rrugetimi – Dielli

Rrugëtimi i marrëdhënieve politike mes dy shteteve shqiptare, në 10 vite

February 11, 2018 by dgreca

Shkruan:Leonora Laçi, Shkodër/

Duke qenë se më datë 17 shkurt 2018 Kosova shënon 10-vjetorin e pavarësisë së shumë dëshiruar (2008-2018), preferova të gjejë këtë mënyrë festimi dhe urimi duke paraqitur në një shkrim të vetëm rrjedhën e marrëdhënieve politike mes dy vendeve.Ne këtë 10 vite shqiptarët e dy shteteve janë afruar me njëri-tjetrin gjithnjë e më shumë dhe një meritë të veçantë ka dhe “Rruga e Kombit” e cila është përuruar më 25 qershor 2009, ndërsa më 12 nëntor 2011 është përuruar segmenti vazhdim i “Rrugës së Kombit” e quajtur rruga “Ibrahim Rugova”.

Ky afrim do ishte vetëm fillimi pasi do të thellohet me përpjekjet e dy qeverive të të dy shteteve për dialog për të folur në të njëjtën gjuhë politike në arenën ndërkombëtare, mbështetje reciproke në ekonomi, arsim, art e kulturë, marrëdhëniet dy paleshe në aspektin politik dhe lobimet të cilat kanë qenë të ndjeshme, por, mund të bëhet më tepër se aq.

Që nga shpallja e pavarësisë së Kosovës në vitin 2008, diplomacia shqiptare ka qenë shumë aktive në sigurimin e njohjeve ndërkombëtare për shtetin e ri. Diplomatët dhe zyrtarët e lartë të Shqipërisë gjatë vizitave të tyre zyrtare në pjesë të ndryshme të botës në shumë raste kanë lobuar për njohjen ndërkombëtare të Kosovës.

Ndonëse kanë ndryshuar qeveritë e dy vendeve ndër vite, po paraqesim një tablo të marrëveshjeve të arritura në takimet zyrtare të qeverive shqiptare të cilat morën udhë që në vitin 2012. Megjithatë u folë më herët, për një projekt të një Abetare-je të përbashkët që do të përdoret në të gjitha trevat shqipfolëse. Madje thuhet që është arritur një marrëveshje midis institucioneve arsimore në Tiranë, Prishtinë e Shkup për kooperimin që do të shtrihet dhe për tekstet e lëndëve të tjera nga sistemi shkollor fillor, por nuk arrita ta gjej të dokumentuar.

Janë për tu theksuar dhe ratifikimet e disa marrëveshjeve të nënshkruara gjatë viteve 2008-2014 siç vazhdojnë më poshtë;

-Marrëveshje për udhëtim të ndërsjelltë të qytetarëve së bashku me Protokollin përkatës për Lëvizje në zonat kufitare (Mes Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit të Ministror të Republikës së Shqipërisë- e nënshkruar më 6 tetor 2009- e ratifikuar nga Presidenti i Republikës së Kosovës dhe në fuqi).

-Marrëveshje për ripranimin e personave, së bashku me Protokollin e zbatimit të marrëveshjes ((Mes Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit Ministror të Republikës së Shqipërisë- e nënshkruar më 6 tetor 2009- e ratifikuar nga Presidenti i Republikës së Kosovës dhe në fuqi).

-Marrëveshje për Bashkëpunim policor ((Mes Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit Ministror të Republikës së Shqipërisë- e nënshkruar më 6 tetor 2009- e ratifikuar nga Presidenti i Republikës së Kosovës dhe në fuqi).

-Marrëveshje për Bashkëpunim dhe ndihmë të ndërsjelltë në çështjet doganore (Mes Qeverisë së Republikës së Kosovës dhe Këshillit Ministror të Republikës së Shqipërisë- e nënshkruar më 6 tetor 2009- e ratifikuar nga Presidenti i Republikës së Kosovës dhe në fuqi).

-Marrëveshja ndërmjet Qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës për Transportin Ndërkombëtar Rrugor për udhëtarët dhe mallrat, nënshkruar më 22.07.2011, hyrë në fuqi më 21.11.2011.

Në vitin 2012 filluan përpjekje për të kanalizuar marrëdhëniet mes dy vendeve ku më datë 13 janar u nënshkruan disa marrëveshje. Por Mbledhja e parë mes dy qeverive u zhvillua në Prizren më 11 janar 2014. Mbledhja e dytë e përbashkët u zhvillua më 23 mars 2015, në Tiranë. Më tej më 3 qershor 2016 në Prishtinë, e së fundmi në muajin e pavarësisë së Shqipërisë, 27 nëntor 2017, u mbajtë takimi mes dy qeverive në Korçë e për të vazhduar festimet për Pavarsinë me 28 nëntor në Vlorë.

Nënshkrimi i disa marrëveshjeve më 13 janar 2012.

