rrefimi – Dielli

RRËFIMI I NDREC GJERGJIT

July 11, 2021 by dgreca

-DEPARTAMENTI AMERIKAN I SHTETIT I OFROI MBËSHTETJE MBRETIT LEKA NËSE HIQTE DORË NGA KOSOVA…/

NGA DALIP GRECA*/

Ndrec Gjergji (Nikolla) është një ndër përfaqësuesit më besnik të mbretërorëve shqiptarë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i fundmi i brezit të vet. Jeta e tij në Shqipëri kishte kaluar përmes përballjes së vështirë me diktaturën komuniste, ishte 11 vjeç kur e internuan në kampin e vdekjes në Tepelenë, ndërkohë që 9 pjestarë të familjes u ekzekutuan, ndër ta edhe babai i tij…

Ishte fare i ri, 25 vjeçar, kur e votuan për të udhëhequr degën e Legalistëve në Bruksel, por ai me modesti nuk e pranoi pozicionin e kryetarit, duke mbetur sekretar i Legalistëve. Për shumë vite ishte pjesë e Komitetit Qëndror të Lëvizjes së Legalitetit, ndërkohë që për gati dy dekada mbajti postin e sekretarit administrativ.Kur Mbreti Leka vizitonte Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Ndreca ishte badigardi i tij besnik.Ishte i pranishëm kur departamenti i shtetit e kontaktoi më 1990 dhe i ofroi mbështetje për ta dërguar në Shqipëri Mbretin Leka, nëse hiqte dorë nga Kosova…

Dëshmia për vdekjen e Mbretit Zog, rrëfimi për çastet e mbrame të heroi të 7 prillit gjeneral Abaz Kupit dhe ngjarje të tjera të diasporës shqiptare.

Rrëfimi për të parën herë- si Ndreca shpëtoi bashkatdhetarin dibran të kërcënuar nga vjedhësi afrikano-amerikan, të cilin e asgjësoi dhe pas 12 ditësh përfitoi pafajsinë…dhe se si i asgjësoi dy grabitës të rrezikshëm, që e sulmuan atë vetë i shtatë në shtëpinë e një bashkatdhetari…Gazeta The New York Times për Ndrec Gjergjin,- trim e besnik…Ndiqeni rrëfimin që ai dha për gazetën”Dielli”.

11 VJEÇ NË KAMPIN E INTERNIMIT NË TEPELENË

Ndrec Gjergji u lind në fshatin Mali i Bardhë të Kurbinit, Shqipëri në prill 1935. Dera e Nikollë Ndreut shquhej për qëndrim kombëtar përgjatë të gjithë historisë, që nga koha e Gjergj Kastriotit Skënderbeut. Në kohët e reja familja Ndreu- Qypi u lidh ngushtësisht me Monarkistët, që kur Mbreti Zog u kërkoi fiseve të Kurbinit që të dërgonin djemtë për t’i shkolluar në kurset speciale të përgatitjes për ushtarakë. Gjyshi i Ndrecës, dërgoi, Gjon Nikollë Qypin, axhën e Ndrecës. Që në atë moment iu dha besa mbretit, besë që e vijon edhe sot. Axha i Ndrecës doli nga shkolla ushtarake me gradën nëntoger, më pas u gradua kapiten. Gjatë Luftës së II Botërore familja u përpoq që të ruante asnjanësinë, me përjashtim të axhës Gjon, që u rreshtua me nacionalistët dhe shkoi të luftonte në Kosovë, në mbrojtje të shqiptarëve të Kosovës, ku ishte radhitur në radhët e batalionit”Scanderbeg”. Ai mbeti i vrarë në luftime në rrethinat e Pejës gjatë vitit 1944, atje u varros dhe sot nuk i dihet varri.

Megjithë asnjanësinë e tyre gjatë luftës, fisi i Ndrecës shihej me dyshim nga sunduesit e rinj komunistë. Ata mbetën qysh në krye të herës të vëzhguar e të dyshuar nga pushtetarët e rinj. Kur luftëtarët, ata që thirreshin nga Sigurimi”diversantët” trokitën në derën Nikollëve për besë e bukë, nuk u refuzuan. Komunistët u kërkuan që t’i dorëzonin, por ata nuk i prenë në besë dhe pranuan pasojat që erdhën pas konfliktimit me pushtetin. Në vitin 1949 Gjergj Nikolla me pesë djem të shtëpisë Qypi, braktis shtëpinë dhe u ngjitën në mal për t’mos u kthyer më aty. Krijohet kështu çeta antikomuniste e përbërë nga pjesëtarë të një fisi: Gjergj Nikolla, Bardhok Ndreu, Ndue Lala, Zef Gjergji, Pal Lala, Pjeter Lala dhe Marka Gjoni.Masa e parë që mori sigurimi ishte internimi i pjestarëve të tjerë të familjes, rreth 16 vetë. Fillisht në Berat e më pas në Tepelenë.

Ndëshkimi ishte i pamëshirshëm: Babai i Ndrecës mbeti i vrarë nga forcat e ndjekjes; axha po ashtu, gjyshi Nikollë Ndreu vdiq në burgun e Tiranës…Ndreca fëmijë nisi të endej së bashku me familjen nëpër kampet e internimit; në fillim në Berat, pastaj në Tepelenë. Ishte vetëm 11 vjeç, por vuajtjet e atij kampi shfarosës ai nuk mund t’i shlyej nga kujtesa as sot në moshën 86 vjeçare. Gratë dhe burrat shkonin në mal dhe ngarkoheshin me dru, ndërsa fëmijët e pambrojtur, i korrte kosa e vdekjes nga jeta mizerabël dhe ushqimi i pamjaftushëm, dhe së shumti ballgur me krimba. Më 1951 e liruan nga kampi i Tepelenës sipas një aministie të qeverisë komuniste për fëmijët nën 14 vjeç. U kthye sërish në Malin e Bardhë së bashku me vëllanë e vogël Lekën dhe kushëririn Kolë. U strehuan tek pjesa e mbetur e familjes.

***

Pjestarët e familjes Qypi të vrarë nga diktatura komuniste:

Gjergj Nikolla, vrarë me 5 maj 1952

Prend Gjergji, vrarë me 24 korrik 1948

Zef Gjergji, vrarë me 20 qershor 1951

Marka Gjoni, vrarë me 20 qershor 1951

Kole Gjoni, vrarë me 10 nëntor 1951

Jak Mark Lala, vrarë me 10 nëntor 1951

Pjetër Llesh Lala, vrarë me 5 maj 1952

Mark Preng Ndreca, vrarë në tetor 1947

Nikollë Ndreu, vdes në moshën 84 vjeçare në burgun e Tiranës.

ARRATISJA NË MAQEDONI

Ndërsa regjimi komunist ashpërsonte masat represive ndaj familjeve antikomuniste, këyre nuk u kishte mbetë gjë tjetër veçse arratisja. U hartua plani dhe Ndreca u gjend në një grup prej 12 vetash, që udhëhiqej nga Ibrahim Bami, kundërshtar i komunistëve, ndërkohë që shtigjeve u printe Pjetër Nikolla, që ishte njohës i mirë i terrenit. Ai u jepte kurajo. Ndreca sapo i kishte mbushë 16 vjeç, por ndjehej njësoj si të rriturit, plot kuarajo. U dorëzuan në postën më të afërt në kufirin maqedon. Për 3 ditë qëndruan në Gostivar.Më pas i trasferuan në Shkup, ku qëndruan tri javë. Pas intervistave të gjata, u pranuan si refugjatë politik dhe si të atillë i trajtuan. Pas 3 javësh kërkuan që të shkonin në Prizren, ku ishte vendosur kushëriri, Bardhok Ndreu Qypi, që ishte arratisur një vit para tyre.Ua dhanë lejen. Ndreca u lejua që të vazhdonte shkollën në Prizren. E mbaroi me rezultate të mira arsimin 8 vjeçar. Ai kujton jetën e vështirë nën vëzhgimin e organeve policore jugosllave. Kur paraqitën kërkesën për të shkuar në perëndim, i trasferuan në kampin e Gerovës, ku kushtetet e jetesës ishin tepër të vështira. Ish Jugosllavia merrte fonde të mëdha nga Perëndimi për refugjatët politik, natyrisht që pjesën më të madhe i përfitonte shteti, ndërsa refugjatëve u jepej sa për të mbajtur shpirtin gjallë. Ndreca qëndroi dy vjet në kampin e Gerovës. Bashkë me të ishte edhe kushëriri Bardhoku, me të cilin nuk u nda, ishin bashkë edhe në Paris, në Bruksel, e New York, bashkë deri në fund të jetës. Nga Gerova udhëtuan drejt Parisit në fillim të vitit 1956. Jeta e refugjatit politik në Paris ishte tepër e vështirë. Duke qenë të pakualifikuar, i dërgonin në punë të rëndomta që kërkonin lodhje fizike. Ndreca filloi punë në një fabrikë të madhe druri, ku punonin më shumë se 400 punëtorë. Qeratë e banesave ishin tepër të larta për buxhetin e varfër të refugjatëve si Ndreca e Bradhoku. Ndreca kujton se dhe racizmi ishte shumë i theksuar ato kohë në Francë, veçanërisht në Paris.Të huajt në përgjithësi nuk shiheshin me sy të mirë. Nuk kishin besim t’u jepnin banesa me qera. Në këto kushte vendosën ta lëshonin Parisin dhe të udhëtonin drejt Brukselit, në Belgjikë.

NË BRUKSEL ZGJIDHET SEKRETAR I DEGËS MË TË MADHE TË LEGALISTËVE

Me strukturat e Organizatës së Lëvizjes së Legalitetit, Ndreca ra në kontakt sapo shkoi në Francë. Ai u përfshi në radhët e Legalistëve qysh në krye të herës. Organizata kishte në krye Hajdar Tonuzin, një legalist besnik me të cilin Ndreca do të ribashkohej në ShBA dhe do të punonin bashkë për shumë vite.Kur shkoi në Bruksel u vu në kontakte me degën e Lëvizjes së Legalitetit, e cila ishte ndër më të fuqishmet e kohës. Dega e Brukselit drejtohej nga kryetari Ibrahim Bami dhe sekretar Rexhep Kumbarçe. Ndër ngjarjet që përjetoi në Bruksel, Ndreca kujton përjetimin e dhimbshëm të vdekjes së Mbretit Zog me 9 qershor 1961. Legalistët e Brukselit pajtuan një autobuz dhe udhëtuan drejt Parisit. Ishte një humbje e madhe, jo vetëm për legalistët.Ndrec Gjergji kujton homazhet në sallën e madhe të spitalit, ku ishte vendosë trupi i pajetë i Mbretit, sallë që e kishte vënë në dispozicion spitali Foche, ku ai kishte mbyllë sytë.Shërbimet funerale kishin nisë me 10 prill. Shqiptarët parakalonin kryeulët para arkivolit me xhama dhe lotonin. Me 11 prill , në orën 13.00 nisi ceremonia e varrimit. Arkivoli mbahej mbi supet e shqiptarëve, ai ishte mbuluar me Flamurin kombëtar, ndërsa mbi stemën Mbrteëore, lexoheshin qartazi me germa të arta fjalët që Mbreti i kishte pasë aq për zemër ”Atdheu mbi të gjitha”. Me një kortezh madhështor trupi i pajetë u përcoll në varrezat”Thiais Parisien”. Aty do të qëndronin eshtrat e Mbretit të Shqiptarëve deri më 17 nëntor 2012, kur me vendim të Qeverisë Berisha, do të ktheheshin në Shqipëri….

