Imri Trena – Dielli

Imri Trena, themelues dhe kryeredaktor i Radiostacionit “Zëri i Arbërit” në Norvegji flet për Diellin e Vatrës New York në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja.

PANORAMA RADIOFONIKE NË KOSOVË NËN REPRESIONIN SERB

Unë kam pasur një dashuri të veçantë për radion që kur isha nxënës i shkollës së mesme, (1979) ku isha bashkëpuntor i disa emisioneve në Radio TV e Prishtinës. Po në ato vite edhe isha bashkëpuntor i radiostacioneve regjionale, Radio Ferizaj, si korrespondent nga terreni ndër vite dhe në Radio Gjilani. Për të përshkruar ato vite e sfida, duhet një vepër, por sfidë në vehte, ishte bashkëpunimi ndër vite me Radio Vatin dhe rreziqet të cilat i barta ato vite; sa unë, edhe më tepër miku im zotëri Refik Agushi. Ai udhëtonte nga Shkupi për në Ferizaj për çdo ditë, ngaqe kishte puntorinë, argjendëtarinë në Ferizaj. Ai më barte letrat për në redaksinë e radio Vatit në lagjen Nerez në Shkup. Në ato letra unë përshkruaja gjendjen e nderë e cila shkonte ditë e më tepër nga pika e vlimit që kulmoi me atë gjenocid në vitet 1998/99 që e vëreja sapo dilja nga shtëpia. Gjendje shtetërrethimi në të gjitha anët, arrestime, rrahje, burgosje e vrasje masive! Letrat ua dërgoja emisionit informativ i cili emitohej ora 18 e ku redaktohet nga z.Rexhep Memedi, ish- gazetar i Radio Shkupit e ato vite ishte përgjegjës i Radio Vatit; pastaj emisionit “Eureka”, të cilin shkurt e ka udhëhequr edhe znj.Radije Hoxha, por më gjatë znj.Lindita Bilalli. Unë në mungesë të pasaportës kurr s`munda ta vizitoj këtë redaksi e të takohem me ata njerëz që na u ishin bërë të afër e të dashur; por që aq shumë i ndihmova e rrezikova me z.Refik Agushi. Nga ish përgjegjësit e stafi lëre që kurr s`mora një të vetmin falënderim (z.Rexhep Mehmedit) i cili më është falënderuar disa herë, sepse aq shumë i kam kontribuar edhe në realizimin e emisioni; “Emisioni për fshat”, emitohej nga ora 11:00 çdo të dielë. I kam pas dërguar qindra këshilla profesioniste nga lëmia e bujqësisë dhe ato këshilla Ai m`i ka ruajtur dhe m`i ka dërguar në Norvegji përmes mikut të tij, Nehat Zharku. Edhe një detaj, sa jemi ne falënderues! Ishte gjendje lufte dhe kam shkuar njëher me tren në Han të Elezit në punëtorinë e personave të cilët ishin të afërt apo pronar të radio Vatit. Materialet, informatat flitnin për situatën e cila mbretëronte në Ferizaj, Kaçanik e rrethinë dhe ata në vend që të më falënderoheshin së paku, më thanë: -“Ti po na rrezikon me këto informata”! Ai po “rrezikohej”, ndërsa unë çuditërisht jo e aq më tepër që kurr një cent s`jam paguar nga ai radiostacion, dëshmi janë gazetarët e gjallë. Ato letra po të binin në duart e pushtetarëve, jam fort i bindur se s`do të isha në mesin e të gjallëve sot. Emrin e mbiemrin time e dinte vetëm Redaktori përgjegjës, e në emisionin “Eureka” shkruaja me pseudonimin “Besniku”, ndërsa në emisionin “Për fshat” me emër e mbiemër. Kam shpëtuar fatmirësisht nga shkaku sepse shoku im i fjalës dhe i besës z.Refik Agushin e kanë njohur doganierët, e kanë ditur se ai shkon në vendin e punës për çdo ditë dhe s`është kontrolluar në detaje. Më parë, po sidomos viteve 1989, e `90 kur u mbyllën RTV Prishtina dhe radiostacionet rajonale nga regjimi serb, i vetmi zë që na mbante gjallë ishin RTV shqiptar, Radio Tirana (ishte e penguar, por me mënyra të ndryshme e dëgjonin fshehtas). E dëgjonim tek të afërmit ku kishim besim të plotë, e veçmas tek ata të cilët i kishin shtëpitë majë kodrave, përndryshe pengesat ishin shumë të mëdha. Nëse ziheshe duke dëgjuar mediat e lartë përmendura, cilësoheshe si nacionalist e irridentist dhe përfundojë menjëherë në burg. Pastaj aty pasonin rrahjet, maltretimet, dënimet me dhjetëra vjet burg e në shumë raste edhe me mbytjet me torturë.