Të dy vendet kanë nënshkruar një marrëveshje (nënshkruar në Prishtinë më 13 janarit 2012), për të bashkuar shërbimet konsullore në disa prej përfaqësive të tyre në botë. Deri më tani kjo marrëveshje është zbatuar përmes krijimit të një konsullate të përbashkët shqiptaro-kosovare më shtator 2014 në Milano, Itali. Një tjetër konsullatë e përbashkët pritet të hapet në të ardhmen e afërt në Kanbera, Australi.

Republika e Kosovës dhe ajo e Shqipërisë kanë thelluar marrëdhëniet në fushën e bashkëpunimit juridik ndërkombëtar në çështjen penale-ekstradim, transferim të personave të dënuar dhe ndihmë të ndërsjellë. Ku, Ministritë e Drejtësisë të të dy vendeve kanë nënshkruar në këtë kohë marrëveshje të bashkëpunimit juridik ndërkombëtar në çështje penale – ekstradim, transferim të personave të dënuar dhe ndihmë të ndërsjellë juridike.

Takimi i parë mes qeverive u zhvilluar më Janarit të vitit 2014.

Ky takim mes dy qeverive u mbajt në Prizren. Ku u nënshkruan një sërë marrëveshjesh si:

Nënshkrimi i dokumentit për bashkëpunim dhe partneritet strategjik midis dy vendeve si; Nënshkrimi i marrëveshjes midis dy qeverive për bashkëpunim në lehtësimin e tregtisë; nënshkrimi i marrëveshjes mes dy qeverive për bashkëpunim në fushat e transportit dhe infrastrukturës; thellim të bashkëpunimit dypalësh në fushën e integrimit evropian. Gjithashtu kemi dhe dy projekte për Preshevën; një propozim për bashkëfinancim të pajisjeve mjekësore për maternitetin e Preshevës dhe gjithashtu miratimin e një propozimi për krijimin e një fondi të përbashkët për zhvillimin e Preshevës. Në fund të takimit mes qeverisë së Kosovës dhe qeverisë së Shqipërisë, do të bëhet nënshkrimi formal i këtyre marrëveshjeve dhe gjithashtu të dy kryeministrat do ti përgjigjen interesit të mediave të pranishme aty.

Mbledhja e dytë e përbashkët u zhvillua më 23 mars 2015, në Tiranë, nën moton “Një tokë, një popull, një ëndërr”, u firmosën 5 marrëveshje, 4 memorandume, 2 protokolle dhe një deklaratë e përbashkët për zonat e lira ndërkufitare. Ato janë;

Për Bashkëpunim të “Ndërsjellë në Fushën e Sigurisë”.
Memorandum mbi “Forcimin e Bashkëpunimit në Fushën e Kontrollit të Brendshëm”.
Protokoll mbi “Shfrytëzimin e Përbashkët të Pajisjeve për Kontrollin e Kufirit”.
Protokoll “Për Ndjekjen e Menjëhershme Ndërkufitare”.
Memorandum i Mirëkuptimit “Për forcimin e bashkëpunimit ndërmjet Ministrive të Financave të Republikës së Shqipërisë dhe Ministrisë së Financave të Republikës së Kosovës”.
Marrëveshje e Bashkëpunimit për “Organizimin e Përbashkët të Mësimit të Gjuhës Shqipe dhe të Kulturës Shqiptare në Diasporë dhe në Mërgatë”.
Marrëveshje e “Bashkëpunimit në Fushën e Arsimit të Lartë dhe Kërkimit Shkencor”.
Marrëveshje për “Bashkërendim Institucional për Përparimin dhe Zhvillimin Profesional të Mësimdhënësve në Arsimin Parauniversitar”.
Protokoll “Për Zbatimin e Marrëveshjes Kuadër Ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Qeverisë së Republikës së Kosovës për Bashkëpunimin në Nxitjen dhe Lehtësimin e Tregtisë”.
Memorandum “Mbi bashkëpunimin në fushën e bujqësisë dhe zhvillimit rural”.
Memorandum Bashkëpunimi ndërmjet Ministrisë së Kulturës të Republikës së Shqipërisë dhe Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit të Republikës së Kosovës, Ministrisë së Diasporës të Republikës së Kosovës.

Mbledhja e tretë u zhvillua më 3 qershor 2016 në Prishtinë,

Në mbledhjen e 3 qershorit, u evidentuan arritjet e deritanishme dhe u diskutua për gjetjen e mekanizmave të rinj për zbatimin e marrëveshjeve të nënshkruara, lehtësimin e procedurave dhe përmirësimin e klimës së biznesit, duke synuar unifikimin e tregut midis dy vendeve, përmirësimin e shërbimeve, infrastrukturës, rritjen e import-eksportit, etj. Në këtë mbledhje u nënshkruan disa marrëveshje, memorandume në vijim të plotësimit të kuadrit ligjor dhe zhvillimit ekonomik dypalësh, rajonal dhe më gjerë.

