Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHPALLJA E 25 KORRIKUT SI FESTIM E PUSHIM ZYRTAR ËSHTË NJË TEPRI QEVERITARE E FYERJE KOMBËTARE

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
 1.Sivjet, 25 korriku do të jetë Ditë Pushimi, përndryshe: Festë Zyrtare,  njësoj si 25 Dhjetori i Krishtlindjeve,  pasi kryeministri ynë Edi Rama na e bani dhuratë kumtuese me ferman qeveritar të 22 korrikut, sepse u votua me 140 vota Reforma në Drejtësi, etj. A mund të jetë “Krishtlindje” Reforma në Drejtësi në Shqipëri për t’i dhanë kaq haptë, kaq lartësi, etj.?!
Kësisoj, më duket tepri ky pushim, kjo festë e 25 korrikut 2016. Përveçse si një tjetër akt servilizmi publik vendimor e politik ndaj Ndërkombëtarëve, e shoh dhe si një akt dite për kapital politik elektoral partiak, (ndër)kombëtar për vet kryeministrin aktual e partinë e tij – PS-në – të rilindur tash 25 vjet – nga Kongresi i PPSH i 12 qershorit 1991.
E thotë vet kryeministri ynë Edi Rama: “Së bashku kemi arritë të paarritshmen në 25 vjet”. Ky, ndoshta, është kuti i tij politik e elektoral.  Përndryshe: kjo thënie e tij është e mbetet “Hiç”, sepse asgjë nuk lindi nga “Hiçi”. Sistemi ynë i Drejtësisë ka 25 vite me gjithato ligje të miratuara në Kuvendin e Shqipërisë. Kushtetuta e Shqipërisë sanksionon shumë dispozita kushtetuese, nene të saj, për institucione e veprimtarinë e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri. Kemi ligje të veçanta “Për organizimin e pushtetit gjyqësor në Republikën e Shqipërisë” (2008), “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatës Kushtetuese” (2000), “për organizimin e funksionimin e Prokurorisë në RSH” (2001), “Për organizimin dhe funksionimin e KLD” (2001), “Për Avokatinë në RSH” (1994), “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatave për Krime të Rënda” (2003), “Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatave Administrative dhe gjykimin e mosmarrveshjeve administrative” (2012), “Për Noterinë”, etj., të cilat janë produkt dhe i një konsensusi të gjërë politik parlamentar.
 E thotë vet Edi Rama, kryeministri ynë: “Vota e sotme do të çelë tiparin e një revolucioni të shumëpritur në drejtësi”. Çështja shtrohet dhe kësisoj: Ndryshimi i Sistemit të Drejtësisë nga Komunizmi në Demokraci ishte dhe është një Revolucion i vështirë, i gjatë, me suksese e me dobësi. Çdo ligj ishte evolucion, ishin hapa të këtij Revolucioni ende në proces, tue përfshi dhe Reformën në Drejtësi. Përndryshe: sa herë të vijnë liderë të rinj në shumicë pushtetore nuk mund të fillojmë një “Revolucion të Ri”.  Vetëm amerikanët kur i kryejnë revolucionet shkojnë në shtëpi, tek puna, tek kasha, tek shkolla, etj., ndërsa ne – europianët, sidomos ne – shqiptarët, edhe pasi kryejmë revolucione prapë mbetemi në rrugë, apo i lamë ato në mes të rrugës, etj. Shqipëria, mirë apo keq, kemi 104 vite shtet e gjithçka nuk fillon as me Ahmet Zogun, as me E.Hoxhën, as me Sali Berishën, as me Fatos Nanon apo Edi Ramën. Sigurisht, as Reforma në Drejtësi, sado piedestalore ta kemi në këtë vit e në të tjera vite në vazhdimësi plotësimi e përmbushjeje të saj me Ndryshime Kushtetuese e ligje të veçanta të njipasnjishme.
 E vlersoj/më jetësore, tokësore, deri dhe qiellore, Reformën në Drejtësi e kontributin e Ndërkombëtarëve, të ekpsertëve juridik shqiptarë e të huaj, të Kuvendit të Shqipërisë, të partive politike shqiptare parlamentare e liderëve të tyre Rama, Basha, Meta e të tjerët, sepse e çmoj ma të vështirë një Reformë në Drejtësi se sa Luftën e Dytë Botërore. Kjo për faktin se Lufta ka një afat kur niset e mbyllet (1939-1944), po Drejtësia e keqe e në duar të këqija të “vret” (viktimizon) për çdo ditë e këdo prej nesh, biem viktima të saj. Përndryshe:  nuk mund të themi se prej 21 apo 22 korrikut 2016 zbriti Zoti nga Qielli e dolën “Zeusët” apo “Kreshnikët” e Drejtësisë Shqiptare dhe prej kësaj dite/date kena 25 korrikun pushim e festim. Sigurisht: Nuk duhet të sillemi si “Çlirimtarë të Drejtësisë”. Nuk duhet të pjellim “Revolucionarë të Drejtësisë”. Nuk duhet të jemi “Inkuizicionistë të Sistemit të Drejtësisë, të gjyqtarëve e prokurëve të tij, etj., Nuk duhet të ndërmarrim “kryqëzata”masive të menjëhershme ndaj tyre. Jo vetëm se i kemi pak: mbi 400 gjyqtarë, mbi 400 prokurorë, mbi 320 noterë (120 vetëm Tirana), 140 përmbarues gjyqësor privat aktiv (85 vetëm Tirana), avokatët, etj. po këta kanë përvojen e viteve të punës së tyre, kanë përvojën e shekujve të drejtësisë shqiptare kanunore e shtetërore, etj. Sistemet politike në Shqipëri, politika e politikanët në Shqipëri e kanë “mbyt” deri në fyt Sistemin e Drejtësisë në Shqipëri. Komunizmi me Reformën Agrare, me Shtetëzimet, me eleminimin e pronës private, etj. dhe Demokracia me Ligjin 7501 të ndarjes së tokës, privatizimet, etj. e kanë detyrue sistemin gjyqësor e prokurinë në të gjitha shkallët të bajnë mbi 1 milionë gjyqe për pronat (deri dhe në Strasburg). Mijëra gjyqe po bahen në Shqipëri për largimet nga puna në Gjykatat Administrative të dy shkallëve, aq sa kanë çështje që rrijnë mbi dy vite në pritje shqyrtimi vendimor final. Askush në Shqipëri nuk ka ngarkesë ditore e volumore sma të madhe e të vështirë se sa gjyqtarët  e prokurorët, të cilët kanë status të veçantë e peshë deri jetike në vendimmarrjet e tyre. Vërtet e kryesisht politika iu jep atyre pagat e “bukë” gjykimesh me gabime, të meta e fajet e tyre, po këto janë aq të shumta sa që shpesh herë nuk iu del koha e mjaftueshme me hangër vakt pas vakti bukën e tyre të përditshme, me ose pa lekët e tyre. Ndaj Politika Shqiptare është debitorja ma e madhe e Drejtësisë Shqiptare, e sistemit gjyqësor të saj në të gjitha shkallët, etj. Ndaj pa u ba marksistë, të punojmë sipas thanies së Marksit: brezat ecin mbi supet e njëri-tjetrit, që kur të vijnë të rinjtë edhe po s’ua morën shembullin të vjetërve, tua lanë përvojën e vyer e të gjatë të tyre.
 2. Tepri kjo ditë feste e pushimi zyrtar, politik, popullor, juridik…, pasi me 25 korrikun, plotnohen 15 ditë festa zyrtare. Një 15-ditësh pushim.  Shto dhe 103 të shtuna e të diela për vitin 2016 – i takon rreth 4 muaj pushime në vit për administratën e Shqipërisë Londineze(!).
Çdo president apo kryeministër i Shqipërisë, nga ata dhe me funksionin kryetar partie në pushtet, përveç festave të domosdoshme:  Dita e Flamurit dhe e Pavarësisë (28 nëntor), Dita e Çlirimit (29 nëntor), Viti i Ri (dy ditë), Dita e Novruzit (22 mars), Dita e Pashkës Katolike dhe ajo e Pashkës Ortodokse, Dita Ndërkombëtare e Punonjësve (1 maji), Dita e Bajramit të Madh dhe ajo e Kurban Bajramit) dhe Krishtlindjeve, kanë caktue dhe festa të tjera zyrtare: Presidenti Sali Berisha 8 Dhjetorin – Dita e Rinisë. Kryeministri Fatos Nano 14 Marsin – Ditën e e Verës dhe 19 tetorin – Dita e Lumturimit të Nanë Terezës. Para dy ditësh, kryeministri aktual Edi Rama, e vendimoi 25 korrikun (me sa duket vetëm për këtë vit) si Ditë Pushimi e Feste prej/për Reformën në Drejtësi.
