refleksione – Dielli

Si ta shohim 11 Shtatorin më 2020

September 11, 2020 by dgreca

Refleksione nga Rafael Floqi-

“Sulmet e 11 shtatorit kishin për qëllim të thyejnë shpirtin tonë, shkruan ish-kryetari i Bashkisë të NewYork-ut, RudyJuliani. Në vend të kësaj ne kemi dalë më të fortë dhe më të unifikuar. Ne ndiejmë përkushtim të përtërirë ndaj parimeve të lirisë politike, ekonomike dhe fetare, sundimit të ligjit dhe respektit për jetën njerëzore. Ne jemi më të vendosur se kurrë për të jetuar jetën tonë në liri”.

Sulmet terroriste ndaj Qendrës Botërore të Tregtisë në Nju Jork dhe ndaj Pentagonit më 11 Shtator 2001 ishin të pashembullta. Më 11 shtator 2001, Amerika u ndryshua përgjithmonë. Kanë kaluar 19 vjet që kur dy aeroplanë goditën Qendrën Botërore të Tregtisë në NewYorkCity, por ajo ditë tragjike, e cila shërbeu si një provë e vërtetë e shpirtit amerikan, do të kujtohet gjithmonë. Jehona e këtyre sulmeve ndjehet ende edhe sot e jo vetëm në Amerikë. Sulmet e 11 shtatorit (shpesh të referuara si 9/11) ishin një seri prej katër sulmesh të koordinuara terroriste nga grupi terrorist islamik al-Kaeda kundër Shteteve të Bashkuara në mëngjesin e së martës , 11 shtator 2001. Sulmet rezultuan në 2,977 viktima, mbi 25,000 të plagosur dhe pasoja të konsiderueshme shëndetësore afatgjata, përveç të paktën 10 miliardë dollarëve në infrastrukturë dhe dëmtime pronësore. 11 Shtatori është sulmi i vetëm vdekjeprurës terrorist në historinë njerëzore dhe incidenti i vetëm vdekjeprurës për zjarrfikësit dhe oficerët e zbatimit të ligjit në historinë e Shteteve të Bashkuara, përkatësisht me 343 dhe 72 të vrarë. 11 shtatori 2001, zbuloi heroizëm e njerëzve të zakonshëm që mund të kishin kaluar nëpër jetën e tyre kurrë nuk do të thirreshin për të demonstruar shkallën e guximit të tyre. Në këtë shkrim nuk do të ndalem aq në vet ngjarjen tragjike, pasi ajo e është e mirënjohur, por do të përpiqemi të analizojmë nëse ka dhe si ka ndryshuar qëndrimi i amerikanëve ndaj asaj ngjarje tragjike dhe terrorizmit sot.

“Koha po kalon. Megjithatë, për Shtetet e Bashkuara të Amerikës, nuk do të harrohet 11 Shtatori. Ne do të kujtojmë çdo shpëtimtar që vdiq për nder. Ne do të kujtojmë çdo familje që jeton në hidhërim. Ne do të kujtojmë zjarrin dhe hirin, telefonatat e fundit, funeralet e fëmijëve. ” Por a është e vërtetë dhe sa kjo thënie e presidentit George W. Bush edhe sot?

Si presidenti Donald Trump dhe sfiduesi demokrat JoeBiden do ta përkujtojnë 19 vjetorin e sulmeve të 11 shtatorit në Pensilvaninë rurale ku një nga avionët e rrëmbyer u rrëzua në një fushë, njoftoi të mërkurën fushata e Shtëpisë së Bardhë si edhe ajo e Biden. Nuk ishte menjëherë e qartë nëse vizitat e tyre në memorialin në Shanksville do të mbivendoseshim. Por ndoshta do të jetë ngjarja kur të dy kandidatët do të jenë më afër me njëri-tjetrin në muaj.

Në ç’kushte ndodhi 11 Shtatori dhe çfarë ndryshoi ai ?

Pas rënies së Murit të Berlinit, Perëndimi sikur vendosi të pushojë. Politologu i njohur, FrancisFukuyama shpalli “fundin e historisë” dhe politikanët flisnin për “dividendët e paqes.”. Amerika i vuri vetes medaljen e “Hiperfuqisë”. Ish-armiqtë mund të futeshin në klubin perëndimor, nëse iu përmbaheshin rregullave; ose ata zmbrapseshin, anashkaloheshin nëse nuk do ta respektonin këtë.

Por pas fundit të Luftës së Ftohtë, SHBA-së i mungonte vullneti i veprimit, ashtu siç ndodhi pas Luftës së II Botërore. Atëherë Amerika krijoi me NATO-n, OKB-në, Bankën Botërore dhe strukturat e FMN-së për një rend të ri botëror. Asgjë nga këto nuk ndodhi në vitet 90-të. BillClintoni pas largimit nga Arkansasi në Shtëpinë e Bardhë mbeti disi provincial : Asnjë strukturë e re sigurie nuk u krijua në sferën veriore të globit, as luftim efikas i varfërisë nuk ndodhi në jug, për mbrojtje të klimës as që bëhej fjalë, edhe në Lindjen e Mesme nuk u vendos dot paqja.

Pastaj erdhi 11 Shtatori 2001 – sulmi i parë në tokën amerikane qysh nga “PearlHarbor”: një sulm sikur ra nga qielli si në kuptimin e drejtpërdrejtë edhe figurativ, dhe i gjeti amerikanët të papërgatitur, dhe i ka bërë më të pasigurt -deri më sot. Një ditë që në shekullin e sapofilluar ende jehon sot . Apo siç e ka parashikuar edhe ish-kreu i CIA-s dhe gjenerali DavidPetraeus: “Lufta kundër terrorit do të zgjasë me dekada”. Por në ditët pas 11 shtatorit askush nuk e kuptonte këtë. Atëherë luftohej që bota të mos binte në recesion: Bankat Qendrore hapën portat që të derdhej paraja. Fillimisht me sukses, sepse bursat ruajtën stabilitetin. Por kur kjo tullumbace financiare plasi në vitin 2008. Uashingtoni u detyrua të emetonte më shumë para. SHBA u futën edhe më thellë në borxhe. Evropianët, japonezët dhe të tjerët ndoqën shembullin e tyre. Olimpiada e emetimit të parasë vazhdon ende sot. Politikanët shtyjnë me këtë strategji zgjidhjen e problemeve strukturore. Në të njëjtën kohë në SHBA u zvogëlua shtresa e mesme, niveli i jetesës së saj ra. Dhe sot Pandemia e koronavirusit po e çon botën në atë drejtim me trilliona dollarë të shpenzuar për t’u bërë ballë pasojave të mbylljes së vendit. Sot duket se plani i OsamaBinLadenit duket se po del: Terroristi fanatik donte të rrënonte SHBA-së financiarisht, jo të fitonte ushtarakisht.

Presidenti Obamaqë pasoi nuk mësoi nga gabimet e paraardhësve: Ndërsa Presidenti Trump po i tërheq trupat amerikane përtej oqeanit ai ose i ka tërhequr plotësisht ose i ka reduktuar. Pse duhej të investojë Amerika në luftëra që nuk i fiton dot? Por edhe pas tërheqjes nga Iraku, kjo aventurë u kushton taksapaguesve amerikanë qindra miliarda. Çdo lloj fryrjeje e aparatit të sigurisë rrit edhe koston e shërbimeve sociale të ish-ushtarakëve – sigurimin shëndetësor apo pensionet.

