Presheva – Dielli

Një shtyllë e Kosovës quhet Preshevë

September 9, 2021 by s p

Bardhyl Selimi

Ibrahim Osmani (Kelmendi) ka qenë koleg, bashkëluftëtar dhe bashkëmërgimtar me tim atë. Në kampet e mërgimtarëve politikë në Greqi ai dhe im atë qendruan më gjatë se të tjerët, pasi nuk pranonin të bëheshin agjentë të shërbimeve të huaja. Ideali i tyre ka qenë gjithnjë “Bashkimi i Kosovës dhe i trojeve të tjera në ish Jugosllavi me shtetin amë- Shqipërinë”. E vetmja mënyrë që të liroheshin nga kampi, ishte, sikurse tregon im atë, të pranonin të shkonin në Gjermaninë Perëndimore dhe t’u bënin thirrje kosovarëve të grumbulluar në një kazermë ushtarake atje që të hidheshin diversantë në Shqipëri. Këtë ide ua sugjeroi atyre i arratisuri politik nga familja e Toptanasve, Ihsani. Kështu vepruan. Por, sapo mbërritën në kazermë, ata bënë të kundërtën: u bënë thirrje kosovarëve që ata kurrësesi të mos pranonin të hidheshin diversantë në Shqipëri. Jo se ata e pëlqenin regjimin enverist, por se kjo binte ndesh me idealin e tyre. Ky veprim i armiqësoi me oficerët drejtues të kampit në Muenchen, prandaj vendosën të mërgojnë në Australi. Im atë thosh se “e kish humbë rrugën në oborrin e vet” pikërisht prej kësaj. Ndërsa ai vetë, duke ditur se unë isha në duart e regjimit komunist në Shqipëri, nuk e vijoi veprimtarinë politike por u muar me shkencë, Ibrahimi, i cili mbeti beqar, vijoi studimet e tij historike dhe shkroi shumë artikuj politikë, sidomos në fletoren BESA. Ibrahimi ndërroi jetë në Melburn, më 1978. Ky libër është një përmbledhje e këtyre shkrimeve, që nipi i tij, zoti Feti Shaipi nga Presheva e botoi para disa vitesh, krahas disa veprave të mirëfillta shkencore në fushën e arkeologjisë. Është e çuditshme, pse në vitin 1994 kur presidentit të Shqipërisë iu sugjeruan për dekorim disa qindra ish mësues dhe punonjës të tjerë që kanë dhënë ndihmesë në Kosovë, ka munguar emri i historianit dhe luftëtarit të shquar, Ibrahim Kelmendi. Vetëm në korrik 2021 presidenti Ilir Meta e dekoroi atë me Urdhërin e Skënderbeut. Mjerisht, Akademia e Shkencave të cilës i dorëzova disa monografi shkencore të Ibrahimit, i trajtoi ato me mospërfillje. Ibrahim Kelmendi është dekoruar edhe nga presidenca e Kosovës. Një shkollë në vendlindje mban emrin e tij. Piktori Burhan Kaceli na ka dhënë një portret shumë përfaqësues.

Shqipëria dhe Kosova të kthejnë sytë nga Presheva

April 26, 2020 by dgreca

Intervistë ekskluzive për gazetën Dielli e Driton Salihut, Drejtor i Shtëpisë së Shëndetit në Komunën e Preshevës dhënë gazetarit Sokol Paja. /

Doktor Driton Salihu, Drejtor i Shtëpisë së Shëndetit në Komunën e Preshevës në kuadër të masave të marra për të luftuar COVID-19, ka apeluar për vëmëndje urgjente dhe ndihmë konkrete ndaj Luginës prej Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës. Për lexuesit e gazetës “Dielli” dhe gjithë komunitetin shqiptar në Amerikë e në vecanti, ata nga Lugina e Preshevës që jetojnë në New York, New Jersey, Chicago, doktor Salihu siguroi se po bëhet një punë kolosale për ta mbajtur popullatën të paprekur.

SITUATA NË PRESHEVË

Në Preshevë, sipas doktor Salihut situata me pandeminë është nën kontroll. Falë punës së ekipeve të shëndetësisë edhe pse kanë kaluar 50 ditë gjëndja ka qenë e qetë. Deri tani Presheva për fat të mirë, nuk ka as të dyshuar dhe as të infektuar. Shteti serb sipas doktor Salihut po përjeton tani rënien e kurbës të infektuarve dhe po shpresojmë se ne po kalojmë më së miri këtë situatë të pandemisë botërore. Në luginë masat e karantinimit kanë qenë shumë strikte. Momentalisht sipas doktor Salihut qytetarët po përjetojnë orën policore nga dita e premte, ku Presheva është mbyllur nga dita e premte ora 18 dhe do të qëndrojë çdo banor nëpër shtëpi deri ditën e hënë ora 05:00. Tashmë në Serbi sqaron doktor Salihu, kanë filluar të lirohen masat, nga nesër do të hapen qendra e parukerisë, ato të bukurisë si dhe fitness qendrat, ndërsa pas festave të 1-2 majit pritet që të lirohen edhe më shumë, sigurisht nën masa të kontrollit kafiteritë, restoranet si dhe aerotransporti do të qëndrojë i kufizuar si rrezik për përhapjen e rasteve të reja.

MASAT KUNDËR COVID-19

Sipas doktor Driton Salihut, Shtëpia e Shëndetit në Preshevë ka ndërrmarë masat me kohë me rekonandime nga Ministria e shëndetësisë dhe Enti për shëndet publik. Ne kemi hapur CoVID ambulancën ku trajtohet vetëm pacientët me simptome febrile, si ata me tempetarurë, ethe dhe vështirësi në frymëmarje. Kjo ambulancë punon cdo ditë, 7 ditë në javë me orat 07-22 me mundësi të orarit deri në 24 orë.