 E thotë analisti Blendi Fevziu tek nji koment i tij “Sa miliona euro na kushton Tuiteri i Ramës”, botue në “Koha Jonë”(23 korrik 2016), e përllogarit se Qeveria Rama duhet të paguajë nga paratë e taksa-paguesve shqiptar për adminstratën qëndrore dhe lokale plot 4 milionë euro vetëm paga për një punë të pakryer. Plotësisht e saktë. Krejtësisht e drejtë.
Veç duhet me dvet kush t’na ndijnë: A thue, shteti ynë, i mbetur në krizë ekonomike-financiare, që po thellutet në krizë politike institucionale, etj. e paska një luks kaq të madh për shpenzime kaq të larta, të panevojshme, edhe të denueshme?! A thue Qeverisë po i duket pak se me 21 e 22 korrik 2016 të Votimit të Reformës (po edhe me 18,19,20 korrik në pritje tensioni e presioni diplomatik e politik ndërkombëtar e kombëtar) i la shumicën e shqiptarëve pa punë, me sy e veshë tek fatet e Reformës e të Qeverisë?!
 3.Sigurisht, lania e miratimit të Reformës në Drejtësi më 21 korrik 2016 është e pa qëlluar në kohë, etj.
Jo për faktin politik se kjo ndodhi në ma pak se 300 ditë kalendarike para dekretimit Presidencial për Zgjedhjet Parlamentare të Qershorit 2017. Po ka dhe diçka tjetër: gjithësesi e randësishme dhe e patolerueshme.
Gjithandej e gjithkush po thuhet se Miratimi i Reformës në Drejtësi hapi një Epokë të re, etj., etj., veçse duhet me e ditë dhe këtë faktin tjetër: Prej Ditës së miratimit të kësaj Reforme të gjitha gjykatat e sistemit tonë gjyqësor, gjykatat e çdo shkalle e në çdo bashki të Shqipërisë, i mbyllin dyert e tyre për popullin e vet deri në shtator 2016, në ma shumë se një muaj kohë. Kjo, për faktin se hana e 25 korrikut është pushim e festë prej kryeministrit Edi Rama e Qeverisë së tij, ndërsa katër ditët e tjera të mbetura (26, 27, 28, 29) janë ditë me pak gjyqe,etj. Gushti është muaj tradicional për pushimet e Sistemit të Drejtësisë në Shqipëri.
Edhe ky fakt e nxjerr 25 korrikun 2016 nji ditë pushimi të panevojshme, nji festë të tepërt. Pak reale e shumë politike për nga dimensionet e saj,  nga pulset e kumtet e saj.
 4.Ashtu, jo kot, po due me thanë se 25 korriku 2016 vjen ndryshe për Parlamentin e Ilir Metës, vjen ndryshe për qeverinë e Edi Ramës.
Për Parlamentin është shpall ditë pune, pasi në websajtin e Parlamentit njoftohet thirrja e Seancës Plenare në ora 10.00 të paradites së 25 korrikut, ndërsa për Qeverinë, në websajtin e saj, njoftohet 25 korriku ditë pushimi për administratën qëndrore e lokale.
Në websajtin e Kryeministrisë 25 korriku 2016 shenjohet, sipas kalendarit gregorian, ditë e hane, ndersa në websajtin e Parlamentit shenjohet (ndoshta sipas “kalendarit politik”) si ditë e enjte dhe ky fakt publik të krijon idenë sikur ende vazhdon e enjtja e 21 korrikut 2016.
Edhe këto dy mos përkatësi apo dakortësi të krijojnë nji ide ma të plotë rreth teprisë kryeministrore për caktimin e 25 korrikut 2016 si Ditë Pushime e Feste (!)
 5.Mbi të gjitha e para të gjithave, 25 korriku 2016 si një Ditë Pushimi e Feste është një fyerje e madhe, e pa tolerueshme, e dënueshme për Traditën e Trashëgiminë Juridike Shqiptare, jo 25 vjet si e thotë kryeministri ynë Edi Rama për Reformën në Drejtësi, por mbi 2.500 vjet kohë e histori, prej nga kushtetutat ilire në mbretëritë ilire, në “qytet-shtetet” ilire, me Kodin e Lekës së Madh (i tokës e origjinës shqiptare, zanafilla e Kanunit të Lekë Dukagjinit), me Kodin e Justinianit të Madh (perandorit romak me origjinë ilire), në principatat shqiptare të Arbnisë e kohës së Skënderbeut, me Kushtetutën Shqiptare të vitit 1998, etj.
 Presidenti Meidani e shpalli me Dekret  të dielën e 22 nëntorit 1998 si ditën e miratimit përfundimtar me Referendum të Kushtetutës së Shqipërisë, po as ky si kreu i shtetit dhe as Majko si kryeministër i asaj kohe, nuk e shpallën të hanën pushim zyrtar, festim. As Kuvendi i Shqipërisë me kryetar Skënder Gjinushin, kur e mirtaoi në Kuvend Ligjin nr. 8417, në të mërkuren e 21 tetorit 1998, nuk e mori nismen ta shpalli të nesermen ditë pushimi zyrtar, si 25 korrikun e sivjetëm, 2016. Shembuj të tillë mund të sjellim plot për të dëshmue se astenjiherë në historinë e shtetit shqiptar, nga mbretëritë ilire, principatat shqiptare e dekteri në shek. XXI, në asnjë rast kur është miratue një reform, si kjo e tanishmja – Reforma në Drejtësi, nuk ka ndodh që të caktohet ndonjë nga ditët pasardhëse si ditë pushimi zyrtar. Gjithmonë populli ka ditë si të festojnë e pushojnë dhe administrate sit ë gëzojnë e të punojnë, pa pasë vendime qeverie si ky për 25 korrikun 2016 (!)
Në Kombin Shqiptar të Justinianit të Madh (482-565) që i la Perandorisë së Bizantit e Botës së përjetshme përmbledhjen justiniane të përbotshme “Codex repetitae praelectionis” në mbi 50 libra, i njoftun si “Kodi i Justininit të Madh” dhe që ende Europa Kontinentale e ka në themele juridike të saj,  dhe në atdheun e prijtarit e mendimtarit të madh Lekë Dukagjini që na la Kanunin e Lekë Dukagjinit me gjithato nene që ua kalojnë dhe atyre të Europës së sotme të Bashkuar (BE), në vendin e “Kanunit të Skënderbeut”, etj. të shpallësh 25 korrikun 2016 ditë festimi e pushimi për arritje të miratimit të nji Reforme në Drejtësi, është disi, jo pak, një fyerje kombëtare ndaj Justinanit të Madh, ndaj Skënderbeut e Lekë Dukagjinit, ndaj Kombit tand në zemër e themeli të Europës së Bashkuar, etj.
Tiranë, 24 korrik 2016

LULZIM BASHA, RRUGËTIM EURO-ATLANTIK

by

NGA RAMIZ LUSHAJ/
1.Kryehere, në vitet ’90, Lulzim Basha, gjimnazist i “Sami Frashërit” në Tiranë, mori pjesë në manifestime, protesta e veprimtari të Partisë Demokratike me devizën “E duam Shqipërinë si gjithë Europa”, etj. Në zgjedhjet e 22 marsit 1992 ishte me mandatin e vëzhguesit të PD.
Kjo kohë e fillimeve demokratike shenjon fillesat e autobiografisë politike të Lulzim Bashës në PD e në politikën e madhe të kohës panshqiptare.
Lulzim Basha u rrit politikisht në moshë e karierë në kohën e demokracisë në Shqipëri, Hollandë e Kosovë. U rrit sëbashku me partinë e tij, Partinë Demokratike, prej nga simpatizant, veprimtar e antar i saj e deri kryetar i saj.