Strategjia fituese e Trump për luftimin e terrorizmit

9/11 – ka qenë më shumë se një ngritje gishti e historisë. 11 shtatori ka qenë më shumë se një ditë që me luftën kundër terrorit vendosi motivin bazë për shekullin e ri. “Kur bëhet fjalë për terrorizmin, ne do të bëjmë gjithçka që është e nevojshme për të mbrojtur kombin tonë “. – tha Presidenti Donald J. Trump, në dhjetor 2017, kur lançoi një Strategji të re të Sigurisë Kombëtare që u përqendrua, pjesërisht, në luftimin e terrorizmit. Kjo ishte strategjia e parë e fuqishme dhe plotësisht e artikuluar e Shteteve të Bashkuara për antiterrorizmin qysh nga viti 2011. Administrata e përshkroi si një qasje të re për të luftuar dhe parandaluar kërcënimin terrorist në zhvillim, duke e bërë të qartë se ne do të marrim të gjitha hapat e nevojshëm për ta mbajtur Amerikën të sigurt. Strategjia e re përqendrohet në mënyrën se si Shtetet e Bashkuara duhet për t’iu kundërvënë të gjithë terroristëve që kanë me qëllimin dhe aftësinë për të dëmtuar vendin tonë. Nëçdo miting elektoral Trump përmend vrasjet e krye terroristëveAlBagdati ,gjen. KasemSulejmani dhe shkatërrimin e ISIS-it . Ajo strategji theksonte përdorimin e të gjitha mjeteve të Amerikës për të parandaluar dhe luftuar terrorizmit, duke forcuar qasjet ushtarake ndërsa jep një theks të ri mbi aftësitë jo-ushtarake. Strategjia synon tavendosë Amerikën në radhë të parë, duke theksuar kufijtë e fortë, forcimin e sigurisë në pikat e hyrjes, mbrojtjen e infrastrukturës kritike dhe lehtësimin e gatishmërisë. Sidoqoftë, Amerika e para nuk do të thotë vetëm Amerika. Strategjia e re zotohet të zgjerojë partneritetin amerikan brenda dhe jashtë vendit për të inkurajuar ndihmën e partnerëve në aktivitetet kundër terrorizmit. Kjo përfshin punën me Aleatët dhe partnerët tanë të Organizatës së Traktatit të Atlantikut të Veriut (NATO). “Komanda Qendrore dhe Komanda e Operacioneve Qendrore [Speciale] janë në qendër të luftës sonë kundër terrorizmit radikal islamik. Amerika qëndron me frikë nga guximi juaj. … ”

“Ne jemi kundër një armiku që feston vdekjen dhe adhuron plotësisht shkatërrimin – ju e keni parë atë. ISIS është në një fushatë gjenocidi, duke kryer mizori në të gjithë botën. Terroristët radikalë islamikë janë të vendosur të godasin atdheun tonë siç bënë më 9/11; siç bënë nga Bostoni në Orlando, në San Bernardino. Dhe në të gjithë Evropën, ju keni parë atë që ka ndodhur në Paris dhe Nice”, tha 6 shkurt 2017, Presidenti Trump në një fjalim për Përfaqësuesin e Koalicionit dhe Komandantët e Lartë të SHBA

“Kështu që sot, ne u japim një mesazh në një zë shumë të unifikuar: këtyre forcave të vdekjes dhe shkatërrimit, Amerika dhe aleatët e saj do t’ju mundin. Ne do t’i mposhtim ata. Ne do të mposhtim terrorizmin islamik radikal dhe nuk do ta lejojmë që ajo të zërë rrënjë në vendin tonë. Ne nuk do ta lejojmë atë. “

Falë udhëheqjes së Presidentit Trump, Shtetet e Bashkuara kanë përshpejtuar përpjekjet për të mposhtur terroristët dhe për të mbrojtur Shtetet e Bashkuara nga kërcënimet globale. Nën Presidentin Trump, Shtetet e Bashkuara dhe partnerët globalë kanë shkatërruar ISIS-in dhe e kanë shtyrë grupin në prag të zhdukjes në Irak dhe Siri. Pothuajse i gjithë territori i mbajtur më parë nga ISIS është rimarrë. Më shumë se 7.5 milion njerëz janë çliruar nga sundimi gjakatar i grupit. Me nxitjen e Presidentit Trump, anëtarët e NATO-s ranë dakord të forcojnë veprimet dhe aftësitë e antiterrorizmit të aleancës.

Si ta studiojmë 11 Shtatorin sot ?

“Kanë kaluar 10-të vjet që kur një mëngjes i përsosur i qiellit blu u kthye në netët më të zeza. Që atëherë ne kemi jetuar në diell dhe në hije, dhe megjithëse nuk mund ta shohim kurrë atë që ka ndodhur këtu, ne gjithashtu mund të shohim se fëmijët që kanë humbur prindërit e tyre janë rritur në të rinj e të reja, nipërit e mbesat janë lindur dhe punët e mira dhe shërbimi publik kanë marrë rrënjë për të nderuar ata që kemi dashur dhe humbur, kujtonte me rastin e 10-vjetorit ish- kryetari i Bashkisë së NewYork-ut , Mike Bloomberg.

Historianët në përgjithësi shqyrtojnë kontekstin gjatë gjithë kohës, kur përpiqemi të kuptojmë ndërlikimet e së kaluarës. Por ne të tashmen në të cilën jetojnë të rinjtë tanë. Studentët që lexojnë librat tanë shkollorë dhe të cilët ne i mësojmë në klasë janë shumë larg nga 9/11. Ata nuk mbajnë mend asnjë nga ajo ditë; ata nuk ishin lindur atëherë.

Ata gjithashtu përballen me një kontekst ndjeshëm të ndryshëm. Në luftën kundër terrorizmit, Afganistani sot është bërë lufta më e gjatë e Amerikës me 19 vjet dhe grupi i Shtetit Islamik ka zëvendësuar al-Kaidën si kërcënimin më të frikshëm. Ajo që na bashkonte dikur tani shpesh na ndan ndërsa luftojmë për trashëgiminë e Aktit Patriotik, kuptimin e imigracionit dhe krizën në rritje të refugjatëve. Sot ndoshta duhet të mësojmë dhe ta analizojmë 11 Shtatorin me perspektivën që vjen nga distanca, siç mësojmë për Luftën Civile ose sulmin japonez në PearlHarbor.

Ne duhet të shqyrtojmë 11 Shtatorin me thjerrëzat e forta të historisë. Kjo kërkon një llogari dhe analizë të shkaqeve dhe pasojave dhe një vlerësim të rrethanave gjithnjë e më të ndërlikuara me të cilat jemi përballur që prej asaj kohe.

Donald Trump emërohet për çmimin “Nobel” për Paqen

Ndërkohë Donald Trump është emëruar për çmimin “Nobel” për Paqen, për vitin 2021. Zyrtarizmi erdhi nga një anëtar i parlamentit të Norvegjisë, që vlerëson presidentin amerikan për rolin e tij në ndërmjetësimin e marrëveshjes historike mes Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe. “Mendoj se Trump ka bërë më shumë përpjekje se çdo kandidat tjetër për të sjellë paqe mes shteteve”, konfirmon propozuesi KristianTybringGjede. “Duke parë që duhet të pritet që edhe shtete të tjera të Lindjes së Mesme të ndjekin shembullin e Emirateve, kjo ujdi mund të jetë pikë kthese që transformon Lindjen e Mesme në një zonë prosperiteti dhe bashkëpunimi”, shkruhet në letrën mbështetëse të kandidaturës për Trump.

Mbesa e BinLadenit : Vetëm Trump mund ta shpëtojë vendin nga terrorizmi

Nëse Donald Trump nuk zgjidhet në zgjedhjet presidenciale në nëntor, Shtetet e Bashkuara mund të drejtohen drejt një sulmi tjetër terrorist të frymëzuar nga 11 shtatori, tha mbesa e OsamaBinLaden në intervistën e saj të parë të hënën. NoorBinLadin, mbesa e organizatorit të tmerrshëm të sulmeve të 11 shtatorit, i tha gazetës “The NewYork Post” se vetëm Presidenti Donald Trump mund ta shpëtojë vendin nga aktivitetet terroriste, ndërsa ISIS lindi dhe u zgjerua kur Obama dhe Biden ishin në pushtet. 33-vjeçarja e cila ka qenë gjithmonë një mbështetëse e flaktë e Trumpit pretendoi se të majtët në Amerikë gjithmonë kanë qenë në linjë me radikalizmin. Kur Obama ishte në pushtet me Biden në krah, ata e lanë ISIS-in të depërtonte në Evropë, tha ajo. Ai duhet të rizgjidhet,”tha ajo, duke shtuar se rizgjedhja e Trump është” jetike për të ardhmen e jo vetëm Amerikës, por civilizimit perëndimor si një e tërë “.

