7 MARSI është një ditë e shenjtë për gjithë mësuesit, të cilet njohuritë dhe pasionin e tyre e vunë në  shërbim të arsimimit të brezave te rinj.
Për të çuar përpara një shoqëri , politika më e mirë është  arsimimi i saj.  Arsimi ështe çelësi për të   ndezur imagjinatën e njeriut, për të prodhuar idetë që ndihmojnë personin dhe shoqërinë, që të  përballet me sfidat e kohës. Ky qe ideali i atyre dhjetra mësuesve patriotë që per gjuhën shqipe u  sakrifikuan e u martirizuan. Kolonja ishte një nga trevat që nxori nga gjiri i saj shumë mësues, të cilët  kontribuan në çeljen e Shkollës së  parë shqipe (me 7 Mars 1887), Mësonjtores së parë shqipe te   vajzave në Korçë dhe në emancipimin e gjithë shoqërisë shqiptare.
Në pjedistalin e nderit qëndrojnë emrat e Petro Nini Luarasit. Pandeli Sotirit, Papa Kristo   Negovanit,  Sevasti , Parashqevi e Gjerasim Qirjazit,  Naum Veqilharxhit, Mihal Gramenos e shumë të  tjerë.
I madhi Petro Nini Luarasi,  pasi u mësonte fëmijëve fshehurazi gjuhën shqipe në fshatrat e  Kolonjës, hapi në Ersekë shkollën e parë shqipe më 1887 e më pas edhe në krahinat e Kolonjes e të Vakefeve.  Më  vonë punoi si mësues në Shkollën e pare Shqipe të Korçës dhe drejtor i Mësonjtores së parë të vajzave.
Për veprimtarinë e tij arsimdashëse e politike, vdiq i helmuar nga xhonturqit dhe Patriarkana e  Stambollit më 17 gusht 1911. Në gjithë veprën e tij trubetohej ideja e bashkimit për lirinë e Shqipërisë  dhe domosdoshmëria e përhapjes së arsimit për të ndriçuar mendjet e shqipëtarëve. Thënia e tij  para  vdekjes ”Vramëni, por mblidhmani gjakun se do t’u duhet nipërve tuaj që të shkruajnë gjuhën  shqipe”,  mbetet monument në memorjen kombëtare.
Të njëjtin fat pati edhe Papa Kristo Negovani, të cilin andartët grekë e vranë më 12 shkurt 1906, sepse  çeli shkollën shqipe në fshatin e tij, në Negovan.
Në këtë rrugë të ndritur shquhet emri i rilindasit të parë nga Vithkuqi i Kolonjes, Naum  Veqilharxhi (Bredhasi),  i cili na fali Abetaren e parë në gjuhën shqipe. Për këtë, në vitin 1866, Patriarkana greke e  vrau rilindasin e madh.
Një ndër emrat e ndritur te historisë së Kolonjës është ai i Fan Nolit, i cili për popullin shqiptar ka mbetur  një atdhetar i flaktë, një demokrat revolucionar, një fytyrë e shumanëshme prej  publicisti,  gojëtari,  dramaturgu,  poeti, historiani, kompozitori, muzikologu dhe shqipëruesi.
Ndihem e nderuar dhe krenare që jam bijë e kësaj treve, ku tradita  arsimdashëse  trashëgohet brez  pas brezi deri më sot.  Shumë mësues,  kuadro e figura të nderuara i bëjnë nder vendit dhe krahinës së  Kolonjës. Sjell nëpër mend dhjetra mësues që kanë punuar për formimin tim arsimor dhe edukativ, por  unë në këtë ditë, dua të veçoj dy ndër mësuesit e mi të ciklit 8 vjecar, çiftin Lefteri dhe Petraq Gjoshe, te  cilët me punën dhe pasionin e tyre janë në themel të  këtij edukimi. Emri i tyre është gjithmonë në  mendjen e në zemrën time. Kujtesa më ktheu 40 vite para, në bangat e shkollës, ku figurat e tyre të  plotësuara e të nderuara na mrekullonin. Janë ndër njerëzit më të dashur e më fisnikë për mua e gjithë  brezin tim.  Jam e bindur se në jetën tonë na kanë ndricuar rrugën dijet, fjalët, këshillat e porositë e tyre.
Mësuese Lefteria, në vitet e para të punës së saj, ka punuar si  mësuese  e më von si drejtoreshë  shkolle në fshatin  Selenicë e Kolonjës. Me punën e saj ajo la gjurmë të paharrueshme në edukimin e  fëmijëve. Gjatë viteve 1987-1992 punoi si metodiste pranë Kabinetit Pedgogjik të rrethit, ku vuri mbi  baza  të  shëndosha punën metodike të mesuesve të ciklit të ulët dhe edukatoreve të rrethit.(detyrë,për të cilën qe emëruar).
Më  pas punoi si mësuese e gjuhës dhe letërsisë  në disa shkolla të rrethit  dhe në Tiranë, ku gëzonte   respektin dhe dashurinë e nxënësve, prindërve dhe kolegëve të saj.
Figura e mësuese  Lefterisë  plotësohet edhe me aktivitetin e saj  si aktiviste shoqërore me gratë. Mënyra e të  komunikuarit, aftësia  për të ndikuar në zgjidhjen e problemeve të grave, zgjerimi i  horizontit të tyre për krijimin e marrdhënieve të shëndosha në familje dhe puna me durim  për të rritur      rolin  edukues të nënave të  reja, e bënë atë shumë te njohur e të respektuar.  Ajo ishte e zgjedhur në  Kryesinë e Gruas  të rrethit Kolonjë për shumë vite dhe anëtare e Këshillit të Përgjithshëm të Grave të Shqipërisë për dy legjislatura.
Për mësues Petraqin dua të veçoj faktin që me sa pasion e dashuri shpjegonte gjuhën shqipe dhe  letërsinë . Shumë nga moshatarët e mi nuk harrojnë përpjekjet e tij  për t,i  stimuluar nxënësit në leximin  e librave artistikë. Rëndësi të jashtëzakonshme i kushtonte të shkruarit bukur dhe drejtshkrimit të  gjuhës shqipe. Korrektësia ishte tipari që e karakterizoi mësues Petraqin gjatë gjithë kohës së punes,  si mësues, si drejtor shkolle dhe si inspektor në Drejtorinë  Arsimore të rrethit.
Si prindër lindën, rritën dhe edukuan dy djem të mrekullueshëm, të cilët kanë trashëguar më së miri  edukaten, korrektësinë dhe ndershmërinë e prindërve.
Me shumë mund e sakrifica,  ata i studiuan të dy djemtë  jashtë  shtetit  të cilët sot punojnë në Tiranë  e janë  dy kuadro të zot e të nderuar.
Mësuesit e mi të nderuar sot gëzojnë pensionin e tyre të rrethuar nga fëmijët, nip e mbesa të  mrekullueshëm. Kur i takoj ndiej emocion e dashuri si  para 40 vjetësh.
Shumë nga brezi ynë do të kishin dëshirë të jepnin një urim të bukur e t,i  falenderonin për vlerat e  mëdha që kanë si mësues e si njerëz. Ne ish nxënësit e tyre përulemi me respekt e  mirnjohje për gjithë  punën e tyre, për sakrificat e mundimet në profesionin e tyre kaq fisnik e dinjitoz , siç është  mësimdhënia.