Lider i themeleve të PD, lider i themeltë i saj.
2.Politikani i ri Lulzim Basha është diplomuar (1993-‘99) në të Drejtën Europiane dhe Ndërkombëtare në Universitetin 379 vjeçar të Utrechtit, ma i madhi në Hollandë e i klasifikuar një ndër 50 universitetet ma të mira të botës. I vetmi lider i derisotëm i një partie politike shqiptare që i ka nis e krye studimet e larta universitare në Perëndim.
Bashkëshortja e tij Aurela Basha është diplomuar për Marrëdhënie Ndërkombëtare në Universitetin e Utrechtit dhe ka një MBA nga Universiteti i Amsterdamit në kryeqytetin hollandez.
Një të tillë shembull shkollimi bashkëshortor nuk e kemi në asnjë rast tjetër ndër liderët politik partiak shqiptar. Të dy, sëbashku, me shkollimin e tyre universitar në një nga vendet perëndimore ma demokratike të botës, si rast i përveçëm, si brumim, rrezatim, realizim, përbajnë sot një model emblematik, si të thuash, një “institucion” pro perëndimor më vete, në përkushtim të kohës demokratike, drejt të ardhmes euro-atlantike.
3.Lulzim Basha, si asnjë tjetër politikan kryepartiak shqiptar i derisotëm, vjen në politikën zyrtare të Shqipërisë Londineze me një karierë të shumfishtë mbi pesëvjeçare (1999-2004) në institucionet ndërkombëtare.
Fillimisht, ky euro-atlantik, punoi për Gjykatën Ndërkombëtare për Krimet e Luftës në ish-Jugosllavi, për Gjykatën e Hagës, ku përgatiti akt-akuzën për krime lufte ndaj Sllobodan Millosheviçit. Pastaj, këshilltar ligjor i Misionit UNMIK të OKB-së, një nga shtyllat e ndërtimit të shtetit të ri të Kosovës euro-atlantike. Njëkohësisht, ndihmoi në krijimin e Ministrisë së Drejtësisë në Kosovë.
Kjo udhë drejt Perëndimit euro-atlantik, CV e tij elitare, janë përvojë e trashëgimi e thesartë, jo vetëm për Lulzim Bashën 42 vjeçar (12 qershor 1974), po edhe për Partinë Demokratike tre dekadore, janë edhe pjesë e strategjisë për ta promovuar liderin e vet si kryeministrër i ardhshëm i Shqipërisë.
 4.Lulzim Basha ka ardhë në politikën zyrtare të Tiranës si një prurje euro-atlantike risore, meritore, aktive, cilësore, si një frymë e re në PD e politikën panshqiptare.
Si i tillë ai kreu detyrën e Kordinatorit të Komitetit të Orientimit të Politikave (KOP), që ishte shtysë efektive e lartësim elektoral i fitores së PD-së më 2005. Njëherash ishte edhe Zëdhës i Fushatës Zgjedhore të PD më 20015. Kandidat për deputet i PD në Tiranë. Sigurisht, afirmativ e përballës me të majtën e figura politike të saj në debate televizive të Elektoriadës 2005.
 5.Lulzim Basha, ndryshe nga të gjithë ministrat e PD-së, pati katër mandatime në kohën qeverisëse koalicionore të PD-së, duke sjellë gjithato prurje euro-atlantike, duke shënuar plot arritje euro-atlantike.
Si ministër i Transporteve ishte përballës politik, nismëtar i flaktë e në disa menaxher i talentuar i Rrugës së Kombit (Autostrada Durrës-Kukës) për integrim me Kosovën shqiptare, i Tunelit të Krrabës të lidhjes së Tiranës me Elbasanin e Shqiptarët e Shkupit Dardan, etj.
Si ministër i Punëve të Jashtme u zgjodh në një kohë kur për herë të parë Shqipërinë e vizitoi një President në detyrë i SHBA-së, Xhorxh Ë. Bush, në kohën e marrrjes së Ftesës e antarësimit në NATO, Hapja e Negociatave për Liberalizimin e Vizave, përshpejtimit të objektivave për marrjen e Statusit të Vendit Kandidat në BE, për Shpalljen e Pavarësisë së Kosovës (17 shkurt 2008) e njohjet ndërkombëtare të saj, etj.
Si ministër i Brendshëm (2009-2011) kur Shqipëria përmbushi të gjitha kushtet teknike për liberalizimin e vizave me vendet e Bashkimit Europian, etj.
 Në katër vite kryebashkiak i metropolit shqiptar (2011-’15)  punoi me përkushtim, me projekte transformuese e realitete ndryshuese, për ta kthyer Tiranën në një qytet modern dhe europian.
 6.Kryetari aktual i PD-së, euro-atlantiku Lulzim Basha, i zgjedhur para tre vitesh, në korrik 2013, sipas parimit “1 antar – 1 votë”, me mbi 80 për qind të votave në elektoriadën partiake.
Ky është një mandat i fuqishëm për sipërmarrje politike prej tij për t’u dhënë shqiptarëve jo vetëm një opozitë të fortë vizionare e qëndrestare,  për t’i dhënë vendit alternativën e shpresës dhe forcën ta mbyllë trazicionin e tejzgjatur, në përballje me qeverinë Rama-Meta.
Lulzim Basha për ta kryer në kohë e lartësi këtë mision historik, kombëtar, politik, po punon për një organizim anglo-sakson të PD-së, me antarësinë, themelin e partisë, me të gjitha strukturat e saj në të gjitha bashkitë e forumet drejtuese të saj. Në këtë rrugëtim po mbështetet fort tek vizioni, kurajo dhe qëndresa historike e themeluesve, tek energjia e pamatë e anëtarëve dhe militantëve ndër vite, tek pasuria e paçmueshme e vlerave të lidershipit historik të Sali Berishës.
 7.Kauza e Orientimit Pro-Perëndimor të Shqipërisë është rrugëtim i gjatë historik, në gjithato stacione të historisë. Para 800 vitesh e patën si dukuri e praktikë Dinastia Progoni e shtetit të Arbrit, e ktheu në platformë politike e shtetërore Skënderbeu, Heroi ynë Kombëtar, etj. ”Kauza e Enveriadës” ishte Orientimi Pro Lindor i Shqipërisë, drejt Moskës, Beogradit e Pekinit, drejt Lindjes Komuniste, çka shpesh herë ngre krye e bahet pengesë dhe në Orientimin Pro-Perëndimor të Shqipërisë, në integrimet e saj euro-atlantike. Në Dhjetor ’90 dhe lideri demokrat Sali Berisha e ktheu në kauzë orientimin pro-perëndimor të Shqipërisë postkomuniste.
Lideri euro-atlantik Lulzim Basha, kryetar i PD-së me qytetarinë e tij të lartë e kombëtarizmin e tij të sprovuar, po ngrihet denjësisht në lartësi epokale të mbrojtjes e lartësimit të kauzës të Orientimit Pro Perëndimor të Shqipërisë. Kjo po duket dhe tek e sotmja Reformë në Drejtësi.
Lulzim Basha është një nga Apostujt e Orientimit Pro Perëndimor të Shqipërisë. Kjo shprehimohet dhe në dekorimin e tij “Qytetar i Lirë i Londrës”, “Qytetar Nderi” i Prishtinës – kryeqytetit të Kosovës, “Qytetar Nderi” i komunës së Deçanit, etj., në cilësimet ndaj tij si “Princ i Integrimeve Euro-atlantike”, “Golden Boy i Demokracisë”, “Yll në ngjitje” etj.
Lideri emblematik Lulzim Basha është jo vetëm prurje euro-atlantike për PD, për të Djathtën Shqiptare, për Shqipërinë, për Kombin, po edhe ka sjellë prurje euro-atlantike në zhvillimet kombëtare politike panshqiptare në vitet e demokracisë.
Tiranë, 20 korrik 2016

“GRUSHT SHTETI” NË TURQI, NJË DOGANË E “ERËS ERDOGAN”

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
 1.Grushti i Shtetit” në Turqi ishte i paralajmëruar edhe para tre vitesh, edhe para tre muajsh.  Gazeta londineze “Guardian”, në korrik 2013, kur e rrëzuan nga pushteti presidentin egjyptian Mohamed Morsi, e paralajmëronte si sinjal për Turqinë e Erdoganit. Gazeta amerikane “Washington Times” e 7 prillit 2016 paralajmëronte se Erdogani do puç ushatarak në Turqi për të rritur pushtetin e tij.
