Norvegji – Dielli

“ZËRI I ARBËRIT”, ZËRI I SHQIPTARËVE NË NORVEGJI

January 20, 2021 by dgreca

Imri Trena, themelues dhe kryeredaktor i Radiostacionit “Zëri i Arbërit” në Norvegji flet për Diellin e Vatrës New York në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja.

PANORAMA RADIOFONIKE NË KOSOVË NËN REPRESIONIN SERB

Unë kam pasur një dashuri të veçantë për radion që kur isha nxënës i shkollës së mesme, (1979) ku isha bashkëpuntor i disa emisioneve në Radio TV e Prishtinës. Po në ato vite edhe isha bashkëpuntor i radiostacioneve regjionale, Radio Ferizaj, si korrespondent nga terreni ndër vite dhe në Radio Gjilani. Për të përshkruar ato vite e sfida, duhet një vepër, por sfidë në vehte, ishte bashkëpunimi ndër vite me Radio Vatin dhe rreziqet të cilat i barta ato vite; sa unë, edhe më tepër miku im zotëri Refik Agushi. Ai udhëtonte nga Shkupi për në Ferizaj për çdo ditë, ngaqe kishte puntorinë, argjendëtarinë në Ferizaj. Ai më barte letrat për në redaksinë e radio Vatit në lagjen Nerez në Shkup. Në ato letra unë përshkruaja gjendjen e nderë e cila shkonte ditë e më tepër nga pika e vlimit që kulmoi me atë gjenocid në vitet 1998/99 që e vëreja sapo dilja nga shtëpia. Gjendje shtetërrethimi në të gjitha anët, arrestime, rrahje, burgosje e vrasje masive! Letrat ua dërgoja emisionit informativ i cili emitohej ora 18 e ku redaktohet nga z.Rexhep Memedi, ish- gazetar i Radio Shkupit e ato vite ishte përgjegjës i Radio Vatit; pastaj emisionit “Eureka”, të cilin shkurt e ka udhëhequr edhe znj.Radije Hoxha, por më gjatë znj.Lindita Bilalli. Unë në mungesë të pasaportës kurr s`munda ta vizitoj këtë redaksi e të takohem me ata njerëz që na u ishin bërë të afër e të dashur; por që aq shumë i ndihmova e rrezikova me z.Refik Agushi. Nga ish përgjegjësit e stafi lëre që kurr s`mora një të vetmin falënderim (z.Rexhep Mehmedit) i cili më është falënderuar disa herë, sepse aq shumë i kam kontribuar edhe në realizimin e emisioni; “Emisioni për fshat”, emitohej nga ora 11:00 çdo të dielë. I kam pas dërguar qindra këshilla profesioniste nga lëmia e bujqësisë dhe ato këshilla Ai m`i ka ruajtur dhe m`i ka dërguar në Norvegji përmes mikut të tij, Nehat Zharku. Edhe një detaj, sa jemi ne falënderues! Ishte gjendje lufte dhe kam shkuar njëher me tren në Han të Elezit në punëtorinë e personave të cilët ishin të afërt apo pronar të radio Vatit. Materialet, informatat flitnin për situatën e cila mbretëronte në Ferizaj, Kaçanik e rrethinë dhe ata në vend që të më falënderoheshin së paku, më thanë: -“Ti po na rrezikon me këto informata”! Ai po “rrezikohej”, ndërsa unë çuditërisht jo e aq më tepër që kurr një cent s`jam paguar nga ai radiostacion, dëshmi janë gazetarët e gjallë. Ato letra po të binin në duart e pushtetarëve, jam fort i bindur se s`do të isha në mesin e të gjallëve sot. Emrin e mbiemrin time e dinte vetëm Redaktori përgjegjës, e në emisionin “Eureka” shkruaja me pseudonimin “Besniku”, ndërsa në emisionin “Për fshat” me emër e mbiemër. Kam shpëtuar fatmirësisht nga shkaku sepse shoku im i fjalës dhe i besës z.Refik Agushin e kanë njohur doganierët, e kanë ditur se ai shkon në vendin e punës për çdo ditë dhe s`është kontrolluar në detaje. Më parë, po sidomos viteve 1989, e `90 kur u mbyllën RTV Prishtina dhe radiostacionet rajonale nga regjimi serb, i vetmi zë që na mbante gjallë ishin RTV shqiptar, Radio Tirana (ishte e penguar, por me mënyra të ndryshme e dëgjonin fshehtas). E dëgjonim tek të afërmit ku kishim besim të plotë, e veçmas tek ata të cilët i kishin shtëpitë majë kodrave, përndryshe pengesat ishin shumë të mëdha. Nëse ziheshe duke dëgjuar mediat e lartë përmendura, cilësoheshe si nacionalist e irridentist dhe përfundojë menjëherë në burg. Pastaj aty pasonin rrahjet, maltretimet, dënimet me dhjetëra vjet burg e në shumë raste edhe me mbytjet me torturë.