Pas vdekjes së Mbretit nisi riorganizimi i degëve të Legalitetit për të siguruar vazhdimësinë.Shumë shpejt Ndreca ra në sy për seriozitetin e kryerjes së detyrave që i ngarkoheshin, dhe në zgjedhjet e reja, ai e pa veten në krye të të zgjedhurëve, duke siguruar vota më shumë se çdo kandidat tjetër. Në fakt ishte kandidati më i preferuar, që i plotësonte të gjithë kushtet; ishte i ri, vinte nga një familje që jo vetëm ishte përballë me shtetin komunist, por edhe ishte përgjakë me të- Babai ishte vrarë në rrethim të pazakontë nga forcat e ndjekjes dhe ushtria, gjyshi i dënuar me burgim të përjetshëm kishte vdekë në burgun e Tiranës, axha i vrarë…Ai kujton se ishin 80 delegatë që votuan dhe emri i Ndrecës qëndroi në krye të të propozuarëve për drejtimin e degës. Ishte viti 1961. Ishte 25 vjeç. Iu duk herët për të marrë drejtimin e degës dhe u kërkoi delegatëve të bënin paktin e mirëkuptimit: Kryetari të mos përcaktohej nga numri i votave që kishte marrë, por të vendosej me mirëkuptim nga kryesia e zgjedhur. Dhe ashtu u bë. Ndreca i kërkoi Vehap Shehut,një antikomunist i njohur prej Lume, që me vota ishte renditë i dyti, që ai ta merrte postin e kryetarit, pasi vetë ai ishte i ri dhe pa përvojë; pranë tij do të mësonte më shumë. Në kryesinë e degës ishte përfshirë edhe studenti Idriz Basha, ai pranoi detyrën e zv/kryetarit të degës. Në postin e sekretarit të degës Ndreca punoi pa u lodhur.

Ndreca me aktivitetin e tij kishte fituar admirim edhe në strukturat e larta të Lëvizjes së Legalitetit. Në Bruksel, pas riorganizimit të degës, kishte shkuar nga Nju Jorku, sekretari i përgjithshëm i Lëvizjes së Legalitetit, Dr.Nuçi Kota. Ai ishte njohur me punën shumë të mirë të Ndrecës dhe kur ishte kthyer në qendër e kishte propozuar anëtar të Komitetit Qendror.

Sigurimi i shtetit shqiptar është përpjekur që të depërtojë përmes agjentëve të kamufluar në radhët e Legalitetit. Një ndër ata ishte edhe Isuf (Cufe) Mullaj, historitë e të cilit Sigurimi i ka “shitur” si heroizëm të rrallë. Në fakt Cufja ka shkuar në Bruksel para Ndrecës. Madje ishte sekretar i degës, që kryesohej nga Ibrahim Bami. Edhe në vitin 1961, kur Ndreca u zgjodh sekretar, Cufja ishte pjesë e kryesisë.Përveç Cufes, Sigurimi kishte depërtuar në radhët e degës së Brukselit edhe me agjentin tjetër, Anton Konomi, edhe ai kishte arritur të anëtarësohej në radhët e Legalitetitt. Cufe Mullaj tregohej aktiv, përpiqej të binte në sy për gjithçka,jo vetëm në veprimtaritë e degës, por edhe në ato të Qendrës, kur ai u bë pjesë e Komitetit Qendror të Organizatës Lëvizja e Legalitetit. Në festat e Flamurit apo aktivitetet e tjera merrte përsipër detyra. Kur i jepej rasti e shante Enver Hoxhën më shumë se kushdo, për t’u hequr si antikomunist e për të fituar më shumë besim. Cufja tregohej i gatshëm për të ndihmuar anëtarët e degës, duke iu gjendur pranë në çdo rast, tregohej i gatshëm kur mbarteshin nga njera shtëpi në tjetrën, ai pa u lodhur ngarkonte shkarkonte orenditë, në raste gëzimesh apo fatkeqësish, paraqitej për ndihmë. Në këtë mënyrë kishte bërë për vete simpatizues të shumtë, por dikur ra në sy, dhe do të kishte përfunduar keq nëse nuk do ta kishte kuptuar kurthin, që iu ngrit. Gjithësesi Ndreca, kishte ikur nga Brukseli, kur Cufja me ndihmën e Sigurimit, arriti të kthehej në Shqipër me 7 nëntor 1964. Atë kohë Ndreca ndodhej në Nju Jork, kishte emigruar në SHBA në mes të vitit 1963 me garanci të Kishës dhe Komitetit Shqipëria e Lirë.

PRANË GJENERAL ABAZ KUPIT, HEROIT TË 7 PRILLIT

Ndrec Gjergji së bashku me kushëririn e tij Bardhokun pasi lanë Brukselin u vendosën në Nju Jork, ku jetonin një pjesë e konsiderueshme e legalistëve. Ndërsa kushëriri, Bardhoku nisi punën si argjendpunues në një argjendari,Ndreca u punësua në Picerinë e Ramiz Danit, shoqëruesit besnik të Abaz Kupit, që nga lufta e derisa mbylli sytë. Heroi i 7 prillit jetonte pranë Ramiz Danit së bashku me të birin, Rustemin.

Ndreca ndjehet me fat se sapo erdhi në Nju Jork, e derisa mbylli sytë Abaz Kupi, ai ka pasë fatin që të ndodhej pranë tij dhe t’i shërbente në restorant.Shërbimi ndaj heroit të 7 prillit, i jepte një kënaqësi të veçantë.Kujton se Abazi kishte orarin e tij të veprimeve: Nga ora 10 e mëngjesit dilte për një shëtitje 2 orëshe në parkun aty pranë, në Kew Garden. Ecte përgjatë parkut,ulej, ecte sërish derisa shkonte ora 12 e drekës. Në orën 12 fiks kthehej në restorant. I ofrohej një gotë uiski derisa i bëhej gati dreka. Pushonte në dhomën e tij për rreth 2 orë dhe pasdite diltë sërish për një shëtitje në park.Njerëzit që e rrethonin përpiqeshin t’i shërbenin me dashuri dhe të mos i mungonte asgjë. Për 24 orë ishte i rrethuar nga njerëz që e donin dhe respektonin. Asgjë nuk i mungonte. Edhe vetë zonja e tij, Havaja po të ishte pranë tij nuk do të mund t’ia bënte atë shërbim,- arsyeton Ndreca.

Ai kujton se në biseda mes miqësh, Abaz Kupi, fliste me hidhërim për gjendjen e popullit shqiptar nën diktaturën e Enver Hoxhës.Natyrisht kishte atje dhe familjen, gruan, vajzat dhe djalin,Bardhin, që vuanin në kampet e internimit dhe burgje. Ka pasë raste që edhe shpërthente: Çfarë ka bërë Havaja ime, që e mbajnë në kampet e internimit? Po vajzat? Po djali?… ai regjim me dhunë jeton dhe nga dhuna do të bjerë, do të hajë veten. Abaz Kupi besonte se një ditë regjimi komunist në Shqipëri do të binte, por ishte plotësisht i bindur se ai vetë, nuk do t’ia arrinte…kishte bindjen se komunizmi në Shqipëri do të binte si strategji ndërkombëtare.

Kohën pranë Abaz Kupit, Ndreca e kujton me nostalgji. Ai sjell ndërmend edhe fundin e heroit. Sëmundja iu shfaq aty nga fundi i dhjetorit 1975. Qëndroi për dy javë në spital në Long Island.Kishte dhimbje të forta dhe po humbte kontrollin. Ekzaminimi i mjekëve arriti në përfundim se gjendja ishte e rëndë. Duhej operua me urgjencë për shkak të problemeve të aortës, por garancitë e jetës ishin fare të pakta, risku ishte i lartë, 94 përqind nuk mund të shpëtonte. Shpresat qëndronin vetëm në një 6 përqindësh. U pyet familja; djemtë Petriti e Rustemi si dhe Ramiz Dani. Ata vendosën që të kryhej operacioni sepse ai nuk mund të shpëtonte pa e kryer operacionin.Fatkeqsisht nuk i mbijetoi ndërhyrjes.U shua në spital me 9 Janar 1976.

Për Ndrec Gjergjin, ikja e Abaz Kupit, ishte një humbje e madhe jo vetëm për familjen, por edhe për nacionalizmin shqiptar.U shua një simbol që i kishte shërbyer me devotshmëri Kombit të vet.Abaz Kupi ishte shpresë jo vetëm për Legalistët por edhe për të gjithë nacionalizmin antikomunist.Përcjellja e heroit ka qenë madhështore. Ndreca ishte pjesë e komisionit të ceremonive. Shërbimet funerale kanë zgjatë për tri ditë. Shqiptarët kishin udhëtuar nga Europa, Kanadaja dhe shtetet e Amerikës së veriut për t’i dhënë lamtumirën heroit. Erdhën përfaqësues zyratar edhe nga Anglia, të dërguar nga Julian Amery dhe David Smiley,që kishin qëndruar e luftuar pranë shtabit të Abas Kupit në vitet e Luftës së Dytë Botërore.Ngushëlloi dhe mori pjesë në ceremonitë mortore edhe z. Alexander Macmillan,i biri i ish Kryeministrit të Anglisë, i cili udhëtoi nga Londra, enkas për këtë rast.Shtëpia mortore në 81 street dhe Madison Avenue në Manhattan, nuk kishte përjetuar në historinë e saj aq shumë vizitorë. Më shumë se 100 kurora me lule sollën shqiptarët.Të gjithë shqiptarët e ndershëm e qanë dhe e nderuan Abaz Kupin.Ceremonia e varrimit u krye me 14 Janar. Në varrimin e tij mori pjesë dhe Mbreti Leka, i cili udhëtoi nga Madridi së bashku me Ministrin e atëhershëm të Oborrit Avokat Selim Damani. Shërbimet fetare i udhëhoqën dy imamë të xhamisë dhe dy klerikët e tjerë, Babai i Teqesë së Detroit-it dhe prifti katolik Dom Zef Oroshi.Të katër klerikët bënë lutje dhe vlerësuan shpirtin kombëtar të Heroit.

Abaz Kupi, edhe pas vdekjes, ka qenë dhe mbetet figurë bashkuse për Legalitetin dhe Komunitetin shqiptar.Çdo vit tek varri i tij janë bashkuar me Legalitetin dhe kanë nderuar veprën e Gjeneral Abaz Kupit. Meritë për këtë, përveç Legalitetit, kanë familjet Kupi, Dani dhe familja e Ndrecës. Edhe gjatë këtij viti të pandemisë riti përkujtimor u krye pranë varrit në masa kufizuese.

SEKRETAR ADMINISTRATIV PËR DY DEKADA

Kur erdhi në New York më 1964 Ndreca u përfshi aktivisht në veprimtaritë e Lëvizjes së Legalitetit. Jeta politike në New York ishte shumë e gjallë. Këtu ishte qendra e organizatës. Dilte edhe gazeta”Atdheu”. Atë kohë Organizata Lëvizja e Legalitetit udhëhiqej nga Dr.Nuçi Kote dhe zëvendës i tij avokat Selim Damani, ndërkohë që Faik Bukmiri ishte sekretari administrativ. Kur Faiku u sëmur, fakeqsisht ndërro jetë, u thirr Ndreca që ta zëvendësonte. Fillimisht e kundërshtoi me logjikën se nuk kishte arsimin e duhur që e kërkonte ai pozicion, pasi kishte shumë ngarkesë dhe kërkonte dije. Faik Bukmiri i kishte të gjitha cilësitë që kërkonte ai pozicion, kishte kryer Akademi Ushtrake në Itali, kishte kulturë e dije, prandaj duhej kërkuar një person i atij niveli, por argumentet e tij nuk u morën në konsideratë. I thanë se do ta kryente përkohësisht këtë detyrë për një vit, deri sa të vinte kongresi i radhës. Dhe ai nuk tha”Jo”. I hyri punës dhe bashkoi vullnetin me ndërshmërinë dhe ia arriti. Kur u zhvillua Kongresi puna e tij u vlerësua pozitivisht dhe e lanë sërish në atë detyrë edhe për dy vjet të tjera deri në kongresin e ardhshëm. Kështu nga kongresi në kongres ai mbeti në atë detyrë për 18 vjet. Detyra e sekretarit administrativ kishte ngarkesë të madhe; përmblidhte të gjitha punët administrative; mbajtjen e dokumentacionit të qendrës dhe të degëve dhe arshivimi, zbardhja e procesverbaleve të mbledhjeve, vendimeve, mbajtja e lidhjeve me degët në SHBA, Kanada dhe Evropë,- në kohën e tij- ishin 19 degë; mbajtja e lidhjeve me organizatat e komunitetit, veçanërisht me Vatrën, shpesh herë i ngarkohej dhe arka, depozitimet në Bankë etj…Ndreca kujton se degët më të fuqishme të Legalitetit në kohën kur ai mbante pozicionin e sekretarit administrativ ishin: Dega e New Yorkut, Dega e Francës, ajo e Brukselit, dy degët në Kanada;Toronto dhe Peterborough, dega e Detroitit, Waterbury etj.Këto degë jepnin dhe kontribute të mëdha financiare. Legaliteti ishte Partia më e fuqishme dhe më e organizuar në të gjithë emigracionin politik shqiptar, jo vetëm pse kishte degë që e ushqenin me anëtarësi e finaca por kishte edhe gazetën e saj të rregullt”Atdheu”, kishte Radion”Zëri i Atdheut”, kishte zyrat në Manhattan, në 51 Street dhe 8 Avenue etj.Ndreca ka punuar me tre drejtues të Legalitetit: Dr. Nuçi Kota, Avokat Selim Damani dhe Dr. Fuat Myftia.Me të gjithë ka shkuar mirë.

