Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

NJË KONFERENCE NDËRKOMBËTARE PËR “STATUSIN SPECIAL” TË SHQIPTARËVE NËN MALIN E ZI, ME MBIKQYRJE NDËRKOMBËTARE

by

Letër e pambyllur drejtuar Presidentit të Komisionit Europian,Jose Manuel Barroso, për çështjet e pazgjidhura të shqiptarëve etnikë nën Malin e Zi/
I mirëseardhur e i nderuari President i Komisionit Europian, Jose Manuel Barroso, shqiptarisht ju faleminderit që Bashkimi Europian i dha Shqipërisë Londineze Statusin e Vend Kandidat, një status i bekuar e i vonuar prej kohësh. Sot, në kit’ vizitë Tuajën në Tiranë, po iu adresoj nji letër të pambyllur për “Statusin Special” për Shqiptarët etnik nën Malin e Zi.
Sivjet, më 12 shtator 2014, përploten 22 vjet nga dita e nënshkrimit nga Shqiptarët nën Malin e Zi të Memorandumit për “Statusin Special” drejtuar Konferencës së Paqes për Ish-Jugosllavinë, e mbajtur në Bruksel, Londër e Gjenevë. Kjo kërkesë shqiptare u bazua në Të Drejtën Ndërkombëtare, në Dokumentin e Hagës, kreu II, pika a. b, c (në kuadër të Malit të Zi) dhe me një Mbikëqyrje Ndërkombëtare.
Çështje të këtij Memorandumi u cekën pa vendimmarrje në tre vendmbajtjet e Konferencës, ku për herë të parë në histori morën pjesë edhe përfaqësues politik nga shqiptarët nën Malin e Zi. “Të Mëdhenjtë” e Konferencës u mjaftuan me pak…(!) Ngjarjet, për fat të keq, nga ajo vjeshtë e vitit 1992, nuk ecën në favor të Shqiptarëve nën Malin e Zi. Nuk iu plotësuan kërkesat e tyre legjitime, pasi edhe vet republika/shteti i Malit të Zi si edhe Komuniteti Ndërkombëtar ishin me mjaft angazhime e sipërmarrje nacionale, rajonale e ndërplanetare të mëdha, të shumta, të gjata.
Sigurisht, në “dështimin” e Memorandumit Shqiptar dhe të vet Konferencës së Paqes për Ish-Jugosllavinë, ndikuan disa faktorë ndër vite: a) Zhvillimet nacionale e rajonale nga shpërbërja e RSFJ, Ish Jugosllavia Avnojiste gjatë rregjimit të Millosheviçit; b) Luftërat në shtete e republika kufitare me Malin e Zi si në Kosovë, Bosnje-Hercegovinë e Kroaci, rebelimi i vitit 1997 në Shqipëri, etj.; c) Krijimi i Unionit Serbi-Mali i Zi (Jugosllavia e Tretë) e, mbasandejna, dalja e Malit të Zi shtet më vete, i pavarur e sovran (më 2006) edhe me votat e shqiptarëve etnik të atyshëm; d) Hartimi e miratimi i Kushtetutës së re të Mality të Zi, ngritja e Këshillit Nacional të Shqiptarëve (sikurse edhe për pakicat e tjera etnike), krijimi i Ministrisë për të Drejtat e Pakicave në Mal të Zi, organizma të cilët nuk e ndryshuan gjendjen e randë të shqiptarëve, veçse shërbyen ma së shumti si dekor e demagogji politike e Gjukanoviçit, etj. e) Mos interesimi kombëtar, i drejtpërdrejt, i kushtëzuar e i vazhdueshëm nga Shqipëria dhe Kosova për disa çështje shqiptare në Malin e Zi; f) Mos kërkesa e plotë dhe lëshimet e shumta të Bashkimit Europian e të NATO-s dhe disa vendeve antare të tyre ndaj shtetit të ri e të vogël të Malit të Zi lidhur me Të Drejtat e Njeriut e Pakicave Etnike (për Shqiptarët etnik) në kuadrin e integrimeve euro-atlantike.
Sot, në dekadën e tretë (1992-2014) të Memorandumit të Shqiptarëve nën Malin e Zi drejtuar Konferencës së Paqes për Ish-Jugosllavinë shohim se realitetet etnike, politike, ekonomike, kulturore, etj. për shqiptarët etnik nuk kanë ndryshuar për mirë, por janë përkeqësuar me perspektivë ma të errët. Milo Gjukanoviç, me një mandat të plotë si president e në të shtatin mandat si kryeministër (1991-2014), lideri politik ma jetëgjatë në Ballkan e Europën e Bashkuar, po ushtron në vazhdimësi një politikë shtetërore shovene kundërshqiptare, të papranueshme për shek. XXI, me elementë neo-kolonial e racist të sundimit të egër, të spastrimit e asimilimit etnik, të shtetëzimit pronësor dhe genocid etnik, politik, kulturor, ekonomik. Kaq e egër është kjo politikë e shtetit të Malit të Zi ndaj shqiptarëve etnik saqë i ka detyruar të dalin në protesta e demonstrata aktive, masive e të shpeshta. Sivjet, rasti ma i fundit ishin protestat e shqiptarëve në Tuz – Malësi (6 prill 2014) e në Plavë-Guci (8 prill 2014). Më 8 prill 2014 u organizua një demonstratë e fuqishme para Shtëpisë së Bardhë e ambasadës Malazeze në Uashington, ku shqiptaro-amerikanët me origjinë nga shtetet e trevat shqiptare në Malin e Zi e në Ballkan protestuan gjatë vizitës të Gjukanoviçit në Amerikë, kundër këtij diktatori shovinist e racist në Europën e Bashkuar e “gospodar” i egër antishqiptar në Malin e Zi, njësoj sikur Krajl Nikolla I në kohën e tij. Me dhjetra herë në dy vitet e fundit e kanë ngritë zërin e tyre edhe shoqatat e fondacionet shqiptare me prejardhje nga trojet e veta etnike nën Mal të Zi e që veprojnë në SHBA e në Europë si: Shoqata Atdhetare ‘’Malesia e Madhe, Fondacioni ‘’Plave Guci’’, Shoqata Atdhetare’’ Ana e Malit’’, Fondacioni Humanitar ‘’Malësia’’, Fondacioni ‘’Ded Gjon Luli’’, Shoqata e Plavë-Gucisë për Europë, Fondacioni ‘’Dom Simon Filipaj’’, Shoqata Atdhetare ‘’Kraja’’, Shoqata Atdhetare ‘’Ulqini‘’, etj.
I nderuari President i Komisionit Europian, Jose Manuel Barroso, ju baj me dije me shqetësim të lartë se shqiptarët etnik nën Malin e Zi, si rrallëkush në Ballkan e Europën e Bashkuar, kanë çështje të pazgjidhura të ekzistencës të identitetit shqiptar, të mbijetesës fizike, ekonomike e politike, etj. Kjo, nga disa problematika që nga koha e Konferencës së Paqes për Ish-Jugosllavinë, të cilat presin zgjidhje sa ma të shpejtë:
a) Shpopullimi i pandalur i viseve shqiptare nën Malin e Zi nga politikat antishqiptare të shtetit gjukanoviçian. Në mbi dy dekadat e fundit popullsia etnike shqiptare në trevat e veta etnike është ulur në rreth dy herë. Sipas Memorandumit shqiptar të 12 shtatorit 1992 kërkohej që në komunat etnike shqiptare, me shumicë shqiptare, t’iu njihej e drejta shqiptarëve etnik për të qeverisur vetë në mënyrë autonome, si në fushën e rendit publik, në polici, në prokuroritë komunale, në gjykatat lokale, në arsim, në shëndetësi, në shërbimin e të ardhurave dhe në shërbimin pronësor juridik, në kadastër, në urbanizëm, në inspeksione, në shfrytëzimin e të mirave natyrore, etj. Një shembull: në komunën e Plavë-Gucisë në vitin 2012, sipas ligjshmërisë e përqindjes shqiptare, ishin mbi 200 vende punë për shqiptarët në këta sektorë, po iu kishin dhanë vetëm mbi 60 prej tyre (!)
b) Mos lejimi i perdorimit të simboleve kombëtare. Rasti i fundit i përket 23 qershorit 2014: Në selinë e komunës së re të Gucisë me 40 për qind popullsi etnike shqiptare, në sallën e mbledhjes të kontituimit të parlamentit lokal të saj, nga partitë malazeze-serbe-boshnjake në pushtetin qëndror në Podgoricë e atë lokal në Guci, nuk u lejua qëllimisht vendosja e Flamuri Kombëtar Shqiptar, po vetëm i Flamurit Shtetëror të Malit të Zi e ai i komunitetit Boshnjak, pavarësisht se u kërkua zyrtarisht e publikisht edhe nga partia shqiptare, Lidhja Demokratike në MZ. Ka plot fshatra me popullsi të madhe shqiptare si në bregdetin e Tivarit e Ulqinit, Ultinën e Podgoricës, në Plavë, Guci e Rrozhajë, ku nuk gjen në territorin e tyre as tabela e mbishkrime në gjuhën shqipe dhe në shumë fshatra të tyre nuk ka shkollë shqip, etj.
c) Përpjekjet për ndryshimin e strukturës demografike duke sjell ardhacakë serbë, boshnjakë e malazezë në komunat etnike shqiptare, me shumicë shqiptare. Rasti ma i fundit, i sivjetëm:(ish)kryebashkiaku i Podgoricës, Miomir Mugosha i partisë së Gjukanoviçit, në komunën urbane shqiptare të Tuzit, pikërisht në trevën e fisin shqiptar historik të Grudës, tek vendbanimi Dheu i Zi, ka ngritë një lagje të madhe me boshnjakë të ardhur nga brigje të degëve lumore të Limit, etj.
d) Ndryshimi i ligjit për përfaqësimin e popullit Shqiptar në Kuvendin e Malit të Zi.
e) Arrestimet e burgosjet gjatë aksionit famëkeq e terrorizues “Fluturimi i Shqiponjës” në Tuzi; arrestimet e 23 shqiptarëve në fshatin Martinaj të Gucisë, etj.
f) Injorimi dhe mos dhënja e të drejtës të komunës urbane të Tuzit për të dalë komunë më vete në ndarjen administrative-territoriale të Malit të Zi. Ndarja e krahinës etno-historike e komunare të Plavë-Gucisë në dy komuna, në atë Plavës e të Gucisë, me qëllim defaktorizimin e shqiptarëve, shpërnguljen apo asimilimin e tyre.
g) Eksproprimi skandaloz i pronës private në emër të krijimit të parqeve nacionale në pronat private të shqiptarëve të Plavë-Gucisë, Rrozhajës, etj. Marrja e kompetencave në mënyrë arbitrare për pasuritë detare të komunës së Ulqinit, konfiskimi i pronave private të shqiptarëve në Gjirin e Valdanosit; etj.
h) Çështja e pambyllur e (demarkacionit) përcaktimit të kufijve tokësor, detar e liqenor e lumor të Malit të Zi me Shqipërinë e Kosovën.
I nderuar President i Komisionit Europian, kjo gjendje e rëndë e shqiptarëve etnik në trevat e veta etnike nën Malin e Zi, diskrimini i institucionalizuar etnik, ekonomik, politik, kulturor, etj. ndaj shqiptarëve, mos zgjidhja e problemeve shqiptare në rritje qyshse nga Memorandumi Shqiptar i 12 shtatorit 1992 dhe Konferenca e Paqes për Ish-Jugosllavinë (Bruksel, Londër, Gjenevë), etj. duhet të mos i kthejnë shqiptarët e viset e tyre në një “Çamëri të dytë” për shtetet e trevat shqiptare në Ballkan dhe as në një “Mitrovicë të dytë” për Europën, Amerikën e Botën. Ndërgjegja e Europës dhe e botës euro-atlkantike nuk duhet të heshtin me vetëdije dhe as të presin ma gjatë, pasi Mali i Zi, vend kandidat për në BE e NATO ka edhe detyrime ndërkombëtare.
Sivjet, më 2014, ma shumë se astenjëherë në historinë e re moderne, ka ardhë koha emergjente për mbajtjen e një Konference Ndërkombëtare për “Statusin Special” të Shqiptarëve nën Malin e Zi me Mbikqyrje Ndërkombëtare.
Me konsideratë të lartë
Ramiz Lushaj
Drejtor ekzekutiv i Qëndres Shqiptare të Studimeve Amerikane e Britanike
Tiranë, 30 qershor 2014