SI FILLOI TRANSMETIMET RADIO ZËRI I ARBËRIT NË NORVEGJI

Unë mbërrita në Norvegji më 30 maj 1999 si refugjat lufte, së bashku me 9 anëtarë të familjes. Atje në Kosovë përjetova terrin informativ. Këtu sapo erdha, më dukej se më çonte peshë malli për Atdhe (Shqipëri e Kosovë). Gjuhën, asnjë fjalë, as anglishten se njihja! Në vitin 2001 kuptova se ishte një radiostacion regjional në afërsi, qytezën ku jetoja. Jetonim në një strehimore, mbi 350 shqiptar, familje të traumatizuara, me plagë në shpirtë e zemër; fëmijët kishin dalë nga binarët e jetës; Në Oslo e komunat për rreth ishin edhe dhjetëra strehimore tjera me shqiptarë të sapo ardhur nga lufta. Në fillim të muajit qershon me një përkthyes shqiptar shkuam në Redaksinë e Radio Follo (radiostacion regjional) dhe iu tregova qëllimin. U habitën, pse?! Gjendshmëria ime dha fryt; iu tregova për njerëzit e sapo ardhur, s`kishte parabola ato vite; s`kishim nga të informoheshim. Më thanë përgatit një emision prej një ore! Ku, si e me çka me përgaditur? Me një kasetofon të hedhur betohem në deponi mbeturinash, kam inçizuar një orë program: Himnin Kombëtar, Fjala ime hyrëse, emisioni informativ, emisioni për fëmijë, pikat muzikore me tematikë atdhetare, prezantova Shote dhe Azem Galicen, disa fjalë të mendimtarëve të mëdhenjë, fjalë të urta dhe një pikë humori e programi i parë prej një ore. E dërguam në studio audiokasetën, ai përkthyesi ua përkthente përmbajtjen e programit. Kryeredaktori Kjel Mathisen dhe Redakori Jan Vidar Magnusen mbetën të mahitur. Skema programore ishte e stërngarkuar, më thanë diku në vjeshtë me emituar programin e parë. Me lutjen time që të fillojmë më 2 Korrik (dita kur më 2 Korrik, 1990 në Kosovë ishte publikuar Deklarata e Pavarësisë), ëndërra m`u realizua. Fillova i vetëm, pa asnjë përkrahje dhe madje kishte të atillë edhe që më penguan, s`dua të merrem me emrat e tyre, i din mërgata shqiptare këtu. Tërë barra që nga dita e themelimit ra mbi mua dhe me pak gjumë e shumë punë, Radio Zëri i Arbërit filloi të pushtoj votrat shqiptare në mërgatë e në atdhe. Në vitin e pestë, me transmetimin e programit edhe në valët e internetit duke iu falënderuar bashkëpuntorit, z.Afrim Aliu nga Kumanova, Zëri Arbërit pushtoi botën shqiptare. Pastaj për punën tonë shkruan edhe krijuesit e gazetarët si; Shaban Cakolli, profesori Sabit Abdyli, gazetarët e veprimtarët si; Haxhi Muhaxheri, Berat Luzha; korrespondeti nga Kosova, veprimtari Shaban Çupi, gazetari në pension z.Rexhep Memedi nga Shkupi (të cilit ndër vite i kishim kontribuar në Radio Vat). Data 2 korrik është datë historike për stafin e shqiptarët në Norvegji, për ata të cilët ia dinë vlerën. Radio Zëri i Arbërit është radio ndër të rrallat në mërgatë ku me asnjë çmim s`toleroi e as nuk lejon të emitohen pseudovlera, këtë e dinë më së miri dëgjuesit. Radio Zëri i Arbërit që nga fillimi mbeti po i njëjti dhe kurrë se humbi shkëlqimin e dëgjueshmërinë, edhe pse nga mërgata shqiptare në Norvegji s`u ndihmua me asgjë tash e 20 vite. Në Shoqatën Kulturore