Nga Merko Bozhanaj/
Me datën 23 Tetor 2015 së bashku me Kryesine e Shoqates Krahina Jonë dhe përfaqësues të shoqatave të tjera të pronarëve, unë Merko Bozhanaj, morra pjesë në takimin që u organizuar nga Presidenti i Republikës, zoti Bujar Nishani , për problemin e pazgjidhur të pronave tona të trashëguara. Presidenti shprehu preokupimin e tij të thellë për rëndësinë që ka zgjidhja e anarkisë së pronës duke u mbeshtetur në parimet dhe detyrimet kushtetuese si dhe në kërkesat e vendimit pilot të GJEDNJ. Zgjidhjen me përparësi të problematikës së këtij takimi vetë Presidenti e vlerësoi me rëndësi kombëtare. Eshtë fakt se vlerat morale të shoqërisë shqiptare në këto 25 vjet janë dëmtuar shumë dhe perspektiva e Shqipërisë në BE është e penguar pa u zgjidhur problemi i pronës private. Këtë e ndjejnë të gjitha familjet që vuajnë nga papërgjegjshmëria e Ramiz Alisë dhe e dy kryetarëve të PD dhe PS ne 1991 Sali Berisha dhe Fatos Nano, të zgjedhur prej tij, që imponuan vjedhjen me ligj të pronës së njeritjetrit dhe këtë platformë e servirën këtë si demokraci. Eshtë e pajustifikushme që kjo rrugë djallëzore vazhdon edhe sot. Të gjithë jemi koshientë se politikanët dhe partitë politike po tallen me pronarët, duke e nëpërkëmbur të drejtën e tyre. Mendova, që para Presidentit të Republikës, te shpreh mendimin e gjithë bashkëfshatarëve të mij që presin nga Shteti demokratik t’u kthejë fizikisht çdo trungu familjar pronat e tyre të trashëguara, një e drejtë, që Shteti po vazhdon të na i mohojë me demagogjinë e kompensimeve dhe me legalizimin e pushtimeve. Politikanët kujtohen për pronarët kur afrojnë fushata e zgjedhjeve parlamentare, prandaj ndër të tjera unë dhe pronarë të tjerë, që shteti pseudodemokratik na mohon pronën tonë, i parashtuam Presidentit të Republikës dhe njëkohësisht garant për zbatimin e Kushtetutës se:
Ne pronarët kemi një hall të përbashkët. Përpjekja e një grushti politikanësh që imponohen për të jetësuar ligjin 7501, një ligj ogurzi, vëllavrasës, antiligjor, antikanunor dhe mbi të gjitha antikushtetues me nenet 40, 41, 181 etj. Në asnjë vënd të botës demokratike nuk ka ndodhur që të merret me ligj prona pronarit të ligjshëm dhe ti jepet atij që nuk ka asnjë të drejtë trashëgimie për atë pronë. Kete model ligjor ka aplikuar Qeveria Serbe në vitet 1810, kohë në të cilën nxirte ligje me të cilat ju merrte tokat kosovareve dhe ua jepte kolonëve serbë. Në 1991pas rrëzimit të bustit, ne menduam se e rrëzuam sistemin e diktaturës komuniste, por diktarurën e zëvendësoi vjedhja, grabitja, tjetërsimi i pronës dhe për këtë çështje vazhdon gangsterizmi, prandaj demokracia është vetëm në letër. Shqiptarët janë trajtuar me standarde të dyfishta. Një pjesë e shqiptarëve janë bërë me dy prona, njëra në vëndbanimin e mëparshëm dhe tjetra në bregdet. Zullumet më të mëdha me pronat shihen aty ku janë pleksur interesat e pushtetarëve dhe këtë e gjen nga Kalaja e ujit të ftohtë në Vlorë dhe në jugë , duke përfshirë Dukatin, Himarën, Sarandën.
Koalicioni i majtë që qeveris vendin, premtoi zgjidhjen e problemit të pronës konform Kushtetutës por ky premtim nuk u mbajt. Projektligji që ka bërë Qeveria në 2015 është edhe më i zi se ligji 7501 që miratoi qeveria Berisha. Ligj i ri është pregatitur pa u konsultuar me grupet e interesit. Hartuesit e tij tallen me kushtetutën, me të drejtën tonë të pronësisë me vendimin unifikues të Kolegjeve të bashkuara të Gjykatës së Lartë ne Mars 2002 dhe me vendimin pilot të GJEDNJ Manushaqe Puto etj. Madje një nen i draftit të Qeverisë, kërkon që pronarët mos të ankohen në Gjykatën e Strazburgut, mbasi kostot dhjetëra milionëshe për gjygjet e humbura nga ankimimet e pronarëve për pronën do të çojnë në falimentimin e shtetit. Ne e kemi votuar këtë shtet, dhe kërkojmë që ai të mos falimentojë sepse është shteti ynë. Por nëqoftëse shteti falimenton se politikanët duan të përvetësojnë pronat tona dhe nuk zbatojnë detyrimet që i ka ngarkuar Gjykata e Strazburgut dhe nuk kthen pronen tek pronari le të falimentojë menjëherë. Ne nuk e njohim dhe nuk do ta njohim këtë ligj. Kohët e fundit zoti Sali Berisha pranoi se ky ligj është bërë gabim. Por nëse vazhdon të shkelet Kushtetuta dhe sugjerimet e shoqates së pronarëve nuk merren në konsideratë, hipokrizia vazhdon.
