Hermann Hesse 1877 . 1962/
Hermann Hesse (Calw, 2 korrik 1877 – Montagnola, 9 gusht, 1962) ishte shkrimtar, poet, aforist, filozof, lindur në Gjermani, piktor zviceran, nderuar me Çmimin “Nobel” për Letërsi në vitin 1946.
Prodhimi i tij, në vargje dhe prozë, është shumë i gjerë; ka pesëmbëdhjetë përmbledhje me poezi dhe tridhjetë romane dhe koleksione të shkurtra me histori. Romanet e tij më të famshme janë Peter Camenzind (1904), Gertrud (1910), Demian (1919), Siddhartha (1922), Steppenwolf (1927), Narcissus dhe Goldmund (1930) The Glass Bead Game (1943) .
Veprat e tij pasqyrojnë interesin e tij për ekzistencializmin (sidomos Schopenhaueri, Nietzsche dhe Heideggeri), spiritualizmin, misticizmin, jo më ​​pak se filozofia lindore, veçanërisht hinduse dhe budiste. [2]
Në vitet ’60, duke u frymëzuar nga kritika e tij për konsumizmin dhe kapitalizmin amerikan, qe pikërisht në Shtetet e Bashkuara që Hesse u bë një autor kult, pas vdekjes së tij, midis pacifisteve të rinj të rinj dhe hipive të cilët refuzonin Luftën e Vietnamit dhe materialitetin e shoqërisë perëndimore, por edhe komunizmin sovjetik. [3] Së bashku me Thomas Mann dhe Stefan Zweigun, Hesse është shkrimtar i gjuhës gjermane të shekullit XX më i lexuari në botë, përkthyer në më shumë se 60 gjuhë dhe rreth 150 milionë kopje të shitura në të gjithë botën. [3]

Nuk mjafton vetëm të përçmosh luftën, teknikën, ethet e parave, nacionalizmin. Duhet të zëvendësojmë besimin idhujve të kohës sonë. Kjo është ajo që unë kam bërë gjithmonë: në ujkun e Stepës janë Mozarti, të pavdekshmit dhe teatri magjik; në Demian dhe në Siddharthën të njëjtat vlera, vetëm me emra të ndryshëm. »
(Hermann Hesse, nga libri i poezive të krizës: nga faqet e një ditari)

NË MJEGULL

E çuditshme, të endesh në mjegull!
Tё vetmuar janё çdo kaçube dhe gur,
as pemët s’e shohin njëra-tjetrën,
secila qëndron e vetmuar.

Plot miq më dukej bota,
kur jeta ime ish e qartë ende;
tani që bie mjegulla
nuk shoh më nga miqtë asnjë.

Asnjë, që errësirën s’e njeh,
nuk është i urtë, sigurisht,
që lehtas dhe gjithnjë
e ndan atë nga të gjithë

E çuditshme të endesh në mjegull !
Të jetosh, vetmi, do të thotë.
Asnjë qenie s’e njeh tjetrën
Secili i vetëm është në botë.

DITË ME ERË QERSHORI

Kushtuar Friz Brun

I sheshtë liqeni si kristali –
nga era, mbi rrëpirë, valëzon lehtas,
i argjendti, bari,

Në ankthin e një vetmie mortore
Lëkundet një varkë,
dhe erërave qan me të madhe.

Nga bregu njё dallgёzim
mes tingullit të kosës dhe erës së barit
(O, nostalgji) nё bregun tjetёr arrin.

POETI

( i kushtohet Hilde Schoeck )

Vetëm mua të vetmuarit
më shkëlqejnë yjet e pafundmë të natës,
mërmërit burimi shkëmbor këngën e tij magjepsëse
vetëm mua të vetmuarit,
më tërheqin hijet koloristike
të ëndrrave të reve pluskuese mbi fusha.
S’m’u dha as shtëpi, as tokë,
as pyll, as zonë gjahu, as zanat,
imja është ajo që askujt s’i përket,
imja është rrëkeja gurgulluese prapa perdes së pyjeve,
imi është deti i tmerrshëm,
të miat cicërimat e lojërave fëmijërore,
të mitë, lotët dhe këngët e të dashuruarve të vetmuar në mbrëmje.
Të mitë janë edhe tempujt e zotave,
imi zabeli i shenjtë i së shkuarës.
Dhe jo më pak harku i kaltër i tymit
është atdheu im i kulluar:
shpesh i bërë me flatra nga malli,
shpirti im ngrihet të studiojë të ardhmen e njerëzimi të bekuar,
dashuri, triumfuese mbi ligjet, dashuri nga populli në popull.
Të gjithë unë i gjej fisnikërisht të shndërruar:
fshatarin, mbretin, tregtarin, turmën e zellshme, bariun e kopshtarin
dhe të gjithë ata festojnë falas festën universale te së ardhmes.
Vetëm poeti mungon,
ai, soditësi i vetmuar,
ai, epifora e nostalgjisë njerëzore dhe i përfytyrimit të zbehtë,
për plotësimin e të cilin jo e ardhmja, jo bota ka nevojë.
Shumë kurora thahen mbi varrin e tij
por kujtimi për poetin është përhapur kudo.