Hapja e kësaj ambulance ka të bëj me ndarjen e pacientave tjerë që vijnë për të shkruar terapinë kronike. Pacientat tanë kanë mjekun e zgjedhur dhe te mjeku sipas mundësisë lajmërohen me telefon dhe mund ta shkruajnë terapinë e barnave pa ardhë fare të mjeku për 9 muaj. Sipas doktor Salihut përgjatë gjithë kësaj periudhe dihma e shpejtë funksionoi 24 orë në 24 për t’iu përgjigjur lërkesave të qytetarëve. Sa i përket materialit mbrojtës për stafin, sipas doktor Salihut ne jemi të pregaditur, si me maska, doreza, dezinfektimin e objektit, zyrave dhe oborrit çdo ditë dhe masa të tjera në mbrojtje nga virusi ku janë ndërmarë edhe disa aksione duke shpërndarë maska dhe doreza për qytetarët e rastit në këtë mënyrë të rritet vetëdijësimi i qytetarëve për masat mbrojtëse ndaj Covid-19. HARRESA KOMBËTARE Komuna e Preshevës sipas doktor Salihut, ka nevojë emergjente për mbështetje si nga shteti i Shqipërisë po ashtu nga shteti i Kosovës. Deri tani mbështetja e shteteve asmë ka qenë zero. Sipas doktor Salihut, vetëm ditët e fundit, qeveria Kurti në Kosovë ka premtuar 500,000 euro për Luginën e Preshevës për ta lehtësuar gjendjen me Corona virus, një ndihmë shumë e nevojshme, po para kësaj, tre vitet e fundit, Shtëpia e Shëndetit nuk ka marr asnjë ndihmë, duke krahasuar ndihmën me të cilën qeveria e Republikës së Serbisë sa po ndihmon komunitetin serb në Kosovë. Sipas doktor Salihut, qeveria e Republikës së Shqipërisë deri tani nuk ka ofruar asnjë ndihmë. Gjendja e shqiptarëve në Luginë të Preshevës është shumë e rëndë, andaj edhe çfarëdo ndihme për shqiptarët e Luginës do të jetë e mirëseardhur, deklaroi për gazetën Dielli, Driton Salihu, Drejtor i Shtëpisë së Shëndetit në Komunën e Preshevës.

Qeveria e Kosovës, qasje me aktive ndaj Luginës së Preshevës

October 18, 2017 by dgreca

-Ministri Tahiri viziton Komunën e Bujanocit/BUJANOC, 18 Tetor 2017-Gazeta DIELLI/ Ministri i Drejtësisë i Republikës së Kosovës, Abelard Tahiri, i shoqëruar nga Ambasadori Valdet Sadiku, vizituan Komunën e Bujanocit, ku u takuan me Kryetarin e kësaj Komune, Shaip Kamberi.Gjatë takimit, Ministri Tahiri shprehu përkushtimin e tij dhe të Qeverisë së Republikës së Kosovës për të thelluar bashkëpunimin në mes institucioneve të Kosovës dhe komunave të Luginës së Preshevës, veçmas në fushat që lidhen me mirëqenien e qytetareve të kësaj zone. Ministri Tahiri u zotua se Qeveria e Kosovës do të ketë qasje me aktive ndaj Luginës së Preshevës, të cilën institucionet e Kosovës do ta konkretizojnë me hapa të matshëm. Përveç kësaj, Ministri i inkurajoi banorët e Bujanocit që të vazhdojnë të jetojnë në vendin e tyre dhe të mos shpërngulen, sepse përkushtimi i Qeverisë së Kosovës për ta nuk do të mungojë.

Në anën tjetër, Kryetari Kamberi shprehu falënderimin e veçantë për Ministrin Tahiri me rastin e vizitës, të cilën e konsideroi si shenjë inkurajimi për të gjithë banorët e Luginës së Preshevës. Ai njoftoi Ministrin për sfidat dhe problemet me të cilat ballafaqohen qytetarët e Bujanocit dhe Luginës në përgjithësi, dhe shprehu pritjet dhe gatishmërinë e komunave të Luginës për të rritur bashkëpunimin në fushat socio-ekonomike dhe kulturore.

Ministri Tahiri takoi edhe përfaqësuesit e Këshillit Kombëtar Shqiptar me të cilët ndanë perspektivat e përbashkëta për rritjen e bashkëpunimit në fushën e zhvillimit kulturor dhe edukativ të qytetarëve të kësaj ane.

Po ashtu, Ministri Tahiri takoi edhe përfaqësuesit e subjekteve politike opozitare me të cilët diskutuan për zhvillimet politike dhe sociale të Bujanocit dhe komunave tjera të Luginës së Preshevës./b.j/

Presheva eshte vend i lirise se munguar dhe i dijes se ndaluar!

July 1, 2015 by dgreca

Intervistë me z. Gazmend Arifi, drejtor ekzekutiv i Qendrës Europiane për Luginën – Preshevë/
Për Tribunën Shqiptare, bashkëbisedoi Ajet Nuro, Montreal, Kanada/
Foto nag Altin Agron Boriçi/