Shqiptare «Nëna Tereze» në Ski iu është përgadit studioja ku pritet të kalojmë (ndoshta këtë vit, në vitin jubilar të 20-tin të ekzistimit). Çmimet? Mjaftojnë falënderimet e dëgjuesve tanë! Më e vlerësuara prej nesh, dy herë përmendja në Kalendarin Historik të Botës Shqiptare në Radio Tirana; Mirënjohja nga Republika e Kosovës, Ministria e Diasporës, më 2014; Mirënjohja nga Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Gjermani më 3 qershor, 2012 nga z.Martin Çuni; Mirënjohja nga Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptar ”Papa Klementi XI Albani”, në Suedi nga z.Hysen Ibrahimi; Mirënjohja nga Ambasadori i Republikës së Maqedonisë, i cili ishte i akreditur në Mbretërinë e Norvegjisë, z.Enver Abdullahu, portreti i shenjëtores Nëna Terezë; Biblioteka Popullore e Ferizajt, z.Enver Zhinipotoku; Revista ”Doruntina” nga z.Ragip Rama etj. Mbi të gjitha, pjesëmarrja në Konferencën e parë Mbarëkombëtare e Radiove në Prishtinë 12 e 13 shkurt 2015. Mirënjohja edhe më e lartë ura lidhëse me Radio Tirana çdo të dielë nga ora 20:30 me emisionin “Larg&Afër” e z.Jaho Margjeka; pastaj Radio Kosova, emisioni ”Më Afër” e z.Demir Reshiti; Radio Liria në Austri me z.Haxhi Muhaxheri; më parë me Radio Dukagjinin, z.Feim Kurhasanaj e RTV ”Zëri i Kosovës në Kopenhagën që nga fillimi e ditët e sotme; z.Ibrahim Xhemajli, z.Ixhet Lutfiu etj. Me radiostacione në internet (i kemi ndërpre bashkëpunimin ngaqe s`emitojnë vlera, por pseudovlera). Këto të fundit, i kanë bërë dëme të pariparueshme Kombit, sepse kanë indokrinuar të rinjë me pseudovlera dhe programe boshe; programe me fjalë koloare rrugësh ku si kushtohet kujdes as gjuhës, as kulturës. Ndihmat fare të pakta na kanë ardhur nga dëgjuesit mërgimtar. Me ato pak ndihma kemi botuar librin monografik. “Me Zërat arbënor të Radio Zëri i Arbërit”, korik, 2014; kemi blerë paisjet për studio të cilat kërkojnë të renovohen shpesh sepse 24 orë transmetohet program (drejtëpërdrejtë nga ora 20:00 – 01:00) për çdo ditë, 1738 orë programe të drejtëpërdrejta në vitin 2020 (viteve tjera edhe më shumë). Sa i përket ngjarjeve të Kombit, s`ka asnjë radiostacion tjetër që i përkujton si Radio “Zëri i Arbërit” tash e 20 vite. E them këtë me plot përgjegjësi, si Kryeredaktor i këtij mediumi. Le të del dikush e le ta demantoj këtë të dhënë, e jani urdhëroni e kontrollojeni Arkivin e Radios se si i kemi renditur e përkujtuar ato; po tek e fundit i kemi dëgjuesit dëshmitar, kjo na mjafton. Kanë kulmuar nga Shpallja e Pavarësisë së Kosovës, 17 shkurt, 2008; Pranimi Shqipërisë në NATO e ngjarjet tjera. Kurse, sa i përket politikës dhe temave me konatacion fetar, ato s`kan zënë vend e kurr s`do t`iu kushtojmë vend në programet tona. A pak po kanë dëgjuesit programe tjera të kësaj natyre madje në dhjetëra media ”prestigjioze” ku jo rrallë herë janë edhe neveritëse, ky është mendimi im personal dhe pse të mos e them haptazi? Mërgata shqiptare ka probleme tjera më qenësore; mjafton asimilimi brezit të ri për të cilët pak kush brengoset në shtetet tona.

