sarajeve – Dielli

SARAJEVË, TRIUMFON FILMI I MORINËS, ”EXIL”

August 20, 2020 by dgreca

-DY FILMA Kosovarë: “EXIL” dhe ‘Vera Andrron Detin’ rrëmbejnë çmime në Sarajevë

-Filmi ‘Exil’ nga Visar Morina rrëmben ‘Zemrën e Sarajevës’

–Për herë të parë një film nga Kosova fiton në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Sarajevë. ‘Exil’ sonte triumfoi në Sarajevë duke e fituar çmimin kryesorë të festivalit ‘Zemrën e Sarajevës’/

– Filmi i regjisorit Kosovar nga Festivali Sundance –SHBA, në kinematë Gjermane dhe Austriake –

PRISHTINË, 20 Gusht 2020-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ ‘Exil’ sonte triumfoi në Sarajevë duke e fituar çmimin kryesorë të festivalit ‘Zemrën e Sarajevës’ në një ceremoni të organizuar online për shkak të situatës së krijuar nga Covid-19.

Këtë vit juria e programit kryesor garues përbëhej nga regjisori frances Michel Hazanavicius, drejtori artistik i Festivalit të Berlinit Carlo Chatrian, aktorja kroate Jadranka Dokic, regjisori serb Srdan Golubovic dhe nga ekspertja e industrisë nga Meksika Andrea Stavenhagen.

Në një video të dërguar, regjisori Morina shprehet mjaft i lumtur me çmimin: ‘ Jam shumë i gëzuar me çmimin, faleminderit! E kisha një vit shumë të ngarkuar në realizimin e këtij filmi dhe nganjëherë ndihesha më i humbur se karakteri i filmit, e ky çmim më ndihmon shumë. Falemnderit jurisë dhe festivalit’.

Filmi i cili u shpërblye më heret sot edhe nga magazina evropiane Cineuropa për regjinë më të mirë, rrëfen tregimin e Xhaferit, një inxhinier i kimisë me origjinë nga Kosova, i cili ndjehet i diskriminuar dhe i ngacmuar në vendin e punës, gjë që e zhytë atë në krizë të identitetit.

“Exil”-i sjell një kastë briliante të aktorëve, si: Sandra Hüller, Mišel Matieviq, Flonja Kodheli, Getuart Hajrizaj, Astrit Kabashi, Valentina Dubovci, Ameli Kabashi etj.

‘Exil’-i është bashkëprodhim në mes të Komplizen Film Gjermani, Ikonë Studio Kosovë dhe Frakas nga Belgjika i financuar nga Ministri për Kulturë dhe Media, Film- und Medienstiftung NRW, German Federal Film Fund, Belgium Film Tax Shelter, Medienboard Berlin Brandenburg, Qendra Kinematografike e Kosovës, Eurimages, dhe German Federal Film Board.

Ky edicion i Festivalit të Sarajevës kishte një presence të madhe të kinematografisë se Kosovës ku përveç pjesëmarrjes së filmit ‘Exil’ ishin edhe ‘Galaktika e Andromedës’, ‘Zana’ dhe ‘Vera Andrron Detin’.

***

Filmi i regjisorit Kosovar në kinematë Gjermane dhe Austriake

– Filmi ‘Exil’ nga regjisori Kosovar Visar Morina kishte premierën botërore në festivalin e madh të Sundance në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, e prej sot fillon të shfaqet në rrejtin e kinemave Gjermane dhe Austriake/

PRISHTINË, 20 Gusht 2020-Gazeta DIELLI nga korrespondenti në Kosovë/ Filmi ‘Exil’ i shumëvlerësuar nga kritikët dhe mediat gjermane, prej sot fillon të shfaqet në rrjetin e kinemave në Gjermani dhe Austri.
‘Exil’-i nga regjisori kosovar Visar Morina kishte premierën botërore në festivalin e madh të Sundance në SHBA, atë evropiane në Berlinale në shkurt të këtij viti, dhe së fundi rajonalen në Sarajevë ku Visar Morina i sapo shpërblyer nga magazine evropiane Cineuropa si regjisori më i mirë.

Filmi rrëfen tregimin e Xhaferit, një inxhinier i kimisë me origjinë nga Kosova, i cili ndjehet i diskriminuar dhe i ngacmuar në vendin e punës, gjë që e zhytë atë në krizë të identitetit.

“Exil”-i sjell një kastë briliante të aktorëve, si: Sandra Hüller, Mišel Matieviq, Astrit Kabashi, Valentina Dubovci, Flonja Kodheli, Getuart Hajrizaj, dhe Ameli Kabashi, thekson njoftimi dërguar sot nga Qendra Kinematografike e Kosovës.