 Tashti, “lira” e politikës neo-otomane dhe e islamit modern, në të dy anët e saj ka “grushte shteti”: me 15 korrik ia nisi ushtria e shtetit militar turk e me 16 korrik ia nisi Erdogani,“militari demokrat”, ky lider i shekullit për Turqinë euro-aziatike.
I pari Grusht Shteti ishte antidemokratik kunder Erdoganit, ndërsa i dyti Grusht Shteti po bahet i tillë – antidemokratik nga vet Erdogani.
E, këto dy grushtshtete në Turqi janë veçse “bubullima” që kanë me sjellë tevona “rrufenë” e një tjetër grusht shteti në Turqi, si para nji gjysëm shekulli – më 1960 apo rreth nji çerek shekulli ma herët – më 1997. Ndoshta, do të jetë ndryshe nga këta të dy. Ndoshta këto “dy grushte shteti” në një ditë apo në dy ditë kohë, janë “telenovela” më e re turke… Edhe në televizione na u duk e tillë.
            2.
            Në këto dy grushte-shteti pati e ka “teori konspiracioni” gjithafërësh e kryesisht të stilit (neo)otoman.
Në këto dy grushte-shteti pati e ka dukuri paranoike që nga vet Erdogani kur akuzoi imamin 75 vjeçar Fetullah Gylen, mikun e kahershëm e rivalin e vonshëm, i cili prej 15 vitesh jeton në Amerikë, të cilit i janë lëshue tre mandat-arreste në Turqi dhe e kanë fut në listën e terroristëve në Turqi, etj.,
Ky dijetar e lider i Lëvizjes “Gylen” me shtrirje mbështetëse në turqi, Azinë Qendrore e disa vende të botës, i një lëvizjeje që flet për Islam të Moderuar, i një lëvizje e pranueshme për Perëndimin, deklaroi se nuk ka dorë në Grushtin e Shtetit në Turqi, se Qeveria nuk duhet të ndryshohet me forcë, po përmes nji proçesi demokratik, etj.
Në këto dy grushte-shteti pati e ka shfaqje të viktimizimit prej grushtit të shtetit si nga Erdogani dhe nga të tjerët, bashkëpunëtorë kabineti e mbështetës rrugëtimi historik-politik-fetar të tij.
 3.
Grushtet e Shtetit në Egjypt më 2011 dhe më 2013 ishin e mbeten  paralajmërim për ish-kryeministrin e presidentin Erdogan, sepse ky donte e me sa po duket ende don t’i shembëllej Hosni Mubarakut, presidentit egjyptian të para 2011-tës, për nga kohëzgjatja në pushtet, në sjelljet ndaj opozitës turke, etj.  Në shumçka, po don të jetë edhe si Muhamet Morsi në karierën e tij politike drejt fronit të presidentit të shtetit turk, etj.  Edhe këta dy ish-presidentë egjyptianë kishin nevojë e interesa për Erdoganin. Vet presidenti i 5-të i Egjyptit, Mohamed Morsi, në vjeshtën 2012, në Kongresin e partisë së tij “Partia për Drejtësi e Liri”, e propogandoi partinë e Erdoganit, Partinë për Drejtësi e Zhvillim, si “model për demokratizimin e Botës Arabe”.
Në këta shembuj e lidhje ka udhë e gufime dhe grusht-shteti zinxhir në Turqinë e 2016-tës.
            4.
Erdogan dhe partia e tij, Partia për Drejtësi dhe Zhvillim, në verën e vitit 2013, kur protestuesit antiqeveritarë që dolën në Parkun Gezi në Sheshin Taksim të Stambollit, i quajtën në metaforë si “Grusht Shteti”. Kjo iu shkoi për shtrat e shtat politik, por nji ditë do t’u shkonte dhe në prag, tek dera e Presidencës së tij, si në natën e 15 korrikut 2016.
Erdogan, si rrallë kush, e dinte fort mirë ato çka thoshte Hatam Ete, nga Instituti SETA, institut i afërt me partinë e tij (Partia për Drejtësi e Zhvillim): “Ajo për të cilën kishte pasur përpjekje në Turqi, pati sukses në Egjypt”. E, kjo thanie, u botue në disa media të botës, nga Atlantiku në Paqësor.
A thue, për Erdoganin, do të jetë i rastësishësh ky fakt i njëjtë në të dy rastet?!
Kur ndodhi “Grushti i Shtetit” ndaj presidentit Mohamed Morsi në Kajro e Aleksandri kryeministri turk, Erdogani, ndodhej me pushime verore larg kryeqytetit Ankara dhe u kthye me emergjencë nga brigjet e Egjeut duke organizuar një mbledhje të shpejtë me ministrant kryesorë të kabinetit të tij dhe e cilësoi këtë Grusht Shteti si “vrasje të demokracisë e të ardhmërisë”, po nuk i ceku aspak të metat e qeverisjes së Morsit.
E, prapë, pas tre vitesh, kur i ndodhi Grusht Shteti në Turqi, në Ankara e Stamboll, presidenti Erdogan gjendej me pushime, larg kryeqytetit të vendit?!
5.
Presidenti turk, Rexhep Erdogan, për fitoren ndaj Grushtit të Shtetit të 15 korrikut 2016 duhet t’i jetë mirënjohës popullit turk, mbështetësve të tij. Këtë e thotë dhe vet Erdogani në thirrjen e tij në orët e para dhe në disa deklarata të orëve të fundit.
Ajo çka nuk e thotë Erdogani me zë e figurë, ajo çka nuk e deklaron në Ankara e në mediat e botës është fakti që Erdogani duhet t’i jetë mirënjohës dhe Euro-Atlantikës, SHBA-ve, NATO-s e BE-së.
Këto ngjarjet e ditëve të fundit në Turqi treguan dhe një herë tjetër se Turqia është një vend europian ma shumë se aziatik, se Europa e bashkuar e don të tillë. Edhe Amerika e don të tillë Turqinë: Euro-Atlantike.
Përndryshe, sido që të ishte skena apo skenari, Turqia do të ishte në valët e Grushtit të Shtetit të përgjakshëm apo të një lufte civile sin ë disa vende aziatike e afrikane. E, ndoshta, pse jo, dhe Erdogani i Turqisë do ta kishte pësuar si Gadafi i Libisë apo fqinji i tij, Sadami i Irakut.
            6.
Sidoqoftë, Erdogani, që pa mëdyshje është mik i mirë i shqiptarëve, një nga tribunalët e Pavarësisë së Kosovës, etj.,  po shohim kah sillet në dekadat e fundit si një Ertuğrul neo-otoman i Turqisë së sotme moderne, që e ka ba Turqinë fuqi rajonale dhe popullin turk e ka kthye për veti në shumësi, pasi ky po eksporton nji lloj islamizmi demokratik populist në Lindjen e Mesme, po dhe në Gadishullin e Ballkanit, në Kosovë, Maqedoni, Bosnje-Hercegovinë, etj.
Erdogani i fillim shek. XXI po i ikën dhe Ataturkut të fillim shek. XX, pasi Erdogani e ka gdhend emrin e vet piedestalor në Turqi e po kërkon të ketë emrin e vet dhe në historinë euroaziatike e botërore.
Erdogani po kërkon një “erë të re”, përndryshe: ”Era Erdogan”.
Këto dy grushtshteti janë “doganë” për Erdoganin, ku ai aq sa mund të marrin “liçensë” për “Erën Erdogan”, po sa kaq mund të marrin dhe “leçitje” për “Erën Erdogan”. Ai, Erdogani, si po vjen i madh, mund të ikin dhe i vogël.
Këto “dy grusht shteti” të ditëve të fundit në Turqi janë fati e fataliteti i Erdoganit, i cili ëndrron disi të kaluaren otomane. Njëherash, janë dhe  fati apo fataliteti i Turqisë së sotme që po ecën drejt të ardhmes moderne, euro-atlantike, edhe me identitetin e vet nacional historik otoman (sulltanor), Ataturk e Erdogan.
Turqia e sotme euro-atlantike nuk duhet t’iu ngjajë fqinjëve të vet të sotëm: as Irakut, as Sirisë.