SI FILLOI TRANSMETIMET RADIO ZËRI I ARBËRIT NË NORVEGJI

Unë mbërrita në Norvegji më 30 maj 1999 si refugjat lufte, së bashku me 9 anëtarë të familjes. Atje në Kosovë përjetova terrin informativ. Këtu sapo erdha, më dukej se më çonte peshë malli për Atdhe (Shqipëri e Kosovë). Gjuhën, asnjë fjalë, as anglishten se njihja! Në vitin 2001 kuptova se ishte një radiostacion regjional në afërsi, qytezën ku jetoja. Jetonim në një strehimore, mbi 350 shqiptar, familje të traumatizuara, me plagë në shpirtë e zemër; fëmijët kishin dalë nga binarët e jetës; Në Oslo e komunat për rreth ishin edhe dhjetëra strehimore tjera me shqiptarë të sapo ardhur nga lufta. Në fillim të muajit qershon me një përkthyes shqiptar shkuam në Redaksinë e Radio Follo (radiostacion regjional) dhe iu tregova qëllimin. U habitën, pse?! Gjendshmëria ime dha fryt; iu tregova për njerëzit e sapo ardhur, s`kishte parabola ato vite; s`kishim nga të informoheshim. Më thanë përgatit një emision prej një ore! Ku, si e me çka me përgaditur? Me një kasetofon të hedhur betohem në deponi mbeturinash, kam inçizuar një orë program: Himnin Kombëtar, Fjala ime hyrëse, emisioni informativ, emisioni për fëmijë, pikat muzikore me tematikë atdhetare, prezantova Shote dhe Azem Galicen, disa fjalë të mendimtarëve të mëdhenjë, fjalë të urta dhe një pikë humori e programi i parë prej një ore. E dërguam në studio audiokasetën, ai përkthyesi ua përkthente përmbajtjen e programit. Kryeredaktori Kjel Mathisen dhe Redakori Jan Vidar Magnusen mbetën të mahitur. Skema programore ishte e stërngarkuar, më thanë diku në vjeshtë me emituar programin e parë. Me lutjen time që të fillojmë më 2 Korrik (dita kur më 2 Korrik, 1990 në Kosovë ishte publikuar Deklarata e Pavarësisë), ëndërra m`u realizua. Fillova i vetëm, pa asnjë përkrahje dhe madje kishte të atillë edhe që më penguan, s`dua të merrem me emrat e tyre, i din mërgata shqiptare këtu. Tërë barra që nga dita e themelimit ra mbi mua dhe me pak gjumë e shumë punë, Radio Zëri i Arbërit filloi të pushtoj votrat shqiptare në mërgatë e në atdhe. Në vitin e pestë, me transmetimin e programit edhe në valët e internetit duke iu falënderuar bashkëpuntorit, z.Afrim Aliu nga Kumanova, Zëri Arbërit pushtoi botën shqiptare. Pastaj për punën tonë shkruan edhe krijuesit e gazetarët si; Shaban Cakolli, profesori Sabit Abdyli, gazetarët e veprimtarët si; Haxhi Muhaxheri, Berat Luzha; korrespondeti nga Kosova, veprimtari Shaban Çupi, gazetari në pension z.Rexhep Memedi nga Shkupi (të cilit ndër vite i kishim kontribuar në Radio Vat). Data 2 korrik është datë historike për stafin e shqiptarët në Norvegji, për ata të cilët ia dinë vlerën. Radio Zëri i Arbërit është radio ndër të rrallat në mërgatë ku me asnjë çmim s`toleroi e as nuk lejon të emitohen pseudovlera, këtë e dinë më së miri dëgjuesit. Radio Zëri i Arbërit që nga fillimi mbeti po i njëjti dhe kurrë se humbi shkëlqimin e dëgjueshmërinë, edhe pse nga mërgata shqiptare në Norvegji s`u ndihmua me asgjë tash e 20 vite. Në Shoqatën Kulturore Shqiptare «Nëna Tereze» në Ski iu është përgadit studioja ku pritet të kalojmë (ndoshta këtë vit, në vitin jubilar të 20-tin të ekzistimit). Çmimet? Mjaftojnë falënderimet e dëgjuesve tanë! Më e vlerësuara prej nesh, dy herë përmendja në Kalendarin Historik të Botës Shqiptare në Radio Tirana; Mirënjohja nga Republika e Kosovës, Ministria e Diasporës, më 2014; Mirënjohja nga Lidhja e Shkrimtarëve dhe Krijuesve Shqiptarë në Gjermani më 3 qershor, 2012 nga z.Martin Çuni; Mirënjohja nga Shoqata e Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptar ”Papa Klementi XI Albani”, në Suedi nga z.Hysen Ibrahimi; Mirënjohja nga Ambasadori i Republikës së Maqedonisë, i cili ishte i akreditur në Mbretërinë e Norvegjisë, z.Enver Abdullahu, portreti i shenjëtores Nëna Terezë; Biblioteka Popullore e Ferizajt, z.Enver Zhinipotoku; Revista ”Doruntina” nga z.Ragip Rama etj. Mbi të gjitha, pjesëmarrja në Konferencën e parë Mbarëkombëtare e Radiove në Prishtinë 12 e 13 shkurt 2015. Mirënjohja edhe më e lartë ura lidhëse me Radio Tirana çdo të dielë nga ora 20:30 me emisionin “Larg&Afër” e z.Jaho Margjeka; pastaj Radio Kosova, emisioni ”Më Afër” e z.Demir Reshiti; Radio Liria në Austri me z.Haxhi Muhaxheri; më parë me Radio Dukagjinin, z.Feim Kurhasanaj e RTV ”Zëri i Kosovës në Kopenhagën që nga fillimi e ditët e sotme; z.Ibrahim Xhemajli, z.Ixhet Lutfiu etj. Me radiostacione në internet (i kemi ndërpre bashkëpunimin ngaqe s`emitojnë vlera, por pseudovlera). Këto të fundit, i kanë bërë dëme të pariparueshme Kombit, sepse kanë indokrinuar të rinjë me pseudovlera dhe programe boshe; programe me fjalë koloare rrugësh ku si kushtohet kujdes as gjuhës, as kulturës. Ndihmat fare të pakta na kanë ardhur nga dëgjuesit mërgimtar. Me ato pak ndihma kemi botuar librin monografik. “Me Zërat arbënor të Radio Zëri i Arbërit”, korik, 2014; kemi blerë paisjet për studio të cilat kërkojnë të renovohen shpesh sepse 24 orë transmetohet program (drejtëpërdrejtë nga ora 20:00 – 01:00) për çdo ditë, 1738 orë programe të drejtëpërdrejta në vitin 2020 (viteve tjera edhe më shumë). Sa i përket ngjarjeve të Kombit, s`ka asnjë radiostacion tjetër që i përkujton si Radio “Zëri i Arbërit” tash e 20 vite. E them këtë me plot përgjegjësi, si Kryeredaktor i këtij mediumi. Le të del dikush e le ta demantoj këtë të dhënë, e jani urdhëroni e kontrollojeni Arkivin e Radios se si i kemi renditur e përkujtuar ato; po tek e fundit i kemi dëgjuesit dëshmitar, kjo na mjafton. Kanë kulmuar nga Shpallja e Pavarësisë së Kosovës, 17 shkurt, 2008; Pranimi Shqipërisë në NATO e ngjarjet tjera. Kurse, sa i përket politikës dhe temave me konatacion fetar, ato s`kan zënë vend e kurr s`do t`iu kushtojmë vend në programet tona. A pak po kanë dëgjuesit programe tjera të kësaj natyre madje në dhjetëra media ”prestigjioze” ku jo rrallë herë janë edhe neveritëse, ky është mendimi im personal dhe pse të mos e them haptazi? Mërgata shqiptare ka probleme tjera më qenësore; mjafton asimilimi brezit të ri për të cilët pak kush brengoset në shtetet tona.

