Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ILIRIANA SULKUQI:Pa kur fshihem te Poetet/ Jam te Zoti/ Me Profetet

by

Krijuesit ne Diaspore- Poezi e rrjedhshme me plot frymezim- Mbresa nga poezia e Iliriana Sulkuqit/

Nga Sadik ELSHANI/

“Pa kur fshihem te Poetet/

Jam te Zoti/

Me Profetet”/-(Iliriana Sulkuqi, Kredo poetike)/

Iliriana Sulkuqi e ndien veten shume mire, te qete ne gjirin e poezise, ne shoqerine me vargjet, rimat e strofat, figuracionin e pasur ­ lenda dhe veglat me te cilen thuret poezia e mirefillte, poezia e vertete. Poezia e saj eshte plot frymezim, mjaft dinamike dhe e rrjedhshme ­ shprehet che shijohet me nje fryme, te ngjalle ndjenjat e dashurise per te bukuren ne jete, per poetiken e jetes.

Rrjedh me ndjenja te thella e te ciltera nga nje shpirt i paster, nga nje zemer e gjere, nga nje dashuri e pakufijshme per te bukuren, per cdo miresi njerezore. Ne poezine e Iliriana Sulkuqit nuk ka fjale te teperta, ajo eshte e sakte si notat ne kompozimet muzikore te Mocartit dhe gjithmone e shpreh poetiken e castit, poetiken e jetes. Ajo me shkathtesi, me mjeshteri te rralle e kap ate castin e caktuar, castin e duhur, ate cast qe nxit dhe prek, ngacemon imagjinaten e lexuesit, madje e merr ne krah dhe e shpie lexuesin ne labirinthet magjike te poezise. Eshte kjo poezi qe te perkujton dhe te sjell perpara syve pikturat magjepse te impresionisteve, te cilet me ore, apo dite te tera prisnin me durim per ta kapur ne pelhurat e tyre ato caste mbreselenese e te paperseritshme, ate tonin, nuancat e caktuara te ndricimit te diellit, ato pejsazhe qe nuk mund te pershkruhen me fjale.

Vargjet e Ilirianes, vargje qe rrezatojne dashuri, e kane ate ndjeshmerine, intimitetin e poezise se Eseninit, ngrohtesine e poezise se Dritero Agollit dhe magjiken e poezise se Zhak Preverit. Por ajo eshte krejt origjinale ne tematike, frymezim, figuracion dhe tekniken shprehese. Esenini shqiptar eshte nje femer, dhe pa dyshim, ajo eshte poetesha Iliriana Sulkuqi. Ndersa devolliu i pagjume duhet ta beje nje sy gjume pak si i qete, se te Iliriana Sulkuqi, poezia e tij ka nje trashegimtare te denje e besnike.

Ata qe njohin personalisht Ilirianen dhe e njohin mire poezine e saj, menjehere e verejne se ajo eshte e njejta, ne vargje dhe ne jete. Gjitmone e dashur, miqesore, e perzemert, e ngazellyer, e cilter qe rrezaton vlera te larta njerezore. Nga nje zemer e paster, nga nje shpirt fisnik rrjedh edhe poezia e bukur. Nje fjale qe me shpesh e degjon nga goja e Ilirianes eshte: dashuri. I deshirojme Ilirianes qe ta na dhuroje edhe shume e shume caste te hareshme poetike!

Filadelfia, tetor, 2015

Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro ­ amerikane.

Akademik Mark Krasniqi, sherbesetari i ceshtjes kombetare,emblema e shqiptarizmit

