Nga Rasim BEBO/
Në shekullin e kaluar vendi ynë u bë arenë e dy luftërave botërore. Në luftën e parë patëm gjeneralin dhe në luftën e dytë Politikanin. As në të parën, as në të dytën, shteti ynë nuk doli fitues për SHQIPËRINË ETNIKE, për trojet ku i thuhet BUKËS, BUKË dhe UJIT, UJË. Sepse drejtuesit e tij ishin të njëanshëm. Kryengritjet shqiptare, që u bënë në Kosovë, 1908, 1910, 1911, 1912, praktikisht, ia shtruan rrugën Serbisë. Ndonëse u sfilitën, u harxhuan, u grinë me Turqinë. Sot nuk kemi të drejtë të mos i vlerësojmë ngjarjet siç duhet, që të mos bëjmë të njëjtat gabime. (A. B.) Kryengritja e këtyre viteve dhe sidomos e vitit 1912, ishte e përgjithshme, ajo u shtri në mbarë vendin, në Kosovë, në Shqipërinë e Mesme dhe në atë të Jugut, ku prej kohësh vepronin çetat e armatosura.
Por Shqipërisë i mungonte një komandë supreme, një shtab me 4 zëvendës komandantë, një për çdo vilajet, një komisar politik, një centralizim të fortë, një mobilizim dhe disiplinë luftarake, që të qarkullonte forcat e armatës sipas situatës. Duhej pa tjetër të ruanim ushtrinë, kur Turqisë po i vinte fundi dhe fqinjët bëheshin gati për Luftën Ballkanike. Fatkeqësisht këto mundësi nuk u arritën, për këtë nuk fituam. Kjo studiohet sot, pas njëqind e ca vjetëve. Kjo është historia që të tund e të shkund.
Marrëveshja shqiptaro-turke e 18 gushtit 1912 Komisioni qeveritar turk rifilloi bisedimet rreth kërkesave të parashtruara nga kryengritësit, në 14 pikat e Hasan Prishtinës. Më 18 gusht qeveria turke deklaroi se i pranonte ato, përveç kthimit të armëve.
Udhëheqja e kryengritjes në Kosovë, deklaroi se e pranonte këtë marrëveshje dhe shpalli ndërprerjen e kryengritjes. Hasan Prishtina njoftoi gjithashtu përfaqësuesit e Shqipërisë së Mesme dhe të asaj të Jugut, të ndërprisnin veprimet e armatosura kundër trupave qeveritare. Ai njoftonte, në këtë rast, se kërkesat e kryengritësve u pranuan për të gjithë Shqipërinë. Në këto rrethana kryengritja u ndërpre…
Ndërkohë kryengritësit kishin filluar të ktheheshin në shtëpitë e tyre, në Elbasan, në Korçë e në qytete të tjera, të pritur kudo si fitimtarë, me manifestime popullore dhe me këngë patriotike. Në të vërtetë, në variantin e marrëveshjes, që qeveria turke botoi zyrtarisht më 23 gusht 1912, kërkesat e shqiptarëve, të miratuara edhe prej saj, ishin formuluar në mënyrë të errët e të papërcaktuar. Kjo tregon, se Porta e Lartë, nuk kishte ndërmend t’i zbatonte ato. Edhe pse në 14 pikat e pranuara nga qeveria osmane, nuk parashihej njohja e autonomisë, shqiptarët filluan t’u jepnin një kuptim më të gjerë koncesioneve të fituara dhe bënë përpjekje për realizimin e vetëqeverisjes. Shihet qartë, në këtë redaktim të marrëveshjes, se askund nuk përmendeshin emrat Shqipëri dhe shqiptarë. Përveç kësaj, qeveria turke, nuk jepte asnjë garanci për zbatimin e kërkesave të kryengritësve. Edhe kësaj here, Porta e Lartë, ashtu si më parë, ndoqi një politikë dyfytyrëshe.
Në marrëveshjen e arritur, nuk u pranua as kërkesa që në letërnjoftimet dhe në pasaportat të vihej, krahas cilësimeve fetare mysliman, latin a rom, edhe cilësimi etnik shqiptar. Pranimi i saj, do të çonte në njohjen e kombësisë shqiptare.
Përgjithësisht, marrëveshja shqiptaro-turke e 18 gushtit ishte gjysmake dhe e pasigurt. Isa Boletini sapo u kthye në Mitrovicë, pas përfundimit të marrëveshjes shqiptaro-turke, ngriti atje këshillin administrativ dhe në njoftimin telegrafik, që i bëri valiut të Kosovës në Shkup, i kumtoi: “Tash e tutje për çdo gjë populli do të vetëvendosë në mënyrë të pavarur nga pushteti osman”. Nikollë Ivanaj shkruante në ato ditë: “Të gjithë janë besnikë të idealit të pavarësisë, por arsyetimi ju thotë se për momentin e tashëm duhet të moderojnë kërkesat në mënyrë që të bëhen të realizueshme”.
Megjithëse Kryengritja e vitit 1912, ishte e përgjithshme dhe u shtri në mbarë vendin, në Kosovë, në Shqipërinë e Mesme dhe në atë të Jugut, ku prej kohësh vepronin çetat e armatosura, forca e veprimeve të saj luftarake nuk ishte kudo e njëjtë. Ajo qe më e fuqishme në vilajetin e Kosovës, krahasuar me territoret e tri vilajeteve të tjera (të Shkodrës, të Manastirit e të Janinës). Përveç kësaj, nuk pati një bashkërendim në kohë të veprimeve luftarake, të cilat në viset e tjera, sidomos në Jug, filluan më vonë se në Kosovë.
Në ecurinë e kryengritjes së përgjithshme, ushtruan ndikim negativ lëkundjet e përfaqësuesve të veçantë të parisë çifligare e bajraktare, që u shfaqën sidomos në qëndrimin ndaj kërkesave kombëtare. Disa prej tyre u treguan të gatshëm të shkëputeshin nga sundimi i huaj osman, ndërsa disa të tjerë u vunë në shërbim të qarqeve sunduese fqinje, u bënë përçues të politikës së tyre në udhëheqjen e kryengritjes dhe u përpoqën ta pengonin luftën e armatosur popullore. Edhe Shefqet Turgut Pasha, në intervistën që i pati dhënë gazetës “Progrès de Salonique”, deklaronte se Kryengritja e Malësisë e vitit 1911 ishte një“kryengritje thjesht shqiptare mbi baza kombëtare”. Perandorisë Osmane, shënoi fundin e sundimit të saj në Ballkan dhe filluan politikat që kënaqnin lakmitë shoviniste të shpallura me kohë në programet e tyre nacionale, siç qenë “Naçertania”, “Megali Ideja” etj. Por ky proces i realizimit të vetëvendosjes, u ndërpre për shkak të fillimit, më 9 tetor të Luftës Ballkanike dhe të dyndjes së ushtrive serbe e malazeze në trevat shqiptare. Beogradi, Athina e Cetina, dëshironin që lufta e shqiptarëve kundër Perandorisë Osmane, të përfundonte me sfilitjen e të dyja palëve. Kërkesa mbizotëruese e Lëvizjes Kombëtare Shqiptare mbeti edhe në këtë kohë, deri tri-katër javë para se të shpallej pavarësia, autonomia territoriale-administrative e Shqipërisë, por jo pavarësia e plotë e vendit dhe shkëputja e tij nga Perandoria Osmane, siç ndodhi më 28 Nëntor 1912. Realizimi i autonomisë, mendohej si rruga më e mirë për t’i bërë ballë rrezikut imediat të copëtimit, tashmë tërësor të trojeve shqiptare ndërmjet fqinjëve. Por kjo kërkesë nuk e mbyllte perspektivën e arritjes së pavarësisë kombëtare, përkundrazi, në ato rrethana vetëm kështu mund t’i hapej rruga dhe të shpejtohej sigurimi i saj. Si e tillë, ajo ishte një kërkesë realiste dhe njëherazi kalimtare drejt pavarësisë.
Kryengritja pati edhe dobësi të karakterit organizativ. Çlirimi i qyteteve, që ishte një sukses i madh i saj dhe mund të çonte në çlirimin e gjithë Shqipërisë, nuk u shoqërua, përveç disa rasteve, me likuidimin e administratës osmane dhe me vendosjen e një administrate të re shqiptare. Kjo ndërgjegje politike, nuk u shfaq njëlloj në periudha të ndryshme dhe në treva të caktuara, të cilat patën veçoritë e tyre, të diktuara nga rrethanat e kohës. Dëshmi e qartë e një ndërgjegjeje kombëtare të shtrirë në gjithë rrafshin territorial të Shqipërisë, janë ngjarjet e Kryengritjes së vitit 1911. E zhvilluar në një zonë malore, jo fort të gjerë, siç qe Malësia e Madhe, kjo kryengritje, qysh në fillimet e saj, doli me kërkesa kombëtare dhe në emër të të gjithë shqiptarëve e të kombit shqiptar. (…kryengritja mars – maj 1912). S. Manxhuni shkruan: “Marrëveshja e Isa Boletinit me Pop xhivkot e Vushtrisë, ishin reciproke, secila prej tyre është e munduar ta shfrytëzojë njëri-tjetrin për interesa të veta dhe të kombit të vet. Isai ishte trim i madh, ndërsa Popi i mençur dinak dhe i pabesë. Isai me anë të Popit mbante lidhje me Serbinë, kur kishte nevojë për para dhe armë dhe Serbia e realizonte për qëllimet e saj, me Isain komunikonte nëpërmjet Pop Xhivkut të Vushtrisë. “Çohu bre xhivkë, fort ju ka gërmue, shpejt një letër me marue, e Kral Pjetrit me ja çue”. Kështu u dërgoheshin ndihma për të dobësuar sa më shumë forcat shqiptare me Turqinë. Një shembull: (një telefonatë, “Hitler! Jam Çërçilli, bombën e ke nën tavolinë”. (Një çështje e Hojzingerit 20 korrik 1944. U duhej të dobësoheshin me tej të dy forcat ruso-gjermane. Shën im) Kur u vërsul ushtria e Kralit, të cilëve u printe edhe Pop Xhivko, ata bënë masakra të tmerrshme, po përmendim një rast: “Pasi pushtohet Kosova deri te Gryka e Kaçanikut, kalon Kral Pjetri me përcjelljen e tij, takon ushtarët e ushtrisë së vet, duke mbajtur të lidhur mbi 3000 shqiptarë. Ata e pyesin Kralin çka të bëjmë me ata shqiptarë të lidhur, Krali urdhëron: “Mbytini, por kurseni plumbat”, dhe të gjithë i mbytën me thika. Kur i sheh Isa Boletini të gjitha këto, i tmerruar, i tradhtuar, i prerë në besë, i kthehet popullit të vetë, i afrohet mbretit Vid dhe bëhet mbështetës i fuqishëm i tij. E kështu, në rastin e parë që iu dha serbëve, e vranë Isa Boletinin me 13 anëtarë dhe bashkëfshatarë të tij, ku ranë në altarin e lirisë, 8 pinjollë të familjes Boletini. (S. Manxhuni “Marrëveshja”, bot. 2011, f. 111, 114).
