Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Shenime nga Panairi i 16-te i Librit”Tirana -2013”

by

Nga Prof. Murat Gecaj/

                                         1

Siç është bërë e ditur, në Pallatin e Kongreseve të kryeqytetit Tiranë, dje u çel Panairi i 16-të i Librit, “Tirana-2013”. Në ceremomninë e rastit morën pjersë mjaft shtëpi botuese dhe autorë, shkrimtarë, poetë, studiues, përkthyes e publicistë etj., si dhe personalitete zyrtare e përfaqësues të trupit diplomatik në Tiranë. Në  fjalët e mbajtura, nga Shoqata e Botuesve Shqiptarë e të tjerë, u nënvizua fakti se ka një ulje të botimeve të reja, në krahasim me një vit më parë. Pra, ndërsa vjet u paraqitën 2.866 tituj librash të rinj, sivjet ky numër ka rënë në 1.086?! U tha se, shkak kryesor për këtë gjë, është ulja e nivelit ekonomik të autorëve të ndryshëm. Po kështu, u tërhoq vëmendja edhe për çështjen e piraterisë dhe të mbrojtjes së pronësisë intelektuale etj.

Në këtë Panair, sivjet marrin pjesë rreth 95 ekspozues, nga të cilët 30 nga jashtë vendit, pra nga Shqipëria, Kosova e Maqedonia. Parashikohet që këto ditë të organizohen afër 100 veprimtari dhe 60 përurime librash të rinj etj.

                                                2.

Sot paradite, kur ishte dita e dytë e këtij Panairi, bashkë me autorin e njohur të disa librave e të fjalorëve dygjuhësh dhe veprimtarin e dalluar për çështjen kombëtare shqiptare, i cili jeton prej afër 50 vjetësh në Suedi, Sadulla Zendelin-Daja, u nisëm për ta parë atë dhe për të marrë pjesë në përurimin e disa librave të rinj. Ndërkaq, ne u përfshimë me masën e madhe të demonstruesve të kryeqytetit, shumica prej të cilëve ishin studentë e nxënës, të cilët protestuan me vendosmëri kundër ardhjes për shkatërrim, në Shqipëri, të armëve kimike, nga Siria. Me parulla të shumta ndër duar, ata u ndalën, duke thirrur njëzëri “Jo, jo, jo!”, si para Kuvendit të Shqipërisë, ndërtesës së Kryeministrisë dhe përballë selisë së Presidentit të Republikës. Ky i fundit, priti në një takim të veçantë disa prej tyre dhe premtoi se ai, si kryetar i Shtetit Shqiptar, do të jetë kurdoherë në mbrojtje vetëm të interesave më të larta të rinisë dhe  tërë popullit shqiptar.

Ndërsa atmosfera e këtyre protestave ishte e pandërprerë, në Bulevardin qendror të Tiranës, “Dëshmorët e Kombit’, ne hymë në mjediset e Panairit të 16-të Librit, ku gjithashtu kishte një gjallëri të veçantë dhe pjesëmarrje të lexuesve të moshave të ndryshme, sidomos nga moshat e reja.

                                    3.

Pasi pamë stendat e disa shtëpive botuese, si nga Shqipëria, por dhe Kosova e Maqedonia, bashkë me Dajën, kolegët Kujtim Dashi e Hatixhe Lushi etj., morëm pjesë në përurimet e planifikuara nga Shtëpia e njohur Botuese “Toena”, e cila drejtohet nga znj.Irena Toçi. Aty ishin pjesëmarrës e u takuam edhe me kritikun e njohur Ali Aliu, studiuesin e pasionuar arbëresh, prof. Matteo Mandala e të tjerë.

Përurimi i parë ishte ai për librin e  Durim Taçes, “Shtatë rrëfime, një vaki”, rreth të cilit u dhanë mendime nga disa veta dhe në fund foli autori. Më tej, shkrimtari i njohur dhe i suksesshëm, Fatos Kongoli  përuroi librin e tij të ri, “Njeriu me fat”. Me inters u ndoqën edhe përurimet e librave tjerë, nga Silvana Berki, “Më jep vetëm 15 ditë” dhe, pasdite, nga Besnik Mustafaj, “Autoportret me teleskop”.Në vazhdimësi, pritet që nesër, vetëm nga kjo shtëpi botuese, të organizohet përurimi i dy librave të përkthyera: “Ushtarë të Salaminës”(autor  Javier Cercas) e “Antenat e epokës sime” (autor Anteos Hristostamidhis) dhe “Pendimi i Mihal Zolait” (autore Griselda Qosja). Ndërsa Sadulla Zendeli-Daja do të përurojë një libër me poezi, kur është në pritje që t’i dalë nga shtypi fjalori i tij voluminoz, me 1.600 faqe, shqip-suedisht.  Gjithashtu, libër të ri do të përurojë autorja Rina Cakrani (Rrufepritësi”).

Ditën e shtunë, në sallën ovale të Panairit të 16-të të Librit, “Tirana-2013”, do të organizohet shpërndarja e çmimeve për autorët fitues. Ndërsa ditën e diel në mbrëmje, pra më 17 nëntor 2013, do të jepet konferencë shtypi e organizatorëve për arritjet dhe çështjet, që dolën gjatë këtyre ditëve të kësaj feste së librit shqiptar.

Tiranë, 14 nëntor 2013

CARRIE HOOPER DËSHIRON TË VIZITOJË SHQIPËRINË

by

HOOPER: “I  DUA SHUMË SHQIPTARËT,  SEPSE KANË NGADHNJYER DHE MBIJETUAR, ME GJITHË KUSHTET  E  RËNDA, GJATË HISTORISË SË TYRE”/

Nga Prof. Murat Gecaj/

Tashmë, janë të njohura shkëmbimet e ndërsjellta të mesazheve ndërmjet njerëzve, të njohur ose të panjohur. Këtë mundësi na e jep një ndër shpikjet më të rëndësishme të njerëzimit, siç është Interneti. Ndër këta, sigurisht,  jam edhe unë, që kam dërguar ose kam marrë mesazhe të shpeshta, në shtete e kontinente të ndryshme të botës, por dhe që kam komunikuar përmes “Skype” etj. Natyrisht, nuk kemi se përse të “mburremi”, as vetë as ndonjë tjetër, nëse shprehemi se, gjatë ditës, dërgojmë ose marrim mesazhe përmes Internetit, nga të njohur ose të panjohur, të cilët jetojnë jo vetëm në vende të ndryshme të Europës, por dhe në shtete të tejera në kontinentet: Amerikë, Kanda, Australi, Afrikë ose Azi.

Pa u zgjatur më tej, dëshiroj t’u tregoj lexuesve, se pikërisht sot, mora një ndër mesazhet, që më duken më interesantë dhe më domethënës. Atë ma dërgonte znj.Carrie Hooper, nga Nju Jorku i SHBA-ve. Më bëri shumë përshtypje se, megjithëse e vërbër, kishte një veprimtari shumë të dendur dhe se, ndër vendet,  që ajo nderon e vlerëson, është Shqipëria jonë dhe, ndër gjuhet e shumta, që ka mësuar në largësi, është gjuha jonë amtare.