by

Shkruan:Dr. Sadik ELSHANI-Filadelfia/*
Me 28 gusht u nda nga kjo bote Akademik Mark Krasniqi, intelektuali dhe burri i rralle i Kosoves dhe gjithe Shqiptarise. Akademik Mark Krasniqi tere jeten, tere vepren e tij ia perkushtoi ceshtjes dhe idealeve kombetare ­ ky ishte misioni fisnik e atdhetar i jetes se tij. Akademiku i nderuar ishte nje figure e ndritur poliedrike, njeri i gjithanshem. Ishte: gjeograf, etnograf, shkrimtar, pedagog, gazetar, perkthyes e se fundi edhe politikan. Se bashku me Esad Mekulin, Hivzi Sulejmanin, Idriz Ajetin, Anton Cetten, Skender Rizajn, Ali Hadrin e disa te tjere, perbejne brezin e pare te intelektualeve shqiptare te Kosoves, qe sikur vellau i madh ne familje, edhe keta e barten barren me te rende per ta arsimuar, edukuar popullin e Kosoves dhe ishin bartes te zhvillimeve te jetes kulturore, artistike e shkencore te Kosoves. Vepruan ne kushte tejet te veshtira, kur regjimi jugosllav, kupto serb, dhe aparati i tij famekeq i sigurimit, UDB­ja, po ushtronin nje trysni te padurueshme, nje terror mbi popullsine shqiptare te Kosoves dhe viseve tjera shqiptare ne ish Jugosllavi, siq ishin Aksioni per mbledhjen e Armeve dhe shperngulja me dhune per ne Turqi, etj.
Edhe keta intelektuale i ndoqi fati i Kosoves, ne lekuren e tyre e perjetuan ate trysni te rende, ishin te perndjekur, te vezhguar e te kercenuar panderprere. Por kurre nuk e ndalen punen, perpjekjet, misionin e tyre per ta cuar perpara ceshtjen shqiptare, per ta mbrojtur te verteten dhe te drejtat historike te popullit tone, per ta emancipuar popullin tone. Dijetaret, shkencetaret, shkrimtaret e Kosoves si Mark Krasniqi me shoke, gjithmone i ka karakterizuar guximi intelektual e burreror.
Ata nuk e ndoqen rrugen e lehte e te beheshin servil te interesave serbomadhe, antishqiptare, por e ndoqen rrugen e veshtire, rrugen e nderit e te dinjitetit njerezor, rrugen e drejte per t’i sherbyer ceshtjes se Kosoves, popullit te Kosoves dhe interesave madhore kombetare. Si dikur Rilindesit tane mendjendritur, edhe ata i kishin ngarkuar vetes nje mision me te larte, qe t’ia ndriconin rruget e erreta e t’i prinin popullit, t’ia ngrenin fuqite prej gjumit ­ sic do te shprehej poeti Esad Mekuli.
Se bashku me popullin e ndane fatin e Kosoves dhe Kosova ishte me fat qe ne castet kyce te historise se saj ne gjirin e saj kishte keta burra te medhenj. Shkencetarit, dijetarit, intelektualit nuk i ka hije qe t’i perkulet, t’i nenshtrohet injorantit, sado diktator qofte ai. Intelektualet e Kosoves kurre pa u perkulur, pa u lekundur, me fakte, me forcen e argumenteve shkencore i dolen zot popullit te vet. I tille ishte ai brez, i tille ishte Akademik Mark Krasniqi, i cili misheron vlerat tona kombetare, vlerat e intelektualit te pergatitur mire profesionalisht dhe te begatuar me virtytet me te mira njerezore. Kosova ka mbijetuar ate drame te tmerrshme historike fale qendreses heroike te popullit, por edhe fale perpjekjeve dhe angazhimit te intelektualeve qe permenda me lart. “Pesha e viteve te mia eshte pesha e popullit tim, i cili ka qene i roberuar ne kohen e sundimit te gjate otoman, ne kohen e kralit, persekutuar edhe ne kohen e Marshalit e te qeverise shoviniste te Serbise” ­ eshte shprehur Mark Krasniqi ne nje interviste te dhene me 2012. Gjate jetes se tij, gjate punes se tij shumevjecare, Akademik Mark Krasniqi se bashku me koleget tjere kane edukuar breza te tere te intelektualeve, shkrimtareve, shkencetareve te rinj, te cilet, sikurse mesuesit e tyre edhe keta i kane sherbyer dhe jane duke i sherbyer Kosoves me perkushtim e besnikeri.
Mark Krasniqi ka lindur me 19 tetor, 1920 ne fshatin Gllavicice (Shengjon) afer Pejes. Shkollen fillore e kreu ne fshatin e lindjes, kurse gjimnazin me 1941 ne Prizren (te dyja ne gjuhen serbokroate). Ne vitet 1941 ­ 1943 ka studiuar letersine ne Universitetin e Padoves, e prej vitit 1946 ­ 1950 ka studiuar gjeografine e etnografine ne Universitetin e Beogradit. Me 1945 ­ 1946 ka qene gazetar­redaktor i gazetes Rilindja ne Prizren, bashke me Esad Mekulin e Omer Cekrezin, kurse prej vitit 1947 ­ 1949 ka punuar ne Radio Beograd (Redaksia e emisioneve ne gjuhen shqipe) gazetar­ redaktor.