PROGRAMET MË TË RËNDËSISHME TË RADIOS ZËR I ARBËRIT

Programet më të rëndësishme të radios “Zëri i Arbërit” janë: Emisioni për fëmijë – “E dua Atdheun” një emision që sajohet me këngë të përzgjedhura për më të dashurit tanë, fëmijët; rubrikat tjera interesante si: të flasim bukur gjuhën shqipe, këndi recitatorëve, bisedat me fëmijë dhe përralla për fëmijë. Emisioni tjetër radiofonik “Mikrofoni i dëshirave tuaja” një emission ku priten kërkesat muzikore ku mund të telefonojnë dëgjuesit dhe t’i pëshëndesin më të dashurit e tyre; të shkruajnë në dritarëzen e radios; në tel mobil e celular dhe skype. Një tjetër emision që transmetohet në bashkëpunim me radio Tiranën në Shqipëri është “Kalendari Historik i Botës Shqiptare” në këtë emision përmenden ngjarjet më të rëndësishme nga e kaluara jonë e dhembshme, por edhe e lavdishme e kombit shqiptar.

ARKIVI I RADIO “ZËRI I ARBËRIT”

Punën tonë serioze dhe me një përkushtim të veçantë e bënë edhe Arkivi i pasur i radios që nga programi i parë historik, i datës 2 Korrik, 2001. Për secilën ditë këtij Arkivi i shtohet nga një rreze dritë, emisionet e emituara, emrat e kontributi dëgjuesve për secilën ditë. Pjesa e parë i kushtohet programeve të emituara brenda javës e cila mbetet pas nesh (kontributi dëgjuesëve); Pjesa e dytë dëgjuesit mund të lajmërohen apo shkruajnë për vërejtjet e sygjerimet për programin e radios; Pjesa e tretë dhe e fudit – emitimi i programeve të emituara, intervistave e thesarëve me vlerë. Me interesim priten edhe Top lista e këngëve(qytetare, argëtuese, popullore e folklorike, ditëve të mërkura). Fjala e bukur artistike ditëve të enjte, Kuizi i diturisë ditën e premtë, emisioni «Thesarët e odës shqiptare» të shtunave…mbrëmja gazmore e së dielës. Plane konkrete tjera s`kemi, na mjaftojnë këto programe t`i mbajmë siç duhet ku dëgjuesit i kemi shembull për të gjitha mediat tjera, më të paktë numerikisht, por neve kjo s`ka brengosë aspak. Më mirë pak dëgjues e dinjitoz se sa shumë e me pasur mosmarrëveshje ata mes vehte e me u reflektuar negativisht edhe në mundin dhe ecurinë e punës sonë. Falënderojmë publikisht redaksinë e Diellin e Vatrës në New York duke iu uruar shumë suksese në misionin tuaj shumë të vështirë, por edhe fisnik edhe në vitin e ri 2021.

GJUHA DHE IDENTITETI KOMBËTAR SHQIPTAR NË NORVEGJI

January 7, 2021 by dgreca

Rexhep Kurtishi mësues i Shkollës Shqipe “Naim Frashëri” Oslo, Norvegji, rrëfen ekskluzivisht për gazetën DIELLI, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Norvegji nëpërmjet mësimit të gjuhës shqipe. Me Rexhep Kurtishin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SI ORGANIZOHET DHE FUNKSIONON MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË NORVEGJI

