Mal Berisha – Page 10 – Dielli

NJË HISTORI LAVDIE E MIQËSISE SHQIPTARO AMERIKANE

September 3, 2013 by dgreca

NGA MAL BERISHA/

Renja e avionit amerikan C53 D me datë 8 nëntor 1943 shënoi rastin e parë dhe të fundit në historinë e Luftës së Dytë Botërore që një ekip infermierësh, ushtarakësh dhe pilotësh amerikanë të rrëzoheshin me avion në një zonë të okupuar naziste gjermane dhe të shpëtonin. Kjo ndodhi në Shqipëri./

Shkruan Mal Berisha/

SHQIPTARI MIKRPITËS/

Ka shumë kombe në botë të cilët krenohen për cilësitë e tyre. Dikush për letersinë, dikush për muzikën, dikush për industrinë dhe shpikjet e mëdha, dikush për luftërat dhe strategët…Historia ka kultivuar tek secili komb dicka të vecantë që e bën atë më unik, më të respektuar ose ndoshta edhe më pak të respektuar…

Ne shqiptarët krenohemi për besën kur ka kombe tjera që krenohen për pabesinë; Krenohimi për mikrpitjen kur ka popuj banorët e të cilëvë po t’ju trokasë dikush në derë, thërrasin policine, ndërkohë që ne shqiptarët e hapim derën dhe i japin strehë, bukë e ndihmë jo vetëm mikut, por edhe të panjohurit, madje edhe pse kjo mund të kërkojë sakrifica të mëdha deri në rrezik jete ose flijim…

Pikërisht një virtyt kaq i mrekullueshëm i shqiptarëve ka bërë që në historinë e vonë të kohës së Luftës së Dytë Botërore shqiptarët të rregjistrojnë ngjarje nga me interesantet, më të bukurat, më humanet, më njerzoret dhe më të mahnitshmet në vetë historine e njerëzimit të asaj kohe. Janë ngjarje të cilat janë realizuar dhe mbajnë autorësi kolektive dhe janë kryer nga njerëzit e thjeshtë të popullit shqiptar që nuk kanë asnjë lidhje as me ndonjë orientim fetar, politik apo të çfarëdo natyre tjetër.

Njëra nga këto ngjarje është bërë tashmë e njohur thuajse nga të gjithë jo vetëm në Shqipëri (madje ndoshta më pak në Shqipëri) por edhe jashtë e sidomos në ShBA, Izrael dhe në përgjithësi në botën hebreje ane e mbane botës. Kjo është historia e mrekullueshme e Shpëtimit të Hebrejve në Shqiëri, jo vetëm të atyre që ishin banorë dhe hebrej shqiptar por të qindra në mos mijëra të tjerëve të cilët të vënë përpara alternativës së vdekjes ose jetës, zgjodhën Shqipërinë si i vetmi vend në Europë ku mund t’i shpëtonin Hollokaustit. Shqipëria ishte zgjedhja e tyre për jetën duke sfiduar kështu vdekjen me rrezikun që shqiptarët morën mbi vete.

Historia e fisnikëvë shqiptarë në të vërtetë ka lozur dhe po luan një rol shumë të madh jo vetëm në mardhënjet me shtetin e Izraelit por më shumë se kaq në ndihmesën që lobet hebreje kudo në botë dhe veçanërisht në ShBA japin për mbarëvajtjen e punëve të kombit shqiptar si në Shqipëri ashtu edhe në Kosovë dhe Maqedoni. Por shpëtimi i hebrejve nuk përbën të vetmin rast kur shqiptarët kanë shpalosur virtytin e tyre të mikritjes dhe respektit për të huajin…

8 NËNTOR 1943, AEROPLANI USHTARAK AMERIKAN C 53D ME 30 VETË RRËZOHET NË PESHTAN, BERAT.

Me 8 nëntor 1943 një ngjarje e zakontë për Luftën e Dytë Botërore por e pazakonte për dëgjuesin e sotëm futi në analet e historisë së mardhënjeve Shqipëri – Amerike njerën nga ndodhitë më interesante, më të habitshme më dramatike, më të shkëlqyera por edhe me fundin më fatlum, falë virtytit shqiptar të besës dhe mikrpitjes…

Kjo ngjarje shënoi rastin e parë dhe të fundit në historinë e Luftës së Dytë Botërore që një ekip infermierësh, ushtarakësh dhe pilotësh amerikanë të rrëzoheshin me avion në një zonë të okupuar naziste gjermane dhe të shpëtonin. Kjo ngjau pikërisht në Shqipëri dhe u pasua nga një sagë dy mujore përpjekjesh për të shpëtuar në një udhëtim të pashembullt në këmbë ose me mushka nëpër fshatrat jugore nga Peshtani i Beratit deri në Korçe e kthim në Gjirokastër dhe Vlorë.