JEAN-CLAUDE JUNKER, I TREMBËDHJETI PRESIDENT I KOMISIONIT EUROPIAN, MIK I MIRË I SHQIPTARËVE

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.Jean-Claude Junker, i rritur në vite e politikë me Europën e Bashkuar, ish kryeministri i madh i Luksemburgut të vogël, është mik i mirë ndihmatar i shqiptarëve të sotëm të Ballkanit në zhvillime e integrimet euro-atlantike.
Sivjet, po vjen si i trembëdhjeti President i Komisionit Europian. Ky personalitet elitar, kontributiv e aktiv, në detyrën e tij të re mandatore, me siguri do të jetë jo vetëm e sotmja po edhe e nesërmja e Europës së Bashkuar.
Jean-Claude Junker, në kohën pas rënies të Murit të Berlinit, është kryeministri ma jetëgjatë në pushtet (1995-2013) në shtetet antare të Bashkimit Europian. Nëse flasim edhe për shtete europiane që kanë statusin e Vendit Kandidat për në BE, atëherë politikani euro-atlantik Junker renditet i dyti, pas antishqiptarit Milo Gjukanoviç në Malin e Zi, pasi ky i fundit e ka mandatin e shtatë si kryeministër dhe një mandat presidenti prej se nga viti 1991.
Jean-Claude Junker, në pesë mandate kryeministrore e ka ngjit Luksemburgun në lartësi të atilla zhvillimi të gjithanshëm saqë të jetë një nga vendet model edhe për Bashkimin Europian, edhe për Botën. Si vend demokratik. Si vend i zhvilluar. Si vend neutral, paqësor e tejet dashamirës ndaj Europës e Botës. Luksemburgu, sipas FMN në Uashington, në vitin e kaluar (2013) në treguesin të ardhurat për frymë të popullsisë zenë vendin e dytë në botë (pas Katarit) me 78.670 USD. Në këto zhvillime e arritje edhe shqiptaro-luksemburgasit nga Shqipëria, Kosova, etj. të cilët zënë vendin e katërt për nga popullsia, kanë kontributet e tyre. Si qytetarë luksemburgas, shqiptarët e atyshëm, kanë nderime të larta e lidhje të mira me Madhërinë e Tij, Henri-Duka i Luksemburgut, me ish kryeministrin luksemburgas, Jean-Claude Junker; me kryeministrin aktual, Xavier Bettel, etj. Në këtë vend të moçëm, monarkist, euro-atlantik, në një të ardhme të afërt, flitet e mundet që shqipja të jetë gjuha zyrtare e katërt, pas gjermanishtes, frengjishtes e asaj luksemburgase, pasi Luksemburgu, si rrallëkush e si rrallëkund, i flet kohës me gjuhën e Europës së Bashkuar.

2.
Luksemburgu në zemër të Europës do të ketë Junker të tretin kryeministër të tij të zgjedhur President i Komisionit Europian, pas Gaston Thorn (1981-1985) e, së vonit, Jacques Santer (1995-1999). Numrin ma të madh të presidentëve të KE qyshse nga themelimi i Bashkimit Europian e kanë pasë nga dy herë Franca e Italia, ndërsa Gjermania, Mbretëria e Bashkuar, Belgjika, Hollanda, Spanja, Portugalia vetëm nga një herë. Aktualisht, në Komisionin “Barroso II” (2010-2014), është Zv/Presidente një luksemburgase, Viviane Reding. Në këto nivele përfaqësimi Luksemburgu ndihet i nderuar, po nuk duhet të trajtohet si “i privilegjuar”.
Pse e themi këtë? Për disa arsye: Luksemburgu është një vend monarkist me një dinasti nga ma të vjetrat e botës, Duka i Luksemburgut, e cila është ende në drejtimin e shtetit. Njëherash është nga shtetet e para të botës që e kanë fitue lirinë e pavarësinë, qyshse në vitin 1815 kur doli nga okupimi i Perandorisë Franceze, sipas Traktatit të Parisit. Luksemburgu është një nga gjashtë shtetet themeluese të Bashkimit Europian, sëbashku me Francën, Gjermaninë Perëndimore (sot, RF të Gjermanisë të Merkelit), Italinë, Belgjikën e Hollandën. Luksemburgu është edhe një nga dymbëdhjetë shtetet themeluese të Aleancës së Atlantikut Verior (NATO). Luksemburgu është themeluese e BENELUX sëbashku me Hollandën e Belgjikën. Luksemburgu është edhe një nga vendet antare të OECD, qyshse nga viti 1961.
Luksemburgu është një shembëllim edhe për Shqipërinë e vogël, që dëshmon se personalitete të saj në një të ardhme të afërt, me antarësimin në BE, mund të jenë edhe në detyra të larta të Bashkimit Europian.

3.
Ish kryeministri luksemburgas Jean-Claude Junker është një mik i sprovuar i shumëfishtë i Shqipërisë, i shqiptarëve në Ballkan. Historia është dëshmitare, e cila ma shumë do flasin në të ardhmen.
Me Shqipërinë, lidhjen e parë zyrtare e ka vendosë në vitin 1995 me njohje nga afër e të pandashme me Presidentin e Shqipërsië Sali Berisha në një takim të nivelit të lartë të OKB-së në Kopenhagën. Në vizitën e tij në Tiranë, më 25 shtator 2008, kryeministri Junker do të deklaronte botënisht në një konferencë shtypi për kolegun e tij, Sali Berisha: “Kam një miqësi të madhe me Kryeministrin, sepse ai iu jep një rëndësi të madhe lirive demokratike. Kam simpati për të, sepse ai është një njeri i guximëshëm, i cili ka vënë në zbatim reforma të vështira”. Vet kryeministri luksemburgas, Junker, pohon se me Sali Berishën se “nuk jemi ndarë më, pavarësisht nga funksionet që kemi pasur”, “Jemi miq të mirë”, etj.
Kryeministri luksemburgas, Jean-Claude Junker, gjatë vizitës në Tiranë (2008) deklaron: “Admiroj gjithashtu edhe popullin shqiptar, një popull i guximshëm që dëshiron ndryshimet dhe që i pranon realitetet e vështira që i sjellin të gjitha këto ndryshime”. Ai flet për këto zhvillime e ndryshime të shumta e në ecuri, të cilat i vlerëson të rëndësishme për “imazhin e Shqipërisë në botë” dhe “për vizionin e ardhshëm të Shqipërisë në Aleancën e Atlantikut Verior”. Në kohë mjaft të vështira si ato të viteve 1997-’98 kryeministri Junker dhe Presidenti i Komisionit Europian, Jacques Santer (1995-1999), ish kryeministër luksemburgas, iu gjendën pranë Shqipërisë në kohën e duhur e në mënyrën e duhur. Ai, sikurse edhe disa liderë amerikanë e europianë, garantoi në Tiranë, në shtator 2008, se Shqipëria do të antarësohet në NATO në Samitin e prillit 2009 duke theksue se “Shqipëria më në fund dhe në mënyrë formale do të kthehet në gjirin e familjes së madhe europiane, së cilës ajo i përket dhe nga e cila e larguan vendimet e kobshme të ndarjes së kontinentit” (Thëniet marrë nga libri “Me Sali Berishën një epokë e re”. Botim i ACABS e AFCES. Tiranë, 2009, fq. 296-’98).
Një miqësi të mirë kanë ndërveti edhe kryetari PD-së e i Opozitës ë Djathtë e kryebashkiak i Tiranës, Lulzim Basha me ish kryeministrin luksemburgas, Jean-Claude Junker, Presidenti i ri i Komisionit Europian, gjatë takimeve të tyre në kuadrin e tubimeve të Partive Popullor Europiane (EPP) në Bashkimin Europian. Kjo dëshmohet edhe në mesazhin e urimit të 27 qershorit 2014 ku lideri Basha i përcjell urime liderit paneuropian, Junker. Ai e cilësoj lajm të gëzueshëm “miratimin nga Këshilli Europian të kandidatit të PPE Jean Claude Juncker, për drejtimin e Komisionit Europian” si dhe i jep disa vlerësime meritore: “ Juncker është një politikan me përvojë të madhe dhe një europianist i palëkundur. Emërimi i Juncker është lajm i mirë për Europën dhe për Shqipërinë, pasi Jean Claude Juncker është mbështetës i integrimit europian të Shqipërisë.”
Luksemburgu është një shtet mik i Shqiptarëve në Ballkan në këto tre dekadat e fundit. Madhëria e Tij, Henri, Duka i Luksemburgut ishte më 28 maj 2014 për një vizitë zyrtare në Kosovë, ku riafirmoi mbështetjen e Tij për Kosovën e Shqiptarinë.
Gjithmonë burrat e mëdhenj, edhe në dy vende të vogla si Luksemburgu me Shqipërinë e Kosovën, lidhin miqësi të mëdha. Ne, shqiptarët jemi vlla pa vlla në kit’ botë, ndaj na duhen miq të mëdhenj, miqësi të mëdha, që të ecim ma shpejt, që të jemi ma të fortë.