Në Norvegji mësimi në gjuhë shqipe organizohet nga Parlamenti norvegjez. Norvegjia vitet e fundit është zhvilluar në një shoqëri e prekur nga kultura dhe shumëllojshmëria gjuhësore, që ka ndryshuar rrënjësisht parakushtet shkollore. Të dhënat shkencore vërtetojnë se fëmija mëson më mirë gjuhën që e kupton, pra gjuhën amtare. Në planprogramin arsimor të vitit 1987 nocioni dygjuhësi përcaktohet si epiqendra e të mësuarit e saj. Sipas Aktit tëArsimit, paragrafi 2 – 8, nxënësit me një gjuhë amtare të ndryshme nga norvegjishtja dhe Samishtja/ lapone mund të aplikojnë për të mësuar në gjuhën e tyre amtare derisa të kenë aftësi të mjaftueshme në norvegjisht për të ndjekur arsimin e rregullt në shkollë. Mësimi në gjuhë amtare u ofrohet nxënësve në një formular ku prindërit njoftohen hollësisht dhe në bashkëpunim me udhëheqësit e shkollës japin pëlqimin e tyre për të nënshkruar. Komunat ofrojnë mësimin në gjuhë amtare sipas dispozitave dhe kushteve të përcaktura në rregulloren e shkollës fillore. Në Norvegji, sipas të dhënave statistikore, mësimi në gjuhë amtare zhvillohet në 120 gjuhë të ndryshme. Komuna e Oslos filloi mësimin në gjuhë të huaj amtare në vitin 1969. Nga viti 1974 mësimi në gjuhë të huaj/amtare u bë me një administratë të vetme dhe me një sektor me buxhetin e vet. Plan programi mësimor i vitit 1982 për arsimin fillor në kapitullin 6 thotë: “Parakusht që nxënësi me gjuhë tjetër nga norvegjishtja të ndihet si në shtëpi me dy gjuhë është dy gjuhësia”, tek ato lëndë mësimore ku nxënësit kanë nevojë. Shkolla fillore e detyruar nëntëvjeçare u miratua në vitin 1969, kurse ajo 10 vjeçare me reformën e vitit 1997. Nga vjeshta e vitit 2019, u vendos që nga klasat 1 – 4 të ketë deri në 15 nxënës, kurse nga klasat 5 – 10 deri në 20 nxënës. Numri i nxënësve shqiptarë, sipas të dhënave statistikore, figuron rreth 1800. Për nxënësit shqiptarë, mësimi në gjuhë amtare ofrohet për ata që nuk e zotërojnë mjaftueshëm gjuhën norvegjishte. Numri i orëve mësimore ndryshon nga kapaciteti i njohurive të nxënësve nga 1 deri në 3 orë. Mësim në gjuhë amtare u jepet nxënësve deri në klasën e tretë, kurse nga klasa e katërt e më lartë jepet mësim në dygjuhësi dhe kjo zgjat deri në gjashtë vite. Edhe kjo varet nga niveli i aftësimit të gjuhës nga nxënësi. Nëse nxënësi arrin ta mësoj gjuhën shpejt, i ndërpritet mësimi në aftësi dygjuhësore. Ora e punës mësimore zgjat 60 minuta. Ky orar mësimor dallon nga komuna në komunë. Kjo formë e mësimit nuk praktikohet në Oslo, kurse në komunën Asker ku unë punoj që nga viti shkollor 1997/’98, praktikohet dhe vlerësohet shumë mësimi në gjuhë amtare. Në Norvegji, nxënësit deri në klasën e shtatë nuk vlerësohen me notë, por me testime. Në Suedi nxënësit vlerësohen me notë edhe në gjuhën amtare, pra në gjuhën shqipe. Kurse në Norvegji në gjuhë shqipe nxënësit nuk vlerësohen me note, përpos në shkollimin e mesëm, nëse nxënësi si lëndë fakultative zgjedh gjuhën amtare, atëherë jep provimin dhe merr notë. Orë mësimi në gjuhë shqipe nuk praktikohet në arsim të mesëm.

QYTETET KU MËSOHET SHQIP, KURRIKULAT MËSIMORE

Në çdo qytet ku ka fëmijë shqiptarë, organizohet dhe praktikohet mësimi në gjuhën shqipe. Ky organizim ndryshon nga qyteti në qytet. Shumica dërmuese e fëmijëve shqiptarë janë nga Kosova, Maqedonia dhe vitet e fundit ka edhe nga Shqipëria. Nga Shqipëria janë ato familje që kanë jetuar në Greqi apo Itali, pra në shtetet e Bashkimit Evropian. Me keqardhje i përdora emrat Kosovë, Maqedoni dhe Shqipëri në vend se të përdori emrin e përbashkët Shqipëri. Rreth 2000 fëmijë shqiptarë të arsimit fillor ndjekin mësimin në gjuhë amtare. Mësimi në gjuhë shqipe është parakusht për t’u aftësuar në gjuhën norvegjishte. Në përdorim, praktikojmë planprogramin arsimor nga Enti i Arsimit të Norvegjisë, nga Shqipëria, Kosova dhe nga viti i kaluar edhe nga Diaspora shqiptare. Nga viti shkollor 1994/’95 kemi përdorur tekste shkollore nga Shqipëria, pastaj tekste mësimore nga prof. dr. Shefik Osmani, tani i ndjerë dhe nga viti shkollor 1998/’99 nga Diaspora të përpiluara në Shqipëri.