Hyrje/
Dëshira për të bërë të njohur Luginën e Preshevës në të gjithë përbërësit e saj tek publiku shqiptar, më ka lindur herët. Në janar 2009, kur isha në stazh tek Zëri i Amerikës, takova z. Shaqir Salihu, gazetar, i cili mes të tjarsh më tha se shumë pak pasqyrohet Lugina e Preshevës në media. Pas kësaj kam njohur shumë preshevar, poetë, gazetarë, artistë dhe çuditërisht ata gjenden gjithandej a thua kjo komunë shqiptare, prodhon veç intelektual dhe artistë. Por, nga ana tjetër, të rinjët preshevarë i ke në universitetin e Tiranës, Prishtinës por edhe në universitete të tjara të botës. Shumë shqiptarë nga Presheva kanë emigruar (më mirë i janë larguar dhunës….) në shumë vende të botës, kryesisht në Zvicër, Gjermani dhe vende të tjera të Evropës Perëndimore por edhe këtu në Kanada. Shumë shqiptarë me origjinë nga Presheva, janë pjesë e politikës shqiptare, kryesisht në Kosovë. Por, Presheva, ka qenë edhe në qendër të vëmendjes kryesisht për dhunën e ushtuar nga autoritetet serbe në Preshevë dhe Bujanovce, dy komuna që janë pjesë e Serbisë. Ja pra, hapja e Qendrës Europianepër Luginën – Preshevë më jep rastin e mirë të bisedoj me një preshevar për Preshevën. – Ajet Nuro
Tribuna Shqiptare : Z. Arifi, së pari faleminderit për gatishmërinë për të qenë në një farë mënyre zdhënës i Luginës së Preshevës. Së dyti, përpara se të flasim për Preshevën dhe preshevarët, zoti Arifi, pa dashur t’u kërkojmë një Curriculum Vitae, nja dy fjalë për Ju.
Gazmend Arifi : Jam Malesor, nga lagjja e Ahmatajve ( Caravajke ), qe i bie nga Karadaku i Shkupit ( pjesa mbi Presheve). Te paret e mi, thuhet se kane emigruar nga Mirdita. Kam lindur ne Presheve me 30.10.1959 dhe prindrit e mi kishin tre femije dhe sot mund te themise ata arriten te kene nji mjek ( radiolog) , nji ekonomiste dhe mua qe kam mbaruar shkollen fillore “18 Nentori”- Presheve dhe Gjimnazin “Skenderbeu” ne Presheve.ne vitin 1977-78. Me pas jam regjistruar ne universitetin e Prishtines ne fakultetin juridik. Gjer me vitin 1991 kam punuar ne sektorin privat dhe ne ate vit jam punesuar ne Sherbimin juridik ne N.Sh ” Metal” Presheve, ku qendrova plot kater vite.
Deri ne vitin 2010 prap isha ne sektorin privat, ku kete vit isha Drejtor Ekzekutiv (Partner Preshevar ) ne Universitetin Nderkombetar te Struges, dega ne Presheve. Dega e cila nderpreu punen ne nentore te vitit 2011. Si produkt i gjithe kesaj doli nga shtypi Libri im ” Presheva Liria dhe Dituria” i botuar ne Geer Tirane . Jam i martuar dhe prind i tri Vajzave dhe dy Djemve. Sot bej punen e Drejtorit Ekzekutiv te “European Centre for the Valley ” ne Presheve.
Tribuna Shqiptare : Siç e përmendët edhe Ju, ju keni botuar së fundi një libër i titulluar « Presheva : Liria dhe dituria ». Vet titulli flet shumë, por ajo që do të donim të dinim është cili është historiku i kësaj krahine apo komune shqiptare.
Gazmend Arifi : Presheva eshte vend i lirise se munguar dhe i dijes se ndaluar. Ne Presheve , mungesa e lirise eshte mbjellur ne shekullin e kaluar, ndersa ndalimi i diturise vijon edhe ne shekullin tone. Liria pa dituri mund te perdoret, te shperdoret dhe te abuzohet. Dituria pa liri mund te prodhoj Xhordano Bruno e Galileo Gallei ne cdo kohe dhe ne cdo vend . Ky tog fjalesh ” Liri-Dituri” eshte komplomentuar, eshte plotesues, eshte i pandashem.Ne kohet moderne , ne shoqerit demokratike bashkimi “Liri-Dituri”eshte vlera me universale qe po i jep trendin rendit boteror te mileniumit te ri.
Lugina e Presheves, historikisht eshte pjese natyrale e historise se popullit dhe kombit shqiptar ne Ballkan. Elementet historike ne teresi, sidomos ato kulturore, gjuhesore, shpirterore e zakonore deshmojne ne menyre te pakontestueshme dhe nderkombtarisht te pranuar qasjen e shqiptareve te Lugines se Presheves me popullin shqiptar.Shqiptaret e quajn Presheven “Kosove Lindore”, serbet e therrasin “Serbija jugore”. Ky emertim kontradiktor shpreh “de-facto” nji realitet mbar shqiptar, ndersa “de-jure”, nji mjedis politik serb. Ky fakt politiko-juridik reflekton situaten problematike, nyje te Lugines se Presheve se popullit te saj. E vendosur ne trekendshin Kosove-Maqedoni-Serbi, Lugina e Presheves permban nga pikpamja administrative tri komuna: Presheven, Bujanocin dhe Medvegjen.Te marra se bashku kan nji siperfaqe prej 1249 km2 me nji popullsi mbi 100.000 banore. Duhet te ceket se ne kohen e Federates Jugosllave te Titos, Qeverija federale i ndau shqiptaret e Lugines nga Kosova qellimisht me nji vendim te vitit 1946. Ndarja u be duke kembyer dy komuna serbe ( Leposaviqin dhe Zubin Potokun). Komunat me zoterim shqiptar kaluan direkt nen juridiksionin e Serbise. Ne mars te vitit 1992 shqiptaret e Lugines organizuan referendumin e 1 e 2 marsit, per statusin e tyre ne raport me Kosoven. Rezultati i referendumit ishte nji vote unanime plebishitare pro bashkimit me Kosoven.
Situata me e perkeqesuar eshte ajo e pasluftes se Kosoves mbas vitit 1999. Ne kete moment shumica e forcave ushtarake e paramilitare serbe u larguan nga Kosova dhe u perqendruan ne kete rajon. Kundervenie direkte e ketyre forcave revanshiste serbe ishte krijimi i UCPMB. Bashkesia Nderkombetare me qellim te parandalimit dhe pershkallezimit te ketij konflikkti nderhyri dhe ndikoi ne Marveshjen e Konculit e cila qoi deri tek carmatosja e UCPMB dhe rihyrjen ne Lugine te forcave serbe dhe krijoi nji strukture te vecant qeveritare te drejtuar nga Nebojsha Coviq nga i cili u premtuan investime vendore e nderkombetare, zgjedhje te lira lokale, forca policore shumetnike si dhe integrimin e shqiptareve ne institucione publike. Pra veshtruar me kete pikpamje gjeoekonomike dhe gjeostrategjike, Lugina e Presheves, ky trekendsh qe nderlidh Serbine, Kosoven dhe Maqedonine kerkon nji trajtim shume te kujdesshem dhe me kendveshtrim te gjere.Prandaj edhe zgjidhja e problemit te saj konsiderohet shume komplekse sikunder vet pozicioni dhe nderthurrjet e interesave mbar rajonale.
