Lidhja e Prizrenit – Page 2 – Dielli

140 VJET-LIDHJA E PRIZRENIT-Shqiptarët në pozicionin më të mirë historik

June 8, 2018 by dgreca

-Në Kosovë nisin veprimtaritë e jubileut të 140 vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit/

-Presidenti i Republikës, Hashim Thaçi: Në 140 vjetorin e Lidhjes së Prizrenit, shqiptarët në pozicionin më të mirë historik/

-Në vitin 1999 lufta e Kosovës për liri, vizioni properëndimor, gjeti mbështetje te bota demokratike, tek SHBA-të, shtetet e BE-së dhe NATO/PRISHTINË, 8 Qershor 2018-Gazeta DIELLI-Behlul Jashari/ Në Kosovë nisin veprimtaritë e shënimin të jubileut të 140 vjetorit të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, me një konferencë shkencore ndërkombëtare sot në Akademinë e Shkenacave dhe Arteve, ku mori pjesë e foli edhe Presidenti i Republikës, Hashim Thaçi.

Ai theksoi se në 140 vjetorin e Lidhjes së Prizrenit, shoqëria shqiptare është në pozicionin më të mirë historik.“Shqipëria është vend anëtar i NATO-s, në rrugë drejt anëtarësimit në BE, kurse shteti i Kosovës është konsoliduar si shtet, si në rrafshin e brendshëm, ashtu edhe në atë ndërkombëtar dhe tani në fokus ka objektivin e tretë, atë të integrimeve euroatlantike”, theksoi Presidenti Thaçi.Ai është shprehur i nderuar që ka marrë pjesë në hapjen e punimeve të konferences, 140 vjet pas Lidhjes Shqiptare e Prizrenit, të organizuar nga dy akademitë e shkencave, të Kosovës dhe të Shqipërisë.“Është koha që shkencëtarët ta studiojnë dhe vlerësojnë jo vetëm rilindjen tonë kombëtare, Lidhjen e Prizrenit, por të gjitha periudhat e historisë shqiptare me objektivitet shkencor të dijes bashkëkohore. Historia, e vërteta është një, e pakorrigjueshme, ndërsa historiografia duhet të shkruhet në përputhje me të vërtetën dhe të korrigjohet nga ndikimi ideologjik, censura dhe format e tjera”, u shpreh presidenti Thaçi.Kreu i shtetit ka thënë se dy akademitë tona, 140 vjet pas Lidhjes së Prizrenit, mund të veprojnë në kushte shumë më të volitshme se në të gjitha kohët deri më tash, sepse më nuk ka as diktaturë, as robëri.“Lidhja e Prizrenit ishte veprim dhe rezultat i situatës së re gjeopolitike që solli kriza lindore. Me vendimet e Traktatit të Shën Stefanit, pas tërheqjes së Perandorisë Osmane nga Ballkani, shumica e trojeve shqiptare, edhe ashtu të ndara në disa vilajete, u jepeshin shteteve fqinje. Ndërsa, në Kongresin e Berlinit, ku Fuqitë e Mëdha vendosnin pa e përfillur vullnetin e popullit shqiptar, ishte thelluar padrejtësia historike, me marrjen e vendimeve për implementimin e këtij copëtimi. Kështu, shqiptarët kërcënoheshin nga tri rreziqe: shpërbërja territoriale, asimilimi dhe zhdukja fizike”, ka thënë presidenti Thaçi, duke shtuar se në këtë situatë të re, shqiptarët nuk ndenjën duarkryq.Ai theksoi se më 10 qershor 1878, përfaqësuesit e të gjitha viseve shqiptare në Prizren krijuan organizatën me karakter politik, ushtarak dhe ekzekutiv, që do t’i kundërvihej synimit të copëtimit të tokave shqiptare me të gjitha mjetet.“Lidhja e Prizrenit është organizata më e rëndësishme politike dhe ushtarake e popullit shqiptar, e krijuar katër shekuj pas qëndresës së Gjergj Kastriotit – Skënderbeut. Kryengritjet e shumta, memorandumet drejtuar kancelarive të Fuqive të Mëdha, protestat dhe forma tjera të qëndresës e karakterizuan periudhën e Lidhjes së Prizrenit”, ka thënë presidenti Thaçi.Lidhja Shqiptare e Prizrenit, sipas presidentit Thaçi, në rrafshin e brendshëm është produkt i lëvizjes kulturore, i Rilindjes Kombëtare.Derisa në Jug të Shqipërisë po krijohej ndërgjegjja kulturore, pra nacionalizmi kulturor, presidenti Thaçi thesoi se në viset e veriut, ballafaqimi i përditshëm me aspiratat aneksuese të fqinjëve po krijonte vetëdijen shtetërore, nacionalizmin politik.

“Rilindësit shqiptarë ishin personalitete që me idealizëm të rrallë, në kushtet kur në tokat shqiptare nuk kishte asnjë institucion kulturor dhe arsimor, vunë themelet e ndërgjegjes kombëtare, duke tejkaluar ndarjet krahinore dhe fetare”, u shpreh presidenti Thaçi.Ai shtoi se Rilindja Kombëtare krijoi vetëdijen për identitetin e kombëtar shqiptar, të bazuar mbi vlerat e përbashkëta të gjuhës, kulturës, traditave dhe të njësisë territoriale.“Për këtë kontribut iluminist dhe intelektual, si gjithmonë, edhe sot i jemi mirënjohës asaj plejade mendjendritur që punoi me aq përkushtim patriotik. I jemi mirënjohës shumë e shumë penave tjera që kultivuan letërsinë, hartuan traktatet politike, zhvilluan gjuhën shqipe, themeluan klube e revista kulturore, përqafuan alfabetin latin dhe vlerat e qytetërimit evropian”, ka thënë presidenti Thaçi.