Edhe me luftëtarin e madh Azem Galica, që luftonte i pavarur të njëjtin armik me Isa Boletinin, Serbët “pranuan” marrëveshjen nëpërmjet njeriut të tyre Miliq Kërsta, por ky e bishtnoi, për të luftuar pushtuesin e të dy popujve. Rapsodi popullor në këngën kushtuar Azem Galicës, e këngë të tilla, mund të gjejmë qysh nga eposi i kreshnikëve, nga mesjeta e deri në ditët e tashme, thotë: “Pse bre Kërst kështu me marue, / Se tri vjet ke nejt me mue. / S’kam mshef motër. / S’kam mshef grue. / T’ka dashtë nana ma fort se mue”. Çetnikët serbë të prirë nga Miliq Kërsta bënë një terror të jashtëzakonshëm në popullatën shqiptare për t’i hedhur në puset e thella të oborreve shqiptare, duke vrarë e prerë shqiptarë, duke djegë kasollet e kullat e Kosovës. (S. Manxhuni, bot,2011, f. 118). Mungesa e një komando – shtabi, me një komandant ushtarak të zot, me një disiplinë të çeliktë, për cilindo që devijonte të arrestohej dhe të gjykohej në emër të atdheut, të mblidheshin të gjithë të pasurit dhe të zgjidhnin qeset në tavolinë, për të blerë armë, ushqime dhe uniforma, nuk u mundësua. Udhëheqësit e kryengritjes shqiptare më në zë, si Gjeneral ISA BOLELETINI u dolën përpara hordhive Osmane në Kosovë gjate viteve 1908, 1910, 1912. Beogradi, Athina e Cetina dëshironin që lufta e shqiptarëve kundër Perandorisë Osmane të përfundonte me sfilitjen e të dyja palëve. luftuan njëri me tjetrin, u harxhuan, u vranë, u grinë, u prenë, shqiptarët me turqit, kurse Serbi fërkonte duart, duke ndjekur me kënaqësi, se si këto dy forca po dobësoheshin dhe treteshin çdo ditë… Për këtë, qeveria serbe mbante lidhje nëpërmjet Pop Xhivkovin të Vushtrisë, dhe të quajturat “marrëveshje” me ISA BOLETININ, ishin reciproke, secili prej tyre ishte munduar të shfrytëzojë njëri-tjetrin për interesa të veta dhe të kombit të vet. Isai ishte një komandant, një gjeneral, një drejtues i zoti si strateg, por nuk ishte politikan…
PJESA E DYTË
Ndërmjet 20 vjetëve, mbarojnë dhe fillojnë të dy Luftërat Botërore 1919-1939 (për Shqipërinë) me pushtimin e Shqipërisë nga Italia fashiste dhe më vonë nga Gjermania naziste. Filloi qëndresa: “Lufta antifashiste e popullit shqiptar”, në prill 1939-1944, JO nga komunistët, por nga atdhetarët si Abaz Kupi, Mujo Ulqinaku, Gafur Jegeni, Nazif Mero etj. U rreshtuan shumë figura, patriotë nacionalistë me reputacion në luftën antifashiste, si Llazar Fundo, Hasan Reçi, Safet Butka, Selman Riza, Faslli Frashëri etj. Për t’i dhënë një formë të organizuar kësaj përpjekjeje, u krijua BALLI KOMBËTAR, një organizatë Nacionaliste, antikomuniste dhe Republikane shqiptare me emër “Lëvizja Kombëtare e Rezistencës”. Kryetarë të tjerë e përqafuan atë si: Abaz Ermenji, Lef Nosi, Isuf Luzaj, Skënder Muço, Thoma Orollogaj, Bahri Omari, Hysni Lepenica dhe Safet Butka. Në Kosovë vepronte Arben Presheva, ndërsa në Maqedoni Xhem Hasa Gostivari.
Në vjeshtën e vitit 1939, në Tiranë, në shtëpinë e Fuat Dibrës: Mid’hat Frasheri, Fuat Dibra, Kol Tromara, Ali Këlcyra, Nuredin Bej Vlora, Hasan Dosti, Faik Quku etj. krerë të vendit u detyruan të organizoheshin për të luftuar okupatorin. Ata themeluan Komitetin e Organizatës së Rezistencës “Ballin Kombëtar”, i cili nxori traktin “Nacionalizmi Shqiptar” “Balli Kombëtar”. (“Albeu”, 15-8-2011). Nacionalistët shqiptarë, ishin hedhur në luftë, kishin krijuar çetat e para, përpara qershorit të vitit 1941, me Muharem Barjaktarin, Major Abaz Kupin, Baba Faja Martaneshin, Myslim Pezën , Neshat Çalin e Konispolit etj. Më kohë u ngritën edhe 100 çeta të tjera, që ishin për shmangien e operacioneve të armikut në shkallë të gjerë, organizimin e pritave, kundra autokolonave italiane, kapjen e ushtarëve robër, marrjen e pajimeve luftarake dhe marrjen nën kontroll të zonave të kontrolluara nga armiku. U formua organizata e “Ballit Kombëtar” me në krye Mid’hat Frashërin.
Gjithë këta krerë të vendit, që lexuam më lart dhe shumë të tjerë, si nuk u kujtuan të merrnin edhe shembull nga historia 2000 vjet më parë kur (Oktavian Augusti, ndjeu rrezikun e Batos në vitin 9 të e. s., thirri patricët (Pasunarët) dhe u tha: Do të zgjidhni qeset dhe do të zgjidhni komandantin e ushtrisë, për t’i dalë Batos përpara se për ndryshe, Baton e keni këtu pas 10 ditëve. Qeset u zgjidhën, komandanti u zgjodh dhe Batua u shpartallua. (Shën. Im). Ju Zotërinj, në mbledhjet që bëtë, kur atdheu është në rrezik, nuk morët masat e duhura. Në vend që të zgjidhnit një komandant të zotë, që nuk i mungonte përvoja, me një shtab suprem të ushtrisë, që të kishte si kryesorë 4 z/vendës komandant, një për çdo vilajet, të krijonin shtabet e tyre luftarake. Komanda supreme të thërriste pasunarët të derdhnin paratë për organizimin e fortë të ushtrisë, me një disiplinë të hekurt, si e Gjin Bua Shpatës, e Mërkur Buas dhe e Skënderbeut të Madh etj. Forcat ushtarake të Zogut, t’i kishit kthyer për të forcuar Ballin Kombëtar. Me një cetralizim dhe me një manovrim, për të drejtuar grushtin dërmues aty ku e kërkonte situata. Kur do të lindte PKSH, ju mund ta mbytnit atë që në djep. Ndërsa Mit’hat Frashëri nuk ishte ushtarak, të qëndronte si komisar i shtabit të përgjithshëm të ushtrisë, i cili hyri si politikan pas pushtimit fashist të vendit. Mit’hat Frashëri nuk u tregua modest, që vendin e “Kryetarit” mos ta kishte pranuar ai vetë, por të zgjidhej një ushtarak akademik i zoti si Abaz Kupi, Muharem Bajraktari etj. Duhet menduar, se përpjekja me komunistët ishte e ashpër, për jetë a vdekje, secili të mendonte për vete, familjen, atdheun. Të gjithë krerët e kuptuan, por fama e tij i hipnotizoi dhe u mbylli u gojën dhe kështu e lanë. Mit’hati nuk kishte autoritetin e duhur, për të drejtuar luftën dhe për të urdhëruar komandantët e çetave. Disiplina në radhët e Ballit Kombëtar ishte përtokë. Mit’hat Frashëri nuk kishte një qëndrim të prerë, ndaj kundërshtarëve të tij: “Janë bijtë tanë – thoshte ai për kundërshtarët”, përgjithësisht u tregua pacifist e tolerant ndaj tradhëtarëve komunistë, “nuk mund ti vrasim se janë djemtë tanë.” Nga ana tjetër , nuk mund të mos përmëndim terrorin e zit të ekstremit të djathtë në pushtet, si masakrat e 4 dhe 28 shkurtit 1944 në Tiranë, kundrejt qytetarëve të pafajshëm, të kryer nga Xh. Deva, Xh. Staravecka e të tjerë si edhe masakrra e disa ballistëve të Mallakastrës, ndaj këshilltarëve të Hekalit, që u pushkatuan pa gjygj e pa faj sepse mbeshtesnin Nac. Çl.
Mit’hati konstatoi nga ana tjetër, se armiku kthehej me ashpërsinë më të egër, ndaj popullsisë së zonës, kur sulmohej nga çetat antifashiste dhe kjo, bëri që Balli të ishte i kujdesshëm, në luftë, të mos sulmonte armikun, kur ky mund të kundërpërgjigjej, me ashpërsi ndaj fshatarëve dhe popullsisë vendase. Mirëpo me këtë qëndrim, Balli nuk mund të tërhiqte pas vetes, rininë, që kërkonte luftë të vendosur, për të shporrur armikun. Qëndrime të tilla, si, të Ballit, nuk ndodhnin në PKSH; kjo luftonte, pa e vrarë mendjen, për reagimet e armikut, ndaj popullsisë; për atë, kishte rëndësi, vetëm, që populli të ngrihej në luftë. Përmendet lufta e Gjormit 29 –X-1942 e drejtuar nga Hysni Lepenica dhe Skender Muço, në bashkëpunim me çetën Plakë të Vlorës. Kryengritësit arrinin në 1600 vetë, përballë ushtrisë italiane prej më se 2000 vetë, të komanduar nga Franko Klementiku, i cili gjeti vdekjen bashkë me 180 ushtarë të tij. Në një kohë që PKSH-ja, sulmonte forcat armike, pa përjashtuar, këtu, kundërshtarët e vet politik. Mit’hati, ishte shpallur tradhtar, nga PKSH-ja, “Tradhëti e tij” ishte se kërkonte me ngulm Kosovën.
Balli Kombëtar u përpoq të realizonte bashkimin me Partinë Komuniste, për të cilën ia arriti qëllimit nëpërmjet “Marrëveshjes së Mukjes”, të firmosur nga ballistët dhe komunistët, më 2 gusht 1943. Komunistët shqiptar nën presionin e P.K.Jugosllave e mohuan marrëveshjen në shtator 1943 dhe keshtu filloi lufta civile 1943-1944. (U. B.) Kur u nënvizua Shqipëria etnike, Miladin Popoviçi tha: “do fillojmë nga sopata dhe jo të bëjmë lidhje me qentë : pastaj “SHQIPËRI ETNIÇKA, JEBENTI MAJKA” (Shqiperi etnike të q… nënën). Kështu Miladini dhe Enver Hoxha filluan të kërcënonin tinëzisht dhe të vrisnin pabesisht, vranë: Shyqyri Pezën, që Miladini e urrente, Mustafa Gjinishin, Dom Allën , Rexhep Mezinin etj. (“Libri i Zi i Komunizmit”, f. 588). Masakra e parë, pas prishjes së njëanshme të “Marrëveshjes së Mukjes” ishte ajo e Devollit më 8 gusht 1943. Nacionalistët e shquar; Dr. Haki Kasimati, mesues Hytbi Kulla, officer Zija Gashi, dhe këshilltarët Feti Jasexhiu, Adil Grace dhe Hilmi Perona u masakrruan pabesisht, u therën me thika nga komunistat terrorist në Ziçishtë të Devollit, ku i kishin thirrur për bisedime të “Marëveshjes me Komunistë”.
Pullumb Xhufi shkruan: “Nga vera e vitit 1943, Balli kombëtar kaloi tërësisht në shërbim të nazistëve”. Dhe më shumë, ju përbaltni Ballin Kombëtarë, me në krye Mid’hat Frashërin: “kanë tentuar të bëjnë ujdira antikombëtare, në dëm të integritetit dhe sovranitetit të shtetit shqiptar. Në muajin maj të vitit 1944, Mid’hat Frashëri në kontakt me të djathtën greke, në fuksion të krjimit të një bashkimi federal mes Greqisë dhe Shqipërisë … nën drejtimin e shtabit grek” (Forumi 2, Luftar Galina 15 -3-2015) . Jo, Pullumb Xhufi, se ballistët me Muharem Barjaktarin, luftuan edhe pas largimit të ushtrisë gjermane. Ndërsa, Mit’hat Frashëri është cilësuar: “Figurë e madhe e kombit”, “Kollos i madh i kombit – dashuri “ekstreme”. Por E.Hoxha, në mënyrë tinëzare dhe të pabesë, kishte dhënë urdhër që trimi i Lumës të vritej. Në urdhrin që i dërgonte gjeneral Dali Ndreut, në shtabin e divizionit të parë dhe që mban dt.26.08.1944, kërkoi që “Muharrem Bajraktari të provokohet dhe të likuidohet”. Muharrremi nuk mundet të pranonte që ushtria partizane të bënte reprezalje kundër popullit dhe të hynte në Kosovë për të ia dorëzuar Kosovën jugosllavëve. Për këtë arsye, Haxhi Lleshi, Liri Gega dhe Manush Myftiu e thërrasin në një darkë në fshatin Nangë, gjoja për bisedime, por e nxjerrin në pritë. Tradhtia e tyre dështoj me turp. Në një ndeshje të vështirë, Muharrem Bajraktari çau rrethimin, duke deklaruar luftë pa kompromis kundër komunistëve “që ishin shitur tek sllavi”.(Shih Rexhinald Hibert, fletore e hidhur f.144). Ndërkohë Enver Hoxha, i dërgoi më 1 tetor Liri Gegës një letër-qarkore, dhe për veprim të gjithë komiteteve qarkore të PKSH, për nisjen e luftës … kundër Ballit Kombetar.
Një nga aktorët kryesorë të kësaj lufte, Koçi Xoxe, në letrën që i dërgon Enver Hoxhës më 1-10-1943, shkruan: “Përveç goditjeve që u dhamë (nacionalistëve), po i ndjekim këmba këmbës për shfarosje. Sa për luftën me gjermanët, pothuajse hiç”. Por kjo luftë e nacionalistëve, 1939 – 1944, nuk mund të mohohet, as të tjetërsohet, as të përbaltet. Lufta Nac. Çl. E udhëhequr nga PKSH, është një pjesë e kësaj luftë. Nuk duhet ngatërruar e tëra me pjesën. Përpjekja për ta mitizuar dhe paraqitur L.Nac.Çl. si Luftën e vetme të shqiptarëve kundër nazifashizmit, është një mosmirënjohje e historisë. Enver Hoxha ka qenë një manipulator i madh, ai rriti numrin e dëshmorëve nga 4744 dëshmorë që ishin vërtetë, në 28000.