“ZBARKIMI” I SUPOZUAR I TRUPAVE ALEATE NË SHQIPËRI:

Aeroplani C53D i cili do të transportonte Njësinë Mjeksore 807 të Evakuimit Ajror që vepronte në prapavi u nis nga Catanja, Itali për të aderuar në Bari. Fluturimi filloi në orën 09.00 të mëngjesit me 30 vetë në avion. Pas një nisje të qetë dhë të zakonshme piloti hasi në një mot të keq i cili ngriu krahët e avionit duke e veshtirërsuar drejtimin e avionit. Për orë të tëra ata u sollën sa mbi Itali sa mbi Detin Adriatik dhe më vonë mbi Shqipëri. Sikur nuk mjaftoi moti i keq i asaj dite, një mospërputhje e parullës ditore të përdorur nga Kulla e Drejtimit të avionëve amerikane në Bari dhe kontraparullës që kishin marrë pilotët e vështirësoi pranimin e tyre në pistat e Barit dhe shtoi rrezikun e një përplasje fatale të avionit. Pas një odiseje të tmerrshme prej pesë orësh, kur pasagjerët dhe ekipi humbën çdo shpresë ulje të rregullt në tokë, pilotët bënë një tentativë ulje diku në Shqipëri, në një fushë fluturimi avionësh pa ditur se ku ishin, por shumë shpejt, pak para zbritjes, dalluan se do të uleshin në një fushë ajrore të kontrolluar nga forcat pushtuese ushtarake gjermane. Pilotët hoqën dorë nga kjo tentativë dhe u ngritën përsëri për të bërë ulje të detyruar në një arë të korrur misri diku në fshatin Peshtan në malet midis Elbasanit dhe Beratit. Asnjëri prej atyre njerëzve nuk e dinte se në çfarë cepi të botës i kishte përplasur fati. Pas asaj traume të tmerrshme lufte me vdekjen, gjëja e vetme që i ngushëllonte ishte fakti që ata dolën të gjallë dhe të padëmtuar nga avioni të cilin e braktisën në kërkim të identitetit të vendit ku kishin rënë dhe të mjeteve tjera për tu kthyer në bazën nga ishin nisur. Menjëherë ata mësuan se ishin në Shqipëri dhe se jo larg tyre gjendeshin gjermanët të cilët në rast se do t’i kapnin do të bëheshin një gjah shumë i mirë për ta.

UDHËTIM BIBLIK I AMERIKANËVË NËPËR SHQIPËRINË E JUGUT.

Miqtë amerikanë kishin rënë në fshatin Peshtan (Prashtan) dhe aty u vendosën në një shtëpi e cila me gjithë varfërinë e madhe që kishte, i strehoi dhe i ushqeu. Amerikanët panë me sytë e tyre një varfëri ekstreme dhe një jetë të vështirë por edhe virtytin e këtyre njerëzve. Për të ushqyer tridhjetë vetë mjaftonte vetëm një ka-zgjedhe të cilin të zotët e sakrifikuan për miqtë, pa asnjë shpërblim. Pas dy ditë qëndrimi turma e amerikanëve bëri një hyrje “spektakolare” në qytetin e Beratit, i cili ishte nën kontrollin gjerman. Këta njerëz të dëshpëruar në fillim u morën si pjestarë të forcave aleate dhe tërë qyteti u gëzua për “zbarkimin” e tyre. Por shpejt gëzimi i ardhjes së tyre u shua dhe vendin e tij e zuri kujdesi njerëzor i manifestuar në këtë qytet edhe për të huaj të tjerë e veçanërisht për hebrejtë e asaj kohe që po ashtu ruheshin nga gjermanët. Qyteti ishte kthyer në një strehë për hebrejtë që po mblidheshin nga vende të ndryshme të Europës. Pas disa ditësh në qytet, të frikësuar se mos zbuloheshin nga gjermanët dhe të ndihmuar nga banorët e qytetit ata u larguan thuajse nëpër këmbët e gjermanëve për në jug të qytetit drejt Malit të Tomorrit. Një pjesë e tyre e vogël u nda nga turma dhe u detyrua të mbante drejtim tjetër.

