Nga Nexhmije Mehmetaj/Mësuese në Zvicër/
“Vera- mësuese në dy ishuj”- Një film dokumentar nga Abdurahim Ashiku dhe Arian Melonashi nën vështrimin e Nexhmije Mehmetaj, mësueses nga Kosova që për më se një dekadë u mëson fëmijëve të mërgimtarëve në Svicër të shkruajnë, lexojnë, recitojnë dhe këndojnë në gjuhën e nënës, gjuhën e bukur shqipe…
Dokumentari për herë të parë u shfaq për mësuesit mërgimtarë mbledhur në seminarin e 10-të mbarëkombëtarë për mësimin plotësues të gjuhës shqipe më 31 korrik 2014 në Berat…
Një pikë loti mbi qerpik u mbeti mësuesve ndërsa ndiqnin Vera Shkurtin, mësuesen e ishujve Tinos e Siros në hapësirën detare të Egjeut, një pikë që do të formonte një rrjedhë malli dhe dashurie për Verën dhe mësuesit në Greqi, që tash që nga 7 marsi 2001 përpiqen me një vullnet të jashtëzakonshëm të hapin shkolla për tu mësuar fëmijëve, pa asnjë shpërblim, përmes privimeve të panumërta , gjuhën e nënës…
Pritet që shpejt filmi dokumentar do të jepet i titruar në gjuhën greke për banorët shqiptarë dhe miqtë e tyre grekë që ndihmuan për hapjen e shkollave shqipe në dy ishujt e Egjeut.
Nexhmije Mehmetaj nënvizon:
…Në disa qytete mërgimtarët kanë hapur shkolla, në të cilat mësuesit vullnetarë, pa rroga, ua mësojnë fëmijëve shkrim – leximin në gjuhën shqipe.
….Ministria e Arsimit e Republikës së Shqipërisë, mjerisht, nuk e hapi edhe të vetmen një shkollë shqipe të mësimit plotësues, diku në Evropë, kështu duke e lejuar shprishjen e kombit shqiptar.
…Duke parë e përcjellë filmin “Vera-mësuese në dy ishuj” ndjen se ecën dhe nëpër kohën e romantizmit të kaluar të motrave të ndritshme Qirjazi që bënë aq shumë për shkollat e para të shqipes dikur.
…Në traditën shqiptare mësuesit i kanë prirë lëvizjes kombëtare e jo rastësisht ata janë martirë ndër të parët. Emrat dihen nga historia.
… Vetë emërtimi “Vera-mësuese në dy ishuj” është një zë me shqetësime, për gjuhën tonë dhe kulturën shqiptare, për edukatën familjare, për lidhjen e saj me trashëgimin e të parëve, hap një etapë të re në fushën e arsimit dhe të kulturës shqiptare.
… Mësuesja Vera e fillon punën me të njohurit me prindërit, t’i bindë se gjuha amtare është e rëndësishme për fëmijët edhe në kushte larg atdheut. Në anën tjetër merr nismën për t’i parashtruar organeve arsimore greke kërkesën për mbajtjen e mësimit të gjuhës shqipe në shkollën greke. Për fat të mirë autoritetet greke kanë gatishmëri, u lejon falas klasën. Në këtë rast, ajo “luan” rolin e ambasadorit të Shteti – amë, ka dhe s’ka ambasadë shqiptare në Greqi.
… Është e domosdoshme që në kuadër të Ambasadës shqiptare të caktohet një person që do të merrej me koordinimin e shkollave të mësimit plotësues të gjuhës shqipe. Mësuesit të verifikohen dhe t’u lëshohen vendimet dhe t’u rregullohet marrëdhënia e tyre e punës. Kështu duke njohur vetveten do të na njohin dhe të tjerët.
.. Sipas mendimit tim filmi duhet të paraqitet në festivalin e përvitshëm Doku Fest, në Prizren.

* * *

E nisa qetësisht, pastaj me tepër vëmendje kam parë dokumentarin,“Mësuesja e dy ishujve …” të publicistit Abdurahim Ashiku (skenari) realizuar me mjeshtëri nga regjisori Arjan Melonashi.
Në llojin e vet, filmi dokumentar hyn në krijimet që janë sa thesar kulture për njeriun- mësues dhe mjekim për shumë plagë kombëtare.
Në ndërtimin e tij jepet një panoramë mërgatës së re shqiptare e ngulitur në skajet më të largëta të Greqisë, në ishujt Tinos dhe Siros të lidhur me detin Egje. Ndërkaq mësova se jetën e bashkatdhetarëve tanë në Greqi para se gjithash e karakterizojnë përpjekjet për të ruajtur identitetin dhe integritetin e vet kombëtar, kulturor dhe shpirtëror krahas integrimit në shoqërinë pritëse. Dhe, në disa qytete mërgimtarët kanë hapur shkolla, në të cilat mësuesit vullnetarë, pa rroga, ua mësojnë fëmijëve shkrim – leximin në gjuhën shqipe.
Për fatin e shqiptarëve në mërgim sikur edhe më përpara askush nuk interesohet, sidomos për të organizuar bashkëpunimin arsimor, kulturor me ta! Çka do të thotë kjo padrejtësi? Cili popull tjetër evropian ka sot kësi fati? Ministria e Arsimit e Republikës së Shqipërisë, mjerisht, nuk e hapi edhe të vetmen një shkollë shqipe të mësimit plotësues, diku në Evropë, kështu duke e lejuar shprishjen e kombit shqiptar.