Krahas figurave kulturore, ai theksoi se nuk ka si të mos i vlerësojmë lart personalitetet qendrore të Lidhjes së Prizrenit, ideologun e saj, Abdyl Frashërin, Kryetarin e Qeverisë së Përkohshme, Ymer Prizrenin, Komandantin e Ushtrisë së Lidhjes së Prizrenit, Sulejman Vokshin dhe shumë e shumë patriotë të tjerë, që me mençuri dhe vizion reaguan përballë rreziqeve që cenonin ekzistencën fizike të popullit tonë.“Me veprimet e veta, Lidhja Shqiptare e Prizrenit tërhoqi vëmendjen e diplomatëve dhe konsujve të huaj, duke dëshmuar se shqiptarët po mobilizonin forca dhe nuk lejonin implementimin e marrëveshjeve të pa drejta ndërkombëtare që copëtonin hapësirat e tyre etnike. Rilindja Kombëtare dhe Lidhja Shqiptare e Prizrenit e shekullit 19, rrumbullakoi vetëm pjesërisht idealet e shqiptarëve në fillim të shekullit 20, me krijimin e shtetit të pavarur të Shqipërisë, më 28 nëntor 1912”, ka thënë presidenti Thaçi.Në zhvillimet dramatike gjatë Luftës së Parë Ballkanike, presidenti Thaçi ka thënë se ndodhi paradoksi historik dhe territori shqiptar që më së shumti kishte kontribuar për bërjen e Shqipërisë, Kosova, por edhe viset e tjera shqiptare, mbetën padrejtësisht jashtë Shqipërisë.“Me gjithë fatin tragjik, Kosova e ruajti esencën dhe bërthamën e saj kombëtare. Gratë dhe burrat që u angazhuan në procesin e pavarësisë së Shqipërisë, vazhduan me të njëjtin idealizëm rezistencën për çlirimin e Kosovës, duke dhënë jetën për ëndrrën dhe idealin e lirisë si Hasan Prishtina, Shotë Galica, Azem Bejta dhe të tjerë”, u shpreh presidenti Thaçi.Kreu i shtetit ka thënë se pas një shekull sundimi nga të gjitha regjimet dhe administrimet e Beogradit, Kosova më në fund arriti ta krijojë organizatën më të rëndësishme politike dhe ushtarake në historinë e kombit shqiptar, Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës.“Vizioni i saj properëndimor bëri që të gjejë mbështetje te bota demokratike, tek SHBA-të, shtetet e BE-së dhe NATO. Për herë të parë në histori shqiptarët qenë pjesëmarrës, folën dhe vendosën në interesin e tyre në Konferencën Ndërkombëtare në Rambuje dhe Paris më 1999”, shtoi presidenti Thaçi…

Konferenca shkencore ndërkombëtare “Lidhja shqiptare e Prizrenit” në ambientet e Akademisë së Shkencave dhe Arteve të Kosovës, në Prishtinë, po vijon punimet dhe do i vazhdojë edhe gjatë ditës së nesërme.Në 140 vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, Kuvendi i Kosovës do të mbajë seancë solemne të dielën, në 10 Qershor 2018, në Kompleksin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, të cilin sot e vizitojnë 12 prefektët e Shqipërisë, të pritur nga kryetari i komunës, Mytaher Haskuka.

Në përgatitjet për festën tradicionale të gjithë shqiptarëve, në 24 prill është mbajtur në Prishtinë, në Bibliotekën Kombëtare, takimi i Komisionit qeveritar për shënimin e 140 vjetorit të Lidhjes së Prizrenit, ku morën pjesë përfaqësues të institucioneve të kulturës të Kosovës, të Shqipërisë dhe të Maqedonisë.

“Nga institucionet relevante të Republikës së Kosovës, të Shqipërisë dhe të Maqedonisë po punohet jashtëzakonisht shumë që organizimi për shënimin e 140 vjetorit të Lidhjes së Prizrenit të jetë sa më madhështor dhe në mënyrën sa më të mirë të mundëshme”, u theksua me këtë rast.

Edhe në takime në vijim theks i veçantë iu kushtua edhe koordinimit të përbashkët në aktivitetet që do të realizohen në Vitin Mbarëkombëtar të Heroit Gjergj Kastrioti-Skënderbeu si dhe në jubileun e 140 vjetorit të Lidhjes Shqiptare, derisa janë paralajmëruar veprimtaritë në qytetin e Prizrenit.

NA ISHTE DIKUR LIDHJA SHQIPTARE E PRIZRENIT

May 17, 2018 by dgreca

1 Frank shkreli (2)

Nga Frank Shkreli/

Viti 2018 është shpallur zyrtarisht, si nga Shqipëria ashtu edhe nga Kosova, si “Viti i Gjergj Kastriotit-Skendërbeu”, me rastin e 550-vjetorit të vdekjes. Por ky vit shënon gjithashtu edhe 140-vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Po kalon pothuaj gjysma e vitit dedikuar Heroit Kombëtar dhe vihet re se shumë pak ose pothuaj aspak aktivitete të jenë shënuar deri tani për këtë përvjetor, në trojet shqiptare. Mund të jem gabim, por më duket se për 140-vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, hiç e hiç, të pakën deri tani as nuk është përmendur fare.

Në vend të kujtimit të këtyre dy përvjetorëve, me shumë rëndësi për historinë, për identitetin, për bashkimin dhe terësinë gjeografike të Kombit Shqiptar – diskursin në politikë dhe në median shqiptare, në të dy anët e kufirit, pikërisht këtë vit – po e dominon sot debati mbi influencën ruse dhe turke dhe mbi ndarjen e influencave të tyre në trojet shqiptare kryesisht, ashtu siç kishte ndodhur pas marrveshjes së Shen Stefanit midis Rusisë dhe Turqisë së atëhershme, për ndarjen e trojeve shqiptare midis tyre dhe fqinjëve të shqiptarëve. Si nuk mësojmë kurrë nga historia. Historia po përsëritet dhe autoritetet shqiptare, ndryshe nga koha e Lidhjes së Prizrenit, po rrinë indifirent, duarkryq, ose më keq, siç thonë disa, po bëhen pjesëmarrrës të kësaj loje të flliqtë të këtyre fuqive të huaja. O tempora o mores, do të thonte Ciceroni.