Meqenëse ajo më shkruante se e-mailin tim e kishte gjetur përmes kolegut e mikut tim publicist, Dalip Greca, Editor i Gazetës “Dielli”, në New York të Amerikës,   po sot,  i dërgova këtij një mesazh të shkurtër, në përgjigjen e të cilit ishin këto fjalë:

“I dashur Prof. Murat Gecaj! Të gjitha ato, që ju shkruan Carrie Hooper, janë të vërteta. Edhe letrën, në gjuhën shqipe, ajo e ka shkruar 100 për qind vetë. Edhe flet shqip-shkëlqyeshëm. Shkruan dhe poezi shumë të bukura shqip e këndon shqip. Sa për kërkesën e saj, për ta vizituar Shqipërinë, është e mira që ta marrë përsipër ndonjë instituticion shtetëror, sepse ka nevojë për shoqërues…Sinqerisht: Dalipi”.

2.

Për të kënaqur kureshtjen e  lexuesve, letrën që ka shkruar znj. Carrie Hooper, po e publikoj të plotë dhe pa bërë asnjë korrigjim gjuhësor në të. Me këtë rast, e përshëndes atë përzemërsisht, nga kryeqyteti ynë dhe e falënderoj sinqerisht, për tërë atë veprimtari të dobishme dhe, veçanërisht, për dashurinë dhe respektin, që ajo ka për Shqipërinë dhe gjuhën tonë amtare.

Duke marrë parasyshë gjendjen shëndetësore të kësaj mikeje të mirë amerikane, e cila është me gjendje të rënduar shëndetësore dhe, megjithatë, shprehë dëshirën e saj për ta vizituar Atdheun tonë, po u drejtohem  edhe organeve tona të larta shtetërore në Tiranë, por dhe përfaqësuesve tanë diplomatikë në Vashington, që ta shohin me dashamirësi dhe përparësi këtë kërkesë dhe të bëjnë të pamundurën, që asaj t’i plotësohet dëshira, për të ardhur sa më shpejt në Shqipëri.

Ja, letra e znj. Carrie Hooper:

“I nderuar Prof. Murat Gecaj,
Përshëndetje! Unë quhem Carrie Hooper dhe jam nga Elmira të Nju Jorkut në ShBA. E mora emailin tuaj nga Dalip Greca, redaktori i Gazetës Dielli. Kam lexuar shumë shkrimet tuaja dhe më pëlqyen shumë.
Jam amerikane pa asnjë prejardhjeje shqiptare. Jam krejt e  verbër që nga lindja dhe punoj si pedagoge të gjermanishtes dhe  të italishtes tek Elmira College në qytetin tim të lindjes. Më  tej jap piano dhe kanto në shtëpinë time dhe jap koncerte vokale  në vende të ndryshme. Përveç kësaj këndoj në dy kore dhe i bie  pianos. Më pëlqen të mësoj gjuhë të huaja dhe përveç italishtes  dhe gjermanishtes, kam mësuar suedisht, spanjisht, pak  finlandisht, pak frëngjisht, pak rusisht, dhe latinisht.
Para pesë vjetësh fillova ta mësoja gjuhën shqipe pasi kisha një  student nga Shqipëria në kursin tim të italishtes. Në fillim  përdora një libër në brail dhe pastaj dëgjova një kaset me  përralla në shqip. Gjithashtu bleva një fjalor shqip-anglisht që  një grua e transkriptoi në brail për mua. Në verën e vitit 2009  dhe në verën e vitit 2010 ndoqa kurse të gjuhës shqipe tek  Arizona State University në Tempe të Arizonës.
Shkruaj poezi shqip dhe disa nga poezitë e mia janë botuar në  Gazetën Dielli si dhe në revistën Kuvendi që botohet në shtetin e  Michiganit. Më tej kam shkruar artikuj për Gazetën Dielli.  Gjithashtu kam dhënë intervista për Radio Kosovën, për Radion e  diela, një program që transmetohet në Toronto të Kanadasë, për
emisionin Shqiptarët e Amerikës me gazetarin kosovar Qazim Doda,  si dhe për Gazetën Dielli dhe për gazateren Rajmonda Moisiu. Për  më tepër kam kënduar për veprimtari të organizuar nga bashkësitë  shqiptare në Nju Jork, Detroit, dhe toronto. Më tej këndova në  Kishën e Shën Elia në Jamestoën të Nju Jorkut dhe në Kishën e Shën Gjergjit në Boston të Massachusetts-it. Jam anëtare e një  ansambli folklorik, Bashkimi Kombëtar, me drejtor Gjergj Dedvukaj  dhe kam mësuar t’i bie çiftelisë.
Dëgjoj programet e Radio Tiranës, të Radio Vatikanit, dhe të  Radio Marisë, të cilët shoku im më inçizon nga interneti, dhe  lexoj artikuj nga gazeta shqiptare duke përdorur kompjuterin tim  të aksesshëm.
Gjuha shqipe është gjuha ime e preferuar dhe i dua shumë  shqiptarët sepse kanë ngadhënjyer dhe mbijetuar megjithë kushtet  e rënda gjatë historisë së tyre. E adhuroj shumë mikpritjen e shqiptarëve. Do të dëshiroja ta vizitoja Shqipërinë. Nga  Carrie Hooper (e-maili: hoot751@stny.rr.com)”.

Tiranë, 18 tetor 2013

 

 

PËRUROHET“ E fshehta e Kështjellës së Zezë”

by

Nga: Prof. Murat Gecaj/

Sa herë më vjen ftesë për të marrë pjesë në përurimin e një libri të ri, ndiej një kanaqësi të veçantë. Sigurisht, ketë ndjesi të bukur e kanë edhe kolegë të tjerë, shkrimtarë e publicistë, studiues e lexues të librave të shkrimtarëve dhe poetëve tanë. Kjo ndodhë jo vetëm se do  të njihesh nga afër me krijimtarinë e  një shkrimtari ose poeti, i çdo moshe qoftë ai, por edhe sepse do të ndodhesh i rrethuar nga sa e sa krijues, kolegë e miq tu.  Kështu, këtë gjë e përjetova edhe  sot, në sallën e bibliotekës së Muzeut Historik Kombëtar, në kryeqytet.

Pasi kisha marrë njëftim për një përurim të ri të shkrimtarit dhe poetit Fatmir Gjestila, nga kryetari i Shoqatës së Shkrimtaravë për Fëmijë e të Rinj, Pandeli Koçi (me emrin letrar Sazan Goliku), shkova aty bashkë me kolegun e mikun nga Malësia e Gjakovës (Tropoja), Ibrahim Hajdarmataj.

Në  atë sallë, që pulsonte  fort nga prania e mjaft krijuesve, u takuam ngrohtësisht  me shkrimtarin e njohur Bardhyl Xhama, por dhe me poeten e afirmuar të letërsisë  për fëmijë, Adelina Mamaqi, e cila ka vite që jeton në Itali. E, kësaj “liste”, mund t’i shtonim edhe sa e sa emra të tjerë të njohur, me botimet e tyre për fëmijë e të rritur.Përurimin  e paralajmëruar e hapi P.Koçi, i cili shprehu kënaqësinë e tij, por dhe gjithë të pranishmëve, se aty do të flitej për romanin e ri, shkruar për të vegjëlit, por i vlefshëm dhe për të rriturit, nga Fatmir Gjestila, “E fshehta e Kështjellës së Zezë”. Sigurisht, nuk është vetëm titulli intrigues i këtij libri, që i tërheq lexuesit e vegjël, por tërë përmbajtja e tij. Po kështu, mjaft të bukura janë kopertina dhe ilustrimet, nga  Mariglen Gjestila. Libri është venë në qarkullim nga Shtëpia Botuese “West Print”, Tiranë.