Udhëtimi i tyre kap një trajktore të gjatë prej afro 1300 kilometra rrugë, ose sa të shkohet nga Tirana në Izmit të Turqisë në këmbë duke kaluar nga fshatrat e Beratit në ato të Skraparit, deri në lartësitë e Malit të Tomorrit, Vërzhezhe, Leshnjë, Lovdar, Krushevë, Lumin Osum, Malind, Odriçan, Përmet, Lumin Vjosa, Malin e Nëmërçkës, më pas në Korçë, Voskopojë dhe kthim drejt Gjirokastrës, Sheper, Mashkullorë, e më pas drejt Kuçit dhe duke kaluar në bregdet drejt Dhermiut, Vunoit, Dukatit, Tërbaçit në gjirin e Elefandit në Karaburun nga ku ata me ndihmën e shërbimeve të fshehta angleze arritën të ktheheshin në Itali.

Kjo ngjarje kaq interesante mbeti e patreguar për vite të tëra jo vetëm në Shqipëri por madje edhe në Amerikë. Kronikanja e ngjarjes, infermerja Agnes Jensen, e cila vdiq para dy vjetësh në moshën 95 vjeçare në shtetin Kentucky në ShBA, thotë se deri në vitin 1985 nuk e e tregonte ngjarjen ose e tregonte në rrethe shumë të ngushta pasi kishte dëgjuar se njerëzit që iu kishin ndihmuar atyre, pas luftës ishin ndëshkuar rëndë; disa ishin pushkatuar, disa internuar ose izoluar politikisht. Pas vdekjes së diktatorit shqiptar, 1995, thotë se filloi ta tregonte ngjarjen dhe në vitin 1995 ajo i botoi kujtimet në formën e një tregimi lufte të mbushur me aq shumë përshkrime interesante ku jipet një tablo e pakrahasueshme e realitetit shqiptar të kohës së luftës. Zonja Jensen ngre lart vlerat e popullit shqiptar dhe në mënyrë tepër unike ajo spegon se si këta 30 njerëz në rrezik, bij të kombit të madh amerikan, në ditë të vështira të jetës së tyre, të kërcenuar sa nga gjermanët aq edhe nga vështirësitë e dimrit, urija, izolimi dhe skamja u pritën dhe u mbrojtën nga shqiptarët e varfër. Ata u mbrojtën, strehuan, ushqyen njësoj mire, si nga partizanët ashtu edhe nga ballistët shqiptar, tregon Agnes Jensen.

SHQIPËRIA SIPAS ASAJ QË DINTË AGNES JANSEN

Në vitin 1943 Shqipëria konsiderohej vendi më i varfër dhe më i prapambetur në Europë. Tre të katërtat e 28.000 kilometrave katrore të këtij vendi përbëhen nga një terren malor me përrenj të panumërt si dhe pesë lumenjë kryesor që e ndajnë vendin në disa zona. Jul Qezari në vitin 48 para erës së re komentoi në zhurnalin e tij se kalimi i lumenjëve ishin pengesat kryesore për ushtrinë e tij romake. Përkrah vijës së ultë dhe të rrezikshme bregdetare kishte vetëm një gji të sigurtë dhe një port, që të dy nën kontrollin nazist në dimrin e vitit 1943 – 44. Me vetëm 26 milje rrugë të shtruara në Shqipëri të shumtët e njerëzve udhëtonin në këmbë ose me kafshë. Vetëm ca shtëpi kishin elektrecitet ose ujë të rrjedhshëm brenda dhe ushqimi ishte i pamjaftueshëm. Për personelin e njësisë ajrore të evakuimit mjeksor i cili u nis për një mission rutinë, ulja e paplanifikuar në Shqipëri duhet të jetë dukur si rënja e një pike loti mbi perden e errët të kohës.

Kushdo që do të kurthohej në Shqipëri gjatë Luftës së Dytë Botërore siç ndodhi me ne, do të ballafaqohej jo vetëm me ashpërsinë e motit dhe topografinë e thyer por edhe historinë e komplikuar dhe shpesh brutale të këtij kombi të pushtuar.