Trump në Pensilvani për të nderuar jetët e humbura

Një zëdhënës i Shtëpisë së Bardhë, JuddDeere, tha se presidenti dhe zonja e parë Melania Trump do të vizitojnë vendin e rënies se avionit “për të nderuar dhe kujtuar jetën e humbura” më 11 shtator, 2001. Trump pritet të flasë, megjithëse Shtëpia e Bardhë në përkujtimin e planifikuar. Është hera e dytë që Trump do të shënojë 11 Shtatorin me një vizitë në atë vend. Ai vizitoi Pentagonin në 2017 dhe 2019. Dhe kjo në kohën e polemikave që shkaktoi një artikull i revistës së majtë “The Atlantic” me citime nga burime anonime që akuzojnë Trump se ai nuk nderoi të rënët amerikanë të Luftës së Parë me rastin e 100 vjetorit të përfundimit të saj në Paris vitin e kaluar.

Sot në librari thyejnë rekorde librat me prognoza për rënien e Amerikës. Dhe librat kundër Trump vetëm këtë muaj janë gjashtë, por terrori në Amerikë tani buron nga brenda.

Terrorizmi islamik dhe terrorizmi i brendshëm i krahut të majtë

Ndërsa përplasjet e dhunshme janë përshkallëzuar midis protestuesve të djathtë dhe të majtë në qytetin amerikan të Portland, Presidenti Donald Trump ka mprehur retorikën e tij kundër asaj që ai e quan “ekstremizmi i dhunshëm i krahut të majtë” që përfshinë qytetet amerikane.Në një intervistë këtë javë, Trump aludoi për “banditë të veshur me […] uniforma të zeza me veshje” që fluturonin nëpër vend, të cilin Zëvendës Presidenti Mike Pence u përpoq më vonë të sqaronte, duke thënë ka diçka që po ndodh këtu, ku e majta radikale, këta anarkistë dhe Antifa po lëvizin njerëzit nëpër vend. Kjo vjen pasi Prokurori i Përgjithshëm i SHBA WilliamBarr pretendoi se lëvizja e majtë, antifashiste Antifa ishte e përfshirë në terrorizëm të brendshëm dhe “do të trajtohet në përputhje me rrethanat”. Trump gjithashtu është zotuar ta konsiderojë Antifa një organizatë terroriste. Hulumtimet tregojnë se kërcënimi i paraqitur nga grupet ekstremiste të ekstremit të majtë tejkalon shumë atë të grupeve të tjera, përfshirë rrjetet e krahut të djathtë dhe sulmuesit të frymëzuar nga ekstremizmi islamik.Presidenti Donald Trump qëndroi në epiqendrën e shpërthimit të fundit mbi padrejtësinë javën e kaluar Kenosha, Wisconsin ku mbështetiplotësisht anën e zbatimit të ligjit, duke fajësuar “terrorin shtëpiak” për dhunën.Trump e deklaroi dhunën “anti-amerikane”. Ai nuk përmendi JacobBlake, i cili mbeti i paralizuar pasi u qëllua në shpinë shtatë herë nga një oficer javën e kaluar në Kenosha.Sapo mbërriti në qytet, një vizitë e bërë mbi kundërshtimet e udhëheqësve shtetërorë dhe lokalë, Trump vizitoi mbetjet e djegura të një blloku të rrethuar nga dhuna dhe zjarri. Me aromën e tymit ende në ajër, ai u foli pronarëve të një dyqani shekullor që ishte shkatërruar dhe vazhdoi të lidhte dhunën me Demokratët, duke fajësuar ata që ishin në krye të Kenosha dhe Wisconsin, ndërsa ngriti paralajmërime apokaliptike nëse partia e tyre duhet të kapë Shtëpinë e Bardhë.

Ideologjia e krahut të majtë gjithashtu ka frymëzuar terrorizmin në të kaluarën, dhe me të vërtetë, terrorizmi i majtë mbetet një kërcënim real bashkëkohor më i vështirë për t’u luftuar se ai radikal islamik.

Çfarë kthese shënoi 11 Shtatorinë shpirtin e Amerikës

Për sigurinë e të gjithëve. Për kufizimin e sferës private. Për kufizimet në të drejtat e njeriut apo së drejtës ndërkombëtare nga vetë SHBA. Ne duhet të bëjmë një punë më të mirë duke eksploruar atë si një grup kompleks të shkaqeve që prodhuan 11 Shtatorin, midis tyre ngritjen e fundamentalizmit islamik dhe nacionalizmit post-kolonial, si dhe përhapjen e globalizmit dhe konfliktet rajonale. “Sulmet e 11 shtatorit kishin për qëllim të thyejnë shpirtin tonë, shkruan ish-kryetari i Bashkisë të NewYork-ut, RudyJuliani. Në vend të kësaj ne kemi dalë më të fortë dhe më të unifikuar. Ne ndiejmë përkushtim të përtërirë ndaj parimeve të lirisë politike, ekonomike dhe fetare, sundimit të ligjit dhe respektit për jetën njerëzore. Ne jemi më të vendosur se kurrë për të jetuar jetën tonë në liri”.

Duke iu kthyer fluturimit 930 do t’i mbyllja këto refleksione me fjalët e SandyDahl, gruassë pilotit të Fluturimit 93,JasonDahl”Nëse nuk mësojmë asgjë tjetër nga kjo tragjedi, ne mësojmë se jeta është e shkurtër dhe nuk ka kohë për urrejtje.”

CORONAVIRUS COBID-19 – REFLEKSIONE

May 25, 2020 by dgreca

Shkruan: Sami Repishti, Ph.D./

Ridgefield, CT.- Këtu, fillimi i vitit të ri 2020, ka qenë i qetë; por, shpejt u çfaq nji kercënim me përmasa shkatërrimtare. Simbas të gjithë përshkrimeve, besohet se zanafilla e kercënimit, nji virus pak i njohun ma parë dhe që u quejt “coronavirus COVID-19” ka qenë krahina kineze Wuhan, ku virusi u përhap shpejt dhe alarmoi botën mbar.

Sot, ma shumë se 38.6 miljonë amerikanë kanë humbë punën pa pritmas. Qeveria ka vue në dispozicion 2.2 trillion (2.2 + 12 zero) për ndihmë, dhe demokratët kërkojnë me shpenzue edhe ma shumë për lehtësimin e vuejtjeve, sidomos të klasave të vorfna. Miljona qytetarë të tjerë kanë humbë sigurimet shëndetsore në pamundësi me pague kuotat mujore, dhe luftojnë me sigurue mbijetesën e familjeve të tyne me shumë fëmijë. Sot numrohen afërsisht 98.000 viktima nga smundja dhe 1.6 miljonë të infektuem. Ekonomia ka pësue nji ramje të shpejtë e të randë. Pyetja: çka duhet të bajmë aper rimekambje ashtë ba subjekti kryesor i diskursit publik, tue fitue përparësinë mbi problemin e pandemisë. Që tani duket se do të gjindemi para nji situate ku do të detyrohemi jo me rindertue ekonominë por “me ndryshue”, frazeologji revolucionare jo e zakontë për Shtetet e Bashkueme. Ka mundësi që ky qendrim do të jetë rezultati final i pandemisë që përjetojmë sot…

Disa shtete, si Koreja e Jugut dhe Taivani (ish Formosa) përballuen me guxim virusin që në fillim dhe dolën me sukses. Të tjerë, sidomos kolosët e ekonomisë botënore, SHBA, Rusia, dhe Kina ndoqën dy rrugë të ndryshme. Kina dhe Rusia, dy shoqëni të mbylluna, preferoinë me mshehë sekretin e virusit nga bota e jashtëme për arsye politike. SHBA preferoi mos me e përfillë fillimisht. Presidenti Trump e neglizhoi fare, pohoi se kishte vetëm 1 të infektuem që mbahej nen kontroll, ma vonë vetëm 15 veta të infektuem. Ndërsa Kina ka pasë nji dozë suksesi ma vonë, SHBA përballohet sot me nji pandemi që kalon çdo parashikim. Perspektivat janë dëshpruese, dhe frika e popullsisë mbulon vendin. Ekspertët në mjekësi parashikojnë se në fillim të muejit Gusht numri i viktimave do të arrijë rreth 150.000…..