Shqipëri Etnike, 29 qershor 2014

SHAR IBRA I HOTIT

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
TURKOVIÇËT E KUÇIT NË PLAVË/
1.
Krahina atdhetare e Plavë-Gucisë (me fiset Hot, Kelmend, etj.) i ka lidhjet e saj të kahershme etno-historike me fisin e vjetër e luftarak të Kuçit etnik shqiptar, fis i ndarë në disa grupime të mëdha: Kuçi i Vjetër, Kuçi i Ri (Drekalët), Triepshi (Trieshët).
Treva etno-historike e Kuçit, sipas akademikut Mark Krasniqit, kishte shtrirje territoriale në juglindje të bjeshkëve Bërda deri në veri tek Bjeshkët e Komit, në perëndim nga lumi Moraça dhe dega e tij Malla Rijeka, nga jugu tek rrafshina Dolani (në veri të Podgoricës) dhe bjeshkët e anës së djathtë të lumit Cem, nga lindja deri në pellgun e epërm të lumit Vermosh.[1]
Kuçasit e njohin veten të fisit Berisha, të shkëputur prej tij. Kjo dëshmohet edhe nga albanologët Franz Baron Nopça, Karl Palç, Edith Durham, etj. Dikur, viset e tyre, si emërtim gjeo-fizik e bashkësi ekonomiko-shoqërore mesjetare, thirreshin “Malet Bertishi”(Berisha). Kuçi ishte “shtëpi e përbashkët e berishajve”, prej nga u shpërngulën bregdetit deri në Kotorr, po kryesisht në Shqipërinë e Veriut përgjatë brigjeve të Drinit, Tarës, Limit, Sitnicës. I mbajtën mbiemrat Berisha, po edhe Kuçi, etj.
Hoti skej liqenit të Plavës (Malet e Hotit), vendlindja e Shar Ibrës i Mustaf Mujaj (Haxhaj), del në dokumente të Manastirit të Deçanit në vitin 1330, sipas albanologut kroat Milan Shuflaj.
Në shek. XIV, kumton “Historia e Popullit Shqiptar”, Dioklea-Genta (Zeta), veçanërisht ana e sipërme e saj, u shfaqej të huajve si një vend “me popuj e fe të ndryshme”. Gjithësesi, gjatë gjithë mesjetës krahina e bashkësi të tëra si Kuçi, Markajt (Markoviçët), Pastroviçët, Piprët, Gjurashët (Cërnojeviçët), etj. njihen si shqiptare”.[2] Kuçi për herë të parë figuron tek emri i ndërtimtarit të Manastirit të Deçanit (1327-1335) françeskani Vita Kuçi, i ardhun nga Kotorri (degëzim i Medunit) dhe i njërit nga pronarët e truallit të saj, Haka Kuçit, si dhe brenda rrethojave të manastirit është varri i një qytetari kuçiot, ndërsa në Tuz (1335) përmendet Pjetër Kuçi, etj.
Nga Kuçi shqiptar kanë ardh’ në truallin e Plavë-Gucisë disa dyer (vllazni, barqe) si Ferrajt e Shahmanjt e Plavës, Nikoçajt, Radoniçët e Bekteshët e Gucisë, Pepajt (berishas) në Ultinën e Epërme të Limit, apo Haxhialiajt, Llonçarët, Mulajt (Mulliqët), Delajt, Dervishajt, Çekaj të Gucisë, si dhe Haxhimushajt, Kerciqët, Kuçët, Medunajt, Shabajt, Toskët, e Plavës, etj.[3] Ngulimi i parë kuças ishte në Guci në shek. XV, viti 1495, kur Bekteshët erdhën nga ultina bjeshktare e Bërdës. Tevona, më 1636, vijnë edhe Radoniçët,[4] etj.
Nga Kuçi janë edhe Turkoviqët e Plavës. Këta kanë ndrrue fe e etni, janë kthye në malazezë të përjetshëm. Në memorien historike njihen për urrejtje bio-politike e etnike dhe për veprime e krime deri genocidiale ndaj shqiptarëve në Plavë-Guci e përrreth saj.

2.
Vojvoda Dre Kali (Drekali) [5] i Kuçit të Ri, të cilin gojëdhanat e lidhin edhe me dinastinë e Skënderbeut, la pasaradhës genetik e fronësor Lalë Drekalin (me 1.500 luftëtarë nën armë), kont, hero i madh i kombit shqiptar. Ky, Drekali i dytë, ishte një nga (krye)organizatorët i Kuvendit tek Manastiri i Moraçës (1608) në afri të Liqenit të Shkodrës, në trollin e Hotit, me krerë shqiptarë, serbë, malazezë e maqedonas; i Kuvendit të Kuçit (në dy seanca, 15 korrik e 3 shtator 1614), i mbledhur në kullën e tij, si i pari kuvend me përmasa të përgjithshme ballkanike; i Kuvendit të Prokuples (1616) e i Kuvendit të Belgradit (1620), me përfaqësues të shumtë nga trevat etnike shqiptare dhe nga vendet fqinjë.
Konti i Kuçit, Lalë Drekali, u martue dy herë e pati pesë djemë: Vujoshin, Ilkon, Çejon, Mijën, Vukun. Kur u ndanë ndërveti banë hile cinike, ia lanë Vukut pjesën ma të keqe të pasurisë së përbashkët, pasi ai ishte me një nanë tjetër. Ky u çartaqejf deri në rebelim me drekalët e atyshëm dhe iku pakthim prej truallit amë, tue ra në Podgoricë, në mëhallën e Durrësit (Draçka mahalla). Kuçasi antishqiptar Mark Milani në një nga veprat e tij rrëfen se këta, Vukët, e ndrruan fenë, u banë mysliman. Ndaj, prej atëherit, u thirrën Turkoviq. U vnuen në shërbim të Perandorisë Otomane. Njëherash, në (prapa)skenë njiheshin e kontributonin si miq të afërt me krajl Nikollën e Malit të Zi.
Nga ky degëzim i Podgoricës ban çoje një rrem genetik i Turkoviçëve e, për interesa sllave e për arsye të veta, u vendngulën në Plavë. Aty, skej liqenit, në një vend mjaft të mirë, me pamje të veçantë. Ata kanë ngrit aty kulla e lokale të dukshme. Ndihen mjaft të privilegjuar nga pushteti malazez, pasi gjithata Turkoviç në shekujt e fundit janë pjesë elitare, aktive e besnike e strukturave të shtetit të derisotëm cerrnagoras me dy kryeqytete: Çetina e Podgorica. Shpesh herë, veçmas në elektoriada, kanë qënë mikëpritës të kryeministrit të sotëm me shtatë mandate, Milo Gjukanoviç, “gospodar” real i Malit të Zi.

KUR SHQIPTARËT VRITEN ME GISHTIN E MADH

1.
Kuçasi Mark Milani është i vllaznisë të Popoviçëve, i Popovit, një nga shtatë djemtë e Ilia Lalë Drekalit, udhëheqësi shqiptar i Kuçit, i cili në vitin 1756 deklaronte se fisi i tij është ortodoks dhe bën pjesë në Malet e Shkodrës.[6]
Ai është kushëri i ndamë prej një zjermi me Turkoviçët e Podgoricës, pasardhësit e Vuk Lalë Drekalit, të cilët, të dy palët, janë nyje lidhur në gene e veprime si antishqiptar.

2.
Plavë-guciasit kenë lodh së tepërmi me Turkoviqët e atyshëm, të cilët në brezni iu shërbenin otomanëve, malazezëve, boshnjakëve e serbëve kundër shqiptarëve etnikë që në shekuj dhanë gjithçka për lirinë e pavarësinë kombëtare shqiptare.
Turkoviçët hyjnë në atë kategorinë si fat i keq i Plavë-Gucisë aqsa edhe historianët ne botimet e tyre për kit’ trevë historike i klasifikojnë si “armiq të betuar të shqiptarëve”, etj.
Kur filluan me ua nxanë edhe diellin e me ua nxi’ jetën shqiptarëve etnik, kur filluan me i prangos e përgjak me shtet, etj. atëherë u ngritën krejt revoltë e plot forcë plavë-guciasit e i mësynë tre kullat e tyne në Plavë. Deshtën me i kallë flakë ato…Me ua shue jetën. Me ua ba hi trollin. Me ua ndal turravrapin atë ditë. Me iu harrue emni përtej të nesërmes.
Turkoviçët e pabesë lypen besë shqiptare tek Curranajt, të cilët kanë kontribute e derdh gjak për kombin shqiptar, në luftë me otomanët e me sllavët. Rastësisht, disa curranaj të Plavës, i kam njoft si njerëz të mirë e në punën e vet përditësore.
Curranaj e Turkoviç ishin të lidhur ndërveti: nip e dajë.
Besa shqiptare e lidhja e gjakut i shpëtoi Turkoviçët prej vdekjes të shkrumtë, po shqiptarët etnik plavë-gucias nuk shpëton kurrnjiherë nga zjarri antishqiptar i Turkoviçëve breg liqenit të Plavës e në kupola të shtetit malazez.