PROGRAMET MË TË RËNDËSISHME TË RADIOS ZËR I ARBËRIT

Programet më të rëndësishme të radios “Zëri i Arbërit” janë: Emisioni për fëmijë – “E dua Atdheun” një emision që sajohet me këngë të përzgjedhura për më të dashurit tanë, fëmijët; rubrikat tjera interesante si: të flasim bukur gjuhën shqipe, këndi recitatorëve, bisedat me fëmijë dhe përralla për fëmijë. Emisioni tjetër radiofonik “Mikrofoni i dëshirave tuaja” një emission ku priten kërkesat muzikore ku mund të telefonojnë dëgjuesit dhe t’i pëshëndesin më të dashurit e tyre; të shkruajnë në dritarëzen e radios; në tel mobil e celular dhe skype. Një tjetër emision që transmetohet në bashkëpunim me radio Tiranën në Shqipëri është “Kalendari Historik i Botës Shqiptare” në këtë emision përmenden ngjarjet më të rëndësishme nga e kaluara jonë e dhembshme, por edhe e lavdishme e kombit shqiptar.

ARKIVI I RADIO “ZËRI I ARBËRIT”

Punën tonë serioze dhe me një përkushtim të veçantë e bënë edhe Arkivi i pasur i radios që nga programi i parë historik, i datës 2 Korrik, 2001. Për secilën ditë këtij Arkivi i shtohet nga një rreze dritë, emisionet e emituara, emrat e kontributi dëgjuesve për secilën ditë. Pjesa e parë i kushtohet programeve të emituara brenda javës e cila mbetet pas nesh (kontributi dëgjuesëve); Pjesa e dytë dëgjuesit mund të lajmërohen apo shkruajnë për vërejtjet e sygjerimet për programin e radios; Pjesa e tretë dhe e fudit – emitimi i programeve të emituara, intervistave e thesarëve me vlerë. Me interesim priten edhe Top lista e këngëve(qytetare, argëtuese, popullore e folklorike, ditëve të mërkura). Fjala e bukur artistike ditëve të enjte, Kuizi i diturisë ditën e premtë, emisioni «Thesarët e odës shqiptare» të shtunave…mbrëmja gazmore e së dielës. Plane konkrete tjera s`kemi, na mjaftojnë këto programe t`i mbajmë siç duhet ku dëgjuesit i kemi shembull për të gjitha mediat tjera, më të paktë numerikisht, por neve kjo s`ka brengosë aspak. Më mirë pak dëgjues e dinjitoz se sa shumë e me pasur mosmarrëveshje ata mes vehte e me u reflektuar negativisht edhe në mundin dhe ecurinë e punës sonë. Falënderojmë publikisht redaksinë e Diellin e Vatrës në New York duke iu uruar shumë suksese në misionin tuaj shumë të vështirë, por edhe fisnik edhe në vitin e ri 2021.