KUR LEGALITETI VËRSHOI NË VATËR….

Legaliteti është Partia Politike që me orientim të Mbretit Zog u anëtarësua në Vatër. Ndreca kujton se urdhëri ishte dhënë që kur ishte gjallë Mbreti. Kristo Thanas dhe Anthony Athanas kishin shkuar tek Mbreti Zog për t’i kërkuar ndihmë, ai ishte treguar i gatshëm dhe kishte këshilluar Legalistët e Amerikës dhe Kanadasë që të mos e linin Vatrën të shuhej por të bëheshin pjesë e Federatës për ta shpëtuar atë nga lufta që i bënte Tirana komuniste përmes Misionit Shqiptar dhe organizatës rivale”Shqipëria e Lirë”, që financohej nga qeveria komuniste së bashku me gazetën e saj”Liria”. Deri në fillim të viteve ’60 Legalistët nuk pranoheshin në Vatër dhe cilësoheshin si armiq, tradhtarë të Atdheut. Sipas disa vatranëve ekstremistë, të ndikuar nga lufta që u bënte nacionalistëve Misioni Shqiptar dhe propaganda që bëhej me të gjithë mjetet, legalistët nuk duhej të lejoheshin t’i afroheshin Vatrës.

Por pas udhëzimit që iu nis të gjitha degëve të Legalitetit në ShBA dhe Kanada, anëtarësimet u bënë masive. Degë të tilla të Vatrës si ajo New York-ut, e Waterbury, Detroit, dy degët e Kanadasë, në New Jersey, etj.,u mbizotëruan nga Legalistët. Personi ndërmjetës mes Legalitetit dhe Vatrës në NY ishte kolonel Xhemal Laçi, i cili punoi fort dhe i dëgjohej fjala në të dy krahët. Propaganda që bëhej ishte e hapur: Të mos e lëmë Vatrën të bjerë në influencën e komunistëve, ta ruajmë Vatrën nacionaliste dhe antikomuniste. Dhe nga ai moment çdo legalist e konsideronte veten edhe vatran. Vatra nisi ta marrë veten dhe të fuqizohej.

Ndrecë Gjergji ruan konsiderata të larta për zonjën Nexhmije Zajmi, një nga shtyllat e Vatrës që e ndjente veten pranë nacionalistëve. Për një kohë legalisti Ramiz Dani ishte kryetar i degës më të madhe të Vatrës, asaj të New York & New Jersey, sekretar ishte Zef Pashko Deda, legalist që për disa kohë drejtoi edhe gazetën”Atdheu”, ndërsa nën/kryetare e degës ishte Nexhmije Zajmi. Pas një viti z. Ramiz Dani, u tërhoq dhe propozoi zonjën Nexhmije Zajmi në krye të degës dhe ashtu u bë. Më pas zonja Zajmi u zgjodh nënkryetare e përgjithshme e Vatrës. Edhe legalisti me banim në Kanada, Ibrahim Kulla ka kryer funksionin e nënkryetarit të përgjithshëm të Vatrës për dy mandate.Legalisti Hajdar Tonuzi për shumë vite ka kryer detyrën e arkëtarit të Vatrës, të nën/kryetarit dhe për një vit, pas vdekjes së Peter Chikos, kreu detyrën e kryetarit. Në vitin 1969, kur Vatra ftoi arbëreshët e Italisë dhe nacionalistët e njohur shqiptar në Itali e Evropë, legalisët luajtën një rol aktiv. Abas Kupi, figura simbol e Legalitetit, ishte në tryezën e nderit.

Ndrec Gjergji ndjehet krenar që jetën ia ka kushtuar kombit të vet duke shërbyer me devocion tek Legaliteti, por edhe tek Vatra.Ai edhe sot vijon të jetë një vatran i përkushtuar dhe i kryen detyrimet ndaj Vatrës, së bashku me një grup legalistësh. Ai është mirënjohës për vlerësimet që i kanë bërë: Kryetari i ndjerë i Vatrës Agim Karagjozi, por edhe kryetarët e mëpasëm Gjon Buçaj dhe Dritan Mishto, që e kanë vlerësuar kontributin e tij me Mirënjohjen e Vatrës.

TRIM DHE BURRË I BESËS

Ndrec Gjergji është i njohur në diasporën shqiptare për besnikërinë dhe trimërinë e tij. Për këtë arsye Mbreti Leka e kishte roje personale sa herë vinte në SHBA; me revole në brez dhe pushkën në makinë, tregonte besnikërinë e tij. Kujton se në ’90-tën, kur po pushonin së bashku me Mbretin në Coutyard Hotel(Sot Marriott) pranë aeroportit La Guardia në New York, sportelisti njofton se dy përfaqësues nga departamenti i shtetit kërkojnë të ngjiten në dhomë. Pas verifikimeve ata u paraqitën.Ishte koha kur Dr. Sali Berisha dhe profesor Gramoz Pashko ishin ftuar në Washington. Ndreca ishte dëshmitar i bisedës, kur Mbretit iu afrua mbështetje dhe rikthim në Shqipëri me kusht që të hiqte dorë nga Kosova, pasi çështja e saj nuk ishte në axhendë për atë kohë. Ndreca dëshmon se e pa Lekën të skuqur në fytyrë dhe i kundërshtoi prerë: Jo, kurrë nuk heq dorë nga Kosova!

Ka plot ngjarje në komunitet që tregojnë se Ndrc Gjergji ishte trim dhe njeri i besës. Për të ka shkruar edhe gazeta e njohur The New York Times. Po përmendim dy nga shumë ngjarje të tjera: Në ndërtesën ku ai jetonte në vitin 1964, i kërkon ndihmë bashkatdhetari nga Dibra, Isuf Dema, me të cilin jetonte në një ndërtesë. Dema ishte sulmuar në shtëpinë e tij nga një ganster, që e kishte ndjekur kur ishte larguar nga një kafe aty pranë drejt shtëpisë. Gangsteri afrikano-amerikan i ka kërkuar para. Isufi ka nxjerrë aq sa kishte në xhep, 35 dollarë. Por gangsteri ka këmbngulur për të tjera. Kur Isufi i ka thënë se nuk kishte ai e ka sulmuar brutalisht me grushta dhe e ka dëmtuar në fytyrë duke e kërcënuar me thikë. Në një moment Isufi i ka shpëtuar dhe ka kërkuar ndihmën e Ndrecës me telefon. Ky menjëherë shkoi dhe me gishtin në këmbzën e revolverit, i kërkon të hidhte thikën dhe të dorëzohej. Kundërshtari e ka sulmuar Ndrecën me thikë dhe në këto kushte ai e ka vrarë. The New York Times shkroi se shqiptari Ndrec Gjergji vuri në rrezik jetën e tij për të shpëtuar bashkatdhetarin. Policia e arrestoi Ndrecën për 12 ditë, por kur ata e zbuluan se i vrari ishte një vjedhës i rrezikshëm dhe shumë i kërkuar, i sapo dalë nga burgu, e shpallën të pafajshëm Ndrec Gjergjin.

Një rast tjetër, Ndreca me 7 bashkatdhetarë të vet kishin shkuar vizitë tek një shqiptar tjetër. Kur ata po luanin për qejf të tyre, në mesnatë, sulmohen me armë nga dy afrikano-amerikanë, që kërkojnë t’i plaçkisin brenda shtëpisë. Në një moment të favorshëm, Ndreca nxjerr revolverin dhe i vret të dy, për të mos krijuar problem për të zotin e shtëpisë i largojnë kufomat. Policia i zbulon dhe arreston Ndrecën së bashku me dy bashkatdhetarë të tjerë(PK dhe CM). Kur policia zbulon identitetet e dy vjedhësve të vrarë, persona të rrezikshëm dhe shumë të kërkuar, sërish Ndreca shpallet i pafajshëm…. Gazetat e New York-ut shkruan se shqiptarët eliminuan dy vjedhës të rrezikshëm.

NDRECA, NJË FAMILJAR SHEMBULLOR

Ndrecë Gjergji e krijoi familjen që kur ishte në Bruksel. Atij i rekomanduan një vajzë nga një familje e njohur nacionaliste, familja Mazreku, me origjinë nga Shkodra, por që më pas ishte vendosë në Prizren, vajzë e besimit katolik. Familjen Mazreku e kishte tërheqë nga Prizreni Peshkopi i Shkupit për ta pasë pranë dhe për ta bërë pjesë të komunitetit katolik shqiptar të Shkupit.Nusen, Ndrecës ia rekomanduan profesorët që kishte pasur kur kreu shkollën në Shkup.Ai i pat ruajtë lidhjet me profesorët e dikurshëm. Viktoria ishte nxënëse në të njëtën shkollë, kur kishte studiuar Ndreca.Ishte vështirë për të gjetë një shoqe jete në Mërgim. Kishte pasë raste kur djemte legalistë në moshën e martesës shkonin ne kolonitë e vjetra shqiptare, deri edhe në Turqi. Kështu që Ndreca kishte kërkuar ndihmën e profesorëve për t’i rekomanduar një vajzë të mirë, të edukuar, nga një familje e mirë. Dhe ia rekomanduan Viktorinë. Ai u njoh me Viktorinë, fatin e jetës së tij, u njoh me familjen e saj, me babanë dhe nënën Marie, me vëllanë dhe motrën e saj.Viktoria udhëtoi drejt Brukselit gjatë një eskursioni turistik, ku nxënësit e shkollës së saj në Shkup, ishin lidhur me nxënësit e një shkolle në Bruksel.Nxënësit e të dy qyteteve shkuan tek njeri tjetri. Pasi shkolla e Brukselit shkoi në Shkup, ishte radhë e shkollës së Shkupit që t’i kthente vizitën. Së bashku me 27 nxënësit e tjerë ishte dhe Viktoria që udhëtoi në Bruksel. Nuk u kthye më në Shkup, por u takua dhe u martua me fatin e saj, Ndrecën. Dasma u bë më 1961 në Bruksel.

Kur emigruan në Nju Jork, Viktoria ishte shtatzanë dhe lindi vajzën e parë, Mirjanën. Ishte gëzimi i parë i çiftit. Më pas lindi dhe vajza e dytë , Maria. Familja bëri shumë për edukimin dhe shkollimin e vajzave. Të dyja vajzat u shkolluan në St. John’s College në Nju Jork dhe dolën me rezultate të shkëlqyera. Sot kanë profesionet e tyre dhe njëra punon farmaciste e tjetra në adminstratë. Ato kanë krijuar familjet e tyre dhe jetojnë të lumtura.

Vitin e kaluar, me 5 shkurt 2020, një targjedi e rëndë e goditi Ndrecën, shoqja e tij e jetës, Viktoria, pas një sëmundje të rëndë,ndërroi jetë.

Ndreca e ndjeu thellë dhimbjen- një jetë e tërë së bashku. Familja, miqtë, e vajtuan dhe e nderuan me pjesmarrje masive në funeral me 9 shkurt dhe gjatë meshës dhe ceremonisë së varrimit me 10 Shkurt në varrezat Lutheran of All Saints Cemetery ne Queens 67-29 Metropolitan Avenue, Middle Village….

Gjyshi Ndrecë, ka pikë të dobët, nipin Viktor, që është 14 vjeçar dhe e do fort.Në Ditën e Lindjes, me 25 qershor 2021, gjyshi Ndrec festoi së bashku me familjen.