Misionet angleze, nuk vendosën dot lidhje me Ballin kombëtar, por me Abaz Kupin, kryetarin e Legalitetit. Një nga arsyet që fituan komunistët, ishte terrorizmi ekstrem i pratikuar prej tyre. Britaniku Hibbert e quan “fitore të hidhur”. Kristo Themelko pohon: “… ai (Enveri) më ka këshilluar, që kur të hymë në qytet, të pastrojmë elementin e rrezikshëm … unë kërkova një listë. Me hyrjen e forcave tonë në Tiranë u pushkatuan 60 vetë, por numri ka kaluar mbi 100 vetë.” Në ditët e fundit të rrokullimës, një pjesë e nacionalisteve sipas Prof. Dr. Isuf Luzaj: “Kur ikëm nga Shqipëria ishim 118 prof. Dr. tani jam gjallë unë dhe Abaz Ermenji (bëhet fjalë para vitit 2000). Disa vdiqën duke larë pjatat në Amerikë edhe pse kishin marrë doktoratat në Sorbonë, Berlin dhe Romë. (Vehbi Bajrami “Shqiptarët…”, bot 2003, f. 195)
PKSH-ja pati mbështetjen e Kominternit dhe të PK Jugosllave, që dërgoi në Shqipëri të dërguarit e vet, Miladin Popoviçin, Dushan Mugoshen, dhe Vukmanoviç Tempo, të cilët krijuan PKSH. Në shtabin e Titos ishte si këshilltar, djali i Çuçillit Aleksandri.
Pse nuk fitoi SHQIPËRIA ETNIKE në të dy Luftërat Botërore? Sepse mungoi BASHKIMI DHE ORGANIZIMI. Tani Nacionalistët po shtrojnë rrugën për Shqipërinë Etnike.
Rasim Bebo, Adison IL. USA. Gushtt 2015.
VETËM NACIONALIZMI E SHPËTON KOMBIN SHQIPTAR
Nga Rasim Bebo,Çikago/
Sot nacionalizmi është domosdoshmёri për shqiptarёt dhe është koha e fundit që Shqipëria ta kuptojë këtë. Bashkimi kombëtar nuk duhet të mbetet me parullat kombëtare. Përmbysja e diktaturës u duartrokit, kur Sali Berisha foli se do të bashkohet i tërë kombi shqiptar.Por e ktheu pllakën duke thënë: mjafton një hapësirë demokratike për Shqipërinë. Dhe më tej nga ish M. J. Edmond Haxhinasto: “Bashkimi kombëtar i popullit shqiptar, nga lëvizja e kufijve, është e dëmshme si ide për shqiptarët dhe si veprim për rajonin. (Mërgim Korça). “Ajo parti që do të përfshijë në programin e saj politik çështjen e bashkimit kombëtar, nuk do të marrë as 100 vota në zgjedhje”. (S.Berisha 19-3-2014).
Historikisht është bërë e njohur, se nacionalizmi shovinist, kolonialist e neokolonialist serb (grek shën.im) është prush i pashuar, i cili rrezikon paqen… Në këtë situatë, përse Edi Rama, kryeministër i Shqipërisë, shpreh cinizmin e vet, kur deklaron se, “Nëse Evropa na refuzon, vjen Islami radikal në Ballkan… (?) “ Pra, me këtë thënie cinike, ai do të frikësojë “Ariun me shoshë”…?
Ndërkaq, kur nacionalizmi pozitiv shqiptar, historikisht ka qenë edhe është në funksionin mbrojtës të identitetit të vet, përse hedh gurë e dru mbi veprimtarinë luftarake të shtetformuesit, zulmëmadhit Gjergj Kastriot-Skënderbeut?… Kjo figurë madhore legjendare e lirisë së Shqipërisë, anatemohet, që të mos pranohet veprimtaria e tij për shtetin e pavarur shqiptar. Kjo është absurditet. Gjergj Kastrioti e identifikoi veten pasardhës të Pirros së Epirit dhe i Aleksandrit të Madh- bir i Epirit.
Skënderbeu ishte përkrahës i të tri feve për të ardhur te ideologjia kombëtare shqiptare. “Alarmi nga AK sapo ka ndodhur: Skandali i radhës ndodhi në Gostivar, ku persona të paidentifikuar kanë shkatërruar bustin e heroit kombëtar shqiptar, Gjergj Kastriotit Skënderbeut, e kanë hedhur në një grumbull (plehrash), thuhet në reagimin e AK. (Mohimi dhe shkatërrimi në vendin tonë, vjen nga armiku mijëvjeçar “greku” dhe konkretisht në botën e sotme vazhdon nga agjentura e Janullatosit. Shën im). Dr. Ibrahim Rugova, kishte hulumtuar thellë në historinë kohore, duke e studiuar, peshuar e matur mirë veprimtarinë e gjithanshme të Pjetër Bogdanit. Ai kishte bërë një periodë kohore, duke e analizuar se pse nga ky personalitet merr frymë kombi, andaj edhe studioi veprën e pavdekshme “Çeta e profetëve” (1685) që më pas, disa gojëkëqinj e përdhosen, e së fundit po e quajnë “Çetniçka çeta “…(?). Edhe Pjetër Bogdani, duke ndjekur Gjergj Kastriot-Skënderbeun, identifikohej me Aleksandrin e Madh – pinjoll i farës ilire! Dr. Ibrahim Rugova konstatoi se “Çeta e Profetëve” e P. Bogdanit është një Komedi Hyjnore shqiptare, njëherësh është vepër bazë në humanistikën shqiptare. Në këto situata kundërthënëse edhe bamirësja Nënë Tereza, fyhet me shumë epitete të vrazhdëta, që s’i mban “fytyra e dheut”- Pse ?. Nga këto e të tjera, të gjithë jemi të vetëdijshëm se, derisa ne nuk i pranojmë vlerat e tyre, do t’i pranojnë të huajt. Gjergj Kastriotin tentojnë ta pranojnë si hero të kombit të tyre, sllavo-maqedonët, malazezët, grekët. Edhe Pjetër Bogdanin, po ashtu do ta përvetësojnë të tjerët.. Po ashtu edhe Nënë Terezën, janë të gatshëm për ta përvetësuar sllavo-maqedonët (?) Pse të lejohet një gjë e tillë, t’i humbim personalitetet bamirës më me zë të kombit tonë ? Po ashtu, edhe fretërit Luigj Palaj-Sopaj (1878-1913) dhe Shtjefën Gjeçovin (1874-1929). Me përçarjet tona përbrenda vetvetes, ne bëhemi vetmohues. Pra, me ndihmën e shqiptarëve kundër shqiptarëve, gjithë këta të huaj i shfrytëzojnë. Nga kjo del konstatimi se ne shqiptarët luftojmë meritat tona t’i marrin armiqtë…? Dhe, me heshtjen tonë, pranojmë një të keqe, një krim apo një të pavërtetë, duke bërë krim të dyfishtë kundër vetvetes, por edhe duke mbetur fajtorë kryeulët e të panderë para shoqërisë e brezave të së ardhmes. (Nga Nikollë Kerhanaj, Revista “Opinion”, Bota “SOT”, 14-7-2015).
“Misioni i këshilltarit të Janullatosit dhe antarit të këshillit të ortodokësve të Shqipërisë, komunistit dhe ateistit Pirro Prifti është: të ndihmojë mumjen ateist Janullatos në tjetërsimin e Kombit tonë, nëpërmjet përçarjes, shpifjes, prishjes, së harmonisë dhe bashkëjetesës fetare midis vëllezërve të një gjaku, të një gjuhe, të një kulture: myslimanë, begtashinj, katolikë, ortodokës dhe protestanë, që dallojnë nga formaliteti, se Zotit i falen ndryshe.” (A. Desareti 9-1-2015).
Ç’është e vërteta, Perandoria Bizantine, ishte perandoria e pellazgo-Ilirëve mesjetarë, sepse në mesjetë nuk ka pasur “grekë-helenë. Robert d’Angeli shkruan: “Për të thënë të vërtetën, Greqia ka nisur të quhet zyrtarisht dhe përgjithësisht “Hellas” për gjithë botën, vetëm shumë vonë, kur u krijua si mbretëri e pavarur më 1830, të erës sonë. Më parë, dhe sidomos gjatë Perandorisë Bizantine, ajo asnjëherë nuk është quajtur as Hellas, as Grecia, as perandoria greke ose helenike, por gjithmonë Perandoria Bizantine dhe ndonjë perandor bizantin, kurrë nuk është cilësuar grek”. (“Enigma”, bot. 1998, f. 182). Dhe më tej: “Ja se kush kanë qenë këta shqiptarë të Greqisë bizantine, të shek. VI, kanë qënë ata të vitit 1830, epoka e dijetarit J. P. FALLMERAYER dhe ata që janë ende shqiptarët e Greqisë së sotme, të cilët deklarojnë se shqiptarët janë pasardhësit e Ilirëve. Por para së gjithash, shqiptarët janë pasardhës të Pellazgëve, merret parasysh vetëm një pjesë e vogël në vend të tërësisë. Ilirët përbënin një pjesë të vogël të pellazgëve ose shqiptarëve. (Janë tre shtete shqiptare vëllezër: Ilirët, Maqedonët dhe Epirotët shën. im). Nuk mund të thuhet, të gjithë Ilirët janë shqiptarë. (po aty f. 276 Enigma). Kjo vjen se greku nuk dëshiron ta dëgjojë emrin “PELLAZGË” dhe madje në çdo kohë. Më 3 shkurt 1830, Kongresi i Londrës krijoi një mbretëri të ashtuquajtur greke. Vetë Anglia, qysh më 1830, nuk donte që mbretëria e re të kapërcente malin Parnas, pasi nuk ka grekë më përtej, ka vetëm shqiptarë dhe një pakicë vlleh shtrihej deri në gjirin e Prevezës. Në shtetin grek numëroheshin rreth 350,000 grekë (“Enigma”, f.276)
Nga Tahir Veliu “LËVIZJA PËR SHQIPËRI TË BASHKUAR”
Shqipëria duhet ta padis shtetin grek në gjykatat ndërkombëtare, për gjenocidin e bërë ndaj popullit të Çamërisë, për vrasjet dhe masakrat masive, dhunimet kolektive, shkatërrimet e pronës, mohimin e pronës, dëbimet e shpërnguljet e dhunshme dhe asimilimin e orkestruar nga shteti grek ndaj çamëve dhe arvanitasve autokton. Qëllimi i Greqisë fashiste, ishte realizimi i ëndrrës së saj për spastrimin etnik dhe shkombëtarizimin e zonave të banuara nga popullsia çame me origjinë shqiptare. Sa i takon territorit të Çamërisë, së zhdukur nga lista e toponimeve greke, kryediplomati ynë z. Tahir, shprehet: “Kjo listë ka marrë fuqi ligjore, pasi ka mbi 10 vite që është paraqitur OKB dhe fjala “Çamëri” nuk egziston. Ky është një detyrim që ne do ta trajtojmë në rrugën dypalëshe me palën greke.” Pse jemi druajtur ne dhe vazhdojmë të druhemi, t’ia paraqesim kërkesën tonë gjithashtu OKB-së ?!… Në votimin e vitit 2004, Fatkeqësisht Rezoluta Çame është rrëzuar. Në marrëveshje me grekun, Fatos Nano, me një telefonatë nga zyra e PS urdhëroi deputetët socialist të largohen nga parlamenti në prag të votimit. Po kështu Sali Berisha dhe Jozefina Topalli braktisën seancën para votimit. Në një kohë kur qeveria shqiptare e ktheu Tiranën në një Athinë të dytë për një çerek shekulli dhe nacionalistët shqiptarë nuk ngrihen sipas konventës së OKB-së. Sa kohë do të vazhdojë kështu?…
Në Artikullin 2 të Konventës së OKB, më 1948, përcaktohet: “Gjenocid është çdo akt që bëhet me qëllim për të shkatërruar plotësisht, ose pjesërisht grupe kombëtare, etnike, raciale ose fetare, duke vrarë pjesëtarë të atij grupi me qëllim eliminimin fizik, pjesërisht ose totalisht”. Rezoluta Nr. 1674 e Këshillit të Sigurimit të OKB, më 28 prill 2006 e ngarkon KS të veprojë për mbrojtjen e qytetarëve në konfliktet e armatosura dhe të mbrojë popullatat nga gjenocidi, krimet e luftës, pastrimet etnike dhe krimet ndaj njerëzimit. Zoti Tahir! Ju shkruani mirë, por qëndroni vetëm në një krah. Në këto 25 vjetët të quajtur “Demokraci” Shqipëria me firmën e absolutes Nexhmie, nëpërmjet tradhtarit Ramiz Alia, ia kaluan Çamërinë grekut. “Lideri i PD Gramoz Pashko, kur shkoi në Greqi e mohoi çështjen Çame”. Ai duhej përjashtuar menjëherë nga partia, sepse familja e tij është agjenturë greke në tre breza… “Me Tritan Shehun, ministër i jashtëm, unë jam zënë në parlament, sepse deshi të bëjë ligjin për të ndërruar kombësinë, e jo më gjuhën! Jam ngritur në mes të parlamentit dhe i kam thënë: “ik mor zotni n’Greqi dhe mos na rri këtu”. (A. Baleta. Bot 2005, f.66).