Tiranë, 17 korrik 2016

AS ROZAFË E AS DORUNTINË

by

Ramiz LUSHAJ/
AS ROZAFË E AS DORUNTINË/
1./
Shkodër: 2 prill 2016./
Me katër pika gjaku loton qielli./
Me katër varre lundron dielli./
Nga Toka ngrihen katër Konstandinë./
Ndryshe nga Legjenda Arbnore:/
Ata janë lisa të gjallë…/
Ata kërkojnë Motren e Tyne të Madhe:
Demokracinë.
Ajo, ndryshe nga Legjenda Arbnore:
Trupin e bukur e ka me varrë…!
Me katër dëshmorët e Shkodrës:
Arben Broci, Besnik Ceka, Bujar Bishanaku, Nazmi Kryeziu.
Me Azem Hajdar…
2.
Demokracia:
Me katër mijë plagë.
Nis prillin e vet.
Nis Alfabet…
Demokracia nuk është Rozafë,
As nji Doruntinë.
Ajo është motër me Lirinë…
Nusja ma e bukur për Shqipërinë.
Shqipëri Etnike, 2 prill 2016

FJALË TË PATHËNA PËR SALI TAHIR BAJRAKTARIN E SHIPSHANIT

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.Ekspozita “Shkollat Amerikane në Shqipëri” e 7 marsit 2016, e hapur në hollin kryesor të Muzeut Historik Kombëtar në Tiranë, më kujtoi një personazh publik të veçantë. Sali Tahir Bajraktari, i thonë. Nga bajraku, fisi e krahina e Shipshanit të Malësisë së Gjakovës. Një nga të shkëlqyerit nxanas i shumanshëm i Shkollës Teknike “Harry Fultz”. Ai, kaherit, prej asokohe të rinisë së tij, rrezatonte trefish: i ditur, trim, i pashëm.
Ai – në ato vite shkollore – bani emër, la emër, e mbeti emër i mirë, aq sa portretin e tij dhe fakte nga jeta e veprimtaria e tij i sjellin në mendje e i përcjellin në biseda dhe breza pasardhës të “Harrifultzëve”. Dikush flet për një foto të tij në shtypin e kohës. Një tjetër tregon se për pak sa nuk i mbeti emri në histori si atetantor ndaj një personaliteti tejet të njohur. Rrëfejnë dhe për qëndresën e tij vetjake e në grup shkollarësh qëndrestarë ndaj pushtimit fashist të 7 prillit 1939. E rrëfejnë…gjithandej, shumkush.
Sali Tahir Bajraktari në 73 vite moshe i përjetoi shumë regjime përgjatë nji shekulli: të Zogut repblikan e mbretnor, të Nolit kryengritës e pushtet jetëshkurtë, të fashizmit Italian, të nazizmit Gjerman, të Komunizmit tipik alla-shqiptar, të Demokracisë të pambrrime e, në disa prej tyne, u godit shpesh e fort po gjithnji qëndroi në kambë, gjithmonë në ecje, përherë përballës deri në sfida. Ai kishte një jetë të atillë me qëndrime e lartësime që ka me i folë dhe të nesërmes, po erdhi një farë kohe me ashpërsi komuniste të luftës së klasave, me diferencime politike e tri internime ndaj tij e familjes së tij të madhe, po nuk i munguan në derë e udhë ata që e njohën për mirë dhe e deshën përnjimend, paçka se fjala e mirë publike ceremoniale, plotërisht, e gdhendur, e thuktë, duket se iu tha nga poeti bashkvendas, Selim Aliaj, vetëm në tubimin përcjellës për në banesën e tij të fundit, në agun me diell e me ngrica të vitit të lodhur nga dështimi i regjimit komunist e në rizgjim demokratik – më 1991.
2.
Sali Tahir Bajraktari i Shipshanit ishte djalosh malësor rreth 16 vjeçar kur mori rrugën nga kulla e tij trojenike në Kasaj të Tropojës, nga Qafë Morina kult mitik- historik-legjendar, për në kryeqytetin shqiptar, në shkollën teknike amerikane “Harry Fultz”, një shkollë e atillë që edhe pse po ban gati një shekull nga hapja e saj nuk po mundet t’i dalin rivale astenji shkollë shqiptare e derisotme, si për nga mësimdhania, baza material, përgaditja profesionale e nxanësve, etj.
Tirana e shpallur kryeqytet në Kongresin e Lushnjës më 1920 dhe Sali Tahir Bajraktari, i datëlindjes 1919, i ardhun nga “Nënprefektura e Kosovës” (siç thirrej atëherit “Malësia e Gjakovës”), përkitazi, ishin pothuaj moshatarë.
Po, asokohe, Sali Tahir Bajraktari, ky malësor i ri, vinte në kryeqytet me një qytetërim të avancuar prej kohësh. Lartësisht, në dy shekuj.
Të parët e tij, Din Bajram Bajraktari e Bek Din Bajraktari, prej se nga Lidhja Shqiptare e Prizrenit dhe Tahir Bek Bajraktari në Kryengritjen e Pavarësisë të 1912-tës në Shkupin dardan udhëtonin me trena, pasi Kosova ishte me linja hekurudhore. E, prej atëherit bota malësore e alpinëve dardanë modern ishte e madhe, kishte “kryeqëndrat” e veta të qytetërimit, si e thoshin ma të vjetrit në shprehjet e përveçme: “nga Shkodra në Shkup”, “nga Gjakova në Pejë”, “në Plavë e Guci”. Aty, nëpër Kasaj të Shipshanit, bash për skej kullës së Bajraktarit të Shipshanit, kalonte rruga antike ardiano-dardane, e prej nga vitet monarkiste të Kohës së Zogut kishte dhe një rrugë për të lëvizë dhe me makinë për me ra dekteri në qytetin e Gjakovës me rrethina.
Sali Tahir Bajraktari vinte në kryeqytetin e Shqipërisë Londineze nga Dera e Kulla e Bajrakut të njohur të Shipshanit, e cila kishte nxjerrë figura atdhetare me përmasa rajonale e deri kombëtare si Din Bajram Bajraktari, Bek Din Bajraktari, Tahir Din Bajraktari, Rrustem Tahir Bajraktari e të tjerë, të cilët luftuan atdhetarisht e trimnisht me bajrak, me mendttari, me gjak e me plagë kundër serbëve, malazezëve, turqëve, austro-hungarezëve, si para e gjatë Lidhjes Shqiptare të Prizrenit e deri në Dy Luftërat Ballkanike, në Luftën e Parë Botërore.
Ndonëse asokohe po binte gradualisht fuqia e bajrakut si instituticion, Sali Tahir Bajraktari ia ndiente peshën e genit e të traditës bajrakut të tij, po nuk ia ndjente aq shumë nevojën në realitetet jetësore e shkollore në kryeqytetin e Shqipërisë, pavarësisht se ishte larg kullës e trevës së tij. Kjo për faktin se Sali Tahir Bajraktari i Shipshanit dhe po të mos e kishte mbiemrin “Bajraktari”, ai ishte vet një bajrak i gjallë i kohës së tij shkollore.
3.
Sali Tahir Bajraktari në shkollën teknike në Tiranë ishte në kulmin e rritës së vet nga shtati fizik listar alpin e nga mendja e tij me fuqi krejt genetike e bile disi magjishme.
Ky shkollar malësor, si e thonë të tjerët, kishte një zgjuarsi natyrore të lakmueshme, demonstronte një shkathtësi të admirueshme.
Me thanë të vërtetën e cilësojnë si fort të pashëm. Si ai ma. Një Sali Bajraktar.
Me thanë të drejtën ishte i dhanun pas mësimeve, veçmas në shkencat ekzakte dhe i dallueshëm në praktikat mësimore. I kapte mësimet qyshce në klasë, por dhe rrinte ultas e ngultas për me nxanë dije. E kishte merak të madh mos me mbetë pas të tjerëve dhe nuk e donte veten me e ulë kryet para “profesorëve” të tij mjaft të zotë.
E, në koftë se atëherë do të ishte shpik kompjuteri, pa më dyshje, do t’i thoshin Sali Tahir Bajraktarit “kompjutër” në simbolikë, në përngjasi dijetare memoriale.