Duke parë e përcjellë filmin “Vera-mësuese në dy ishuj” ndjen se ecën dhe nëpër kohën e romantizmit të kaluar të motrave të ndritshme Qirjazi që bënë aq shumë për shkollat e para të shqipes dikur. Me sa duket, shqiptarëve u duhet herë pas herë të përsërisin diçka nga e kaluara e tyre, pikërisht atë pjesë që të huajt apo rrethanat e krijuara prej tyre nuk e kanë lënë kurrë të piqet e plotë.
Kur them kështu mendoj sidomos te gjuha dhe shkolla shqipe të cilën fëmijët shqiptarë edhe pse larg atdheut nuk duhet ta harrojnë!
Pedagogia dhe patriotja Vera Shkurti, mësuesja vullnetare këtij fenomeni të pikëlluar i thotë “JO”, qoftë dhe duke përballuar në mundin e djersën saj e të familjes halle të vazhdueshme. Në mërgim vështirësitë janë të kuptueshme, ajo flet qetë si me zë rilindësish: “Kjo duhet bërë, e dikush duhet ta bëjë”! Sikur në epokën e madhe të Rilindjes sonë Kombëtare! Të kujton thënien e bukur të një dijetari vetëflijues për kombin e vet: ”Po s’u dogja unë, po s’u dogje ti, kush do bëjë dritë ” ?!
Më shumë se “Vera….. ”, s’do të fliste asnjë titull për një dokumentar që sjell rrugëtimin e saj atdhetare dhe arsimor.
“Mërgimtarët këtu punojnë të mbajnë familjen, d.m.th. kanë ikur nga halli e ndodhen në hall. Megjithatë mendjen nuk e ndajnë nga vendlindja, që ta ndihmojnë sa mundin atë”.
Ajo gjykon se shërbimi më i mirë për ta është që t’u mësojnë gjuhën amtare fëmijëve të tyre për të ruajtur e përcjellë shqipen në breza. Në traditën shqiptare mësuesit i kanë prirë lëvizjes kombëtare e jo rastësisht ata janë martirë ndër të parët. Emrat dihen nga historia.
Vetë emërtimi “Vera-mësuese në dy ishuj” është një zë me shqetësime, për gjuhën tonë dhe kulturën shqiptare, për edukatën familjare, për lidhjen e saj me trashëgimin e të parëve, hap një etapë të re në fushën e arsimit dhe të kulturës shqiptare.
Mësuesja Vera e fillon punën me të njohurit me prindërit, t’i bindë se gjuha amtare është e rëndësishme për fëmijët edhe në kushte larg atdheut. Në anën tjetër merr nismën për t’i parashtruar organeve arsimore greke kërkesën për mbajtjen e mësimit të gjuhës shqipe në shkollën greke. Për fat të mirë autoritetet greke kanë gatishmëri, u lejon falas klasën. Në këtë rast, ajo “luan” rolin e ambasadorit të Shteti – amë, ka dhe s’ka ambasadë shqiptare në Greqi.
Shqiptarët në mërgim me doemos duhet ta ruajnë identitetin shqiptar, kulturën dhe gjuhën e vet! Kjo nuk është një reklamë “patriotike”e vjetruar, por për të ndërtuar identitetin dy kulturor e dy gjuhësor në të cilin edhe elementet e kulturës amtare edhe ato të vendit të ri kanë rëndësinë e duhur.
Kjo gjë ndihet më afër kur Shqipëria është anëtare e Këshillit të Evropës dhe e organizmave të tjerë ndërkombëtar, të ushtron autoritetin e bashkëpunimit për mes marrëveshjeve mes dy shteteve. Në bazë të misionit që ka, të përpiqet për integrimin e kulturës gjuhësore të nxënësve në kulturën evropiane dhe paralelisht me këtë edhe përgatitjen për ta njohur mësimin plotësues të gjuhës shqipe për fëmijët shqiptarë jashtë atdheut. Kjo natyrisht edhe një realizim i të drejtave dhe zbatim i detyrave të përcaktuara në ligjet ndërkombëtare të drejtave të fëmijës dhe e Republikës së Shqipërisë.
Është e domosdoshme që në kuadër të Ambasadës shqiptare të caktohet një person që do të merrej me koordinimin e shkollave të mësimit plotësues të gjuhës shqipe. Mësuesit të verifikohen dhe t’u lëshohen vendimet dhe t’u rregullohet marrëdhënia e tyre e punës. Kështu duke njohur vetveten do të na njohin dhe të tjerët.
Natyrisht që vlera e filmit do t’i shtohej sikur të përmendeshin edhe emrat e mësueseve tjera që punojnë me përkushtim në Greqi. Do donim t’i shihnim këtu të gjithë: Valbona Hystiuna, Dashmirë Zaçe, Iris Hajdinaj në Selanik, Alma Hani, Almira Gjini e shumë të tjera.
Sipas mendimit tim filmi duhet të paraqitet në festivalin e përvitshëm Doku Fest, në Prizren, të gjendet mundësia që të përkthehet në anglisht.
Nexhmije Mehmetaj, mësuese në Zvicër
Delemont, 13 tetor 2014