Do të ishte e pamundur të udhetohej nëpër atë vend dhe të mos hasëshe në çdo hap në historinë e tij. Sigurisht që kjo është e vërtetë për pjestarët e ekipit të forcave ajrore të ushtrisë Amerikane dhe pasagjerëve të atij avioni të cilët u rrëzuan në atë nëntor 1943 dhe që luftuan për dy muaj për të arritur në zonat e sigurta aleate. Si një vend në kryqëzimet gjeografike të shumëkulturave, Shqipëria ka patur një të kaluar kaledioskopike duke iu alternuar kufinjtë, fetë dhe gjuhët në përgjigje të trajtimit agresiv të ndërmarrë prej fqinjëve të saj të më të fortë dhe ambiciozë. Fillimisht e idientifikuar si shoqëri fisnore e kohës së bronxit, shqiptarët, luftëtarë të paepur, u ruajtën në rrjedhë të shekujve nga dominimi grek dhe romak dhe valë pas vale pushtimeve të visigotëve, hunëve, ostrogotëve, sllavëve, serbëve, dhe normanëve. Pas afro pesë shekush sundimi turk, Shqipëria doli në epokën e pas luftës së Parë Botërore me një dëshirë për vetqeverisje por me një popullatë të goditur rëndë nga varfëria, analfabetzimi, dhe dallimet fisnore, fetare që kanë provuar të jenë pengesa në rrugën e unitetit kombëtar dhe bashkë-ekzistencës paqësore. Ndonëse Shqipëria e shpalli pavarësine në vitin 1912, qeveria kombëtare e dale prej saj nuk arriti të bentë më të mirën për vendin e vet për shkak të luftës botërore. Ushtritë e huaja e pushtuan ose kaluan nëpr territorin e saj. Grekët dhe italianët kishin qëllim ta ndanin Shqipërinë nëpërmjet të Traktatit të Fshehtë të Londrës në vitin 1915 i cili u ndalua të zbatohej nga Traktati i Versajës falë mbështejtes së fortë që Presidenti Amerikan Uillson i bëri pavarësisë së Shqipërisë. Italia ndoqi Greqinë në tërheqjen nga Sjqipëria. Kur Shqipëria u pranua në Lidhjen e Kombeve përpjekjet për stabilitet sikur u përmbushën.

Duke kaluar mëse dy muaj nëpër Shqipëri në kushtet më të vështira të imagjinueshme, ajo mëson edhe se cfarë mendojnë shqiptarët për Amerikën:

DASHURIA PËR PRESIDENTIN UILLSON NË MAJET E MALEVE ME DËBORË.

Në një bisedë më njërin nga shqiptarët, i quajtur Stefa, autorja pyet se a kishte ndonjë arsye pse shqiptarët e kishin një dëshirë kaq të madhe për t’i ndihmuar ata, amerikanë të braktisur nga fati, dhe pse u gëzuan kur na panë që erdhëm dhe na morën si aleatë që po zbarkonim:

Dhe Stefa i përgjigjet: Populli ynë ka pritur një kohë të gjatë që amerikanët të na dërgojnë ndihma që ne pastaj të luftonim më mirë kundër gjermanëve. Kur u përhap fjala se ju keni ardhur, njerëzt menduan se zbarkimi i amerikanëve kishte filluar.

“Populli im e ka parë gjithmonë vendin tuaj me respekt për qëndrimin që mbani ndaj demokracisë”, i tha Stefa. “Ne madje kemi edhe një qytet me emrin “Porti Uilson” në nderim të njërit prej presidentëve tuaj.”

“A ka një arësye të caktuar që ju keni zgjedhur Presidentin Uilson” pyeti Vilma?

“Ai ishte i vetmi person i cili foli për Shqipërinë në Konferencën e Paqës në Paris kur dukej se vendi ynë do të ndahej midis Greqisë dhe Jugosllavisë pas Luftës së Parë. Ne madje e ndjemë se ai e kuptonte edhe dëshirën e një kombi të vogel për liri.”

MË TEJ AGNES JENSEN SHKRUAN:

Është absolutisht e mahnitëshme se si këta njerëz do të ndanin atë pak gjë që kishin për vete, tha Jens. Ne duhet të jemi dukur si një hordhi karkalecash kur zbrsnim nga një fshat i tyre në tjetrin. Jam e sigurtë se në të shumtën e rasteve ata na kanë ushqyer me ato ushqime rezervë të mbledhura për të kaluar dimrin. A mund të imagjinoni tridhjetë vetë që të shfaqen tek dera e shtëpisë në Amerikë që kërkojnë ushqim i cili është vënë menjëanë për familjet e tyre. Shtoi këtu edhe shansin për tu ekzekutuar për dhënjen ndihme këtyre njerëzve dhe strehimin. Është një mrekulli që këta shqiptarë të cilët kishin kaq pak për vete janë të gatshëm të rrezikonin kaq shumë për tridhjetë njerëz që nuk i njihnin dhe as që e dinë dhe as që presin në se ndonjë herë nëkëtë jetë do ti shihnin përsëri.

Kjo histori është botuar në librin ALBANIAN ESCAPE shkruar nga infermerja, pjestare e këtij ekipi, Agnes Jansen Magerich. Libri mund të gjëndet në Amazon.com. Në adresën: Albanian Escape: The True Story of U.S. Army Nurses Behind Enemy Lines by Agnes Jensen Mangerich (31 Jul 1999)

THE ALBANIAN BESA AND A SHORT HISTORY OF JUDAISM IN ALBANIA

August 10, 2013 by dgreca

By Mal BERISHA*/

It is a great honour and a privilege for me today to be here and speak about a remarkable story of longstanding relations between the Albanian Nation and the Jewish Community in my country, Albania. This relationship is a case study, not only because every life of the Albanian Jews was saved in Albania, during the time of Holocaust but also because the number of Jews, who were fleeing Europe, sheltered and saved in Albania, was doubled and tripled during the W.W.II.