Takimi i katërt, 27 nëntorit 2017 në Korçë.

Qeveritë e Shqipërisë dhe Kosovës kanë zhvilluar në qytetin e Korçës takimin mes tyre për të përcaktuar hapat e mëtejshëm të bashkëpunimit. Kryeministri Edi Rama deklaroi në hapje të mbledhjes se ky bashkëpunim ka sjellë rezultate të prekshme dhe shpresëdhënëse. Edhe kryeministri i Kosovës Ramush Haradinaj tha se arritjet e deritanishme janë një mundësi për t’u ndjerë krenar, por se mbetet ende shumë punë për të bërë. Palët firmosën 12 marrëveshje e protokolle bashkëpunimi që prekin fusha të ndryshme. U firmosën 12 marrëveshje e protokoll, marrëveshjet dhe memorandumet e firmosura pas mbledhjes përfshijnë disa fusha. Një rëndësi e veçantë i është dhënë diasporës, ndërsa palët angazhohen të financojnë mësimin e gjuhës shqipe dhe hapjen e qendrave të përbashkëta kulturore..

1-Marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe Republikës për financimin dhe organizimin e përbashkët të mësimit të gjuhës shqipe dhe kulturës shqiptare në Diasporë.

2-Marrëveshje bashkëpunimi mes Këshillit të Ministrave të qeverisë së Shqipërisë dhe qeverisë së Kosovës në bashkëpunimin në fushën e diasporës.

3-Marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet Këshillit të Ministrave të qeverisë së Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Kosovës për qendrat kulturore në Diasporë.

4-Memorandum mirëkuptimi ndërmjet ministrisë për Evropën dhe Punët e Jashtme të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Punëve të Jashtme të Kosovës për bashkëpunimin në fushën e politikës së jashtme.

5-Marrëveshje bashkëpunimi ndërmjet Këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Republikës së Kosovës në kuadër të anëtarësimit në kuadër të anëtarësimit në BE.

6-Memorandum bashkëpunimi mes kryeministrisë së Republikës së Shqipërisë dhe zyrës së kryeministrisë së Republikës së Kosovës për shkëmbimin e përvojave dhe bashkëpunimin për zbatimin e rregullimit më të mirë e të vlerësimit të ndikimit për përmirësimin e praktikave të zhvillimit të politikave.

7-Marrëveshje mes këshillit të Ministrave të Republikës së Shqipërisë dhe qeverisë së Republikës së Kosovës për vërtetimin e periudhave të sigurimit për realizimin e të drejtës për pension.

8-Memorandum mirëkuptimi mes Agjencisë Shqiptare të Zhvillimit të Investimeve dhe Agjencisë për Investime dhe përkrahjen e sipërmarrjeve në Kosovë.

9-Memorandum bashkëpunimi ndërmjet ministrisë së Kulturës të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Kulturës dhe Rinisë dhe Sporteve të Kosovës.

10-Protokoll për bashkëpunimin teknik në fushën e bujqësisë ndërmjet ministrisë së Bujqësisë dhe Zhvillimit Rural të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural të Republikës së Kosovës për njohjen bilaterale të njohjeve të çertifikatave të veterinare dhe produkteve me origjinë shtazore dhe jo shtazore.

11-Memorandum bashkëpunimi mes ministrisë së Turizmit, Mjedisit të Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Republikës së Kosovës për bashkëpunimin në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe zhvillimit të qëndrueshëm.

12-Memorandum mirëkuptimi për bashkëpunimin në krijimin e bashkëpunimit dhe krijimin e bursës shqiptare të energjisë elektrike mes ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë së Republikës së Shqipërisë dhe ministrisë së Zhvillimit Ekonomik të Kosovës.

Dëshirojmë që marrëdhëniet të vazhdojnë më tej dhe jo vetëm në letër. Shqipëria dhe Kosova kanë historinë e përbashkët, kanë kulturën, gjuhën e traditat e përbashkëta.

Urime Pavarësinë Kosovë, dhe në një të ardhme jo të largët të mos kemi më doganën mes nesh.

Në Bashkimin Evropian apo me Bashkimin Kombëtar të realizohet dëshira jonë e përbashkët, ndonëse këtë nuk e presim të na e bëjnë politikanët por le ta bëjmë ne, ashtu siç Shoqata “Trojet e Arbrit” ka disa vite që e ka bërë objektiv të sajin, afrimin mes nesh përmes takimeve, akademive, e konferencave.