3.
Mark Milani (1883-1901) me dy prindërit shqiptar, baba ortodoks e nana katolike, fliste edhe shqip, ishte një djalë i zgjuar e me fizik të fuqishëm, një i ri atentator (i)legal, një ndër cubat e hajdutët e rrezikshëm të karvajeve përgjatë luginave të Moraçës, Cemit, etj. Gjithandej i doli nami si “i forti i vendit”.
Princi Danilo I (1826-1860), i bekuari e begatuari nga perandori rus Nikolla I si princ i Principatës të Malit të Zi me vetëm 1.500 km2 territor gjeo-politik, e mori Mark Milanin 23 vjeçar në oborrin e tij. Ai u rrit aty me urrejtje kundër shqiptarëve, u aftësue si ushtarak pushtues e kriminel, u sprovua në rrahje publike e vrasje enigmatike, u fut në labirinthe të politikës ballkanike. Ishte mbi 8 vjet ma i madh se princi i ri në fron, Nikolla I, po pansllavizmi i lidhi fort të dy sëbashku, aqsa krijuan në Principatën e Serbisë Organizatën “Rinia e Bashkuar Serbe”(1866-1871) e, pasi ua ndaluen ligjërisht atje, e ringritën tjetrën në Çetinë, Organizatën “Bashkimi Serb për Çlirim”. Qyshse në moshën 29 vjeçare nisën tue i dhanë çmime, dekorata, tituj. E banë vojvodë, kont, dukë. Për kontributet e tij antishqiptare në bashkimin e përgjakshëm të Kuçit me Malin e Zi në vitin 1874 e zgjodhën në Senatin e Malit të Zi. Në të madhen “Betejë e Fundinave” në luginën e Kuçit më 2 gusht 1877 i udhëhoqi me fitore forcat malazeze në luftën kundër otomanëve.
Antari i Këshillit të Shtetit të Malit të Zi,[7] Mark Milani, ishte komandant i forcave ushtarake malazeze në dy betejat e mëdha historike të Nokshiqit (4 dhjetor 1879–11 janar 1880). Aty, krah tij, në luftë, iu vra nga shqiptarët edhe një nga kushërinjtë e vet popoviç, një nga ushtarakët prijtar, mixha i “internacionalistit” malazez, i Miladin Popoviçit, ma i pari eksponent i Titos si i deleguar i PKJ në Shqipëri, i cili gjeti raste e vend dhe u hakmor me shpagime për çveshjen e LANÇSH nga nacionalizmi tradicional shqiptar, nga përpjekjet nacionaliste për një Shqipëri Etnike, Natyrale, të Bashkuar.
Në “Luftën e Nokshiqit”, që pushkën e parë ia nisi Hoti i Plavës e të fundit Rugova e Kosovës, iu duhet dijenue historisë e brezave se përballë Mark Milanit e ushtrisë së tij malazeze luftuan edhe kuçiotët e Plavë-Gucisë si Jakup Ferri me të vetët, Nuh (Nuc) Shahmanaj, Avdyl Pepaj, Adem Bajraktari (Radoniçi) sëbashku me Husën, Halilin e Sylën, Ferhat Nikoçi, Abdulla Bekteshaj e dhjetra të tjerë. Populli e përjetoi në kangët e tij luftën e kuçiotëve plavë-gucias: “Padishah me t’tregue nji seri / Tridhet krena i preu nji njeri / E i thonë për emën Jakup Ferri”/.

4.
Para Luftës së Nokshiqit kuçioti Mark Milani (Popoviç) që e njihte mirë kodin e fuqinë e Besës Shqiptare provoi pa sukses të kryente një akt të tillë dredhie, pabesie, me shqiptarët e Plavë-Gucisë, forcat e armatosura të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit të Ali Pashë Gucisë, Haxhi Zekë Byberit, etj. Ai dështoi dhe e dështuan në tentativat e tij deri ditën e 4 dhjetorit 1879. Disa ditë para fillimit të kësaj lufte historike i larguan nga Plavë-Gucia për në Pejë, në izolim (internim) disa familje malazeze të atyshme të përfshira në veprimtari spiunazhi për Çetinën e krajl Nikollës të Malit të Zi.
Pas Luftës të humbur të Nokshiqit (Ultinës së Epërme të Limit) filloi plasaritja e Mark Milanit me krajl Nikollën, debatimet me popoviçin tjetër, vojvodë Todor Milanin që i mësyni ushtarakisht Gucisë, u rrgall karriera e tij politike gjersa më 1882 u tërhjek në jetën private, u kthye në vendlindjen e vet në Medun (Podgoricë) dhe pas një viti, në moshën 50 vjeçare, nisi të mësoj shkrim e këndim, t’i shkruajë veprat e tij dhe ato që i shpëtuan unkuiziocionit iu botuan në Beograd pas vdekjes.
Kuçioti Mark Milani, hero i Malit të Zi, me shtëpi muze në Podgoricë, në veprat e veta, tue pas parasysh traditën e praktikën, thekson se shqiptarin më lehtë mund ta pushtosh me të mirë se sa me të keq, se duhet t’i kërkosh besën, fjalën e nderit, ta bësh për vete me ndonjë dhuratë apo pozitë të vogël sidomos parinë e fisit dhe të fesë, pastaj ai do të shërbejë sipas qejfit tënd, madje edhe kundër interesave të tij kombëtare, do të futen në ujë e zjarr për ty. Ai tregon se disa herë i dhanë besën shqiptarët e Moraçës, Cemit, Limit dhe e mbajtën si orën e parë e të fundit në disa beteja me otomanët. Shqiptarët në besë ia “mbrojtën shpinën”, si thotë ai, se po ta sulmonin do ta shpartallonin ushtrinë e tij, po ndodhi e kundërta: fituan malazezët e Çetinës. Nëse nuk do të shfrytëzohej kaq pabesisht besa shqiptare në shek. XXI do të ishte krejt ndryshe historia e realiteti i Malit të Zi, këtij protektoriati rus. Shumçka do të ishte në interes për mirë për kombin etnik shqiptar.
Princi Danillo për ta bashkue të voglin Mali i Zi me Bjeshkët alpine shqiptare (Kuç, Plavë-Guci, Rozhajë, etj.). e dinte se kuçasit nuk i binden, madje kishin refuzue me i pague edhe tagrën atij, lypnin ma tepër autonomi lokale. Ai e caktoi vllain e tij të madh, vojvodën Mirko Petroviç-Njegoshi (1820-1867), Duka i Madh i Grahovës, poet, ushtarak, diplomat, njeri karizmatik, babën e krajl Nikolla I, për ta pushtue e nënshtrue Kuçin. Ai iu lypi Besë. Ata ia dhanë. Atëherë, rrëfen Mark Milani, “kuçët u mashtruan dhe e lëshuan ushtrinë e princit të hynte në Medun”. Në atë vit tragjik 1856 ndodhi një nga masakrat e madhe të Kuçit: u vranë 17 burra luftëtarë të aftë për pushkë dhe 230 të moshuar, fëmijë në djepe, njerëz invalid, etj.
Mbi keqpërdorimin e Besës Shqiptare nga malazezët flet edhe themeluesi i Partisë Social-Demokrate Serbe, teoricieni, gazetari Dimitrije Tucoviç (1881-1914), kapiten në Luftën e Parë Botërore, autor i veprës “Shqipëria dhe Serbia”.
Besa me malazezët, lidhjet me martesa, tue i ba probatima, kumbarë, etj. shpesh herë iu kanë kthye shqiptarëve në të kundërten, në pabesi, në vetvrasje gjakatare politike, etnike. Shqiptarët plavë-gucias (e në krejt Malin e Zi), kësisoj e jo rrallë në historinë e tyre, e kanë vrarë vetëvehten me gishtin e madh…(!)

PABESIA NË OSOJA

1.
Në kohën kur Mali i Zi u kthye Mbretni, veçmas pas tetorit 1912 të Luftës së Parë Ballkanike si dhe në kohën tjetër, atë të Jugosllavisë së Parë Versajiste të pas 1918-tës, Turkoviqët, si djajë të sllavizmit, morën turr e flatrime në (krye)detyra të larta e të ndryshme shtetërore në struktura administrative në Plavë-Guci-Murinë, Andrijevicë, etj.
Krajlitë sllave e përzgjodhën njanin prej tyre, Stanisha Turkoviçin, si ma të besuarin për interesat e tyre shovene dhe si një nga antishqiptarët ma të sprovuar. Ky bani presion të madh mbi shqiptarët, i burgosi ata e shumë prej tyne nuk e panë tokën e Plavë-Gucisë, kullat e brezave, dritën e diellit. I dëboi ata nga trojet e veta etnike. Ua zaptoi tokat shqiptarëve. Kreu masakra të shpeshta dhe u ba pjesë e masakrave të shumta ndaj shqiptarëve.
Këso kohe, Hoti i Plavë-Gucisë i pushtuar e aneksuar padrejtësisht nga Mali i Zi u kthye sikur të ishte Hoti i Shqipërisë. Hotjanët nuk donin me ia ditë për kufi të 1913-tës e të 1919-tës. Nga Çeremi, Valbona e Kukajt vinin tek hotjanët, në troje e kulla të tyre, kelmendasit vuthjanë të mbetun matanë kufinit shqiptaro-shqiptar, të cilët e hidhnin ndonjë hap edhe deri në Vuthaj, e lëshonin një sy deri në qytetet Plavë e Guci me rrethina. Kjo e shqetësonte zyrtarin e lartë malazez, Stanisha Turkoviçin. Ai donte, kërkonte e luftonte për nënshtrimin e Hotit të Vendit. Me çdo kusht, me çdo mjet, në kohën më ta mundshme.
Hoti nuk e donte Stanisha Turkoviçin dhe, dihet, as ky nuk e donte Hotin.
Sipas adetit praktik të kohës hotjanët shkuan argat tek Demi i Murat Agës, i cili nuk ishte i fisit të Hotit, po i ardhun aty, banor i atij vendi gjeostrategjik, jo si vlla i gjakut e i tamlit, po si vlla toke. Pas argatisë e hangrën darkën e u çuen po luejnë kapuça, po ia marrin kangës edhe në kambë si në kor, edhe ulur me lahutë e çifteli në odën e burrave.
Fjala mori kambë e u ba erë. Stanisha prej vitesh rrinte çuet në pritje të kësaj dite. Orakulli i tij ia thoshte se i erdhi oroku i hakmarrjes. E rrethoi Hotin tinzisht, si në unazë. I pabesi donte me i pre në besë hotjanët, kur burrat e trollit të ishin bashkë tek Demi i Murat Agës.
Një natë e zezë si vet Stanisha kishte ra mbi Hot.