Por, duan e nuk duan sllavët e turqit, na ishte dikurë (140-vjetë më parë) Lidhja historike Shqiptare e Prizrenit e cila meriton të kujtohet, sidomos në këtë kohë të turbulltë nepër të cilën po kalojnë shqiptarët. Ngjashëm deri diku me situatën e sotëme ndërkohë që jemi dëshmitarë të lojrave të të huajve me fatin e shqiptarëve, autoritetet shqiptare të Lidhjes së Prizrenit 140-vjet më parë, pas vendimeve të padrejta në kurriz të shqiptarëve të Kongresit të Berlinit, u mblodhën të vendosur dhe të bashkuar, për të luftuar në mbrojtje të interesave tokësore dhe të interesave të kombit në përgjithësi. Për tu përballur me sfidat e asaj periudhe, aty morën pjesë përfaqsues nga të gjitha trojet shqiptare pa dallim — për herë të parë ç’prej kohës së Gjergj Kastriotit -Skenderbe — për të biseduar mbi fatet e Kombit. Po e kujtojmë këtë ngjarje të madhe historike për Kombin Shqiptar – me përvujtëri, modesti dhe me respektin më të madh për burrat e Kombit të Lidhjes së Prizrenit — me ndihmën e Poetit të Kombit, At Gjergj Fishtës, i cili i ka dedikuar Lidhjes së Prizrenit, “Kangën e Nandët” të veprës së tij madhështore, Lahuta e Malcisë.

Në këtë poemë, Fishta fton Zanën që së bashku me ‘të, të këndojë në “Lahutë” ngjarjen historike të shqiptarëve, që është Lidhja e Prizrenit. Ai e fillon vjershën me thirrjen e Ali Pashë Gucisë. Mbas vendimeve të Kongresit të Berlinit, Ali Pashë Gucia qet kushtrimin anë e mbanë trojeve shqiptare për të mbledhur në Prizren, burrat më në shenjë, “Krenët e Shqyptarisë”, të Gegërisë dhe Toskërisë. Duke iu përgjigjur kushtrimit të Ali Pashë Gucisë, turren kreshnikët e Kombit në qytetin zëmadh.

M’ato maje të Prizrenit

Ku kanë ndejun rend pas rendit

Me Ali Pashën në krye të vendit…

…Ai nuk asht, more lum vasha

Tjetërkush veç se Ali Pasha

Që për të drejta të Shqyptarisë

Vet ia jep zjarmin shtëpisë,

E s’i dhimben nanë as djal:

Për to jetën vet e falë.

Nëqoftse më lejohet të jem pak krahinor e të përmend që Fishta, ndër të tjerë pjesëmarrës në Lidhjen e Prizrenit, në poemën kushtuar Lidhjes së Prizrenit, i dedikon disa rreshta Vat Marashit, Bajraktarit të fisit të Shkrelit:

E njaj tjetri ma përtej

Me ata dy mustakë të mëdhej

Me i prekë m’shoq që ka për bri vedi,

Ai nuk ashtë jo Diomedi

Por ashtë Bajraktari i Shkrelit,

Si njaj pyrgu m’ball të kështjellit,

Që s’ tremb as topi as shpata,

E i thonë emnit Marash Vata…

Natyrisht, se në poemën e tij Fishta përmend disa ndër pjesmarrësit dhe u këndon atyre si grup i dalluar dhe i zgjedhur ndër shqiptarët e asaj kohe e hapësire:

Jo që ka aty burra të tjerë,

Bajraktarë, Krenë e Beglerë

Që për fjalë e për urti

Për trimni, për bujari

Nuk ia lëshojnë vendin kurrkuej

As në Shqipni as ndër të huej…

Në Epopenë Kombëtare të Fishtës, “Ora e bardhë e Shqipënisë”, i shef krerët e Shqiptarisë, “Trima në za, burra me nderë”, të mbledhur aty në Prizren — nga mrizet e lartësive të malit më të lartë, Lubotenit, ku e Mira ka ndejën e vet dhe gëzohet, thërret Zanën e Sharit –“Në gjuhë të ambël të Shqyptarit, “Thirrë i paska Zanës së Sharit” — dhe e pyet nëse i njihte ata burra të rreshtuar në Kuvendin e Prizrenit. Zana, disi e habitur para asaj pamjeje madhështore të homeridave të rinjë, kujton se Shqiptarët e mbledhur aty, mund të jenë Akejt e vjetër që dikur kishin “kallur” Trojën e vjetër, ose ndoshta mund të ishin Dardanët. Ban buzën në gazë Ora e maleve dhe i shpjegon Zanës motër se ata nuk ishin, “As Akejë, as s’janë dardanë, as vigaj as katallaj”, por ishin pjesëmarrësit heronjë shqiptarë: Ali Pasha, Marash Vata, Abdyl Frashëri, Prenk Bib Doda, Toptani, Zogolli, Gjetë Gegë Shllaku, Çun Mula, Mar’ Lula, Dod Preçi, Vrioni, Deralla, Shan Deda, Abdullah Dreni…

Ndërsa Abdyl Frashërin, At Gjergj Fishta e portretizon kështu në poemën e tij kushtuar Lidhjes së Prizrenit:

A e she” ‘i herë njat burrë zeshkan,
Me kollçikë e me fistan,
Që m’ a ka sýnin si zhgjeta,
Që m’ i bâjn t’ gjith t’u ngjatjeta,
E që folka ashtû pa u zé,
Herë tue mâtë, mandej tue pré:
Që prandej njat fjalë që e flet,
Mbreti as Krajli nuk i a shklet:
Pse edhè e tij bujare
Larg permendë âsht n’ tokë Shqyptare
Për kah pupla e për kah dija,
Pá të cilat s’ rron Shqypnija?
Ai âsht trimi Frashër Begu,
Që gjithkund, ku e qiti shtegu,
I la naâm aj Toskënís,
Faqe t’ bardhë i la Shqypnís.