The history of Albanian – Hebrew relations goes back at the time of Romans and continues to be strong, peaceful, and excellent in the course of centuries. There is no pogrom, crime, offense, persecution whatsoever, performed by Albanians as a native population in their country against the Jews in more than two thousand years since the first Jewish settlement is recorded in the country. There are signs of Jewish presence in Albania, such as a Basilica of 5^th century BC in the south-western city of the country, Saranda, a large archaeological excavated area of one of the biggest synagogues of the Balkan region. There are some very well-known Jews who have been related to Albania such as Sabatai Zvi, a famous traveller Nathans of Gaza, Albert Einstein, Herman Bernstein, etc.

In 1930 the United States assigned an Ambassador in Albania named Herman Bernstein – who was a Jew. Born in Lithuania, he had covered the Soviet Revolution for the New York Times. He took a serious interest on the Jewish History in Albania. Among things that he learned and discovered there was the Life of the Messiah False, Sabattai Zvi. In the Middle of the 17^th century a soothsayer born in Izmir, Turkey known as Sabbatai Zvi proclaimed he was the Messiah and convinced thousands of Jews to sell their belongings and go with him to the Promised Land. His story goes on and on but finally he perished in Albania, interned by the sultan where he established a very liberal Muslim – Jewish sect named Bektashi which is still in existence in that country. He died in 1673 as the most famous non-Albanian Jew in Albanian’s history.

There are many newspapers that have published articles about a possibility that Albert Einstein was provided with an Albanian Passport when he left Europe for the United States. It was said that he went to Albania, got the passport and the US Visa and after 3 days he travelled to the United States. There are many Albanians who have given testimony about this fact. However, no records were found about this interesting fact. It might have been concealed for security reasons of that time. This fact makes Albanians also very proud for what they have done.

It is estimated that in the beginning of 1930, Albania had about 1000 Jews located mainly in Vlora, Durresi, Tirana, Berat and Elbasani. In 1945 this number was about 3000. The Jewish population increased in Albania three times while in Europe it was reduced in millions. In Greece for example, the majority of them were consigned to the Germans. Why did Albanians save everyone, contrary to what was happening all over Europe? This is what I would like to explain.

When the Nazi Germans started to persecute Jews in Europe, it was the Albanian King, Ahmet Zogu who instructed all his Consular Missions to grant a visa to every Jew, who, despite the fact that his or her passport had a sign “J” for “Jew” stamped on it, should be allowed to enter Albania for an indefinite period of stay. From 1937 to the end of the war a big number of Jews entered and were sheltered in Albania, staying there or making their way out to other safe countries.

Albania is the only country in Europe where no life of a Jew was lost, no Jew was handed over to the Nazis. They were all sheltered by Albanians simply who pursued BESA, their Code of Honour. There was no government in place, to force them to do that, but they did it and they did not offer asylum to persecuted Jews for monetary gains either..

There are 69 Albanians remembered in the Row of the Righteous at Yad Vashem in Jerusalem.. To better understand why that miraculous behaviour was performed by Albanians it is necessary to explain the most, special, rare, righteous tradition of Albanians which stands above any other moral value and is named BESA.. It is the fundamental part of the Kanun. The Kanun is a very old code among the Albanian society. According to this Code/Kanun explains: “The house of an Albanian belongs to God and to the guest” Every hour of the day and night, a man must be ready to receive a guest with bread, salt, and an open heart. He must offer him a bed, a pillow and a worm hearth. To the delight of the Jewish refugees seeking shelter among Albanians – many of whom were Muslims – from the Nazi killing machine “Guest” meant guests in the country as well guest in the house. Everyone can see himself as a good man when he is addressed as a man of honour.” A man must defend his guest’s honour even if he endangers his own life in doing so.”

A few case studies should suffice to show how the strong influence of BESA made Albanians offer shelter between 1930 and 1945 to many Jewish Refugees that tried to survive the Nazi persecution. BESA influenced Albanians of the different religions with a majority of Muslims to provide secret shelters for a large number of Jewish Refugees between 1930 and 1945.

Moshe Mandili and his 7 member family were among 120 Jews who travelled from Belgrade to Albania during the Italian occupation that started in 1938. They stayed in Tirana at the Refik Veseli’s Family while Italians were there. Later on, in 1943, Albania was occupied by Germans. Refik Veseli took them to his parent’s house in a village. There, they stayed one year. When they felt that Germans were coming to chase them, they were taken to a cave and saved. This host family took all the risks.