“Shqiptarët Ortodoks në Maqedoni”, rrugëtimi nga Çikago në Nju Jork

April 12, 2015 by dgreca

*Promovim i suksesshëm i librit “Shqiptarët Ortodoks në Maqedoni” në “Orion Palace” në Brooklyn në Nju Jork/
*Takim me dyer të mbyllura i Ligës Qytetare Shqiptaro-Amerikane me prof.Branislav Sinadinovski/
Nga Dalip GRECA/
Të shtunën në mesditë, në “Orion Palace” të qytetit të Brooklyny-it në Nju Jork u organizua nga shoqata Dibrane promovimi i librave “Shqiptarët Ortodoks në Maqedoni” i shkruar nga profesori me origjinë e gjak shqiptar, Branislav Sinadinovski dhe “Rilindasit Shqiptarë”, të autores Gordana Sinadinovska, bashkëshorte e Branislav Sinadinovski. Veprimtari u sponsorizua nga biznesmeni shqiptaro-amerikan nga Nju Jorku Ylber Pilku.
Kësaj veprimtarie iu bashkëngjitën edhe organizatat të tjera shqiptaro-amerikane si Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA, e përfaqësuar nga Marjan Cubi, anëtar i Kryesisë, Zef Balaj anëtar i Këshillit, Dr. Skënder Murtezani, kryetar i degës së Vatrës në Queens dhe anëtar i Këshillit të Federatës Vatra, si dhe editori i Gazetes Diellit dhe anëtar i Kryesisë së Vatrës. Të pranishëm ishin edhe organizata e shoqata të komunitetit shqiptar si Shoqata Çamëria, Ana e Malit, Rrënjët Shqiptare, Akademia Shqiptare e Nju Jorkut etj.
Ishte e pranishme edhe media shqiptare në Nju Jork, si Gazeta Dielli, Televizioni Kultura Shqiptare, Gazeta Illyria, Bota Sot, Agjensia INA, Televizioni Alba Life etj.
Të pranishëm ishin autorët e librave: Prof. Dr.Branislav Sinadinovski dhe Gordana Sinadinovska, të shoqëruar nga veprimtari dhe biznesmeni nga Chikago z. Fanol Cami.
Kjo veprimtari u moderua nga gazetari i komunitetit Shqiptar në SHBA Beqir Sina, i cili në hapje të ceremonisë prmovuese u uroi mirëseardhjen mysafirëve, pronarit të lokalit, që e lëshoi pa pagesë lokalin si dhe sponsorit Ylber Pilku.
Më pas moderatori ftoi të pranishmit që të përcillnin së bashku Hymnin Kombëtar Shqiptar dhe atë Amerikan. Me një minut heshtje u nderua Kujtimi dhe kontributi i heronjve të Kombit dhe patriotve, duke veçuar rilindasit shqiptar ortodoks si :Naum Veqilharxhi, Petro Nini Luarasi, Josif Bageri, At Stathi Konomi e të tjerë.
Në fjalën e tij hapse,ndër të tjera gazetari Sina tha :“është nder i veçantë që në mesin e komunitetit shqiptar në SHBA ndodhet profesori i nderuar shqiptar Branislav Sinadinovski, i cili sjell veprën e tij kolosale “Shqiptarët Ortodoks në Maqedoni”.
Z. Sina theksoi se ky libër monumental zbardh të vërtetën e komunitetit ortodoks shqiptar, të harruar dhe të persekutuar në Maqedoni gjatë shumë dekadave të golgotës shqiptare, me synimin dhe zhbërjen dhe asimilimin total të tyre. Moderatori tha fjalë lavdëruese për profesor Branislav Sinadinovski, i cili ka guxuar që të shpallë publikisht të vërteta të fshehura deri më tani.
Kryetari i Shoqatës Atdhetare “Dibra”, Musa Paçuku në fjalën e tij theksoi se është një nder i veçantë që profesori Sinadinovski ka sjellë këtë faqe të re të historisë shqiptare në Maqedoni.
“Duke përshëndetur këtë promovim kaq të rëndësishëm dhe kaq të veçantë, tha Paçuku. Ai tha se dëshiroj të përgëzoj Branislav Sinadinovskin dhe bashkëshorten e tij Gordana Sinadinovska për interesimin dhe guximin, sa shkencor po aq edhe njerëzor për t’iu qasë dhe për të trajtuar një temë dhe një çështje, e cila tanimë mëse një shekull ka qenë objekt debatimi në mes të shkencëtarëve, por edhe objekt i politikave ditore, për fat të keq në këto anë, të ngarkuar me shumë paragjykime dhe me inate ballkanike, të cilat i tejkalojnë kufijtë e mirësjelljes e tolerancës në mes të njerëzve”.