Fishta përcjellë në poemën e tij mbi Kuvendin e Lidhjes së Prizrenit se ndërsa Ora dhe Zana bisedojnë me njëra tjetrën, Abdyl Frashëri hap Kuvendin dhe flet me një gojtari të shquar, si i përket derës së tij letrare, mbi vjetërsinë e fisit Shqiptar, kulturën e lashtë të tij, trimërinë e qëndresën gjatë shekujve, dashurinë për Atdhe dhe për luftërat e racës shqiptare për të ruajtur pavarësinë. Abdyl Frashëri vazhdon fjalën e tij duke bërë thirrje për daljen zot trojeve shqiptare të sakatuara, për shpëtimin e tokave shqiptare, Hotit, Grudës e Plavë e Gucisë nga Mali i Zi. Ndërsa Bajraktari i Shalës Mar’ Lula i thotë Kuvendit se për ‘të dhe për Shqiptarët mbarë, si Shkjau, si Turku janë armiqë të njëjtë. Në fund, sipas vjershës kushtuar Lidhjes së Prizrenit në Lahutën e Malcis, Ali Pashë Gucia propozon që nga Kuvendi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit t’i dërgohej një letër fuqive të mëdha të asaj kohe dhe mbretit – “Të shtatë krajlave dhe Mbretit të Stambollës”, duke venë qartë në dukje se trojet shqiptare nuk janë as të italianëve, as të hinglizvet, as e franzezëvet, as të gjermanëvet e as e sllavëve dhe as otomanëve, këndon Fishta. Ai ka përfunduar vjershën e tij kushtuar Lidhjes së Prizrenit, se Mbretit të Stambollit — i cili “do t’i falë Shkodër e Malci”, Knjazit të Malit të Zi — t’i thuhet se Shqipëria nuk “ashtë një shportë me fiq”, për t’ua shpëndarë miqve peshqesh.

“Por ashtë toka e t’Parvet tonë,

Asht Atdheu, po, i Skanderbegut…

Prandej s’ka as Krajl as Mbret

Që ket tokë e falë a e shet…

A ka sot burra Shqiptaria, porsi dikur motit, që të mbrojnë interesat kombëtare dhe të mos shesin, as mos të falin tokën dhe interesat kombëtare të shqiptarëve, përfshirë edhe ato ekonomike për interesa afat shkurtëra personale e partiake. Në këtë udhëkryq të historisë së Shqiptarëve dhe në këta dy përvjetorë të mëdhej për Kombin Shqiptar – 550-Vjetori i Gjergj Kastriotit-Skenderbe dhe 140-Vjetori i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit — kah do t’ia mbajnë udhëheqsit e sotëm shqiptarë, kah do e drejtojnë timonin? Këndej, a po andej? Drejtë një rruge pa krye që çon në greminë, a po drejtë horizonteve të reja, duke ndjekur, sidomos në këto dy përvjetore kombëtare, shembullin e heroizmave dhe të bashkimit kombëtar të Gjergj Kastriotit-Skenderbe dhe të burrave të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit?

Abedin Pashë Dino nga Preveza, Arkitekti i Lidhjes së Prizrenit

June 12, 2017 by dgreca

Nga Arben LLALLA/U mbushën 139 vite nga themelimi i Lidhjes së Prizrenit, ku burrat e kombit shqiptar u mblodhën në këtë Lidhje për të marrë vendime të rëndësishme në mbrojtje të trojeve shqiptare. Shkak për krijimin e Lidhjes së Prizrenit u bënë vendimet e Konferencës së Berlinit ku fuqitë e mëdha të atyre kohëve vendosën që trojet shqiptare të ndaheshim midis Greqisë, Serbisë dhe Malit të Zi.

Në të vërtetë arkitekti i Lidhjes së Prizrenit është Abedin Dino nga Preveza një njohës i mirë i politikave të perandorisë Osmane. Ai e këshillojë Abdyl Frashërit për themelimin e Lidhjes. Abdyl Frashëri zbatoj vetëm direktivat e Abedin Dinos.

I këtij mendimi është edhe historiani i njohur Paulin Z. Zefi i cili shkruan:

“Historiografia shqiptare e përmend rëndom emrin e arkitektit të vërtetë të këtij ”Kuvendi Kombëtar”por ende më keq, duke mos i njohur atributet që i takojnë më shumë të drejtë këtij shqiptari të madh nga treva e bukur e Çamërisë tonë martire. Arkitekti i vërtetë dhe iniciatori i ”Lidhjes Shqiptare të Prizrenit” nuk ishte patrioti i nderua Abdyl Frasheri, (Deputet i Mizhlisit) por ai u zgjodh si i tillë pasi ishte thjeshtë zbatuesi më i denjë i direktivave që mori pikërisht nga; Ministri i jashtëm i Perandorisë Osmane, shqiptari nga Preveza e Çamërisë, patrioti dhe intelektuali i shquar me përmasa Europiane, Abedin Pashë Dino(1843-1906) i cili u lind në Prevezë. Abedin Pashë Dino, si njohës shumë i mirë i politikës së jashtme Europiane të kohës e cila bazohej mbi parimin e ”Vetvendosjes së Popujve”, ju përvesh punës ku nëpërmjet krijimit të kësaj Lidhje Kombëtare e cila do te sillte edhe njohjen e çështjes shqiptare në arenën ndërkombëtare duke luftuar me armë në dorë për mbrojtjen e tërësisë territoriale të 4-Vilajeteve Shqiptare, që në rrethanat e krijuara po shërbenin si plaçkë tregu në pazarin e pisët ndërmjet fuqive të mëdha, popujve shoviniste sllavo-greke dhe Perandorisë Osmane e cila duke qenë në grahmat e saj të fundit po dhuronte tokat shqiptare gjatë kësaj tentative të dëshpëruar për të shpëtuar zemrën e këtij shteti despotik të kalbur që nga themelet. Lavdi patriotit Abedin Pashë Dino”.

Duke patur parasysh faktin e Konferenca e Berlinit i fillojë punimet më 13 qershor 1878 ndërsa Lidhja më 10 qershor, atëhere logjika e thjeshtë na shpie se përfaqësuesit shqiptar në Lidhje kishin informacione për vendimet e Konferencës së Berlinit. Por kush mund të kishte informacione më të sakta për këtë Konferencë? Kuptohet që ai ishte Abedin Dino i cili ishte njeri i afërt dhe i besueshëm në administratën e ngushtë të Sulltanit.