Tribuna Shqiptare : Në paraqitjen që bëra në krye të kësaj interviste, përmenda artistë, poet, gazetarë dhe politikanë që kanë dal nga Presheva. N’a përmendni ju lutem, disa nga më të njohurit prej tyre.
Gazmend Arifi : Lugina i dha kombit me shume se sa kombi Presheves. Qe nga kohrat e kaluara qe nga Lidhja e Prizrenit, Presheva ka dhene Idriz Seferin ( Heroin kombetar ) , akademik Idriz Ajetin ( Medvegje ), Rexhep Ismajlin ( Presheve), Hivzi Islamin( Ternoc-Bujanoc ), Nexhat Dacin( Ternoce ), etj ; Poete : Sadete Presheva ( si poeteshe e pare shqiptare ne ish Jugosllavine ), Mexhid Mehmeti, Jonuz Fetahu, Mirko Gashi , Qerim Arifi, Xheme Karadaku, Hasan Emerllahu , Bilall Maliqi , Veli Veliu, Luan Maloku etj. Gazetare : Vehbi Bajrami , Mefail Maliqi , Baki Rexhepi , Ramize Murtezi etj. Artiste : Ismet Januzi ( piktor ) , Sabedin Etemi ( piktor ) , Agron Borici( aktor, dramaturg, regjisor ) , Arta Selimi ( aktore ne TK te Ks ) etj.
Tribuna Shqiptare : Çfarë e bënë të veçantë Preshevën dhe si shpjegohet kjo etje për t’u shkolluar?
Gazmend Arifi : Presheven, sot e ben te vecante shkolla fillore “Ibrahim Kelmendi” qe ka 1704 nxenes dhe llogaritet nje nder shkollat me me shume nxenesh ne Trevat shqiptare, si dhe Gjimnazi “Skenderbeu” qe sot ka 944 nxenes . Tradicionalisht, Lugina ka dhene emra te shquar kombit shqiptar .Peripevite , jeta e veshtire e shqiptareve ka shty popullaten qe per nji jete me te mire dhe mundesi per te dal nga Lugina te jet edhe arsimi ( me nji te keqe se nje pjese e te arsimuareve nuk jane kthyr ne Lugine ). Arsimimi e ka ruajtur me se miri popullaten e Presheves nga asimilimi ( gje qe ka ndoll me popullaten e asimiluar ne Sanxhak.
Tribuna Shqiptare : Dy fjalë për pupullsinë, komunën dhe organizmin politikë të Luginës së Preshevës.
Gazmend Arifi : Presheva ka nji popullsi gati te paster etnike , me 96% popullat shqiptare, me popullat rome dhe popullate serbe diku 2 % . Ne Bujanoc eshte nji multietnicitet me i theksuar ku popullaten atje e perbejn 58 % shqiptar e pjesa tjeter % e vogel duhet te jet rome. Medvegja sot ( shume e zbrazur ) diku gjithsej numron popullat shqiptare te mbetur diku mes 450 – 5oo veta. Ne Presheve sot veprojne gjashte subjekte politike ( parti politike ) dhe ne Kuvendin Komunal te Presheves eshte nji strukture e paster shqiptare ( dmth pa asnji etni tjeter ). Ne Bujanoc njashtu veprojn pese subjekte politike, shumicen e keshilltareve te Kuvendit e perbejne shqiptaret si dhe Kryetari i Komunes eshte shqiptar. Ne Medvegj kemi nji realitet krejtesisht tjeter. Ne Lugine u themeluan shume parti politike te cilat ne vend se te unifikojne luften politike, ato ceshtjen e pazgjjidhur te shqiptareve aq shume e parcializuan saqe nuk meti mahalle, familje pa u politizuar, jo per interesa kombetare por per interesa te ngushta personale e familjare …U thye kolektiviteti familjar e kombtare dhe dolen ne shesh antivlera politike, kulturore, arsimore, ekonomike etj.
Tribuna Shqiptare : Pas shpalljes së Pavarësisë së Kosovës, duket se Presheva (por edhe shqiptarët e Maqedonisë. Malit të zi etj…) është nga pikat më të nxehta ku shqiptarët ende vuajnë për të drejtat e tyre. Si i kanë përjetuar shqiptarët e Preshevës ndryshimet e çerek shekullit të fundit dhe sidomos çlirimin e Kosovës dhe pavarësinë e saj?
Gazmend Arifi : Mbas vitit 2001-2002 , zhvillimiet politike ne Kosove lane disi jashte vemendjes gjendjen e veshtire politike ne Lugine te Presheves. Fillimisht zhvillimet politike per Pavarsimin e Malit te Zi dhe mepas edhe dinamika politike ne Kosove, kane ndikuar dhe vazhdojne te ndikojn ne Lugine, te populli dhe te perfaqesuesit “politike” te Lugines . Situata me e perkeqesuar e mardhenieve te shqiptareve te Lugines me Serbine eshte ajo e pasluftes se 1999 ku si revansh i kesaj situate krijohet UCPMB. Eshte realitet se po te kthehemi me koke prapa do te kemi arsye per shqetesim, po te hecim para , duhet te jemi optimist. Eshte shume e kjarte se ka qene shume me veshtire shkeputja e teritorit te Kosoves nga Ish Jugosllavija ne krahasim me “rehatimin” e situates ne Lugine te Presheves. Ja qe me erdhi dhe thenja e Isa Boletinit : Une jam mire kur eshte mire Shqypnija !…
Tribuna Shqiptare : Cilat janë problemet më të mëdha sot të shqiptarëve të Preshevës?
Gazmend Arifi : Liria dhe Dituria !…
Tribuna Shqiptare : Ju keni qenë një nga nismëtarët e hapjes së një universiteti në Preshevë. Ai u mbyll? Pse? A mund të rihapet? Kush mund të ndihmoi në një përpjekje si kjo?
Gazmend Arifi : Me 22 Qershor 2010 me një marrveshje ne mes Partnerit Preshevar (Gazmend Arifi) dhe Universitetit Nderkombtar te Struges, merret vendimi qe te hapet Dega e ketij Universiteti ne Presheve. Me shume nder e knaqesi ishim te privilegjuar dhe me 07 korrik 2010 ne Shtepin e Kultures ne menyre solemne hapem degen para nji numri te madh qytetaresh te Lugines se Presheves. Kam nji binde te palekundur se i gjithe stafi akademik dhe administrativ i deges ne Presheve si dhe bashkepunetoret e tjere ishin me nje entuziazem patriotik te perkushtuar ne pune, pertej detyrave normale te nji stafi universitar, kjo vinte nga ideja se puna jone ishte dicka me e rendesushme se mesimdhenja ne universitet. Shumica e jone e konsideronim punen si te nji rendesije emancipuese per treven dhe qytetin tone, qe u ipte te gjitheve energji per te bere me te miren e mundshme ne dobi te njohjes se njerzve me vlerat tona kombtare e natyrisht jo vetem te atyre qe studionin ne Universitet.