Ne vitet 1950 ­ 1961 ka punuar ne Akademine Serbe te Shkencave ne Beograd si asistent, pastaj bashkepunetor shkencor. Ka diplomuar me 1950 ne Beograd, kurse me 1960 ka doktoruar ne Universitetin e Lubjanea (Slloveni). Ne Beograd vazhdimisht e kane kercenuar, i kane bere shantazh, duke i kerkuar qe te behej bashkepunetor i UDB­se, Mark Krasniqi kete e ka refuzuar kategorikisht. Po ashtu, sekretari gjeneral i Akademise Serbe, Petar Jovanoviq, i ka propozuar dhe ka insistuar qe ai ta merrte per teme te doktorates “shqiptarizimin e serbeve te Kosoves gjate shekujve nga trysnia turke e shqiptare”. Edhe kete Mark Krasniqi e ka refuzuar, duke i thene sekretarit se per kete teze nuk ka kurrefare fakte historike dhe se ai nuk eshte dele qe te shitet ne pazar. Ne vitet 1961 ­ 1981 ka qene profesor ne Universitetin e Prishtines, kur e kane larguar nga procesi mesimor, sepse ai nuk ka pranuar qe t’i denoje demonstratat e studenteve te vitit 1981. Ka qene disa here prodekan e dekan i Fakultetit Juridik ­ Ekonomik. Ka qene nenkryetar e kryetar i Akademise se Shkencave dhe Arteve te Kosoves. Kryetar i pare i Shoqates se Shkrimtareve te Kosoves (1970) dhe kryetar i Partise Shqiptare Demokristiane te Kosoves (qe nga viti 1993). Ka qene edhe anetar me korrespodence i Akademise se Shkencave te Shqiperise. Ka botuar me se 35 libra shkencore, letrare, publicistike e tekste shkollore e universitare dhe ka perkthyer disa romane
e permbledhje poezishe nga serbokroatishtja, sllovenishtja e maqedonishtja ne gjuhen shqipe.
Disa nga veprat shkencore: “Gjurme e gjurmime” (1979) ­ studime etnografikme, “Lugu i Baranit” (1985) ­ monografi, “Rugova” (1987) ­ monografi, “Nga gurra e tradites” ­ studime etnografike, “Rrenjet tona etnike” (2001).
Disa nga veprat letrare: “Jehona e kohes” (1972), “Perrallat e gjyshit” (1953), “Dita e pare” (1956),
“Posta e porositun” (1959), “Lepuri analfabet” (1974), e shume te tjera.
Mark Krasniqi ka botuar edhe shume artikuj, punime shkencore e polemika dhe eshte paraqitur me kumtesa ne shume tubime shkencore ne ish Jugosllavi dhe tubime nderkombetare.
Per breza te tere te femijve shqipare ne Kosove dhe ne trojet tjera etnike, Mark Krasniqi eshte nje poet dhe shkrimtar shume i dashur. Ne veprat e tij per femije, Mark Krasniqi me mjeshteri i ka perdorur krijimet popullore, si, perrallat, anekdotat, kenget, etj. “Femijve nuk duhet t’u jepet cdo liber ne dore, sepse libri i dobet ndikon keq ne formimin e shijes artistike te femijes” ­ ka thene ai.
Prandaj, ai ka shkruar libra te bukur! Veprat e tij jane shume terheqese dhe kane lene gjurme te thella, mbresa te pashlyeshme ne kujtesen dhe jeten e femijve tane . Nga “Posta e porositun” ende me kane mbetur ne kujtese vargjet:
“N’poste t’katundit per Vit t’Ri
Telegrame shume kane mberri
Ujku deles te fala i con
Vitin e Ri ia uron:
Ty te paca moj bardhoke….”
Ndersa delja nder te tjera i pergjigjet ujkut se, eja, por dikush te pret me pushke:
“E prej gezimit axha Cat Ka me e zbraze ate pushke te gjate.”
Dihet fort mirfe se kush ishte ujku e kush ishte delja ne ate kohe.
Ne punen e tij prodhimtare e te suksesshme shkencore, Akademik Mark Krasniqi eshte marre me studime etnografike e historike shqiptare. Me fakte e argumente te forta shkencore, me kembenguljen e shkencetarit, ai i ka luftuar te padrejtat qe i jane bere shqiptareve dhe ka nxjerr ne pah te vertetat historike. Nje punim i tij, “Syte e Simonides” ka bere jehone te madhe ne kohen kur eshte botuar. Simonida ka qene gruaja e mbretit serb Millutin dhe paska qene e njohur per syte e saj. Nje afresk me figuren e saj eshte ne manastirin e Gracanices, afer Prishtines. Por ne kete afresk syte e Simonides dikush i ka gropuar. Nje poet nacionalist serb, Milan Rakiq, ia ka kushtuar nje poezi syve te Simonides dhe ne nje varg thote se “Shqiptari t’i shpoi syte me thike”. Mark Krasniqi me fakte e verteton se kete nuk e kane bere shqiptaret, por besimtaret dhe pelegrinet serbe, sepse sipas besimit te tyre, nese dikush merr pak material nga syte e Simonides ne kete afresk dhe ia ferkon syte te verberit, atehere atij prape i kthehen syte. Pak nga pak duke vepruar keshtu, syte e Simonides jane groposur. Ky eshte vetem nje shembull, nga shume te tjere ku Mark Krasniqi me fakte dhe te verteta historike i lufton shtremberimet qe i jane bere historise sone dhe shume te padrejtave qe u jane bere shqiptareve. Serbet i akuzojne shqiptaret se po i shkaterrojne kishat dhe manastiret ortodokse ne Kosove. Perseri, Mark Krasniqi me fakte verteton se shqiptaret i kane mbrojtur, i kane ruajtur keto kisha, sepse ato nuk jane kisha serbe, por jane kisha bizantine che ne ate kohe shqiptaret kane qene ortodokse. Familjet qe i kane ruajtur keto kisha quhen Vojvoda.