Për vlerat e këtij libri foli edhe redaktori, Viktor Canosinaj. Ndër të tjera, ai theksoi se aty zbulohën para fëmijëve, që nuk e kanë përjetuar atë periudhë,  “të fshehtat” e diktaturës së kaluar. Ishte koha, kur poetët e shkrimtarët dhe artistët dënoheshin për një varg, që nuk u pëlqentë pushtetarëve, për një këngë a një veshje etj. Duke e njohur mirë mjedisin dhe psikologjinë e fëmijëve të fshatit, autori i ka skalitur personazhet dhe i ka bërë të dashur për lexuesit e vegjël.  Në fund, folësi ngriti problemin ende të  pazgjidhur, që nuk po organizohen konkurse, gjë që do ta nxiste krijimtarinë letrare, si për të vegjëlit dhe të rriturit. Mendime për krijimet e sotme letrare shfaqi edhe publicisti Bujar Ferhati.

Pasi u recituan nga fëmijë të pranishëm, poezi të F.Gjestilës, për romanin e ri të tij foli studiuesi Behar Gjoka.  Mbresat e një kolegu të autorit të këtij romani, me banim në Amerikë, i lexoi publicistja Oralda Lake. Emocionuese ishin edhe fjalët e shprehura, nga një ish-nxënës i Fatmirit.Sipas traditës, në mbyllje të kësaj veprimtarie të bukur, autori Fatmir Gjestila “zbuloi” para të pranishmëve një suprizë të këndshme. Meqenëse aty ishte redaktorja e dikurshme e një reviste  për fëmijë, Adelina Mamaqi, ai hapi një zarfë, brenda të cilës kishte letrën, që ajo i kishte dërguar në përgjigje të një poezie. Me daahmirësi, ajo e këshillonte autorin e ri që ta vazhdonte udhën e krijimtarisë. Dhe ja, tanimë, ai ka se për çfarë t’u flasë lexuesve të moshave të ndryshme.

2.

Duke hapur faqe të nryshme Interneti ose duke parë në skedarin e Bibliotekës Kombëtare, e ke fare të lehtë të njihesh me jetën dhe krijimtarinë e begatë letrare të Fatmir Gjestilëes. Ai lindi në rrethin e Matit dhe mësimet fillestare i mori në fshatin Laç-Bruç. Më tej, mbaroi shkollën e mesme “Prenkë Jakova” dhe Instiututin e Lartë Pedagogjik të Shkodrës. Duke shfaqur talentin e tij në krijimatrinë për fëmijë, e drejtoi për disa vjet revistën e njohur, “Cicërimat”. Me emrin e tij janë publikuar shumë poezi, fabula, gazmore dhe publicistikë në shtypin e kohës. Gjithashtu, në ndihmë të krijuesve të ndryshëm, ka redaktuar disa libra, në poezi e prozë.

Por, tashmë, ky autor ka botuar edhe vetë disa libra, në gjini të larmishme. Ndër to, janë: “Mos ma vrisni dashurinë” (poezi), jetëshkrimet “Ku del shqipja”, kushtuar dëshmorit Shahin Toçi dhe “Mustafai, miku i të gjithëve”. Por janë të njohur edhe librat e tjerë të Fatmir Gjestilës, si ata për fëmijë: “Përroi i zanave”(legjenda), “E bukura e liqenit”(përralla),”Edhe të qeshim” e ”Nuk të fal ujku”(fabula),  “Nora dhe matematika” e “Përtej ëndrrës”(poezi) etj.

…Pjesëmarrësit në përurimin e librit, që përmendëm në hyrje të këtij shkrimi informues, por dhe kolegë e miq, lexues të shumtë, të vegjël e të rritur, e dijnë se autori Fatmir Gjestila do të shkruajë e botojë, përsëri e përsëri. Prandaj i urojnë atij nga zemra: shëndet të mirë, krijimtari të begatë dhe gëzime e lumturi familjare!

Tiranë, 9 tetor 2013

 

“GJITHË FRYMËZIMIN TIM E KAM PËR VENDLINDJEN, TOKËN SHQIPTARE…”

by

Krijuesit ne Diaspore-Bisedë me piktoren e talentuar Lule Bajraktari, emigrante në Suedi/

 Ne Foto: L. Bajraktari i dhuron një pikturë, albanologut suedez, U.Kvik (Boras-Suedi, 14 prill 2012-Foto nga: M.Gecaj)/

 Shkruan: Prof. Murat Gecaj/

 1.-Kur po e nisim këtë bisedë, znj. Lule, sjell në kujtesë takimin e bukur tonin, në festën e 5-vjetorit të Qendrës Kulturore Shqiptare dhe Revistës “Dituria”, në Boras të Suedisë, më14 prill 2012. Gjithashtu, ne patëm rastin të shiheshim edhe në Tiranë, në manifestimet e 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë, në nëntor 2012…Çfarë  mbresash ruan nga ato takime të paharruara?

-Takimi, që patëm ne Boros te Suedisë, ishte i paharruar. Aty u njoha nga afër me vëllezërit e motat e mia shqiptare. Po kështu, takimet e 100-vjetorit të Pavarësisë, si në Kosovë e Shqipëri, ishin mjaft mbresëlënëse dhe të paharruara. Mua m’u duk se ato ditë isha në ëndërr, pra se po ëndërroja dhe kam qajtë nga gëzimi. Veçanërisht, më ka mbetur i pashlyer në kujtesë takimi ato ditë, në zyrën e tij në Tiranë, me Kryeministrin e Shqipërisë, dr.prof. Sali Berisha. Atë ngjarje nuk do ta harroj, sa të jem gjallë.

Unë jam rritur në një familje atdhetare, ku është folur vetëm për  Nënën Shqipëri. Ja, sa bukur, edhe ëndrrat po u bëkan realitet! Vendosa ta kem ato ditë veshjen e Rrafshit të Dukagjinit, pra të Isniqit legjendar, të Isa Boletinit, se unë i përkas atij fisi, Shalë, kusheri me Isa Boletinin. Ashtu, shkova në 100 -vjetorin e Pavarësisë, deri në Vlorën legjendare të Ismail Qemalit. Faleminderit Zotit dhe udhëheqësve tanë, si Ibrahim Rugova e Sali Berisha dhe Ushtrisë së lavdishme të UCK-së, ku ishte komandant i Brigadës 133, vëllai im, Bujar Bajraktari, që na u bë e mundshme të takohemi dhe të festojmë së bashku!

 

2.-Jeton e punon në qytetin Ljungby të Suedisë, por vendlindje ke Kosovën. Lutem, na trego diçka më shumë për prejardhjen tënde, shkollimin etj. Kur u largove nga vendlindja dhe përse? 