Më pas z. Sina ua dha fjalën ligjërusëve të këtij promovimi. Këngëtari Haxhi Maqellara solli kumtesën e përgatitur nga drejtori i Agjensisë së Lajmeve INA, gazetari Naser Pajaziti. Në këtë kumtesë, autori, pasi përëgzon komunitetin shqiptar të Nju Jorkut për këtë promovim, përshkruan veprën e shkruar me guxim e kurajo shkencore nga profesori Sinadinovski.
-Ju, shkruan Pajaziti”,- jeni pjesë e trungut tonë kombëtar që po qëndroni në ballë të të gjitha sfidave të Kombit tonë, sidomos në kohërat kur e do nevoja dhe solidariteti. Ju këtë po e dëshmoni në vazhdimsi. Po e dëshmoni dhe vulosni edhe sot duke organizuar këtë aktivitet patriotik e Kombëtar me rastin e pritjes vllazërore për profesorin tonë të nderuar Branislav Sinadinovski.
”Shqiptarët Ortodoksë të Maqedonisë” i profesorit Branislav Sinadinovski është një vepër madhështore dhe një pasuri e çmuar Kombëtare, që do të lerë gjurmë të pashlyeshme në historinë Kombëtare, shkruan gazetari Pajaziti. Më pas ai tregon rrethanat në të cilat e ka njohur profesorin Branislav Sinadinovskin, gjatë një emisioni televiziv në gjuhën maqedonase, ku ai si një intelektual i vërtetë, me argumenta dhe gjuhë diplomatike, mposhti gazetarin inferior maqedonas, i cili kishte marrë detyrën për të determinuar emisionin e ndriçimit të së vërtetës të shqiptarëve ortodoksë në Maqedoni. Profesori përveçse i tregoi vendin atij gazetari, çoi porosi edhe tek promotorët e tij se nuk ka asnjë fuqi që mund ta heshtë dhe ta fusë nën dhe’ çështjen e shqiptarisë në trevat shqiptare të Rekës në Republikën e Maqedonisë.
Apeli i gazetarit Pajaziti përmes kumtesës së tij ishte:”Ne duhet të qëndrojmë pas dhe të mbështesim në çdo hap e çdo moment këtë rrugëtim të profesorit tonë të nderuar…Ky komunitet do përkrahje, do mishërim kombëtar, solidarizim dhe bashkëveprim, duke siguruar të gjithë parakushtet e nevojshme.Këtij misioni i duhet dhënë një përkrahje e fuqishme institucionale, që do të garantonte lirinë e shprehjes dhe të drejtën e vetëdeklarimit të çdo qytetari që ka gjak shqiptar. O Sot, o kurrë, përcjell mesazhin e tij gazetar Pajaziti.
Shpend Koleci, në kumtesën e tij, ndër të tjera, tha se fati dhe golgota e vëllezërve tanë të krahinës së Rekës është përcjellë me gjak e lot, që asnëjherë nuk do të shuhen.
Duke ju drejtuar autorve të librave, çiftit Sinadinovski, kumtusi tha:Ne jemi krenar që ju kemi ju, por do të ishim më të gëzuar nëse inkurajohen edhe vëllezrit dhe motrat e këtij religjioni që me kurajo që të deklarojnë të vërtetën.
Artisti Xhevat Limani përcolli mesazhe shqiptarie në diskutimin e tij duke veçuar kontributin e shqiptarve të Amerikës. Ai e përgëzoi profesor Sinadinvski për kurajon shkencore në publikimin e të vërtetave shqiptarve përmes librit të tij”Shqiptarët Ortodoks të Maqedonisë”. Më pas përmes vargjeve poetike ai e ka ngritur sallën në këmbë duke rritur krenarinë e të qenurit shqiptar.
Me duartrokitje të zgajtura janë pritur përshëndetjet e mysafirëve amerikanë, avokatit të njohur Stiv Kaufman dhe profesor Paulo Polombo.