Si do të përfundojë kjo krizë? “Simbas historianëve,”shkruen analistja Gina Kolata e NYTimes, “pandemitë përfundojnë në dy tipa: sherim “mjeksor” që rezulton në pakësimin e viktimave dhe të masave të infektueme deri në shumje të plotë; ose, përfundim “social”, kur pandemia arrinë kulmin e zhvillimit me dame të mëdha, dhe mbyllet në shumje, bashkë me frikën e përgjithëshme të popullsisë.

Suedia paraqet nji solucion të tretë: imunitetin e masava (“herd immunity).

Në përgjithësi, rruga e ndjekun nga SHBA ka marrë karakter politik të imponuem nga Presidenti Trump, me rrjedhime të frikëshme. Arsyeja e këtij qendrimi ashtë dami i madh që i ka kushtue ekonomisë, sot të mbyllun, amerikane dhe shumave marra-mendëse që shpenzohen me furnizue organet qeveritare: vendore, shtetnore e federale, Sot, SHBA ashtë e mbytun në borxhe publike, pagesa e të cilëve do të nxirret nga taksat e reja për popullsinë tashma të lodhun…..!

“Përfundimi i pandemisë zakonisht ashtë shumë, shumë i vështirë”. shkruen Prof. Dora Vargha (Exeter U.). Për cilin përfundon pandemia? Sigurisht jo për të vorfnit që mbeten të vorfën…! Punëtori, bujku, nëpunsi i vogël, polici, zjarrfikësi, pastruesët e tjerë punëtorë krahu ose të dalun krejtësisht të vorfnuem dhe në nevojë ndihme urgjente shtetnore të përjetëshme!. Ka shumë mundësi që kërkesa kryesore e klasave të vorfënueme do të jetë sigurimi shtetnor afatgjatë për rastet e vështira, siç janë mungesa ose humbja e të ardhunave të zakonshme. Punëdhanësit dhe ruejtësit e pasunive të mëdha do të gjinden para presionit me bashkënda nji pjesë të pasunisë tyne me vuejtësit e vorfën, me anë taksash mujore, ose taksash me përqindje ma të naltë, për krijimin e fondeve të asistancës së përgjithëshme

Ish presidenti Barak Obama e përcaktoi këte situatë në SHBA “absolutely a chaotic disaster”. Edhe sot, udhëheqsit politikë dhe institucionet tona janë të pa aftë ose pa deshirën me zgjidhë problemin racial në Amerikë, miljonët e denuem me vorfëni të përjetëshme; me zgjidhë problemin e qytetarëve të moshuem dhe pa mjetet e nevojshme me përballue jetën e përditëshme, dobësimin e berthamës familjare që krijon batalionet e fëmijve dhe të rinjve pa strehë, dobësimin e arsimit, sidomos ate foshnjor dhe fillor veçanërisht për të vorfnit, dhe kaosin ekonomik që deshmojmë çdo ditë për arsye të punës shfrytëzuese. ”Atëherë, pyet analisti Matthew Walther, pse duhet të veprojmë sikur nuk kemi deshmue të përditëshmen, ramjen tonë të vazhdueshme?”(The Nation,13 maj ’20)

Akademikët dhe specialistët e mjeksisë mendojnë se fundi i pandemisë do të jetë “social” para se të deklarohet “i sheruem” nga medicina. Prof. Naomi Rogers (Yale U.) mendon se “…elementi psikologjik i lodhjes dhe kufizimeve shtërnguese do të përfundojë në nji moment kur populli do të thotë:’Mjaft!’. Na meritojmë me u kthye në jetën tonë normale”. Me nji popullsi prej ma se 38 miljonë kryetarë familjesh të pa punë ”stomakët e zbraztë” do të rrezikojnë me përfundue në deshprim. Atëherë, arsyeja humb autoritetin e saj; uria predominon mendimin e aksionin tonë!

Keqësimi i situatës në çdo vend të botës, detyroi organizatën ndërkombetare UNICEF, që kujdeset veçanërisht për femijtë, me deklarue botënisht me 15 maj se ”nji rrezik i ri kercënon fëmijtë dhe nji valë smundjesh mendore vjen pastaj”. Qeveritë e vendeve të ndryshme kanë vrejtë edhe nji rrjedhim të mbylljes mbrenda mureve të shtëpisë dhe kufizimeve tjera: dhunën në familje…..Miljona fëmijë janë të rrezikuem nga vdekja, njoftoi UNESCO, jo nga COVID-19 por nga shkaqe që mund të evitohen. Në pamundësi me shkue në spitale për kurim, sepse janë të zanuna vendet nga të smurët me virus, ma shumë se nji miljon fëmijë (në botë) nen moshën pesëvjeçare do të vdesin çdo gjashtë muej,” shkruehet në Raportin e UNICEF-it.(The NYTimes,15.V.2020)

OBSH (WHO), grupi për shëndetsi që punon me koordinue përpjekjet globale që luftojnë smundjet e virusit, paralajmëron nji krizë nga smundjet mendore, si rezultat i “izolimit, frikës nga vdekja, pasigurisë dhe kaosit ekonomik”. Zhvillim dëshprues!

*****

Në nji Editorial nga fletorja The Neë York Times, e datës 1 maj, dedikue rolit të udhëheqsit në momente kritike të historisë thuhet: “Shprehja ‘udhëheqje’ ashtë e vështirë me u përcaktue në kohë krize, por ashtë e lehtë me u identifikue. Ajo gjindet aty ku ka kurajo, vendosmëni, empathi, respekt për shkencën, dhe nji ndershmëni elementare. Kështu dhimbja e popullit në krizë pakësohet…” Nji fenomen i këtill u përjetue me qendrimin e vendosun të disa udhëheqësve në të katër anët e globit: Zelanda e Re, përjetoi kufizimet ma të mëdha në historinë moderne nga populli, dhe të imponueme nga Zonja Jacinda Ardern kryminister, sepse ky ishte shansi ma i mirë me ndalue zhvillimin e virusit. Njikohësisht, ajo kërkoi: ”Ju lutem, bahuni të fortë, të njerëzishëm, dhe të bashkuem kundër Covid-19”. Të njajtën shembull ndoqi edhe KM Scott Morrison i Australisë. Të dy vendet dolën me sukses. Me 25 maj, Sllovenia deklaroi fitoren mbi virus COVID-19 si rezultat i masave kufizuese.

Shembuj të këtill udhëheqje treguen edhe Gjermania (KM Angela Merkel), Norvegjia (KM Erna Solberg). Taivan (KM Ing-ëen), Danimarka (KM Mette Frederiksen), Finlanda, (KM 34 vjeçare Sanna Marin), Islanda (KM. K. Jakobsdottir), Koreja e Jugut, Greqia, etj. Ajo që tërhoqi vemendjen e publikut botënor ashtë fakti se pothuejse të gjitha këto vende drejtohen nga zonja të edukueme e të kushtueme mirëqenies së vendeve të tyne (nji dëshirë e ime e vazhdueshme!). Ata u duertrokitën në vendet e tyne dhe në botën mbar për aftësitë e tyne udhëheqse. Edhe në Greqinë fqinje, KM Mitsotakis mori masa energijke që në fillim dhe shpëtoi vendin nga katastrofa njerëzore dhe ekonomike. “Karakteristikë e përbashkët: shtete kompakte, homogjene dhe të përparueme”,shkruen gazeta. Edhe Kosova meriton mirënjohje me gjithë situatën e saj të ngarkueme politikisht.