Hapja e Universitetit shqip ne Lugine ishte nji domosdoshmeri edhe ne kontekstin historik te lindjes se domosdoshme te tij ne nje truall patriotik por relativisht te pazhvilluar, pa shume te drejta e me shume luftura dhe pak paq, me shume tradita por te varfer, me shume vyrtyte por pak te arsimuar. Por po pame pertej te sotmes, si shqiptar autokton realist por edhe si europian integrues e globalist, Lugina e Presheves ka nevoje per Universsitet shqip.
E ardhmja e popujve te Evropes se bashkuar ku synojne te shkojn te gjithe popujt qe e perbejn Kontinentin e Europes eshte zhvillim kulturor , emancipim shoqeror , integrimi dhe zhvillimet e medha te cilat nuk realizohen pa patur njerez te ditur qe te iu pergjigjen sfidave te medha te se ardhmes. Presheva nuk mund te mbetet ende vend i LIRISE se munguar dhe i DITURISE se ndaluar ne nji ane, si dhe Presheva nuk do te jete kurre moderne pa Universitetin e saj SHQIP. E ardhmja e Krahines sone do jete e ndritur, do jet me e begatshme, nese ajo do udhehiqet nga njerez mire te arsimuar, te shkolluar mu ne Universitetin Shqip. « Hapja e nji Universiteti eshte mbyllja e nji burgu »…
Pse u mbyll ?
Besojaj dhe besoj se Universiteti shqip do kthej Presheven ne nji qytet universitar. Kontributi i institucionit tone nepermjet proceseve shkencore ne qytetin e Presheves ishte mjaft i larte dhe i vlersuar nga ana e studenteve dhe stafit mesimdhenes te cilet kan dhene nji perkrahje maksimale per Universitetin tone. Ne keto vite arsimi i larte mori hovin ne te gjithe rajonin po keshtu edhe ne zonat shqipfolese e padyshym ne menyre shperthyese ne Shqiperi !
Shpesh i kam sjell ndermend shume nga vuajtjet dhe peripecite qe ka kaluar gjate dekadave te ndryshme shkolla shqipe, arsimi, abetarja dhe arsimtaret.
Natyrisht se nga te paret deshmore te arsimit qe me kujtohet ne momente kur meditoja me vehten ishte Petro Nini Luarasi ( 1865-1911 ), si Drejtor i Shkolles se Djemve ne Korce shkonte nga fshati ne fshat per perhapjen e gjuhes shqipe. Me 20 shtatore 1892 Peshkopi i Kosturit-Filatit ,nxorri nji lajmrim me titull : ” Mallkimi i shkronjave shqipe “.Me vitin 1909 Qeverija Turke mbyll te gjitha shkollat shqipe dhe jep urdher te prere qe te shuhen te gjitha librat shqipe se bashku me dokumentet dhe literaturen. Petro Nini Luarasi vazhdoi mesimin e shqipes nder shqiptaret dhe si pasoje e vrane me vitin 1911. Babe Dede Karbunara ( 1842-1917 ) nga Berati ishte bashkepuntor i ngushte i Konstadin Kristoforidhit , i cili filloi gjate kremtimit te meshes te lexonte ungjillin ne gjuhen shqipe duke marre mbi vete kercenimet nga eproret klerik ortodoks. Me 1895 fanatiket i dogjen shtepine. Prifti ortodoks Kapedan Stathi Medhani , vraponte me librat ne gji dhe me pushken ne krah ane me ane ne Shqiperi, ai ishte nga Permeti, kishte qene pjesmarres ne Kongresin e Manastirit, kerkonte dhenien e meshen ne gjuhen shqipe, pasi sipas tij ” shiptaret merren vesh me Zotin me mire ne shqipen se sa ne greqishten, pastaj Zoti i din te gjitha gjuhet e pse mos te din edhe gjuhen shqipe “? Dhe shume e shume raste te tilla gjate historise se arsimit shqip.
Asnjihere nuke kam krahasuar vehten time me atdhetare te tille te shqiptarizmes e patriotizmes si keta te lartepermendur e shume te tjere qe nuk i permenda POR jo ralle historine e mbylljes se Universitetit te pare shqip ne Presheve e kam shikuar si mjaft te ngjashme me disa nga keto te lartetreguara.
Ende dhe sot e kesaj dite nuk kam arrit te kuptoj se si dhe sa duhet arsyet e verteta qe i quan disa individ, politikan, apo zyrtare qe te angazhohen e ti hapin lufte Universitetit, dega ne Presheve , sa te shkonte puna deri atje qe kjo lule e emancipimit dhe perparimit te mbyllej. Ne bashkepunim me disa bashkepuntore qe me mire i bashkangjiteshin te fortit sesa te shkonin me te DREJTIN Disa individ relativisht te fuqishem per momentin ne Treven tone, organizuan e bashkepunuan deri aty sa te me benin mua nji kallxim penal ( me skenar te pergaditur) per arsye te cilat as ata vet nuk i kishin te kjarta.
Ne qe bem te pamunduren qe te hapet Universiteti shqip ne Lugine, padrejtesisht u larguam, perfolem, u keqperdorem dhe u arrestuam, “shpetimtaret” dhe patronet e tyre, zune pozitat e veta ne karrika kryetaresh e cka jo.
U dergova ne paraburgim nga inskenime te turpshme dhe prej ku dola i pafajshem dhe i padenuar. Pas lirimit tim kerkova nga TV lokale qe vepronin ne Presheve qe te kem nji emision tv ( nji interviste tv ) qe te informoja qytetaret e Lugines per paraburgimin tim, per shkaqet e hapjes dhe argumentet e mbylljes se Universitetit ( gje qe me heret kisha pas me dhjetra realizime ne Tv ne fjale ) e une posedoja te gjithat FAKTET dhe ARGUMENTET materiale …POR cuditerisht kjo kerkese mu refuzua, intervenuan “patronet” e servileve qe te mos me ipet mundesija e publikimit te realitetit te UNS, dega ne Presheve. Ngushellim me mbeti ne dore Vertetimi nga Tv Presheva per “jo”te e “derguar”, mesit – misionare, duke me treguar se fjalet e kujt i percillnin , kerkuan qe te mbyllin gojen e te shperblehesha me nji vend pune. Nuk dua te ulem ne nivelin e te derguarve te tille e as te atyre qe i derguan duke nxjerr emra te ndryshem apo postet e ofruara. ATA kishin harruar se “nuk isha per shitje” dhe se Universiteti nuk ishte vend pazaresh !…