Nju Jork, Qershor 2021

*Publikoi Gazeta Dielli-Nju Jork dhe Gazeta “TELEGRAF” Tirane

Rrëfimi i Eda Toskës, fermeres nga Lushnja, që kërcënohet nga të “fortët”

July 14, 2015 by dgreca

Ne foto:Lopet e fermes te familjes Toska ushqehen ne toka te marra me qera sepse tokat e saj i kane zaptuar te fortet, qe mbrohen nga pushteti vendor/
Nga Ahmet ZANI/
Eda Toska quhet kjo fermere në fshatin Ferras të Lushnjës. Vajza me shumë stërmundim ka ngritur këtë fermë me gjedh madje duke punësuar dhe disa nga bashkëfshatarët e saj. Po përse kjo vajzë 31 vjeçare të merret me punët e blegtorisë? Përveçse pasioni i saj të rrisë të ardhurat duke përzgjedhur këtë profesion në shtimin e lopëve, ka dhe një fakt tjetër pasi babaj i saj Hyqmeti është i paralizuar dhe një vëlla ndodhet jashtë kufijëve, i cili sjell të ardhura për t’i paraprirë punëve të blegtorisë, ndaj vajza ka zgjedhur këtë profesion në rritjen dhe mbarshtrimin e gjedhit duke ndërtuar këtë kampleks lopësh.
Edhe pse Eda është shumë e rregullt me tërë domumentacionin disa nga institucionet po i vendosin shkopinj nën rrota aktivitetit të saj duke e penguar në ecurinë e punëve.
Prej disa kohësh kjo vajzë rendet nëpër zyrat e institucioneve për të drejtën e saj pasi një pjesë të tokës po ja gllabërojnë nën hijen e pushtetit disa “të fortë” që i kanë zaptuar tokën. Janë të pushtetshëm, tregon Eda për “Gazeta Dielli”. Eda kërkon mbështetje nga media, ndaj me shumë dëshirë kemi ndjekur problemin që po rëndon tërë familjen Toska në Ferras të Lushnjës. Teksa jemi shfaqur në këtë fshat, ku pjesa e mirë e banorëve merrenin me punët e stinës së verës, shohim gjithashtu dhe familjen Toska të të përfshirë në punët e shumta. Disa punëtorë po sistemonin dëngjet me jonxhë në një magazinë të madhe si ushqim për blegtorinë për stinën e dimrit. Eda tregon se sasia e ushqimit dimror është e pamjaftueshme sikundër në vitet e tjera dhe kjo vjen nga që një pjesë të tokës ia kanë rrëmbyer.
– Do të mundohem të siguroj diku gjetkë pasi ushqimi i lopëve është çeshtje që kërkon zgjidhje. Ne u ineteresuam dhe për lopët pasi aty përreth sikur syri ynë nuk na zuri ndonjë bagëti, dhe Eda na ftoj të udhëtonim diku në një fshat tjetër. Pasi ndez mjetin e saj të punës një makinë që shërbente dhe për të udhëtuar, natyrisht dhe për trasnport. Udhëtimi ynë zgjat përreth 20 minuta në një rrugë shumë të dëmtuar, deri sa u shfaqën tufa e lopëve, që pasi kishin ardhur nga kullota përreth këtij stani të sajuar dhe aty ishin dy djem që kujdeseshin për lopët dhe kryenin shërbimin atyre. Menduam se ishte tokë e kësja familje, por nga pamjatueshmëria e kullotës së bagëtive këta janë detyruar të marrin një tjetër tokë dhe në një tjetër fshat duke paguar qiranë e saj. Vërtetë për të ardhur keq nga ky stërmundim që i bëhej ksaj vajze shumë të fortë e cila tregon dhe përplasjet me njerëzit që tërësisht padrejtësisht i kanë rrëmbyer tokën pronë e shenjtë. Unë do të rezistoj akoma dhe më shumë me këta njerëz që dhe pushtetarët nuk mund të zbatojnë ligjet për t’i dhënë të drejtën pronarit dhe si mos më keq nga kjo gjendje e vajzës nga Ferrasi i Lushnjës. Kur i thamë se do ta përcillnim shkrimin në gazetën Dielli që botohet në Amerikë, ajo e indinjuar tha se shpresonte që ta shihnin së paku në internet edhe shtetarët, edhe Do sakrifikoj madje për këtë pronë gjej rastin të informoj dhe drejtuesit më të lartë pasi vendorët nuk po denjojnë të merren me problemin që më rëndon mua dhe familjen.Tëfortët, duket se kanë mburojë pushtetin!
Politikanët, dhe shtetarët, thonë se përkrahin biznesine vogel e se kërkojnë që të hapin sa më shumë vende pune, por ja që zërin e kësaj fermereje pa përkrahje nuk e dëgjojnë. Është një sakrificë shumë e madhe njëkohësisht dhe investim po aq i konsiderueshëm në shtimin e kësja ferme deri sa disa vite më parë më është dëmtuar nga zjarri që përfshiu magazinat. Po tani është vërtetë e padurueshme të të marrin tokën tënde disa të ardhur nga zonat verilindore të vendit duke u përballur me një vajzë e papërkrahur. Por shpresoj tek institucionet të ndërhyejnë pr t’u treguar vendin”te fortëve” dhe ta zgjidhin problemin, që po e shqetëson për ditë e më shumë këtë familje.