Eshte marre me perkushtim me studimet e tradites sone, kryesisht me tri prej traditave tona me te cmuara, ketij trekendeshi te vlerave tona kombetare: toleranca fetare, besa, mikpritja. Se bashku me profesor Anton Cetten ka qene njeri nder njohesit me te mire te tradites, krijimtarise popullorte, etnise sone. Mark Krasniqi gjate veprimtarise se tij, me shkrimet e tij ka bere shume polemika me historiane e publiciste nacionaliste serbe, te cilet shtremberonin dhe falsifikonin historine tone, traditat tona dhe fyenin rende kombin tone.
Ne qender te vemendje se punes, vepres, jetes se tij, ai e vuri ceshtjen kombetare, e zgjoi dhe e ngriti lart ndergjegjen kombetare te shqiptareve te Kosoves dhe i dha nje trajte te re mendimit shqiptar ne Kosove, e drejtoi ate kah ceshtja, idealet kombetare. Personaliteti, vepra e tij, qendrimet e tij kane qene udherrefyes e burim frymezimi atdhetar per rinine dhe popullin e Kosoves e me gjere. Per shkak te qendrimeve te tij te forta kombetare, atdhetare, shkencore, ai tere jeten ka patur probleme me pushtetin e atehershem jugosllav/serb dhe ne keto perleshje, ai kurre nuk eshte thyer. Ceshtja kombetare, bashkimi kombetar, gjithmone e kane preokupuar ate. Per te perparuar ceshtjen kombetare, ai e ka formuar dhe udhehequr nje parti politike shqiptare ne Kosove, PSHDK. Ceshtjen e Kosoves e ka paraqitur dhe e ka mbrojtur ne shume takime shkencore nderkombetare, takime me politikane e institucione nderkombetare dhe ka qene bashkepunetor i ngushte i Kryetarit Ibrahim Rugova. Gjithmone e ka theksuar dhe ka luftuar per te drejten tone per bashkimin kombetar. “Mos me dalte shpirti pa i pare te bashkuara trojet shqiptare” ­ ka deklaruar ai. Edhe ne librin e tij te fundit, “Porosia ime per shqiptaret”, qe eshte botuar pak dite para vdekjes se tij dhe ia kane dhene ne dore nje dite para se te vdiste, ai perseri i porosit shqiptaret: “Kurre mos hiqni dore bga bashkimi kombetar!” Ai eshte tipi i pare (prototipi), shembulli i vecante i inelektualit, shkencetarit veprimtar, te angazhuar per ceshtjet kombetare. Se bashku me shoket e tij te idealit kombetar, ai ishte engjulli mbrojtes, engjulli shpetimtar i shqiptareve te Kosoves dhe trojeve tjera shqiptare ne ish Jugosllavi. Ishte nje lis i forte qe i kishte rrenjet thelle ne gjirin e popullit. Prandaj, populli yne gjithmone e ka dashur dhe e ka respektuar Mark Krasniqin.
Per familjen tone, Elshani, nga Suhareka/Theranda e Kosoves, Akademik Mark Krasniqi ka qene nje njeri shume i dashur dhe i nderuar, sepse ai disa here ka qene ne familjen tone dhe ka mbledhur materiale folklorike, etnografike, mencuri popullore nga gjyshi yne Muharrem Elshani (ndjese paste). Baba Heme, sic e kemi thirrur ne gjyshin tone, ka qene i verber ne te dy syte, por ka qene nje njeri shume i mencur, i vendosur, atdhetar i flakte dhe ithtar i arsimit e perparimit tone kombetar. Vellezerit e mi e kane takuar disa here Akademikun e nderuar dhe ai gjithmone me shume respekt e ka kujtuar gjyshin tone te mencur.
Akademik Mark Krasniqi ka jetuar, ka punuar e veprua dhe ka vdekur me dinjitet kombetar e njerezor. Ai ka lindur shqiptar, ka jetuar si shqiptar, ka punuar e vepruar si shqiptar, ka qendruar i paperkulur si burre shqiptar dhe ka vdekur e eshte varrosur si shqiptar. Edhepse katolik i lindur, ai e ka lene testamentin/amanetin qe te varroset si shqiptar, ne nje ceremoni pa prift. Ne pllaken e varrit te tij nuk ka kryq, por eshte vetem shqiponja dykrenore. Profesor Mark Krasniqi nuk i eshte frikesuar as vdekjes, para disa vitesh ai vete e ka ndertuar varrin e tij. Tani ai ndoshta eshte fikur e tretur, por nuk ka vdekur. Veprat e mira ia sigurojne n jneriut perjetesine ­ dhe Akademik Mark Krasniqi na ka lene mjaft te tilla.
I paharrueshem qofte kujtimi per Akademik Mark Krasniqin, kete figure madhore te kombit tone sherbesetarin e ceshtjes sone kombetare, emblemen e shqiptarizmit!
Shenim: Kjo kumtese u mbajt ne veprimtarine perkujtimore qe shoqata “Bijte e Shqipes” ne Filadelfia organizoi me 5 shtator, 2015, me rastin e ndarjes nga jeta te Akademik Mark Krasniqit.
Ne kete veprimtari u kujtua edhe Nene Tereza me rastin e 18 vjetorit te vdekjes. Poashtu u kujtuan edhe akademiket Esat Stavileci e Pajazit Nushi dhe profesor Aleksander Stipceviq, te cilet keto
dite u ndane nga kjo bote. Qofshin te paharruar!
Filadelfia, 5 shtatror, 2015
*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro ­ amerikane.