‘Exil’-i është bashkëprodhim në mes të Komplizen Film Gjermani, Ikonë Studio Kosovë dhe Frakas nga Belgjika i financuar nga Ministri për Kulturë dhe Media, Film- und Medienstiftung NRW, German Federal Film Fund, Belgium Film Tax Shelter, Medienboard Berlin Brandenburg, Qendra Kinematografike e Kosovës, Eurimages, dhe German Federal Film Board.

****

Edhe filmi ‘Vera Andrron Detin’ fitoi çmim në Festivalin e Sarajevës
-‘Vera Andrron Detin’ fiton çmimin e postrepublic në vlerë të 50 mijë euro në Sarajevë/

Pamje nga filmi ***‘Vera Andrron Detin’***.

PRISHTINË, 20 Gusht 2020-Gazeta DIELLI/ Filmi i gjatë artistik ‘Vera Andrron Detin’ me regji të Kaltrina Krasniqit dhe skenar të Doruntina Bashës, i cili është në fazën e postproduksionit dhe pjesë e programit ‘Work in Progress’ në kuadër të festivalit të Festivalit të Sarajevës, fitoi çmimin kryesor në këtë kategori, njoftoi sonte Qendra Kinematografike e Kosovës.

Filmi ka për personazh kryesor një 64-vjeçare përkthyese e gjuhës së shenjave, që jeton në Kosovë. Ajo e sfidon burrin e saj patriarkal me qëllim që të mbrojë vajzën e saj të cilën ai e ka mohuar.

Filmi “Vera Andrron Detin” me producent Shkumbin Istrefin, është bashkëprodhim i Puntoria Kreative Isstra (Kosovë), Dream Factory (Maqedoni e Veriut) dhe Papadhimitri Production (Shqipëri), dhe është mbështetur nga Qendra Kinematografike Kosovës, Agjensioni i Filmit i Maqedonisë Veriore dhe Qendra Kombëtare e Kinemaografisë në Shqipëri.

*Me shume foto gjeni ne Facebook-Gazeta Dielli

SHQIPTARËT NË BOSNJE-HERCEGOVINË DHE BETEJA E SHTETIT BALLKANAS NDAJ COVID-19

June 30, 2020 by dgreca

Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić, Shefe e Kardiokirurgjisë në Qendrën Klinike Universitare të Sarajevës, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, betejën që po zhvillon Bosnje-Hercegovina ndaj pandemisë globale Covid-19 dhe kryesisht gjëndja në Sarajevë. Me Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

BOSNJE-HERCEGOVINA NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Situata në Bosnje dhe Hercegovinë në këtë moment është relativisht stabile lidhur me COVID-19, në valën e parë të pandemisë, në muajin prill dhe maj, numri i të infektuareve me COVID-19 ka qenë jashtzakonisht i ulët, mendoj se faktori kryesor i cili ka ndikuar që situata në Bosnjë dhe Hercegovinë të jetë e tillë është organizimi i shpejtë me kohë si dhe adekuat i të gjitha institucioneve e posaçërisht e institucioneve shëndetësore të cilat qysh në fillim të pandemisë është organizuar në mënyrë të shkëlqyer. Në muajin qershor, ka ardhur deri te lehtësimi i të gjitha masa rigoroze, ku si pasojë në këtë moment është rritur numri i të sëmurëve me COVID-19. Fatkeqësisht, numri i të sëmureve nga Covid është gjithnjë në rritje. Në këtë moment, në Qendrën tonë Klinike Univerzitare kemi të shtrirë 20 pacient me COVID-19 të cilit kanë simptoma të lehta dhe nuk kanë nevojë ende për respirator. Në lidhje me gjetjen e vaksinës kundër Covid? mendoj se edhe në të ardhmen numri ose llojlloshëmria e viruseve do të jetë gjithnjënë rritje e sipër, për fat të keq. E faktorët të cilët ndikojnë në këtë rritje janë të shumtë. Ne duhet të adaptohemi dhe te jetojmë me këtë situatë të re të krijuar globale.

