AT GJERGJ FISHTA O.F.M./

“IN  HOC  SIGNO  VINCES.”/

                                         “ME KËTE SHENJË DO TË FITOSH.”/

Në fillim të shek. XV turqit sulmojnë Evropen dhe shkretnojnë fise e mbretni.  Fatosi i Krujës përballë rrezikut, qi i kercnohej Shqypnisë, i drejtohet Hyjit edhe e lutë qi mos të premtonte, qi Shqypnija të bije ndër kthetra të turqve. Lutja e tij prekë të Amshuemin, i cilli i dergon së nalti Flamurin Kuq e Zi, emblemë bashkimi e vetsundimi. Me atë flamur në dorë, Skanderbeu, i mberthyem në armë, qet kushtrimin. Shqyptarët rrâjnë (nisen) menjiherë, kështu nisë lufta e tmershme dhe turqvet u thehet sulmi. (Komet nga At Viktor Volaj O.F.M. 1941)

     Tue zbardhë mosha dhetepesëtë e jona

        Atje prej shtojesh s’ Anadollit t’ plleshem

        Hanza pergjakshem nisë mbi Evropë t’ kukzohet.

        Ishte zot-madhi i turqve, qi në krye

Të ma s’ rreptes ushtri të jetës s’ atëhershme

        Ujnat e njelmta dilte t’ Helespontit,

Edhe betohej n’ mëni të vet mizore,

Se shpirti trupit s’ do t’i ndahej para

Se hanzen t’ ngrinte mbi Sh’ Sofi t’ Bizantit

E n’ Sh’Pjeter t’ Romës tagji t’i vête kalit.

        E pse ai burrë dokrrash e pallavrash s’ ishte,

        Perpara tij ranë frone e ranë therore;

        U rroposen mbretni e u shkimen fise,

        E as bar ma s’ bijti andej ka ’i shkeli kamba.

Greku, Bullgari humben, humbi Serbi,

        – Humbi, po, Serbi, madhështija e t’ cillit,

        Atje te e vona boten mbarë në zi

        Do t’a mbështiellte. – T’ felgruem drojet, shuejten

        Zanin mbretent e Evropës. Zâmaret heshten,

        Heshti edhe kanga e nji mjerim i shemtuem,

        I  ra mbarë dheut.

                         Kur, qé, mbi kep të Krujës

Titanike po del nji hije burri,

Vetullat ngerthye, si dy hulli rrufeje,

Me do sy zjarmi e ‘i mjekerr t’ thinjtë, e cilla

Shllungë gjatë nofllash i derdhej, si ajo mjegulla

Rreth njaj curri s’ thepisun. N’ krye trishtueshem

Flakë i shkelqen tarogza brynatake,

Qi, tmershem ka ‘i vezllon nen rreze t’ diellit,

Kometë zharitse dan nder sy t’ anmikut.

Ai asht fatosi i ndiem Gjergj Kastrjota,

I Madhi Gjergj Kastrjota Skanderbeu,

Qi, pre’ atij kepi, si nji shqipe mali

Kundron kah forca e barbarisë lindore

Shkon tue rrëmbye mbretni e fise e popuj,

        E gjithshka t’ mbarë perftue kisht’ mendja e njerit;

Si rribë Verit, qi rêt i fshinë prej qiellit

Dhe e lê token me u tha. Edhe tue pa

Se anmiku i rrebtë i gjytetnis njerzore

Po nisë per s’ afermi Shqipnis t’ kercnohej

        E se prej njerit s’ kisht’ pse ndimë me pritun,

Çon syt kah qiella, e zemra gjak tu’ i shkue,

“O Zot! – gerthet, – O Zot i Madhi i Ushtrive!

E po a njimend se ma s’ do t’ ketë Shqipnija

Nji vend ku me t’ u lutë?… E se gratë t’ona

Djepat n’ Azi mbas sotit do t’ perkundin?…

E se Shqiptari tokën do t’ punojë

Veç per me kndêllë n’ mish gocat çerkeze,

Që nji tirani t’ i sherbejnë ma kandshem?

Oh! Pse ia mbrrimë kësaj dite, e s’ ka shperthye

Toka q’ me kohë, me na perpi per s’ gjalli!

Ti, o Zot i Madh i Ushtrive, Ti prej qiellet

Zemer e forcë m’ dergo, qi këtij Tartari

Barbar unë t’ ia diftoj, se Shqiptarija

S’ merret pa gjak, e se per Fé e Atdhé

Di t’ vdesë Shqiptari”. Permbi flatra

Të bardha t’ Fésë kjo lutë u çue kah qiella

E i shkoi n’ vesh Perendisë e e preku n’ zemer.

I Amshuemi, atëhera, prej visarit t’ qiellvet          

        Nxjerrë nji pelhurë të ngjyme “kuq e zi”,

Qi Engjujt vetë n’ Parriz endun e kishin:

        E mbasi e puthë i Lumi e ven në ball,

        Nji Kerubini t’ lehtë i urdhnon tue  thanë,

        “Na, e ketë Flamur Skanderbeut çoja

        Atje poshtë n’ Krujë,  e thuej prej ane s’eme,

Se dersa t’ rrije tok fisi i Shqiptarit

        Nen hije t’ këtij emblemi t’em t’ bekuem,

        Zot m’ vedi e i lirë gjithmonë ai ka me kenë”.