2.
Stanisha Turkoviç ishte i pafytyrë me shqiptarët, po ai e ruante lëkurën e vet. Iu tutej, i dhimbsej jeta. Nuk mujke me shkue vet tek hotjanët. Në atë lypje e dinte çka e gja, në atë trokitje dere e dinte çka e priste: krisma e armës, hija e vdekjes.
Ai e kishte marrë me ushtri Nezir Ukën e Hakajve për me iu pri para e përballë, se ky e njihte dhe e donte Hotin e Hoti e njihte e vlerësonte atë për të mirë. Ishte nga ata burra që mujke me kërsit pa droje e pa kohë në derë të Hotit.
Demi i Murat Agës ia hapi derën e shtëpisë së tij. Aty nuk ishte kurrkush tjetër vetëm Ali Ibra i Ibër Mustafës të Mujajve, pasardhës i Haxhë Gjokës (Haxhaj) i Hotit.. Të tjerët kishin ikë nëpër shtëpiat e veta. Atë natë të keqe, me pusi e pabesi turkoviçiane, ky ishte një fat i mirë për hotjanët, të cilët ishin të armatosur e nuk ia pritonin pushkës, po nuk dihej ku i ndalej krisma, deri ku shkonte gjakderdhja.
Ali Ibra, pas zotit të shtëpisë, e ndrroi kutinë e duhanit me Nezir Ukën. Të tre po kuvendojnë miqësisht. Shqiptarisht.
– Pate keq që të gjeta këtu o Ali Ibra se Hoti asht i rrethuem me ushtri. Me ta
asht edhe Stanisha Turkoviqi – po iu thot’ Nezir Meta, tue ua ba të ditun edhe shkakun e ardhjes në atë natë të vonë.
Demi i Murat Agës ia bani i lutje burrnore mysafirit të tij të sapo ardhun:
– O Nezir Uka, pash’ Tokë e Qiell mos kallxo se sonte është këtu Ali Ibra…!
Asaj nate Nezir Uka ishte një burrë i nxanun ngusht. I lutej Zotit mos me iu
ndodh asgja e keqe asaj shtëpie prej të cilës doli si mikpritës i saj, si njeri i futun në be, si bestar i saj. Ai e kishte nda herët mendjen mos me e korit veten, po e kishte merakun tjetër ku: në koft se Turkoviçi urdhnonte me u sulmue shtëpia e Demit të Murat Agës me mysafirin e saj Ali Ibra Mujaj a thue mund ta besonin të gjallët e të dekunit, të sotmit e të nesërmit, drurët e zogjtë e malit se Nezir Uka nuk ka pre kerrkand në besë.
– Hoti ka shkue i gjithinë shtëpia të veta e nuk është kush aty…-iu tha Nezir
Meta atyne të ushtrisë, e Stanisha Turkoviçit që nuk i nxanke vendi vend.
Ali Ibër Mustafaj (Mujaj-Haxhaj) i vendosun deri në dhanien e jetës i ngjeshi armët e u fut tek një dhomë e vogël e shtëpisë, aty ku mbaheshin bylmetnat, e i tha të zotit të shtëpisë: Ky është varri im kush ta hapin derën!
Atë natë Hoti ka mbetë i rrethuem në tana anët. Hotjanët e kishin fishekun në gojë të pushkës. Si gjithmonë.
3.
Cen Ibra i Mustafajve (Mujaj-Haxhaj) atë natë të rrethimit të Hotit ndejti në Sinanaj, tek shtëpia e Zek Arifit, ku u prit’ me tana të mirat. Si ma i miri burrë i vaktit. Siç e meritonte. Si përherë, pabesisë Turkoviçiane të asaj nate nuk i dihej, prandaj i ndejtën gati çdo të papritune. Në koft se kush ua sulmonte kullën me luftue deri në pikën e fundit të gjakut. Në koft se lëshohej kushtrimin Hoti me u ngrit’ në kambë e me shkue të parët në ballë të luftës.
Në natje, kur drita po i kap malet, çohet Cen Ibra e shkon tek kulla e tij me i lëshue dhitë për kullotë. Ushtria po nejke maleve. Ende nuk kishte ikë tek kazerma e vet. Hotit hala nuk iu kishte lëshue rrethimi malazez.
Në Osojna, tek Ura e Bekës mbi lumë të Hotit apo si i thërrasinshkijet “Rijeka e Gjyriqit” e kapin çobanin e dhive Cen Ibrën e Hotit. Turkoviçi me të tijët e vrasin mizorisht. Pabesisht. E panë zogjtë e lulet. Krismat i ndjenë malet e lumenjtë. Dhimbja kapi Hotin e 12 fiset e mëdha të Maleve Shqiptare të Shqipërisë së Veriut.
4.
Stanisha Turkoviçi u korit shumfish: edhe veten e breznitë e tij, edhe si shtet.
Rrethoi një fshat të madh si Hotin, një fis luftarak si Hotin, e vrau Cen Hotin, një çoban të njohur të Hotit, një mashkull të mirë të Hotit.
E vetmja vrasje e shtetrrethimit të tij të pashembullt. Një vrasje që nuk i dha aspak nder. Një vrasje që e bani me turp.
Një vrasje e Stanisha Turkoviçit që e futi shumëfish në gjak si me shtëpinë e Shar Ibrës me vllazni të tij dhe me Hotin nga liqeni i Plavës tek liqeni i Shkodrës, me krejt Plavë-Gucinë, me Malësinë e Madhe, me Malësinë e Gjakovës, me Rrafshin e Dukagjinit, me Sanxhakun Shqiptar.
Ajo pushkë ishte faqja e zezë e Stanisha Turkoviçit e prapë marria e tij e lypte faqen e zezë. Ky zyrtar i lartë malazez i shkoi tek shtëpia Ibër Mustafës të Mujaj (Haxhaj) e i thotë: Ta vramë djalin…! E, ai nuk ua ktheu pushkën tek kulla e vet, në dekën e djalit. Tradita shqiptare nuk i lejon të tilla hakmarrje. Po kreu i kullës, Ibra i Mustafajve, burrë i fortë e me urti të madhe, ia lëshoi një za për me ia ndie edhe pas veshi:
“… Dhimbten për djalin jam ka e kaloj me vllazni e fis, me Hot e Plavë-Guci… Ke vra një çoban…!”
I ligu njeri Stanisha Turkoviç iku me të vetët, duke lanë në Hot ligësitë e veta të shtetrrethimit, në pritje me marrë shpagim të drejtë e të shpejtë nga hotjanët trima e të fismë për ligësitë e tij.
Në të Drejtën Zakonore Shqiptare, nga lashtësia deri më sot, nga Veriu në Jugun e Shqipërisë, në Kanunin e Lekë Dukgjinit, në Kanunin e Maleve, në Kanunin e Labërisë, nga Plavë-Gucia në Shkup, etj. dënohej vrasja e çobanit (bariut) e, ndaj vrasësit, kushdo qoftë e kudo qoftë, merreshin masa tejet të rrepta. Gjithësesi nuk ka të bajnë fakti se kush shenjon e qet’ pushkë mbi çobanin. Nuk falet as individi e as shteti për vrasjen e tij. Ai ishte gjak për t’u marrë, në mos nga shtëpia e çobanit të vrarë nga vet fisi i tij, nga krahina me fiset e saj apo nga të gjithë sëbashku, sipas një pleqnimi e plani, me kanun, me kuvend, me nismë fisnore.