Kryetari i Degës së Vatrës, njëkohësisht anëtar i Këshillit të Federatës Pan-Shqiptare të Amerikës VATRA, dr. Skënder Murtezani, i lindur në Tetovë, e përgëzoi profesorin Sinadinovski për librin e të vëretatave shkencore dhe përcolli mesazhe vlerësuese nga Federata Vatra dhe kryetari Gjon Buçaj. Dr. Murtezani tregoi një kujtim nga rinia e tij, kur ai ishte kampion në pingpong. Shoku i tij i skuadrës Filip Sinadinovski, që në publik nuk shfaqej si shqiptar si shumë ortodoksë të tjerë shqiptar, i kishte treguar në mirëbesim se në familje flisnin shqip, por nuk mund ta bënin këtë hapur në publik. Para dy vitesh, kur dr. Murtezani e kishte takuar Profesor Sinadinovskin, ia kishte treguar këtë ngjarje. Profesori kishte qeshur dhe kishte pohuar se Filipi ishte pjesë e fisit të tij.
Duke folur për librin Dr. Murtezani tha se “Libri i Profesor Sinandinovski ka nxjerr në dritë të diellit të vërteta të hidhura për maqedonsit, që më kot përpiqen të mbulojnë ende atë që sot nuk mund të fshihet.”
Dr. Murtezani përcolli ide të qarta të bashkimit shpirtëror Kombëtar dhe kritikoi partitë politike shqiptare që në vend të bashkimit, vazhdojnë e mbjellin përçarje.
Veprimtari i Çamërisë z. Sali Bollati, ka përshëndetur organizatorët dhe ka përgëzuar autorët e librave për kurajon shkencore të publikimit të të vërtetave të fshehura.
Kryetari i Akademisë Shqiptare të Nju Jorkut z. Skënder Kodra, ka përgëzuar autorët për librat e shkruar, duke e konsideruar zbardhjen e të vërtetave, kontribut të rëndësishëm për çështjen kombëtare. Në fund e kanë marrë fjalën autorët e librave. Studiuesja Gordana Sinandinovska ka folur për librin e saj Rilindasit Shqiptar, duek evidentuar kontributin e tyre të jashtzakoshëm kombëtar. Ndërsa profesori Branislav Sinadinovski foli rreth librit të tij “Ortodoksit shqiptar në Maqedoni”duke i mëshuar faktit se ky libër ishte realizim i I një amanet të babait të tij, profesorit të ndjerë Jakim Sinadinovski, i cili kishte lënë si amanet , që kurrë të mos harrohet e vërteta e origjinës së shqiptarëve të Rekës së Gostivarit dhe të Dibrës.
Profesor Sinadinovski përshkroi me emocion rrugëtimin dhe golgotën e shqiptarëve ortodoks të Maqedonisë drejt asimilimit misterioz, heshtjen dhe heqjen dorë nga origjina dhe identiteti kombëtar si dhe shqetësime të tjera. Më pas ai foli për tendencën e rikthimit tek identieti dhe guximi i brezave për t’u deklaruar shqiptarë etnik.
Profesor Sinadinovski argumentoi se zona e Rekës së Gostivarit dhe Dibrës është një rajon i heshtur sot, i populluar shumë pak nga banorë që janë shqiptarë etnik, të cilët nga asimilimi dhe frika, nuk duan të flasin për historinë e tyre.Gjithësesi ai tha se së shpejti në Kishën Ortodkse të fshatit të tij të lindjes do të meshohet në gjuhën shqipe.
Gazetari Sina e ka mbyllur veprimtarinë duke vlerësuar miqësinë shqiptaro – amerikane dhe përkrahjen e Amerikës ndaj kombit shqiptar edhe në çastet më të vështira historike. Ai përmendi kontributet e presidentëve Wilson, George Bush i vjetër me vijën e kuqe’ në prag të Krishtëlindjeve, në 1991, deri tek roli i presidentit Klinton gjatë luftës në Kosovë, roli vendimtar i Presidentit George W. Bush në pavarësinë e Kosovës, dhe rruga që ndoqi administrate aktuale me Presidentin Obama”.
Të pranishmit shijuan ushqimet dhe pijet e sponsorizuara nga biznesmeni Ylber Pilku.