Nga ky “ngerq” edhe u obligova qe te shkruaj Librin “Presheva, Liria dhe Dituria” duke u mundua qe te perfshi arsyet e hapjes, nevojat te mirat qe sjell Universiteti shqip ne Lugine si dhe shkaqet e mbylljes dhe te gjitha te ndodhurat ne UNS, dega Presheve. Universiteti ne Presheve ishte nji realitet dhe ate fakt nuk mund qe te zhbejn as perqarjet as genjeshtrat as shpifjet as premtimet boshe te “patroneve” e “shpetimtareve” te tyre. Universiteti gjeti dhe ka mbeshtetjen mbareshqiptareve te treves soneé
Tribuna Shqiptare : A bashkëpunon faktori politik shqiptar për të patur një zë përball makinës serbe?
Gazmend Arifi : Qeshtja eshte se gjithcka duhet qe te ket buruimin nga kerkesat e organizuara nga vet ne qe jetojme ne Lugine. Subjektet politike qe veprojne ne Lugine vetemse sa e kan politizu cdo familje, mahalle (lagje) vetemse per nevoja personale e partiake duke lene anash interesin e popullit dhe ato kombtare. Besoj fort se ne zerin tone do pergjigjet pozitivisht edhe Tirana edhe Prishtina zyrtare. Te mos mbetem borgj, kohet e fundit ka levizje te rinise Preshevare per ndoshta nji organizim me te themelte
Tribuna Shqiptare : Kur zëri i shqiptarëve nuk dëgjohet, duket se mjeti i vetëm për dëgjimin e zërit të tyre është arma. Mendoni se shqiptarët mund t’i kthehen kësaj forme të zgjidhjes së problemeve të tyre?
Gazmend Arifi : Tani , mendoj se duhet te veprojm me mjetet demokratike qe edhe kombi yne duhet te shfrytezoj rrjedhat e dekadave te fundit qe jane ne rajon.
Tribuna Shqiptare : Si e shikojnë shqiptarët e Preshevës të ardhmen e tyre?
Gazmend Arifi : Te bashkuar ne BE !
Tribuna Shqiptare : Gjatë vizitës së parë që një kryeministër shqiptar zhvilloi që pas vizitës së Hoxhën pas Luftës së Dytë Botërore, në Beograd, Presheva ishte destinacioni i dytë. Si u ndien shqiptarët e Preshevës?
Gazmend Arifi : Ishte vizita e pare zyrtare e Kryeministrit Rama por e dyta qe i bente Presheves. U ndiem shume te FORTE dhe vazhduam ashtu te ndiheshim edhe ne ditet ne vijim, na la mundesine e shpresen qe te organizohemi per realizimin e lirise dhe te gjitha te drejtave qe duhet ti gezonim …
Tribuna Shqiptare : Gjatë vizitës së Ramës në Preshevë, kjo e fundit u mbulua me flamuj kuq e zi. Sa patriotë janë shqiptarët e Preshevës?
Gazmend Arifi : Thuhet se shteti Shqiptar eshte kur ka Shkodren, Dibren e Presheven bashke. Presheva me shume i ka dhene vendit se sa vendi Presheves, Preshevaret jane shume patriot.
Tribuna Shqiptare : Në një debat në facebook, shumë komentues theksonin faktin se shumë të rinjë nga Presheva janë radikalizuar apo janë bërë më shumë fetar aq sa ata identifikohen me fenë. Në përgjithësi, sipas Jush, çfarë vendi zë feja tek shqiptarët e Preshevës?
Gazmend Arifi : Mbizotron arsimi, edukata tradita dhe zakonet shqiptare mbi fenë ne Lugine .
Tribuna Shqiptare : Nëse do të rreshtonim sipas përparësisë, çfarë vendi u japin shqiptarët e Preshevës këtyre elementëve identifikues : familje, komb, fe?
Gazmend Arifi : Komb, familje, fe …
Tribuna Shqiptare : Si trajtohen shqiptarët e Preshevës nga Tirana dhe Prishtina? Prisni më shumë prej tyre?
Gazmend Arifi : U deklarova dhe me lart se “defekti ” eshte tek ne ! Ne cdo “projekt” qe do organizohet mire dhe i pranuar jam shume i bindur se do trajtohet pozitivisht nga Tirana e Prishtine…Tiranes i bie “barra” me e madhe qe te “interesohet” per realitetin shqiptar ne Lugine.
Tribuna Shqiptare : Ndonëse Prishtina është pak më afër, ka preferenca mes kryeqyteteve? E thënë ndryshe, nëse duhet të trokisni në dyerët e zyrtarëve në një nga dy shtetet tona, do të preferonit Tiranën apo Prishtinën?
Gazmend Arifi : Tiranen !
Tribuna Shqiptare : Duke u uruar për Hapjen e Qendrës Europiane të Luginës ë Preshevës, dy fjalë për këtë institucion.
Gazmend Arifi : European Centre for the Valley, eshte Organizate per zhvillim te arsimit, kultures, shkences, edukimit, teknologjise e themeluar per te bashkepunur me organizata vendore dhe nderkombetare dhe institucionet tjera ne vend dhe jashte vendit…Besoj se e kemi gjithe te kjarte se e ardhmja e popujve te Ballkanit do jete ne Europen e Bashkuar, aty ku synojne e pretendojne te shkojne gjithe popujt qe e perbejn Kontinentin e Vjeter e kjo arrihet permes zhvillimit kulturor, emancipimit shoqeror, integrimeve te medha ekonomike, detyra keto qe nuk ka mundesi te realizohen pa patur njerez te ditur qe i pergjigjen sfidave te medha te se ardhmes. Te ceki se sot kemi marveshje bashkepunimi me organizata nga Turqia, Kosova, Shqiperia , Gjermania etj.
Tribuna Shqiptare : Si Gazmend por, edhe duke qenë një shqiptar që jeton në Preshevë, jeni optimist se Presheva do gjej vendin e saj në zgjidhjen e çështjes shqiptare cilado qoftë ajo?
Gazmend Arifi : Duke patur parasysh levizjet dhe politikat qe po levizin ne rajon dhe duke ditur levizjet e popullit tim ( me paqedashuri dhe kulture europiane ) jam shume i bindur se Lugina do realizoj Lirine e merituar. Se fundmi ju falemnderoj per mundesin e dhenjes se intervistes. Juve ju deshiroj shume mbaresi e suksese ne jete !
Tibuna Shqiptare :Z. Arifi, më lejoni edhe një herë t’iu falenderoj në emrin tim dhe atë të të gjithë atyre që do lexojnë intervistën Tuaj. Suksese Qendrës Europiane të Luginës së Preshevës!