Unë jam nga fshati Dukat i Vlorës dhe nga prindërit nuk kam prone në Karaburun, por jam i shqetësuar maksimalisht pasi nga të dhënat që kemi prona e Karaburunit, kërkohet të menaxhohet, të administrohet, të ndahet e të shfrytëzohet nga shteti sipas interesave të klaneve të pushtetarëve, e thënë shqip oligarkia politike kërkon të bëjë ligje për të vjedhur Karaburunin . Por kjo nuk ka për të ndodhur kurrë ! Karaburuni është i Dukatit , ka qenë dhe do të jetë i Dukatasve. Para disa vjetesh Policia e Shtetit u përplas dhe e provoi me Dukatasit për problemet e pronësisë. Dukati e vuri përpara dhe e ndoqi policinë me gurë.
Unë jam 16 breza autokton në Dukat dhe me djalin tim dhe djemtë e djalit tim bëhen 18 breza që historikisht familjes time nuk ja ka marrë njeri pronën. Nuk ua mori as osmanlliu, as dushmani, as gjermani, as italiani, as diktatura se edhe ajo la ligjet përkatëse që nuk u zbatuan për klauzolën ligjore nëse prishej kooperativa, siç ndodhi me ndërrimin e sistemit. Mua dhe vëllezërve të mij nuk na është dhënë prona jonë në Dukat. Kjo është gabimi fatal i shtetit demokratik sepse atdheu im dhe i kujtdo nga ne që na është grabitur prona e babës dhe që nuk e posedojmë më atë, është vënë në shërbim të pushtetarëve dhe të pëlitikanëve të pandershëm. Eshtë turp i Shtetit Shqiptar, që pas vitit 1991 ne nuk na është kthyer prona që na morri padrejtësisht diktatura. Askush në botë nuk e ka tagin ligjor, kushtetues, kanunor që të më heqë mua identitetin e fshatit tim!
Anarkia e pronës ka krijuar dhe probleme sociale. Ata që kanë marrë pronat tona me këtë ligj të zi, na përcmojnë. Disa puthadorë dhe lëpirës kanë shkruar dhe në shtyp se ne ‘’jemi përcarës të fshatit’’, të depersonalizuar moralisht, kërkojmë të marrim protagonizmin dhe se pronat që ata na kanë marë me ligjin 7501 t’i harrojmë etj etj. Siç duket qeveritë tona të majta dhe të djathta nuk janë ngopur me gjakun e mbi 8000 të vrarëve për pronën. Ne sot jemi muhaxhirë në fshatrat tona, ne jemi çamët e koheve moderne. Çamët i përzuri Zerva me hekur e me zjarr ndërsa ne na përzuri Sali Berisha me një ligj që propaganda e tij dhe media demagogjike e quajti ‘’demokratik’’. Kërkojmë të drejtën dhe e drejta nuk na jepet. Para pak kohësh në Vlorë, Kryeministri, mbasi konstatoi shumë shkelje të rënda të pronës, tha se do të marrim masa për të dënuar gjykatës, noterë etj që kanë abuzuar me të drejtën e pronës. Po qeveritarët kush do t’i gjykojë. Kuptohet që ata do ti gjykojë populli dhe historia.
Ne pronarët autoktonë, nuk kërkojmë mëshirë e as lëmoshë por kërkojmë pronën e prindërve tanë të trashëguar në breza. Ne kemi guximin të luftojmë, pasi është prona jonë. Një nga nipat e mi më thotë se o do na marrësh pronën e gjyshërve tanë ose ty nuk do të të tretë dheu. Në krajun tjetër politikanët që kanë bërë zullume e paraqisin problemin e pronës si shumë të vështirë dhe që nuk ka zgjidhje. Projektligji që na është paraqitur parashikon shlyerjen financiare të pronarëve per 10 vjet me këste por faturat shkojnë miliarda. Këto qindra miliona euro që do të shpenzojë qeveria për 10 vjetë le të perdoren për nevoja publike e mirqënien e popullit që është aq i varfër. Nëse do të ketë vullnet politik zgjidhja është e thjeshtë: secili në pronat e tij dhe kjo nuk ka kosto. Për këtë duhet vetem vullneti i Kryeministrit Edi Rama, kryetarit të LSI z. Ilir Meta dhe i kryetarit të PD z. Lulzim Basha për të pranuar kthimin e pronës si detyrim të shtetit sipas dokumentave të shtetëzimit të kohës së Enverit dhekompensim të ketë vetëm për ponat e tjetërsuara për nevoja publike.
Shteti po qe se ka kaq para të madhe të kompesojë ata që kanë nevojë për pronë dhe jo mua dhe mbi 90% e shqiptarëve që jemi pronarë të atdheut tonë . Kjo është kërkesa e pronarëve që zgjidh përfundiisht problemin edhe qeveria do të shpëtojë nga një borxh i stërmadh publik që e paguan kot, vetëm për një kaprico ose pragmatizëm elektoral të Sali Berishës.

*Merko Bozhanaj
Anëtar i Kryesisë të Shoqatës
‘’Krahina Jonë’’ Dukat Tragjas Radhimë