Duket se këta të Derës së Bajraktarit të fisit tim të Shipshanit e kanë pasë për gen ndër brezni, diçka krejt genetike, për me kanë “kompjuter” të tillë, çka iu shprehet njëjtësisht dhe ndër degëzimet e tyne, tek shumë e në shumësi nipash e mbesash si dje dhe sot. E, iu priftë e Mbara, e iu ndrittë e Mira me i pasë shembuj e shembullime të tilla dijetare dhe në ditë-vitet e shekujt e ardhshëm.
E, unë, e kam njoft nga afër Besnik Sali Bajraktarin, një nga mendjet “kompjuter” të kësaj dere bajraktarësh, të kësaj kulle dijetarësh genetik, i cili si dhe të tjerët e genit të gjakut e tamblit të tij të trungut me degëzime, ia thotë matematikës si bilbili kangës. Po ky Besniku dhe diçka ma tepër: është shahist i kalibrit të madh që ka dalë në duele me kampion bote dhe prej kohësh është i zgjedhur nënkryetar i Federatës Shqiptare të Shahut, për ma tepër: pjesmarrës e përfaqësues i Shqipërisë dhe në disa kongrese ndërkombëtare.
Pra, këta të “Derës së Bajraktarit” e kanë shahun “meny” të ditës dhe të jetës së vet familjare e publike.
E njof dhe ndryshe Besnik Sali Bajraktarin, atëhere kur ai ishte krejt i ri e “me cene” në biografi politike të motmoteve moniste, atëherit kur ishin të internuem për së treti familjarisht e fatkeqësisht në Brisë, në fshatin ma të largët dhe ma reliev thyer shkëmbor në krejt rrethin e Tropojës. I internuan në vitin 1976 nga Kasajt në Brisë. Për pesë vjet, po ngaqë ishin të punës së madhe e të mirë dhe me sjellje morale e shoqërore të lartë, ngaqë ishin të vlerësuar nga brisianët mërturas, i kryen mbi tre vjet internim, po kësaj here, nuk mujtën, ma saktë: nuk i lejuan shtetërisht e politikisht me u kthye në fshatin e lindjes, në trollin e tyre. Kësokohe, i riu Besnik Bajraktari, tregoi një rast tejet unik, plot me sakrifica e sfida për shkollimin e tij, pasi shkonte nga Brisa e Tropojës, e kalonte Qafën e Agrit, dh e binte deri në Breg-Lumi të Shkodrës me e ndjek shkollën e mesme bujqësore, që atëherit kishte për drejtor Mahir Domin, profesorin e nderuar të Universitetit të Shkodrës. Tri orë bante me shkue deri në Breg-Lumi dhe tre orë e gjysmë me u kthye për nelt në Brisë. Udhëtonte dhe në kohë me reshje e trashësi bore sa që gjunjtë në rrehe ia kapnin telat e linjës telefonike dhe në gjithato herë kur kthehej mbrëmjeve i jehonin rrugës ulërimat e ujqërve të maleve përrreth. E, Besniku i tejkalonte të gjitha, shkëlqente në mësime, në sjellje, në dukjen e tij, në udhët e tij…
4.
Sali Tahir Bajraktari i Shipshanit, një nga të veçantit nxënës të shkollës teknike të Tiranës, ishte mjaft i lidhun me shoqërinë. Ai nuk të linte në udhë po të tha “mik” dhe ishte e vështirë me i dalë para në udhë edhe po ta kishe “armik”. Ai, pa fol me tepri, njihej si malësor tipik alpin për nga traditat, karakteri e fiziku i tij, por ndokush dhe e krahasonte me Kreshnikët e Eposit të Veriut.
Në shkollën teknike të Tiranës (e cila dhe sot mban emrin e saj të parë “Harry Fultz”) u njoft nga afër e mirësisht, në kushte e rrethana të caktuara, me nxanës “harryfultz”. Me Mehmet Shehun e “Luftës së Spanjës” dhe kryeministrin e mavonshëm të Shqipërisë Socialiste. Me Fadil Hoxhën që u ba personazhi politik ma kryesor i Kosovës në vitet e Luftës Partizane, në krye të LKJ të Kosovës, në drejtimin disa dekador të Kosovës (KSA në kuadrin e RSFJ). Me Mustafa Gjinishin – një nga luftëtarët e prijtarët e shquar; njëri nga shtatë antarët e Këshillit Antifashist Nacionalçlirimtar, një nga antarët e Shtabit të Përgjithshëm të UNÇL të Shqipëris (10 korrik 1943), sekretar i mbledhjes të Konferencës së Mukjes, etj.. Me Perlat Rexhepin e Vlorës që shkroi “Epopenë e Tre Heronjëve të Shkodrës”. Me gjirokastrin Abedin Çiçi, Mjeshtër i Madh, njeriu me punë e shpirt dritë, që i trokiti në derë dhe kur Salihi ishte në internimin e dytë klasor ideo-politik ndëshkimor në Fier.
E, më rrëfen shumkush, se A. Çiçin e ka njoft në praktikat mësimore të agronomisë në Fidanishten e Laprakës. Apo ma saktë, qysh atëherë i madhi A. Çiçi shihte tek Sali Tahir Bajraktari një nga njerëzit ma të shquar të trevës së tij, Malësisë së Gjakovës, e ma shumë e ma mirë – një burrështetas të kohës së ardhme. Sali Tahir Bajraktari me Mehmet Shehun, ma i madh në moshë, ishte njoft në verën e vitit 1936 kur, ky i fundit, punonte përkohor si traktorist në fermën e shkollës teknike të Tiranës.
Sali Tahir Bajraktarit, këto njohje me figura të tilla, kjo shoqëri në dyert e “Harry Fultz”-it, këto lidhje në kryeqytetin e Tiranës, kjo kohë aktive shkollore, ia rritën ma shumë personalitetin e tij, ia shtuan veprimtarinë e tij, e brumosën ma tej e ma fort atë. Qysh atëherit, këto e të tjera veçanti të tij, e kthyen Sali Tahir Bajraktarin e Shipshanit në një personazh publik.
E njifte dhe vet Mbreti Zog si dhe disa ministra të Qeverisë së Tij, jo vetëm se ai vinte nga një derë e njohur e bajraktarëve të Shipshanit të Malësisë së Gjakovës, por dhe nga që ai, Sali Tahir Bajraktari, po rritej ndër vite si një bajrak i kohës, në kohë, për kohën.
Kulla e tij bajraktare në Kasaj të Tropojës, veçmas pas vdekjes së Tahir Bek Bajraktarit, si dhe shteti monarkik në Tiranë për të mbajtur lidhjen e vet me këtë derë e me këtë krahinë luftarake të Shipshanit, e kishin një mendim e projektim me e çue Sali Tahir Bajraktarin me studime për jashtë shtetit, por…jeta nganjëherë nuk është aq e bukur apo e vështirë siç shfaqet në andrra e në sy-pamje të parë.
5.
E premtja e zezë e 7 prillit 1939, ma fort e ma qartë se astenjiherë tjetër, e shfaqi lartësisht e botënisht të riun Sali Tahir Bajraktari si një nacionalist të shquar, si një patriot të madh.
Ua thashë kryhere se Sali Tahir Bajraktari ishte trup lisnar, e përngjasonte me ata “kreshnikët e Alpeve”, me personazhe të Eposit të Kreshnikëve, për të cilët “Harryfultzit” kishin njohje dhe nga vepra “Visaret e Kombit”: Vëll. II (1937) dhe Vëll. IV (1939), etj.
Ai, Sali Tahir Bajraktari, energjinë e tij fizike dhe shpirtërore shpesh herë e kthente në një fuqi të madhe, si më 7 prill 1939 kur ai i theu forcërisht me levë hekuri dyert e magazinës ushtarake të shkollës. Hynë aty. U armatosën me armë.
Misioni i shenjtë i mbrojtjes kombëtare të Atdheut të vet i nisi për udhë drejt Durrësit. Mirëpo në Shijak, ura mbi Erzen ishte minosur dhe rruga ishte e pakalueshme për ma andej drejt Portit Detar, ku pushka kushtrimtare jehonte mes flakëve të luftës mbrojtëse atdhetare. Aty erdhën lajme jo të mira nga fronti i luftës. Heroi përballës Mujo Ulqinaku ishte vrarë në krye të detyrës ushtarake luftarake. Qëndresa shqiptare ishte thyer në det e në tokë. Ushtria fashiste italiane po marshonte me hapat: me zjarr e hekur, me flakë e gjak në pushtimin e gjithkahshëm të Shqipërisë.