Rrëfimi i Tom Doshit në Top Story

March 5, 2015 by dgreca

Doshi: I them Metës se nuk kam armik tjetër veç teje/
Tom Doshi ka rrëfyer se Durim Bami ka qenë në dijeni se ishte duke u regjistruar biseda që po bëhej.
Gjatë një interviste të bërë në Top Story të Sokol Ballës, Doshi ka thënë se ka qenë Mark Froku personi i cili e ka njoftuar për atentatin që po i bëhej.
Pas kësaj, Doshi thotë se ka parë për herë të parë Rezin, personin që e ndiqte për të ditur lëvizjet që bëheshin.
Pasi ka treguar gjithë ngjarjen që lidhet me të Tom Doshi ka rrëfyer se, nuk ka asnjë lidhje me atentatin që i është bërë Tonit dhe siç tha ai, “më intereson të jetë gjallë pasi është dëshmitar”.
Në fund Doshit tha se nuk ka armik tjetër përveç Ilir Metës.
“I them Ilir Metës se nuk kam asnjë armik tjetër përveç teje”, përfundoi Tom Doshi.
Rrëfimi i Tom Doshit në Top Story:
“Sokol Balla: Zoti Doshi unë sapo pashë videon që ju keni regjistruar me vrasësin me pagesë të pretenduar nga ju dhe të paguar sipas vrasësit dhe sipas jush nga Ilir Meta dhe një plani vënë në ekzekutim nga një seri emrash që i përmendi edhe Ministri Saimir Tahiri gjatë konferencës për shtyp. Desha që për shkak të ndjeshmërisë së çështjes, kjo është një video e regjistruar nga ju. Durim Bami a ka qenë në dijeni se biseda po regjistrohej?
Deputeti Tom Doshi: Po ka qenë.
Sokol Balla: A ka qoftë mundësinë më të vogël që për shkak se ai e dinte që intervista po regjistrohej, të ketë qenë në një farë presioni prej jush?
Deputeti Doshi: Jo, asnjëherë!
Sokol Balla: Ju me Durim Bamin i referoheni një bisede në të shkuarën që keni bërë me Kryeprokurorin Adriatik Llalla, pra intervista është bëra pas takimit me Adriatik Llallën?
Deputeti Doshi: Po.
Sokol Balla: Dhe është bërë para takimit të dytë tuajit dhe Durim Bamit në zyrën e Tahirit?
Deputeti Doshi: Këtë nuk mund ta përcaktoj. E kam takuar aq shumë atë Durimin këtë kohë. E kam kontaktuar përditë sepse mendoja që po e eleminojnë sepse mendoja që ata e morën vesh që ky ka bërë takim me mua dhe ishte i vetmi dëshmitar që njihte ndërmjetësin mes Ilirit dhe Durimit, që ishte Toni. Toni, Durimi dhe grupi tjetër.
Sokol Balla: Të qendrojmë pak tek mënyra se si ju ratë në kontakt me vrasësin e pretenduar prej jush, Durim Bamin. Pra si ndodhi, si erdhi tek ju?
Deputeti Doshi: Unë kam qenë në Budva me familjen, më mori në telefon Mark Frroku dhe më tha që ku je se dua të të takoj se është një problem urgjent. I thashë që për dy ditë kthehem. Kur u ktheva më thotë që kam takuar një person që unë e njoh dhe më ka thënë që Ilir Meta ka paguajtur lekë për të të eliminuar ty dhe Mhill Fufin. Më erdhi shumë papritur dhe e çuditshme sepse me Ilir Metën kemi ndenjur disa herë për drekë e darka. Kemi shkuar në Dukagjin bashkë, më 30 korrik festuam edhe ditëlindjen e Taulant Ballës.
Sokol Balla: Do t’i rikthehemi raportit, për mua të çuditshëm që keni me Ilir Metën, në kuptimin që të paktën jeni konsideruar gjithmonë një njeri i afërt me këtë. Të qendrojmë pak tek personazhi i bisedës tuaj, Durim Bami. Thatë që ishte Mark Frroku personi që ju telefonuar dhe ju tha që e njihte Durim Bamin. Mark Frroku është deputet i Partisë Kristiandemokrate, është një ndër njerëzit tuaj më të afërt, keni bashkëpunuar ngushtë gjatë zgjedhjeve të vitit 2013 dhe prap nuk them ndonjë sekret të madh që zoti Frroku ndoshta ju detyrohet gjysmën e mandatit ju në Qarkun e Shkodrës. Zoti Frroku, jo ai personalisht ka një problem me drejtësinë, vëllai i tij, Arben Frroku që akuzohet për vrasjen e Kryekomisar Dritan Lamaj. Një nga personat i akuzuar zyrtarisht nga prokuroria si bashkëpunëtor dhe ndihmues i Arben Frrokut është një person, s’e di tamam mbiemrin, por që akuzohet se ka ndihmuar zotin Frroku duke vjedhur makinën me të cilën ai ka realizuar vrasjen e Dritan Lamaj. Sipas burimeve jozyrtare të prokurorisë, jam informuar se Durim Bami është shok me këtë person, si ndihmues i Arben Frrokut në vrasjen e Lamajt. A keni dijeni, a keni folur me Arben Frrokun që ju tha se e njihte Durim Bamin, rrethanat, kishte apo jo lidhje me këtë person të akuzuar si bashkëpunëtor, si ndihmës në vrasjen e Dritan Lamaj?
 Deputeti Doshi: Nuk kam dijeni as nuk e di se kush ka qenë i ndaluar për punën e makinës.
 Sokol Balla: Është një person që aktualisht rezulton i rrëmbyer nga policia, është rrëmbyer pak kohë më parë dhe një nga dëshmitarët kyç në proçesin ndaj Arben Frrokut.
Deputeti Doshi: Durimin e kam takuar vetëm njëherë me Markun. Më pas i kam bërë takimit gjithmonë vetëm.
Sokol Balla: Pra roli i Mark Frrokut në këtë histori është thjeshtë prezantimi që ai të ka bërë me Durim Bamin?
Deputeti Doshi: Vetëm kaq.
 Sokol Balla: Pse i besoni kaq shumë versionit të Durim Bamit?
Deputeti Doshi: Për të vërtetuar këtë pasi u ktheva nga pushimet më mori Mark Frroku dhe më tha shkojmë pijmë një kafe. Ishim tek hyrja kryesore e “Sheraton”. Më thotë që po vjen një djalë me një bluzë portokalli me syze dhe ky është personi që të ndjek ty. Aty po rrija jashtë. Erdhi ky djalë me bluzë portokalli, me syze, më pa aty, u kthye dhe iku. Kur dola i thashë Markut do të ecim në këmbë. Ky djali me bluzë portokalli po priste në makinë. Vazhduam rrugën, unë hipa në makinën time dhe atë natë, nuk i rashë nga Ministria e Shëndetësisë, por i rashë nga rruga Qemal Stafa. Kur erdha te porta e shtëpisë, kur frenoi shoferi te dritat pashë këtë djalin me bluza portokalli.
 Sokol Balla: Kush ishte ky sipas informacioneve që more më pas?
Tom Doshi: Ky është Rezi, i thonë këta. Djali i xhaxhait të Tonit dhe ky ishte personi që më ndiqte mua kudo.
 Sokol Balla: Pra kjo është prova që ju konfirmoi se rrëfimi i Durim Bamit ishte i besueshëm.
 Deputeti Doshi: S’e kisha takuar akoma Durimin. I thashë Markut ta takoj njëherë këtë person, a pranon të më takojë? Po më tha Marku. E takova një natë dhe ai rrëfeu të gjithë ngjarjen. Është një djalë, është në moshë dhe e ka emrin Toni e ka një restorant Viva. Ai më ka ardhur në emër të Ilir Metës, jo se i ka thënë që vij në emër të Ilirit, por i ka thënë që porosia është për Ilirin. I ka thënë janë 500 mijë euro për Tomën. Është edhe në video, kur i kanë thënë njëherë 200 mijë, e më pas i ka thënë që dua 500 për Tomën dhe 100 mijë për Mhill Fufin se kanë menduar që Mhilli është kollaj se ikën natën vetëm në shtëpi se e kishin marrë informacion edhe lëvizjet e Mhillit. Me thënë të drejtën, duke bërë lidhjet që edhe Mhilli meqë u vra një person që ishte me Monikën në zgjedhjet në Laç…
 Sokol Balla: I referoheni ngjarjes së vetme të dhunshme të zgjedhjeve të 23 qershorit?
Deputeti Doshi: Këtë të gjorin, që nuk jeton më, më pati thënë edhe Iliri njëherë që e kemi pasur shumë mik. Njëherë më pat thënë që vajza ime e vogël akoma e përmend, kaq shumë e ka dashur. Unë bëra lidhjen që thashë; mirë për mua po them që s’është e vërtetë, po për Mhillin? Unë bëra lidhjet që i njëjti person ka bërë një porosi për të dy.
Sokol Balla: Tahiri në deklarimin e tij ju akuzon ju se keni ndryshuar në dy raste ose më shumë versionin tuaj mbi autorësinë. Në fakt edhe në bisedën e regjistruar me Durim Bamin ai referohet një tavoline miks, ku shfaqet Eugen Beci, tashmë ish-prokuror i Krimeve të Rënda dhe i transferuar nga Adriatik Llalla, shikohen në atë video gjithashtu edhe Ylli, pra pronari i lokalit Viva, së bashku me Fatjon Skënderin, baxhanakun e tij, pra së bashku me Eugen Becin në të njëjtën tavolinë. Por Durim Bami në dëshminë që ju ka dhënë ju flet edhe për ju flet edhe për ish-nëndrejtorin e policisë, Agron Kuliçaj, flet gjithashtu për kunatin e Berishës dhe zoti Tahiri në dëshminë e tij publike thotë se ju fillimisht keni akuzuar ish-kryeministrin Berisha për këtë ngjarje dhe më pas keni ndryshuar versionin tuaj dhe në takimin e fundit në zyrën e tij keni përmendur ju më shumë se sa Durim Bami emrin e Ilir Metës.
Deputeti Doshi: Kjo s’është e vërtetë! Të parin njeri që i kam thënë përveç gruas time, sepse dihet që këto gjëra edhe ndodhin se janë vrarë edhe të tjerë, deputetë. Të parit njeri i kam thënë gruas që po më ndodhi gjë e kemi prej Ilir Metës. Ja kam thënë edhe Ilirit këtë. E di edhe ai vetë kur e kam takuar. Të parit njeri i thashë Edi Ramës më 30 gusht në Durrës, kemi bërë atë analizën, në pushim të drekës Rama po pinte një cigare në ballkon dhe i thashë që kam një bisedë me ty. I thashë më ka ardhur informacion që Ilir Meta ka paguajtur lekë për të më vrarë dhe më kanë vendosur eksploziv te makina me një motor picash. Shprehimisht ka qenë fjala e Edi Ramës: Tomë të ka ruajtur Zoti! Ndër të tjera, se dua të sqaroj edhe publikun, më tha atë ditë që ne pesë deputetë po festonim ditëlindjen e Markut dhe nuk shkuam në votim, Ilir Meta dërgoi Nasip Naçon dhe si përfundim unë thashë që nuk votoj sot. Pas Nasipit erdhi vetë Iliri. Rama më tha: Ou më bëri përshtypje, si mua edhe Gramozit, si e la parlamentin ky edhe erdhi tek ti?! Për këtë punë e paska bërë, për të mbuluar gjurmë?! Pra ishte që unë lë parlamentin, kaq mik të kam.
Sokol Balla: Ju s’mund ta mohoni që keni patur një miqësi të ngushtë me zotin Meta, që daton që herën e parë që ai ka qenë Kryeministër, në vitet 1999-2001.
Deputeti Doshi: Për në atë kohë është e vërtetë, por…
Sokol Balla: Edhe në këtë kohë zoti Doshi. Unë kujtoj fundin e vitit 2013 kur PS…ju kishit filluar fërkimet e para, që me sa kujtoj unë kanë qenë me 2-3 ministra të kësaj qeverie dhe mbaj mend që personi që ka ndihmuar në pajtimin mes jush dhe Kryeministrit Rama ka qenë Ilir Meta.
Deputeti Doshi: Po është e vërtetë.
Sokol Balla: Atëherë si shpjegohet që ju ngrini gishtin e akuzës, përtej dëshmisë së Durim Bamit dhe çdo lloj fakti tjetër?
Deputeti Doshi: Në botën e tij ai ka luajtur një rol si aktor shumë i aftë, por nuk ia doli. Bindi opinionin që ne jemi shumë miq, kurse në krahun tjetër po përgatitej të më eleminonte fizikisht.
Sokol Balla: Në videon e Durim Bamit që unë pashë, aty përmendet fakti që ju keni qenë ‘sponsor’, ose negociator mes Dritan Priftit dhe Edi Ramës për publikimin e videos, pra videos së famshme që u provua më pas si e pavërtetë dhe e pavlefshme nga gjykata dhe Meta u shpall i pafajshëm. Me thënë të drejtën, lista e atyre që zoti Meta duhet të ekzekutonte sipas këtij versioni është shumë e gjatë, sepse do të përfshihej Dritan Prifti, por edhe njerëz e gazetarë që publikuan këtë çështje, përfshirë edhe mua që e kam publikuar i pari të plotë këtë video pas transmetimit nga Fiks Fare. Pse duhet të ishit ju nga gjithë ky grup personash të përfshirë në këtë ngjarje.