Sulo Mecaj was a farmer in Kruja and lived with his wife and son in a small house he built with his father. In 1943 he opened his house to ten Jews, members of the Battino family. When Sulo received a message that the Germans were going to his house looking for Jews, he told the Jews that when he gives a signal, they should go to the space that he had prepared for them in the attic. Panic surfaced and Sulo tried to reassure the Jews that it was unlikely they would be discovered. One Jew asked, what would happen if the Germans will set the house on fire. To reassure them, Sulo asked his only son to go to the attic with them and suffer their fate if the house is set on fire. Sulo had no choice. It was a matter of honour.

me: Please, handcuff me! Here! Here I am! I cannot, no, I cannotThe Minister was shocked and asked him Why are you doing this? You are not summoned to be arrested here! Yes, Rafael said, but I would rather get handcuffed and executed, than report my compatriots. The Minister pointed out:” No, you don’t have to do this. I summoned you to say, please tell your people to keep a low profile. We have an agreement with the Germans not to intervene to our internal affairs. The Jewish issue in this country is an internal issue. So go, be careful and stay safe! We will never hand over our Jews, neither those who were always here, nor those who took shelter in recent years.

Albanians have a rich and sometimes tragic history. But in their long history of relations with neighbours, invaders, guests, sojourners, minorities, people in need, the story how they saved 100 per cent of Jews during the time of Holocaust is like a jewel in their crown.

Finally I want to quote the memories of one of the Jewish survivor, Irene Grubman:

““Farewell, Albania, I thought. You have given me so much hospitality, refuge, friends and adventure. Farewell, Albania. One day I will tell the world how brave, fearless, strong, and faithful your sons are; how death and the devil can’t frighten them. If necessary, I’ll tell how they protected a refugee and wouldn’t allow her to be harmed even if it meant losing their lives. The gates of your small country remain open, Albania. Your authorities closed their eyes, when necessary to give poor, persecuted people another chance to survive the most horrible of all wars. Albania, we survived the siege because of your humanity. We thank you”.

This is why I wanted to share with you this wonderful story on this Memorial Day of the Holocaust.

* On the HOLOCAUST MEMORIAL DAY 2013

SUNDAY, 20 JANUARY 2013

Speech presented by the London Albanian Ambassador

Albania’s Culture of Rescue

August 6, 2013 by dgreca

by Mal Berisha- Albanian Ambassador in London/

The history of Albanian – Hebrew relations goes back to the Roman times and continues to be strong, peaceful, and excellent in the course of centuries. There has never been a pogrom, crime, offense, persecution performed by Albanians as a native population in their country against the Jews in more than two thousand years since the first Jewish settlement is recorded in the country. It is estimated that in the beginning of 1930, Albania had about 1000 Jews. In 1945 this number was about 3000. The Jewish population increased in Albania three times while in Europe it was reduced in millions. When the Nazi Germans started to persecute Jews in Europe, it was the Albanian King, Ahmet Zogu who instructed all his Consular Missions to grant a visa to every Jew, who, despite the fact that her/his passport had a red “J” for “Jew” stamped on it, should be allowed to enter Albania for an indefinite period of stay. Albania was the only country in 1938 that offered asylum to any Jewish Refugee without asking any questions. From 1937 to the end of the war a big number of Jews entered and were sheltered in Albania, staying there or making their way out to other safe countries Albania is the only country in Europe where no life of a Jew was lost, no Jew was handed over to the Nazis. They were all sheltered by Albanians though there was no government in place to force them to do that nor did they offer hospitality to Jewish Refugees for a monetary gain either. Jewish Refugees were all sheltered by Albanians simply who just pursued their traditional Code of Honour. There are 69 Albanians remembered in the Row of the Righteous at Yad Vashem in Jerusalem.. To better understand why that miraculous behaviour was performed by Albanians it is necessary to explain the most, special, rare, righteous tradition of Albanians which stands above any other moral value and is named BESA.. It is the fundamental part of the Kanun. The Kanun is a very old code among the Albanian society. According to this Code Kanun explains: “The house of an Albanian belongs to God and to the guest” Every hour of the day and night, a man must be ready to receive a guest with bread, salt, and an open heart. He must offer him a bed, a pillow and a worm hearth. To the delight of the Jewish refugees seeking shelter among Albanians – many of whom were Muslims – from the Nazi killing machine “Guest” meant guests in the country as well guest in the house. Every Albanian can see himself as a good man when he is addressed as a man of honour.” A man must defend his guest’s honour even if he endangers his
own life in doing so.”