Nxënësit luftëtarë të shkollës teknike të Tiranës i kthyen nga rruga luftarake e nisur drejt frontit të luftës. Ata u detyruan të ikin prej andej, nga Shijaku, të arratisen drejt Maqedonisë. Atje i futën në një kamp në Gostivar.
Pas disa ditësh Sali Tahir Bajraktarin e çuan në Tropojë, në fshatin e tij të lindjes, në Kasaj të Shipshanit. Aty qëndroi pak kohë, pasi iu doli “falja” atyre që ishin qëndrestarët antifashistë të 7 prillit 1939 dhe, nga që ishte maturantë, atij si dhe të tjerëve, iu dha e drejta për të kryer provimet e diplomimit. Ai u rikthye në Tropojë i diplomuar “agronom”, detyrë të cilën e zotëronte mjaft mirë, aq sa dhe vet puna e bujqësisë ia kishte nevojën atij, profesionit të tij, veçmas në dekadat e para të pasçlimit e të internimeve të tij në Lushnje, Fier, Tepelenë.
6.
Sali Tahir Bajraktari, i diplomuar në shkollën teknike të Tiranës, i rikthyer në Tropojë, filloi punë për nji kohë të shkurtër si përkthyes i italishtes në minierën e kromit në Kam të Bytyçit të Tropojës. Ai u largua prej andej dhe kontribuoi në profesionin e tij të agronomit, në pronat e familjes së tij të madhe, në truallin e bajrakut të tij.
Pas kapitullimit të Jugosllavisë në prill 1941, ky shtet federal monarkist u copëtua nën ndikimin italo-gjerman. Me Dekret Mëkambësor, nr. 133, datë 3 dhjetor 1941, në Qeverinë e Tiranës u krijua Ministria e Tokave të Lirueme dhe Prefektura e Kosovës me qendër në Prizren përbahej nga disa komuna administrative me territore e popullsi të ndryshme.
Një ndër to ishte dhe komuna e Becit, ku Sali Tahir Bajraktari emërohet sekretar i saj dhe, tevona, me largimin e kryetarit, e kreu zyrtarisht dhe këtë funksionin shtetëror.
Në disa dokumenta arkivore gjenden “Raport mbi sjelljet e autoriteteve serbe kundra shqiptarëve gjatë kohës së sundimit të tyne në rajonin e komunës së Becit”, “Raport mbi djegjet e shkatërrueme prej serbëve në kohën e shkatërrimit të tyne”, etj.
Në dokumentin e parë na tërhjek gjuha e të shkruarit, kultura e të trajtuarit të çështjeve qyshce në kryefjalë, në fillesë. Aty thuhet tekstualisht: “Në ditët e para e fatëzeza që zbritën serbët e malazezët në këto vende, ata u dukën të butë, të sjellshëm dhe sikur të dishim çka don me thanë Qeverim drejtësie. Po sikur thotë një fjalë e vjetër “Ujku qimen e ndrron e vesin s’e harron”, ashtu dhe pushtuesit e Kosovës nuk shkojnë shumë pa i dhanë ngjyrë tjetër sundimit të tyre. Pikësëparit jugosllavët kërkuan dorëzimin e armëve dhe të çdo lande që kanë lidhje me mjete lufte. Shqiptarët e këtushëm, mbas shumë e shumë vuajtjeve shtazore pa kurrfarë mëshire e njerëzie, banë dorëzimin që kërkohesh. Edhe sot kur kujtohen për këtë veprim bahen sit ë mahnitun. Megjithëse çdo armë e municion ishte dorëzue, gjindarmërija jugosllave nuk mbetesh kurr e mjaftueshme, kërkonte rishtas me sasi të shumta tue përdorë çdo mjet barbarizmi që mund të kujtojë historija…”.
Në dokumentin e dytë shohim përgjegjësinë e lartë zyrtare në trajtimin me emra e mbiemra dhe me fakte të dëmeve të shkaktuara nga serbët në fshatin Bec, si, konkretisht: Çel Shabani dhe Mus Zeneli nga 12.000 franga shqiptare secili; Ukë Myrta, Rexhep Sejdia, Dervish Bajrushi, Isuf Musa, Palush Marku, Demush Shabani, Man Halili nga 10.000 franga shqiptare secili, etj., etj.
Komuna e Becit, e drejtuar nga Sali Tahir Bajraktari, u kthye në një bazë të randësishme të Luftës Nacionalçlirimtare në këtë trevë e për Rrafshin e Dukagjinit. Kati i parë i saj i ngjante një spitali partizan, ku shëroheshin të sëmurët nga të ftohtit e nga plagët e luftës. Atyre iu shërbente si një “mjeke popullore” dhe e shoqja e tij, Fatimja e derës (oxhakut) së fisme të Bajram Hazir Rrogamit të Tropojës.
Në arkivën time, në një dosje, kam disa faqe me kujtime të veteranit Ali Zenun Qelia i Shipshanit. Ai tregon se si me njësitin e tij partizan shkoi në komunën e Becit dhe e mori aty Xheladin Hanën – Hero i Popullit, i cili ishte i plagosur dhe e kishin mjekuar e ia kishin shpëtuar jetën Sali Tahir Bajraktari me të shoqen e tij. Ata e morën prej aty dhe e çue në fshatin Valbonë. Atëherë, në vitet e komunizmit, janë kanë interesuar veçanarisht Ali Z. Qelia dhe im atë, Ali Lushaj, që Bek Din Bajraktari i vrarë në luftë me sllavët të shpallej “Dëshmor i Atdheut”, që ky akti ndaj Xheladin Hanës të përmendej si vlerë e luftës partizane dhe të ekspozohej në stenda të muzeut krahinor apo të rrethit. Kjo çështje shkoi për shqyrtesë deri tek sekretari i parë i KP të rrethit, po gjithçka mbeti në pikënisje, pa u krye atë ditë e sot. E kjo është fjala e parë publike e shkruar për këtë akt të lartë të familjes Bajraktari të Shipshanit, të vet Sali Tahir Bajraktarit e të vet Fatime Rrogamit-Bajraktari, bashkëshortes së tij dinjitare, e ditur, e përkushtuar, një malësore tipike e kohëve të vështira të luftës e të monizmit.
7.
Pas Tahir Bek Bajraktarit, në linjë genetike, bajraku i takonte Rrustem Tahir Bajraktarit, vllaut të madh të Sali Tahir Bajraktarit. Ai e mbajti nja shtatë vite. Deri në hapin e fjalën e fundit të tij. Ishte fort i ditun e mjaft i lidhur me fshatin e tij, krahinën e tij, bajrakun e tij. I kishin hije për mirë: fjala me peshë në kuvende, pushka trimnore në beteja e pamja bukurnore e burrnore. Dinte artin e luftës. Bante art tradite në komunikimin me njerëzit e fisit e të Nënprefekturës, me të Rrafshit të Dukagjinit. Fliste edhe në gjuhët e huaja: në italisht, në serbisht…
Asokohe Rrustem Tahir Bajraktari nuk kishte shumë nevojë për Bajrakun e Shipshanit, po për emrin e veprimtarinë atdhetare, ditunore e prijtare të tij kishte nevojë vet bajraku i Shipshanit. Dukej si i lindun për t’i prirë bajrakut të vet.