Deputeti Doshi: Tani, shkaktari i nxjerrjes së videos është Edi Rama, pas Dritan Priftit. Edi Rama, ishim një natë te shtëpia ime. I tha Tanit (Dritan Priftit), nxirre videon, biles i tha anglisht: Please just do it! I tha Tomën e kam vëlla, ti do të jesh deputet i PS sepse po doli ajo video bie qeveria, qëllimi ishte me djeg Metën. Faktikisht Tani (Dritan Prifti) nuk i besonte Ramës, thoshte është i pabesë, s’mban fjalën. Unë e binda Tanin që të nxjerrë videon dhe Iliri për këtë është në dijeni shumë mirë. Jo se kisha unë ndonjë gjë me Ilirin.
Sokol Balla: Përkundrazi ju keni pasur një bashkëpunim të mirë me Metën.
Deputeti Doshi: Këmbëngulja ishte e Edit (Edi Ramës), por e quaja atë kohë se kam dëgjuar disa deptuetë që thonë sot që e kam pas thjesht bashkëpunëtor, por e vërteta është që kemi qenë më shumë se sa deputetë e kryetarë, unë e kam respektuar dhe kam bërë shumë për të. Për 8 vjet kam shkatërruar ekonominë për të në të gjitha zgjedhjet.
 Sokol Balla: Çfarë do të thotë kjo, ke shkatërruar ekonominë tënde personale?
 Deputeti Doshi: Kjo do të thotë që të jesh në opozitë dhe dihet që zgjedhjet kanë kosto, kam përballuar 3 palë zgjedhje duke qenë kryetar partie Edi Rama, çdo protestë. Thonin që Tom Doshi ka blerë njerëzit për të ardhur në Tiranë, faktikisht…
 Sokol Balla: I referoheni 21 Janarit?
Deputeti Doshi: Jo s’po them vetëm për 21 Janarin se ne kemi bërë protesta çdo dy ditë, por të sjellësh 2500 vetë prej Shkodrës, vetëm transporti shkonte 25 milion në ditë. Pra nuk e di se si mund ta quash se 25 milion nuk janë pak.
Sokol Balla: Është e vërtetë që ju i keni kërkuar që të qendrojë në krye të partisë pas humbjes së 2009 duke i thënë që keni shpenzuar 500 mijë euro për të?
Deputeti Doshi: Jo.
Sokol Balla: Kur Partia Socialiste fitoi zgjedhjet edhe në Shkodër me kontributin tuaj, a prisnit që këto para t’ju ktheheshin mbrapsht?
Deputeti Doshi: Jo. Unë nuk jam natyrë që e kam lënë fatin tim, as tek tenderat, as tek punët e tjera që bëhen publike. Kam një ndërmarrje që e sheh vetë. E kam riblerë prej gjermanëve.
 Sokol Balla: Në kohën e Ilir Metës…
Deputeti Doshi: Jo po flasim për vitin e kaluar. U detyrova të shes prej sulmeve politike që kisha prej Berishës. Në 2011 më kanë vënë një gjobë prej 2 miliard e 550 milion lekë të vjetra. Më është dashur të marr 1 milion euro kredi për të paguajtur 50 përqindëshin e gjobës dhe më pas kam hyrë nëpër gjyqe.
 Sokol Balla: Përfliteni edhe mes ministrave që jeni një nga personat që në emër të kontributit që keni dhënë kërkoni lehtësira. Është përmendur që keni kërkuar të keni pjesë tek Albpetroli, keni kërkuar pjesë të majme sa i përket industrisë së barnave, ku keni edhe një investim shumëvjeçar, është folur se keni kërkuar jo rrallë edhe me arrogancë që të keni emërime në dogana, tatime dhe polici dhe në fakt ju e dini që qoftë Tahiri, qoftë drejtorja e Doganës dhe e Tatimeve kanë qenë objekt sulmesh të ashpra nga ana juaj.
Deputeti Doshi: Në Policinë e Shtetit kam futur nja 3 policë pas një viti e gjysmë.
Sokol Balla: Këtë sepse nuk ua ka lejuar Ministri i Brendshëm apo sepse kaq keni kërkuar ju.
Deputeti Doshi: Unë u kam thënë që nuk dua të përzihem, por të jenë korrekt me ata njerëz që do të vijnë atje, me njerëzit që na kanë votuar. Kaq! Mos të marrin njerëz nëpërkëmbë sepse ka njerëz që nuk kanë patur mundësi të paguajnë një siguracion, mos ia blloko makinën. Pra ka mundësi që atë shtresën e varfër mos t’ja marrim edhe kafshatën e fundit. Për në dogana prap unë s’kam futur asnjë njeri, në tatime po ashtu dhe nuk e di se si thonë që unë kam përfituar apo kam ngulur këmbë. Qëllimi im ka qenë që të punësoj njerëzit që kanë punuar për fushatën.
Sokol Balla: Nga viti, 2009 ka pasur herë pas herë qendrime të ashpra të Ambasadës Amerikane ndaj jush, përfshirë një incident me një nga gazetarët e rrjetin BIRN, më pas edhe reagime të tjera për të arritur tek deklarata e ditës së hënë, kur u përjashtuar nga grupi i PS, ku u tregua shumë e ashpër duke thënë ndaj jush si person i dyshuar për veprimtari kriminale dhe pyetja ime është nëse autoritetet i rikthehen figurës së Tom Doshit, a ka gjasa që të zbulojnë hije që shkojnë në shkelje të ligjit?
Deputeti Doshi: Asnjëherë! Unë kam 10 vjet në parlament, 8 vjet ti e di se Sali Berisha kundërshtarin më të madh në parlament më ka pasur mua, ka çuar në Australi edhe drejtorin e pastrimit të parave dhe nuk ka arritur të zbulojë gjënë më të vogël që unë kam pasur, ndonjë shkelje me ligjin. Edhe në Shqipëri po ashtu. Nuk më është hapur ndonjëherë ndonjë çështje penalë për 25 vjet. Të gjitha këto, edhe ambasadat i kanë prej xhelozisë. Një pjesë i ka çuar Berisha, një pjesë Blushi, një pjesë vetë Rama në 2004-2005 kur kam kandiduar. Vazhdojnë këta ministrat, Bushati. Para se të plasë kjo kam informacion që i ka çuar edhe Meta për t’i paraprirë duke më akuzuar mua se po i bëj presion qeverisë.
Sokol Balla: Në fakt Berisha, ose më saktë gazeta e tij, vetëm pak kohë më parë, në kohën e aksionit të policisë në Dukagjin, la të kuptohej se ju kishit fshehur në makinën tuaj trafikantë duke sabotuar operacionin.
Deputeti Doshi: S’është e vërtetë! S’ka qenë makina ime.
Sokol Balla: Makina e dikujt tjetër?
Deputeti Doshi: Atë ta gjejë policia, unë nuk e di.
Sokol Balla: T’i rikthehemi pak dëshmisë publike që bëri Ministri i Brendshëm lidhur me ngjarjen e fundit. Ministri nuk mohoi që ju keni shkuar dhe keni kërkuar që ta takoni dhe më pas edhe me personin e përmendur, Durim Bamin si vrasës i penduar i kësaj ngjarjeje. Megjithatë Ministri thotë se ka të faktuara hetimet që policia ka bërë lidhur me këto akuza, pavarësisht se as ju dhe as zoti Bami nuk keni pranuar që të bëni një denoncim në polici, prokurori, as atë të dëshmitarit të mbrojtur të zotit Bami. Cila është e vërteta sipas jush? Ju kujtoj diçka zoti Doshi, nga dëshmia e Ministrit të Brendshëm, nga fakti që ai kundërshton 100 përqind ato që ju keni dëshmuar në Facebook, me gazetarët apo edhe këtë mbrëmje, ju nesër rrezikoni të hetoni për dëshmi të rreme, pengim të drejtësisë dhe mund të rrezikoni edhe burgun.
Deputeti Doshi: Unë kam penguar drejtësinë për të hetuar?!
Sokol Balla: Atëherë pse nuk bëtë denoncimin në policia apo në prokurori, pse sipas Ministrit të Brendshëm ju nuk pranuat që zoti Bami të merrte statusin e dëshmitarit të mbrojtur?
Deputeti Doshi: Unë nuk bëra dëshmi sepse fillimisht duhet të hapte çështjen penale policia. Në një artikull në gazete nisin hetimet, edhe këtu. Unë i kam dhënë informacion të plotë edhe Prokurorit të Përgjithshëm, edhe Ministrit të Brendshëm, edhe kryeprokurorit të Krimeve të Rënda. Pra duke patur personin përballë që ua shpjegon komplet ngjarjen, nuk e di se çfarë dëshironin më tepër?!
Sokol Balla: Ta dorëzonit si padi në policia apo në Prokurori.
Deputeti Doshi: Por asnjëri nuk tha hajde nesër bëj kallëzim.
Sokol Balla: Ministri i Brendshëm pretendon të kundërtën…
Deputeti Doshi: Jo, mua jo! Për Durimin i ka thënë hajde bashkëpuno. Por mua nuk më ka thënë ndonjëherë hajde bëj kallëzim.
Sokol Balla: Në rrëfimin e tij përballë jush, Durim Bami, kur ju i thoni që ai duhet të marrë mbrojtje, duket që ai nuk e kundërshton. Atëherë pse kjo nuk ndodhi, sepse sipas Ministrit të Brendshëm, zoti Bami ka refuzuar?
Deputeti Doshi: Bami kishte dhënë shpjegime që i kam blerë edhe makinë, po është e vërtetë i kam blerë një makinë të blinduar. Kam qenë i shqetësuar shumë për jetën e tij, edhe sot që është në duart ë policisë.
Sokol Balla: Unë kam informacione jozyrtare nga prokuroria e rrethit se Durim Bami, personi që duhet t’ju kishte ekzekutuar ju ka punuar pranë jush dhe zotit Frroku si shofer, është e vërtetë?
Deputeti Tom Doshi: Unë thashë që e kam njohur në fund të gushtit. S’ka lidhje me mua, ta mbaj shofer.
 Sokol Balla: Zoti Frroku?
Deputeti Doshi: Jo s’e kam parë asnjëherë. Hera e parë që e kam parë ka qenë kur kam kërkuar ta takoj.
Sokol Balla: T’i referohemi qoftë dëshmisë së zotit Bami, qoftë të ministri Tahiri, lidhur me natën e atentatit të dështuar ndaj jush përballë Dy Kullave, pranë Gjykatës Kushtetuese, çfarë date është ajo?
Deputeti Doshi: Nuk mund ta përcaktoj…
Sokol Balla: Bami thotë që është 21 qershori i vitit 2014.
 Deputeti Doshi: Atë mund ta përcaktojë ai, a në mes a në fund të qershorit. Sipas tij rreth datës 20.
Sokol Balla: Ministri i Brendshë thotë që duke marrë parasysh dëshminë që ai ka marrë nga Bami, që nga një bar aty kanë marrë kamerat e sigurisë shumë përpara dhe shumë më pas dhe në asnjë prej tyre nuk rezulton Durim Bami dhe këto janë arkivuar në dosjen hetimore , nuk ka asnjë motor picash, i vjedhur në Paskuqan sipas Durim Bamit, dhe ku ishte futur tritoli.
Deputeti Doshi: Mua s’më ka dhënë ndonjë informacion që është bërë kjo punë. Nëse e ka bërë dje dhe sot, është puna e tij, por të paktën të jetë i sinqertë.
Sokol Balla: Ai thotë që ka filluar për shkak se ju keni refuzuar të bëni denoncim hetimor.
Deputeti Doshi: Unë i kam dhënë informacion Ministrit të Brendshëm që njeriu që vjen në emër të Ilir Metës është Toni. Toni rri në Gjermani, në Hanover. I kam thënë kërkoju autoriteteve gjermane që ta sjellin në Shqipëri ku Durim Bami është gati t’i dalë përballë, t’i thotë po ti ke ardh. Djali i xhaxhait të tij nëpër Tiranë ka qenë, ky që më ka ndjekur mua, asnjëherë s’mori mundimin që t’i shoqërojë për këtë çështje.
Sokol Balla: Në fakt Ministri i Brendshëm thotë që janë shoqëruar këta persona, përfshirë edhe baxhanakun, edhe djalin e xhaxhait dhe asnjëherë nuk ka ekzistuar qoftë edhe një fakt që të lidhë dëshmitë e tyre me këtë akuzë.
Deputeti Doshi: Unë ja kam thënë Tahirit që kam pasur një takim me të. I thashë që ty të vunë një tritol në majë të kondicionerit dhe arrestove 50 vetë, mua më vunë tritol në makinë dhe nuk arrestove asnjë. I thashë që do ta bëj publike sepse edhe ato që ka dhënë Durimi i di që nuk i ke regjistruar. Jo më tha i kam regjistruar.
Sokol Balla: Ju keni qenë përfshirë në çështje dhe ndoshta nuk ka qenë ligjërisht e mundur që të informoheni për këtë.
Deputeti Doshi: Ligjërisht…personi që do më ekzekutonte, por unë jam deputet, por sërish edhe qytetar i Shqipërisë policia dhe prokuroria ka të drejtë ta marrë në mbrojtje dhe të hetojë sidomos kur bëhet fjalë për eleminim fizik. Asnjëherë Saimir Tahiri apo prokurori nuk më ka thirrur për këtë çështje.