Kur u themelua dega e Lidhjes së Prizreni për të mbrojtur trojet shqiptare të Jugut dhe u quajt Lidhja e Jugut, Çamëria u zotua se do ofrojë 10 mijë burra me armë nëse ka nevojë. Një shifër e madhe kjo nëse bëjmë krahasimet me trevat e tjera shqiptare.

Baza e fundit e Lidhjes së Prizrenit që ra ishte ajo e Prevezës, ku Valiu i Janinës Asim Pasha thirri për bisedime disa krerë të Lidhjes midis tyre Sulejman Bej Dinon nga Margëlliçi, Mustafa Beun nga Janina e Qazim Bej Preveza, etj., në Maj 1881 dhe i arrestojë me pabesi duke i internuar në Çanak-Kala në Dardanele deri në vitin 1883.

Pra, përse mbahen të fshehura këto fakte dhe shumë fakte të tjera për krenarinë e bijve të Çamërisë, kontributi i tyre kombëtar? Vallë rastësi? Jo, s’ka rastësi, dua të na zhdukin çdo kujtesë krenarie të Çamërisë dhe bijve të saj që nga koha e lashtë e deri më sot sepse ne jemi trashëgimtarët e vërtetë të Pirros, Aleksandrit, sepse nëna e tij ishte Epiriotase-rrjedhimisht çame.

Është më e pëlqyeshme kështu se sa të mbahen në heshtje këto fakte të vërteta për Çamërinë dhe çamët. Historia e vërtetë, pavarësisht shtrembërimeve që mund t’i bëhet gjatë viteve, ajo nuk mund të zhbëhet, por do dali në sipërfaqe në vendin dhe kohën e duhur për t’na rikujtuar gëzimet apo dhimbjet që na ka shkaktuar.

Kosova, festime në 138 vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit

June 10, 2016 by dgreca

-Kosova në festimet e 17 vjetorit të lirisë sot kujton edhe 10 qershorin e para 138 viteve të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit/

-Përvjetorët e Lidhjes Shqiptare janë shënuar tradicionalisht në Kosovë, në qytetin e Prizrenit, në kërkim të lirisë, edhe kur ishte e ndaluar, në rrethanat e rënda të dhunës dhe okupimit nga regjimi serb. Raportova nga Prizreni edhe kur na ndaluan atje policia serbe në 10 qershor 1997/

-Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi: Dita e 10 qershorit 1999 ishte ditë e kthesës së madhe për popullin tonë. Kjo ditë shënoi fundin e spastrimit etnik dhe të krimeve të Serbisë në Kosovë/

Nga korrespondenti në Kosovë i Gazetës DIELLI, Behlul JASHARI/

PRIZREN-PRISHTINË, 10 Qershor 2016/ Në qytetin më të madh jugor të Kosovës, Prizren, sot si tradicionalisht festohet përvjetori i Lidhjes Shqiptare. Në Kompleksin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit, atje ku para 138 viteve u mbajt Kuvendi historik drejt themelimit të shtetit shqiptar, sot kanë nisur veprimtaritë me vendosjen e kurorave për të vazhduar gjatë ditës me akademi solemne, ekspozitë dhe orë letrare. Në mbrëmje mbahet Koncerti Festiv i Lidhjes në Sheshin e Dëshmorëve.

Në veprimtaritë sot në qytetin historik u vlerësua se, Lidhja Shqiptare e Prizrenit mishëroi në të njëjtën kohë edhe vet lëvizjen kombëtare që zhvilloi populli shqiptar për të realizuar programin e Rilindjes Kombëtare.

“Për këtë arsye, Lidhja Shqiptare e Prizrenit ishte në të njëjtën kohë një lëvizje kombëtare revolucionare e mbarë shqiptarëve kudo që ndodhen.
Lidhja Shqiptare e Prizrenit luftoi për vetëqenie dhe zhvillime përparuese me vlera perëndimore. Veprimtaria e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit tregoi se me qëndresën e armatosur të patriotëve dhe me luftën diplomatike që zhvilloi për mbrojtjën e tokave shqiptare, detyroi Fuqitë e Mëdha të rishikonin tri herë me radhë vendimet e tyre. Lidhja Shqiptare e Prizrenit edhe pas shtypjes, me programin e saj politik rriti përgjegjësinë dhe vetëdijën kombëtare që u realizua me 28 nëntor 1912 me shpalljen e Shqipërisë shtet të pavarur”, u theksua sot në Prizren.

“Urime 138 Vjetori i Lidhjes Shqipëtare të Prizrenit!”, shkruan në faqen zyrtare të komunës së qytetit historik.

Veprimtaritë festive vazhojnë edhe në dy ditët e ardhëshme. Nesër nisin me orën letrare për fëmjë “Nën hijen Rrapit”, për të vazhduar te Keji i Lumëbardhit me transmetimin nga kampionati evropian i futbollit “Euro 2016” të historikes Shqipëri-Zvicër, e në mbrëmje me koncert të Shoqërisë Kulturore Artistike “Agimi” në Seshin e Dëshmorëve dhe shfaqjen “Shërbëtori i dy zotërinjëve” në Teatrin Profesionist të Prizrenit.

Të dielen, aktivitetet në qytetin e Prizrenit për përvjetorin Lidhjes Shqiptare nisin me homazhe dëshmorëve të lirisë e pavarësisë dhe vazhdojnë me turneun tradicional në ping-pong “Trofeu i Lidhjes” në Qendrën e Sporteve, me çiklizëm të nxënësve të shkollave me nisje nga Seshi i Shatërvanit, me koncert të grupeve muziokore të komuniteteve dhe përmbyllen në mbrëmje vonë me koncerin e Ansamblit të Këngëve dhe Valleve “Lidhja e Prizrenit” në Sheshin e Dëshmorëve.