PRESHEVA – E BUKURA E KOSOVËS

January 1, 2014 by dgreca

Lexim i 18 veprave të Mexhid Mehmetit/

( Sa shpesh na shkuan ardhjet e u kthyen shkuarjet s’ ka të numëruar. Përsëritjet përherë po na bëjnë të vendnumërojmë. Unë nuk e dua as vrasësin as të vrarin. Alfabetin e lirisë dhe të gjuhës nuk e kam ndërruar, jam ai moçmi. Arti im në plot vargje kullon gjak. Më kot dihati të shkurtoj udhën, por udhë të tjera të pafund ma mbyllin udhën , shprehet shkrimtari, Mexhid Mehmeti, nga Presheva )Mexhid Mehmeti, poet, romansier, dramaturg,tregimtar, dhe publicist, ka kohë që ka hyrë në gjithësinë letrare të kombit tonë. Ai për 50 vjet krijimtari poetike nuk ka ndalur betejën mbi letrën e bardhë. Janë 5 mijë faqe tekst të shkruara nga ky shkrimtar prodhimtar.

Shkrimtarët e Kosovës Lindore ( Bujanovc, Preshevë, Medvegje ) janë shkrimtarë të gjakut të fisëm, shkrimtarë të etërve të tyre të lashtë. Për liri më thotë Mexhidi, kurrë nuk mund të bëjmë sa duhet. Për vlerat e lirisë, duhet të punojmë gjithë jetën, ky është mesazhi im.

Fqinjët tanë, jo rrallë kanë etje për gjak, për luftë, dhe për interesa të tyre. Ky fakt tragjik po e ndjek vazhdimisht popullin tonë. Ende pa u tharë gjaku i ‘ 99- tës , Kosova Lindore, druaj se, duhet t´ia nis luftës nga e para, për luftat e pakryera, dhe për pjesët e betejave të pafituara.

Ata që aktualisht bëjnë urdhërin e kësaj kohe, gjakun e kanë lëndë larëse nëpër fushat e betejave, shkruan poeti Mexhid Mehmeti në librin e tij, “ Trungu i pikëllimit”. Poezia tek unë shprehet Mexhidi, nuk di të flë, nuk di të heshtë, se gjak më kullon shpirti, thotë autori i 18 veprave letrare.

Në dramën e Kosovës, në dramën e popullit tim, ne vazhdimisht jetojmë me dhimbjet e aborteve banale të historisë. Presheva po e jeton periudhën e një pushtimi të egër serb. Abortet historike në këtë pjesë të Evropës janë me pasoja të mëdha gjaku. Njerëzit duhet të flasin, të flasim duhet të gjithë.

Nuk di pse më shfaqet njeriu ngrënës i baladave, ajo fytyrë e pafytyrë në mes të epizodave të kinemasë sime. Sepse, shumë kemi jetuar me “lirinë” e të tjerëve, me lirinë e pa liri. Nën qiellin tonë jo rrallë, festat e pushtuesit i kemi festuar si tonat.

Nën prangat e pushtuesit “drejtësia” e tij është më e padrejta. Pushtuesi, nuk lë kurrë të zhvillohemi e të ecim përpara.

Preshevë – e bukura e Kosovës, nuk bëra gabim që të desha. Ai përqafim ishte i domosdoshëm, ishte një urdhër zemre. Unë pyes, po i pyeturi s’ përgjigjet. Muret në këtë nënqiell kudo më kërcënojnë, andaj, sado që e dua lirinë, unë druaj nga ata që kanë në duar urdhërin për historinë.