Me pak fjalë: ÇAMËRINË e kanë kthyer “Inekzistente” dhe Rezoluta çame pas 7 dekadave akoma nuk është aprovuar nga parlamenti. Në tradhti janë futur edhe pesë deputetët çamë. Kujt i kërkoni zgjidhje? Vallë guvernatorit Ajatollah, Janullatos!? Nacionalizmi, nga marshimi i modernitetit, njësoj si zhvillimi i teknologjisë, ka nxjerrë nga përdorimi, bie fjala, lokomotivën me avull, duke e bërë të mbetet thjesht një ilustrim muzeal i një epoke të superuar teknologjike. Sipas tyre, globalizimi është “teknologjia” më e fundit që krijon aspiratat për një botë të re, pa ndarjet dhe konfliktet nacionale… Nacionalizmi po rishfaqet fuqishëm në skenën e ndërveprimit shoqëror, duke habitur, trembur apo ekzaltuar njerëz të shumtë anembanë globit. (http://www.durreslajm.com/blognacionalizmi).
Sami Frashëri e kishte fjalën për shqiptarët e mashtruar, të helmuar rëndë nga propaganda fetare, kur thotë se “gjaku që derdhej nga të dy anët, ish gjak shqiptari… Shqiptari e ka derdhur gjakun pa kursim, po e ka derdhur kot, kurrë Shqipëria s’ka fituar nga gjaku i shqiptarëve; gjithnjë të huaj edhe armiq të Shqipërisë kanë fituar nga ai gjak… i derdhur pa mendim”. “Shqiptarët myslimanë kanë punuar për turqit e shqiptarët e krishterë për grekët, por këto dy kombe, të cilat as njëri, as tjetri s’ua dinë të mirën e ua shpërblejnë me të keq, duke u përpjekur për humbjen e kombit shqiptar”.Feja myslimane Osmane kthehej kundër feve të tjera të krishterimit ortodoksë të Lindjes dhe krishterimit katolik të Perëndimit. (Shqipëria e Bashkuar korrik 24-2015).
Në analogji me Sami Frashërin, shkruan profesor Arben Llalla: “Historia e kombit shqiptar është sa e lavdishme edhe e dhimbshme, kur mëson se në shekujt e kaluar shpesh herë shqiptarët kanë luftuar kundra njëri-tjetrit nën flamujt e kombeve të tjera. Janë të shumta rastet kur shqiptarët ortodoksë luftonin kundra shqiptarëve myslimanë, pra, kundra njëri-tjetrit, por kjo ishte një luftë fetare, Shqiptarët ortodoksë i luftonin shqiptarët myslimanë, sikur të ishin osmanë dhe jo shqiptarë, ndërsa shqiptarët myslimanë, i luftonin shqiptarët ortodoksë sikur të ishin sllavë apo grekë dhe jo shqiptarë. (Kërko Opinion 24-11-2013).
Por ajo që duhet çmuar, ruanin nacionalitetit e kombit shqiptar si myslimanët dhe ortodoksit shqiptarë. Ka renegatë shqiptarë dhe mohues fqinjë dhe këta ashtu siç dalin, ashtu zhduken shpejtë. Dhe Nacionaliteti i kombit shqiptar ndrit në mijëra shekuj, si po e studjojmë dhe po ua lëmë brezave pas. Renegati Kapllan Resuli, u kthye mohues në moshën e pleqërisë së thyer, do të ishte më mirë të kishte vdekur para kësaj kthese anti-nacionaliste shqiptare. Ai ua ka kaluar historianëve dhe intelektualëve serb, sa i përket mohimit të historisë së shqiptareve.” (Gazeta “DITA” 2 -6-2015)
Nga Prof. dr. Eshref Ymeri lexojmë: “Presidenti Italian e bën çorbë historinë e Kostandinit sërb! Presidenti Italian Serxho Matarela citon: “Rrënjët e marrëdhënieve tona, e atyre mes Serbisë dhe Italisë, janë të thella ndër shekuj në histori. Serbia ka nxjerre nga gjiri i saj 17 perandorë romakë, ndër të cilët veçohet figura e Kostandinit”. Jo, zoti president Matarela, ju nuk e njihni historinë. Perandoria romake u shkatërrua në vitin 476 të erës sonë, ndërsa sllavet u shkulët nga moçalet e Vollgës një shekull më pas”. Ku i gjeti Serbia këta perandorë që ia fali Romës, në mes të moçaleve që rronit vetëm me peshk dhe kafshë të egra si të egër që ishin dhe vetë?…“Lëvizja jonë, e mbështetur në parimin e kombësisë dhe jo në parim e fesë, mohon veten e saj, në qoftë se i ndan shqiptarët pas feve, në vend që t’i shikojë në njësi të kombësisë së tyre”
Faik Konica thotë më 1907: “Ne si komb kemi për detyrë të përpiqemi të bëjmë integrimin tonë kombëtar në Evropë, por jo shkaku se ata janë të mirë, por qëllimi, është se ndryshe s’është e mundshme të krijohen kushtet dhe perspektiva kombëtare në këtë sistem të kurdisur. Kjo duhet të jetë për ne shqiptarët një veprim strategjik, brenda suazave kombëtare, e jo sakrificë e një politike të verbër… Kjo nuk duhet të ndodhë në atë mënyrë siç tentojnë të plasojnë disa “pseudointelektualë islamofob” me vese të ulëta snobiste, që ashiqare trumbetojnë duke i rënë tellallit për “rikthimin” e kombit tonë në fenë e të parëve, dmth, në kristianizëm!? Dhe pasi të ndodhë ky akt, atëherë të bëhet edhe Euro-integrimi, ngase bota e përparuar perëndimore është kristiane!? Kjo si ide është shumë e ulët! Nuk mund një komb të jetë plotësisht i lirë, nëse nuk e njeh historinë e tij, nuk mund të jetë i kulturuar, nëse nuk distancohet nga çdo lloj krimi e dhune, nuk mund të jetë i qetë e të përparojë, nëse nuk është në paqe me veten dhe me të tjerët. Nëse mendojmë se bota perëndimore është e përparuar, për shkak se i takon kristianizmit, ndryshe nga ajo bota lindore islame, që sipas tyre është e “prapambetur”, atëherë, këtu koncepti i kuptimit mendor i ngushtuar në kallëpin e vet, do të gjykoj mangët dhe padrejtë, ngase realiteti tregon diçka tjetër, kurse e vërteta është shumë tjetër. Kështu Jezu Krishti nuk ka lindur në Skandinavi me flokë biond dhe me sy kaltër, siç tenton të tregoj bota perëndimore, por edhe ai lindi në Betlehem të Judeas, në Lindjen e Afërt! Dmth, edhe Jezu Krishti edhe kristianizmi e kanë prejardhjen nga bota Lindore! Prandaj mos të etiketojmë gjërat dhe çështjet në nguti, duke paragjykuar sipas interesave vetjake, ose sipas mediave të brendshme dhe jashtë saj. Por duhen shikuar nga një diapazon më i gjerë dituritë mbi civilizimet e ndryshme të botës, e veçmas ato Islame. “Kurrë dhe asnjëherë civilizimi Islam si Fe, gjatë historikut të saj, nuk arriti të bëjë krim mbi njerëzimin”!
Orientimi më i dobishëm i shtetarëve tanë duhet të jetë, ti nuhasim dhe pastaj t’i shfrytëzojmë sa më në interes të kombit rrethanat, kur interesat tona kombëtare përputhen me ato të më të mëdhenjve! Koha nxjerr të vërtetën për Greqinë!
Historianët: “ e kemi sajuar Greqinë e lashtë.” (Aliaj Distribuzione gratuita in: Albania, Australia, Belgio, Canada, Germania, Grecia, Francia, Italia, Stati Uniti e Svizera cmyk L’Albania. Storia antica Spiralismo, nuovo movimento letterario in Albania Il mosaçico magico della basilica paleocristiana illiro – albanese Page 3 Page 8.) Një grup historianёsh të njohur mbajtën një konferencë shtypi në fillim të kësaj jave te National Geographic Society, për të deklaruar se e kanë “fabrikuar krejtësisht” Greqinë e lashtë, një kulturë që prej një kohe të gjatë mendohej se ishte baza intelektuale e qytetërimit perëndimor. Grupi pranoi, se ideja e një shoqërie të sofistikuar dhe në lulëzim që ekzistonte në Greqi më shumë se dy mijëvjeçarë më parë, ishte e gjitha një sajesë e krijuar nga një ekip prej dhjetëra historianësh, antropologësh dhe klasicistësh, që punuan pandërprerje në periudhën mes viteve 1971 dhe 1974. Për të “krijuar dorëheqjen nga pozicioni i tij e kryetarit të Studimeve Helenistike në Universitetin e Georgetown.” “Sinqerisht, asnjëherë nuk e mendonim që gjërat do të shkonin kaq larg”, deklaroi Profesor Gene Haddlebury, i cili është ofruar që të japë dorëheqjen. (Burimi: dokumente dhe sende “greke”.http://www.theonin.com 20 tetor 2010).
Rasim Bebo, Adisson, Çikago Korrik 2015
KOMPLOT NË HESHTJE
Nga Rasim BEBO-Çikago/
“Komplot në heshtje, apo një vullnet pёr të errёsuar historinë parahelene të Greqisë?!… Kjo nuk na pengon për të çuar hulumtimet tona sa më larg që të jetë e mundur dhe për të kundërshtuar mosangazhimin e atyre që pranojnë njohuri historike të dyshimta.” (Aref, “Mikena”, f. 360).
Ka, jo më larg se tre muaj që po nxirret Dodona në malin e Tomorit, nga zotërinjtë Besim Klodiani, Xhemajl Tahiri e tj. Këta dalin përpara figurave të mëdha botërore që prej kohës së antikitetit, deri më sot, të cilët kanë përcaktuar me fakte historike, se Dodona ndodhet në Çamëri atje ku është dhe tani.
Profesor Robert Temple, në librin e tij “Nertherëorld” (“Bota e të vdekurve”), botimi i Londrës 2003, argumenton: “Jam angazhuar të gjej vendndodhjen origjinale të Orakullit të Dodonës. Pranohet nëse Dodona ndodhet nën këmbët e malit të Tomorit. Liritzis (arkeollog koleg grek) ky dhe unë në vitin 1979, mblodha fonde për një ekspeditë kërkimi në malin e Tomorit për të gjetur Dodonën, dhe dola pa sukses, Dodona është në vend tjetër. Greku, Liritzis komploton për të fshehur të vërtetën se Dodona ndodhet në Çamëri. Nëntoka e tyre flet për historinë e gjyshërve dhe stërgjyshërve tonë dhe u del gënjeshtra në shesh. (MaksZotaj).
Herodoti shkruan, se Dodona ishte Orakulli më i lashtë në Pellazgji, qendra e adhurimit Pellazg. Tempulli i njohur i Zeusit ndodhej në Dodonë, në jugperëndim të Janinës. Rruga që të çon atje, përshkohet kështu nga Eskili: “Në ultësirën Mollose arrin, duke dalë pas Dodonës, ku ndodhet vendi i Orakullit të Zeusit, Thesprot (çam), lisat që flasin, një mrekulli që imagjinata s’mund te rrokë”. (E. J. “Shqiptarët”, f. 79).
Pohimi i Homerit, se Zeusi ishte “Princ dodonas dhe pellazg”, (Iliada XVI, 234). Mirëpo Dodona, kryeqyteti shpirtëror i “Pellazgëve, bënte pjesë në Thesprotinë e kohës së Homerit, vendi që në kohën e lashtë quhej “Pellazgji”. (Aref, “Mikena”, f. ).300). Homeri ka qenë kategorik përsa i takon Dodonës, “vendi i shenjtë i ZEUSIT pellazg dhe Dodonës” (Iliada .XVI, 278). Aref ‘mikena”, f. 400). Për saktësi, shiko vendndodhjen e Dodones në “Reader’s digest” General Books, Atlas of thёorld, bot. 1987. Printed in the USA, f. 91, kuadrat J. D.