SHQIPTARËT NË BOSNJE-HERCEGOVINË

Në bazë të burimeve arkivore Shqiptarët për herë të parë u vendosën në Bosnje e Hercegovinë në kohën e Perandorise osmane. Si shkaqe kryesore të migrimit të Shqiptarëve nga trojet e tyre ishin kryesisht sociale, shoqërore dhe ato politike. Fillimisht Shqiptarët që vinin në Bosnje ishin nga Shqipëria veriore e në kohërat në mes të dy luftërave botërore, e në vecanti pas Luftës së Dytë Botërore shënohet migrimi më i madh i Shqiptarëve dhe atë nga Kosova, Maqedonia, Mali Zi dhe Serbia (Medvegjë, Bujanovcë e Preshevë). Popullata Shqiptare në Bosnjë e Hercegovinë kryesisht u vendosën nëpër vende urbane dhe qytete si: Sarajevë, Tuzëll, Zenicë, Banjallukë, Mostar, Travnik, Doboj, Brqko, por edhe nëpër vende rurale. Fillimisht ata ishin barinjë, mjeshtër artizanatesh, roje kufitare dhe një numër shumë i madhe gjatë kësaj kohës u asimilua dhe mori nacionalitete të popullit vendore. Shqiptarët në Bosnjë e Hercegovinë,nëvitet e 50-ta të shekullit tënjëzet në Sarajevë formojnë Shoqatën e studentëve “Lulëzimi”, ndërsa në fillim të viteve të 70 krijohet Klubi Shqiptarë “Bajram Curri” në kuadër të se cilit funkciononte Shoqëria Kulturo-artistike “Bajram Curri” si dhe shkolla e plotë tetëvjeqare në gjuhen shqipe. Në fillim të viteve 80 të shekullit të njëzet, për shkak ngjarjeve në Kosovë në Sarajevë strukturate politike te asaj kohe e mbyllin klubin “Bajram Curri” , si dhe shkollën tetëvjecare në gjuhën shqipe. Në vitet 90 të shekullit të kaluar Shqipëtarët në BeH organizohen dhe krijojnë partinë politike “Lidhja Demokratike e Shqipëtarëve në Bosnjë e Hercegovinë” , me seli në Sarajevë, rikthejnë institucionalisht emrin e Klubit Shqiptarë “Bajram Curri”. Shqiptarët kanë dhënë një kontribut të jashtëzakonshëm në mbrojtjen e sovranitetit të Bosnjës dhe Hercegovinës nga agresioni Serb dhe me qindra veta flijuan jetën e tyre ndër të cilit është dhe dëshmori Bajram Zenuni, inxhinjer në televizionin e Sarajevës, e që sotë rruga përballë televizionit të Bosnjës e Hercegovinës mbanë emrin e këtij dëshmori “Rruga Bajram Zenuni”. Për dallim që në të kaluarën Shqiptarët që ndër vite identifikoheshin si sharanxhi, puntorë fizik, furrtarë e zanatli të ndryshëm , sot Shqipëtarët në Bosnje e Hercegovine kanë arritur një nivel tjetër shoqëror, me personalitete që kanë arritur famë botërore dhe grada më të larta shkencore si në disa degë të mjekësisë sic janë; Kardikirurgjia, Mikrobiologjia, Pediatria, Psikologjia e Psikiatri ashtu edhe në fushat tjera shoqërore siç janë: Jurispondenca, Ekonomia e Menaxhmenti e edhe diplomat në ministrinë e punëve të jashtme me tituj Ambasador etj. Shqiptarët në Bosnje e Hercegovinë, aktualisht janë pronar dhe menaxher të Univerziteteve më të njohur në BeH edhe më gjerë. Përndryshe, aktualisht sot në Bosnje e Hercegovinë jetojnë rreth 12 mijë Shqiptarë të organizuar në shoqata e klube Shqiptare të udhequr nga Bashkësia Shqiptare në Bosnjë e Hercegovinë.

MESAZHI JUAJ PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Porosia ime për mergatën tonë në SHBA është që të edukohen sa më shumë që të munden, të punojnë sa më shumë që munden se vetëm në këtë menyrë mund të arrijme aspiratat tona shekullore dhe që si popull të prezentohem sa me dinjitozë ne shoqëritë e civilizuara botërore se vetëm ne këtë menyrë do të ndihet zëri i Shqiptareve në të gjitha instancat botërore qoftë në aspektin ekonomik apo shkencorë.