– Po, jetoj në Suedi që prej 23 vjetësh. Largimi nga Dardania/ Kosova ishte për shkak të regjmit pushtues serb. Siç dihet, i merrnin djemtë e rinj dhe i dergonin në luftë, në Kroaci. Bashkëshorti im ishte i vetmi djalë në familjen e tij. Në këto kushte të vështira, me dhimbje të madhe në zedmër, ne morëm vendimin që të largoheshim. Shkova të përshendetesha me babin tim. Ai m’u drejtua shumë i pezmatuar dhe i mallëngjyer: “Lule, bijë, mos u largo nga vendlindja jote. Pra, dëshira jonë është të qendrosh këtu. Por, nëqoftëse do të jetosh larg Kosovës, kurrë mos e harro popullin as vendin tënd, ku linde e u rrite. Dhe, kur të krijohet mundësia, mos e kurse ndihmën tënde…”. U përshëndetëm me lotë në sy dhe tërë rrugen qava, sa shpirti dhe zemra ma dinin. Vajza ime, Gentiana ishte 2 vjeçe dhe më pyeste parreshtur: “Pse po qan, moj mami?” e mundohej të m’i fshinte lotët. Ndërsa ato vijonin të rridhnin papushim dhe unë i përgjigjesha, se po më dhimbte koka!?…

Ja, si pa u kuptuar, kaluan 23 vjet nga ajo kohë. Tani Gentjana ime është sociologe dhe e kujton me dhimbje të madhe atë periudhë të jetës së saj…Por asnjë ditë nuk shkon, pa menduar edhe unë për Kosovën e popullin tim, për Shqipërinë time të dashur. Kur u vendosëm në Suedi, mbarova gjimnazin dhe kurset e nevojshme për gjuhën vendëse. GJithashtu, studiova për pikturën, duk u njohur kështu me këtë degë të bukur të artit dhe me artistët më të shquar, nga ky shtet e më gjerë.

3.-Si arritët të përshtateshit, familjarisht, me jetën në një vendi nordik? Po bashkëpunimin me Komunitetin Shqiptar, si e mban?
– Në Suedi, ne u përshtatëm shpejt e mirë dhe ndihemi rehat. Më pëlqen kultura suedeze, e cila është në nivel mjaft të lartë. Këtu linda dy djem, Granit e Arbenit Bajraktarin (Marmullaku), të cilët e vijojnë shkollën dhe i dua sa jetën time. Jam e kënaqur, se komunitetin shqiptar e kemi të mirë dhe bashkëpunojmë e punojmë së bashku, në disa fusha. Jemi të tubuar në Shoqatën e Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqëiptarë. Pra, kryesorja në lidhjet tona, është ajo e shkrimeve e botimeve dhe krijimtarisë e veprimtarive kulturore-artistike, gjithnjë me theks të posaçëm atdhetar. Për këtë gjë, kemi gjetur edhe përkrahjen e ndihmën e pakursyer të miqëve tanë të shumtë suedezë, të cilëve u jemi shumë mirënjohës.

4.-Lidhur me pyetjen e parë…Më kujtohet se, në festën e Borasit, ti i dhurove albanologut të njohur dhe mik i shqiptarëve, Ullmar Kvik, një pikturë, ku isin dy lule të bukura…Kur u lindi dëshira ose pasioni për të pikturuar? Pastaj, pse i ke lulet në qendër të vizatimeve tua, apo pse vetë mban një emër të tillë? (ha,ha) 

-Po, në Boras i dhurova një pikturë, albanologut Ullmar Kvik, mik i shqiptarëve. Ajo kishte një lulekuqe të Dardanisë/Kosovës dhe një lule te Suedisë, blåsipa. Unë e kam pyetur, në fb, bacën Ullmar Kvik, se cila lule i pëlqen më së shumti. Ai m’u përgjigj se kisha bërë një gërshetim të bukur, ndërmjet lules së Dardanisë dhe asaj të Suedisë. Pra, piktura ishte si një urë lidhëse, suedeze-shqiptare. Mendimi i shprehur nga baca Ullmar ishte një falënderim tjetër i tij për ne, për çështjen shqiptare. Prandaj nuk do ta harroj asnjëherë. Më kujtohet se babi im më porosiste shpesh: “Bija ime, një njeri, që të bën mirë ty ose vendit tënd, edhe nëse nuk mundesh t’ia kthesh dot aty për aty, mos ia harro kurrë. Se, kështu, i respekton njerëzit, që ke të bësh me ta…”.

Si më lindi pasioni për pikturën, për  lulet? Mami im ka qenë një dizajnere e njohur, në Kosovë. Ajo ka qepë veshje  kombëtare, ka vizatur lule. Kështu, nga kjo, jam ndikuar shumë dhe, këtë punën artistike, e  kam trashëguar nga mami im i shtrenjtë. Kur pikturoj, më duket se i harroj të gjitha problemet, më ngjan sikur jam në mesin e luleve, sikur ua ndiej erën dhe i preki ato me dorë. Në procesin e krijimit të një vizatimi ose pikture, ndihem e relaksuar  dhe i harroj tëra çështjet e shqetësimet, që mund të kem.

 

5.-Çdo artist dëshiron të flasë për arritjet e veta…Pra, po ti, çfarë mund të tregosh për pikturat tua? Sa është numri i tyre dhe ku janë ato tani? Po ekspozita, a ke hapur ose a ke ndonjë album me to?

-Gjithë frymëzimin tim e kam për vendlindjen, tokën shqiptare…Piktura  të mijat janë gjithësej 200 copa. Kam hapur shumë ekspozita, këtu në Suedi. Ndërsa kam oferta për të hapur ekspozita të tilla në shtete të ndryshme, si në Francë, Itali, Zvicer dhe, sigurisht, në Kosovë. Kam hapur bloogun tim në Internet, ku janë pikturat e mia në fb. Nuk kam ndonjë album, të botuar me pikturat e mia. Por ato i ruaj me kujdes, në shtëpi. Shtoj këtu se, 6 piktura origjinale, i kam dhuruar për 100-vjetorin e Pavarësisë, në Kosovë, në Katedralen e Nënës Terezë, në Prishtinë. Ato ia kam dhuruar Don Lush Gjergjit dhe të gjitha do të ripodhohen, në shumë kopje, që të shiten dhe pastaj të ardhurat e mbledhura do të shkojnë për atë Katedrale, kushtuar shenjtores sonë të madhe.

 

Piktura origjinale i kam dhuruar edhe historianit Jusuf Buxhovi. Shprehi një falënderim të veçantë për këtë studiues të shquar, i cili na e pasuroi bibliotekën tonë shqiptare, me mjaft libra të çmuar. Për mua, ato kanë vlerë më shumë  se diamantet e tërë botës. Kështu do ta mësojnë fëmijët tanë, se edhe J.Buxhovi shkroi libra me shumë vlera atdhetare. Shpresoj që, njëra nga këto piktura të mijat, të varet edhe në muret e muzeve tanë, në Tiranë ose Prishtinë.

 

6.-Në një lidhje përmes “Facebook”-ut, këto ditë, më tregove se je duke punuar, me ngulm, në pikturën me portretin e një malësoreje, veshur me kostumin popullor të Veriut të Shqipërisë…A mund të më flasësh diçka për qëllimin dhe në cilën veprimtari do të marrësh pjesë me të?

-Po, është e saktë që kemi biseduar për pikturën time më të fundit, që është xhubleta e Malësisë së Shkodrës, pasi edhe familja ime i ka rrënjët prej andej. Në këtë pikturë është portreti im, kur kam qenë e re, ndërsa tani jam e moshuar (ha-ha-ha). Aty kam paraqitur një femër malësore, e cila ka veshur një xhubletë të bukur. Ajo ka pamje burrërore, krenare e trimëreshë. Dihet se xhubleta është një veshje shumë e lashtë. Me punime të tilla i dëshmojmë botës, se jemi populli më i vjetër e më i bukuri në rajon!

7.-Ndoshta, është pyetje e rëndomtë, por dëshirojmë të dimë edhe për planet tua krijuese, në të ardhmen. Pra, cili është synimi yt kryesor?