Sokol Balla: Një nga detajet e bisedës tuaj me Durim Bamin është fakti se ju aty i referoheni në të shkuar, takimit me prokurorin e Republikës për këtë çështje?
Deputeti Doshi: Me prokurorin e Republikës kemi qenë për drekë. Bisedat që bëhen gjatë drekës, e kam konsideruar mik dhe kam thënë që do ta votoj haptas. Por nuk pati nevojë sepse ishin vota të mjaftueshme dhe vota ime i prishte punë, edhe dalja ime publike.
Sokol Balla: Kishit ndonjë ndërmjetësim nga krahu tjetër për ta votuar?
Deputeti Doshi: Jo. Biles krahu tjetër u bë xheloz që unë dola në mënyrë publike, se thanë mos paska lidhje me Tomën.
 Sokol Balla: Shkojmë tek dreka apo darka…
Deputeti Doshi: Në fund i thashë që kam një shqetësim persona…
Sokol Balla: Për kur bëhet fjalë?
 Deputeti Doshi: Në shtator. I thashë që kam informacion që prej vetë personit që ka marrë përsipër eleminimin tim që një lokal në bllok, emrin Viva, pronari i saj ka dhënë një porosi në emër të Ilir Metës, por me thënë të drejtën nuk e besoj. Në atë lokal rri edhe prokurori jot, i thashë, Eugeni. I thashë që Eugeni rri ditë dhe natë aty. Është Toni, Ylli, sipas dhënieve të Durimit. Vinte Agron Kuliçaj, dhe kunati i Berishës që është baxhanak me Yllin. Në fillim normal që do kishte dyshime. Në atë kohë më dukej e çuditshme, dhe mendoja që po më vjen nga krahu tjetër.
Sokol Balla: A është e vërtetë që këto ja keni thënë edhe zotit Meta në zyrë që dyshoni që Sali Berisha përmes kunatit të tij po sponsorizon vrasjen tuaj?
Deputeti Doshi: Mbarojmë njëherë me prokurorin. Më tha më lër 4-5 ditë kohë. Faktikisht ditën e premte më kërkoi një takim Durim Bami dhe më thotë ka ardhur Toni dhe më ka thënë që Toma e ka marrë vesh që duam ta vrasim dhe më thotë që ne rrezikojmë të gjithë, morëm fund po doli. Kishte thënë që duhet ta vrasim se s’bën, brenda 24 orëve. Durimit i kishin thënë që të çonte vëllanë ta vrasë në lokal ditën se nuk bën as burg se kemi mbrapa Ilirin. I vetmi person që unë i thashë ishte kryeprokurori.
Sokol Balla: Zoti Doshi jeni i ndërgjegjshëm për çka po thoni? Pra ju po thoni që ka pasur një komplot shtetëror mes kryeprokurorit dhe kryetarit të Kuvendit për ekzekutimin tuaj?
Deputeti Doshi: Këtë nuk mund të them, lidhjen e prokurorit për ekzekutimin tim. Për prokurorin them që, jam i bindur që këtë ja ka thënë Metës, se kam informacion që Meta e ka thërritur në Lalz një ditë të dielë, dhe në bindjen time ai ja ka thënë. Ma ka thënë edhe Meta më pas, e dinte që unë nuk dyshoj tek Meta. Por kur nisi parlamenti, duke pas atë miqësi që kishim përpara, u bëmë dy seanca dhe me Ilirin nuk komunikuam më. Bisedova me një shok timin që më thotë a t’i them kështu- kështu është situata. Isha në Shëngjin për një darkë me Blendi Klosin dhe më mori ky shoku për të folur me Metën. Meta më thotë çfarë janë këto muhabete?! Mirë i thashë, hajd pijmë një kafe nesër. E mora në telefon ditën tjetër, shkuam te Sheratoni dhe ja shpjegova, i thashë Toni në emrin tënd ka shkuar ka bërë porosinë për të më vrarë mua dhe Mhill Fufin. Unë i thashë që nuk e besoj, është absurde, të quaj mik ty. Thirri edhe Monikën. Më tha po lajmëroj ambasadat. Pyeti Monikën dhe i tha ti e njeh Tonin? Po i tha Monika, Toni i Kombinatit. A e di, i tha, ku e ka lokalin? Po, i tha, afër shtëpisë tonë. Më tha mua po shkoj të takoj pak Ramën. I çova mesazh Ramës ku e njoftova që i thashë Ilirit që t’i s’ke dijeni. Shkoi Meta te Rama dhe Rama luajti rolin se s’dinte gjë. U kthye prap Iliri. Kemi ndenjur rreth 4 orë bashkë. E kishte një siklet. E lamë në darkë për t’u takuar në Durrës, ku vjen me Ramën me Saimirin. Duke qenë bashkë i thashë që nuk dyshoj tek ti, duhet të jenë ata tjerët i thashë. Kushedi ka dash Berisha me krijuar destabilitet. Ky u qetësua. Këtë ja thashë edhe në zyrë, por këtu nuk ka lidhje as kunati i Berishës dhe asnjë prej krahut kundërshtar. Kisha dashur të ishin ata, që të mos ndodhte tek krahu im politik.
 Sokol Balla: Ka diçka, kemi dy dëshmi, atë që ju ka dhënë ju dhe atë që i ka dhënë policisë dhe prokurorisë të mërkurën. Fakt është që Rilindja Demkratike ju ka kthyer në një hero duke ju mbrojtur dhe ju të enjten e kaluar keni dhënë edhe një shoë të vogël duke takuar publikisht Sali Berishën dhe gjithashtu flitet se një natë më parë jeni takuar privatisht me të, është e vërtetë?
Deputeti Doshi: Jo s’është e vërtetë. Berisha doli në foltore ku tha që mua kanë dashur të më vrasin. Tha që ma kanë mbyllur gojën, ta ka mbyllur Shullazi. Unë nuk e njoh se kush është Shullazi, e kam ndjerë vetëm në media. Por nuk më ndodh që dikush të më marrë në telefon dhe të më bëjë presion. Pas kësaj i shkova Berishës tek vendi ku rrinte në parlament dhe i thashë, ti doktor e di që nuk është Shullazi. E di, e di më tha.
Sokol Balla: Po nga e dinte Berisha? Ja kishit thënë ju? Po ku e takova unë që t’ja them. Berisha e ka marrë vesh se ka informacion më shumë se sa Rama se çfarë bëjnë ministrat. I thashë, dëgjo s’ka ardhur koha akoma për të folur, se ti e di që unë nuk kam frikë. Kur të vijë koha kur të flas, mos e merr në mbrojtje atë person se e ke marrë njëherë. Jo më tha nuk do e marr. Kjo histori ka një 3 javë dhe kisha paralajmëruar që një ditë do të plasë.
Sokol Balla: Ajo lëvizja e dorës, që i drejtoheshit Kryeministrit dhe ministrave, në një vend demokratik…
Deputeti Doshi: Lëvizja e dorës ishte që unë do t’i nxjerr të gjitha. Nuk ishte ashtu sic e kanë marrë. Nuk ishte punë presioni, pavarësisht se ai u mundua…i thashë mqs po sillesh kështu edhe unë i thashë nuk është puna se atë ditë u nxitova kur thashë që do t’i hap luftë…
Sokol Balla: Faktikisht i keni hapur luftë, jo vetëm atij, por mazhorancës dhe kontributi më i madh që po i bëni është për opozitën dhe vecanërisht Sali Berishës.
Deputeti Doshi: Këtë e kam bërë për jetën time. Kam 6 muaj që pres dhe kam menduar që do kem mbështetjen e Edi Ramës. Në fillim u tregua i gatshëm, por pasi i kam thënë Ilir Metës që je ti personi, Rama nisi u tërhoq dhe mbajti krahun e Metës. Më 11 nëntor është takimi i fundit që kam bërë unë me Ramën, katër muaj që nuk kam komunikuar. I kam thënë nuk dua të rrëzoj qeverinë, por nuk dua që parlamenti të drejtohet nga një njeri që ka dhënë urdhër të vrasë dy deputetë.
Sokol Balla: Cili mendoni që është guri, lidhja, prova që fakton që vërteton që sipas jush Ilir Meta është urdhëruesi i këtyre vrasjeve, pasi deri më tani mbështetemi tek video e Durim Bamit, që në dy dëshmi deklaron dy gjëra të ndryshme. Madje ju akuzon që ju e keni paguajtur për të luajtur një rol.
Deputeti Doshi: E vërteta është ajo që pe në video. Durimi nuk është i vetëm. Ka disa bashkëpunëtorë. Është Toni, është djali i xhaxhait Rezi…
Sokol Balla: Të gjithë të shoqëruar në polici sipas Saimir Tahirit dhe nuk ka asnjë indicie që ata kanë qenë të përfshirë apo të paguar nga Ilir Meta apo Sali Berisha për ekzekutimin tuaj dhe zotit Fufi.
Deputeti Doshi: Kush do ja thotë? Rezi apo Toni?! Një grup kur kapet nuk lëshohet për 3 orë, merren në pyetje, bëhen ballafaqime, merren informacione. Qëllimi i këtyre ka qenë sepse ishte emri i Ilirit, sepse po të ishte emri i Agronit, i kunatit të Berishës do të ishte zbardhur, do ishte bërë publike. Por duke qenë Ilir, as Saimiri nuk mund të vepronte i vetëm.
Sokol Balla: Në fakt e shkuara thotë të kundërtën. Ju çfarë nuk keni deklaruar kundër Tahirit…
Deputeti Doshi: Që sa është marrë vesh kjo çështje më ka ndenjur i gatshëm, por është tërhequr duke më thënë që i kishte deklaruar Kryeministri që s’dua ta ndjej më atë çështje.
Sokol Balla: Gënjeni ju, apo gënjen Saimir Tahiri për këtë çështje?
Deputeti Doshi: Unë besoj në Zot, dhe mashtrimin dhe gënjeshtrën nuk e kam praktikuar.
 Sokol Balla: Si shpjegohet që Durim Bami ndryshe ka folur me ju dhe ndryshe me grupin hetimor?
 Deputeti Doshi: Durim Bamin, pas atentatit që i bënë para një jave. E takova dhe më tha që mënyra se si ishte vënë eksplozivi tregonte një dorë profesioniste.
 Sokol Balla: Një dorë profesioniste do ta kishte ekzekutuar aktin.
Deputeti Doshi: Nuk hipi në makinë. I thashë që a je i bindur që është e njëjta dorë, po më tha. Ai ishte i vetmi dëshmitar në këtë çështje dhe donin të zhduknin. I thashë që të bashkëpunojë me policinë. Më tha më lër edhe disa ditë. E kishte ndarë mendjen për të bashkëpunuar. Faktikisht në këtë rast u nguta unë që e bëra publike përpara. Ai do dëshmonte në polici, por prap i bëj thirrje Prokurorit e Përgjithshëm që nëse ka dëshirë për të zbardhur çështjen, Durim Bamin duhet ta marrë në mbrojtje si dëshmitar dhe jo si vrasës. Ai nuk ka bërë atentat, aq më tepër që më ka informuar mua, personi që isha etiketuar. Të marrë në mbrojtje edhe 2-3 veta të tjerë që të zbardhet e vërteta. Durimi thotë që motorin e ka vjedhur në Paskuqan dhe nuk ka qenë vetë. Eksplozivin e ka montuar te servisi i Tonit, eksplozivin e kishte sjellë një djalë i vogël. Interesi im është zbardhja e kësaj çështjeje. Nuk më intereson, përveç Tonit, këta djem i detyrohem gjithë jetën, sidomos Durit.
Sokol Balla: Pavarësisht dëshmisë së tij në prokurori?
 Deputeti Doshi: Dëshminë ai e ka bërë sot në një terror që ka pas. Nuk është e lehtë të akuzosh Ilir Metën sot, jam i vetmi në Shqipëri, por jo se i shpifëm. Njerëzit kanë frikë. Më ka falur Zoti që nuk e kam njohur frikën kurrë dhe jam më i fortë kur mendoj që unë edhe vdekjen do ta kisha tragjike me eksploziv. Nuk më bëjnë përshtypje deklaratat e Ramës, Metës dhe Tahirit. E kam bërë këtë për ta ditur gjithë shqiptarët se kush drejton parlamentin. Unë në 25 vjet nuk kam shkeljen më të vogël.
Sokol Balla: Flisni me detaje për njerëz të përfshirë direkt apo indiriek në këtë tentativë vrasjeje me porosi ndaj jush. Përmendet shpesh emrin e Fatjon Skënderajt, apo Tonit. Në fakt në të shkuarën këtij personi i është bërë një atentat, pa pasoja. Në dëshminë e tij, ai flet për Durim Bamin, se si ka shkuar atje me disa personazhe të tjera, por informacione të marra në mënyrë operative nga agjentë kriminalë dhe nga burime të prokurorisë më thonë se prapa atentatit të dështuar ndaj Elton Skënderajt keni gisht ose ju, ose njerëz të lidhur me ju?
Deputeti Doshi: Mua nuk më intereson që askush të vritet, aq më tepër Toni që është dëshmitari kyç i çështjes. Palës porositëse i intereson ta eleminojë. Prokuroria ta zbardhë, nëse do, nëse nuk do i them Ilir Metës që armik tjetër në Shqipëri nuk kam, përveç teje.