Shkelqimi i Kryeministrise dhe mjerimi i popullsise ­ qeverisje kozmetike

by

NGA SADIK ELSHANI*/
Shkelqimi i Kryeministrise dhe mjerimi i popullsise ­ qeverisje kozmetike Dite me pare u trumpetua ne shtypin shqiptar per meremetimin (rinovimin), rregullimin e nderteses se Kryeministrise. Kati i pare u shnderrua ne galeri e librari. Ndoshta ketu nuk ka asgje te keqe, por ndertesat qe kane vlera arkitektonike, historike duhet t’u nenshtrohen disa kritereve qe nuk ia cenojne vlerat origjinale arkitektoniuke. Kryeministria ne radhe te pare duhet te jete ne sherbim te kryerjes sa me funkcionale te puneve te qeverise, te kryeje funkcionin e saj te mirefillte. Nese Tirana ka nevoje per nje galeri, librari, atehere le te ndertohet nje librari, galeri che jo Kryeministria te shnderrohet ne galeri, librari. Kryeministria si dhe te gjitha ndertesat tjera qeveritare, shteterore, akademike, kulturore, deri diku jane pasqyre e zhvillimit te nje shteti, gjendjes, nivelit te tij shoqeror e kulturor. Prandaj, edhe ato duhet te kene nje nivel te lakmueshem arkitektonik, funkcional dhe te jene te mirembajtura si duhet.
Arti e shpreh shpirtin e nje kombi, e fisnikeron shpirtin e njeriut, por ndryshimet qe ka bere zoti Rama ne Kryeministri, jane vetem ndryshime kozmetike dhe nuk cojne fort peshe ne kandarin e mireqenies se popullit shqiptar. Te gjithe e dime qe Kryeministri na paraqitet si nje njeri qe ka shije artistike, por ceshtja qendron diku tjeter: keto ndryshime kozmertike, Kryeministri dhe njerezit rreth tij i marrin si nje sukses, arritje te qeverise, vetem per t’u hedhur shqiptareve hi syve, per t’i mbuluar mosarritjet e premtimeve te dhena gjate fushates zgjedhore. Zoti Rama eshte zgjedhur Kryeminister i Shqiperise dhe jo kryepiktor, kryeartist i Shqiperise. Ai e filloi detyrten mbrapsht, pikerisht duke postuar ne Facebook disa fotografi se gjoja Kryeministria na paskesh qene ne nje gjendje te mjerueshme. Kryeministrit te nje vendi nuk i ka hije te merret me marrezira te tilla, ta leshoje veten ne nivele aq te uleta. Arroganca e Kryeministrit dhe e qeverise se tij u pa haptas kur u refuzua kerkesa e Kryetarit (Presidentit) Nishani per t’i kaluar pushimet ne nje pushimore shteterore/qeveritare. Kur kreu i shtetit trajtohet ne kete menyre, atehere vetem mund ta marrim me mend se si trajtohet qytetari i rendomte.
Shqiperia e roberuar, e sunduar me shekuj nga te huajt dhe Shqiperia e pavarur e keqqeverisur nga vete shqiptaret, tani me shume se kurre ndonjehere me pare, ka nevoje per nje qeverisje demokratike, te perkushtuar per te ecur perpara, per ta kompenzuar kohen e humbur. Shqiperia ka nevoje per ndryshime, reforma rrenjesore dhe jo per nderhyrje kozmetike e reforma sa per sy e faqe. Gjendja e pergjithshme ekonomike, politike, fiskale, siguria e qytetareve nuk jane duke u permiresuar, por duke u perkeqesuar. Gjate fushates zgjedhore kandidati Rama premtoi 300 mije vende te reja pune, ndersa tani Kryeministri Rama eshte shume larg permbushjes se atij premtimi zgjedhor. Shqiptaret e zhgenjyer me gjendjen e rende e te paperspektive ne Shqiperi, perseri kane filluar t’i marrin rruget e botes, duke kerkuar mireqenien, shpetimin e tyre ne vendet e Europes Perendimore. Kur i pyes bashkatdhetaret qe po kthehen nga Shqiperia, se si eshte gjendja atje, te gjithe pergjigjen se, koheve te fundit nuk kane pare, deshperim, varferi me te madhe se sa kete radhe. Mireqenia ekonomike, sundimi i ligjit, administrata funksionale, shkalla e ulet e korrupsionit jane nder faktoret kryesore qe e percaktojne qendrueshmerine e nje shteti, nje shoqerie. Kandidati Rama premtoi edhe sherbim/sigurim shendetesor falas, por tani Kryeministri Rama as qe e ze ne goje kete ceshtje. Gjate ketyre dy viteve te fundit nuk eshte ndertuar asnje veper madhore ne shkalle kombetare. Sic u njoftua diteve te fundit ne shtypin shqiptar, edhe grumbullimi i te ardhurave nga tatimet dhe doganat jane nen nivelin e parashikuar. Krimi ne rruge, krimi ekonomik, krimi i organizuar, pasiguria e qytetareve, korrupsioni i larte jane duke ia zene frymen shoqerise shqiptare. Por qeveritaret tane nuk shqetesohen fare, ndoshta atyre keto dukuri shume negative u duken krejt normale! Ujku do mjegull, thote nje fjale e urte.
Me premtime te zbrazeta (boshe), me deklarata demagogjike, me arrogance e injorance, nuk mireqeveriset vendi. Autori i ketij shkrimi i cmon shume njerezit qer kane nje kulture te gjere, njohuri te pergjithshme, jane te gjithanshem, por ne radhe te pare ata duhet te shkelqejne ne lemine e tyre paresore, kryesore. Te jene te afte qe t’i kryejne funksionet, detyrat per te cilat jane zgjedhur, ose jane caktuar. Shpesh degjojme e lexojme neper shkrime te ndryshme se, filan kryeministri i Shqiperise ka qene kryeministri me i kulturuar i Ballkanit. Shume mire, por a ka qene kryeministri me i zoti, me i afti i Ballkanit dhe si e ka kryer detyren per te cilen eshte ngarkuar? Udheheqja e nje vendi, qeverisja e nje vendi jane art, shkence me vete. Ne krye te iunstitucioneve, organeve udheheqese duhet te vijne njerez qe jane te pergatitur mire profesionalisht, te afte per t’u ballafaquar me sfidat e shumta e nga me te ndryshmet, njerez qe gezojne autoritetin, respektin, perkrahjen e popullit ­ njerez qe i kane ngarkuar vetes nje mision fisnik e atdhetar per te bere dicka me shume se vetja e tyre. Po, njerez te brumosur me ndjenjat e atdhedashurise, qe e duan Shqiperine dhe jane ne gjendje te sakrifikojne per Shqiperine! Mireqenia e Shqiperise, mireqenia e qytetareve gjithmone duhet te jene ne mendjen, ne veprimet e cdo udheheqesi, qeveritari, deputeti dhe jo mireqenia e tyre vetjake (personale), klanore e partiake, qe per fat te keq gati gjitghmone e ka karakterizuar qeverisjen e Shqiperise.Qe nga Shpallja e Pavaresise se Shqiperise e gjer me tani, gati asnjehere nuk patem nje qeveri qe ishte ne nivelin e duhur te funksionimit te saj, “per mashalla”, sic thote populli.
Deshiroj qe cdo qeveri shqiptare te jete e suksesshme, sepse kur deshton qeverisja e mire, deshton Shqiperia, vuan populli. Askush te mos i ferkoje duart e t’i gezohet deshtimit te nje qeverie, sepse kembana bie edhe per ta. Shpesh me shkon mendja te Rilindesit tane mendjendritur qe sakrifikuan shume per te krijuar nje Shqiperi te lire e te perparuar ku shqiptaret e shumevuajtur me ne fund e drejtojne shtetin e tyre, fatin e tyre. Ata e sakrifikuan edhe jeten, e shkrine tere pasurine e tyre per ta bere Shqiperine, ndersa sundimtaret e sotem pasurohen ne kurriz te popullit, ne kurriz te Shqiperise, e shkaterrojne pronen e Shqiperise. Ata na lane nje Shqiperi te lire, ndersa tani eshte radha jone qe ta ndertojme, ta perparojme vendin tone. Shqiperia i ka te gjitha potencialet per te qene nje vend i begate, por i mungon nje faktor shume i rendesishem, vendimtar ­ faktori njeri,njerezit e vendosur, te perkushtuar e te paisur me nje etike te larte pune. I mungon klasa politike e ndergjegjshme, e vetedijshme, e ndershme, qe misheron vlerat kombetare, mbron interesat kombetare.
Filadelfia, 28 gusht, 2015
*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro ­ amerikane.