KUSH ËSHTË PROF. DR. ILIRIJANA HAXHIBEQIRI – KARABDIĆ

Mjekësia për Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić gjithmonë ka qenë profesion inspirues. Ajo rrjedh nga familja mjekësore, ku babai i saj, Prof.Dr. Sami Haxhibeqiri, ka qenë kirurgu i parë shqiptare në ish-Jugosllavi që nga viti 1965 i cili ka qenë edhe në ekipin e parë të kirurgëve, të cilet kanë bërë operimet e zemrës në fillimin e viteve te 70-ta në ish-Jugosllavi , njëkohësisht është njëri ndër themeluesit e fakultetit të mjekësisë në Prishtinë dhe person i cili ka dhënë kontribut të jashtëzakonshëm për mjekësinë Kosovare, jo vetëm si kirug torako-abdominal por duke krijuar plejadë të tërë profesionist mjekësor e në veçanti si kirug duke qenë pjesëmarrës aktiv në të gjitha proceset e shtetndërtimit të Kosovës qoftë në paqe ashtu edhe në luftë, duke qenë kirurg i parë që ka shkuar në zona të luftës në Kosovë që nga shkurti i vitit 1998 deri në ditën ku edhe u flijua. Pas luftës në Kosovë, për kontributin e dhënë gjatë jetës së tij, Spitalin e Përgjithshëm në Mitrovicë e emërtojën me emrin e babait te saj “Dr.Sami Haxhibeqiri“. Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić, motra dhe vëllai saj kanë vazhduar rrugën e babait të tyre. Motra Dr. Shpresa është anesteziologe, e vëllau Dr. Shpendi është psikiatër forenzik. Dashuria ndaj kardiokirurgjisë daton qysh nga ditët e para të studimeve. Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić studimet e mjekësisë i ka filluar në Universitetin e Prishtinës dhe i ka mbaruar në Universitetin e Sarajevës. Specializimin nga lëmia e kardiokirurgjisë e ka filluar në Sarajevë dhe e ka mbaruar në Berlin Deutsche Herzzentrum në vitin 2004 ku edhe është bërë kardiokirurge e parë në Bosnjë dhe Hercegovinë. Gjatë specializimit në Berlin, në vitin 2004 ka qenë anëtare i ekipit të parë për transplantimin e zemrës dhe Mechanical Circulatory Support në Deutsche Herzzentrum Berlin i cili në fillim të vitit 2000 ka qenë një nga qëndra kryesore në Evropë për operimet në zemër. Mbas specializimit, ka vazhduar krahas punës profesionale edhe atë shkencore duke magjistruar dhe doktoruar në lëminë e kardiokirurgjisë dhe ka fituar titullin e Profesorit të Kardiokirurgjisë, është mentore për specializime dhe subspecializime në Ministrinë Federale të Shëndetësisë të Bosnje dhe Hercegovinës për lëminë e kardiokirurgjisë. Me kardiokirurgji merret që 22 vite dhe është shefe e Kardiokirurgjisë në Qendrën Klinike Universitare të Sarajevës. Njëkohësisht, është profesore e kardiokirurgjisë në Fakultetin e Mjekësisë – SSST dhe njëherësh e vetmja femër profesoresh në lëminë e kardiokirurgjisë në Ballkan. Ka marrë pjesë në shumë kongrese dhe seminare profesionale ndërkombëtare si ligjëruese, dhe mysafire e ftuar si në Zvicër, Spanjë, Suedi, Sloveni, Angli, Gjermani, Itali dhe SHBA (Houston, Texas). Është autore e punimeve shkencore të publikuara në Bosnjë dhe Hercegovinë edhe në revista shkencore me karakter ndërkombëtar. Është Anëtare e Shoqatës së Kardiokirurgëve Evropian dhe shoqatave të ndryshme ndërkombëtare për lëminë e kardiokirurgjisë. Është autore e librit “Praktikumi për Kirurgjinë Ambulantore” dhe bashkëautor në librin “Mjekësia Urgjente” të publikuar nga Universitetit i Sarajevës.
Gjatë punës profesionale ndër vite ka marrë mirënjohje dhe dekorata të shumta në Bosnje dhe Hercegovinë. Është nënë e dy fëmijeve, dhe me këtë rast fëmija i saj i parë, vajza e saj është po ashtu studente e fakultetit të mjekësisë andaj Prof. Dr. Ilirijana Haxhibeqiri – Karabdić është shumë e lumtur që tradita e tyre familjare në fushën e mjekësisë do të vazhdojë edhe për një brez. Duke qenë se ska shumë kohë të lirë për arsye të obligimeve të shumta profesionale dhe akademike ende ka pasion leximin e një libri dhe të luajë në piano e cila i jep shumë relaks. Motoja e jetës së saj është: “Jam e lumtur – puna ime e ditë përditshme nënkupton luftën per një jetë njerëzore“.

Energjia-Takim në Sarajevë, Kosova merr Presidencën

October 14, 2016 by dgreca

-Kosova merr Presidencën në kuadër të Sekretariatit të Komunitetit të Energjisë për 2017-ën/

-Takimi i radhës i Këshillit të Ministrave të Komunitetit të Energjisë do mbahet në Prishtinë/

PRISHTINË, 14 Tetor 2016-B.Jashari/ Në takimin e14-të të Këshillit të Ministrave të Komunitetit të Energjisë që po mbahet në kryeqytetin e Bosnjës dhe Hercegovinës, Sarajevë, Kosova mori Presidencën për vitin 2017.