Përgjatë historisë, bajraku i Shipshanit, sikurse dhe të tjerët në Malësinë e Gjakovës, ishin mjaft të lidhur me krahinën e Plavë-Gucisë, me tre bajrakët e saj, me viset e saj. Vet dera e Bajraktarit të Shipshanit kishte krijuar lidhje farefisnore me këtë trevë epike, që Lufta e saj e Nokshiqit e viteve 1879-1880 ishte Parathënie e Shpalljes së Pavarësisë në Vlorën e 1912-tës të Ismail Qemalit, apo siç thonë vargjet: Si dy male i rrijnë Historisë / Nokshiqi e Vlora e Pavarësisë”…/
Aty nga fundviti 1942 banda çetnike sllave e Marko Vaçeliqit mësyni tek Stanet e Hotit, në Lipovicë, duke kërcenue e për të pushtue krejt Plavë-Gucinë. Kur në pranverën e vitit 1943 sulmuan çetnikët e Pavle Gjurishtit, komandant i formacioneve çetnike në Malin e Zi, atëherë u muar vendimi popullor institucional për me ngritë kompani vullnetare në Plavë-Guci për ta mbrojt atë nga sulmet e Çetinës e të Beogradit e deri të Moskës. Prapë në shtator 1943 çetnikët e kërcenuan krahinën për pushtim, donin të hynin në qytetin e Plavës “për të likujduar komunistët”, por në bisedime me Shemsi Ferrin, Shaban Bej Rexhepagajn e Hajro Shahmanin u detyruan me u zmbraps deri në kufijtë e 1912-‘13-tës.
Në fillim të nëntorit 1943 repartet çetnike të Veliçko Bojoviqit e sulmuan krahinën legjendare të Plavë-Gucisë. U lëshua kushtrimi luftarak. Në këtë luftë mori pjesë dhe një formacion ushtarak vullnetar i Shipshanit, i prirë nga bajraktari i fisit, nga Rrustem Tahir Bajraktari. Ai e mbante flamurin (bajrakun) në ballë të betejës.
Në një nga ditët e kësaj lufte sa lokale dhe (ndër)kombëtare, tue u kthye hypur në kali shale për në qytetin e Plavës e kapin dhimbje të forta të zemrës dhe ai bie përtokë. Pësoi dëmtime frakturore jo të lehta e shtypje të randa, çka e banë me e nxanë shtratin e lëngesës e të shpresës për shpëtim. Ai qëndroi tek një familje me mbiemrin Beshkoviq në Plavë, me sa duket të origjinës shqiptare, të cilët u përkujdesën për Rrustem Tahir Bajraktarin si për djalin e vet për me ia mjekue plagët, me ia shërue dhimbjet, me e ngritë në kambë si një luftëtar prijtar i zoti.
Kur lajmi i shkoi në vesh Sali Tahir Bajraktarit u nis nga komuna e Becit e shkoi në krahinën e Plavë-Gucisë, tek vllau i tij. Ai e mori Flamurin e Bajrakut të Shipshanit për me e çue tek kulla e vet në Kasaj. Thonë se një ditë Sali Tahir Bajraktari shkoi në një përpjekje luftarake me çetnikët sllavë. E mbante Flamurin e Bajrakut.
Ishte beteja e fundit që valvitej Flamuri i Bajrakut të Shipshanit.
Sali Tahir Bajraktari ishte i fundit bajraktar i Shipshanit që printe në një luftë me bajrakun e fisit në dorë.
Pas asaj lufte në Plavë-Guci, Sali Tahir Bajraktari u kthye në shtëpinë e tij, bashkë me vllaun e vet, Rrustem Tahir Bajraktarin dhe me Flamurin e Bajrakut të Shipshanit. Thonë se Rrustemi qëndroi një apo ma shumë ditë në kullën e tij në Kasaj dhe ndrroi jetë ende pa i mbush tridhjetë pranverat e moshës së tij.
Ai mbeti në historinë që ende nuk është shkruar plotërisht, saktësiht, lartësisht për jetën e veprimtarinë e tij e të bajrakut të vet, të Dinastisë Bajraktari të fisit të Shipshanit.
8.
Sali Tahir Bajraktarit ishte nxënës në shkollën teknike amerikane “Harry Fultz”, një vit pas shtetëzimit të saj nga Zogu, po gjithë jetën e tij në komunizëm e përndoqi me trajtesa e mbingarkesa politike fakti se ishte një “Harry Fultz”.
Përkundrazi ai një thanie të njohur të Harry Fultz “Përpiqu të bësh Shqipërinë vend për të cilin vlen të jetosh” e kishte moto të veten, pavarësisht se dhe për shërbesa të larta kombëtare e qytetare ndaj vendit të vet dhe nuk i mori shpërblesat e merituara. Përkundrazi: e internuan tre herë, atë vet dhe familjen e tij të madhe. Të parën herë, në vitet 1953-’55 në Lushnje-Tepelenë-Lushnje. Të dytën herë, në vitet 1959 deri më 1970, në Fier, në NB “Çlirimi”. Të tretën herë, më 1976 në Brisë. Pas internimit të fundit nuk u kthyen ma në vendlindjen e vet, në Kasaj të Shipshanit, përveçse kur Sali Tahir Bajraktarin e çuan për ta varrosur në vendlindjen e tij trojenike. Aty ku lindi dhe u rrit si bajraktar, si luftëtar, si dijetar, si shtetar, si shqiptar.
Sali Tahir Bajraktari në jetën e vet i pati dy martesa me çika nga dyer të mëdha, të njoftuna ndër Shqiptari për pushkë e mendje, për traditat, vlerat e virtytet e tyre. E para martesë ishte me Xhevahiren e derës së Sahit Hoxhës të Fletit të Pukës. E dyta martesë ishte me Fatimen e derës së Bajram Hazirit të Rrogamit. I pati 12 fëmijë: Drita, Mustafa, Tahiri, Bedrija, Nexhmija, Makbulja, Besniku, Bahria, Zarifja, Vojsava, Fiqireti, Afërdita, të cilët gëzojnë një emër të mirë, i qëndruan kohës me vështirësi e krenari, me sakrifica e dinjitet. U rritën vet të mirë e rritën fëmijë të mirë. Me gene të trollit, në brezni. Me i rritë këta fëmijë atij i duhej shpesh herë të tregohej e të çertifikohej “rebel” i kohës me të gjithë ata kurthaçi që nuk ia donin të mirën, që donin me ia klucë të keqen, që e sulmonin për zotësitë, që e ndiqnin me “cenet” e biografisë, etj. Atij, në internime nga Brisa në Fier-Lushnje-Tepelenë, në veprat e mëdha të dritës si në Fierzë, në qytetin alpin të Bajramcurrit, etj. për me i ruajt fëmijët e vet, familjen e vet, i duhej të sillej si Shqiponja në Folenë e Vet…
Sali Tahir Bajraktarin vërtet nuk e lanë të rritej i madh me pushtet e në shtet, po as nuk mujtën me e ba “të vogël” në kullën e vet, në udhën e vet. Atë nuk e lanë apo nuk ia mundësuan me i demonstruar vlerat e tij të rralla në lartësitë e kohënave sado të vështira, por as nuk mundën për me ia hup genet në rrjedhat e brezave të tij degëshumë. Ai po rritej i madh që në rininë e tij në shkollën teknike të Tiranës, po dhe kur u ba i madh në moshë e me thinja dukej e ndjehej sikur të ishte djalosh i ri.
Sot, lisnaja e tij në vargavijë genetike, dhe deri me nipër e mbesa të derës kombëtare Bajraktari, janë të njohur për mirë: juristi e shahisti Besnik Sali Bajraktari, djemtë e Tahir Sali Bajraktarit, vllaznit Mulaj të Universitetit Ndërkombëtar të Tiranës, vllaznit Ponari të firmës “Kassel”, të Fondacionit “Kastriot Kadri Ponari” etj. Këta, të gjithë, janë si notat e pentagramit, apo ndryshe: secili me instrumentin e vet, me hapin e tij, përndryshe: janë një ansambël vlerash e arritjesh bashkëkohore.
Faktikisht, nipat e mbesat e Sali Tahir Bajraktarit janë genemirë në truallin e kullat e tyre, por kanë një nderim e kumtim të veçantë për dajën e tyre, për Dinastinë Bajraktari të Shipshanit, prej se nga Din Bajram Bajraktari, Bek Din Bajraktari, Tahir Bek Bajraktari, Rrustem Tahir Bajraktari e të tjerët të mavonshmit, si Mustafë Sali Bajraktari, martir i demokracisë prej vitit 1976, “Qytetar Nderi” i Tropojës, emrin e të cilit prej 26 majit 2016 do ta mbajë Sheshi kryesor i kësaj njësie administrative të madhe, ish nënprefekturë, ish qendër rrethi e komune, etj. apo si e ceki në disa shkrime të mijat “kryeqyteti” edhe i krahinës time të Shipshanit ndër dekada të shekujve të fundit.