Kosova, edhe në qytete e lokalitete tjera, në festimet e 17 vjetorit të lirisë sot kujton edhe 10 qershorin e para 138 viteve të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Përvjetorët e Lidhjes Shqiptare janë shënuar tradicionalisht në Kosovë, në qytetin e Prizrenit, në kërkim të lirisë, edhe kur ishte e ndaluar, në rrethanat e rënda të dhunës dhe okupimit nga regjimi serb. Edhe në atë kohë veprimtaritë kushtuar Lidhjes Shqiptare i kam raportuar vit pas viti. Isha në në Prizren në ekipin e gazetës përditëshme të rezistencës në Kosovë “Bujku” për të raportuar për përvjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit edhe për Agjencinë shtetërore-zyrtare të lajmeve të Shqipërisë -ATSH në 10 qershorin e vitit 1997 të pragluftës kur na ndaluan mes kërcënimit me armë policia e regjimit okupator serb, e cila edhe mori dhe asgjasoi fotot – filmat e aparatit fotografik, por kurrë nuk arriti të ndalojë raportimet.

Në 17 vitet e lirisë në Prizren e në qytetet e tjera të Kosovës festohen ditët e çlirimit, duke nisur me Ditën e Lirisë – 12 qershorin, ditën kur në vitin 1999 nisën të hyjnë forcat shpëtimtare të NATO-s, hyrjen e të cilave poashtu e kam raportuar duke qenë në kolonën e tankeve të para të forcës më të madhe planetare që kalonin kufirin nga Maqedonia, në orën 05:17, herët në mëngjes.

Në kuadër të KFOR në Kosovë në vitin 1999 kanë hyrë 37.200 ushtarë nga 37 vende, pasi kishte përfunduar fushata ajrore e NATO-së ndaj caqeve të forcave serbe që kishte nisur në 24 mars, kur goditjet e para që ndodhën rreth orës 20:00 në mbrëmje i raportova nga Prishtina. Fushata ajrore e NATO-s zgjati 78 ditë dhe përfundoi pikërisht para 17 viteve në 10 qershor, pas kapitullimit të forcave të kasapit të Ballkanit Sllobodan Millosheviç, i cili ka përfunduar në Gjykatën Ndërkombëtare për Krime Lufte në Hagë.

Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, është shprehur sot se, dita e 10 qershorit 1999 ishte ditë e kthesës së madhe për popullin tonë.

“Kjo ditë shënoi fundin e spastrimit etnik dhe të krimeve të Serbisë në Kosovë. Mbi themelet e kësaj dite kemi ndërtuar shtetin tonë. Sot, 17 vjet më pas, ne jemi në rrugë të mbarë për ta jetësuar aspiratën për një Kosovë anëtare të BE-së dhe NATO-s. Të bashkuar si 17 vjet më parë, ne duhet ta rikthejmë entuziazmin dhe ta transformojmë atë në zhvillim të vendit dhe në mirëqenie të qytetarëve”, ka theksuar Thaçi.

Në 17 vjetorin e lirisë, Kosova me pavarësinë e shpallur në 17 shkurtin historik 2008, është e njohur nga 111 shtete anëtare të OKB-së dhe e anëtarësuar në shumë institucione e organizata ndërkombëtare, evropiane e rajonale.

Këtë vit – në 2016-ën, në 1 prill, nisi zbatimi i Marrëveshjes së Stabilizim Asociimit në mes të Kosovës dhe Bashkimit Evropian, e nënshkruar në 27 tetor 2015 në Strasburg dhe e ratifikuar në Parlamentin kosovar pas pak ditësh, në 2 nëntor. Marrëveshja për Stabilizim Asociim, e cila krijon për herë të parë marrëdhënie kontraktuale me BE-në, është vlerësuar ngjarja më e rëndësishme e Kosovës që nga shpallja e pavarësisë.

PLATFORMA PEDAGOGJIKE E SHKOLLËS SHQIPE NË VITET E LIDHJES SË PRIZRENIT

December 3, 2015 by dgreca

Nga Avzi Mustafa/

Lidhja Shqiptare e Prizrenit erdhi si rezultat i përpjekjeve ideologjike dhe kulturore të viteve ‘60-‘70 të shekullit XIX. Përpjekjet e para të rilindësve tanë për organizimin e një lëvizje të gjerë kulturore në plan të parë ishin synime të karakterit politik të shqiptarëve të vendit. Ideologët shqiptarë, si: Naum Veqilharxhi, Thimi Mitko, Konstatin Kristoforidhi, Hoxha Tasini, Pashko Vasa, Ismail Qemali, Jani Vreto, Thmi Krei, vëllezërit Frashëri etj., e kishin kuptuar fare mirë se faktori kryesor i mbijetesës dhe perspektivës së kombit shqiptar është arsimi dhe pa të nuk ka as emancipim politik.

Siç dihet, Perandoria Osmane zhvillonte një politikë asimiluese e shkombëtarizuese, sidomos ndaj popullit shqiptar, duke mbrojtur parimin fetar mbi atë kombëtar, kështu që kombin shqiptar nuk e njihte. Prandaj, kur ishin në pyetje kultura dhe arsimi i këtij populli, ajo aspak nuk brengosej që populli ishte katandisur në injorancën më të madhe arsimore e kulturore, por edhe në gjendjen më të mjeruar ekonomiko-sociale. Prandaj iluministët shqiptarë jashtë atdheut kishin marrë mbi supet veta të themelojnë, klube e shoqëri dhe gazeta e revista me synime të qarta politike për të drejtuar popullin shqiptar nga vetvetja. Në këtë kohë paraqiteshin statute, thirrje, procesverbale, artikuj shtypi, relacione të ndryshme dërguar konsujve, që ishin kundërshtim ndaj planeve ekspansioniste të shteteve fqinje se shqiptarët janë një popull i veçantë dhe nuk kanë të bëjnë as me osmanët, e as me grekët, e as me sllavet. Për zgjimin kombëtar dhe ngritjen e ndërgjegjes te shqiptarët s kishte rrugë tjetër, përveç arsimit dhe edukimit kombëtar. “Me anë të arsimit të popullit në gjuhën shqipe në frymë patriotike, rilindësit synonin ta shpejtonin zgjimin kombëtar, ngritjen e ndërgjegjes politike, ndenjën etnike dhe aftësimin e tij në jetën shtetërore të pavarur” (IPS: Historia e arsim it shqiptar,f. 60).