In 1943, the Germans asked the Albanian authorities to summon the Jewish Leaders to present a list of Jews living in Albania. That was the first step to collect them and transfer them to concentration camps. At that time Albania was ruled by Albanians who were forced to comply with the German orders. However, when the Albanian Quisling government signed the initial agreement with the German invaders they included the following provision: “The Germans have no rights to intervene into internal affairs of Albania”. Rafael Jakoel an Albanian Jew was summoned to turn up at the Minister of the Interior Xhaferr Deva who served the Germans. In spite of this he was first of all an Albanian and influenced by BESA. Rafael was very scared expecting he would be asked to provide a list of the Jews that were sheltered. To his pleasant surprise the Minister told him that he had called him only to tell his people to keep a low profile. When the Albanian Quisling government signed the initial agreement with the German invaders they included the following provision: “The Germans have no rights to intervene into internal affairs of Albania”. Rafael Jakoel an Albanian Jew was summoned to turn up at the Minister of the Interior Xhaferr Deva who served the Germans. In spite of this he was first of all an Albanian. Rafael was very scared expecting he would be asked to provide a list of the Jews that were sheltered. To his pleasant surprise the Minister told him that he had called him only to tell him the Jewish issue in this country is an internal issue.! We will never hand over our Jews, neither those who were always here, nor those who took shelter in recent years. Albanians have a rich and sometimes tragic history. But in their long history of relations with neighbours, invaders, guests, sojourners, minorities, people in need, the story how they saved 100 per cent of Jews during the time of Holocaust is like a jewel in their crown.

Irene Grubman who survived the war being hidden by an Albanian family sums it all up: ““Farewell, Albania, I thought. You have given me so much hospitality, refuge, friends and adventure. Farewell, Albania. One day I will tell the world how brave, fearless, strong, and faithful your sons are; how death and the devil can’t frighten them. If necessary, I’ll tell how they protected a refugee and wouldn’t allow her to be harmed even if it meant losing their lives. The gates of your small country remain open, Albania. Your authorities closed their eyes, when necessary to give poor, persecuted people another chance to survive the most horrible of all wars. Albania, we survived the siege because of your humanity. We thank you”.

BUSTI I SKENDERBEUT U VENDOS NE FSHATIN ARBERESH

August 5, 2013 by dgreca

Ne Foto: Ambasadori shqiptar ne Londer Mal Berisha, me kryetarin e Bashkise, Ambasadorin e Shqiperise ne Rone Neritan Ceka, dhe sternipin e Skenderbeut, George Maria Skenderbeg.

Permes nej emsazhi ne Facebook, ambasadori shqiptar ne Londer shkruan se: Me daten 4 gusht 2013, ne fshatin arberesh Munxhufuni, u vendos busti i Skenderbeut. Ishte nje dite e jashtezakoneshme per bashkesine e atyshme, por edhe per ne qe morem pjese. Bashke me Ambasadorin e Shqiperise ne Iali Z. Neritan Ceka perjetuam momente shume te forta emocionale, tek shifnim gezimin e atyre njerezve qe ende e ruajne te forte ndjenjen e dashurise dhe krenarise per origjinen e tyre. Dhe jo vetem kaq, por kur i degjonim te na flisnin ne gjuhen tone te vjeter shqipe.
Albumi fotografik i aktivitetit te asaj dite e pasqyron kete me se miri.

Vendosja e bustit të Skënderbeut në fshatin arbëresh Munxhufuni (Montecilfone) më 4 gusht 2013. Busti është vepër e skulptorit Kreshnik Xhiku me banim në Uashington. Vendosja e tij u bë me nismën e ambasadorit të Shqipërisë në Britani, Mal Berisha.

Sic njofton ne facebook ambasadori Mal Berisha, nje dite para vendosjes se bustit te Skenderbeut ne fshatin arberesh Munxhufuni,me 3 gusht u organizua nje tjeter veprimtari-Me daten 3 gusht nje dite para inagurimit te bustit te Skenderbeut ne Manxhufuni, patem rastin e fortlumtur te marrim pjese ne hapjen e ekspozites se piktores arbereshe, Liliana Corfiati, me vepra te saj si dhe me njezet pune origjinale te piktorit tone te madh, Ibrahim Kodra. Keto pune jane pjese e koleksionit privat te piktores Corfiati, te gjitha te dhuruara nga vete piktori Kodra. Secila prej tyre kishte nje histori me vete. Te gjitha Kodra i kishte pikturuar ndersa darkonin, flisnin per Shqiperine dhe ia dhuronte me dedikim. Madje njera prej tyre mban vete emrin e Liianes. Ekspozita u hap ne nje mjedis te mbyllur, shume antik. Por veprat e Lilianes shtriheshin ne tere qendren e Campomarines, ne cdo rruge dhe dalloheshin per motivet qe ne shume raste rikujtonin eksodin e arberesheve drejt Italise. Si rezultat i dekorimit artistik nga ana e kesaj piktorje ishte shtuar ne menyre te ndjeshme numri i turisteve.