        Kështu tha i Amshuemi; e ai Kerubini i qiellvet

        Palosun m’ parsme Flamurin e Shqipnisë,

Hap flatrat e prarueme, e poshtë Empirit

        Shigjetë nper nji rreze drite dirgjet n’ Krujë.

        Ku Skanderbeut n’ dorë dhantin e Zotit –

        Flamurin e Shqipnisë – ia nep e këshillin

        E t’ Lumit ia difton: Se si Shqiptari

Zot m’ vedi e i lirë gjithmonë do t’ mund qindrojë.  

        Si ai njeri, qi trishtue njaj andrre s’ keqe,

        Kur gjumi i del, me vedi xen e gëzohet,

        Se n’ hije e jo njimendtë iu shfaq rreziku:

        Kështu Skanderbeu nisë me u gëzue me vedi,

Si Lajmi i qiellve n’ dorë ia dha Flamurin

        E i tha se per nën hije t’ tij Shqipnija

        E lirë e zojë m’ vete përherë do t’ mbetej.

        Edhe armatoset Burri i dheut krejt m’ hekur,

        Njeshë pallen n’ ije – pallen t’ rreptë mizore,

E n’ patershanë, me pafta arenzit t’ mathun,

        Njet Flamurin kuq e zi, qi vetë i Amshuemi

        E kishte puthë, edhe mbi shpinë të kalit,

        Qi, fry turijt, nuhatte erë gjakut,

        Hidhet porsi duhi e rrebtë. Prej millit

E nxjerrë pallen mizore, e drejtë kah qiella

        Heshten e ngrehë. Nji fllad i lehtë, i ambel –

        Flladi i Dashunisë – po e zhdrivillon Flamurin.

        – Flamurin e Atdheut t’ em – qi tue gufue

        Mallnueshem nepër ajr të lirë t’ Shqipnisë,

Nisë me u valvitë si fleta e Kerubinit,

Si njai skundilli i petkut t’ Perendisë,

        Qi, mirë qendisë me hana, hyj e diej,

        Prej krahve t’ amëshuem e t’ gjithpushtetshëm

        I varet poshtë neper hapsi t’ Empirit,

        Kah, pshtetë m’ stuhi e m’ flatra t’ rribës s’ murranit

        Sheston boshtin e moknes s’ rrokullisë.

        E ashtu n’ atë dukë të rreptë e t’ perfrigueshme

        Me ‘i za, si tue ulërue, prej kepit t’ Krujës

        Po u thrret Shqiptarvet t’ vet e u thotë: “Këtu burra!

Këtu eni, o bijt e Maleve! Shqipnija

        Gjindet n’ rrezik!” N’ atë bulurimë ushtuene

        Malet e fushat e Shqipnisë kreshnike,

        edhe nji çetë e vogel homeridësh,

        – Burrash si motit veç qi i bante nana –

Per rreth tij mblidhen, e nen hije t’ Flamurit

Nji bé të madhe bajnë e lidhin besen,

Se i pllâmë toket t’ Atdheut s’ ia lshojn tartarit,

Po s’ e lán’ para me gjak t’ tij t’ perdhosun.

T’ forcuem me atë bé, t’ forcuem me shejtni tagresh      

        E shpresë n’ Zotin tue mbajtë e n’ krah të vetin,

        Me Flamur kuq e zi zhdredhun perpara,

        Poshtë errmoreve t’ maleve t’ thepisuna

        Si rreshme boret prej ndo ‘i kulmi t’ rryeshem,

        Rrâjn fulikare permbi rradhë t’ turqve,

Të cilët, prej s’ largut tue ua pamë hovin,

        Thonë se kulshedra me dragoj po u turret.

        Edhe mnershem nisë lufta titanike.

        Kah t’ idhtat shpata, kah gjakbâset heshta

        Çeken nder shkndija me vringllimë t’ trishtueshme,

E bumbullojnë henikë edhe gopedra,

E vërrasin keqas të varruemt perdhé.

Kaq nji zhurmë, nji rropame e ‘i vigmë e kobshme

Çohet per ajr të terratue pluhni,

Qi rreth e rrotull t’ tanë dridhet Ballkani.

Shkon gjaku rrëkajë. T’ tanë fusha e gjanë e Dibrës

        Me kurma t’ zeshkët barbarësh asht mbulue. Hidhet,

        Hingllon, trumhaset kali i Skanderbeut,

        Kah thundra e mbathun thellë i humbë në dhé

        Të rijtun m’ gjak t’ barbarit. N’ dhambë brén buzen,

Atëherë zotmadhi i turqvet pendohet

        Qi i ra kurr n’ mend t’ mësyjë Shqipnin mizore.

        E sheh, po, vetë gjakbâsi, se rob s’ bahet

        Ai dhé, ku Flamuri kuq e zi valvitet.

 

Shenim nga Fritz Radovani: Botohet pa asnjë ndyshim nga origjinali me rasën e 28 Nandorit 2015.

Janë ba redaktime të vogla gjyhsore në pershtatje me kohen.

Melbuorne, 27 Nandor 2015.