Këta persona shqiptarë, të përfshirë në dinakërinë greke, kërkojnë të shuajnë Dodonën nga vendi i saj në Çamëri, nga frika se errësohet, apo zhduket historia parahelene e Greqisë. Prof. Gene Haddleburg, kryetari i shoqatës helenistike në Universitetin Georgetoёn thotë: “Ekemi sajuar Greqinë e lashtë”. Ose e kemi “fabrikuar krejtësish Greqinë e lashtë”. (http://ëëë. Theonion.com 20 tetor 2010). Këta persona, që shkruajnë në çdo njoftim artikuj dhe në krye vendosin fjalët “Dodona e Tomorit”, pastaj fillojnë njoftimin ose artikullin e sheqerosur “patriotik”. Si shembull marrim shprehjen: “DODONA E TOMORIT”
Besim Klodiana Dervishi, shkruan më 11 korrik 2015:“Ky grup është i hapur për të gjithë ata të cilët e duan mëmën tonë Shqipëri pa kushte. Qëllimi i këtij grupi është vazhdimi i rrugës së Rilindësve tanë të mëdhenj, Konstandin Kristoforidhi, Jani Vreto, Pashko Vasa, Sami, Abdyl dhe Naim Frashëri, Andon Zako Çajupi, Ismail Qemali, Eqerem Vlora, Perikli Ikonomi, Ali Asllani, Aristidh Kola, të cilët nëpërmejt penës së tyre mbajtën të gjallë identitetin tonë kombëtarë. Një aspekt i punës së tyre është dhe identifikimi i kombit shqiptar me Pellazgo- Iliryanët, të cilët kishin si qendër të tyre Orakullin e Zeusit, Dodonën, e malin e Tomorit në Shqipërinë e lirë. Ka 200vjet që mëpërmjet një propaganda dashakeqe, mesazhi I tyre,kërkon që ti fshehë këto të vërteta, duke I lënë në pluhurin e harreses. Duke respektuar etikën e komunikimit, qëllimi është paraqitja e dokumenteve të shkruar dhe çdo materiali me vlerë historike për ndëgjegjësimi e istitucioneve shqiptare, si Akademija e Shkencave në Shqiperi dhe në Kosovë, me idenë përfundimtare, Nisjen e ekspeditave arkeollogjike në malin e Orakullit të Dodnës ne Tomor të Beratit. Faleminderit”! (Besim, Klodiana, internet 11 korik 2015). Pra, fjalë të sheqerosura në shërbim të dinakërisë greke Inderuar lexues: shiko se sa ngulmuese është agjentura greke, që mbulohet nga shqiptarë si Besim Klodiani, kur flet me vendosmëri me grupin “heleniko shqiptar”, të përgatitur nga kryetari i shtetit grek në shtetin shqiptar, “Komisari”, për të zhdukur tempullin në Çamëri dhe për ta vendosur në Malin Tomorit në Berat, bashkë me gjithë atë arsenal – ndërtesash dhe me Teatrin më të madh të kohës, ku rrinin ulur 18.000 spektatorë, që nuk gjen asnjë gjurmë në Tomor. Ky shantazhus, u vihet kundër figurave më të mëdha në botë, prej HOMERIT deri te Matheu Arefi. Kryesisht për të dalë kundër vendndodhjes së tempullit të Dodonës në Çamëri.Ka mbi 10 vjet që greku, e quan Çamërinë “inekzistente”. Tani do edhe Dodonën në Çamëri, ta bëjë inekzistente, se ia ka frikën. (lexoni: “Figurat çame në historinë boterore (Rasim Bebo, “Shqipëria”, bot. 2014, f. 78. Pra shikoni si vazhdon shpifja e sheqerosur për shuarjen e emrit të Dodonëes në Çamëri nga Besim Klodiani.
Dodona e Tomorit, Besim Klodiani:
Sot, pas rreth 127 vjetësh, bota shkencore ende vazhdon të jetë në kërkim të
vendndodhjes së saj. Shkuarja tek Dodona e vërtetë, vërtet që i tremb ata që e kane manipuluar dhe ata që e mbeshtein atë verbërishtë, por në këto kohë moderne nuk mund te vazhdohet me manipulime. Duhet shkuar te e vërteta historike, . Kush përfiton nga mashtrimi? Asnjë. As fqinji ynë jugor që e “mban” kurorën e saj padrejtësisht. As ne shqiptarët , që pajtohemi me vendndodhjen e saj të gabuar. I gënjen mëndja ata qe mendojnë se përfitojnë, kur mashtrimin e ka bërë dikush tjetër për llogari të tij. Dodona pellazgjike është a-ja e qytetërimit evropian. Zbardhja e saj do t’u bëjë mirë jo vetëm shqiptarëve, por edhe fqinjëve tanë. Jemi në një epokë, kur të vërtetat nuk mund të fshihen dhe ata që janë përgjegjёs për zbardhjen e tyre, nuk mund të heshtin. (10 korik 2015).
Dodona e Tomorit,Besim Klodiani:“Shumë shpejt do të hedhim foto fantastike të disa gurëve me simbole të pëllumbave dhe gjarpërinjve … Këta gurë gjenden në shtëpitë e banorëve afër Tomorit … Dyshohet se këta gurë janë marrë nga rrënojat e qytetit Dodona, afër fshatit Tomor dhe janë përdorur nga banorët për të ndërtuar shtëpitë e tyre”.9-8-15. (ku janë këto rrënojat?).
Dodona e Tomorit, Besim Klodiani:“Kemi marrë informacione për mbetje arkeologjike me interes në zonën e Tomorit…..por disa gjëra nuk do i publikojmë….faleminderit banorëve të zonës për infot. (12 koik 2015). Besim Klodiani, Lexoni mirë nënvizimet që kam bërë unë të shkrimeve tuaja. Ju shkruani dhe akuzoni me“lojëra fjalësh” dhe kërkoni në kotësi, për hatër të grekut Dodonën në mal të Tomorit. Ju shfaqeni, si një nip ose stërnip I bllokmenëve, Jeni I një krahu të qeveris dhe Akademis së Shkencave, që janë në shërbim të boshtit sëerb-rus-grek. Ndofta Edi Rama për këto që shkruani, në vijën e boshtit, do të u chojë ambassador në ndonjë shtet. Ju kërkoni patjetër Tmpullin e Dodonës në malin e Tomorit dhe për këtë akuzoni, për dashakeqësi, për manipulim, për verbërim, për mashtrim. Ju vulosni artikullin e Perikli Ekonomit I vitit 1936 i një mësuesi mediokër që është cepi I litarit në fund të pusit dhe nuk shikoni se kush e mban cepin tjetër të litarin te lulishtja afër pusit dhe këta janë profesor, doctor, Akademik, për Pellazgjinë, Dhimitër Pilikën, Eduin Jackues, historian Amerikan, Mathieu Aref I doktoruar nga Sorbona ne Paris për antikitetin, referencat e tij janë të pranueshme për të gjitha Akademite. Historianin Tajar Zavalanin etj. Në emër të demokracisë u botuan shume libra qe më parë ishin të ndaluara. Por sot PD dhe PS I shikon këto libra me urrejttje ashtu si dhe ju që nuk I merrni për referenca. Por ngreni dhe ulni Perikli Ekonomi. Kur ju arrini t’u kundërviheni, Yllit më të madh të botës, që është shkrimtari gjigand, HOMERI. Për fat të keq ende në tekstet shqiptare vazhdohet të quhet “poeti i madh grek”. Dhe arrini deri te figura e “Doktor Pilikes etj. Ju shkruani për Rilindjen me fjalë të ëmbëlsura, për Pashko Vasën, Ismail Qemalin. Tani qëndroni. “Komisari” juaj në gazetën “Kathemerini” ka deklaruar se do të luftojë Rilindjen kombëtare shqiptare, se ai nuk i njeh fjalët lapidare që “FEJA E SHIPTARIT ËSHTË SHQIPËRIA. Ndërsa ISMAIL QEMALI është i pari që piketoi vendndodhjen e Dodonës në Çamëri,(e shkatërruan në vitnt 551 të e. s. nga vandalët me Totilen etj.) aty ku ishte deklaruar nga HOMERI, HERODOTI e të tjerë, reth 3.000 vjet më parë. Ju flisni për gurë të simboleve me pëllumba dhe gjarpërinj, siç i treguam më lartë, se ato kanë qënë të tempulli i Dodonës në Tomor. Sa shpifje e madhe. Si nuk paska asnjë shënjë të këtij Tempulli gjigant të Dodonës në malin e Tomorit?… Dhe ju merreni me gurët e shtëpive që do të vijnë nga Greqia të përgatitur enkas.
Gazetari Tedi Blushi shkruan: “Kisha e shën Ilias, në afërsi të fshatit Lin të Pogradecit, kishë më e vjetra në gjithë rajonin, sapo futesh në oborrin e saj ndesh me ca mbishkrime greqisht, shkronja të stampuara në beton, ku një shkronjë i kalon 45 cm. …shtruan platenë e oborrit të kishës dhe me nga një daltë shkruan tekstin që ua dha pronari në gjuhën greke. Kaluan disa kohë dhe një buzëmbrëmje, kishës ia ndërruan të gjitha ikonostaset e saja me mbishkrime shqip dhe u vendosën ikonostase që erdhën nga Greqia me mbishkrime të dukshme në gjuhën greke. Po këtë fat, do të kenë edhe gurët me pëllumba dhe gjarpërinj, që gjoja janë të tempullit të Dodonës në Tomor.
Maks Zotaj citon: “Teatri më i madh i kohës antike, është ai i DODONËS me 18.000 spektatore të ulur, me ndërtesa të mëdha 20. 80 x 19.20 m. Si nuk ka asnjë shënjë të dukshme nga ky tempull kaq i madh në malin e Tomorit?! Sipas Legjendës së transmetuar nga Dionisi i Halikarnasit (II, 51, 1) apo të vjershëruar nga Virgjili (Aen. III, 239) “Enea zbriti në Butrot për në rrugën e Dodonës, ku mori nga Orakulli miratimin për themelimin e Romës”.
Për vjetërsinë e Dodonës: Aristidh Kola shkruan: “Një traditë e përafërt i tregon pellazgët aq të lashtë, saqë të kenë lindur përpara hënës dhe për këtë i quajnë parahënës (në greqisht porselinës).”
Vendndodhjen e Dodonës, e vërteton dhe Erik von Daniken, se “është 12 km në jug-perëndim të Janinës , me anë të trekëndëshave: Dodona–Delphi–Sparta, njëri trekëndësh dhe trekëndëshi tjetër: Nikosia-Dodona–Knosos. (“Dodona”, f. 18).
“Ndër 1800 objektet e Zhgroposura në Dodonë më 1875 – 1877, gjithçka (ndërtesa, monumente, dhurata si ex- voto etj.)drejtpërdrejt lidhet me këtë mbret të perëndive pellazge. Emblema pellazge u pasqyruan fillimisht nga legjionet romake, u përdor dhe më pas si simbol trimërie dhe nderimi luftarak, deri vonë, prej Napoleonit dhe Hitlerit. ( Dh. Pilika, “Pelazget” f. 171).
PLINI radhit këto hollësi: “… ku ndodhet tempulli i Zeusit të Dodonës, i përmendur për orakullin e tij, mali Tomaros me njëqind burime që gurgullojnë në këmbët e tij, mal i lavdëruar nga Teopompi”.Njëra prej atyre 100 gurrave gëzonte vetinë e mrekullueshme të fikte pishtarin e ndezur dhe të ndizte pishtarin e fikur; ky burim zihej në gojë anekënd dhe ja shtonte famën Dodonës për dukuritë e saj të shënjta”. (Dh. P. “Pellazgët”, f. 216). Ja çfarë na thotë Akili në këtë paragraf të famshëm “O Zeus mbret, Dodonas, perëndi e kahershme, pellazge, që mbretëron mbi Dodonë, në këtë vend të ashpër të Selleve. “Çamëri” (Aref “Mikena”. F. 327).
Nga Neolitiku i mesmë, 10.200 – 6500 janë zbuluar Qeramika e Cakranit, Vazo për ritual fetar. Kjo formë specifike është e përbashkët në hapësirën Adriatiko-Ballkano-Egjease e Neolitikut të mesmë. Kjo vërteton ekzistencën e një bashkësie të stërmadhe besimesh fetare, ku rajoni epiro-lirik i Pellazgëve antikë, zinte një vend mbizotërues me DODONËN (Epirit) si kryeqytet i kultit, siç e provojnë Homeri “Zeusi Pellazg”, që sundon në Dodonë, (Iliadë XVI, 234), Herodoti (1,51, 52, 57, VIII, 44), (Aref, “Mikena”f.158.).
