apo do të lakojnë rrugën dhe do ti shëndrrojnë trojet Arberore në troje të përplasjeve të fuqive botërore pa e pritur fare as dhënien e kumtit të dheut që e shkruan poeti, as mesazhin e romanit që e shkruan shkrimtari, e as kushtrimin e intelektualëve të atdheut për ta shpëtuar vendin e Arbër dheut.E derisa e shkruaj këtë shkrim më bie ndërmend edhe tjetërsimi i Arberdheut.A thua sa shqiptar e ndiejnë vetën Arbëror në këtë kohë të tjetërsimit historik që po tjetërsohemi para syve tanë.Kush është duke e trazuar rrugën e shkapërderdhjës kombëtare vëtem për të fituar një koc më shumë për ta hedhur tërë orjentimin e shqiptarëve në humnerë e në lumë.E meqenëse kemi mungesë të organizimit kolektiv prapë atëherë duhet të dalin edhe iniciativa individuale që ti mbrojmë vlerat kombëtare.Këtu dëshiroj të potencoj dy vlera individuale të cilatë duhet të sherbejn si modelë për veprim të përbashkët shoqëror në trojet shqiptare.Njëra është vendosja e monumentit të Gjergj Kastriotit- Skënderbeut në Skenderaj.Prapë Drenica nuk dëshiron të dorzohet por një djalë i Prekajve nga Prekazi kishte sjellur këtë monument të Prijesit të Arbrëisë.Vërtetë ishin të pakoordinuar por edhe një veprimtarë nga Llapi në majet e bjeshkëve të Llapit kishte sjellë katër metra të gjatë shpatën e Gjergj Kastriotit -Skënderbeut.I ceka këto dy raste individuale për të bërëë me dije opinionin gjithëshqiptar se Arbëroret nuk do të tjetërsohen, por do të qëndrojnë fortë karrshi tregtarëve të flamujve që shiten e blehën sa herë t´iu afrohet një fotele, apo sa herë ta kenë një përfitim personal, duke harruar faktin se tjetërsimi i Arbërisë do t´iu kthehët bumerangë këtyre plangprishësve të shqiptarisë.E sot kumti i dheut per lojën që i bëhet tjetërsimit të atdheut duhet të na mbaj fortë të lidhur për njëri-tjetrin për të mos u shkapërderdhur si ato grimcat të cilat pas çdo shpërthimi shkojnë aq larg sa që është e vështirë ti bësh bashkë dhe ti orjentosh në drejtiminë e duhur.
Kumti i dheut, përpjekjet e arbdheut dhe mos heshtja pranë sfidave kombëtare
Nga Nue Oroshi/Gjermani/
Dhënja e kumtit të dheut, përpjekjet e trollit të arbdheut për të mos e lënë heshtjen që t’i mbytë ecjakjët përpara për ta gjetur rrugën pranë panteonit të mbarë dhe të mrekullushëm duke lënë anash botën e qudirave, shpeshëherë lënë anësh rrugën shekullore të ngjitjes së shkallëve me kujdes.Shpeshëherë kumti i dheut pranë tokës së arbdheut përzihet me shtresat e betonuara dhe të ngjyrosura,të kokës së politikanëve që krijojnë mure të pa imagjinuara dhe që nuk ju thehen dot pa ju thyer kockat e kokës së tyre.Ngjyrimet politike dhe sarkazmat satanike për ta parë botën si kurë në pasqyrën diellore,pa e futur mendjën dhe trurin ne veprim,i japin shoqërisë tonë një theqafje e cila për tu korigjuar duhet kohë dhe veprim konkret.Të krijuarit e një imagjinate përmes një sarkofagu që do ta zavendsonte trupin e shendoshë me ecjakjet e rendomta bije shpeshëherë ndeshë me rrugën e krijimit dhe të veprimit shekullor.Politika si artë i së mundurës shpeshëherë përzihet me hezitimet për ta parë atë si kapërcim i ngjyrave të ylberit dikund thellë në mbrendësinë e prarimitë të diellit pa i parë edhe skuqjen e atyre shenjave që do të lanë në botën që jetojmë dhe pa u kujdesur për gjurmët e mbetura pranë panteonit njerëzor.Ta shkëputësh fijen e borës dhe ta gjesh fijen e lamshit nuk është njësoj.Bota ka shumë sfida ndërkohë që ne shqiptarët këto sfida gjithmonë i patëm dhe i kemi të dyfishuara.E para sfidë është se shpeshë herë gjatë ngjarjeve dhe proceseve historike na kryqëzuan dhe na betonizuan rrugën e ecjes përpara të tjerët që e patëm fatin e keq te rrethohemi dhe të pushtohemi nga dy llojë dhe dy soje të popujve me një gjen dhe kulturë primitive siç janë serbët dhe turqit.Ndërsa nga ana tjetër shpeshëherë gjatë tërë historisë i kemi krijuar edhe sfidë vetvetesë duke mos diturë se si te mbrohemi nga sulmet e fqinjeve tanë dhe pushtusve të ndryshëm dhe shumë herë kemi ra në tradhëtira të thella e sidomos elita politike e cila në vendë që ta ndjekte rrugën e arber dheut e ndiqte rrugën e pushtusve te atdheut,duke u bërë krahë për krahë me pushtuesin për ta vrarë dhe luftuarë idenë kombtare të trasheguar shekuj me radhë.Vetdisimi i popullitë shqiptarë dhe i elitës politike shqiptare se puna për të krijuar një komb të fortë shqiptarë është me e madhe sesa për ta krijuar një pasuri private që në të shumtën e rasteve do të bëhet edhe breng apo mollë sherri, për pasardhësit e tyre, është një sfidë e cila duhet të realizohet.Në të kundërtën kumti i dheut na sjellë përpjekjet e arbdheut për t’i futurë në veprim dhe për ta mobilizuar dhe aktivizuar rolin e qytetaritë shqiptarë se nuk duhet heshtur kur preken interesat e atdheut, për këtë na la porosinë Gjergj Kastrioti ynë i madhë i cili përmes shpirtit te dheut,ju kthye trollit të arbdheut dhe i dha popullit tonë shqiptarë orjentimin shekullorë që duhet ta kemi si pikëveprim se si duhet perballuar sfidat nëpër periudhat historike.(Foto: Nga tubimi ne Gjakove)