Ministri kosovar i Zhvillimit Ekonomik, Blerand Stavileci pas marrjes së presidencës nga homologu i tij nga Bosnja dhe Hercegovina prezantoi prioritet e propozuara nga Kosova për vitin e ardhshëm që do të jenë njëkohësisht edhe prioritet e këtij komuniteti.Sipas tij, këto prioritete janë në linjë me obligimet kontraktuale që Kosova ka në kuadër të Komunitetit të Energjisë si dhe janë të bazuara nga konkluzionet e axhendës së Parisit, me fokus te kapitulli i zhvillimit të qëndrueshëm, efiçienca e energjisë, burimet e ripërtëritshme dhe ambienti.

Gjithashtu, gjatë vitit të ardhshëm do të vazhdohet me procesin e reformave në kuadër të Traktatit të Komunitetit të Energjisë. Një vëmendje e veçantë do t’i kushtohet liberalizimit dhe integrimin në tregun rajonal.Një nga të arriturat shumë të rëndësishme sa i përket Kosovës në këtë takim është miratimi njëzëri i aneksit 8, i cili dëshmon për interferimin e Serbisë dhe krijimin e barrierave në operim të Operatorit kosovar të Sistemit, Transmisionit dhe Tregut (KOSTT), parim ky që bie ndesh me përgjegjësitë kontraktuale ndaj Traktatit të Komunitetit të Energjisë. Ky është edhe një hap që e dëshmon se Serbia duhet të tërhiqet nga interferimi në operim dhe të hyrat e KOSTT, po ashtu shtron nevojën që KOSTT sa më parë të njihet si zonë rregulluese e pavarur në kuadër të ENTSO-I, thekson njoftmi dërguar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik e Kosovës.

Në kuadër të takimit të 14-të, Gjeorgjia u anëtarësua me të drejta të plota në Komunitetin e Energjisë dhe kjo tregon se komuniteti është një nga partnerët më strategjikë për sektorin e energjisë.Duke përfunduar, ministri kosovar Stavileci uroi që ky vit të jetë një vit i suksesshëm dhe realizimit të prioriteteve. Ai po ashtu ftoi homologët e tij për pjesëmarrje në takimin e radhës, i cili do të mbahet në Prishtinë në fund të vitit të ardhshëm.

