Orest Çipa/
Në këtë anë të botës, këtu në lagjen Pelham Parkway, për më shumë se 35-vitesh, shqiponja e shqipeve të Bronx-it, lartësohet bindshëm me një krenari llaftaritëse, seriozitet imponues e fisnikëri të kulluar.
Kjo shenjë e shenjtë e kombit tonë, është dëshmitare e ç’do fryme shqiptari që i ka rënë udha apo jeta e ka përplasur në këtë rrugicë “ëndrash” amerikane.
Ky flamur, flamuri shqiptar, ndoshta, nuk është flamuri më i vjetër që është “qëndisur” me kaq shumë atdhedashuri por me siguri është ndër më jetgjatët në shtetin e New York-ut.
Me shikim nga lindja i derdhur në një fushë të kuqe gjaku me shqiponjën e zezë dykrenare në mes, me krahë të hapur anash, secili krah i shqiponjës ka 9 pendë e bishti ka të grumbulluara në tufë shtatë pendë, këtë ditë të ngrohtë nëntori, flamuri të jep ndjesinë e të qënit në dheun tonë.
Ka gjasa se këtu, mëhalla më e madhe e shqiptarëve të këtij shteti, është krijuar nën “mburojën” dhe “bekimin” e këtij simboli mistik i cili ka një peshë të veçantë në ndërgjegjen tonë patriotike.
Pak hapa më tutje, ndodhet Mother Teresa Way (rruga “Nënë Tereza”), në veri-lindje jo shumë largë nga shqiponja, është Fan Noli Way ( rruga “Fan Noli”), në këtë hapsirë fizike, në një kohë shumë të shkurtër janë hapur disa shkolla në gjuhën shqipe, dyqane me artikuj të ndryshëm ushqimore nga vendi ynë, zyra biznesi e restorante me ushqim tradicional shqiptar, kafene dhe organizata kulturore nga treva të ndryshme të atij guri matanë oqeanit.
Në këtë lagje, vite më parë nisi botimi i gazetës “Illyria” e sot vazhdon të botohet gazeta më e vjetër shqiptare në ekzistencë të pandërprerë, gazeta “Dielli”.
E më në fund, amaneti shkoi në vend!
Uratës së flamurit ju thurr edhe një “jetë” tjetër, Gjergj Kastrioti Skenderbeu Way ( rruga “Gjergj Kastriot Skënderbeu”).
Ishte ora 9-të e mëngjesit, unë u afrova tek kryqëzimi i rrugëve “Lydig Ave” dhe “Barnes Ave”, aty ku pikërisht kisha lënë vendtakimin me “Baba”-Xhemën dhe Isën për të mësuar më shumë rreth historisë së shqiponjës së shqipeve të Bronx-it!
Xhema është flamurtari i vetëm shqipar (zanat i rrallë që do ndjenjë e shpirt të fortë burri) që njoh sot për sot këtu në Amerikë por edhe në Shqipëri.
-“Tungjatjeta shqipe” ! – Bertiti Xhema me një zë kumbues e pas tij, me një zë më të embël plotë mirësjellje, Isa më tha “mirëmëngjes”!
Ndërsa unë për t’ju bërë qejfin të dyve jua ktheva: “ Tungjatjeta “Baba i flamurit”, “Ku je or Isë Boletini”!
Xhema qeshi me të madhe, saqë për një çast më ngjau se do ti shpërthente zemra nga gëzimi për këtë vlerësim që i bëra lidhur me detyrën e shenjtë që ai mbart mbi supe prej vitesh.
Për ti ngacmuar pak, ju drejtova të dyve dhe u thashë: -“Ore ju të dy jeni nga Kosova ç’lidhje keni me flamurin tonë, ju keni tuajin”?!
Xhema nuk foli, ndoshta nuk më dëgjoi mirë, ndërsa Isa e kishte përgjigjen në majë të gjuhës.