ÇASTE ME MIKUN IMRI TRENA ME RASTIN E THEMELIMIT TË KUVENDIT TË KRIJUESVE SHQIPTARË NË MËRGATË

Shkruan: Shaban CAKOLLI/

Me organizimin e takimeve qoftë kulturore,qoftë letrare,ndoshta pësojmë një humbje materiale,lodhëje,por fitojmë një pasuri shpirtërore. Duke shfletuar shumë nga librat na ka rënë të lexojmë krijimtari shumë me vlera,krijimtari të mirëfillta,andaj duke lexuar ato vlera,shpesh sikur e kemi pyetur vetën;Kush është ky krijues,madje krijimtaria e tyre e pasur na ka shty të mendojmë si duken këta krijues,jemi munduar të studjojmë personalitetin e tyre?!!!Megjithatë na ka rastisur që nëpër tubime letrare të njihemi me shumë miq krijues të cilët i kemi lexuar,por nuk i kemi pa e njohur më parë.Nuk ka asnjë dyshim se arti është forma më e mirë eqë i bashkon njerëzit artdashës.Ka dhjetëra e dhjetëra vite prej kur e kam lexuar një mik krijues,e kam lexuar në publicistikë,në prozë e poezi,jam shoqëruar çdo natë me zërin e tij të ëmbël e të ngrohët,pasi administron afro trembëdhjetë vite një radio shqiptare në Norvegji,po deri më tani nuk kisha pasur rastin të shihem me te,të i shtrëngoj duart me te,të përqafohemi me te,e ky ishte miku ynë i çmuar,shkrimtari,poeti,publicisti,mësuesi dhe kryeredaktori i Radio “Zërit të Arbërit”,zotëriu Imri Trena.Sa e sa herë kisha ëndërruar të e takoj,e në fund këte na e mundësoj arti letrar.Asociacioni për themelimin e Lidhjes së Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë,i organizuar në Koblenz të Gjermanisë,ishte porta që na bashkoj Aty u shpalosën, mes tjerash edhe forma e organizimit dhe veprimit të krijuesve në mërgatë. Fatbardhësisht krijuesit tanë në vendet jashtë atdheut janë të shumtë dhe paraqesin vlera prezantuese para të tjerëve krahas kombeve tjera. Këtu ne duhet të bashkojmë forcat në hulumtime kulturore në gjithë globin që ta shpalosim të vërtetën shekullore të historisë e kulturës kombëtare.Për këtë qëllim kishin ardhur anë e kënd krijuesit tanë që ndodhën kudo në mërgatë:Sadie Kryeziu (GB), Flora Borovina (RKS), Shenida Bilalli (KRO), Adem Demaçi(RKS), Silva Tërnava (Zelande e Re), Sevëme Fetiqi (D), Besim Xhelili (A); : Imri Trena (N), Rita Saliu (SHBA), Selvete Tërstena – Halili (D), Gonxhe Letmi – Begisholli (D), Hazir Mehmeti (A), Dr. Zejnepe Alili – Rexhepi (Tetovë), Besnik Camaj (CH) dhe Drita Nikoliqi Binaj (Vojvodinë),Ragip Rama(D),Valdete Berisha(BGJ),Avni Bellaina,Martin Çuni,Pal Sokoli poashtu nga Gjermania,e të tjerë….

Aty takova mikun tim të dashur e fisnik z.Imri Trena,këtë njeri me gjene fisnike ,gjene këto të cilat i kanë hapur shtigje në çdo hap të nisur,asnjëherë nuk u përul dhe dallgët e jetës i kaloj me krenari e dinjitet.

Të qëndroje me Imri Trenën ishte njësoj siukur kur e lexon,njeri i ngrohët,i dashur,plot dinjitet me një krenari njerëzore.Do të doja edhe shumë të bisedoja me te,madje nuk do të ngopeshim edhe po të bisedonim me ditë të tëra,por agjenda e punës së kuvendit ishte e ngjeshur,herë-herë ia dilnim të bisedonim në mes pauzash,në takim darke,edhe ate nën zhurmën e tingujve të muzikës,pas takimit të kuvendit.

Biseduam e rrahëm shumë tema kur na u dha mundësia,për krijuesit,për rininë,për shkollat shqipe në mërgatë,për privilegjin që na u dha të njohim krijuesit,të cilët nuk i kishim njohur më parë.Ai fliste bukur,ëmbël,qetë,me thjeshtësi,biseda këto të cilat më lanë mbresa,të cilat do i mbajë mend nëpër vitet e mia.Imri Trena është njeri i dashur,mik i shqiptarëve në çdo shtëpi shqiptare,ku zëri i tij në valët e radios

“Zëri i Arbërit” ka përmbushur kërkesat e çdo familje shqiptare,kështu kisha menduar me kohë,edhe kur nuk ishim njohur,kështu e vërtetova se kisha vlerësuar mirë.Imri Trena është edukator i mirë,ai në baza vullnetare ka punuar në shkollat shqipe në Gjermani dhe ka edukuar gjenerata të tëra të fëmijëve tanë mërgimtarë.Imri Trena përfaqson edhe LSH në Norvegji,ai na njoftoj edhe për aktivitetet e LSH atje