U perurua shtatorja e Nena Terezes ne Sarajeve

June 5, 2015 by dgreca

Nga Sarajeva Beqir SINA/
SARAJEVE BH Dy ditë para shtegtimit apostolik të Papa Françeskun në Sarajevë, pra, sot, më 4 qershor, në lagjen Marin Dvor, u bë përurimi një shtatore e së Lumes shqiptare Nënë Terezës, Bojanxhe Bojaxhiut. Shtatorja e Nëna Terezes, tani pas Nju Jorkut, Michiganit, Prishtinës, Strugës, Tiranës, do të ketë vendin e saj edhe në zemër të qytetit të Sarajevës.
Përurimi i saj u mbajt sot në Sarajevë, në sheshin Marin Dvor, para Kishës së shën Jozefit, me një ceremoni solemne, të përzemërt e të thjeshtë, duke e përuruar kështu shtatoren e bukur e së Lumes shqiptare Nënë Terezë.
Mes duartrokitjeve të dhjetra pjesëmarrësve, u bë edhe zbulimi i shtatores së Nëna Terezes nga kardinali Vinko Puliç, Dom Luka Brkovic, ish ambasadori i Shqipërisë në Bosnje, dr. Flamur Gashi, këshilltar për Ballkanin i Presidentit të Shqipërisë z. Bujar Nishani dhe veprimtari i dalluar, Marash Kol Nucullaj, anëtar i Bordit të LQSHA
Në ceremonin e organizuar në Kishën shën Jozefi në qendër të Sarajevës, mori pjesë edhe, kryebashkiaku i Sarajevës, zoti Komshiç, kryetari i shoqatës kulturore ‘HKD Napredak’ imzot Franjo Topiç,ambasdori Valentin Incko përfaqësues i lartë i Bashkimit Europian për BH,pjestarët e trupit diplomatik në Sarajevë, grupe shqiptarësh të cilët kishin ardhur nga Tuzi – Mali i Zi, dhe Shqipëria, profesor Fran Camaj, profesor Martin Berishaj nga Lubjana dhe shqiptarët që jetojnë e punojnë në Sarajevë, e shumë personalitete tjera.
Kjo shtatore madhështore e së Lumes Nënë Terezë është një dhuratë e vëllezërve shqiptarë të Gonxhe Bojaxhiut bërë kryeqytetit të Bosnjës-Hercegovinës, “si mesazh më i bukur që shqiptarët mund t’i bëjnë Sarajevës”, tha ne ceremonin e perurimit ish ambasadori i Shqipërisë në BiH zoti Gashi. “Nënë Tereza sjell mesazhin e mirësisë dhe të lirisë për të gjithë popujt, dhe tani ajo do të na lidhë edhe më shumë ne shqiptarëve me Sarajevën, shtoi Gashi.
Dom Luka Brkovic, i cili ka dhene nje kontribut te madh ne vedosjen e shatores se Nnena Terezes para oborrit te Kishes Shen Jozesit ne qender te Sarajeves, tha se Nena Tereze eshte e gjithe botes
Ne kete ceremoni te mbajtur ne kishe u dha edhe nje meshe per Nene Terezen
Sipas kardinalit Vinko Puljiç, shtatorja e Nënë Terezës, është mishërimi më domethënës i dorës së shtrirë vëllazërore në shenjë dashurie e shërbimi ndaj njeriut nevojtarë. Ajo na mëson e tregon fuqinë e dashurisë e të respektit ndaj tjetrit, si vlera përherë aktuale për shoqërinë tonë”.
Përurimi i përmendores së Nënë Terezë u realizua dy ditë para ardhjes së Papa Françeskut në Sarajevë.
Dhe, burime nga kisha na thanë se ndërsa Papa Francesku ka për të përshkruar bulevardin qendror të Sarajevës, dhe do të kalojë edhe para Kishës së Shën Jozefit, ka për tu lutur duke qëndruar para shtatores së Nëna Terses,per pak caste duke i dhën të Lumes Nëna Tereze bekimin e Tij.
Sipas ipeshkvi imzot Topiç “Ka shumë ngjashmëri ndërmjet këtyre dy personaliteteve. Edhe Papa Françesku ka një përzemërsi e kujdes të veçantë ndaj të varfërve, siç e kishte Nënë Tereza”. Papa Bergoglio e shpalli Nënë Terezën si shembull për mbarë Kishën, për mbarë botën, për t’u imituar. Nga ky vend, sheshi Marin Dvor i Sarajevës, , pohon prifti don Ivo Komsiç “e Lumja Nënë Terezë do të na përkujton të gjithëve të jemi e të bëhemi të mirë, për aq sa të mundemi”.
Ndërsa Imzot Topiç shtoi se Nënë Tereza është ndër personalitetet e pakta pozitive e cila nuk ka pasur kurrë askënd kundër saj. “Ajo bashkoi e afroi mes tyre shumë vise e popuj. Mori çmimin Nobel për paqe, e kur ndërroi jetë në Indi pati një ceremoni shtetërore. Tërë jetën ia kushtoi atyre njerëzve që kishin më së shumti nevojë për dashuri e ndihmë humanitare. Është një fenomen i veçantë, sepse tërë jetën ishte me të sëmurë, e asnjë herë nuk është infektuar nga ndonjë sëmundje”, tha Franjo Topiç.
Ideja, nisma dhe koordinimi i realizimit të kësaj vepre është e ambasadorit Flamur Gashi, i cili deri në shtatorin e kaluar, ka qenë edhe ambasador i Shqipërisë në Bosnje-Hercogivinë, kurse tani mban postin e këshilltarit të Presidentit të Shqipërisë për rajonin e Ballkanit.
Realizimi artistik i shtatores së Nënë Terezës, është vepër e skulptorit shqiptar Pjerin Kolnika nga Tirana dhe grupit të studios, ku ai ka derdhur më parë në bronx shtatoren e Presidentit të SHBA George Ë. Bush në Fushë Krujë, dhe atë të Skënderbeut në Shkup.
Shtatorja e vendosur para Kishës së Shën Jozefit në Sarajevë paraqet Nënë Terezën me një fëmijë, me rruzare në duar, një paraqitje prekëse kjo me përçimin e mesazhit universal të dashurisë e paqes vëllazërore mes popujve, kombeve e feve, në këtë qytet që ka kaluar konfliket më të mëdha , fetare dhe nacionale.
Sponsorizimi i kësaj vepre e cila ka kushtuar 28 mijë Euro, është bërë nga shqiptari i Amerikës, veprimtari i dalluar, nga Michigani Marash Kol Nucullaj, anëtar i Bordit të LQSHA, sponsorizues edhe shumë veprimtarive kombëtare në SHBA.
Ai tha se e kam bere kete dhurat per Sarajeven dhe popullin e saj, qe te nderoje te gjithe shqiptaret. Ngaqe, tani me simbolin e paqes dhe dashurise, fituesen e cmimit Nobel per Paqe Nenan Terezen, ne kete qytet qe ka perjetuar luftera te medha, shatorja e Saj eshte duke pasur më tepër mbi domethënien e vlerat që shpalos shtatorja e së Lumes Nënë Terezë në Sarajevë, e cila “në një farë mënyra, në emër të shqiptarëve, Nënë Tereza e pret Papa Françeskun…ne krenohemi me Nënë Terezën e gëzohem që kjo vepër është e vëllezërve të saj shqiptar” thotw sponsorizuesi Marash Kol Nucullaj nga Koja e Tuzit ne Mal te Zi.