TRI PUSHKË ME NJË KRISMË

1.
Shtëpia e Ibër Mustafës, i Mujaj (Haxhaj), është një nga shtëpitë e forta të Hotit e të Shqiptarisë. Atë e kanë mbajtë të tillë trolli i vet, brezat e vet, fisi i vet i Hotit. E ka njohur Historia. E kanë mbajt’ fort tokën e vet, e kanë çue lart emnin e vet: me punë, me dije, me pushkë.
I riu trim, Shar Ibra i Hotit, po i thotë babës së vet e fisit të vet, se ka ardhë ora e historisë shqiptare, e të Drejtës Zakonore Shqiptare, për me e pague Stanisha Turkoviçi me jetën e vet, me kryet e vet pabesinë e ligësinë e tij antishqiptare, për vrasjen e Cen Ibrës, vllait të tij, si dhe qindra shqiptarëve të tjerë të persekutuar e ekzekutuar prej tij.
Krejt djemtë e Hotit janë Shar Ibra po i thirri koha në skenën e saj lokale e kombëtare. Secili atdhetar prej tyre, çdo derë e brezni nacionaliste, janë faqe e hapur dhe e pa mbyllur e historisë shqiptare në shekuj. Po vet Shar Ibra i zgjodhi dy prej tyre: Nasin e Sejdit, i Hysenaj (Haxhaj), sivllai i tij në vijën genetike të gjakut dhe Mujën e Alit të Mustaf Aliajt, sivllai i tij në vijën e tamlit, nip bije në Hotin e Plavës, banor i saj i prejkohshëm.
2.
Lajmi u ngjit në Hotin e Plavës.
Stanisha Turkoviç paska dalë në bjeshkën e Treskavacit, bjeshkë e kapun me Hot. Ai ishte zyrtari ma i lartë i prefekturës (qarkut) Andrejavicë, Plavë-Guci me rrethina. Ai mbrohej shumë se i duhej fort shtetit malazez. Në çdo hap ecte me eskortë me roje në formacion mbrojtjeje, në gadishmëri për kundërpërgjigje sulmi ndaj çdo atentati ndaj tij. Ai ushtronte politika raciste, genocidiale ndaj shqiptarëve etnikë, ndaj komunitetit boshnjak të atyshëm, si rrahje publike skandaloze, burgosje edhe pa kthim, tortura nga ma ekstremet, etj. Ai ishte terrorist, aqsa shumë mirë mund t’i thuhej edhe kriminelit serb Aleksandër Rankoviçit si “Stanisha Turkoviç i Kosovës”.
Dy djemtë trima të Hotit, Shar Ibra i Mujaj dhe Nasi Sejdi i Hysenaj, sëbashku me nipin e Hotit, Mujë Alinë e Mustafaliajve i dolën në pritë në një rrugë bjeshke, Stanisha Turkoviçit.
Të tre gjuajtën përnjëherit në shenjë drejt Stanishës antishqiptar, këtij Turkoviçi i konvertuar në malazez shoven, gjakatar, barbar.
Plani ishte i qartë: Në mos e vraftë i pari, Shari, do e vriste i dyti, Nasi. Në mos e vraftë i dyti do ta vriste i treti, Muja. Tri pushkë me një krismë.
Diku e kam has’ kit’ fakt: Stanisha Turkoviç paska lind në bjeshkë, prandaj ia ngjitën emnin Stanisha. E, si i erdhi e mbramja atij: me e lanë kryet aty ku e lindi kryet?!
Stanisha Turkoviçit i pushoi fryma përjetë. Malet, luginat, njerëzit morën frymë ma lirisht. Një antishqiptar ma pak. Një Turkoviç ma pak. Rregjimi malazez mbeti po i njëjti si pardje, dje e sot. Një regjim turkoviçian, që ende edhe sot hakmerret ndaj Hotit skej liqenit të Plavës. E duan pa shqiptarë. Pa Shar Ibra. Pa histori shqiptare.
3.
Çetinën e fronit malazez (serb) e mbuloi zia për vrasjen e eksponentit të tyre të lartë: Stanisha Turkoviç. Familja mbretërore malazeze, pasardhësit e mbretit Nikolla I, me banim mërgimtar në Francë u tronditën nga ky lajm. Princi Paul Karagjorgjeviç, në emër të mbretit të ri serb, Pjetri II i Jugosllavisë së Parë, u interesua direkt për vrasjen e tij. Turkoviçët e Plavës e të Podgoricës hapën T’pame, të cilët e kishin dhimbjen në prag po edhe si kuçiotë të asimiluar pro sllav ndoshta e dinin fort mirë se Stanisha e kishte hak një çmim të tillë me jetën e vet.
Shteti jugosllav u vnue në kërkim të kapjes të tre djemve nga Hoti i Plavës. Malet e shqiptarët e tyre i ruajtën ata. Pabesia nuk harrojke me i ndjek ata. I arrestuan, i prangosen, i futën në burg. I torturuan, veçse sa i lanë të gjallë me frymë e në jetë.
Drejtësia jugosllave iu dha dënimet: Shar Ibra i Mujaj me 20 vjet burg. Nasi Sejdi i Hysenaj dhe Mujë Ali i Mustafaliaj me nga 17 vjet.
Të tre e vuajtën dënimin në burgun e vjetër e famëkeq të Kotorrit.
Edhe pas vrasjes të Stanisha Turkoviç, edhe pas burgosjes të tre djemëve të Hotit, shteti jugosllavo-malazez e pati të vështirë me e shtri’ pushtetin e vet real në Hotin e Plavës. Kjo ngjau vërtet vetëm në vitet e komunizmit, si i thonë në “kohën e Titos”, kur PKJ e shteti jugosllav e mbyllën kufinin me Shqipërinë dhe hotjanët e atyshëm nuk kishin tjetër rrugëdalje, nuk gjenin tjetër rrugëzgjidhje. Shteti vendosi posta e pika dhe kontrolle kufitare në territorin vrri e bjeshkë të Hotit të Vendit, Hotit të Kunjit, Hotit të Historisë.
TURKOVIÇËT – STAN I MADH ME STANISHA ANTISHQIPTAR
1.
Turkoviçët nuk janë vetëm një Stanishë, po ata janë një” stan” i madh me Stanisha Turkoviçë. Në disa brezni kohore kanë nxjerrë nga një apo disa “Stanisha” të këtillë antishqiptar.
Brezi ma i vjetër plavë-gucias e ka njoft sadopak e shumëkush edhe tevona ia ka ndie namin antishqiptar një farë Lluka Turkoviçit. Ai, veçmas në kohën e Luftës së Dytë Botërore, ishte antar i shtabit propogandistik e luftarak tëDrazha Mihajlloviç, i partisë së tij çetnike, një farë zëdhënësi i tij, kryesisht në Plavë-Guci-Murinë me rrethina.
Ky Drazha Mihajllovic, një “Çubrilloviç i ri” apo “Dobrica Qosiç”, që ka ushtrue veprimtari të madhe në kambë e me armë edhe në Malin e Zi, i cili e hartoi në vitin 1942 një platformë spastrimi etnik të shqiptarëve nga trojet e veta në emër “të largimit të të gjithë myslimanëve nga Ballkani”, etj.
Kush ishte antishqiptari Lubomir Tadiç nga Plluzhine në Malin e Zi të sotëm, që në moshë krejt të re u lidh aktivisht me lëvizjen çetnike të Drazhe Mihajlloviçit, u përzgjodh antar i Akademisë së Shkencave të Serbisë, e vdiq 88 vjeçar (2013) në Beograd me ëndrrën për ta parë Kosovën “de facto” nën Serbi, si rajon të varur prej saj? Ky ishte baba i presidentit të Serbisë, Boris Tadiç (2004-2010). Dhe një fakt tjtër: gjyshi i këtij presidenti serb, Pavle Tadiç, ishte toger i ushtrisë të Malit të Zi në Luftën e Parë Ballkanike 1912-1913, i cili luftoi edhe në viset shqiptare dhe një nga ushtarakët e mësuesit që punonte për asimilimin e shqiptarëve.
Kush ishte Bllazho Gjukanoviçi (1883-1943), i lindur në Nikshiq të Malit të Zi, gjeneral brigade çetnik, prej vitit 1942 pas një marrëveshje me italianët “de facto” lider politik e ushtarak i Luftës së Dytë Botërore në Mal të Zi, komandant i të gjitha forcave çetnike në Malin e Zi (1941-1943), të cilin e vranë partizanët jugosllavë në Manastirin e Ostrogut? Ai është një nga të afërmit e kryeministrit të sotëm Milo Gjukanoviç, i lindur në Nikshiq më 15 shkurt 1962, i cili u pranue qysh në shkollë të mesme në PKJ, pasi i ati, Radovani ishte një komunist i hershëm e me mjaft ndikim në PKJ të Malit të Zi, etj.
Ndër sllavët kontribues në luftëra për asimilimin e zhdukjen e shqiptarëve hyjnë edhe Turkoviqët e Plavës, me në krye Stanisha Turkoviçin apo Lluka Turkoviçin, Veshi Turkoviqin kapiten i klasit të parë, etj., krahas Nikolla Pashiqit, Jovan Cvijiqit, Vlladan Gjeorgjeviçit, Vaso Çubrolloviçit, Drazha Mihajlloviçit, Bllazho Gjukanoviçit, Stefan Moleviçit, Ivan Vukotiçit, Lubomir Tadiçit, etj.
Këto fakte dëshmojnë se pushka e Shar Ibrër Hotit vet i tretë kundër antishqiptarit të madh Stanisha Turkoviç ishte një pushkë e madhe për historinë, për çështjen kombëtare shqiptare.
2.
Shar Ibra i Hotit i plotësoi njëzet vite burg në Kotorr e tue ardhë një pjesë rruge në kambë ndali në Andrijavicë. Iu kishin lodh gjunjtë e sytë. Nuk ishte larg Hoti i tij po atij i dukej sikur nuk do të mbrrinte kurrë atje. Ai po mendonte se kurrgja tjetër nuk i bante ma mirë se një kafe për qejf, i ulur tek një lokal përballë.
Ai hyri brenda. E porositi kafen. U ul me e pi çlodhshëm.
Aty ish kanë edhe kapiteni Veshi Turkoviç i “stanit” të Stanisha Turkoviçit. Ua ban me shenjë rojeve të veta. U thirrën edhe nga policia e Andrijavicës. Po rrinë brenda e përjashta në gadishmëri.
Veshi i Turkoviçëve me mustaqe vesh më vesh e me kapuç të bardhë kthye mbi vetull, po ecë drejt tavolinës së Shar Ibër Hotit. E vnoi dorën mbi sy e po e kqyr nga afër:
– A je ti Shar Ibra? – po e dvet.
– Po. Shar Ibra i Hotit jam – i bani njoftje.
– Ku je ka shkon për rrugë?
– Po shkoj tek shtëpia ime në Hot. E kam krye burgun e po due me jetue në
tokën teme, në kullën teme, në punën teme.
– Te shtëpia jote ti kurrë ma nuk kie me shkue o Shar Ibra – iu ngërthuc
idhtas kapiteni Veshi Turkoviq.
Shar Ibra i Hotit e hurpi edhe një herë kafen, si me i dhanë fuqi vetes, e tu çue në kambë. Gati me ecë kah shtëpia e vet.
Kafja u mbush me policë. Iu vërsulën Shar Ibrës sikur të ishte një kriminel lufte, sikur të ishin në një front lufte. Atij i mbeti edhe pak kafja pa mbarue. Edhe pak kilometra udhë i mbetën pa shkue tek shtëpia e tij në Hot.
Hakmarrja e Turkoviçëve nuk njihte as ligje, as kanun, asnjë normë morali njerëzor. Ai e kishte krye burgun e po e rikthenin prapë në të vjetrin burg famëkeq të Kotorrit.
PIRAMIDA
1.
Hotianët shkuan në burgun e Kotorrit në bregdetin e Malit të Zi për me e u takue me Shar Ibrën po nuk e gjetën aty. Vdiq apo e vdiqën?! Te dyja bashkë. Askush nuk tregoi atë ditë e sot se ku është varri i tij.
Një kuti duhani plot bujari e një xhaketë e vjetër krejt fisnikëri ua dhanë ata të burgut të Kotorrit. Ato i ka pasë djali i tij, Salihi, atje në Amerikë. Tashti i ruan nipi i tij, Cen Sali Shari i Hotit. Ato mund ta kenë vendin edhe në Muzeun Historik Kombëtar.
Trimi i rrallë e martiri shqiptar Shar Ibra i Hotit i ban nder kombit të jetë “Dëshmor i Atdheut”. I ban nder Tiranës, Prishtinës, Shqiptarisë.
2.
Një burrë i fjalës e i pushkës, Ibër Hoti, kur i lindi djali e kishte mendue prej kohësh emrin e tij. Ia vnoi Shari, që i përkthyem në shqip ka domethanien: “dituri”. Kjo ishte një dëshirë e brezave të Hotit për me i pasë djemtë me shkollë të madhe.
Dhe vjen një ditë kur dëshira e amaneti i brezave hotjanë del në dritë. Sali Shari (Mujaj-Haxhaj) bahet mësues i kimisë në Plavë-Guci e një inxhinier kimist në Amerikë.
E kam parasysh një foto të Sali Sharit dalë me pushkë në dorë. Ai tashmë ka ndrrue jetë po pushkën ia ka lanë djalit, Cenës, ish luftëtar i Batalionit “Atlantiku” të shqiptarëve të Amerikës që shkoi më 1999 të luftonte për çlirimin e Kosovës. Ai ka dalë në një foto pranë një piramide, asokohe kur UÇK e theu kufinin shqiptaro-shqiptar.
Luftëtari Shar Ibra i Hotit më ngjan në përjetësi si një piramidë e vlerave, qëndresës e sakrificave shqiptare, si një piramidë krye maleve të Hotit e në ballë të historisë së Kombit.