-Planet e mia për të ardhmen janë që të vazhdoj të punoj dhe sa më shumë e me cilësi të lartë. Se kështu jam e bindur që do ta jap sadopak ndihmesën modeste për vendin tim, për të cilin jam shumë krenare. Kam një projekt për piktura, të ardhurat nga të cilat do t’i jap në ndihmë të fëmijëve të varfër, në Shqipëri e Kosovë. Për këtë gjë, jam në bashkëpunim me kishën, këtu në Suedi. Paratë, që do të mblidhen, do të dërgohen atje. Në planet e punimeve të mia janë edhe 6 piktura, dhuratë për Suedinë, për fondet kundër kancerit të gjirit. Është ky një falenderim i yni, që populli suedez na u gjend pranë në ditë të vështira dhe gjetëm strehë të sigurtë dhe ndihmë nga ai, që në vitin 1991. Në këtë mënyrë, do t’u flasim të tjerëve për virtytet tona të çmuara.

Babai im ka qenë një veprimtar i njohur i pajtimit të gjaqeve në Kosovë. Prandaj një picture, me këtë tematikë, ia kam kushtuar edhe plagës së dhimbshme të gjakmarrjes dhe familjeve të ngujuara prej saj. Shpresoj që ajo të vlerësohet dhe të ardhurat do t’u jepen ndihmë familjeve të tilla. Më dhembin zemra e shpirti dhe uroj e shpresoj që kjo plagë e mallkuar të mbyllet dhe shërohet sa më shpejt, njëherë e përgjithmonë!

8.- Kur shpreson ose parashikon t’i vizitosh, përsëri, Shqipërinë e Kosovën?

-Siç është bërë e ditur nga kryesia e Shoqatës së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë, në Suedi, “Papa Klementi XI-Albani”, së shpejti do ta vizitojmë Shqipërinë. Në fundin e muajit tetor 2013, në Tiranë e në Durrës, do të bëhet përurimi i dy librave voluminozë, “Thesar Kombëtar i mërgatës shqiptare, në Suedi (Nr.1 e Nr.2): Për pavarësinë e Republikës së Kosovës”. Shpresoj të takohemi përsëri bashkë aty dhe kjo do të jetë një kënaqësi tjetër, për të gjithë pjesëmarrësit në këtë veprimtari. Gjithashtu, sigurisht, kur të më paraqitet rasti më i parë, do të shkoj edhe në vendlindjen time, në Kosovën e dashur…

9.-Gjithashtu, a do të shtosh ndonjë gjë tjetër, në mbyllje të kësaj bisede, për të cilën të falënderojmë nga zemra dhe të urojmë gjitha të mirat, në krijimtari dhe në jetën familjare?
-E falënderoj Zotin, që na dha munësinë të takohemi  e të njihemi dhe të vijmë në vendin  e në tokën tonë të shenjtë dhe të përbashkët, Nënës Shqipëri. Dikur e kishim vetëm shpresë e ëndërr këtë gjë. Por ja, tani u bë realitet i gëzueshëm për të gjithë shqiptarët, kudo që ata ndodhen. Ju shprehi mirënjohjen time, për këtë bisedë të ngrohtë tonën, si vëllai im i një gjaku dhe i një gjuhe, profesor  Murat Gecaj!

Më 20 shtator 2013

 

-Bisedë me piktoren e talentuar Lule Bajraktari, emigrante në Suedi-

 

Ne Foto: L. Bajraktari i dhuron një pikturë, albanologut suedez, U.Kvik (Boras-Suedi, 14 prill 2012-Foto nga: M.Gecaj)

 

Shkruan: Prof. Murat Gecaj

 

1.-Kur po e nisim këtë bisedë, znj. Lule, sjell në kujtesë takimin e bukur tonin, në festën e 5-vjetorit të Qendrës Kulturore Shqiptare dhe Revistës “Dituria”, në Boras të Suedisë, më14 prill 2012. Gjithashtu, ne patëm rastin të shiheshim edhe në Tiranë, në manifestimet e 100-vjetorit të Shpalljes së Pavarësisë, në nëntor 2012…Çfarë  mbresash ruan nga ato takime të paharruara?

-Takimi, që patëm ne Boros te Suedisë, ishte i paharruar. Aty u njoha nga afër me vëllezërit e motat e mia shqiptare. Po kështu, takimet e 100-vjetorit të Pavarësisë, si në Kosovë e Shqipëri, ishin mjaft mbresëlënëse dhe të paharruara. Mua m’u duk se ato ditë isha në ëndërr, pra se po ëndërroja dhe kam qajtë nga gëzimi. Veçanërisht, më ka mbetur i pashlyer në kujtesë takimi ato ditë, në zyrën e tij në Tiranë, me Kryeministrin e Shqipërisë, dr.prof. Sali Berisha. Atë ngjarje nuk do ta harroj, sa të jem gjallë.

Unë jam rritur në një familje atdhetare, ku është folur vetëm për  Nënën Shqipëri. Ja, sa bukur, edhe ëndrrat po u bëkan realitet! Vendosa ta kem ato ditë veshjen e Rrafshit të Dukagjinit, pra të Isniqit legjendar, të Isa Boletinit, se unë i përkas atij fisi, Shalë, kusheri me Isa Boletinin. Ashtu, shkova në 100 -vjetorin e Pavarësisë, deri në Vlorën legjendare të Ismail Qemalit. Faleminderit Zotit dhe udhëheqësve tanë, si Ibrahim Rugova e Sali Berisha dhe Ushtrisë së lavdishme të UCK-së, ku ishte komandant i Brigadës 133, vëllai im, Bujar Bajraktari, që na u bë e mundshme të takohemi dhe të festojmë së bashku!

 

2.-Jeton e punon në qytetin Ljungby të Suedisë, por vendlindje ke Kosovën. Lutem, na trego diçka më shumë për prejardhjen tënde, shkollimin etj. Kur u largove nga vendlindja dhe përse? 

– Po, jetoj në Suedi që prej 23 vjetësh. Largimi nga Dardania/ Kosova ishte për shkak të regjmit pushtues serb. Siç dihet, i merrnin djemtë e rinj dhe i dergonin në luftë, në Kroaci. Bashkëshorti im ishte i vetmi djalë në familjen e tij. Në këto kushte të vështira, me dhimbje të madhe në zedmër, ne morëm vendimin që të largoheshim. Shkova të përshendetesha me babin tim. Ai m’u drejtua shumë i pezmatuar dhe i mallëngjyer: “Lule, bijë, mos u largo nga vendlindja jote. Pra, dëshira jonë është të qendrosh këtu. Por, nëqoftëse do të jetosh larg Kosovës, kurrë mos e harro popullin as vendin tënd, ku linde e u rrite. Dhe, kur të krijohet mundësia, mos e kurse ndihmën tënde…”. U përshëndetëm me lotë në sy dhe tërë rrugen qava, sa shpirti dhe zemra ma dinin. Vajza ime, Gentiana ishte 2 vjeçe dhe më pyeste parreshtur: “Pse po qan, moj mami?” e mundohej të m’i fshinte lotët. Ndërsa ato vijonin të rridhnin papushim dhe unë i përgjigjesha, se po më dhimbte koka!?…

Ja, si pa u kuptuar, kaluan 23 vjet nga ajo kohë. Tani Gentjana ime është sociologe dhe e kujton me dhimbje të madhe atë periudhë të jetës së saj…Por asnjë ditë nuk shkon, pa menduar edhe unë për Kosovën e popullin tim, për Shqipërinë time të dashur. Kur u vendosëm në Suedi, mbarova gjimnazin dhe kurset e nevojshme për gjuhën vendëse. GJithashtu, studiova për pikturën, duk u njohur kështu me këtë degë të bukur të artit dhe me artistët më të shquar, nga ky shtet e më gjerë.