MËSIMI I GJUHËS AMTARE SI FORMË E RUAJTJES SË IDENTITETIT

Gjuha amtare është palca e kombit për ruajtjen e identitetit tonë kombëtar në Norvegji. Norvegjia si shtet demokratik është shembull për mundësimin e dhënies së mësimit në gjuhë amtare si kusht për ruajtjen e identitetit kombëtar. Në Norvegji fliten dhe përdoren rreth 120 gjuhë, në mesin e tyre edhe gjuha shqipe. Puna e palodhshme e mësuesve shqiptarë mundësojnë që fëmijët e tyre ta mësojnë, zotërojnë dhe ta kultivojnë gjuhën dhe letërsinë shipe, historinë, artin, kulturën dhe traditat shqiptare, të nxiten dhe të motivohen për të mbajtur kontakte të përhershme me të afërmit e tyre, me vendlindjen dhe me atdheun e tyre të dashur. Në shkollat ku ndiqet mësimi në gjuhën shqipe, mbretëron dashuria për t’u përshëndetur në shumë gjuhë, po ashtu edhe në gjuhë shqipe. Në hyrje të shkollës ku punoj, valon flamuri ynë kombëtar së bashku me flamuj të tjerë dhe përdorimi i tyre bëhet në festimin e Kombeve të bashkuara më 24 tetor si dhe në kohën e festës sonë kombëtare. Në orët mësimore mbretëron fryma demokratike duke përdorur pyetje demokratike pa dalluar nivelin e nxënësve. Për punën time mësimore flasin nxënësit, udhëheqësit e shkollës, kolegët e mi norvegjez si dhe prindërit. Ky vit për mua do të jetë vit i fundit, vit pensionimi. Më 11 mars mbush 67 vjet, moshë pensionimi në Norvegji.

SI PRITET MËSIMI I GJUHËS SHQIPE NË NORVEGJI

I falënderojmë organet e Entit të Arsimit të Norvegjisë që na kanë mundësuar zhvillimin e mësimit në gjuhë amtare në shkollat norvegjeze. Sipas pedagogëve me famë norvegjeze dhe botërore, mësimi në gjuhë amtare është burim kryesor për ndërtim urash dhe kusht për të mësuar më mirë një gjuhë tjetër, respektivisht gjuhën norvegjeze dhe për t’u integruar në shoqërinë norvegjeze. Për çdo nxënës, duke filluar nga institucionet arsimore parashkollore (kopshtet), raportohet tek udhëheqësit e shkollave ku fëmijët do të regjistrohen për aftësitë dhe nivelin e arritur gjuhësor. Fëmijët që kanë arritur ta mësojnë rrjedhshëm gjuhën norvegjeze, nuk u ofrohet mësim në gjuhë amtare. Ky qëndrim nuk ka qenë para 10 vitesh. Më parë, të gjithë fëmijët kanë pasur të drejtë të mësojnë në gjuhë amtare, pa dallim niveli gjuhësor. Në komunën ku shkolla ime i përket, mësimi në gjuhë amtare mbahet në orar të rregullt, e jo pas orarit të rregullt mësimor. Në orë të punës mësimore, punohet në grupe dhe pyetjet nuk janë kontrolluese por demokratike. Për çdo vit, mësuesi i gjuhës dhe i letërsisë shqipe, raporton me shkrim për suksesin e nxënësit dhe vazhdimin e mësimit të gjuhës shqipe për vitin e ardhshëm. Po ashtu, mbahen dy mbledhje prindërore në vit, për të dhënë një përmbledhje për mbarvajtjen e punës edukative me nxënësit. Pyetjet demokratike të përdorura në orët mësimore formësojnë dhe zhvillojnë kujtesën deri tek dhënia e përgjigjes. Vëmendja e vullnetshme është predispozitë për përceptimin e drejtë dhe të plotë e të gjitha vetive të të menduarit.