“Hekuba”, e Vefi Rredhit në Festivalin Ndërkombëtar të Sarajevës

February 23, 2014 by dgreca

Nga Harilla Koçi/.-Tragjedia “Hekuba” e Euripidit, një nga më të njohurat e antikitetit vënë e skenë nga regjisori me origjinë shqiptare, Enke Fezollari dhe protagoniste, aktoren nga Vlora, Vefi Rredhi, do të përfaqësohet në Festivalin Ndërkombëtar të Sarajevës(The InternationalFestival Sarajevo,“Sarajevska zima”), që nis të dielën në mbrëmje në kryeqytetin e Bosnje Hercegovinës.

Në një prononcim për ATSH-në, aktorja Rredhi, thotë se, “ndihem mirë që marr pjesë në këtë festival”. “Hekuba” është në gjuhën greke, por këngët e vajit në Sarajevë do të jenë në shqip”, thekson ajo. Për aktoren që jeton e interpreton prej vitesh në Greqi, pjesmarrja në aktivitete të tilla është kënaqësi të dyfishtë, sepse është mundësi për të prezantuar vlerat e vendit të saj. “Kudo që paraqitem sjell diçka nga vendi im, sjell mënyrën se si qajnë në Vlorë…dhe kur dhimbja të mbyt..ne këndojmë gërshetuar me vaj…Në një moment vaji unë them…u mbush deti me të rinj, o bir i nënës o bir…të nisi nëneja larg…për një jetë më të mirë o bir..”; Kështu shprehet Rredhi, një ditë përpara këtij festivali, që është një nga aktivitetet më të rëndësishme teatrore që zhvillohen sot në Evropë.

Premiera e tragjedisë “Hekuba”, me regji të Enke Fezollarit dhe protagoniste Vefi Rredhit, u shfaq për artësashësit grekë pranverën e vitit të kaluar. Për disa muaj artëdashësit grekë, ndoqën me interes në Teatrin “Thision”, të Athinës, këtë premierë, që sjell një nga tragjeditë më të njohura të antikitetit.

Kjo shfaqje u realizua me regji të artist të talentuar me origjinë shqiptare, Enke Fezollari dhe në të interpretuan emigrantë nga vende të ndryshme, që jetojnë e punojnë ne vendin fqinj.

Por, në imazhin e artëdashësve, figura e Hekubës, mbretëreshës trojane, mbeti dhe do të mbetet i pashlyer nësajë të intepretimit plot ndjenjë e realizëm, në një nivel profesional, nga aktorja vlonjate, Gjenovefa Rredhi, e cila jeton prej vitesh në Greqi.

Roli i Rredhit, gjen mishërim jo vetëm në staturën e Hekubës, por edhe në mesazhet e fuqishme që përcjell, në aktualitetin ku dhimbja, largimi dhe harresa, përzihen bashkë. Këtu qëndron veçantia e veprës, e mirëpritur jo vetëm nga artdashësit grekë, por edhe nga kritika, e cila ka vlerësuar aktoren vlonjate, që përcolli në skenë një Hekubë që flet për të shkuarën dhe për të tashmen, një Hekubë që qëndron mes dy kohëve, ndonëse të largëta nga njera tjetra.

Sot, njerëzimi po përjeton një nga krizat më të vështira. Emigracioni është më i ndjeshëm se asnjëherë tjetër. Në këto kushte, kuptimi “I tjetrit”, “I të huajit”, ç’rrënjëzimi, që cilësohen në tragjedi, janë në këto momente reale, sa asnjëherë tjetër në botë dhe në Greqinë e sotme. Njerëz të ndryshëm, në kushte dhe për arsye të ndryshme, detyrohen të lenë vendin e tyre, shtëpitë, jetën e tyre dhe të emigrojnë në vende të tjera, për një jetë më të mirë. Në atdheun e tyre, mund të ishin mjekë, arsimtarë, artistë, por nevoja për të jetuar i çoi në vend tjetër ku shpesh, detyrohen të punojnë në profesione dhe në punë që as nuk i kishin menduar kurrë më parë. Këta janë personazhe realë sot. Ata vërtiten në skenë,në sfondin e saj, diku dhe gjithkund. Këtë pasqyron Hekuba. Rënia e një mbretëreshe, që bëhet skllave dhe detyrohet të lusë kundërshtarët dhe…përfundon të jetë “e huaja”.