3.-Si arritët të përshtateshit, familjarisht, me jetën në një vendi nordik? Po bashkëpunimin me Komunitetin Shqiptar, si e mban?
– Në Suedi, ne u përshtatëm shpejt e mirë dhe ndihemi rehat. Më pëlqen kultura suedeze, e cila është në nivel mjaft të lartë. Këtu linda dy djem, Granit e Arbenit Bajraktarin (Marmullaku), të cilët e vijojnë shkollën dhe i dua sa jetën time. Jam e kënaqur, se komunitetin shqiptar e kemi të mirë dhe bashkëpunojmë e punojmë së bashku, në disa fusha. Jemi të tubuar në Shoqatën e Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqëiptarë. Pra, kryesorja në lidhjet tona, është ajo e shkrimeve e botimeve dhe krijimtarisë e veprimtarive kulturore-artistike, gjithnjë me theks të posaçëm atdhetar. Për këtë gjë, kemi gjetur edhe përkrahjen e ndihmën e pakursyer të miqëve tanë të shumtë suedezë, të cilëve u jemi shumë mirënjohës.

4.-Lidhur me pyetjen e parë…Më kujtohet se, në festën e Borasit, ti i dhurove albanologut të njohur dhe mik i shqiptarëve, Ullmar Kvik, një pikturë, ku isin dy lule të bukura…Kur u lindi dëshira ose pasioni për të pikturuar? Pastaj, pse i ke lulet në qendër të vizatimeve tua, apo pse vetë mban një emër të tillë? (ha,ha) 

-Po, në Boras i dhurova një pikturë, albanologut Ullmar Kvik, mik i shqiptarëve. Ajo kishte një lulekuqe të Dardanisë/Kosovës dhe një lule te Suedisë, blåsipa. Unë e kam pyetur, në fb, bacën Ullmar Kvik, se cila lule i pëlqen më së shumti. Ai m’u përgjigj se kisha bërë një gërshetim të bukur, ndërmjet lules së Dardanisë dhe asaj të Suedisë. Pra, piktura ishte si një urë lidhëse, suedeze-shqiptare. Mendimi i shprehur nga baca Ullmar ishte një falënderim tjetër i tij për ne, për çështjen shqiptare. Prandaj nuk do ta harroj asnjëherë. Më kujtohet se babi im më porosiste shpesh: “Bija ime, një njeri, që të bën mirë ty ose vendit tënd, edhe nëse nuk mundesh t’ia kthesh dot aty për aty, mos ia harro kurrë. Se, kështu, i respekton njerëzit, që ke të bësh me ta…”.

Si më lindi pasioni për pikturën, për  lulet? Mami im ka qenë një dizajnere e njohur, në Kosovë. Ajo ka qepë veshje  kombëtare, ka vizatur lule. Kështu, nga kjo, jam ndikuar shumë dhe, këtë punën artistike, e  kam trashëguar nga mami im i shtrenjtë. Kur pikturoj, më duket se i harroj të gjitha problemet, më ngjan sikur jam në mesin e luleve, sikur ua ndiej erën dhe i preki ato me dorë. Në procesin e krijimit të një vizatimi ose pikture, ndihem e relaksuar  dhe i harroj tëra çështjet e shqetësimet, që mund të kem.

 

5.-Çdo artist dëshiron të flasë për arritjet e veta…Pra, po ti, çfarë mund të tregosh për pikturat tua? Sa është numri i tyre dhe ku janë ato tani? Po ekspozita, a ke hapur ose a ke ndonjë album me to?

-Gjithë frymëzimin tim e kam për vendlindjen, tokën shqiptare…Piktura  të mijat janë gjithësej 200 copa. Kam hapur shumë ekspozita, këtu në Suedi. Ndërsa kam oferta për të hapur ekspozita të tilla në shtete të ndryshme, si në Francë, Itali, Zvicer dhe, sigurisht, në Kosovë. Kam hapur bloogun tim në Internet, ku janë pikturat e mia në fb. Nuk kam ndonjë album, të botuar me pikturat e mia. Por ato i ruaj me kujdes, në shtëpi. Shtoj këtu se, 6 piktura origjinale, i kam dhuruar për 100-vjetorin e Pavarësisë, në Kosovë, në Katedralen e Nënës Terezë, në Prishtinë. Ato ia kam dhuruar Don Lush Gjergjit dhe të gjitha do të ripodhohen, në shumë kopje, që të shiten dhe pastaj të ardhurat e mbledhura do të shkojnë për atë Katedrale, kushtuar shenjtores sonë të madhe.

 

Piktura origjinale i kam dhuruar edhe historianit Jusuf Buxhovi. Shprehi një falënderim të veçantë për këtë studiues të shquar, i cili na e pasuroi bibliotekën tonë shqiptare, me mjaft libra të çmuar. Për mua, ato kanë vlerë më shumë  se diamantet e tërë botës. Kështu do ta mësojnë fëmijët tanë, se edhe J.Buxhovi shkroi libra me shumë vlera atdhetare. Shpresoj që, njëra nga këto piktura të mijat, të varet edhe në muret e muzeve tanë, në Tiranë ose Prishtinë.

 

6.-Në një lidhje përmes “Facebook”-ut, këto ditë, më tregove se je duke punuar, me ngulm, në pikturën me portretin e një malësoreje, veshur me kostumin popullor të Veriut të Shqipërisë…A mund të më flasësh diçka për qëllimin dhe në cilën veprimtari do të marrësh pjesë me të?

-Po, është e saktë që kemi biseduar për pikturën time më të fundit, që është xhubleta e Malësisë së Shkodrës, pasi edhe familja ime i ka rrënjët prej andej. Në këtë pikturë është portreti im, kur kam qenë e re, ndërsa tani jam e moshuar (ha-ha-ha). Aty kam paraqitur një femër malësore, e cila ka veshur një xhubletë të bukur. Ajo ka pamje burrërore, krenare e trimëreshë. Dihet se xhubleta është një veshje shumë e lashtë. Me punime të tilla i dëshmojmë botës, se jemi populli më i vjetër e më i bukuri në rajon!

7.-Ndoshta, është pyetje e rëndomtë, por dëshirojmë të dimë edhe për planet tua krijuese, në të ardhmen. Pra, cili është synimi yt kryesor?

-Planet e mia për të ardhmen janë që të vazhdoj të punoj dhe sa më shumë e me cilësi të lartë. Se kështu jam e bindur që do ta jap sadopak ndihmesën modeste për vendin tim, për të cilin jam shumë krenare. Kam një projekt për piktura, të ardhurat nga të cilat do t’i jap në ndihmë të fëmijëve të varfër, në Shqipëri e Kosovë. Për këtë gjë, jam në bashkëpunim me kishën, këtu në Suedi. Paratë, që do të mblidhen, do të dërgohen atje. Në planet e punimeve të mia janë edhe 6 piktura, dhuratë për Suedinë, për fondet kundër kancerit të gjirit. Është ky një falenderim i yni, që populli suedez na u gjend pranë në ditë të vështira dhe gjetëm strehë të sigurtë dhe ndihmë nga ai, që në vitin 1991. Në këtë mënyrë, do t’u flasim të tjerëve për virtytet tona të çmuara.