SHKOLLA E MËSIMIT PLOTËSUES TË GJUHËS SHQIPE NË OSLO

Prof. dr.Gani Banjska, tani i ndjerë, së bashku me mr. Qatip Halitin, në verë të vitit 1993, tubuan bashkatdhetarët dhe u pajtuan për një shkollë plotësuese në Oslo. Në fillim tubuan rreth 80 nxënës të grupmoshave të ndryshme dhe kështu filloi mësimi në gjuhën shqipe të shtunave dhe të dielave. Mësimi fillonte në orën 8:30 dhe mbaronte në orën 13:00. Pas një viti, në vitin shkollor 1994/’95 u mbajt një mbledhje e përgjithshme, përfshirë intelektualë dhe prindër për hapjen e shkollës shqipe dhe për themelimin e Lidhjes së Arsimtarëve Shqiptarë në Norvegji me seli në Oslo. Themeluesit e shkollës shqipe të mësimit plotësues “Naim Frashëri” ishin: prof. dr. Gani Banjska, Mr. Qatip Haliti, prof. Tahir Haziri, Bajram Gega, Selim Kukleci, Rexhep Kurtishi, Luljeta Kermendi, Ramush Zharku si dhe disa aktivistë. Të gjithë të lartëpërmendurit janë me kualifikim të përshtatshëm arsimor. Mësimi plotësues mbahej nga tri orë mësim në tri paralele. Me nxënësit punonin këta arsimtarë: Rexhep Kurtishi, Luljeta Kermendi, Antigona Qena dhe Nexhmije Mazrekaj. Puna mësimore në Oslo organizohej në tre nivele: në nivelin e ulët, të mesëm dhe të lartë. Numri i nxënësve rritej për çdo vit shkollor. Në vitin shkollor 2019/ 2020, numri i nxënësve ka arritur në 130. Vitet e fundit, me nxënës të shkollës shqipe janë duke punuar: Marlijenda Manaj, mësuese e gjuhës dhe letërsisë shqipe nga Fieri, Imri Trena, agronom nga Kacaniku, Mustafa Ibrahimaj, mësues i histories nga Istogu, Rexhep Kurtishi, mësues i gjuhës dhe i letërsisë shqipe nga Kumanova si dhe udhëheqës i drejtorit, Ramush Zharku, historian nga Kaçaniku. Imri Trena punon në shkollën shqipe që nga viti shkollor 1999/ 2000. Lëndët mësimore: Gjuhë shqipe dhe letërsi, histori kombëtare, gjeografi, art figurativ dhe art muzikor. Në kuadër të shkollës shqipe në Oslo, u formua edhe Shoqata Kulturore Artistike Shqiptare. Në bashkëpunim me organet dhe asociacionet norvegjeze, në mars të vitit 1998 u mblodhën ndihma financiare për krizën në Kosovë. Këtu u angazhua edhe Kryqi i Kuq së bashku me nxënësit dhe arsimtarët e shkollës. U organizuan festa dhe manifestime kushtuar atdheut dhe kombit shqiptar. Me veprimtari të kombit dhe kultures shqiptare u bashkangjitën edhe disa aktivistë norvegjezë: Berit Backer, Bjørn Pedersen, gazetari Lars, i cili ka qenë pjesëtar i UÇK – së dhe disa të tjerë. Veprimtaria e shkollës shqipe“ Naim Frashëri” në Oslo zhvillohet në bashkëpunim me shoqatën kulturore shqiptare “Rilindja” të udhëhequr nga Alush Balichi dhe Metush Bajrami. Kryetar i mëparshëm i kësaj shoqate ka qenë Rexhep Shehu. Shkolla shqipe është kurorëzimi i përpjekjeve të intelektualëve dhe bashkatdhetarëve atdhedashës. Kjo shkollë do të mbetet gjithnjë një dritë e pashuar për të gjithë brezat e shqiptarëve në Norvegji. Kjo shkollë ka ndikuar që edhe në qytete të tjera të mbahet mësimi shqip me arsimdashës.

MESAZHI JUAJ PATRIOTIK PËR SHQIPTARËT NË AMERIKË Kur flet gjuhën amtare, shkon drejt në zemër, kurse kur flet një gjuhë të huaj, shkon drejt në tru. Të ruash dhe të kultivosh gjuhën shqipe është sikur çelësi që përdoret për të hapur dyert dhe dritatret. Angazhimi i shqiptarëve kudo në botë për arsimimin shqip, përfaqëson faqen më të ndritur të histories sonë kombëtare. Uroj shëndet për bashkatdhetarët dhe punëtorët e arsimit në Amerikë, për punën e tyre të palodhshme për ndriçimin e kombit shqiptar. Të përkujtojmë me respekt e dashuri Federatën Mbarëshqiptare “Vatra”, e cila nga koha e Fan Stilian Nolit dhe Faik Konicës, ka shpërndarë rreze diturie dhe dashurie tek të gjithë shqiptarët. Përzemërsisht nga Norvegjia për vëllezërit dhe motrat tona në Amerikë.