Vendosmënia me marrë masa të forta dhe të menjiherëshme pa marrë parasyshë çmimin që mund të paguhet “politikisht” ashtë padyshim nji cilësi superiore e nji udhëheqje të vertetë. Kjo cilësi spjegon arsyen pse Kina dhe Rusia ruejnë sekretin e smundjes që të mos damtojë prestigjin e udhëheqjes së vendit para syve të botës, me rezultate shkatërrimtare per popujt e tyne. E kundërta ashtë me KM Angela Merkel të Gjermanisë: e thjeshtë, modeste, e ndershme në qellimet e saja, në mendime e në aksion. Në nji fjalim lamtumire ajo u shpreh:” Kujdesohuni për vehten tuej, dhe dueni të afërmit tuej!’ Thjeshtësi madhështore që nuk blihet me dollarë….!

Kështu ngjau me Great Depression të viteve të para 1930-ës. Fenomeni i depresionit hodhi në rrugë miliona, dhe zbuloi thyeshmëninë e ekonomisë dhe pabarazinë e viteve mbas-1920 qartësisht të dhimbëshmë. Por Amerika u përgjegj me rishikimin e rregullave në punë e afarizëm, dhe na mund ta bajmë përsëri” shkruen Prof. Margaret O’Hara. Ashtë imperative! Na duhet të përfitojmë nga kjo tragjedi e pameritueme të pakëten dobinë e rishikimit të terrorit të L2B dhe akoma ma shumë terrorin e diktaturave te posa-kalueme. Koha po shlyen gjurmët fizike e kujtimet që kalojnë në boten e harresës, dhe duhet të ndërgjegjsohemi se kemi ra në gjumin e nji epoke plot andrra të frikëshme, e duhet të zgjohemi. Polarizimi që dëshmojmë sot në Shqipëri ashtë në esencë ma shumë mosrespekt, nji valë e madhe urrejtje për njeni tjetrin. Ky qendrim ashtë nji lloj forme “dehumanizimi”,çveshje e kundërshtarit nga natyra e tij njerëzore. Sot gjindemi para derës së të ardhmes, pa asnji synim me u kthye mbrapa, “Me u rilindë”, pavarësisht se si kuptohet, ashtë ideja që na kemi për identifikimin e disa ideve unifikuese, siç ashtë p.sh. ideja e sherbimit kombëtar vullnetar, dhe përqendrimi rreth saj në këto ditë të vështira.

Prof. Gene C. Sperling, ish këshilltar i Presidentit W.J.Clinton quen deklarata të këtilla “qytetari universale akademike”. subjekti i të cilave ashtë shqetësimi për qytetarët me të ardhuna të kufizueme, sidomos qytetarët studentë, të cilët janë potenciali për nji motor të fuqishëm me ngritë mobilizimin e vendit tonë, studentë të vorfën dhe klasave punëtore. Na duhet të ndertojmë nji shoqëni me barazi, dhe bisedimet për nji orientim të këtill të fillojnë tashti, nen presionin e virusit që na mundon.

Shtypi amerikan ashtë i mbushun me sugjerime dhe ide për të ardhmen post-virus, dhe shumica e ideve janë “progresive”, me theks përmirësimin e jetës së klasës së lanun mbas dore e të vorfnueme. Presioni publik ashtë sidomos për klasën politike udhëheqse, kryesisht për Partinë Demokratike Amerikane që mban flamurin e reformave. Udhëheqsit demokratë deklarojnë se në rastin kur ata marrin pushtetin (kallndor 2021) do të jenë të përgatitun me shpenzue shuma kolosale në ndihmë të ekonomisë së damtueme, me ndertimin e superstrukturës së vjetrueme (rruga, ura, hekurudha, aeroporte etj.) shumë ma shpejt se kanë veprue ma parë, me nji program progresiv për ndihmë punëtorëve dhe bujqëve, legjislaturën e nevojshme, me zgjanue rrjetin e sherbimeve mjeksore dhe sigurimet, në ndertimin e banesave për të pastrehët, si dhe programe sherbimesh për fëmijë. Nji shembull që meriton studimin tonë ashtë rasti i vendeve skandinave.

Ashtë fjala për nji program të gjanë dhe “transformativ” që na kujton periudhën rooseveltiane të mbas krizës botënore (1929-1933). Qytetarët amerikanë që kanë nevojë për ndihmë, duhen ndihmue në se dëshirojmë me mbajtë të gjallë “the American dream”: liri e drejtësi për të gjithë! Në nji fjalim të mbajtun pak ditë ma parë, ish N/Presidenti Joseph Biden bani të qartë se pikësynimi i tij nuk ashtë me “rindertue ekonominë” por “me ndryshue ekonominë”. Tue komentue këte deklaratë, Lee Saunders, udhëheqsi i njenës nga sindikatat e mëdha amerikane tha: ”Unë mendoj se ai (Biden) dëshiron me përpunue nji plan, dhe me përkrahë familjet punëtore, dhe se ashtë i interesuem me studjue programe. Ai (Biden) shpreson me ringjallë demokracinë liberale tue marrë inisiativa të mëdha për ndryshime të mëdha. Vemendje e veçantë u dedikohet përpjekjeve me përkrahë idenë e ‘nji të ardhmje të sigurueme për të gjithë’ ose “me ofrue të ardhuna për të gjithë të garantueme nga nji premtim federal”. Tue ndryshue rregullat e punës, kandidati Biden mendon me rritë sa ma shumë fitimet nga puna për punëtorët tashti me të ardhuna të ulëta…..Senatori demokrat Michael Bennett (D.Colo) ish kandidat për President, shpreson se “Presidenti Biden do të ndjekë nji politikë ekonomike e cila do të fuqizojë punëtorët dhe klasën e mesme që u damtuen, e jo klasën “super-rich” shumë të pasun “, shkruen gazeta The New York Times e 18 majit .

Vendi i parë industrial në botë, Shtetet e Bashkueme të Amerikës, duket si i paralizuem nga pandemia. i pa aftë me furnizue landët e nevojshme për luftimin e virusit, pa orientim të studjuem, me nji presidencë që ka humbë inisiativën e organizimit –siç e shohim në vendet nordike. Me folë shtrue Amerika përballet sot me “nji anarki në terma politike” shkruen Prof. Walther – The Nation të 13 majit. “E gjithë kjo në Amerikën fortesë që gjatë L2B Presidenti F.D. Roosevelt mobilizoi të gjithë potencialin industrial të vendit në luftën kundër nazi-fashizmit gjerman e italian dhe militarizmit japonez, mobilizim që prodhoi katër aeroplanë luftarakë çdo orë, ditë e natë, deri në fitoren e plotë”.

Ajo që kemi mësue nga eksperienca e jonë me COVID-19 në se dëshirojmë ballafaqimin e suksesshëm me virusin ashtë se kemi nevojë për nji orientim të ri dhe udhëheqje ma të ndërgjegjshme e profesionalisht ma të aftë. Shpresojmë që populli i shgënjyem nga paaftësia federale të marrë mësimin e duhun: na duhen udhëheqës të pjekun, serioz dhe të pergatitun me udhëheq, udhëheqës që refuzojnë aventurën, që tregojnë kujdes dhe empathi, dhe që i dedikohen shërbimit të përgjithshëm.

Amerika ka nevojë për nji udhëheqje të këtill. Këtu, dhe tashti!

Tue dëshmue para Dhomës së Përfaqsuesve të Kongresit Amerikan, drejtori i Autoritetit per Studime të Avancueme dhe Zhvillime Bio-mjeksore, Dr. Rich Bright, deklaroi:

”…Ne kemi shkencëtarët ma të mëdhej në botë e ata duhet të lejohen me udhëheqë. Ndërsa ashtë e frikëshme me pranue përmasat e sfidës (së pandemisë) me të cilen përballohemi aktualisht, fakti i pamohueshm ashtë se do të ketë nji ringjallje të COVID-19 këte vjeshtë, tue komplikue në masë të madhe sfidat e gripit sezonal, dhe tue vendosë nji tension të papamë në sistemin tonë të kujdesit shëndetsor. Pa planifikim dhe zbatim të qartë të hapave që unë dhe ekspertët tjerë shkencorë kemi parashtrue, viti 2020 do të jetë dimni ma i errtë në historinë moderne” raporton “Zëri i Amerikës”.