Babai im ka qenë një veprimtar i njohur i pajtimit të gjaqeve në Kosovë. Prandaj një picture, me këtë tematikë, ia kam kushtuar edhe plagës së dhimbshme të gjakmarrjes dhe familjeve të ngujuara prej saj. Shpresoj që ajo të vlerësohet dhe të ardhurat do t’u jepen ndihmë familjeve të tilla. Më dhembin zemra e shpirti dhe uroj e shpresoj që kjo plagë e mallkuar të mbyllet dhe shërohet sa më shpejt, njëherë e përgjithmonë!

8.- Kur shpreson ose parashikon t’i vizitosh, përsëri, Shqipërinë e Kosovën?

-Siç është bërë e ditur nga kryesia e Shoqatës së Shkrimtarëve, Artistëve e Krijuesve Shqiptarë, në Suedi, “Papa Klementi XI-Albani”, së shpejti do ta vizitojmë Shqipërinë. Në fundin e muajit tetor 2013, në Tiranë e në Durrës, do të bëhet përurimi i dy librave voluminozë, “Thesar Kombëtar i mërgatës shqiptare, në Suedi (Nr.1 e Nr.2): Për pavarësinë e Republikës së Kosovës”. Shpresoj të takohemi përsëri bashkë aty dhe kjo do të jetë një kënaqësi tjetër, për të gjithë pjesëmarrësit në këtë veprimtari. Gjithashtu, sigurisht, kur të më paraqitet rasti më i parë, do të shkoj edhe në vendlindjen time, në Kosovën e dashur…

9.-Gjithashtu, a do të shtosh ndonjë gjë tjetër, në mbyllje të kësaj bisede, për të cilën të falënderojmë nga zemra dhe të urojmë gjitha të mirat, në krijimtari dhe në jetën familjare?
-E falënderoj Zotin, që na dha munësinë të takohemi  e të njihemi dhe të vijmë në vendin  e në tokën tonë të shenjtë dhe të përbashkët, Nënës Shqipëri. Dikur e kishim vetëm shpresë e ëndërr këtë gjë. Por ja, tani u bë realitet i gëzueshëm për të gjithë shqiptarët, kudo që ata ndodhen. Ju shprehi mirënjohjen time, për këtë bisedë të ngrohtë tonën, si vëllai im i një gjaku dhe i një gjuhe, profesor  Murat Gecaj!

Më 20 shtator 2013

ING. GËGË SOKOLIN, KURRË NUK E MBULON “PLUHURI” I HARRESËS!…

by

Fatosi i shkencave mjedisore shqiptare”, e vlerëson atë kolegu i tij, Illo Foto/

Nga: Prof. Murat Gecaj/

1.

Si tani, më kujtohet ajo ditë e paharruar e fillimit të shtatorit, në vitin 1991. Një lajm shumë i dhimbshëm e tronditës erdhi në  familjen e kolegut dhe mikut shumë të dashur Gegë Sokoli, në kryeqytet. Me bashkëkrahinasin, prof. Kolë Tahiri, shpejtuam për në shtëpinë e tij. Aty gjetëm në pikëllim të thellë bashkëshorten, Marijen dhe katër djemtë e tij të vegjël. Sigurisht, nuk kishte fjalë ngushëlluese për ta, pasi ishte ndarë përgjithnjë nga jeta, në mënyrë tragjike, kryefamiljari i tyre. Para se të shkonte në vendlindjen e tij, për ta festuar  natën e shenjtë të festës së Zojës të Mërturit, kishim bërë vizita të ndërsjellta familjare, në shtëpitë tona, të lagjes nr.4 të Tiranës. Me një parandjenjë të keqe, e këshilluam atë miqësisht që të mos e bënte atë udhëtim. Por ai nuk u bind, se donte të takonte njeriun më të dashur të tij, Nënën, e cila përmblidhte për të, të gjitha kujtimet e fëmijërisë dhe të jetës plot brenga e vështirësi. Por nuk e besonte kurrë, se kështu po shkonte drejt fundit të jetës së tij, ende të re!?…

Ajo natë, pas atij lajmi të kobshëm, kaloi për të gjithë me dhimbje të patreguar e lotë të nxehtë. Ndërsa të nesërmen në mëngjes e sollën trupin e pajetë të tij, një grup malësorësh nga krahina e tij. Isha i pranishëm, kur ia hoqëm rrobat e gjakosura dhe i pamë shumë plagë të hapura në trupin e Gegës së pafajshëm, me thika të mprehta.  Ndoshta, ishte viktima e parë e kanunit të vjetër, në agun e Demokracisë në Shqipëri. Atij iu bënë nderimet, që meritonte dhe e dërguam të prehej përjetësisht në banesën e tij të fundit. Por nuk u mbulua me dhe kujtimi  I jetës dhe veprimtarisë së tij, atdhetare e profesionale, me gjurmë të pashlyera  te familjarët, kolegët e miqtë, studentët e gjithë të njohurit e  panumërt, të cilët e deshën dhe e respektuan aq shumë.

2.

Jo rastësisht ose jo sa për “formalitet”, ia vura titullin këtij shkrimi, se ing.Gegë Sokolin nuk e mbulon kurrë “pluhuri” i harresës. Po vërtet, është kështu, pasi ai la gjurmë të pashlyera, me punën dhe jetën e tij të shkurtër, jo vetëm te familjarët, por dhe te kolëgë e miq të shumtë, te bashkëkrahinasit e vet dhe më gjerë.

Para një viti, m’u dha rasti ta sillnim përsëri në kujtesë Gegën, bashkë me kolegun publicist e shkrimtar, Fiqiri Shahinllari, nga Floqi i Korçës dhe tani me banim familjarisht në Virxhinia të SHBA-ve. Ai më këshilloi të kërkoja ndonjë të dhënë për bashkëkrahinasin tim, nga specialisti i njohur I bujqësisë, Illo Fotos, i cili tani jeton në qytetin Boston. Ja, një pjesë nga mesazhi im:

“I nderuar z. Illo Foto, përshëndetje nga Tirana! Sot, në festën e 1 majit 2012, sapo hapa kompjuterin, gjeta një shënim tuajin, i cili më empocionoi e më përmalloi. Ai fliste për mikun tim shumë të dashur, por dhe të familjes sonë, Gegë Sokolin. Nuk po zgjatem këtu, por kur ai u shkëput nga jeta tragjikisht, pra në atë kohë, jam marrë unë, me ndonjë koleg, me ceremoninë e përcjelljes, pasi kishte vetëm gruan dhe katër fëmijë të vegjël. Më kanë thënë se tani ata jetojnë në Nju Jork dhe nuk kam arritur t’ua gjej e-mailin, por as adresën e tyre!…Prandaj, nëqoftëse është e mundur, kam dëshirë të më dërgoni ndonjë shënim ose kujtim tuajin për të”.