Dëshira ime është të arrijmë qëllimet tona sa i përket krijimtarisë e cila na ka lidhur të jemi sot këtu,thotë miku Trena.Shembuj të organizimeve tjera të mirëfillta të krijimtarisë në Norvegji kemi si nga komuniteti pakistanez,indian,kroat e shumë komunitete tjera.Edhe ne shqiptarët duhet të zëmë këtë hap,krijimtaria jonë duhet të i shërbej kombit,të jetë e mirëfilltë,të stërvisim në këto fusha rininë tonë të mërguar,ky do të ishte qëllimi fisnik i shpëtimit të rinisë sonë,i freskimit të kryesive tona me njerëz të rinjë,të u rrijmë pranë,të ju prijmë atyre ku paraqitet nevoja,të stërviten ata,të fitojnë eksperiencë dhe këtë eksperiencë dikur të e bartin në vendlindjet e tyre.Kisha dashur që nga ky kuvend të dalim me rezultate konkrete qëllimet i kemi të qarta,e dijmë për se jemi deleguar nga baza,na pritin vlugje punësh,kemi këtu

veprimtarin e kombit bacën Adem Demaçin,zonjën shumë të nderuar Flora Brovinën dhe mendimet e tyre janë udhërrëfyese për neve dhe shumë të mirëpritura,thotë miku ynë Imri Trena.Miku ynë Trena foli

edhe për LSHAKSH në Gjermani,siç tha se ata kanë dëshmuar se kanë përvojë,kanë radhitur suksese,prandaj konsideroj të udhës që kësaj radhe të shkojmë pas tyre,sepse secilit nga ne do të na vjen radha të sprovohemi e të dëshmojmë vehtën.Më e keqja do të ishte nëse themi:Nuk pajtohemi me juve,po as ne s´po dijmë se çka po kërkojmë!Kështu mendonte miku Trena,edhe pse kështu nuk mendonin të gjithë,por ashtu u bë si thoshte miku Trena,kryesia e Kuvendit u zgjodh nga krijuesit tanë që veprojnë në Gjermani:Hasan Qyqalla,Fran Tanushi dhe Mentor Thaçi.Po miku Trena është njeri i cili njeh dhe pranon vlerat e të tjerëve,andaj vlerat e tij janë të pranuara nga ne.

Imri Trena

Imri Trena u lind më 1961 në fshatin Begrace të Kaçanikut. U diplomua në Fakultetin e Bujqësisë në Prishtinë. Në vitin 1999 migroi në Norvegji, ku jeton dhe vepron sot. Është themelues dhe kryeredaktor i Radiostacionit “Zëri i Arbërit”. Është arsimtar i Shkollës Shqipe në Oslo, që nga viti 2000. Është anëtar i Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës dhe ka botuar këto vepra: “Buzëqeshja e tretur”, “Plagë në zemër”, „Shtegtimi i shqipeve”, “Prapa grilave”, “Kosova ime e madhe”, “Andej është Kosova”, „Rruga e hidhur”, “Dhembje e lot”, “Në Kampin Bjonerbek”, “Aromë manushaqeje”, “Mall i (pa)shuar” dhe “Me zërat e Zërit të Arbërit”.

Poezitë e tij janë perfshirë në disa antologji dhe janë përkthyer në disa gjuhë.Imri Trena ,shkruan në poezi dhe prozë,shkrimet e tija kanë mundur të u qëndrojnë kohërave.

Pa hyre ne ne detaja, nga se nuk i dilet dot,takimi i “Krijuesve Shqiptarë në Mërgatë,per ne ishte shenjëtri,falë organizuesëve e krijuesve të artit,kësaj radhe arti na bashkoj.Thonë,mali me mal nuk takohen,por njeriu me njeriun piqen,aq me krenari kur jemi vllezer te nje gjaku.

E me ne fund , kudo të buzëqeshur,në kuvend,darkë,orë letrare,valle e muzikë,shiheshin fytyra të ndritura intelegjente të krijuesve,të cilët lenin të kuptonin se ishte privilegj për secilin të njihen me këta njerëz të artit.Kënaqësia ime e madhe ishte takimi me poeti n tonë të çmuar e të dashur,mikun Imri Trena.

Biseda me te ishte vellazerore,miqesore e cilter e thjeshte,me humor e fjale mjalti ,që janë futur thell në zemrën tonë,të cilat kurrë nuk do të shkulen nga rrënjet e kujtesës.

“ZËRI I ARBËRIT”, ZËRI I SHQIPTARËVE NË NORVEGJI

ARTI NA BASHKOI