Në situata të këtilla shkenca flet; na, të gjithë na, duhet të ndigjojmë mesazhin e saj, në se dëshirojmë me evitue rrjedhimet katastrofike që na kercënojnë. “Publikut duhet t’i thuhet e verteta, jo e filtrueme politikisht!”, përfundon Dr. Rich Bright. Nuk duhet të harrojmë: COVIC-19 ashtë ende nji mister për ne!

———–

(Shenim: Gazeta The NYTimes e datës 21 maj, f. 1, botoi shkrimin me titullin: “Ndersa pritshim për mbylljen me kufizime, na humbëm 36.000 jetë njerëzore”:“Sikur SHBA të kishin fillue masat e kufizimit të lëvizjeve, “distancën shoqënore” nji javë ma parë rreth 36.000 jetë njerëzore do te ishin kursye nga coronavirus, simbas vlerësimeve të bame nga Columbia U.

Dhe sikur vendi të kishte izolue qytetet dhe të kishte kufizue kontaktet shoqënore me 1 Mars, dy javë para se popullsia filloi të vetë-izolohet , shumica dërmuese e viktimave- rreth 83 përqind- do të kishte evitue vdekjen…..”Kjo ashtë nji diferencë e madhe. Ajo sasi kohe e shkurtë, po të kishim kapë në dorë fazën e rritjes së smundjes do te kishte qenë jashtëzakonisht kritike në pakësimin e numrit të vdekjeve” deklaroi Prof. Jeffrey Shaman, epidemiologjist ne Columbia U. dhe udhëheqës i skuadrës së kërkimeve mjeksore……

Mjerë Shqipëria për këta ekzemplarë!

March 29, 2016 by dgreca

Refleksion/

Nga Reshat Kripa/

Ulur këtu në qoshen time rri dhe meditoj. Meditoj për jetën time. Meditoj për të kaluarën dhe të ardhmen time dhe çuditërisht nuk, shoh ndonjë diferencë të madhe ndërmjet tyre. Para syve më del e kaluara ime që rrjedh nga një familje që gjatë luftës për liri më shumë ishte rreshtuar me atë që quhej Lëvizja Nacionalçlirimtare se sa çdo lëvizje tjetër e asaj kohe. Kështu dy motrat e mia Drita Kripa, që më vonë do të merrte mbiemrin Pelingu dhe Fatushe Kripa vepronin me njësitet guerile të Frontit Nacionalçlirimtar duke shpërndarë trakte kundër pushtuesve në kryeqytet. Dy djemtë e hallës, Bardhyl dhe Petrit Emiri ishin në rradhët e partizanëve. Po ashtu tezja ime Zyhra Radhima ishte themeluese e organizatës së gruas komuniste në Vlorë dhe dy kushurinjtë e nënës time ishin Shyqyri Alimerko, Hero i Popullit dhe Sinan Gjoni, themelues i Partisë Komuniste për Vlorën që në vitin 1946 u ekzekutua nga diktatori.

I vetmi ndryshim që mund ta quajmë të tillë, ishte se im atë ishte një tregëtar i ndershëm që me djersën e ballit kishte mundur të ndërtonte një fabrikë vaji me të cilën mbante familjen. Kështu që erdhi dita dhe të gjitha kontributet e dhëna në favor të lëvizjes komuniste të fshiheshin me zero dhe familja e jonë të etiketohej me termin “borgjez” dhe në mënyrë ta pakuptueshme të dëbohej nga Tirana për “arsye politike” dhe të degdiseshim në qytetin tonë të lindjes, në Vlorë, ku filluan të na trajtonin si armiq. Përse erdhi kjo? Edhe sot e kësaj dite unë nuk di t’i jap përgjigje.

Një gjë e tillë bëri që im vëlla, Besnik Kripa në moshën 17 vjeçare, në vitin 1950, së bashku me dy shokë të tij, të ngrihesh kundër të ashtuquajturit pushtet popullor dhe të shpërndante trakte antikomuniste. Një vit më vonë edhe unë, së bashku me dy shokë të mi, të moshës 15 vjeçare, të zhvillonim të njejtin veprim. Pasojat ishin Besniku i dënuar me 15 vjet burg, ndërsa unë me 5 vjet. Qysh nga ai çast unë e kisha hedhur poshtë gjithçka kishin bërë pjestarët e familjes time në favor te regjimit, pasi e konsideroja si një veprim të pamatur dhe aspak të drejtë. Ndaj u shpalla kundër tij.

Atëherë, në këto kushte, ndodhi përmbysja e madhe. Gjatë periudhës së burgut mësova se historia nuk ishte ashtu siç ma kishin mësuar por krejt ndryshe. Mësova se kishte edhe një histori tjetër, të kundërt me të parën, që më intrigonte së tepërmi pasi, në këtë histori shikoja Shqipërinë e vërtetë, Shqipërinë e madhe ku përfshiheshin Kosova dhe Çamëria si dhe të gjitha viset ku flitej shqip dhe kjo ndjenjë kombëtare u ngulit në zemrën time për të mos u shkulur kurrë.

Vitet kaluan dhe, së fundi, kuçedra e kuqe që kishte zaptuar vendin, e theu qafën. Prisja që të zbatoheshin parimet që më kishin mësuar ata burra me të cilët kalova vitet e tmerrshme të sistemit totalitar. Prisja që në skenën politike shqiptare të dilnin edhe ato figura të ndritura të historisë shqiptare që sistemi totalitar i kishte lënë qëllimisht në hije. Por vura re se kjo nuk ndodhi. Në tastjerën e politikës shqiptare filluan të lartësoheshin po ato figura që ishin nderuar dhe mbinderuar në të kaluarën. Edhe kur bëhej fjalë për ndonjë figurë të re, që nuk ishte përmendur deri atëherë, flitej me zë të ultë që as nuk dëgjohej.

Një miku im, shkrimtar dhe poet që, si unë, vetëm pas ndryshimeve demokratike ka filluar të shkruajë, ka botuar edhe disa shkrime kushtuar personave të ndaluar nga sistemi i kaluar duke i vlerësuar ata. Një ditë, duke biseduar me të, kur i thashë se përse nuk shkruan edhe për figurën e njerit nga liderët e nacionalizmit shqiptar, të madhit Mit-hat Frashëri, tha:

Unë mund të shkruaj për këdo por për Mit-hat Frashërin jo.

Mbeta i habitur. Përse? Nuk e pyeta më gjatë. Kjo është një e drejtë e tij. Por të mos

shkruash për një personalitet që ka lënë gjurmë në historinë e këtyij kombi, si Kongresi i Manastirit, Shpallja e Pavarësisë Kombëtare, Konferenca e Paqes në Paris e të tjera dhe të përqëndrohesh në periudhën e Luftës së Dytë Botërore ku figura e tij mbeti, si gjthmonë, e papërlyer por që u nxi nga propaganda komuniste, nuk më duket normale. Më gjeni një dokument ku përlyhet figura e tij dhe unë do t’ju jap të drejtë. Unë do t’ju thoja se, në rast se figura e tij paskësh qenë e përlyer me pushtuesit, atëherë si u pranua dhe u ulën me të në tavolinë komunistët në Konferencën e Mukjes?