Ambasadori i Shqipërisë, Mal Berisha, në faqet e revistës “Diplomat London”

July 29, 2013 by dgreca

Nga Beqir Sina/
Shkëlqesia e Tij Z. Mal Berisha ka treguar se sa shpejt ra në dashuri me punën, vendin dhe kulturën e saj. “Londra është një qytet terheqes dhe multikulturor si dhe qendra financiare e botës, ndërsa unë jam duke u përpjekur që të gjallëroj jetën kulturore dhe artistike sa më shumë të mundem, në këtë vend të komuniteiti shqiptar”, thekson zoti Berisha, në fillim të bisedes.
“Diplomat:, revista prestigjoze, britanike, në të cilën janë prezantuar më parë, mbretër, presidentë, kreyministër dhe personalitete të shquara botërore, të fushave të ndryshme, shkruan se zoti Berisha e konsideron veten me fat që u zgjodh si ambassador dhe i paraqiti letrat kredenciale Lartmadhërisë së Saj Mbretëresha Elizabeth II, më 27 qershor 2013, në një ngjarje që ai e qaun si momenti më mbresëlënës i karrierës së tij diplomatike. Ai është në Britani të Madhe me gruan e tij, Donika. Ata kanë dy djem: njëri është duke studiuar për Master në Universitetin e Harvardit – Massachusetts-SHBA dhe një tjetër që është duke u marrë me drejtimin e një biznesi në Tiranë, Shqipëri, pasi u diplomua në Amerikë.
“Diplomat” shkruan se vetëm mbasi erdhi demokracia rrëzimin e regjimit diktatorial të Hoxhës, edhe Berisha si shumë të presekutuar pati fatin të ketë rritje në karjerën e tij – deri, duke u bërë një diplomat i lart i Shqipërisë. “Zoti Berisha i cili, si shumë fëmijë shqiptarë të kohës së komunizmit, sot kujton persekutimin e tij për shkak të pikëpamjeve të tyre të ndryshme politike nga regjimi komunist, dhe presekutimin e familjes së tij, ndjehet i lumtur me ardhjen e demokracisë edhe në Shqipëri”.

Revista e njohur britanike “Diplomat”, në numërin e saj të radhës i ka kushtuar një portret Ambasadorit Mal Berisha të Ngarkuarin me Punë të Shqipërisë në Mbretërinë e Bashkuar dhe Irlandën e Veriut në shkurt të vitit 2012
Shkëlqesia e Tij Z. Mal Berisha ka treguar se sa shpejt ra në dashuri me punën, vendin dhe kulturën e saj. “Londra është një qytet terheqes dhe multikulturor si dhe qendra financiare e botës, ndërsa unë jam duke u përpjekur që të gjallëroj jetën kulturore dhe artistike sa më shumë të mundem, në këtë vend të komuniteiti shqiptar”, thekson zoti Berisha, në fillim të bisedes.
“Diplomat:, revista prestigjoze, britanike, në të cilën janë prezantuar më parë, mbretër, presidentë, kreyministër dhe personalitete të shquara botërore, të fushave të ndryshme, shkruan se zoti Berisha e konsideron veten me fat që u zgjodh si ambassador dhe i paraqiti letrat kredenciale Lartmadhërisë së Saj Mbretëresha Elizabeth II, më 27 qershor 2013, në një ngjarje që ai e qaun si momenti më mbresëlënës i karrierës së tij diplomatike. Ai është në Britani të Madhe me gruan e tij, Donika. Ata kanë dy djem: njëri është duke studiuar për Master në Universitetin e Harvardit – Massachusetts-SHBA dhe një tjetër që është duke u marrë me drejtimin e një biznesi në Tiranë, Shqipëri, pasi u diplomua në Amerikë.
“Diplomat” shkruan se vetëm mbasi erdhi demokracia rrëzimin e regjimit diktatorial të Hoxhës, edhe Berisha si shumë të presekutuar pati fatin të ketë rritje në karjerën e tij – deri, duke u bërë një diplomat i lart i Shqipërisë. “Zoti Berisha i cili, si shumë fëmijë shqiptarë të kohës së komunizmit, sot kujton persekutimin e tij për shkak të pikëpamjeve të tyre të ndryshme politike nga regjimi komunist, dhe presekutimin e familjes së tij, ndjehet i lumtur me ardhjen e demokracisë edhe në Shqipëri”.