“Në realitetin e sotëm, Hekuba është një nënë që e shohim përreth,është nëna e djalit nga Pakistani, nëna nga Siria që vrapon mes plumbave me foshnjë në krahë, është nëna e djemve të rinj që aq shpesh tani, deti i nxjerr të mbytur. Është nëna, motra, (unë jam nga Vlora) e gjithësecilit prej tragjedisë së Otrantos”, thotë për ATSH-në, aktorja Gjenovefa(Vefi) Rredhi. Sipas saj, figura “e tjetrit” është gjithësecili prej nesh sot, që kemi ikur,jemi larguar nga vendi. Por, shton ajo, në këto kohë të vështira, në këtë pozita janë sot edhe grekët. Në këto kushte, Hekuba nuk është vetëm një nën, është një vend i tërë, një atdhe i humbur, ose i shkatërruar, një atdhe që shpesh humbet bijtë e tij, sepse i detyron të ikin larg.

Duke sjellë në kujtesë vargjet e poetit grek, Jani Rico, Rredhi thotë se, “ne nuk këndojmë për t’u veçuar, vëllai im, nga bota (nga të tjetrët). Ne këndojmë të bashkojmë botën”. “ Po . Arti ekziston që të ndihmojë bashkimin dhe të jetuarit në paqe”, shprehet aktorja vlonjate për ATSH-në.

Rrethi thotë se, “Është hera e parë që interpretoj në gjuhën greke dhe theksoj në rolin e Hekubës, një rol me kërkesa, një rol që flet në vite”. Ajo veçon drejtimin regjisorial të regjisorit Enke Fezollari, që sot jeton në Athinë. Ajo nuk harron ndihmën e grupit mbështetës dhe të theatrologes së njohur greke, Natali Minioti, që u konkretizuan me arritjen e kuptimit të plotë të tragjedisë së Euripidit dhe realizimin e saj me një këndvështrim bashkëkohor. Përdorimi i të dy gjuhëve, ndërhyrjet me këngë dhe të qarët në shqip, plotësuan më bukur Hekubën dhe vështrimin e saj bashkëkohor. “Ndjehem shumë bukur dhe e pasur të jem rritur mes dy kulturave dhe dy gjuhëve qe së bashku më ndihmuan tek Hekuba…të mendoja si qajnë në Vlorë, si këndojnë kur ikën vajza..Por dhimbjet e shpirtit, dhimbjet njerëzore, nuk kanë kombësi. Ato janë një..”, vijon në prononcimin e saj, aktorja nga Vlora.

Gjatë vitit të kaluar, shfaqja e tragjedisë “Hekuba” u dha në Teatrin ”Thision” nga 4 shkurti deri në fund të muajit maj. Po shfaqjet vijuan edhe në qytetin e Selanikut, në 8 dhe 9 qershor, në përfundim të Festivalit të Kulturës të organizuar nga Ministria e Kulturës e Greqisë membështetjen e BE-së.

Duke vlerësuar këtë shfaqje dhe rolin e Hekubës, shkrimtari, regjisori dhe përkthyesi grek Ahilea Kiriaqidis, shprehet: “U emocionova me të vërtetë nga tragjedia e antikitetit,ashtu siç e dëgjova dje në mesa vajeve dhe këngës së dasmës nga Shqipëria, si dhe me vargje nga Kavafi e Seferi. Interpretime të nivelit të lartë nga ana e aktorëve.Kush përjetoi eksperiencën tronditëse teatrale, nuk do të harrojë kurrë Hekubën e Rredhit, teksa ndërronte njëmijë fytyra dhe njëmijë shprehje të fjalës, kur vajtonte, ose mallkonte, ose kur shtronte planin e hakmarrjes”.

Ndërkohë, me nota të larta vlerësimi u shpreh edhe gazetari i njohur grek, Niko Dilavera. Sipas tij, “Në rolin e Hekubes, aktorja Vefi Rredhi, jep me interpretim cilësor, pathos dhe ndjeshmëri, emocionet e rënies nga vajtimi në shpresë, nga shpërthimet emocionale në “diplomacinë”e logjikës,nga dëshpërimi në hakmarrje të mbretëreshës së dërrmuar, me një mënyrë interpretimi,që të rrëmben”.