Fisnikeria e Ambasadores ceke, Zonjes Bronislava Tomasova

by

Nga Sadik Elshani-Filadelfia/*
Vrasja e dy turisteve ceke ne veriun e Shqiperise para disa javeve ishte nje ngjarje e rende dhe e pafalshme. Jo vetem vrasja, por edhe lendimi me i vogel i cdo njeriu te pafajshem eshte i papranueshem. Per fat te keq, vrasjet, krimet, vjedhjet, rrembimet e shume veprime tjera kriminale tashme jane bere pjese e perditshme e jetes publike shqiptare. Vrasja e dy turisteve ceke ishte pak me e rende, sepse keta ishin te huaj, mysafir qe kishin ardhur per t’i shijuar bukurite e natyres shqiptare. Mikepritja shqiptare eshte element dallues i identitetit tone kombetar. Pra, miku na eshte vrare ne shtepi. Keto vrasje kane edhe nje veprim anesor qe e demtojne sektorin e turizmit, nje dege mjaft e rendesishme e ekonomise shqiptare. Prandaj, shqiptaret reaguan me dinjitet: marshuan neper qytete, ndezen qirinj dhe e denuan kete krim me gjuhen me te ashper. Ndersa alpinistet shqiptare, ne nderim te dy turisteve te vrare, e ngriten flamurin cek ne majen me te larte te Alpeve Shqiptare. Kete krim e kreu nje i ri njezetvjecar, Sokol Mjacaj, i cili disa muaj me pare e kishte kryer edhe nje vrasje tjeter. Ate dite Sokoli, nuk ka qene dashte te jete aty ku i kreu keto vrasje, por ka qene dashte te jete ne nje institucion ndeshkimor – permiresues. Ky eshte nje rast i vecuar (izoluar), prandaj nuk duhet te behet fajtor i tere populli shqiptar.
Per kete rast eshte shkruar mjaft, dhe une ketu nuk po sjell asgje te re, por do te perqendrohem te reagimet e disa pushtetareve, gazetareve e publicisteve. Sic u ceke edhe me lart, ky krim duhet denuar dhe kryesi i ketij krimi duhet ta marre denimin e merituar, ashtu sic e parasheh ligji. Kur degjon per krime te tilla, per vrasje te njerezve te pafajshem, vertet mbushesh plot mllef, ndien dhembje, zemerohesh. Por, edhe ne keto raste te renda duhet te reagohet me dinjitet, me gjakftohesi dhe me vetepermbajtje. Pra, duhet kontrolluar gjuhen, shprehjet, per t’u mos u leshuar ne nivelin e atij qe i ka kryer keto vrasje. Nuk i ka hije nje ish kryeministri te perdor fjalen “monstra”, apo tjeret qe therrisnin: “Ne litar krimineli”. Thirrje qe te kujtojne ato thirrjet ne gjyqet e dikurshme te Bedri Spahiut. Ndersa, zonja Elida Bucpapaj e botoi nje shkrim me titull: “O, sa turp me qene shqiptar”. E kuptoj zemrimin e zonjes Bucpapaj dhe te cdo shqiptari tjeter. I pelqej shkrimet e zonjes Bucpapaj dhe ketu nuk kam ndermend t’i bej ndonje kritike, sepse edhe vete kam qene shume i zemeruar per keto vrasje dhe per vrasjet tjera qe po ndodhin cdo dite. Por ky ishte nje rast i vecuar, i kryer nga nje individ. Sokol Mjacajn askush nuk e ka zgjedhur si perfaqesues te popullit tone. Cdo shqiptar i ndershem e ka denuar kete veper te shemtuar te Sokolit. Sikur te kishte ndodhur e kunderta, atehere vertet ky do te ishte nje turp i madh per popullin tone. Sikur ndonje rapsod t’i kishte kushtuar nje kenge Sokolit per “heroizmin” dhe “trimerine” e tij, atehere ky do te ishte nje turp i madh. Raste te tilla, vrasje te njerezve te pafajshem, cdo dite ndodhin ne te gjitha vendet e botes. Vetem javeve te fundit n’Amerike, ku jetoj une, kane ndodhur shume krime te renda, vrasje te njerezve te pafajshem, ne kishe, kinema, etj. Askund nuk lexova ndonje artikull me titull: “O, sa turp me qene amerikan”. Sepse per fajin e nje, apo te disa individeve, nuk fajesohet i tere kombi. Ne shoqerite e qyteteruara, njerezit i denojne krimet pa perdorur nje gjuhe fyese. Ata e denojne te keqen dhe per ate qe e ka bere ate te keqe, thone: “Tani te ballafaqofet me drejtesine”. Gjykatat, organet e sigurise se publikut merern me raste te tilla. Jo qe kriminelet nuk i meritojne fjalet dhe shprehjet me te renda, me fyese, por ata nuk e lejojne veten te bien ne nivelin e nje krimineli – i gjykojne ngjarjet, veprat nga nje nivel i larte moral e njerezor. Po ashtu, kur ndodh dicka e keqe, dicka shume e rende, njerezit shprehen se, nga gjithe kjo e keqe, dicka e mire do te dale. Dhe e mira qe mund te dale ne kete rast eshte qe, njerezit si Sokoli, te mos lirohen pa e kryer denimin e merituar, pa e marre ndihmen e nevojshme mjekesore, te punohet me ta qe te behen qytetare te denjne. Te rritet siguria neper pikat turistike. Gjykatat tona t’i kryejne punet me nje seriozitet, perkushtim e profesionalizem me te larte, etj.
Te shtunen e kaluar, Ambasadorja e Republikes Ceke ne Shqiperi, zonja Bronislava Tomasova, e vizitoi veriun e Shqiperise dhe nuk shprehu kurrefare mllefi, zemerimi ndaj askujt per vrasjen e bashkekombasve te saj. Si nje zonje fisnike e nje vendi te qyteteruar, ajo u shpreh:
“Mua me pelqen shume veriu i Shqiperise. Shpesh une jam ftuar nga njerezit e ketyre aneve ne shtepite e tyrte dhe aty une kam kuptuar ngrohtesine dhe dashurine e ketyre njerezve per ne. Pas vrasjes se dy turisteve ceke para dise javeve udhetimi ketu ka edhe nje rendesi tjeter. Kjo tragjedi eshte nje rast i vecuar dhe nuk ka lidhje fare me natyren e njerezve ketu, te cilet jane te mire dhe mikprites”.
Keshtu reagojne njerezit e vendeve te qyteteruara. Ngjashem reagoi edhe Dom Gjergj Meta, por sic duket shoqeria shqiptare ende nuk eshte e gatshme te pranoje nje reagim te tille. Shume ngjarje, veprime ne i gjykojme ne menyre siperfaqesore, pa u futur ne thellesine dhe nderlikueshmerine e tyre. Edhe ne castet me te renda, edhe ne castet me te veshtira te mos e humbim arsyen, dinjitetin, vetepermbajtjen. Te mos leshohemi ne nivele te uleta dhe per veprimet, aktet e nje individi, sasdo te renda qofshin ato, te mos e bejme fajtor nje popull te tere.
Ju faleminderit zonja Tomasova per qytetaeine dhe fisnikerine tuaj!
Filadelfia, 8 gusht, 2015
Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesaise shqiptaro – amerikane.