Të nderuar qytetarë të Shqipërisë! Përpara se të shfaqni mendim për periudhën e Luftës së Dytë

Botërore, ktheheni veten në ato vite dhe gjykoni sikur të jeni ende në atë kohë. Për herë të parë në historinë e saj Shqipëria ishte kthyer në kufijtë e saj natyralë. Kush e ktheu në këto kufij? Nuk ka rëndësi. Mjafton që u kthye. Atëherë ata burra të rrallë a nuk do ta quanin këtë vënien në vend të një

padrejtësie që komuniteti ndërkombëtar i kishte bërë Shqipërisë në Konferencën e Londrës? Por ishte tradhëtia e drejtuesve të lëvizjes komuniste që dërguan në Kosovë batalionet partizane për t’ia dorëzuar atë vullnetarisht autoriteteve serbe dhe nuk mjaftoi kjo, por duhej derdhur edhe gjaku i mbi 4000 kosovarëve dhe shqiptarëve në masakrën e Tivarit që të realizohej kjo dëshirë makabre a atyre që nuk kishin atdhe. Për fatin e keq të këtij kombi shkaktarët e vërtetë të këtij holokausti do të ishin një figurë e urryer e elitës komunsite, ish komisar i forcave partizane në Kosovë, që për ironi do të bëhej Presidetnt i Republikës pas përmbysjes dhe një atentatori të paskrupull të njësiteve guerrile në Vlorë, që ishte emëruar komandant i këtyre forcave në Kosovën martire.

Këto gjëra meditoja me veten time. Meditoja sepse kohët e fundit ka shpërthyer një fushatë e shfrenuar e atyre që kërkojnë të rehabilitojnë sistemin e përmbysur. Qarkullon fjala “Shokë” e harruar pas viteve 90-të. Qarkullon portreti i diktatorit nën hundën e qeveritarëve. Qarkullojnë filmat e realizmit socialist ku çdo partizan ishte një hero dhe çdo ballist, legalist apo përfaqësues feje ishte një tradhëtar. Duan ta rehabilitojnë por jo që ta kthejnë atë. Ky mund t’ju duket si një paradoks. Keni të drejtë por ai është realiteti i sotëm. Për ata çakenj sistemi sotëm është burimi i mbipasurimit të tyre. Sot nuk ka më ideale, nuk ka parime. Sot ka vetëm anarshistë dhe karrieristë që përpiqen për realizimin e parimeve obskurantiste të tyre dhe për këtë janë gati të bëjnë pakt edhe me djallin.Mjerë Shqipëria për këta ekzemplarë!

SE C’MU KUJTUA AJO DITE !!…..

September 23, 2015 by dgreca

Refleksione te nje ish te perndjekuri politik per disa te perndjekur politik/

Nga Gjergj ANGONI/

Diktaturen ne Shqiperi nuk e solli i vetem Enver Hoxha sepse kjo ishte e pa mundur. Arkitekti i saj ishte vertet i vetem ai, por ndertimin e kesaj ngreine e beri ne bashkepunum te ngushte me “inxhinieret zbatues” qe mbante mbas vetes diktatori. Keta inxh-iniere mbasi i zgjodhi dhe i studioi, ju besoj zbatimin e projektit te hartuar prej tij. Shume nga keta inxhiniere i kishte mbas veht-es qysh nga koha e luftes dhe disa te tjere i zgjodhi gjate rruges per ndertimin e kesaj ngrehine. Pati shume nga keta diktatori, por me te zelleshmit i mbante cdo dite mbas krahu, i mbante te pushtuar mbas qafe, luante, festonte dhe argetohej me ta. I ven-dosi neper postet e larta te oligarkise dhe keshtu i cfrytezonte per te vene ne jete programet e tij.’ Gjate rruges per ndertimin ngrehines te diktatures, shume nga keta “inxhiniere”, te cilet ai me paranojat e tij dyshonte sadopak, i eleminoi duke ju ngjitur nofkat e bashkepunetorit me armiqte imperialisto-revizjoniste ose si sabotatore ne rrugen per ndertim-in e ngrehines te tij. I burgosi, i torturoi dhe se fundi shumicen i pushkatoi, kurse te tjeret moren denime te renda dhe me pas familjet e tyre simbas rastit i burgosi, i internoi etj. Eshte e kupt-ueshme qe i denoj dhe soj e sorollopet e tyre, te cilet simbas tij perbenin nje rezik te madh per garantimin e kokes te tij dhe fam-iljes se tij. Te tille, qysh ne fillimet e pushtetit te tij, ishin komu-nistet e betuar te cilet diktatori i konsideronte si “inxhiniere te klasit te pare”, te tille ishin Tuk Jakova, Bedri Spaihu, Ko-co Tashko, Sejfulla Malishova, Liri Gega, Liri Belishova, Beqir Balluku, Petrit Dume, Hito Cako, Koco Theodhosi, Abdyl Kell-ezi, Nesti Nase, Kico Ngjela, Vasil Kati etj, etj per te vazhduar pastaj me von me Mehmet Shehun, Kadri Hazbiun, Fecor Sheh-un etj. (Te me fali ndonjeri nga ata ne se e kam haruar por ata ishin aqe shume sa dhe vete diktatori nuk i numuronte dot!)

Per ta realizuar kete masaker, diktatori i math cfrytezoi simbas radhes vete ata qe do ti denonte me von, pra cfrytezoi dhe stim-uloi luften brenda llojit. Sikurse ceka me nalt, bashke me ta, natyrisht qe nuk do te mbet-eshin pa e pesuar dhe familjet e tyre te cilet i denoi duke i burg-osur dhe internuar, simbas cilesise dhe “rezikshmerise” qe ata paraqesnin. Para se t’ju hante koken, diktatori keta “inxhiniere ”, i mbante prane, i trajtonte qe te jetonin si pashallare me te gjitha te mirat ne ate “kopesht te mbrekullive”, ne ate “Eden”, te cilin, vete e pagezoi me emerin “Bllok.” Te gjithe atyre qe vete dikta-tori i pagezoi me titullin “inxhiniere” nuk ju mungonte asgje duke filluar nga ushqimet, veshjet, shkollimin e femijeve te cileve ju jepte deget me te preferuara, i dergonte per specializi-me pas universitare neper universitetet me te mira te europes dhe te botes, ju siguronte shendetin duke i derguar per tu kuruar neper klinikat me te mira europiane, i dergonte c’do vit me pushime te gjata neper plazhe te vecanta te vendit ose jashte tij, benin pushime malore ku te deshin ata, kishin ne dispozicion makina lluksoze, per kohen etj etj perfitime qe i bente ata te vecante, ndryshe nga njerezit e tjere te thjeshte te cilet vuanin biles dhe per buken e gojes. Natyrisht te gjitha keto salltanete kishin nje kosto shume te madhe qe natyrisht delte nga kurizi dhe djersa e popullit te shume vuajtur dhe te uritur. Per tu justifikuar para popullit, diktatori keta “inxhiniere” i propogandonte se ata jane “ajka e kombit” dhe prandaj duhen ruajtur!! Ata ishin te pa cenueshem sepse ishin “ATA”, ata nuk ishin si te tjeret te cilet ne me te shumtat e rasteve ishin injo-rante dhe te pa shkolluar, keshtu pra ju siguronte nje imunitet qe askush nuk mund ti prekte se ne te kunderte shkonte ne te ashtuquajturen “shtepi pa qera” ose ne “giotine” pra shkonte per dhjame qeni ne ate bote. I vetmi qe mund ti c’imunizonte ishte vetem Ay dhe kete e bente sa here qe ai e shifte te aresyeshme ose qe ja desh puna. Pra per mos ta zgjatur, ata ishin vete Pere-ndia dhe Jezu Krishti!!

