– Me rastin e 13 Gushtit, Ditëlindjes të Shkrimtares disidente Musine Kokalari- Lindi më 10 Shkurt 1917 në Adana, Turqi, vdiq në internim më 13 Gushat 1983, në Rrëshen-
NGA EGLANTINA MANDIA*-
Spitalit Nr.2Klinika OnkologjikeReparti i KirurgjisëTiranë
Në datën 13 tetor bëra kontrollin e fundit në KlinikënOnkologjike. Në përfundim të konsultës, Dr. Naun Theodhosimë tha që pas dy jave të vish. Do të shtrohesh dhe do tëoperohesh. Pra, më takon të shtrohem, sipas fjalës së tij, më28 Tetor.Mirëpo, herën e fundit që erdha në Tiranë, më ështëdashur të kërkoj për vend në shtatë hotele dhe mezi gjeta nëhotelin e ri “Tirana”, vetëm se një odë, ishte e zënë nga njëgrua. Ardhja ime në Tiranë, përputhet me kohën që vijnëdelegatet nga vendet e jashtme veç turistëve, në pragun eKongresit të VIII. Pra, hotelet janë të zëna dhe në rast se dikumund të mbetet një vend, janë shumë të tjerë para meje, qëtë marrin. Kongresi vazhdon çdo ditë, delegacionet rrinë edhemë prapa. Kjo është arsyeja që po shkruaj këtë letër, me anën e së cilës, kërkoj të shtrohem jo në mëngjes, po pasdite, si të arrij në Tiranë me trenin e orës dy e gjysmë. Për këtë shkak, unë do të dërgoj telegramin me përgjigje të paguar. Kur të kem ditën e caktuar dhe orën e pasdites, unë vij. Në rast se shtrimi duhet patjetër në mëngjes, atëherë jam e detyruar të vij një ditë më parë, po ama natën do ta kaloj në korridorin e spitalit, se nuk do të rri në rrugë.Tani zgjidhja e drejtë varet në dorën tuaj.Rrëshen, 16 Tetor 1981Pres përgjigjeMe nderime MusineKokalari
LETRA 2Drejtorisë Spitalit Nr.2Klinika OnkologjikeReparti i KirurgjisëTiranë
Është hera e dytë që po i drejtohem Drejtorisë. Shkaku ështëse ndodhem larg dhe s’kam mundësi të vij, të pyes e të shkoj. Unë kam hyrë në rrugën e mjekësisë për kurim me anën e rekomandimit të kirurgut të Rrëshenit; të cilin s’e kam njohur as atë, as mjekët e onkologjisë. Kjo filloi më 19 janar kur bëra vizitën në këtë klinikë, ku m’u tha të dërgoja telegram me përgjigje të paguar, që të lajmërohesha për shtrim, kur të hapej vendi. Prita një muaj dhe asnjë nuk u interesua, kohë në të cilën tumori u zhvillua më shumë. Atëherë ishkrova letrën e parë Drejtorisë. Më në fund, u shtrova në 27 shkurt.U pa e arsyeshme që të bëja rrezet e para. Dola nga klinika më 14 Prill, me rekomandimin që të kontrollohesha pas dy muajve. Erdha për kontroll herë pas here. Kështu kaluan 7 muaj. Herën e fundit, Dr. Agroni më tha: “Përse nuk je operuar?” Dhe unë pyes veten, pa kuptuar arsyen se përse u zgjat kaq shumë? Konsulta e 13 Tetorit vendosi të bëja operacion pas dy javëve . Ne të sëmurët e tumoreve,na kërcënon një vuajtje e gjatë dhe shpresa të pakta shërimi. Po kush ndodhet larg Tiranës, ka vështirësitë e udhëtimeve, të shpenzimeve dhe gjetja vend nëpër hotele, veçanërisht për gruan, qoftë e re, qoftë e vjetër në moshë. Herën e fundit hoqa shumë për të gjetur vend në hotel . Për këto arsye, dërgova letrën dhe telegramin me përgjigje të paguar, për të lehtësuar ardhjen time për shtrim më 28 tetor, siç më tha mjeku kirurg, duke kërkuar të shtrohesha pasdite, për të mosmbetur udhëve mbasi në këto data, kishin filluar të vinin delegacione nga jashtë, me rastin e Kongresit . Vështirë se do gjeja vend. Unë