Rreziku më i madh që i kanosej vendit ishte hapja e shkollave të huaja në fillim të viteve të ’50-ta të shekullit 19, ku iluministi parë shqiptar Naum Veqilharxhi do t’u drejtohet pasanikëve shqiptarë që ta japin kontributin e tyre për shtypjen e librave në gjuhën shqipe, si dhe për hapjen e shkollave shqipe. Veqilharxhi më vitin 1866 i paraqiti një memorandum kryeministrit të Sulltan Azizit, me të cilin kërkohej t’u jepej “leje shqiptarëve të shtypim libra shqipe dhe t’i përhapin në Shqipëri” (Hyni Myzuri, Shkollat e para kombëtare shqipe, Tiranë 1972, f. 39).

Me Evetarët e Naum Veqilharxhit, si dhe me kërkesat e tij drejtuar Sulltanatit, sipas pedagogut Bedri Dedja, mendimi pedagogjik ngre “një platformë përparimtare me karakter demokratik e cila lidhet ngushtë me interesat e popullit tonë për liri, pavarësi e përparim shoqërore” (B. Dedja, Shënime mbi historinë e mendimit pedagogjik shqiptar, Tiranë 1972, f, 9).

Në këtë kohë gjegjësisht me daljen e Ëvetarit të Naum Veqilharxhit kemi përpjekje të të shumta e vetëmohuese të intelektualëve të ndryshëm, kjo edhe përkundër pengesave shumë të vështira, që sanksionoheshin nga Perandoria me vdekje, burgime e syrgjynosje. Patriotët po bënin përpjekje që te masat e gjera popullore ta përhapin dijen në gjuhën amtare. Aty ku kishte mundësi hapeshin ose të paktën pranë shkollave të huaja fshehurazi mësohej edhe alfabeti dhe gjuha shqipe.

Kështu në lagjen Varosh të Gjirokastrës hapet një shkollë për vajza në 1851. Thimi Mitko benë përpjekje për hapjen e një shkolle në Korçë, Anstas Byku bënë përpjekje për një abetare të vogël me titull “Gram për shqiptarët” . Në Shkodër filloi të mësohej gjuha shqipe nga Gjergj Benushi. Po në këtë qytet 1862 u hap një qendër mësimore shqipe që funksiononte privatisht për vajza nga mësueset: Kushe Mici e Tereza Bërdica, ndërsa pastaj shkollë hapet edhe në Shirokë .Rifilloi qe gjuha shqipe të dëgjohet pëerseri edhe në Shkup që para 1820 ishte hapur nga arqipeshkopi Metej Krasiniqi.

Edhe Hoxhë Tahsini më 1871 në medresenë e Stambollit vendos që kjo medrese të bëhet çerdhe e patriotizmit shqiptar pa dallim feje e krahine. Aty u diskutua për krijimin e një alfabeti të vetëm, për mësimin e gjuhës shqipe, për botimin e librave etj. (Historia e arsimit dhe mendimit pedagogjik shqiptar, v. I, Tiranë, , f. 96-100). Gjatë periudhës së Lidhjes së Prizrenit intelektualët shqiptar pikërisht në Stamboll, nën organizimin e Hoxhë Tahsinit formuan një institucion të lartë shkencor me emrin “Akademia e Dietareve Shqiptarë”, të cilët e kishin edhe organin e vet me emrin “Revista shkencore” (Nexhat Abazi, Zhvillimi arsimit, i shkollave dhe mendimit pedagogjik shqiptar në Maqedoni (1830-1912), Tetovë, 1997, f. 81).

Këta dijetarë, nëpërmjet shkrimeve, ndikuan mjaft që të kuptohet se Programi i Lidhjes Shqiptare të Prizrenit së pari duhet shikuar nga disa pikëpamje, si në bazë të konceptit të autonomisë territoriale-administrative që lidhet ngusht edhe nga pikëpamja kulturore arsimore dhe politiko-ushtarake.

Me aplikimin e Kushtetutës së vitit 1876 ku nenin 15 të kësaj Kushtetute thuhet se “ mësimi është i lirë. Çdo qytetar osman brenda suazave të ligjit ka të drejtë shkolla publike a private”. Edhe pse në këtë Kushtetutë siç thotë Jashar Rexhepagiqi se nuk behet fjalë për mësimin e gjuhës shqipe, po me me sintagmën “ mësim i lirë” nënkupton se edhe shqiptarët para ligjit osman mund të hapin shkolla . ( Jashar Rexhepagiq, Zhvillimi arsimit dhe i sistemit shkollor të kombësisë shqiptare ne territorin e Jugosllavisë së sotme deri më vitin 1918, Prishtinë, 1968, f. 78)

Që nga viti 1877 paria e jugut të Janinës të parët e ngritën kërkesën që administrata, shkolla dhe gjyqet të ishin në gjuhën shqipe, ndërsa kjo kërkesë u aprovua në Memorandumin e 27 nëntorit 1878, që u miratua në mbledhjen plenare të Lidhjes së Prizrenit dhe iu drejtua Sulltanatit. Dokumentiti mban titullin “Vendimet e Lidhjes së Prizrenit”, ku perarandorisë osmane i behet me dije edhe kërkesat e shqiptareve për arsim edhe kulturë. Në pikën 3 të këtij memorandumi thuhej: “Arsimi duhej të përhapet nëpër të gjitha anët dhe nëpër shkolla të mësohet edhe gjuha shqipe” (Historia e arsimit dhe mendimit pedagogjik shqiptar, v. I, Tiranë, 112)

Kërkesat për arsim në gjuhën amtare u përsëritën shpesh, sepse kishte nevojë për këtë, aq më tepër që disa feudalë shqiptarë e kishin vështirë të shkëputen nga sistemi arsimor osman dhe ata nuk mund ta pranonin vetëm futjen e gjuhës shqipe si gjuhë mësimore në shkollat turke.