NANËMADHJA 115 VJEÇARE DEMIRE DUROLLARI RENDITET E 139-ta NË BOTË PËR NGA JETËGJATËSIA

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.
Në të bukurin Hudenisht, skej liqenit të Pogradecit (Ohrit), mrekulli e natyrës shqiptare e pasuri botërore e UNESKO-s, më 14 shtator 1895 ka lind Demire Xhudollari-Durollari e shenjuar në enciklopedi të botës si një nga ma jetëgjatat e planetit. Plot 115 vjet e 224 ditë jetë.
Në ma të fundit dokument identiteti të lëshuar nga Agjensia e Pasaportave në Filadelfia më 9 maj 2000 e nr. 095124375, figuron e lindur më 12 gusht 1895. Po, sipas pasaportës së vjetër shqiptare ia kishin “shkurtuar” një pesë vite jetë dhe ia kishin afrue në kohë tridhjetë e dy ditore ditëlindjen e saj. Këto pasaktësi iu shkaktuan pas largimit të detyruar nga Shqipëria, përgjatë emigrimit dy dekador në Maqedoni, përkohor për dy vjet në Itali e qëndrimit përgjithnji në Nju Xhersi të Amerikës. Ajo nuk i kreu juridikisht këto dy ndryshime në dokumentat e identitetit, pasi në kohën e komunizmit euro-lindor kishte vështirësi politiko-procedurale një sipërmarrje e tillë. Po as nuk ndihej e nevojshme.
Në Amerikë, derisa ndrroi jetë më 26 prill 2011 ajo e festonte 14 shtatorin si ditën e lindjes së vet. Veçmas në kapërcyell të shek. XXI, ditëlindja e Nanëmadhes Demire Durollari përbente një event të madh e të rrallë jo vetëm familiar e farefisnor, pasi kapi rekord botëror. Masmedia amerikane e shqiptare e cilësonin si “e tre shekujve”…

2.
Nanëmadhja Demire Durollari ishte patriote në shpirt, mbretnore në gene, qëndrestare në jetë. Një nga simbolet e femrës shqiptare në shekuj, mjaft e përkushtuar për kombin e vet, idealin e saj, familjen e saj.
Ajo vinte nga një Derë e Madhe. Babai i saj, Hajdar Agë Xhydollari, përndryshe, i thirrun në popull e zyrtarisht: Hajdar Aga i Hudenishtit, ishte mjaft i njoftun në kolonitë shqiptare të Stambollit, në kit’ kryeqënder të një prej superfuqive ma të mëdha edhe në shek. XIX. Një nga miqtë e tij të ngushtë ishte babai i Mbretit Zog, prijësi atdhetar Xhemal Pashë Zogu (1860-1911) i Matit, të cilët nuk i ndau asgja ndërveti në gjallje të vet. Vllai i saj, Novruz Hajdar Xhydollari (Hudënishti) ishte një shok i pandarë i Ahmet Zogut gjatë shkollimit të tij në Stamboll. Kushëriri i parë i saj, Muharrem Hudënishti (Xhydollari), oficer i Mbretërisë Shqiptare, sipas urdhërit të Mbretit Zog e ndërgjegjës së tij atdhetare, ishte një ndër qëndrestarët e prillit 1939 kundër pushtimit fashist të Shqipërisë, ndaj fashistët italianë e arrestojnë dhe e ekzekutojnë në Tiranë e trupi i tij prehet në vendin e lindjes. Pasardhësi i tij, Nuri Hudënishtin, ishte mbretëror i vendosur, legalist i pakursyer, luftëtar i pandalur. Ata, të dy, hynë në histori si monarkistë e si antifashistë, xhydollarë atdhetarë.
Në shtëpinë e Demire Xhydollarit (Durollari) gjatë Luftës Antifashiste u zhvillua Kongresi i Dunicës, Kongres i Lëvizjes Monarkiste, si dhe u (ri)ngrit Çeta nacionaliste zogiste që kreu aksione në Resing, Qafë Thanë, etj., po edhe kanë meritën se i shpëtuan nga fashistët 6 oficerë anglezë, etj.
Demire Xhydollari (Hudënishti) u martua në një fis tjetër në Hudënsisht, në shtëpinë e fisme e atdhetare të Durollarëve, me Rrapushin, të cilin e vranë pushtuesit italianë gjatë një bombardimi në Fushën e Domosdovës në Prrenjas. E la me tre fëmijë jetimë, të cilët u rritën si ma të mirët, ndër ma të lumturit.
Komunizmi iu mori prona e pasuri, i shpalli “kulakë” etj., çka e detyroi nanën e tij Demire Durollari (Hudenishti) të arratiset për në Maqedoni me fëmijët e saj, kur, asokohe, më 14 gusht 1949. Gjatë qëndrimit në Maqedoni, djali i saj i vetëm, Guri Durollari, burgoset në burgun e Idrizovës nga sllavo-maqedonasit, pasi në bibliotekën e shkollës kishte vizatue Flamurin Kombëtar Shqiptar. Po kështu ia burgosin edhe një nga dhëndrrat e tij, Bexhetin, për të vetmin fakt se përshendeti shqiptarçe, si monarkist, si zogist, me dorë në zemër. Njëzet vjet ma pas, shpërngulen tranzit në Itali e shkojnë në Amerikë, në shtetin e Nju Xhersit, ku i kaloi mbi katër dekada jetë me shumë sakrifica, plot lumturi, krejt ardhmëri.

3.
Qëndra e Kërkimeve Gerontologjike (Gerontology Reserach Group) në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (Los Anxhelos, Nju Jork, Uashington DC, Atlanta) dhe Instituti i Kërkimeve Demografike Max Planck në Gjermani kanë publikuar më 3 dhjetor 2013 një listë të femrave ma jetëgjata në moshë, të cilat i përkasin moshës mbi 115 vjeç.
Rekordmene, në kryet, qëndron Mario Do Carmo Geronimo nga Brazili, e lindur më 5 mars 1871, në një moshë tejet të thyer, 129 vjeçare, e ndjekur nga shtatë të tjera 128 vjeçare nga Xhamajka, El Salvador, Dominika, Uzbekistan, Kolumbia, India e Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Lista me 155 emra rekormenesh mbyllet me 115 vjeçaren Marfa Salaikijskaja nga Lituania (1889 – 10 shtator – 2004).
Shqiptaro-amerikanja, Nanëmadhe Demire Durollari nga Hudënishti i Pogradecit renditet e 139-ta, pasi ka jetue 115 vjet e 224 ditë.
Moshën e saj, 115 vjeçe, e kanë mbrri vetëm 29 femra në të gjithë botën në këta tre shekujt e fundit: 8 nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, 5 nga Kina, 4 nga Brazili, 2 nga Kanadaja e Meksika, veç nga 1 Mbretëria e Bashkuar, Azerbajxhani, Nigeria, El Salvadori e Kili.