këtë, nuk e kërkoj si privilegj , po si praktikë që ka ndodhur, sa isha e shtruar në klinikë.Jam ndodhur vetë në sallon poshtë, kur i thanë një tësëmurës e ardhur nga Lushnja , të vish në orën katër pasdite.Megjithëse nuk kishte vend, prunë një krevat në odën tonë. Ubëmë shtatë veta dhe ajo u shtrua në orën katër pasdite.Që nga data 16 tetor, që kam dërguar letrën dhe telegramin,gjer më sot, datë 5 nëntor, unë s›kam asnjë interesim, asnjë përgjigje me telegram. Vendimi që mori konsulta, u la pas dore.Në qoftë se duhet të më operoni, kjo duhet bërë sa më parë,mbasi parashikohet që së shpejti, nga kjo banesë të largohen të gjithë familjet, e pastaj do të prishet. Unë jam vetëm dhe duhet të ndodhem. Në qoftë se shpëtoj gjallë, më janë të domosdoshme ato pak plaçka që kam dhe s›mund të bëhem pengesë për të tjerët, le që kush më pret mua….Prandaj, i kërkoj drejtorisë të zgjidhë këtë çështje. Në qoftëse duhet të më operojnë, të zbatohet vendimi i konsultës së 13 Tetorit. Në qoftë se nuk duan të më kurojnë, duhet ta thonë.Unë po zvarritem.Shpresoj në interesimin e shpejtë të kësaj Drejtorie.Mbetem me nderimeRrëshen, 5 Nëntor 1981 Musine Kokalari
LETRA 3Drejtorisë së Spitalit Nr.2Klinika OnkologjikeReparti i KirurgjisëTiranëËshtë hera e tretë që po shkruaj. Këtë herë, për të thënë,një të vërtetë të papëlqyer po të argumentuar me baza dhe këtë e kuptova kur erdha në Tiranë, më datën 4 Dhjetor. U interesova për shtrimin tim. M›u përgjigjën: “S›ka vend. Telegrami është në kartelë. Kur të vijë radha, të lajmërojmë vetë. «Megjithëse patën katër vende, i plotësuan me të tjerët. Kjo puna a radhës, me habit.Unë kur u shtrova herën e parë më 27 shkurt, do operoheshapas pesë ditësh. Mirëpo u kontrollova prapë edhe nga mjeku irrezeve. Atëherë, u vendos për gjendjen e sëmundjes, që unë të bëja më parë rrezet e pas një muaj e gjysmë, operacionin. Dola nga klinika më 14 Prill. Qëndrova për mungesë vendi në të tre pavijonet dhe mora vesh atje që askush nuk qe vonuar më shumë se unë. Sot mbush tetë muaj që kam dalë nga klinika dhe dy muaj nga dita a konsultës që të operohesha pas dy javëve, vendim që nuk u përfill. Sipas vendimit të parë, kanë kaluar 6 muaj vonesë dhe sipas vendimit të dytë, rreth dy muaj . Bashkëkohëset e mia, me të drejtë janë shtruar një herë e shumë herë. Vetëm unë jam zvarritur. Rrezet ishin fazën preoperatore, që do të pasohej me operacion. Kjo nuk u bë. Jo vetëm nuk u bë, po më thonë të pres radhën. Cilën radhë? Atë që e kanë marrë nëpër këmbë. Për shkaktë vonesës, gjendja e sëmundjes po keqësohet. Përse u bënë rrezet?Që të pasoheshin me operacion. Përse zvarritem? Që nga data 14 pril1, gjer më sot, kanë kaluar 4 pesëmbëdhjetëditësha, që po të shumëzohen me 18 shtretër në shkallë reparti, do të dilte numri 72. Dhe sikur të gjithë këta të sëmurë të ishin para meje, do të kishin mbaruar punë dhe mua do të më kishte ardhur radha. Kjo tregon se nuk duan të më shtrojnë.Reparti i Kirurgjisë në klinikën Onkologjike mban njëqëndrim antimjekësor ndaj sëmundjes sime. Kjo është e vërteta e papëlqyer dhe e argumentuar që unë kam vetëm në dorë t’ia them Drejtorisë së Spitalit Nr .2. Unë po zvarritem për gjashtë muaj me radhë.Rrëshen, 14 dhjetor 1981Me nderimeMusine Kokalari