“Sofra dibrane” te “Bijte e Shqipes”ne Filadelfia

by

Shkruan:Sadik ELSHANI- Filadelfia/
Ka vite qe shoqata “Bijte e Shqipes” ne Filadelfia vazhdimisht organizon veprimtari te shumta atdhetare, kulturore, perkujtimore, sportive, e shume te tjera, si: promovime te librave te autoreve te diaspores dhe trevave shqiptare, veprimtari perkujtimore, ku perkujtojme e nderojme figura te ndritura te historise, artit, kultures, shkences e tradites sone kombetare. Cdo vit me madheshti e festojme 28 Nentorin, Festen tone Kombetare, Diten e Pavaresise se Kosoves, festat e 7-8 Marsit, piknikun me bashkatdhetaret. Ndersa nga viti 2012, ne menyre madheshtore organizohet ngritja e Flamurit Kuq e Zi, flamurit tone ne Bashkine e Filadelfias. Tashme keto jane bere veprimtari te rregullta te kalendarit tone, ashtu te ngarkuar. Por, ketu nuk mund te leme pa permendur edhe kryeveprimtarine, kryeangazhimin e shoqates, funkcionimin dhe vazhdimin e suksesshem, tani per 12 vite me radhe , te shkolles shqipe. Eshte kjo veprimtaria me te cilen krenohemi me se shumti, eshte veprimtaria qe i jep kuptimin ekzistences se shoqates sone: femijve tane u mesojme, u lame trashegim gjuhen e embel shqipe – femijet tane njihen me historine, kulturen, artin, traditat tona kombetare, brumosen me ndjenjat e atdhedashurise e te krenarise kombetare. Numri i veprimtarive tona eshte i shumte, gama, llojllojshmeria e veprimtarive tona eshte e gjere. Ketu mund te perfshihen edhe shume tubime, takime shoqerore, festa familjare: ditelindje, diplomime, e shume raste te tjera te gezueshme qe na japin mundesine qe te jemi prane njeri – tjetrit, t’i ndajme gezimet se bashku.
Nje veprimtari e tille ishte edhe organizimi i “Sofres dibrane” keto dite ne mjediset e shoqates “Bijte e Shqipes”. Na mblodhi zoti Haki Collaku, i cili e mori persiper organizimin e kesaj veprimtarie te bukur e mjaft domethenese. Dihet se cka simbolizon sofra, vatra ne kulturen tradicionale shpirterore shqiptare: te qenit se bashku, grumbullimi i njerezve qe kane ide, qellime te perbashketa. Pse jo edhe per te ndare nje kafshate buke se bashku. Mblidhen njerezit rreth sofres se mbushur me plot ushqime e pije, simboli i begatise, mireqenjes, bujarise, mikpritjes shqiptare e argetimit, kenges, humorit. Klubin e shoqates Hakiu e kishte rregulluar per bukuri, kishte sjellur atmosferen e odes dibrane, odes shqiptare: ne mur i kishte varur instrumentet popullore, sharki cifteli, def dhe degjohej muzike e Zones se Dibres, kenge e valle nga te gjitha trevat shqiptare. Instrumentet nuk ishin sjellur vetem per zbukurim, Hakiu e Ramazani i binin ciftelive per bukuri dhe ne fund te gjithe e kenduam kengen shume te njohur, “Hajredin Pasha po i bjen Radikes”. Po, sofra dibrane ishte shtruar ne nje ode shqiptare, ne “Shtepine e shqiptarit”, sic njihet ndryshe ndertesa e shoqates “Bijte e shqipes”. Ne kete veprimtari te bukur ishin te pranishem bashkatdhetaret nga shumica e krahinave te Shqiperise Etnike: Vlashi Fili, Llazar Vero, Llukan Dylgjeri, nga Fieri (Myzeqe), Hys Hasa, Hamdi Gjana, Ramazan Koka, nga Kukesi (Has, Lume), Abedin Teme, nga Cameria, Eqerem Murataj e Sami Zaimi, nga Mallakastra, Tajar e Jakup Domi, nga Kalaja e Dodes, Ivzi Cipuri e Haki Collaku, nga Dibra, Bujar Gjoka, nga Durresi, Sadik Elshani, nga Kosova. Me vone erdhen Petrit Zanaj, nga Vlora, Bashkim Berdufi, nga Elbasani dhe Dritan Matraku, nga Devolli. Ishte i pranishem edhe mesuesi veteran, Baftjar Qinami, nga Kukesi, tani me banim ne Tirane.