-“Shqiponja është e juve prej poshti, ndërsa gjaku ã i joni”- tha dhe më përqafoj.
Me Babën (“baba” i thërasin të gjithë fëmijët e lagjes, shqiptar dhe amerikanë) isha takuar disa herë dhe kishim kuvenduar pak fjalë informuese, ndërsa Isa ishte mik i një mikut tim i cili më mahniti me shqipen e tij, ai zotëronte batutat dhe thënie tipike të baltës sonë, ndonëse në SHBA kishte ardhur 2-vjeç.
Pasi shkëmbyem disa mirësi zakoni me shtrëngime të shpeshta duarsh, Isa nisi të më tregojë historinë e flamurit të parë në këtë lagje i cili kishte qënë në murrin e pallatit që shfaqej përballë.
“Te ky pallati që sheh para nesh, kanë jetuar disa familje shqiptarësh nga Mali i Zi, dhe dy familje të ardhura nga Kosova. Flamuri i parë është bërë pikërisht aty tek ai këndi (ma tregoj me gisht), diku nga vitet 70-të, nga dy djem me orgjinë nga Gjakova. Kishin probleme me të zotin e pallatit sepse ai j’ua fshinte shpesh. Pronari e fshinte ditën ndërsa djemtë tanë e bënin sërish natën. Kjo histori vazhdoi për disa vite, derisa u bë këtu që është tani”-tha Isa.
Ndërsa Xhema shoti se midis viteve 1975-së dhe 1988-të (nuk ishe shumë i sigurtë) pati disa fatkeqësi, dhe për nder të këtyre shqiptarëve u bë ky flamur.-“Tek kjo vendndodhje që jemi tani, ka humbur jetën një djalosh, por në këtë rrugicë për çështje nderi kanë humbur jetën edhe disa shqiptarë të tjerë, kështu që vendosëm të bënim këtë flamur për kujtimin e tyre. Qysh kur bëmë këtë flamur, ka pasur ngjarje shumë të mira. Ka qenë ogur i mirë! Nuk e kishim menduar por u kthye në vendtakim për të gjithë që vinin nga vendlindja”-tha ia.
Po këtë flamur, a kanë dashur t’jua heqin ndonjëherë apo ta zhgaravisin?
-Po more, edhe këtu kemi pasur shpeshherë probleme, kanë dashur për ta fshirë por i kemi dalur për zot. E dinë të gjithë në Amerikë se neve shqipeve të Bronx-it më mirë të na marrësh jetën se të na marrësh flamurin tonë.
Sa herë në vit e rifreskoni me bojë flamurin?
-Dikur ne ziheshim kush ta bënte me të kuqe fushën apo më të bukur shkabën, ndërsa tani jam vetem unë. Vetëm kam mbetur ! Më ndihmon dhe djali por në përgjithësi jam vetëm unë. E lyej një hërë në dy vjet.
Po pse ke vendosur të merresh me këtë punë?
-“Nuk di të bëjë asgjë tjetër”- tha Isa dhe në të qeshur e sipër na shkiti me justifikimin se ishte von për trenin.
Ndërsa, Xhema mu kthye me një seriozitet të ashpër malësori dhe tha: “Po nuk u morra me flamurin me ca të merrem”?!
-Po kur nuk je ti këtu kush e ka për detyre të kujdeset?
-Unë jam këtu në të katërta anët e kësaj rruge nga mëngjesi në darkë. Para tre vjetësh e kam bërë flamurin dhe një herë më të madh se ishte. Po nuk isha unë është detyra e të gjithëve! Të gjithë e dinë ç’farë do baba kur nuk është këtu.
-Po kur të vdesësh ti?
-Unë do vdes një ditë po ky flamur s’ka për të vdekur kurr! Kur të iki unë, djali im do kujdeset për të e pas tij, djali i djalit e kështu me rradhë ,deri sa të kemi frymë në breza!