Me dashamirësi dhe respekt  të veçantë për Gegën, ndër të tjera, ai m’u përgjigj me këto radhë, për të cilat edhe tani e falënderoj nga zemra:

“I nderuar Zotëri Murat! Quhem Illo Foto, specalist bujqësie, tani pensionist dhe mik i Fiqri Shahinllarit.Unë shkruaj libra bujqësore dhe Fiqo ka hartuar për to një studim vlerësus , prej 26 faqesh….Para pak ditësh, Fiqo , duke rilexuar librin tim, “Fshatarësia e tradhëtuar ” , i kishte tërhequr vëmendjen portreti i ing.Gegë Sokolit, për të cilin flitet në faqen 140, të librit në fjalë. Ai me tregoi, se i ndjeri  ishte miku juaj familjar dhe më porositi t’ua  bëja një përkujtimore , për të ndjerin dhe të paharruarin , ing.Gegë Sokoli .

Atë  e kam takuar për çështje pune dhe më tërhoqi vëmëndjen, se kisha të bëja me një specalist elitar dhe njeri me zemër të madhe . Këto ndjesi  i hodha në libër, pas 25 vjetësh, kur shkrova librin tim. Aty, mbasi përshkuaj disa dukuri të pylltarisë moderne të kohës , shprehem tekstualisht :

Është koha të pershkruaj një fatos të plejadës  së inxhinjerëve pyjorë, specialistin e telantuar dhe të përkushtuar, tropojanin  Gegë Sokoli. Ishte model i modestisë dhe i viryteve njerëzore. Por ai u bë pre e egërsisë kanunore të gjakmarrjes , kur ishte në kulmin e energjive shkencore dhe  profesionale . Gjakmarrja ia ndërpreu jetën fizike, por veprimtaria e tij është e materializuar në krejt natyrën shqiptare . 

 Mandej, vijoja të shkruaja, se  si e takova ing.Gegën, problemin që diskutuam bashkë dhe  që i dha zgjidhje të menjëhershme. Fryt i këtij bisedimi, ishte ngritja e një ndermarrjeje për rritjen e dhive, e cila e kishte qendrën në Vaqarr të Tiranës dhe ishte shumë rentabile. Flas, për konceptet praktike ekonomike -shkencore , që shprehte ky shqiptar i ditur . Po aty, unë vijoja:

Për të arritur në këtë përfundim logjik , njeriut i duhet një jetë e tërë, me kërkime, eksperimentime, humultime. Por jo Gegës, sepse ai ishte i pasionuar  pas natyres. Ishte brumi i saj. Pra, për të tilla figura, kanuni duhej të bënte përjashtim. Se, kur vret shkencëtarin, hyn në gjak me Kombin” .

Këto radhë  i kam shkruar në vitin 1998 dhe më vonë për Gegën nuk kam shkruar më…Por nuk e kam  quajtur të mbyllur përshkrimin e veprimtarisë  së këtij fatosi të shkencave mjedisore  shqiptare”. 

Për të paharruarin ing. Gegë Sokoli është shkruar edhe më pare, në shtyp e në Internet. Për të kanë shprehur mendime dhe ndjenja të bukura mjaft njerëz. Në një libër ka shkruar edhe ing.Sami Leka, me titullin: “Nuk vritej Gega, veç forca e zakonit kanunor”. Ndër të tjera, plot domethënie, ai shprehet kështu:

“Kudo, me profesionalizëm dhe vizion tekniko-shkencor. Nuk e pranuan menjëherë idenë e tij, se shkaku i dështimeve të pyllëzimeve në zonën e Ragamit ishte  prania e kripërave magneziale. Por, kur Instituti i Studimit të Tokave mundësoi analizën e tyre, pohimi i këtij inxhinieri mbeti i pakontestueshëm”.

Ndërsa po riprodhojmë edhe fjalët e njerit prej bashkëkrahinasve të Gegës, pra të Nikë Kolëpreçajt. Ai kujton:

“Gegë Sokolin e kam njohur në shkollën e mesme, në Shkodër, ku ishim nxënës që të dy, ai në gjimnaz dhe unë në pedagogjike. Qe i shkëlqyeshëm në mësime, në shoqëri dhe më vonë po i tillë në punë. Ai rreshtohet në vargun e krenarisë së Nikaj-Mërturit, si person i talentuar. Respektet për  figurën e tij do t’i ruajmë përgjithmonë”.

 

3.

Gega lindi në fshatin Brisë, rrëzë Alpeve të Shqipërisë, në vitin 1939, në një familje të thjeshtë e me tradita atdhetare. Fati i tij i keq ishte, se mbeti jetim pa baba, pasi atë e vranë në periudhën e pushtimit fashist, kur donte të largohej nga burgu i Shkodrës. Në këto kushte, në vitin 1947, Gega e vazhdoi jetën në shtëpinë e fëmijës, në Xhan e në Theth të Dukagjinit të Shkodrës. Më tej, shkollimin e vijoi në këtë qytet, ku përfundoi shkollën e mesme, me nota shumë të mira. Pasioni i parë i tij ishte shahu, gjë që e bëri të njohur dhe prandaj luajti në kampionatin e kategorisë së parë. Në vitin 1960, e dërguan për studime të larta në Rumani, ku vazhdoi për inxhinier pyjesh. Por, me ndërprejen e marrëdhënieve ndërmjet të dyja vendeve tona, i vijoi dhe i përfundoi studimet, në vitin 1965, në Institutin e Lartë Bujqësor të Tiranës (sot Universiteti Bujqësor).

Më tej, me pasion dhe përkushtim, Gegë Sokoli e filloi detyrën e tij në Fushë-Arrëz të Pukës dhe më pas ishte  kryeinxhinier në  Shëmri të Kukësit. Ndërsa në vitin 1970 e emëruan drejtor të Ndërmarrjes Pyjore të Tropojës. Tashmë, me një përvojë të gjatë pune dhe aftësi të larta profesionale, e caktuan pedagog në Fakultetin e Pyjeve të ILB të Tiranës. Fjala e tij në auditor ishte me peshë të veçantë për studentët e tij, sepse u sillte atyre praktikën e gjallë të jetës, të cilën e kishte marrë në vitet e mëparshme.

Sidomos, gjatë kohës së punës së tij në rrethet e Veriut të Shqipërisë, ra në sy zelli e përkushtimi i tij për njohjen, rritjen dhe ruajtjen e drurëve pyjorë, duke i shtuar kështu mjaft hapësirat e gjelbërta. Kolegët e tij të punës, si dhe të gjithë specialistët e pyjeve, por dhe njerëz të tjerë, që e njohën nga afër, e mbajnë mend atë intelektual të ditur e të urtë, dashamirës me të gjithë dhe që  i peshonin kudo rëndë, fjala e mendimi i shprehur.

Janë këto cilësi e të tjera, të cilat i përmendëm shkurt më lart, që emri i dashur i këtij biri të Nikaj-Mërturit dhe gjithë Malësisë së Gjakovës (Tropojë) të mbetet përherë i paharruar dhe të kujtohet me respekt të merituar, nga të gjithë punonjësit e sektorit të pyjeve, nga studentët e kësaj dege me rëndësi për ekonominë tonë kombëtare dhe tërë ata, që e kanë njohur. Prandaj, përmbledhurazi themi, se ka qenë plotësisht i drejtë vendimi, me të cilin ing. Gegë Sokoli është shpallur “Nderi i Shoqatës Nikaj-Mërtur”. Por emri i tij ka mbetur i skalitur edhe në çifteli, vegël karakteristike e vendlindjes së tij, me fjalët e zemrës së dy këngëve, të hartuara nga rapsodë të njohur popullorë.(Ne Foto: Ing.Gegë Sokoli (1939-1991)

Tiranë, 1 shtator 2013