Delphi u bë tempull i shenjtë grek në kohën e tiranisë së Klistenit (rreth 600 – 570 p.e.s.). Në parim, sipas Homerit, vendi i shenjtë kryesor i dedikuar për ZEUS-IN dhe perëndeshën nënë DIONË (bija e Okeanos-it)… ishte vendosur në Dodonë, në Thesproti (Çamëria e sotme) në shpatet e malit Tomaros në jugë të liqenit Pambotis, 12 km në j-p të JANINËS. Homeri dhe Herodoti përmendin malin Tomaros me saktesi. Pitagora i samos-it, e ka quajtur Zeus-in “ZAN, ZANI”, që shpjegohet natyrisht “ZË, ZA”, apo “folja” në dialektin gegë. Pitagora nuk është grek, por pellazgo – shqiptar. (cf “Jeta e Pitagorës” – De Malkus – 17, f 36 – Les Belles, Paris2010). Grekët nuk kanë ekzistuar para shek. VIII p.e.s. Ata erdhën pas kësaj periudhe dhe morën perënditë, mitet, alfabetin nga Pellazgët. I quajtur qytetërim Mikenianë (1200 – 800 p.e.s.) nuk ishte grek por civilizim Pellazgjik. (Aref Francë – Lion, 03. 06. 2012). Me fjalёt shёnjtёruese tё Rilindasve tonё pёr malin e Tomorit si: “Mali I Perёndisё”, “Baba Tomori”, “Froni I Perёnisё”, “Kryefroni ynё I vjetё”, “Misteri I frikshёm” etj., nuk ka tё bёjё me Tempullin e Dodonёs, pёr tia pёrshtatur Malit tё Tomorit.
Robert Temple, ndёrmjet tё tjerave thotё: “Grekёt dhe hebrenjtё janё shume tё vonshёm nё historinё e lashtё, sa qё mund tё themi, qё bёhet fjalё pёr mijёra vite distancё pёrpara se vetё emrat hebre dhe greqi, tё vinin nё jetё. (M. Z.).
Pas shekullit tё VIII, grekёt “semito egjyptianё” pushtuan vendin e banuar nga popullsitё e trungut Pellazg. Zeusi urdhёron njё pёrmbytje imagjinare, shfaq Deukalionin(lloj Noe greke) dhe Pirrhan bashkёshortja e tij, tё vetmit qё shpёtuan nga kjo fatkeqёsi natyrore. Atyre iu duhej tё shpiknin njё legjndё pёr tё “fshirё tё kaluarёn Pellazge”pёr tё provuar se grekёt ishin tё vetmit qё u shfaqёn pas njё pёrmbytje dhe se janё njё popull autkton. Fillesat e historisё greke vine pas kёsaj legjende.
Me këtë artikull, ne dokumentojmë vendndodhjen e Tempullit të Dodonës në Çamëri. Mësoni ju grekë, se jeni ata që u kanë përcaktuar: “… më të tmerrshmit e xhelozive, sipas Shekspirit. Për një dukuri të tillë shprehet kështu Anatol Fransi: “Armata e panumërt e të patalentuarve, do të paditë, se ke përdhunuar tët’ ëmë, se ke masakruar tët’ atë dhe do të gjëjë ditën të të ngulë thikën…” (Dhimitër Pilika, “Pellazgët”, bot. 2005, f.437).
Kurse unë, mund të them, se në këtë komplotim të fshehtë, është plotësisht dora e dinakërisë dhe djallëzisë së lashtë e greke, e cila, si në një lojë mashtruese shahu, u jep disa naivëve shqiptarë të hanë një kalë në Tomor, që të kenë të lehtë marrjen e mbretëreshës së vërtetë Dodonë në Çamëri…
Rasim Bebo, Addison, Çikago korrik 2015
FIGURA HISTORIKE NË HARRESË
Nga Rasim Bebo/
Është vazhdimi i konjukturës së Enver Hoxhës dhe i miqve të tij të jashtëm, që figura të shquara historike të kombit tonë të lihen në harresë e mospërfillje të plotë. Kjo që ndodh në Shqipëri, nuk ndodh në asnjë vend të botës. Ndjej respekt për Prof. Fritz Radovanin, që e atakon vazhdimisht këtë konjukturë, por goditjet e tij bien në veshë të shurdhër. Të parët, me komisar M. Popoviçin dhe të dytët me komisarë Ajatollahët, i sulen popullit të futur në një shtrungë (vathë) duke e rrethuar me qen të armatosur e të jargëvarur, ose i ndjekin shqiptarët për shpopullim, ose duke qenë të uritur, i përdorin për majmunëri votimi.
Kaluan 25 vjet “Demokraci“, me një pluralizëm, fillim e mbarim, të përulur para fqinjëve në Veri dhe në Jug. Vetëm disa autorëve të brendshëm e të jashtëm u lënë botime të lira deri në një farë mase. Për gjatë këtij çerek shekulli, a nuk jemi të vonuar, për t’i vendosur bustin dhe emrin e rrugës, Gjeneral TELINIT, të shquar që e vranë shovinistët e Jugut për të rrëmbyer trojet tona. Fill pas çlirimit, Enver Hoxha e fshiu emrin e tij. Pse?… Se u vriste sytë komisarëve të tij figura e ENRIKO TELINIT. Fqinjët jo vetëm kanë shpifur, por e kanë shtrembëruar mizorisht historinë dhe përpiqen të shpërfytyrohet ose të shuhet sensi i vërtetë i historisë. Ata janë manipuluesit dhe përvetësuesit e ngjarjeve, për shkak të prirjes për krenarinë e tyre kombëtare. Ndërsa ne mbetemi në hije. Pse? Dhe kush na e imponon këtë heshtje?… Të gjithë e dinë, por ruhen nga shpata e Demokleut.
Beb Martini thotë: ”Skllavëria jonë vjen nga fakti, se i nënshtrohemi sundimit të gënjeshtrës, se nuk ia çjerrim maskën e nuk protestojmë kundër saj çdo ditë”. Ne me kryelartësi kombëtare duhet të vendosim BUSTET, që armiqtë tanë i urrejnë, ose i kanë rrëmbyer si të tyret. Sidomos për Gjeneral Enriko Telinin, i cili ndjeu rrezikun e jetës dhe nuk hoqi dorë nga puna fisnike që bënte, për drejtësi mes dy kombeve fqinj. Duke vijuar me figurat e lëna në harresë: GJIN BUA SHPATA, HAXHI MEHMET DALANI, MAZAR DINO, të Çamërisë martire. Me pak fjalë po shkruajmë këtu për këto figura të ndritura nacionaliste.
ENRIKO TELINI, lindi 26-8-1871 vritet 27-8-1923. Konferenca e Ambasadorëve ngriti një komision të posaçëm për të përfunduar vijën e kufirit të lënë përgjysmë nga komisioni pararendës i viteve 1913 – 1914. Kryetar i këtij komisioni u zgjodh pikërisht gjeneral Enriko Telini, i përfaqësisë së qeverisë italiane, sekretar, kapiten Frenk de Limperani, antarë, koloneli anglez Gills dhe koloneli francez Ordion. Përfaqësia shqiptare përbëhej, nga major Bajram Fevziu dhe Dhimitër Berati, kurse pala greke, nga nenkolonel Boçaris dhe av. Modhi. Pala Jugosllave, gjeneral Pavlloviç dhe kolonel Stojanoviç
Më 28 maj 1923, ky komision ndërkombëtar u mblodh në Korçë për të caktuar kufirin Jugor. Greku, Boçaris, i shkaktoi gjeneral Telinit kokëçarje të pandërprera. Madje poterja e tij shoqërohej edhe me dhunë, që Korçën ta kalonin nën Greqinë, 50 andartë grekë u dyndën me forcë brenda ndërtesës ku qëndronte K. K. (komisioni i kontrollit) kufitar në Korçë. Gjeneral Telini, i vetëm i flaku andartët jashtë ndërtesës. Të 14 fshatrat e Devollit të shpallur “zonë asnjanëse” nga K. K. që më 1913, i shënoi brenda kufirit të shtetit shqiptar. Pati mjaft probleme të shkaktuara nga Boçaris gjatë vijës së kufirit nëpër kurrizin e vargmalit Gramoz – Belsh – Kamnik. Pala greke u suall shumë keq pranë fshatrave Pobickë e Radat. Andartët grekë detyronin popullin të thonin “Rroftë Greqia, jemi grekë!” etj”. Telini e zgjidhte autoktoninë në këto zona, me fëmijët e shkollave, duke u hedhur monedha metalike dhe kur ata shtyheshin për t’i mbledhur dhe flisnin në gjuhën e tyre shqip, ato territore i fuste brenda kufirit shqiptar. Telini synonte të shtrinte vijën e kufirit nëpër zallin e lumit Kalama, duke lënë kështu brenda kufirit të shtetit shqiptar tërë Çamërinë veriore, me Filatin dhe masivin malor në lindje të tij, Shtungarë, Murganë, Vigël, masiv që kishte nën vete Janinën, Korfuzin dhe tërë ujdhesat pranë tij. Në kushte të tilla, Greqisë i mbeteshin dy rrugë: Të linin Janinën, Korfuzin dhe tërë ujdhesat Jonike nën shtetin shqiptar, ose, në këmbim të masivit në fjalë, t’i kthenin Shqipërisë Çamërinë e mesme dhe jugore, deri në gjirin e Prevezës. (I. H)
Pas një pune disa mujore për përcaktimin e mëtejshëm të vijës së kufirit, duke lëvizur nga ana e mbikëqyrur prej grekëve, ku kishte vendosur shtabin e vet në Janinë, ende pa filluar mirë punën, ata i shtuan me shume shqetësimet kundër K. K. sipas mënyrës së njohur greke, fshehtësisht, pabesisht dhe barbarisht. Boçarisi për të plotësuar pretendimet greke, përdori qëndrim kërcënues dhe sulmues. Për këtë sjellje të pa pranueshme Telini sinjalizoi Konferencën e Ambasadorëve. Në mëngjesin e 27 gushtit 1923, Komisioni i Kontrollit u nis nga Janina për në Kakavie me këtë renditje: i pari lëvizi automjeti i përfaqësisë greke me nënkolonel Boçarisin, i dyti automjeti i përfaqësisë shqiptare i kryesuar nga Dhimitër Berati, i treti lëvizi ai i gjeneral Telinit. Me të arrritur në Devinaq, papritmas automjeti i përfaqësisë greke “gjoja u prish” dhe ndali për të “ndrequr”defektin. Gracka, që masakroi gjeneral Telinin dhe shoqëruesit e vet, ishte ngritur në një bërryl të mprehtë, poshtë majës 470 m, në vendin e quajtur Zhepë, ndërmjet Delvinaqit dhe fshatit Arinishtë, 8 km. përtej Kakavisë. Me të kaluar automjeti i përfaqësisë shqiptare, vrasësit, ushtarë gjoja “sharrëtarë”, zunë rrugën duke rrokullisur trungje të trashë lisash. Automjeti i gjeneral Telinit ndaloi. Shoferi italian Farneti dhe përkthyesi shqiptar Thanas Gjezi, zbritën për të hapur rrugën, por ranë për tokë nga breshëria e plumbave. Pa arritur të dilte nga automjeti, u vra doktori, major Kortini dhe toger Bonacini. Gjeneral Telini mundi të zbriste nga automjeti, por u shtri përtokë pa frymë me revole në dorë. Ishte ora 9:10 minuta e datë 27 gusht 1923. Kurse grekët njoftimin në Janinë, e dhanë në orën 14:00. Shkruan Fletorja “Tomori’ dhe Fletoria “Politika”. Konsulli Italian në Janinë Leverani, u njoftua pas orës 15:00. Leverani njoftoi urgjentisht ministrin e jashtëm dhe kryeministrin Benito Musolini. Në fletoren “Koha e Re” dhe në fletoren “IL giornale d’Italia” thuhet se “Vrasja e gjeneral Enriko Telinit dhe shoqëruesve të tij është bërë me urdhër të Komitetit Epirot që gjëndet në Korfuz”.
Si masë ndëshkuese, qeveria Italiane, nëpërmjet ministrit të saj në Athinë, Montana, në orën 3:30 të datës 28 gusht 1923 i paraqiti në mënyrë të prerë qeverisë greke 7 kërkesa. (Fletore “Shqiptari i Amerikes” nr. 46). Qeveria greke nuk ua vuri veshin kërkesave të qeverisë Italiane. Kjo bëri që qeveria italiane në mëngjesin e po asaj dite, të urdhëronte veprimet luftarake. Një skuadër anijesh luftarake, pas një bombardimi të rrufeshëm, zuri Korfuzin dhe ishujt përreth. (Fletoria “DIELLI”, Boston, dt. 22-10-1923, f.2).
Këto veprime të rrepta e tronditën pa masë qeverinë greke. Por qeveria greke filloi të ngarkojë me faj qeverinë shqiptare për këtë masakër. Atëherë për të zbuluar fajtorët e vërtetë K. A. ngriti një komision të posaçëm hetimor me në krye kolonelin Japonez të drejtësisë, Shiboja. Me te arritur ky komision në vendvrasjen e gjeneral Telinit dhe shoqëruesve të tij, koloneli Japonez Shiboja nxori koburen dhe shtiu në ajër dy herë. Ushtarët e njësisë greke që ishin vendosur atje afër, brenda pak minutave u gjendën aty dhe rrethuan komisionin. Atëherë koloneli Japonez tha: “Hetimi mbaroi”. Kur pjesëtarët e tjerë të habitur e pyetën, ai u përgjigj: “Kur krismat e dy të shtënave revolveri u dëgjuan nga ushtarët, si është e mundur që qindra qitjesh pushkësh nuk janë dëgjuar prej tyre?”