Rrëfimi i Ismail Kadares: Ja e vërteta e letrës së Dhora Lekës .Të hapen dosjet !

April 29, 2014 by dgreca

Eksluzivisht në “Debati në Channel One” të gazetarit Roland Qafoku, Kadare komenton dhe letrën e kompozitores Dhora Leka . Shkrimtari kërkon hapjen e dosjeve./
Shkrimtari i madh Ismail Kadare rrëfen se ai është ndjerë i befasuar kur ka lexuar letrën e Dhora Lekës për Enver Hoxhën. Gjatë një interviste për gazetarin Roland Qafoku në emisionin “Debati në Channel One”, ai thotë se tragjike është moshapja e dosjeve të bashkëpunëtorëve të Sigurimit, jo e kundërta.
Përshëndetje zoti Kadare! Në median e shkruar ditët e fundit është botuar një letër që kompozitorja Dhora Leka i ka dërguar diktatorit Enver Hoxha në vitin 1967, në të cilin shprehet se ka bashkëpunuar me Sigurimin e Shtetit dhe synonte që t’iu fuste ju në kurth. Ju si e keni pritur botimin e kësaj letre unikale, që nuk ka ndodhur ndonjëherë në Shqipëri, ndoshta edhe në tërë Evropën ish-komuniste?
Është e vërtetë që është rast i rrallë, mesa e njoh unë jetën e shkrimtarëve, kolegëve të mi në shtete të ndryshme komuniste. Ka pasur kurthe të vazhdueshme, por që të ekzistojë një letër e tillë ose e ngjashme, sigurisht që kanë ekzistuar, por një rrëfim i tillë ndaj shefit komunist të një vendi, unë nuk di të ketë ndodhur. Ose të paktën nuk është botuar, nuk është bërë e njohur. Ngjarjen e kam ditur gjithmonë, ka ndodhur gjysmë shekulli më parë, por letrën nuk e kam ditur as që ekzistonte pale të kem ditur përmbajtjen e saj.
Si u ndjetë në momentin që e lexuat të gjithë letrën?
Jam befasuar jashtëzakonisht. Nga vetë letra, përmbajtja e saj dhe nga stili, toni i saj, një lloj ekstaze e aktit të denoncimit.
Ajo që mua më ka bërë përshtypje zoti Kadare, ndoshta edhe që i përkas një brezi tjetër, ishte vetofrimi që kompozitorja Dhora Leka bënte për të bashkëpunuar me organet e Sigurimit. Madje, duke bërë edhe vërejtje, duke treguar edhe detaje të asaj që ajo e quante komplot që ajo e kishte në mëndje dhe që Sigurimi e kishte në plan si ide. Çfarë ishte ky? Ishte një rast sporadik apo kështu funksiononte sistemi dhe sidomos ndaj shkrimtarëve dhe konkretisht ndaj jush?
Ishte sistemi natyrisht. Nuk ka gjë sporadike, nuk ka gjë të pazakonshme, është në logjikën e mbrapshtë të gjërave të një diktature. Zakonisht në një diktaturë shkrimtarët e njohur, filozofët e njohur, artistët e njohur janë në përgjim. Kur ka diktaturë në një vend, ka përgjim njerëzish të shquar qofshin këta të sferave politike, artistike, filozofike. Kështu që nuk ka ndonjë gjë të jashtëzakonshme. I jashtëzakonshëm është tregimi me pasion i këtij aksioni, sesi është e mundur që njeriu që e ka bërë këtë përpjekje për të futur në kurth një njeri tjetër, një koleg të saj artist, nuk ka kurrfarë pendimi, madje ka një lloj krenarie. Kjo tregon se këtu ka dy anë, njëra anë që përgatit kurthin, i kërkon denoncuesit ta ngrejë kurthin, pastaj ai që e merr këtë rezultat për ta shfrytëzuar. Këtu ka ndodhur një gjë pak e çuditshme. Ka një mister, që jo gjithçka kuptohet e qartë. Njeriu që e ka marrë këtë, udhëheqësi i vendit, diktatori, shefi si ta quajmë, ka ditur diçka apo s’ka ditur asgjë. Personazhi nuk është gjallë që të japë sqarime. Ndoshta ka dokumente të tjera të fshehura me shumë kujdes.
Por edhe mund të jenë zhdukur?
Edhe mund të jenë zhdukur, padyshim. Ato që janë më “komprometuese”. Ndoshta çdo sistem zgjedh dokumentet që duhet t’i zhdukë. Ato që mund t’i ruaje një farë kohe, ato që i djeg përgjithmonë pa mëshirë sepse turpi është kaq i madh saqë është i padurueshëm edhe kohë më vonë sikur të zbulohen.
Zoti Kadare ishte moment që ju ishit në Berat. Ky ishte shfrytëzimi i rastit që zonja Dhora Leka të bënte atë bashkëpunimin me Sigurimin e Shtetit. A patët ndonjë moment me të vërtetë të vështirë, që ju e kuptuat që Shërbimi Sekret ju survejonte?
Jo, kur erdhën këto letra…. Historia është shumë e ndërlikuar, nuk është kaq e thjeshtë. Ka pasur dy lloj letrash. Letra pasionante, romantike, erotike në fillim e më pas letra kërcënuese. Sigurisht nga letrat e para nuk ishte ndonjë dramë për një shkrimtar të marrë letra nga një vajze, e cila mund të ketë një ngarkesë erotike, por të përmbajtur. Letrat ishin shumë korrekte, shumë të përmbajtura, pa asgjë të tepruar. Është normale. Shkrimtarëve u qëllon të marrin letra të tilla, nuk të bën ndonjë përshtypje. Letrat e tjera janë të pazakonshme krejtësisht, sepse ato janë letra që të vënë ty në pozitën e një komplotisti. Ajo shkruante “Pse ti nuk vepron bashkë me ne, besnikët e Moskës, për të përmbysur regjimin?”. Është e habitshme, ku e gjeti ajo. Nuk e njihja këtë grua, e kisha parë vetëm në rrugë.
Ju e diskutuat me njeri këtë?
Po, e kam diskutuar me shokët e mi. Me disa, jo me një. Kjo mesa duket e bëri që të dështonte ky aksion, sepse e humbi fshehtësinë. Këto letra nuk mundej më të mi kapte dikush mua, në një bastisje, e të më thonte pse s’i ke treguar. I bëra bisedë me shokët e mi, kisha shumë shokë atëherë në Berat, inxhinierë kryesisht, ndonjë shkrimtar. Edhe kjo prishje e sekretit dogji rezultatin e tyre.
Pas vitit ’90 zonja Leka mori njëfarë vlerësimi ose rivlerësimi. Si e vlerësoni ju figurën e saj? Kur edhe produktet e saj muzikore u vlerësuan, madje edhe një shkollë në Tiranë mori emrin Dhora Leka. Si i komentoni?
Unë nuk kam dëshirë të merrem më një bisedë të tillë, të them të drejtën. Ajo s’është më në jetë. Ajo e ka marrë mbi ndërgjegjen e saj këtë që ka ndodhur, ndoshta ka lënë shpjegime në një ditar të sajin, në një letërkëmbim me dikë të afërt. Por unë e kam shprehur mendimin dhe i përmbahem këtij mendimi. Që ajo ka qenë një grua që ka vuajtur vërtetë, për fat të keq vuajtja e çoi në një humbje drejtpeshimi mendor, moral, të logjikës. Në radhë të parë është një letër e pikëllueshme. Ka pasur një arsye të fshehtë, arsyeja e parë që të shkon ndërmend është që ka dashur të shpëtojë vetë ajo nga një survejim i keq i shtetit. Paska gjetur një mënyrë që me një shërbim të tillë të rregullojë bio-grafinë e saj, të cilën në fakt as nuk e rregulloi, as nuk e përkeqësoi. Pak a shumë u duk sikur shteti do ta shqyente 400 copash që doli ky sekret, që ajo tha ato fjalët e famshme në mbledhje, që nuk e kam bërë me kokën time. U mat t’i thoshte dhe nuk e lanë të fliste. Ajo do të tregonte mesa duket, e zemëruar, me një zemërim që më ka habitur dhe i ka habitur të gjithë, e patrembur. Me kuptimin që unë i shërbeva Partisë, i shërbeva Sigurimit, siç kërkohej prej meje dhe unë kërkoj të respektohem. Kjo ka qenë çudia, befasimi i kësaj ngjarje.
Zoti Kadare, në të vetmin rast mes shkrimtarësh që kemi një pendesë është ajo e shkrimtarit Fatos Kongoli, i cili ka shkruajtur një roman, ku shpreh pendesën që ka bërë një dëshmi në gjykatë për një kolegun e tij, i cili ishte dënuar. Ky është rasti i parë dhe i vetëm që një shkrimtar e bën këtë gjë. Përse nuk kemi raste të tjera, zoti Kadare, që të kenë atë pendesën e madhe?
Varet. Pendesa pritet nga një njeri që ka diçka për t’u penduar. Mund të jetë një kërkesë e përgjithshme. Secili përgjigjet përpara ndërgjegjes së vet.
Si e vlerësoni ju, rastin e Fatos Kongolit?
Ishte një rast i kuptueshëm për një njeri që e vret ndërgjegjja për diçka, është normale.
Më bëri përshtypje kur po përgatisja intervistën, që keni shpëtuar nga burgu një të ri me emrin Maks. Jam befasuar nga ajo që ju keni bërë, nga ajo shpirtgjerësi. Ai ishte i arrestuar, por mund ta dënonin edhe me pushkatim, dhe ju e keni shpëtuar, duke i bërë atë relacionin hetuesit që, nuk ka lidhje që kjo poezi të jetë bërë kundër pushtetit dhe kundër regjimit të asaj kohe. Pse, z.Kadare e keni fshehur këtë anë, që ju me ato ekspertiza keni ndihmuar?
Ky është rasti i vetëm që ka ndodhur. Nuk më ka ndodhur rast tjetër. Mua s’më drejtoheshin për ekspertizë. Por ka qenë një rast unik. Një hetues i cili gjithashtu ishte në dilemë, dhe mbante në pranga dikë në burg, i bëri thirrje ndërgjegjes sime si profesionist.
“Z. Kadare, kam një poet të mbyllur në qeli. A mund t’ju tregoj ju lutem një vjershë të tij, vetëm kaq”. Dhe më la të kuptoja që nuk i mbushej mendja se ishte fajtor. Nuk mund t’ia refuzoja, sepse kjo nuk është ekspertizë. Përkundrazi, kapa nuancën që, e mundon diçka këtë hetues. Nuk i mbushej mendja. Nuk e tha haptas, por mesa kuptova unë. Me shumë sjellje, shumë mirësjellje. E pashë që ishte tmerruar.
Unë nuk kam dashur t’i bëj reklamë një gjëje që është normale për një shkrimtar, n.q.s. ti ke në dorë të shpëtosh një njeri, n.q.s. të vjen dikush dhe të thotë, ‘dëgjo se i kemi kapur në dorë një vjershë këtij armikut’. Ai më tha se si mendonte zyra e tij. I thashë që, ‘këtu nuk ka asgjë armiqësore’. E bëra pa mëdyshjen më të vogël. Kjo ekziston, gjendet, dhe dokumentet janë. Hetuesi më duket se jeton. Nuk e kam bërë bisedë, për të mos u dukur si një sjellje e pazakonshme. Nuk ishte as heroizëm, ishte një sjellje që nuk pësoi asgjë nga kjo. Krejt normale si sjellje.
Zoti Kadare, ju e bëtë këtë gjest. Por nga ana tjetër, edhe Sigurimi i Shtetit ju ka survejuar nga format më të ndryshme. A keni ndonjë moment kulmor që me të vërtetë ju e keni vuajtur më shumë sesa denoncimi apo synimi për kurth që donte të bënte Sigurimi i Shtetit me Dhora Lekën?
Jo. Këtë gjë e dija, e merrja me mend, dhe prapë më dukej normale për një shtet si yni. Unë kisha studiuar në Moskë, në kryevendin e përgjimeve të gjithë shkrimtarët e shquar ishin të përgjuar. Dhe ishte krejtësisht normale. Për të mos thënë që, ndonjë shkrimtar që ishte i papërgjuar fare, dukej si i pavlerësuar. Nuk kishte pse të të shqetësonte kjo gjë. Ne ishin mësuar të gjithë.
Domethënë, shkalla e përgjimit lidhej me shkallën e nivelit të shkrimtarëve?
Jo gjithmonë. Por shkrimtari është shumë i lehtë të përgjohet. Ka raste kur edhe në Perëndim janë përgjuar ndonjëherë shkrimtarët. Kaq e lehtë është për një shtet, për një polici, për një shërbim sekret të përgjojë një shkrimtar! Është si një sport zbavitës.
Zoti Kadare, sa herë diskutohet një denoncim, një debat i tillë, bëhet pyetja e famshme që, “pse nuk hapen dosjet?”. Më ka bërë përshtypje që në 1994-ën është përmendur fraza që, “në qoftë se hapen dosjet e Sigurimit në Shqipëri, Shqipëria ka për të kaluar një tragjedi kombëtare”. Si e komentoni ju?
Kjo është një alibi. Një farë përpjekjeje për të përligjur moshapjen e arkivave të fshehta. Unë e kam pasur mendimin të prerë gjithmonë. Madje kam bërë shumë armiq me këtë. Një pjesë e njerëzve që më sulmojnë, s’mund të thonë që ‘ne po të sulmojnë që të hapen dosjet’. Por është shumë e lehtë të akuzosh një shkrimtar, nga drejtimet më të ndryshme. Pra mendimi im ka qenë i prerë, që duhen hapur dosjet, duhen hapur arkivat e fshehta. Duhet që çdo vend kur kapërcen, kalon nga një diktaturë, gjëja e parë që bën shqyrton pjesën e keqe të ndërgjegjes së vet. Pa këtë nuk ka asnjë emancipim. Ose duket sikur ka ecje përpara, por në fakt ka ngecje në vend.
Ky është momenti që Kasem Trebeshina ka thënë për momentin e zonja Lekës, se ‘nuk është faji i saj, po i Ismail Kadaresë’.
Nuk kam asnjë koment. Për mua dhe për asnjë njeri normal, Kasem Trebeshina nuk duhet të jetë një referencë morale. Ka një biografi shumë të rënduar nga kjo anë.
Në ç’kuptim?
Ka shërbyer vetë. Ka qenë oficer i Sigurimit i Ministrisë së Mbrojtjes, që quhej në atë kohë Ministri e Brendshme. S’kam dëshirë të flas për të.
Përse një pjesë e shkrimtarëve, edhe pse kanë këtë njollën që ju thatë, vazhdojnë pas vitit 1990 të nderohen edhe me çmime, edhe me rritjen e vlerës publike; a është kjo e moralshme, z.Kadare?
Kurrsesi. Sigurisht, nuk është e moralshme për asnjë moral njerëzor, në asnjë rend, në asnjë kohë, në asnjë sistem shoqëror. Këto nje-rëz, në heshtje duhet të vuajnë ato që kanë bërë, sa kanë bërë, pa bujë. Ky është ndëshkimi më i madh për ta. Të vuash në heshtje dhe pa bujë, atë që ti gjen të papastër në ndërgjegjen tënde. Që të bëhen nderime kur shteti e di çfarë janë, nuk është normale. Është të kapërcehet, të bëhet një mbrapshti morale e pakapërcyeshme. S’ka pse t’iu bëhen nderime. S’po them a duhen ndëshkuar më vonë apo jo. Ky është një ndëshkim moral, secili e vuan në mënyrë private. Por të nderosh një denoncues, një njeri që ka marrë në qafë njerëzit, është akti më i keq i njerëzit. Të nderosh Judën, i cili është personazhi më i zi i referencës morale botërore të njerëzimit, njeriu më i afërt i Krishtit, i cili e tradhtoi atë. Prandaj paradigma e Judës, e njerëzve të afërt që rrinin disa herë rrotull shkrimtarëve për t’i përgjuar, është e pafalshme. Akti i tyre është i pafalshëm. Për fat të keq, tek ne falen. Po të kthehem tek ajo që thatë ju, që nëse hapen dosjet, Shqipëria ka për të kaluar një tragjedi kombëtare. Nuk ka një tragjedi kombëtare nga një pastrim i ndërgjegjes. Tërë vendet e botës e kanë kryer këtë proces të detyrueshëm, i cili është i dhimbshëm. Por mund të them se ata nuk kanë pësuar një tragjedi, asnjëri prej tyre. E filloi Gjermania, Çekia, Polonia, me shumë vështirësi Rusia. Askund nuk mund të thuhet se ka ndodhur ndonjë tragjedi. Përkundrazi, tragjedia ndodh kur nuk hapen. Jemi ne që jemi ndërkaq në tragjedi. Në mbyllje të kësaj të fshehte.