TAKIMI ME DYER TE MBYLLURA ME LIGËN QYTETARE SHQIPTARO AMERIKANE

Në mbrëmjen e së shtunës, në mjediset e restorantit” Giovanni’s Pizza” , pronë e bashkatdhetarit Gjergj Dedvukaj, prof.dr.Branislav Sinadinovski dhe bashkshortja e tij, të shoqëruar nga veprimtari i komunitetit të Çikago Fannol Cami, u pritën nga presidenti i LQSH Joe DioGuardi dhe zonja Shirley Cloyes DioGuardi, Këshilltare e LQSHA për Çështjet Ballkanike.
Gazetarët ishin të pranishëm vetëm në çastet e shkëmbimit të urimeve të mirëseardhjes. Biseda ishte me dyer të mbyllura, pa praninë e shtypit.

Nis rrugëtimin ndërkombëtar “Heroi” i Luan Kryeziut

August 28, 2014 by dgreca

Dy filma shqiptarë nga të dy shtetet shqiptare konkurojnë në Festivalin Botëror të Filmit të Montrealit që mbahet në Montreal, Kanada nga 21 gusht deri më 1 shtator 2014. Me shfaqjen në Montreal, “Heroi” i Luan Kryeziut, fillon shfaqjet në kinematë botërore./
Nga Ajet Nuro, Montreal, Kanada/
Pas Kosovës, filmi i Luan Kryeziut u shfaq për herë të parë në Montreal në datat 25 dhe 26 gusht. Filmi, konkuront në seksionin « Vështrim mbi kinematë e botës » ku konkurojnë vende me shumë tradita në fushën e kinemasë si Italia, Franca, Gjermania, Japonia etj., por edhe nga vende me më pak përvojë në fushën e ekranit të madh. Duke ditur rëndësinë e festivalit të Montrealit, mund të konsiderohet sukses qoftë edhe, vetëm marrja pjesë në një festë të tillë të kinemasë botërore.
Ngjarje e veçantë për kinemanë shqiptare por edhe për dashamirësitë e saj
Kinemaja shqiptare, pavarësihst vështirësive që kalon, ka qenë e pranishme në këtë aktivitet të rëndësishëm botëror. Kjo, përbën një ngjarje të veçantë e të gëzueshme edhe për shqiptarët që jetojnë e punojnë në Montreal dhe rrethina. Dhe, kuptohet, ata, në raste të tilla, nuk mungojnë të jenë të pranishëm për kënaqësinë që të dhuron një film në gjuhën shqipe dhe pse jo edhe për të ndihmuar sado pak në veprat që paraqisin artistët shqiptar në këtë aktivitet gjithë botëror. Madje sivjet, përveç shqiptarëve nga Montreali dhe rrethinat pati nga ata që erdhën nga Hamiltoni dhe Toronto, pra, disa qindra kilometra larg.
Duhet falenderuar Ministria e Diasporës e Republikës së Kosovës për vendosjen e lidhjes mes realizatorëve të filmit (Iliria Film) dhe shqiptarëve të Montrealit. Krijime të tilla ku është investuar kohë dhe para dhe, ku janë përfshirë edhe shumë personalitete shqiptare dhe të huaja ka nevojë për promovim, ne shqiptarët kemi nevojë të jemi të lidhur me atdheun dhe ku më bukur se një film në gjuhën e nënës !
“Heroi”
Para filmit pyeta autorin e tij, Luan Kryeziun nëse filmi kishte skena të dhunëshme me qëllim që edhe fëmijët në merrnin pjesë ose jo. Regjisori dhe skenaristi i “Heroit” më tha që jo vetëm nuk ka dhunë por aty ka edhe një personazh fëmij. Dhe në fakt filmi duke i vendosur ngjarjet në Kosovën e pas luftën nuk kishte dhunë dhe loja e fëmijës në fjalë i jepte bukuri filmit. Pa dashur të bëjë një kritikë të specializuar sepse nuk më duket se është fusha ime, mund të them se vetëm ne shqiptarët mund t’a kuptojmë filmin në çdo detaj qoftë gjuhësor, psikologjik, sociologjik, historik e zakonor.
Në qendër të filmit ishte një hero i luftës çlirimtare të popullit shqiptar të Kosovës ndaj serbëve. Por, pas lufte, përveç fjalëve të bukura, lufta nuk e ndihmoi dot personazhin e filmit të siguronte të ardhmen e tij dhe të familjes. Dhe, kjo n’a sjell para nesh atë realitet të hidhur që shohim aty këtu në Kosovën e pas luftës ku shumë prej luftëtarëve për liri u zhgënjyen. Shumë syresh nga çlirimtarë u shndërruan në biznesmen e politikanë duke parë interesat e tyre. Por, jo pak syrsh, ndonëse dhanë gjithçka për të tjerët dhe mund të kishin dhënë edhe jetën, pas luftës nuk kërkuan shpërblim por pak dinjitet. Luan Kryeziu na e sjell në film një personazh që ne e quajmë të ndershëm, Autori i filmit sikur ka dashur të na transmetoj një vlerë universale siç është ruajtja e integritetit apo ruajtja e pastërtisë së figurës së personazhit. Një njeri që ka disa përcaktime etike, e të cilat, për të paraqesin esencën e karakterit të tij, në filmin e Kryeziut sikur nuk mund të ndryshoj madje as para sfidave më të mëdha të individit para shoqërisë së cilës i përket apo edhe rrethanave të vështira nëpër të cilat reciklohet moralisht dhe fizikisht. Sepse, personazhet si Shkëmbi apo Heroi i L. Kryeziut që vjen si viktimë e mospërfilljes shoqërore, por edhe ndershmërisë së tij, shpërfaq kërkesa minimale: të mbijetojë në kohë horrash dhe transicioni; pra, në një kohë të egër dhe pa rregulla.