E ceka me nalt, se kur diktatori vendoste per te denuar kete apo ate “Inxhinier”, bashke me te e hante dhe e gjithe familja e tij. E hante gruaja, burri, femijet, vellaj, motra, vjeri, vjera, xhaxhaj, xhaxhesha, kusheriri, kusherira dhe i gjithe farefisi deri ne shtate a me shume breza. Tani me nje llogjiken time, desha te bej nje paralelizme midis isheve dhe pinjolleve te tyre, me ata dhe pinjollet e tyre te cilet qysh ne fillimet e komunizmit ne vendin tone, u arestuan, u pu-shkatuan me dhe pa gjyqe, u burgosen dhe u denuan per bindjet e tyre politike dhe pse ata mendonin ndryshe nga diktatori. Ne me te shumtat e rasteve keta mjerane ishin nga intelektualet me ne ze te vendit, njeres te shkolluar ne shkolla me reputacion ne bote por qe ndryshe nga diktatori ishin kunder ideologjise kom-uniste tek e cila ata nuk besonin. Te bej paralelizem dhe me ata qe linden neper barangat e internimit ose neper qelite e hetuesa-ve, me ata qe nuk munden qe ti njohin prinderit sepse i lane ne barkun e nenes, kur diktatori i largoi nga kjo jete, me ata qe ju tha buza per te belbezuar fjalen magjike baba, nene ose moter e vella sepse e pesonin si dhe vete ata. Pra do te pyesnja se kjo kategori njerezish qe vuajten shume neper burgje, debime, internime etj si keto, a jane te barabarte me familjet, femijet dhe farefisi i “ish inxhiniereve” qe diktatori mbasi i mbajti dhe i tajtoi si jo me mire ne “Bllokun” e tij, per me se njezetepese a me shume vjet dhe me von kur nuk si duheshin me, i denoi duke i pushkatuar, burgos-ur dhe internuar? Ne se jo, atehere perse keta ishe dhe pinjolleve te isheve sot kerkojne me te madhe, kategorizimin dhe trajtimin si te perndjekur politike nga dikta-tura, biles kerkojne dhe demshperblimet?? Por perpara se keta isha ose pinjollet e tyre te kene nje pretendim te tille, le te bejne me pare nje bilanc te thjeshte, me dy kunder ballanca: E para: Sa i kane mare ketij populli ne jeten e tyre me nje lluks maramendes ne ate te quajtur bllok, per sa vjet jetuan ne lirine prallore para se diktatori ti burgosi dhe internoje? E dyta: Le te bejne diferencen me humbjet materiale, qofte dhe morale qe ata paten, per sa vjet bene burgjeve dhe internimeve dhe ky bilanc do tu tregoje ne se keta i detyrohen akoma popull-it, apo populli ju detyrohet atyre?

Mbasi ta kene bere kete bilanc, pastaj le te pretendojne. Ka shume nga keta isha por sidomos pinjolle te ishave te cilet kane shume pretendime aq sa dhe sot si ne “vitet e arta” te tyre duan te zene majen e “Olimpit” pa e bere kete bilac. Por ka dhe shu-me te tjere qe duke e ditur se sa kohe ata ose pinjollet e tyre ish-in pjese e diktatures dhe qe luftuan per ndertimin e saj, sot me modesti ulin koken dhe nuk bezejne, me mendimin se: “Edhe ne jemi perndjekur nga diktatura, por nuk flasim dot se eterit tone ose dhe vete ne e kemi dhje…..”! Te tille ka shume qe ndryshe nga shume te tjere, duke e njohur veten, heshtin dhe kane hequr dore dhe nga pretendimet e tyre te pa merituara dhe jo vetem kane hequr dore nga pretendimet por publikisht i kane kerkuar ndjese ketij populli qe me kontributet e tyre ne ndertimin e ngrehines te diktatures e kane shkretuar kete vend dhe kete popull. Nuk e gjykoj qe te paraqes ne kete shkrim modest emra nga te dy kategorite sepse populli tashme i njeh fare mire se kush eshte ndjese kerkues dhe koke ulur per ate c’kane bere dhe kush jane pretendueset per te zene ne menyre abuzive, perseri “Majen e Olimpit.”

Me kete rast, desha te nxjer nga kujtesa e ime nje ndodhi qe me ka bere pershtypje dhe qe nuk e kam haruar dhe nuk do ta haroj kure sa te jem gjalle, megjithese kane kaluar aq e aq vite: Para shume vitesh, bashke me time moter shkova per te uruar per shtepine e re te porsa mare te nje mikes sone. Aty gjeta dhe nje mikeshen e zonjes te shtepise qe kish erdhur per vizite per te njejten aresye si dhe une por dhe qe kishte lidhje fisnore me mi-ken tone. U prezantuam dhe filluam te bisedojme. Kjo mikeshe e shoqes sone, me krijoi pershtypjen e nje snobeje dhe llafazaneje te pa pare, u mundua te na lere kete pershtypje sepse fliste sikur ajo i dinte te tera dhe se ne, ndoshta dhe mikja e ime dhe e sa njekohesishtj, ishim koti….kurse AJO ishte mbretereshe e Olimpit. Nejse thashe me vehte se dhe kungulli pushton gar-dhe por kjo nuk do te thote se ai “zevendeson mishin e hellos-ur!” sepse kungulli, kungull eshte dhe i tille mbetet! Ndenji sa ndenji mikesha, pa oren dhe u ngrit per te ikur me pretendimin se duhej te shkonte ne aeroport per te mare ushqimet qe i vinin enkas per te nga Italia me avion!?…

Kur ajo u largua, mesova nga shoqja e ime, se ajo kete pune, per te pritur ushqimet nga Italia, e bente c’do jave. Ishte e bija e nje ish drejtuesi te qeverise komuniste. Me von i jati i saj, ish “Inxhinier” i ndertimit te diktatures, mes-ova se u denua nga diktatori i madh dhe ajo se bashku me famil-jen e saj u internua. Ne fakt ndjeva nje keqardhje sepse pesoi nje fat te keq, por nuk munda qe te haroj te kaluaren prallore e saj. Kurse sot ajo “ishe” pretendon se eshte e persekutuar prej regji-mit komunist. Po c’fare ishte ai regjim per te? i cili pervec shume e shume te tjerave, i siguronte assaj cdo jave, ushqime nga Italia kur populli i saj nuk kishte per te ngrene as “misernike te thate”??? Kurse sot shpata e saj pret sa andej kendej duke drejtuar nje nga fondacionet te quajtura jo fitim prurese por qe per te eshte shume e shume fitimprures dhe neper tribuna dhe panele televizive, na ben moral per demokracine?? Si kjo zonje ka dhe shume e shume te tjere ne Shqiperi.

Po ju pyes te dashur miq, se kjo “ish” e perkedhelura ne kohen e diktatures dhe ata shume “ishe” si kjo, a nuk duhet qe te mendo-jne se i ka erdhur koha per te bere publikisht refimin dhe “bilancin” e tyre? Dhe mbasi ta kene bere ate, jam i bindur qe se paku, duhet qe te heshtin?! . Jam me se i bindur se jo vetem kesaj, te perkedhelures nga diktatura, por dhe te gjithe isheve dhe pinjolleve te tyre, bilanci do tu dali negativ d.m.th. te gjithe ata duhet qe ti kethejne dhe jo ti marin akoma keti populli ose te pakten te heshtin! Shume veta, besoj do te ma kundershtojne kete mendim me ars-yetim: “ Po c’fjalos dhe ti!! Po ata kane bere burg ne kohen e diktatures dhe si mendon ti qe nuk jane te perendjekur nga dik-tatura?? Po, ashtu eshte, do t’ju pergjigjem une, kane bere burg dhe kete nuk ja u mohon njeri, jane denuar dhe internuar prape dhe kete nuk ja u mohon njeri. Por dhe mua nuk guxon dot qe te ma moh-oje asnje njeri, faktin qe ata kane jetuar per gadi njezet e pese vjet ne ate kopesht te bukur “Eden”, te stisur nga diktatori i madh se bashku me “Inxhinieret” e tij, nderkohe qe populli i tyre jetonte me lakra dhe “misernike te mykur”!! Prandaj kjo katego-ri “ishesh” duhet qe te mos e harojne dhe mos ta fshehin kete fakt. Se fundi, perfitoj nga rasti qe ketyre isheve dhe pinjolleve te tyre t’ju bej apelin qe te nxitojne per te bere sa me pare “Bilancet” e gjithesejcilit, sikurese e kane vetebere shume nga “koleget” e tyre ish “ishe”!!!