Kolë Tromara, ish kryetari i “Vatrës” në Amerikë, në këtë kohë ishte prefekti i Gjirokastrës, mundi të zbulojë masakrën e “Zhepës”. Komandanti i kufirit, Kosta Bidoshi, likuidoi plotësisht bandën prej 24 vetash dhe kryetarit të bandës iu gjet në xhep ora e florinjtë e gjeneral Telinit, të cilën e njohën menjëherë vartësit e tij. (Prof. Stavro Skendi “Krahu i Shqiponjës” janar 1977, USA
Pra, presim nga shteti dhe qeveria shqiptare, që për të larë këtë njollë krimi me përmasa ndërkombëtare dhe turpin kombëtar, të vendoset busti dhe emri i rrugës së Gjeneral Enriko Telinit siç ishte në kohën e Zogut.
Kryezoti çam Gjin Bua Shpata. Aty nga fundi i shek. XIII-të në Epir filloi të shquhet familja fisnike SHPATA. Në vitin 1304 një dokument anzhuin i rendit Shpatajt, si aristokratët më në zë të Shqipërisë. Noli shkruan: “Jan i VI –të Kontekuzeni, perandor bizant, në veprën e tij ka shkruar për konfliktet direkt me shqiptarët, ndërmjet viteve1320-1362, bashkë me historian të tjerë si Laoniku, Dukas, Franza etj, ata tregojnë: “Shqiptarët ishin forca kryesore politike-luftarake e shek. XIV”. Ndikimi i fesë katolike në Shqipëri pas ardhjes së kriqtarëve, dominantëve , venecjanëve, napolitanëve, si kundërveprim ndaj bizantëve dhe serbëve, në shek XV-të, kishte 18 peshkopata të ritit latin. Kjo luajti një rol të madh për kombin shqiptar, si komb i shpërndarë që u bashkua dhe u lidh me botën e krishtere evropiane. Në këtë kohë përqafohet katolicizmi nga Shpatajt e Çamërisë, dhe Zenebishët e Girokastrës.”
Historiani Laoniku thotë: “Shqiptarët nën udhëheqjen e Gjin Bua Shpatës, marshuan drejt lindjes, nënshtruan Thesalinë dhe një pjesë të Maqedonisë, sulmuan Akarnaninë, kapën dhe vranë sundimtarin e saj Isakun”. Laoniku tregon për Shpatën: “Ky është një burrë udhëheqës, që dallohet për vrullin, guximin. Vrau sundimtarin Isak dhe marshoi përpara, rrethoi dhe mori Artën dhe Akarnaninë”. Në vitin 1355 caktohet despot i Epirit bizantinasi Nikofori i II-të. Mbasi pushtoi krahinat të Etolise dhe të Thesalisë, në saje të ushtrisë së madhe, të përbërë nga forcat bizantine, greke dhe mercenarë turq. Më vonë pas tre vjetësh, në verën e vitit 1358, në vendin e quajtur Aspropotam (Akeloos) u bë beteja ndërmjet shqiptarëve dhe Nikoforit të II-të, Engjellit, e cila përfundoi me shpartallimin e plotë të forcave bizantine, ku gjeti vdekjen edhe vetë Nikofori i II-të. Sipas një proverbi frëng thuhet: “Udhëheqësi i vrarë, beteja e përfunduar”. “Kjo fitore rriti autoritetin e shqiptarëve, ata në shek XIV u bënë sundimtarë kryesorë të Etolisë dhe Epirit”. (historianët Pukëvil dhe Komnen, “Burimet byzantine”,f. 23.) Në Janinë u vendos despotati serb, Thoma Preluboviçi (1367-1385), djali i Qezarit, Prelubi, qeveritar i Thesalisë u vra nga shqiptarët me 1355. Thomai ishte një “albanitokton“ (shqiptar vrasës). Poshtërsia e tij, arrinte deri aty, sa nxirrte sytë e shqiptarëve, i fuste në një shportë dhe ai dërgonte Shpatës.
Fan Noli shkruan: “Më 1379, pikërisht kur kryezoti gegë, Gjergj Balsha ndihmonte boshnjakët në Banat, kryezoti Çam Gjin Bue Shpata, shkatërroi përpara Nartës ushtritë e bashkuara të serbëve, grekëve, napolitanëve dhe bizantëve, duke siguruar despotatin e tij deri sa vdiq në vitin 1400. Mënyra se si u fitua beteja e Nartës, është për të theksuar, se kjo mënyrë u përsërit disa herë prej Skënderbeut në rrethimin e Krujes. Gjin Bue Shpata i la ushtritë armike të rrethonin kryeqytetin e tij dhe vetë qëndroi jashtë. Pasi u lodhën kundërshtarët nga rrethimi i gjatë, nga goditjet e papritura dhe të vazhdueshme nga jashtë dhe sulmet e të rrethuarve nga brenda kështjellës, ai u ra përsipër si rrufe dhe i shprtalloi krejt, duke zënë rob Kryekomandantin e tyre të ekspeditës anzhuine. Huan Fernandes Heredia. Kjo fitore e madhe rriti autoritetin dhe prestigjin e Shpatajve Shqiptarë. Në këtë kohë, vritet despoti i Janinës dhe vendin e tij e zuri Izoul Buadelmonti, me origjine italiane. Në vitin 1390 ai përgatiti një ushtri dhe sulmoi Gjin Bua Shpatën. Shqiptarët e kundërgoditën dhe e shpartalluan në panik. Izouli u përgatit prap për betejë duke iu drejtua për ndihme Sulltan Bajazitit të I-rë. Kështu vazhduan disa beteja të udhëhequra nga komandantë të zotë, si Timurdashi, Melkushi, nga serbi Jan Uroshi dhe napolitani Karl Doko, të cilët i erdhën në ndihmë Despotit të Janinës. Shqiptarët të udhëhequr nga Gjin Bue Shpata, kanë qenë të papërkulur dhe i thyen pa mëshirë. (Nga historiaët Komnen – Prokëll). Sulltani i dërgoi Despotit Izoul një nga komandantët më të zot, Evrenozin, me një ushtri të konsiderueshme, në vitin 1396. Gjin Bua Shpata u informua për lëvizjet e kundërshtarit, i priti në pozicionet “Drisko” Evrenozi dhe Jashi (Oficer madhorë turk), pasi pësuan humbje të mëdha, u tërhoqën me turp. (“Burimet byzantine”, f. 24). Përsëri Izouli sulmoi shqiptarët. Beteja u zhvillua në Mesopotam afër Delvinës, më 9 prill 1399. Shqiptarët u mbrojtën dhe u hodhën në sulm me trimëri, duke zënë rob vetë Izoulin dhe arhondët e tij. Robert Izoulin, e lëshuan kundrejt shpërblimit prej 10.000 florinj. Më 29 tetor1399, vdiq Despoti Gjin Bua Shpata. “Burrë i fuqishëm, i admirueshëm e lavdi e Arbërisë. Vendin e tij zuri i vëllai, Zguro Shpata,“Vëllamëri” bashkësundimtarë. Një vit më vonë, i biri i Gjin Bua Shpatës, Maurik Shpata, pushtoi Janinën dhe e mbajti deri ne vitin 1418. Këtu merr fund sundimi i Shpatajve, që zgjati 60 vjet, në luftë të përgjakshme me armiqtë më të mëdhenj të kohës. Në një kronikë të “Tokove” janë shkruar 3924 vargje, ka mjaftë të dhëna me rёndësi për shqiptarët në Epir… Shpatajt, burra të dëgjuar, të pashëm dhe trima. (Kronika, f. 44-56). Fan Noli shkruan: “Kur u përmbysën Balshajt dhe Shpatajt, të tjerë kapedanë shqiptarë zunë vendin e tyre, kapën flamurin e lirisë që u ra nga dora dhe u radhiten t’u bënin ballë sulmeve turke”. (“Historia e Skënderbeut”, bot. 1949, f. 6-22), “ Niko Boxhori “Kronika e Tokove”, 3924 vargje).
Zotërinj deputetë të elektoratit Çam! Bëni monumentin e tij, për të lënë emër të mirë pas. Është kryelartësi për kombit Shqiptarë në veçanti për Çamërinë.
LEGJENDARI HAXHI MEHMET DALANI (1775-1828), biri i Çamërisë nga Konispoli – Heroi i Libanit dhe i Kretës. Shkrimtari i madh grek, Niko Kazanzaqi, i rrëmbeu kombësinë bashkë me emrin dhe e quan atë grek, si pa gjë të keq, e nuk ka kush t’i thotë ndal. Kazanzaqi i kushton librin voluminoz “Ja vdekje ja liri” Por autori i ndryshoi këtij personazhi madhor emrin dhe kombësinë, nga Mehmet, në Mihal dhe nga shqiptar në grek. Zakoni grek ky: I pabësë, gënjeshtar, rrëmbyes, vjedhës, vrasës dhe zhdukës. Ndërsa, udhëheqësi i revolucionit grek, Dhimitër Ipsilanti, u drejtohej figurave të spikatura të Çamërisë: “Shumë të nderuar kurajozë kryetarë: Dalani, Çapari dhe Pronjo si dhe gjithë Çamëve, ju përshëndes! Unë dhe atdheu ju falënderojmë. Dhe tani, duke u bashkuar me ne për liri, konsideroheni si vëllezërit tanë. (J. Filimennos, Dokimion historiku epirot Elenikis Epanast…1858).
Haxhi Mehmet Dalani i Konispolit, vlerësohet si heroi i Kretës. Sipas dokumenteve arkivore të dijetarit anglez William Martin Lik dhe Pukëvili, në botimet e tyre përmendet: “Mehmet Dalani i Konispolit” si një nga krerët e Çamërisë, që ishin kundër pashallëkut të Janinës. Ky me Islam Pronjon e Paramithisë, me 1500 çamë marshuan drejt maleve të Sulit, ndihmuan suljotët të dilnin nga rrethim i Pashait të Janinës. Pukëvili shkruan në vëllimin e III, f. 212: “Shqiptarët duket se janë destinuar të mbulojnë Helladën, me një popullsi superiore në fuqi dhe gjallëri, kundrejt grekëve, të cilët po shuhen pak nga pak”
Haxhi Mehmet Dalani shkoi në ndihmë të kryengritjes “grekë”, në krye të 800 kalorësve nga qyteti dhe krahina e Konispolit, me kuaj të fortë e të shpejtë që rriteshin në fushën e Vrinës. (Emri Konispol, vjen nga sllavishtja Konj – polja, fusha e kuajve, shën im). Në vitin 1826, guvernatori i Libanit, Hamit Bekiri, bëri thirrje për ndihmë të gjithë atyre që luftonin kundër Turqisë. Ndër të parët që arritën deri në Bejrut, Ishte Haxhi Mehmet Dalani me 800 kaloresit e tij dhe me tre anije, të cilët luftuan me trimëri bashkë me forcat e Hamit Bekirit. Heroizmi i Dalanit u përjetësua në librat dhe në folklorin e Libanit. Ai u kthye prapë në Greqi me kalorësit e tij, sipas thirrjes së kryeministrit grek Kapodistria.
Av.Hajri Zejno shkruan: “Haxhi Mehmet Dalani, grumbulloi djem çam të krahinës së Konispolit në lulen e trimërisë, u nisën për luftë në Kretë, kundra forcave turke me të 800 kaloresit, dhe u bashkua me forcat e vendit që arrinin në 2000 veta, për të luftuar kundër armatës turke prej 8000 ushtarësh. Në kështjellën Frangokastello, gjeti vendin e përshtatshëm nga ku do të luftonte. Brenda në kështjellë kishte njerëz të uritur, të sëmurë, pleq, gra, fëmijë të pafajshëm. Para kësaj gjendjeje, Haxhi Mehmeti u ngrit në këmbë e deklaroi: “Ne na duhet bukë, na duhen armë, e vetmja pasuri që kemi është urrejtja shekullore kundër robërisë”. “Beteja ishte shumë e ashpër në këtë kështjellë të ndërtuar në kohën e venecianëve. Osmanëve u kushtoi mbi 3000 të vrarë dhe shumë të plagosur. Dalani qëndroi heroikisht deri në momentin e fundit, gati vetëm. I propozuan të dorëzohej, me kusht që t’i falnin jetёn, por ai nuk pranoi. Në një çast, kur beteja e pabarabartë qe thërrmuar e copëtuar drejt fundit, u gjend i rrethuar sy më sy nga 400 osmanë të tërbuar. Kapedani legjendar luftoi deri sa u vra. “I prenë kokën, por lavdia mbeti te i zoti, të cilit ia mban peng historia. Mes tymit e gjakut që mbulonte ngado muret e kështjellës, shqiptarët dëgjuan se mbetën pa komandantin e tyre, por mohuan ftesën për dorëzim e falje. Luftuan si të hidhnin vallen e fundit konispolate të Osman Takës dhe u vranë të gjithë me dritë lirie në sy”. (Agim Shehu).