Njerëz si « Heroi » në fund të fundit, thuaja se prore ndodhen para dy mundësive për të përzgjedhur: e para, e paramenduar nga personazhi i filmit, e tjetra, e realizuar prej tij. Nuk po ua zbuloj fundin sepse ndoshta do të ishte interesante për ata që nuk e kanë parë.
Gjuha e filmit
Herë-herë i hidhja sytë përkthimeve dhe me vete thosha se nuk ka përkthim që të mund të transmetoj atë që Luan Kryeziu dhe ekipi i tij kanë thënë në këtë apo në atë skenë. Në këtë optikë mund të kuptohet reagimi i një shikuesi të huaj që pas filmit në periudhën e pyetjeve insistonte të dinte se si është e mundur që një hero i luftës të duket aq inertë apo edhe aq i “paaftë” për të mbajtur familjen e tij. Kjo, mbase, do të ishte pyetja të cilën do të mundej të e parashtronte edhe ndonje shikues tjetër joshqiptar, sepse, është e qartë se historia solli aq shume sfida dhe befasi për shqiptarët saq diçka, diçka, ndoshta edhe nuk mund të kuptohet, ndonjëherë, mirë e mirë nga të huajt, por janë gjëra të cilat për ne jane krejtësisht te qarta, kristal, si dita me diell.
Ndonëse gjuha e përdorur është gjuha e folur në rajonet ku ka vepruar UÇKme mjaft nëndialekte dhe krahinarizma, nga dialekti verior, megjithatë, gjuha e peronazheve është e thjeshtë, e artikulau ndaj dhe e kuptueshme prej të gjithëve.
Regjia dhe aktorët
Filmi me skenar dhe regji të Luan Kryeziut është në fakt një prodhim që tejkalon kufijtë e diçkaje lokale, aq më tepër se, aktori kryesor Arben Bajraktari, jeton në Francë dhe ka realizuar role aty, por edhe ne Amerikë; më pas, drejtori i fotografisë Roger Simos që është francez, një nga aktorët, Xhemi Agaj jeton në Kanada, montazhi është bërë nga amerikan, Lary waxman, etj., etj.
Gjithashtu mund të thuhet se filmi është një prodhim i një cilësie të lartë dhe përçon tek shikuesi vlera universale por edhe vlera tipike shqiptare. Kamera, muzika, dialogët dhe sidomos prania e disa këngëve popullore e bënin filmin origjinal ia shtojnë edhe vlerat antropologjike këtij projekti.
Gjithashtu edhe loja e aktorëve ishte në lartësinë e duhur. Përmend protagonistin Arben Bajraktaraj, Adriana Morina, Xhemi Agaj por edhe regjisori, gazetari dhe aktori i pranishëm në festival prof. Haqif Mulliqi.
Të gjitha shpjegojnë atë interesim të publikut për të dialoguar me regjisorin e filmit z. Luan Kryeziu. Seanca e pyetjeve dhe e përgjigjeve u desh të mbyllej në një moment për të liruar sallën për filmin pasardhës. Ndryshe, ka të ngjarë se ky debat do kishte vazhduar shumë, shumë gjatë.
Së fundi, nëse do të kishim ndonjë dilemë dhe do të pyteshim se a thua, me këtë dozë kriticizmi do të ishte më i përshtatshëm për një publik shqiptar dhe jo për të tjerët që do shikojnë edhe ndonjë element të shoqërisë shqiptare që nuk është edhe aq i lavdishëm, megjithkëtë, duhet kujtuar se Kosova dhe Shqipëria, apo shoqëria shqiptare në përgjithësi vazhdon të përballet me probleme serioze të cilat nuk duhet t’i fshehim në asnjë mënyrë. Sepse, po nuk e bëmë ne këtë, atëhërë me këto çështje do të merren të tjerët, të cilët nuk do të hezitojnë të na mveshin edhe gjëra që nuk qëndrojnë si të tilla, do të jenë të ekzagjeruara apo edhe të pavërteta dhe do të na pëcëllojnë.
Fundja, a nuk jemi ne ata të cilët, përditshmërisht shkruajm dhe flasim në media mbi korrupsion, nepotizmin, për shfrytëzim posti etj., etj.?! Ndaj dhe, nuk është e befasishme nëse dikush si personazhi i Kryeziut, Heroi, e refuzon ligësinë dhe deformimet në shoqëri duke mos pranuar të bëhet pjesë e «kësaj mode», paçka se, edhe ne vet mund të kapemi në habi dhe të pyetemi se – si mund të ketë heronjë të tillë apo edhe utopistë të tillë në kohërat moderne, siç do t’i quante Çarli Çaplini.
Në këtë kuadër Mendoj se heronjë të tillë, si ky i Kryeziut, nuk janë krejt një krijim artistik, por janë ata që duhet të n’a kthejnë në tokë për t’a parë realitetin në sy. E kjo, ndonjëherë dhemb.
Pa dashur të bëj moral, njeriu i pastër duhet të ngelet i tillë pavarësisht çmimit që duhet të paguaj për këtë. Dhe mendoj se pikërisht mesazhi njerëzor që transmeton ky fim është pikërisht suksesi i tij. Filmi të bënë të reflektosh dhe jam i bindur që çdo shikues ka përjetuar fatin e Heroit dhe jam i bindur që ka dashur t’a ndihmoi atë. Kjo bënë t’i shikosh luftëtarët e lirisë ndryshe. Dhe roli i një filmi është reflektimi ndaj shoqërisë duke u nisur nga ngjarje lokale për të nxjerr mësime globale.
Nisur nga suksesi i filmit në Festivalin Botëror të Filmit në Montreal, shpresoj se filmi do të jetë i suksesshëm në ekrane të tjera botërore.
Filmi i dytë shqiptar që konkuron në Festivalin e Montrealit është filmi « Amanet » i regjisorit Namik Ajazi që shfaqet në datat 30 dhe 31 gusht 2014. I urojmë edhe këtij filmi suksese ashtu si edhe « Heroi ».
Ajet Nuro
Montreal, Kanada 27 gusht 2014(Kortezi-Tribuna Shqiptare)