Plani i Athisarit s´më pëlqen në shumë pika, e veçmas në ato pika ku fshihet asimilimi dhe zhbërja e emrit të popullit tim, dhe emri i gjuhës, dhe i simboleve. Rruste, këto nuk janë shqetësime të vogla, shprehet shkrimtari, Mexhid Mehmeti. Mirëpo, Kosova është e mençur, dhe do të di ta bëj shtetin, pavarsisht, daullexhinjve të së keqes. Daullet e thundrakëve unë i fshikulloj. Në Kosovë ka shqiptar që shqiptarisht e duan Kosovën, shembull tipik është, Adem Jashari, dhe Kosova e lirisë dhe pavarsisë.

Poezia e Mexhid Mehmetit, është poezi e përroit të kuq, poezi e gjakut të fisëm. Shkrimtarët e Kosovës Lindore ( Bujanoc, Preshevë, Medvegje ) bëjnë punën e tyre prej poeti. Presheva – e bukura e Kosovës, është qytet i zemrës sime. Në Preshevë jam lindur dhe jam rritur. Hireve të Preshevës shumë i shkon poezia. Poetët e talentuar të Luginës, si Jonuz Fetahu, Qerim Arifi, Feime Selimi, Dashnim Hebibi, Xhemë Karadaku, Nerimane Kamberi e të tjerë, janë të pagjumtët e kësaj peme të gjakut. Ata dhe vetëm ata shkruajnë dhe lexojnë plagët e tokës, zjarrin amë të dhimbjes.

Mexhid (Abedin) Mehmeti u lind më 11 qershor të vitit 1948 në Zhunicë të Preshevës. Shkollën fillore e kreu në vendlindje, ndërsa tetëvjeçaren dhe gjimnazin në Preshevë. Pas shkollës së mesme, Mexhit Mehmeti diplomon në Fakultetin Filozofik, Gjuhës dhe të letërsisë shqipe, në Universitetin e Kosovës në Prishtinë. Mexhid Mehmeti, për disa vjet punoi në arsim, në Gjimnazin “Skënderbeu” në Preshevë, e mëpastaj në shkollën e mesme në Tërnoc të Bujanocit, si dhe në shkollat fillore të Raincë, dhe Corraticë. Veprimtaria e Mexhidit nuk mbaron me kaq. Ai në gazetën “Flaka e vëllazërimit”në Shkup, punësohet përkthyes. Në Shkup ai miqsohet me rrethet letrare atje. Formimi I shkrimtarit nuk është i lehtë, rrëfen Mexhidi, duhej një qerre me libra ta lexoja, ndryshe, vezullimin e dritës në ëndërr nuk do ta shihja.Jeta e shkrimtarit është poemë e gjatë.Prej vitit 1985 e deri në përfundim të Luftës së Kosovës 1999 Mexhidi punoi gazetar-korrespodent I gazetës “Rilindja”.

Shkrimtari Mexhid Mehmeti, ishte themelues dhe redaktor i revistave “Filizat”, dhe “Panorama” të Preshevës, dhe “Jehona” të Bujanocit. Për një kohë të gjatë udhëhoqi klubin letrar “Feniks” të Preshevës dhe editor i këtij klubi, i cili u shqua me një sërë botimesh cilësore të autorëve të Krahinës së Mollës së kuqe.

Mexhid Mehmeti është përfaqësuar në shumë antologji poetike, tekste universitare, leksikone, albume, botime kritike etj., në shqip dhe gjuhë të huaja. Bashkëpunon me të gjitha gazetat dhe revistat që botohen në trevat etnike shqiptare e më gjerë. Bashkëpunoi me shtypin e luftës, për liri dhe pavarësi të Kosovës.

Mexhidi, aktualisht është anëtar i kryesisë së Lidhjes së Shkrimtarëve të Kosovës, (i rizgjedhur edhe në mandatin e dytë), ku është angazhuar në shumë aktivitete, përfshirë këtu edhe juritë, komisionet e ndryshme etj. Është fitues i disa çmimeve për poezi, kurse më 2006, për romanin “Shtatë ditë pas vdekjes” mori çmimin “Hivzi Sulejmani”, të cilin LSHK e jep për veprën më të mirë të vitit në prozë. Që nga paslufta jeton e vepron në Prishtinë dhe qtetin e Fushë Kosovës.

Mexhid Mehmeti për 50 vjet krijimtari letrare, Letërsinë shqipe e pasuron me 18 vepra të mirëfillta. Librat e Mexhidit Mehmetit, janë të vlerësuara me cilësorin, shkrimtar i lauruar me çmime. Vepra e Mexhid Mehmetit i bën nder Letërsisë sonë të bukur. Që nga poezia e pare “Nëna” në vitin 1965 e deri më sot ka botuar këto vepra; “Klithje e përmallim”, “Lumja”, “Frymëmarrje”,“Peizazh i ngrirë”, “Mon-strumiada”, katër drama, “Presheva”, poemë, “ Rikthim dhembjeje ”, “Puthja vrastare”, “Hija e korbit”, “Lumi i bardhë”, “Pikë në zemër”, “Shtatë ditë pas vdekjes”, “Pallati me yje”, “Furtuna”, dhe libri monumental, “Përtej Harrimit”.

Unë s’di të nënshtrohem më thotë poeti, se i nënshtruar nuk bëj dot asgjë. Arti i Mexhid Mehmetit dashuron me forcë dheun dhe atdheun e tij : Në asnjë ëndërr timen nuk shihet dielli i thosha një mikut tim tek po bisdonim. Fjala e gjaktë e zemrës brenda ka të gjelbren e jetës. Për lirinë kurrë nuk mund të bëjmë sa duhet, për vlerat e saj duhet të punojmë gjithë jetën, është mesazhi i poetit, Mexhid Mehmeti.

Rrustem Geci – Dortmund