Shkrimtarja greke, Kleopatra Prifti, nga ishulli i Kretës, shkruan: “Në Hajna të Kretës, në qendër të qytetit, është një rrugë që mban emrin Haxhi Mihal Dalani…shqiptari që dha jetën për lirinë tonë”. Në qendër të Kretës, në Greqi, është ngritur prej shumë kohësh një bust i veçantë i një luftëtari të shquar në të cilin është shkruar në gjuhën greke. “Strategu Haxhi Dalani nga Konispoli (Epiru) rënë në maj 1828”. Vallë, a nuk duhet të vendoset një bust në Konispol, edhe për të sfiduar grekët e pabesë?!…
MAZAR DINO.
Vëllezërit Nuri dhe Mazar Dino, janë patriotë dhe atdhetarë të shquar të lëvizjes për bashkimin kombëtar, pjesёmarrës dhe firmëtarë në shumë peticione e memorandume dërguar qeverisë greke për të drejtat e munguara të shqiptarëve të Çamërisë. Ata luajtën rol tepër patriotik në kohët më të vështira të Çamërisë, ndihmuan e ndërgjegjësuan me logjistikë, komunitetin e shqiptarëve të Çamërisë gjatë marrëveshjes së Lozanës, ku rrezikohej boshatisja e Çamërisë nga popullsia e saj, ku autoritetet greke të kohës, me anë të presioneve nga më çnjerëzoret, detyronin popullsinë vendase të braktiste trojet e saj për në Turqi.
Mazar Dino, jetoi prej vitit 1932 në Magnezi të Turqisë, vizitonte shpesh atdheun e tij. Me fillimin e pushtimit Italian (maj 1941 u vendos i ligjshëm në Paramithi, si udhëheqës politik suprem në Çamëri. (V. Krapsiti) Grupimi nacionalist, i cili vepronte në Çamëri gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe si platformë të tij, kishte “Bashkimin e Çamërisë me Shqipërinë”. Në dokumentet gjermane Nuri dhe Mazar Dino figurojnë si udhëheqës të forcave çame për vetëmbrojtjen e tokave të Çamërisë. Detyra e vetme e tyre, ka qenë mbajtja e rregullit dhe qetësisë në funksionin administrativ dhe ruajtja e popullsisë çame nga ndëshkimet e grekëve. (Niko Stilos)
Gjatë viteve të Luftës së Dytë Botërore luajti rol të rëndësishëm edhe lëvizja e
nacionalistëve çame, të cilët aspironin hapur bashkimin e Çamërisë me Shqipërinë. Këtë lëvizje e drejtonte Këshilli i Përgjithshëm i Mbrojtjes. Në krye të Këshillit për anën politike – administrative u zgjodh Mazar Dino, kurse nënkryetar i Këshillit të Përgjithshëm dhe drejtues i mbrojtjes së rendit u zgjodh i vëllai i tij, Nuri Dino. Këshilli Krahinor kryente në një farë mënyre detyrat e qeverisjes, siç ishin mbajtja e rregullit dhe qetësisë, zgjidhja e mosmarrëveshjeve, hapja e shkollave etj.
Marrëveshja e Libanit më 22 maj 1944 dhe më vonë marrëveshja e Kasertas më 26 shtator 1944, lejuan Zervën të kishte nën kontroll Epirin nga Preveza e lartë. Kështu fati i Çamërisë mbeti plotësisht në Duart e Zervës. Në këtë kohë, i vëllai i Mazarit, Nuri Dino i bëri një letër Shefqet Peçit, të cilit i bënte thirrje në emër të nacionalizmit: “Mjaft u bëmë heronj e dëshmorë duke luftuar njëri- tjetrin. Ka ardhur koha të bashkohemi për hir të Shqiperisë”.
Në Çamëri, myftinjtë ishin të vetmit përfaqësues të komunitetit çam në shtetin grek, këta ishin nëpunës civil grekë, sipas një përfaqësuesi shqiptar, Myftiu merrte një rrogë prej 18000 dhrahmi (Rrogë shumë e madhe, shën. im) nga autoritet helenike. Këta u kthyen në agjentë të mundshëm, të bashkëpunimit me shtetin grek që prej viteve ‘20. Një numër korrespodentë në rrethet patriotike shqiptare, akuzonin elitën e myftinjve për informacione keqdashëse, se gjoja çamët dëshironin të shkëmbeheshin dhe të emigronin në Turqi, se atje do të merrnin pallate dhe do të bëheshin shumë të pasur, ndërsa po të qëndronin këtu, do të vriteshin nga greku. (“Zëri i Çamërisë” nga Georgia Kretski , mars 2015).
Për të mënjanuar rrezikun zervist, që i kanosej Çamërisë, dhe për të realizuar aspiratat e tjera të tyre, nacionalistët çamë bënë përpjekje për t’u lidhur me Shtabin Aleat të Mesdheut. Nuri Dino, si përfaqësues i Këshillit i paraqiti Shtabit Aleat kërkesën që edhe fuqia e kryesuar prej tij, të vihej në krah të Lidhjes, me kusht që kjo lidhje të bëhej dorëzënëse për të ardhmen e Çamërisë. Sipas raporteve, gjermanët vërenin se ky grup (nacionalistët) ishte gati të lidhej me këdo, mjaft që të arrinte të bashkonte Çamërinë me Shqipërinë.
I ndodhur përpara masakrave çnjerëzore të gjeneral Zervës kundër popullsisë civile, Nuri Dino, si përfaqësues i Këshillit, parashtroi para tij kërkesën për dëbimin e pakicës grek- folëse brenda shtetit shqiptar dhe vendosjen në fshatrat e tyre të çamëve mysliman, që ndodheshin në shtetin grekë, por ky propozim i tij nuk u mor parasysh. Këshilli ishte njoftuar për grackën e përgatitur nga grekët, pasi Zerva kishte thënë: “Çamërve duhet t’u afrohemi dhe t’i marrim me të mirë, që të mos na ikin nga duart, derisa të zëmë kufirin. Pasi t’i kemi mbyllur si në vathë, jo vetëm nga njerëzit që nuk do lëmë njeri në këmbë, po do të shkojmë në thikë edhe macet e tyre”. Brenda datës 10 qershor 1944, erdhën shumë informata që njoftonin, se grekët u afruan tek dera dhe kanë vendosur të na shuajnë.
U vendosën dy kundërshtarët kryesorë: Myftitë, Hasan Abdullahu, Sali Hafizi, Hafiz Abdulla Himi, Abedin Dako etj, që ngulmonin për të mos u shpërngulur dhe Mazar Dino, nga ana tjetër, që këshillonte zhvendosjen përkohësisht, të paktën në fshatrat më në thellësi dhe të mbrojtur, si Mazreku, Kurtesi etj. Meqë askush nuk lëshoi pe, Mazari u tha: -Ju, bëni haptazi punën e grekut, por një punë edhe më të rrezikshme, që s’e bëjnë as vetë grekët. Myftiu iu përgjigj: -Ti, po e pe keq, kërcet e ikën, po populli s’ka nga vete. Kam 31 vjet që kam vazhduar këtë udhë vetëm dhe vetëm për të shpëtuar njerëzit nga therja dhe zhdukja. Këshilli arrestoi Myftinë dhe disa nga mbështetësit e tij më të rëndësishëm në tërë Çamërinë, si: Qazim Rexhepi nga Paramithia, Isuf Izeti nga Varfanji, Shuaip Mete nga Filait etj. Pati ndërhyrje te komandanti gjerman, i cili detyroi këshillin t’i lëshonte të burgosurit. Çdo ditë që kalonte, mendimet për të ikur shtoheshin dhe për të ndaluar shpërnguljen u Përdor dinakëria greke. U ftuan në takim myftiu i Paramethisë Hasan Abdullai, Sali Hafëzi dhe Qazim Rexhepi. Takimi u bë në fshatin Popovë, afër Paramithisë. Pala greke kryesohej nga Lefter Shtrungari dhe dy oficer anglezë, që bashkëvepronin me Zervën. Se çfarë u tha, nuk u bë e njohur asgjë, vetëm përflitej për kërkesat e palës greke si: Njerëzia të mos ikë! Ju japim fjalën e nderit, se nuk preket kush as me një lule. Myftitë, si agjenta grekë, besuan në “fjalën e nderit” të tyre, por Mazari u tha: “Në qafë paçi veten! Por ç’faj kanë të tjerët”. Kur u pa se forcat zerviste po afroheshin, luftëtarët e batalionit kishin zënë pozicionet e luftimi dhe kishte filluar lufta në disa pika. Në këtë moment, myftinjtë me peshkop Dorothenë e Paramithisë shkuan në pozicjonet e luftëtarëve për të ndaluar rezistencën. Fjala e Myftive ka qënë vulë zbatimi, urdhër: “Ndaloni luftën në emërin tim dhe të Zotit, duam paqen, na kanë dhënë fjalën e nderit, do jetojmë në vllazëri, largohuni nga pozicionet shkoni në shtëpi”. Në dilemën e luftëtarëve, midis Myftinjve dhe Mazar e Nuri Dinos, fitoi besimi nga miopia e myslimanëve çam, te myftinjtë dhe të pabesët, ku dominonte paraja, korupsioni, që pas disa orëve do t’u pritej koka. Te “Masakra”, Pukëvili, thotë “Kush mposhtet nga dëshira që të ndodhë ashtu si i pëlqen atij, e lejon veten të gënjehet”.
Mazar Dino në fillim të vitit 1945, ishte kthyer nga Jugosllavia. Meqenëse shumë shqiptarëve u kishte shpëtuar jetën dhe ishte mik personal me Dr. Omer Nishanin, i vajti atij në shtëpi për ta ndihmuar, që të mos i bënte gjë Enver Hoxha. Dr. Omer Nishani u tregua burrë dhe i tha: “Nuk të ndihmoj dot në këtë situatë të rëndë që është krijuar. Më mirë largohu nga Shqipëria”. Por Mazari kishte shkuar te miku i tij Isuf Musaj në Shijak dhe në banesën e tij e arrestuan. Në kohën që Mazarin po e çonin për ta varur te rrapi në Delvinë, rrugës i binin me domate, me vezë, me sharje nga më të poshtrat. Pra, një opinion i organizuar me një dezinformim për “tradhtarin” Mazar Dino. Në kohën para varjes ai tha:”Nuk më vjen keq që më ekzekutojnë vëllezërit e mi shqiptarë. Të më vriste greku do të më vinte shumë herë më keq” Mazari nuk pranoi t’i mbulonin sytë dhe t’i hiqnin stolin nga këmbët, por e hoqi vetë duke i rënë me këmbë. Mazar Dino u ekzekutua në shtator të vitit 1945.
Ashtu si edhe në momentet më të vështira për kombin shqiptar edhe gjatë Luftёs së Dytë Botërore, një kontribut të rëndësishëm kanë dhënë anёtarët e familjes Dino. Të ndodhur përball dy rreziqeve, shovinizmit grekë dhe Myftinjve tradhtarë të Paramithisë dhe nazi – fashizmit nga ana tjetër, ata u përpoqën që me të gjitha mënyrat dhe mjetet e mundshme, t’i shërbejnë vendit të tyre. Si interes të tyre primar kishin vendosur gjithmonë çështjen kombëtare dhe për këtë zgjedhje të tyre, ata shpesh herë edhe pa të drejtë janë cilësuar si tradhtarë e bashkëpunëtor me pushtuesin. “Bashkëpunimi i tyre në momente të caktuara me italianët dhe gjermanët e kishte burimin në shtypjen e rëndë nacionale nga shteti grek. Por si mund të cilësohet tradhtar dikush, që mbi gjithçka vendos kombin e lirinë e vendit të vetë, të cilën mundohet ta fitojë me çdo mënyrë. Në qoftë se këta persona i quajmë tradhtar atëherë ç’emër mund t’u vinim tradhtarëve të vërtet”. (Fatbardha Demi).
Rasim Bebo, Addison Çikago
PËR DINJITETIN KOMBËTAR
Nga Rasim BEBO/
“Shqiptarë, do të realizohet testamenti i Skënderbeut, sërish do të shkëlqejë me Lavdi Atdheu Juaj …” (PAPA PALI VI (1897-1978)
Asnjëri nga politikanët tanë nuk e ngriti zërin dhe nuk mori guximin të negociojë me Vatikanin, që ky Testament të bëhet publik nga Selia e Shenjtë.
- « Previous Page
- 1
- 2
- 3
- 4
- 5
- …
- 13
- Next Page »