JU FLET “Zëri i Arbërit” NGA NORVEGJIA

June 30, 2014 by dgreca

“Zëri i Arbërit” dëgjohet edhe në Zelandë të Re, Amerikë, Kanadë…kudo në Evropë e trojet shqipëfolëse./
E shenjëta REDAKSI E REVISTËS KOMBËTARE – DIELLI!
Të dashur bashkatëdhetar, shokë, miq, vëllezër…dëgjues!
Pasnesër është një datë e shënuar me shkronja të arta në Kalendarin
Historik të Botës Shqiptare dhe të neve në redaksinë e Radio “Zëri i Arbërit”;
Përkujtojmë 2 Korrikun e vitit 1990 kur delegatët e atëhershëm të Kuvendit
të Kosovës i thanë JO-në e madhe Serbisë okupuese…
Duke pasur parasysh këtë fakt dhe mijëra tjera para e pas saj, edhe ne pas
asaj golgote të cilën e pësuam, pas atij kalvari biblik…deshëm që sadopak të
bëjmë diçka për fëmijët tanë, bashkatdhetarët tanë fillimisht këtu në Norvegji e tani
kudo në botë; më 2 Korrik 2001 hapën radiostacionin që aq bukur simbolikisht
tingëllon, “Zëri i Arbërit”. Pikërisht në këtë datë për herë të parë u dëgjua fuqishëm
zëri Arbënor në etërin e Norvegjisë “Ju flet radio “Zëri i Arbërit” në valën FM 99.0 MHz”!
në radiostacionin regjional RADIO FOLLO i cili dëgjohej edhe 50 kilometra në
brendi të Suedisë…
Para kësaj përshëndetje në gjuhën e Perendisë, realizatori teknik i Radio Follos,
z.Per Sverre Egen, në fund të emisionit, kur duhej të fillonte programi shqip, informoj
mesa vijon dëgjuesit norvegjez: “Tani në vazhdim do dëgjoni premieren botërore, zërin
shqip për komunitetin shqiptar në Norvegji”…A mund të përshkruhen emocionet kur u
dëgjua HIMNI I FLAMURIT? Pastaj fjala hyrëse e redaktorit, informatat për Kosovën me
përplot plagë kur ende gjaku ishte i vreskët e më të dashurve tanë s`ua dinim as varret…
Pastaj, emisioni për fëmijë “E dua Atdhenë” dhe ato këngë me vlera dhe shprehjen e
bindjes sonë se: Kurr më s`do u prishet lumturia…ëndërrat e tyre! Pasuan këngët me
vlera për të rënët, fjalët e mendimtarëve të mëdhenjë, prezentimi i figurave të shquara
Kombëtare dhe në fund të orës së parë një pikë e mirfilltë humori,(dëshmi këto të cilat
ruhen në arkivin e radios me mijëra skedar edhe sot pas 13 vitesh).
Vitin e parë e filluam me vetëm një orë program;
Vitin e dytë me tre orë programe, kurse vitin e tretë me pesë e në nëntor të vitit 2003
me shtatë orë programe të drejtëpërdrejta…
Nga data e shenjët, 17 Shkurti, 2008, emitojmë program 24 orë për çdo ditë dhe ate
nga 5 e 6 orë drejtëpdrejtë me program edukativ ku pseudovlerat s`kan vend tash 13 vite.
Pasqyra e programeve ditore mesa vijon: për çdo ditë emisioni për fëmijë nga ora 20-
21;00 e pastaj “Mikrofoni i dëshirave të dëgjuesve” Nga ora 22:00 çdo ditë Kalendari
Historik i Botës Shqiptare dhe nga ora 22:00 – 02 pas mesnate temat kryesore në ditët
mesa vijon:
E hënë – Arkivi i radios dhe sa ju ka pëlqyer programi një javor i “Zërit…”
E martë – Sote radhën e ka…emisioni Ftesë në studio, me mysafir…
E mërkurë – Top lista e këndëve; folklorike, popullore, argëtuese…
E enjte – Fjala e bukur artistike,(deklamojmë vargje të Rilindasve e brezat të cilët
i pasuan dhe afirmojmë edhe pena të reja);
E premte – Kuizi i diturisë:22:00-24:00; 00:00-02:00 Programi i natës;
E shtunë – Mbrëmja gazmore dhe
E dielë – Programi me “Thesarët e odave shqiptare”, sajuar me anekdota, thënie
të mendimatërëve të mëdhenjë, satirë etj.
Ne në redaksinë e “Zërit të Arbërit” jemi duke e përgaditur librin monografik për
këtë medium i cili dëgjohet edhe në Zelandë të Re, Amerikë, Kanadë…kudo në
Evropë e trojet shqipëfolëse…ku do zënë vend mijëra letra…puna stafit dhe kontributi
i dëgjuesve i skalitur në skedar dhe shumë gjëra me vlera…
Këtë gëzim të papërshkruar deshëm ta ndajmë edhe me juve të dashur miq kudo që
jeni.
Me respekt, Imri TRENA, Kryeredaktor i radios