Tavolinat (“sofra”) ishin te mbushura me plot ushqime e pije te llojllojshme. Biseda rridhte qetas, kendshem e me plot humor, si dikur ne odat shqiptare, per te vazhduar pastaj me ngritjen e dollive – perseri sipas tradites se zonave perkatese, tradites shqiptare. Dhe sa here qe Hakiu organizon festa te tilla, dolline e pare gjithmone e ngreme per te nderuarin Haxhi Dautin, babain e Hakiut. Sa here qe ngreme dolli per Haxi Dautin, shkruesi i ketyre radheve gjithmone ua terheq verejtjen te gjitheve: “Te ngreme nje dolli pa raki”, sepse vete titulli Haxhi tregon se Haxhi Dauti eshte besimtar i devotshem i fese myslimane. Haxhi Dauti ate mbremje nuk ishte i pranishem fizikisht ne mesin tone (ai jeton ne Tirane), por shpirterisht, si githmone ne gezimet tona, ai edhe ate mbremje ishte shume i pranishem. Sa here qe Haxhi Dauti vjen per vizite ne Filadelfia, ai gjthmone e viziton shpqaten tone. Ai madje eshte edhe anetar i shoqates sone, edhepse jeton ne Tirane. Haxhi Dauti, me burrerine, mencurine, urtesine, dashamiresine, miresjelljen shume njerezore, menjehere na ka bere per vete, na ka lene mbresa te pashlyeshme. Shkurt, Haxhi Dauti eshte misherim i burrit shqiptar te traditave tona me te mira. Familja e Haxhi Dautit dhe te pareve te tij, gjithmone eshte shquar per vlerat e larta familjare, kombetare e njerezore – besen, trimerine, burrerine, mikpritjen. I tille eshte edhe Hakiu. Ndoshta u zgjata pak ketu, por vetem per te treguar se nga “buron” Hakiu, ky burre bujar, me shpirt e zemer te gjere. Nuk thote kot nje fjale e urte e jona: “Dardha bie nen dardhe.” Krahina e Dibres gjate gjithe historise sone eshte shquar per trimerine, burrerine, atdhetarine e banoreve te saj, duke i dhene kombit tone shume figura te ndritura. Keto tradita fisnike i ka trasheguar Hakiu dhe familja e tij. Ne Shqiperi Hakiu ka qene ushtarak karriere me graden major. Kur ne vitin e mbrapshte 1997 forcat kriminele komuniste po ia venin flaken Shqiperise, ata shkuan edhe te Komisariati i Peshkopise, ku sherbente Hakiu si komandant. Ai nuk u dorezua, por si burre dibran, si burre shqiptar e mbrojti komisariatin dhe i shporri kriminelet. Edhe ketu, larg Shqiperise, ne dhe te huaj, ai i ruan keto tradita dhe me krenari i shpalosi ato ne kete veprimtari, rreth sofres dibrane – sofres shqiptare. Disa vlera koimbetare e njerezore, si: besa, nderi, burreria, mikpritja, ciltersia, respekti per njeri – tjetrin, jane vlera te padiskutueshme, te qendrueshme per te gjitha koherat dhe rrethanat ne te cilat ndodhemi.
Hakiu eshte nga burrat e rralle qe fjalet dhe veprat, veprimet e tij gjithmone perputhen. Gjithmone eshte ne sherbim te bashkesise shqiptaro – amerikane te Filadelfias e me gjere dhe se bashku me vellezerit e tij ne Shqiperi, ata e kane ndihmuar edhe vendlindjen e tyre. Hakiu dallohet nga te tjeret edhe per aftesite e tij organizative, vullnetin e forte per te bere gjera, pune te mira. Edhe herave te tjera, Hakiu ka organizuar veprimtari te ngjashme qe jane vleresuar per shijen e holle estetike, elegancen dhe atmosferen shume te perzemert. Si mjeshter i zoti, Hakiu ka bere edhe shume ndertime, meremetime, duke i zbukuruar edhe me teper mjediset e shoqates “Bijte e Shqipes”. I ka hije puna.
Kur i ruajme traditat tona te shkelqyera, gjuhen dhe identitetin tone kombetar, kur e ndihmojme dhe i dalim zot atdheut tone edhe nga larg, atehere nuk e kemi lene atdheun, por e kemi marre ate me vete. Ndoshta ky eshte nje ngushellim i vogel per mallin, dhimbjen qe mbajme ne zemer per Shqiperine. Ate mbremje dhe tani kur jam duke i shkruar keto radhe, me vijne ne mend vargjet e Cajupit: “Memedhe quhet toka/ku me ka renure koka”. Me vjen ndermend edhe piktura e Abdurrahim Buzes: “Shqiperia ne valle”, ku ne nje rreth jane duke hedhur valle shqiptaret nga te gjitha trojet etnike. Shqiptaret se bashku ne valle, shqiptaret se bashku rreth sofres, se bashku rreth vatres. Ka dicka me te mire?! Kjo eshte vlere kombetare! Ushqimi i pasur e i shijshem, biseda e cilter me plot humor, atmosfera e ngrohte vellazerore, kenga e vallja shqiptare e bene kete mbremje te paharrueshme.Te shpresojme e te urojme qe te shtrojme edhe shume e shume sofra te tjera nga te gjitha anet e Shqiperise Etnike. Hakiu e ka nisur mire, mbare!
Buke e kripe e zemer. Gezuar, me raki e pa raki!
Philadelphia, korrik, 2015
*Sadik Elshani eshte doktor i shkencave te kimise dhe veprimtar i bashkesise shqiptaro – amerikane.