MOTRA VDEKJE

Edhe tek unë do të arrish një ditë,
mos më harro, të vish tek unë
këputen prangat
dhe mundimi do të ketë një fund.

Dukesh ende larg dhe e huaj
motër vdekje, ti,
si yll i ftohtë qëndron
mbi fatin tim tani.

Por një ditë do të bëhesh e afërt,
e mbushur do jesh me zjarr.
Eja e dashur, jam këtu,
jam yti, merrmë në varr.

SHTATOR

I trishtuar kopshti!
i freskët zbret mbi lulet shiu.
E heshtur dridhet stina e verës,
nga fundi i saj duke anuar vetiu.

Shtrihen gjethet e arta
nga akacia e madhe mbi shesh.
Qesh e shtangur dhe e zbehtë vera
brenda ëndrrës së saj që vdes.

Vonohet midis trëndafilave
për paqen e saj duke menduar
mbyll lehtë sytë e mëdhenj
nga mundimi të rënduar.

LAMTUMIRË, BOTË

Shtrihet bota në thërrime
e deshëm shumë një kohë,
tani edhe vdekja ne
nuk na tremb më jo.

Bota nuk përbuzet,
e egër dhe e larme është ajo,
magjirat e vjetra vdesin
ende japin shpirt rreth vetes ato.

Duam të ndahemi mirënjohës
nga loja e saj pa kufi
na dha gëzim dhe mundim
na dha dhe shumë dashuri.

Lamtumirë botë,
bëhu prapë e bukur plot shkëlqim
ne jemi të gëzimit tënd,
e të ngopurit mundim.

1944

TRISHTIM

Ata që ende digjeshin dje
i janë kushtuar vdekjes vetë,
lulet mbi lulet bien
nga pem’ e trishtimit si fletë.

I shoh të bien e të bien
si dëborë mbi shtegun tim,
hapat nuk ushtojnë më
e fundit heshtje po arrin.

Qielli s’ka më yje
s’ka dashuri më zemra aspak
hesht largësia opake
bota bëhet shkretëtirë dhe plakë.

Kush mund ta mbrojë zemrën
në këtë kohë me ashpërsi?
Bien lulet mbi lule
nga pem’ e trishtimit tani.

1944

DIELL MARS

E dehur nga ngrohtësia e parakohshme
një flutur e verdhë vërtitet mbi lulet.
një plak ulur në dritare
i kërrusur përgjumet.

E joshi të këndojë një kohë
brenda blerimit të pranverës
por mbi flokët e tij dalloi
pluhur rrugësh të ngritur prej erës

Veç pema në lulëzim
dhe flutura e verdhë
paksa të plakura duken
por janë pёrsёri siç’ishin njëherë.

Ngjyra dhe kundërmimi
tepër të hollë dhe të lehtë janë,
më e ftohtë është drita,
dhe ajri që thithim më i rëndë.

Gumëzhin pranvera nga bletët
kënga e tij më e këndshme sakaq
blu dhe i bardhë harkohet qielli
ku zhduket flutura e artë.

I FEJUARI I RI NË NJË MANASTIR ZEN

Gjithçka është gënjeshtër dhe iluzion,
E vërteta e pashprehshme ёshtё natyrisht:
por mali i dhëmbëzuar më shikon
dhe është i dallueshёm lehtёsisht.

Cjap, korb, trëndafil i kuq,
blu e detit, ngjyra dhe forma.
Mblidhe veten: do të shpërbëhen
brenda anonimitetit dhe sё paformёs.

Mblidhe veten; kthehu te vetja,
mëso të shikosh, të lexosh,
Mblidhe veten : bota do të jetë Dukje,
Dukja do të jetë Qenie.

1961

KANCONETË

Poezi e ylbertë
magji drite që vdes,
gëzim si muzikë e tretur
dhimbje mbi fytyrën e Madonës,
spirale e hidhur e ekzistencës.

Lulëzim i fshirë tutje nga stuhia,
kurora të vendosura mbi varre,
qetësi jetëshkurtër e përkohshme
yll që bie në errësirë
tyl bukurie dhe keqardhjeje
mbi humnerën e botës.

1962

Përktheu: Faslli Haliti