Pashko Vasa, njëri ndër ideologët më të shquar dhe mendimtar i kohës, haptazi kërkon një sistem arsimor për shqiptarët, i cili do të ketë karakter të thellë kombëtar dhe të jetë i përshtatshëm me psikologjinë e shqiptarit. Vaso Pasha nuk ishte utopist, por një mendimtar i cili realizimin e sistemit arsimor e kërkonte vetëm me bashkimin dhe shpalljen e pavarësisë, sepse vetëm atëherë mund të arrihet edhe arsimi popullor.

Lidhja e Prizrenit e formoi edhe organin qendror për një komision për punë brendshme, i e kishte cili për detyrë të merret me rregullimin e arsimit, që t’i analizojë dhe financojë shkollat në gjuhën amtare.

Pas mbledhjes së 10 qershorit 1878 dhe disa muaj pas memorandumit të nëntorit 1878 u mor vendimi i qartë dhe këmbëngulës për mësimin e shqipes, si dhe për hapjen e shkollave në këtë gjuhë.

Platforma pedagogjike e shkollës në gjuhën amtare u bë kërkesë shumë e shpeshtë gjatë muajit qershor-tetor të vitit 1879, sidomos me krijimin e “Shoqërisë së të shtypurit Shkronja Shqip” si dhe Kanonizmës së kësaj shoqërie, që kërkonte lëvrimin e gjuhës shqipe, hapjen e shkollave shqipe dhe botimin e librave në gjuhën shqipe me alfabet të njëjtë. “Shoqëria e të shtypurit Shkronja Shqip”, Kanonizma e sidomos fryma e Lidhjes së Prizrenit me objektivat që i përcaktoi i dha udhë dhe motiv përhapjes së arsimit, të shkollës dhe ngritjes së ndërgjegjes kombëtare.

Me botimin e “Alfabetares” të vitit 1879 bëhet dokumenti i parë i platformës pedagogjike dhe didaktike kombëtare për atë kohë. “Alfabetarja behet një traktat pedagogjik për ruajtjen e gjuhës si shenje identiteti të shqiptarëve për ta dalluar atë nga popujt e tjerë, që ishte rezultat i asimilimeve nga shtetet shoviniste fqinje.

Alfabetarja, siç vlerësohet nga studiuesit, nuk ishte vetëm një libër leximi, por aty u ngjizen edhe shkenca, si gjuha shqipe, historia kombëtare, aritmetika, njohja me natyrën etj. Aty është programi mësimor si didaktika dhe idetë pedagogjike të Rilindjes Kombëtare Shqiptare. “Ajo është përmbledhje e plotë tekstesh për arsimin elementar, për arsimin e fëmijëve… Ajo është njëkohësisht një dokument didaktiko-arsimor dhe teoriko-pedagogjik, ku pasqyrohen pikëpamjet e mendimtarëve dhe ideologëve më të shquar të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit”. (Historia e arsimit dhe mendimit pedagogjik shqiptar, v. I, Tiranë 2003, f. 118). Alfabetarja e Stambollit ngërthen në vetvete edhe virtytet me të larta shpirtërore të shqiptarëve, si: atdhetarizmin, diturinë dhe mendimin pedagogjik e didaktik shqiptar.

Lidhja e Prizrenit u bë trajektore e zhvillimit të veçorive kombëtare të popullit shqiptar, individualitetit dhe origjinalitetit. Këtë e kërkonte ndërmjet gjuhës si një ndër faktorët më kryesorë për bashkimin kombëtar pa dallim feje e krahine. Lidhja e Prizrenit ishte një lëvizje kombëtare që vepronte në mënyrë të organizuar në të gjitha trojet shqiptare dhe ajo e hapi rrugën e përparimit dhe avancimit të mendimit pedagogjik shqiptar. Platforma e saj ishte largpamëse dhe gjithëpërfshirëse ndaj interesave të popullit shqiptar, veçanërisht për një arsim dhe kulturë që do të ishte në shërbim të popullit shqiptar.

Lidhja Shqiptare e Prizrenit (1878-1881) hartoi një program me pesë pikat programore për njohjen e gjuhës dhe të shkollës shqipe, ku do të sigurohet lumturia fizike dhe shpirtërore e shqiptarëve. Në këtë periudhë u arrit përcaktimi i një alfabeti të përbashkët, u botua “Abetarja e gjuhës shqipe” dhe, më vonë, edhe tekstet e tjera shkollore.

Në strategjitë afatgjata të zhvillimit të arsimimit kombëtar të rilindësve të shquar është hedhur ideja dhe, deri diku, është përpiluar platforma për krijimin e arsimit të mesëm dhe të lartë. Këtë platformë më vonë e trajtoi më qartë intelektuali erudit Sami Frashëri në veprën e tij enciklopedike “Shqipëria ç’ka qenë, ç’është dhe ç’do të bëhet”, që ishte, mes të tjerash, një sintezë në vetvete e gjithë mendimit intelektual pedagogjik rilindës. Ajo mund të konsiderohet si platforma e parë shkencore për zhvillimin e arsimit në gjuhën shqipe, ku shtron si domosdoshmëri krijimin e “gjithmësimores” ( S.Frashëri “Shqipëria ç’ka qënë, ç’është dhe ç’do të bëhet”, f. 9)

Lidhja e Prizrenit, arsimit dhe kulturës shqiptare, i hapi rrugë perspektivës dhe parashtrimit të kërkesave dhe marrjen e aksioneve të përbashkëta për ta avancuar veprimtarinë arsimore dhe kulturore. Ajo i dha përgjigje si Perandorisë, ashtu edhe shteteve fqinje, se gjuha e shqiptarëve është shqipja dhe se dhe mësimi duhet të jetë gjithëshqiptar, si në formë, ashtu edhe në shpirt (Vehbi Hoti, Luigj Gurakuqi për shkollën shqipe dhe arsimin kombëtar, f.151).