4.
Para së gjithash, “sekreti” i jetëgjatësisë të Nanëmadhes Demire Durollari, është genetik. Ka pasë një konstrukt fizik të fortë e të lehtë, një ecje trupdrejtë. E ka mbajt veten në punë, në gjallëri. Ajo e ndërtonte jetën e vet e të familjes në mënyrë të atillë që ta mbante larg stresin. Ajo, disa herë, edhe në gazeta e televizione shqiptare shprehej se “stresi është burim i të gjitha sëmundjeve”. Në vazhdimësi ka qënë e rrethuar me dashuri e përkujdesje nga fëmijët e vet, nga dhjetra nipa e mbesa deri në mbi dy brezni. Ajo ka pas një respekt popullor në gjithato rrethe të Shqipërisë, në Nju Xhersi të Amerikës, etj. saqë shpesh herë në veprimtari kombëtare të Oborrit Mbretëror Shqiptar apo të Legalitetit ose në ato për Kosovën e shqiptarët në Maqedoni, etj. fliste thuaj është lidere, pasi fjalët i kishte të mençura, me timbër të veçantë, plot pasion, me mesazhe mirësie, pa frymë hakmarrjeje, me vizione ardhmërie.
E vetmja herë në jetën e saj që iu ka dasht të shkojë tek mjeku është 11 shtatori i vitit 2001 i sulmit terrorist mbi Kullat Binjake në Nju Jork, pasi pësoi tronditje të madhe. Kjo i ndodhi nga dashuria e madhe për nipin e vet, Astritin, djalin e vajzës, i cili punonte aty dhe sapo ishte fejuar tek Starovajt e Pogradecit. Rastisi që ai nuk kishte shkue në punë atë ditë, po dhimbja e thellë prej nanëlokje e dha efektin e vet. Atë e çuan në spital. Mjekët e Nju Xhersit kur ia panë moshën 106 vjeçare nëpasaportën e saj u habitën shumfish, ndaj i banë një orë intervistë mjekësore. Dhe, siç pohojnë pogradecari Bardhyl Berberi e nipi i saj Rrapush Durollari në një shkrim tek“Shekulli” (21/02.2007), “mjekët amerikanë i kërkuan leje për t’i bërë disa analiza për studime shkencore”. Ata e pyetën se çka kishte konsumuar ma së forti e, ajo, iu përgjigj: “Peshk të freskët të liqenit të Pogradecit, koranin e rrallë, mbretin e peshqëve…”. Në lajmin homazh për jetën e vdekjen e saj “Zëri i Amerikës” (28.04.2011) thekson se “Zonja Durollari gëzonte vazhdimisht shëndet të mirë” dhe, ma tej, “sekreti i jetëgjatësisë ka qënë ushqimi: ajo hante shumë peshk dhe bulmetëra, nuk konsumonte as duhan, as alkol”.
Nanëmadhja Demire Durollari, që ndrroi jetë në moshën 115 vjeçare në Amerikë, ishte ndër të parët prej emigrantëve politikë që erdhi në Shqipëri, sëbashku me djalin e saj dr. Guri Durollari, monarkist i lindur, kryelegalist i suksesshëm, që bani aq shumë punë të mëdha për kauzën Mbretërore, për Mbretin Leka I, për Legalitetin, për Demokracinë e Kombin, saqë e nesërmja e shpejtë ka me ia dhanë meritat e tij si një burrë i madh i politikës shqiptare jo veç në tranzicion. Ajo u çmall me vendin dhe nuk bëri thirrje për hakmarrje, për ndëshkimet kriminale që komunizmi kishte bërë ndaj njerëzve të saj, por e rreshtuar në grupimet e atyre që kërkonin Mbretëri Kushtetuese ju bëri thirrje popullit shqiptar nga podiumet e kongreseve dhe në televizione shqiptare e të huaja për pajtim-vëllazërim dhe paqe. Dhe, herën ma të fundme, me t’u kthye nga Shqipëria, shumë e preokupuar për hallet e vendit të saj. U lidh me një korrespondencë të rregullt me presidentin e SHBA-së, Xhorxh Ë. Bush. I kërkoi përkushtim të veçantë për çështje të demokracisë e ekonomisë në Shqipëri, si vendi ma i varfër në Europë. Brenda dhjetë ditësh, më 27 gusht 2004, i ktheu përgjigje me foto-kartolinë dalë me bashkëshorten e tij, Laurën. Në respekt të jetës e veprimtarisë të kësaj nanëmadhje shqiptare Presidenti Bush i premtoi asaj se “Shqipëria do të ecë në rrugë të mbarë”.

ZGJEDHJET NË KOSOVË: NJË “HUMBJE E FITUAR”

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.
PDK e Hashim Thaçit, e cila po e qeverisë me mjaft arritje të shtyllta e disa problematika kyçe (korrupsion, etj.) shtetin e ri të Kosovës në 6 vitet e fundit, në këto zgjedhjet parlamentare 2014, ndonëse doli e para në renditje e fituese e kësaj elektoriade, për hir të së vërtetës duhet thanë se është humbësja ma e madhe e tyre.
Kjo parti, e themelueme në vitin e parë të lirisë së Kosovës, si Parti e Progresit Demokratik të Kosovës (PPDK), kryesisht me antarësi nga rradhët e UÇK, me objektiv themeltar, pas kryemjes së Luftës, për të ndërtue Paqen, për të ngrit Shtetin e ri të Kosovës, në ë e vitit 2000 kishte 79 për qind pjesmarrjen në votime. Rekord i mirë. Në elektoriadën tjetër – 2010, pjesmarrja në votime ishte 45.30 për qind. Sivjet, sipas të dhanave të fundme të KQZ të Kosovës, pjesmarrja në votime ishte 41.54 për qind. Një leksion për politikën në Kosovë. Njëherash edhe pësim i keq për Partinë Demokratike të saj.
Si parti në pushtet, PDK, në këtë ulje të elektoriatit votues e ka pjesën e vet të humbjes. Natyrisht “copën” ma të madhe të humbjes.
2.Kësaj here u rrit numri i votuesve në Kosovë. Gjithsej 16.153 ma shumë se në zgjedhjet 2010. Kjo ishte një arritje elektorale.
Sigurisht edhe humbje për PDK-në, pasi në vend që t’i rritej elektoriati votues në progresion të drejtë, pati rënie të thellë: 6.806 votues ma pak.
Në fakt, PDK e Hashim Thaçit, sipas përllogaritjeve të shifrave elektorale (përqindja e sivjetme në votime, etj.) duhet të merrte të paktën mbi 13 mijë vota ma shumë. Dhe jo të pësonte fiasko të tillë.
Sigurisht humbja e PDK-së duket edhe ma e randë kur e krahasimojmë me rivalen e saj politike kryesore, me LDK-më e Isa Mustafës, e cila mori 7.326 vota ma shumë se më 2010. Edhe Vetëvendosja tejet opozitare e Albin Kurtit ka marrë 5.734 vota ma shumë.

3.
Tashti për me e dit’ ma kjart se sa e madhe është humbja e PDK-së së Hashim Thaçit marrim në analizë treguesin tjetër elektoral: përqindjen e votave të saj.
PDK në vitin 2007 mori 34.30 për qind të votave për të qeverisë Kosovën që do të shpallte Pavarësinë (17 shkurt 2008). Ndërsa në vitin 2010 pësoi ramje elektorale: 32.11 për qind të votave.
Po sivjet? Vetëm 30.71 për qind. Pra, PDK ka ardhë duke i zbrit pushtetit nga kurrizi politik, ekonomik, elektoral. E ka konsumuar politikisht e moralisht pushteti, veçanarisht në vitet e fundme.
Partitë opozitare patën rritje në përqindjen e vet elektorale. LDK në vitin 2010 mori 24.69 për qind të votave, ndërsa më 2014 shkoi deri në 25.75 për qind. Pak, pak, po asht’ rritje progresive. Edhe Vetëvendosja u rrit si parti, nga 12.69 për qind në vitin 2010 në 13.31 më 2014. Kjo nuk është pak, pasi kjo parti ka vetëm katër vjet në politikë për pushtet.
Përqindja e ulët e votave ishte tjetër tregues i humbjes elektorale të PDK-së së Thaçit.

4.
PDK nuk ra e vetme nga “fiku i pushtetit”. Përkundrazi. Ra me gjithë “fikun qeverisës”. E, pse po them kështu?
E para, zv/kryeministri i parë i Qeverisë së tij, Behxhet Pacolli me AKR, deri më tani, nuk po mundet me e kalue pragun elektoral 5 përqindësh që të jetë e çertifikueme si parti parlamentare. Të kujtojmë një fakt: AKR e Pacollit në vitin 2007 kishte 12.30 për qind të votave me 70.165 votues, ndërsa në vitin 2010 ra në 7.29 për qind me 50.195 votues
Krejt ndryshe nga AKR paraqitet Aleanca për Ardhëmrinë e Kosovës (AAK) e Ramush Haradinajt, e cila në vitin 2007 mori 9.6 për qind të votave e kishte 54.116 votues, ndërsa më 2014 arriti qëndrueshmëri e progres. Siguroi 9.61 për qind të votave, për liderin e programin e soj votuan 67.113 votues në të gjithë Kosovën.

5.
Me thanë të vërtetën PDK e Hashim Thaçit ka ra nga pushteti politik, nga “fiku i pushtetit”, ende pa iu ngjit’ në kryet. Ajo iu rrgall pushtetit politik si koalicion pa dalë drita e të nesërmes së 8 qershorit 2014, sëbashku me aleatët e vet: me Partinë e Drejtësisë, me Lëvizjen për Bashkim, me Partinë Demokristiane të Kosovës, me Partinë Konservatore të Kosovës. Vet e pesta në koalicion.
Qysh duhet me kanë ndryshe humbja veçse me pësue rënie në tregues të tillë elektoral kryesor si pjesmarja në votime, përqindja e votave, numri i votuesve, etj. Kjo është një “humbje e fituar”, e cila i dha të drejtën morale e politike opozitës së saj të mos i bashkangjitej askush në qeverisje, ta bojktonin të gjithë, ta ulnin degarrënjë nga “fiku i pushtetit”, ta zbrisnin nga kali i shfrenuar i pushtetit politik në Kosovë.
Me kanë sadopak i drejtë me të dy palët politike, them se Opozita e sotme në Kosovë, pushteti moral i 8 qershorit 2014 dhe “pushteti politik” i 10 qershorit 2014, koalicioni ende i pa zyrtarizuar në finish, si LDK, AAK, Nisma e Limajt e Krasniqit, sëbashku me VV apo edhe me parti të pakicave në Kosovë, duhet me kujdes të detyruar e të duruar, me ecë me hapa euro-atlantik, me frymim shqiptarisht, që të mos zhgënjejnë vetëveten e elektoratin e tyre, pasi realisht, siç e kanë “pushtetin politik” në një dorë, e kanë edhe “humbjen e fituar” në tjetrën. Ende nuk i kanë dy duart në timonin e lodhur të pushtetit në pritje për gjallërim zhvillues e integrues të Kosovës.