NGA REXHEP  DEDUSHAJ, PEJË/

Këto ditë e vizituam shkollën fillore “7  SHTATORI” të Vitomiricës( ARBNESHIT), ku biseduame me zv.drejtorin e kësaj shkolle z.Xhavit Gashi.Mes të  tjerash Gashi na tha:,,Së bashku me drejtoreshën e shkollës Draga Babaciq  kemi arritur ti vemë punët për filli në një masë të madhe..Në shkollë  këtë vit i kemi të rregjistruar 835 nxënës.Prej tyre 500 shqiptarë e  280 boshnjakë …E të tjerët romë,hashkalinj etj. Me ta punojnë 58 mësimdhënës ,që të gjithë  të diplomuar  përvec muzikantit.Ndërtesa ,një pjesë e saj e ndërtuar që nga viti 1936,e pjesa tjetër është e re.Kemi klasa të bollshme për momentin dhe funksionon edhe biblioteka .

Me këtë tablo binte në sy se gjendja ështe nje pasqyre e strukturës së popullsisë në fashat.Vërtetë,Vitomirica – një fshat në mes të Pejës e Drinit të Bardhë, ishte e banuar me kolonist serbo – malazez të instaluar aty që nga vitet e 20 -ta të shek.kaluar.. Pas rënies së xhelatit  Rankoviq,në vitin 1966 një pjesë e këtyre kolonve i shitën pronate e veta  të vetquajturve atëbotë, Muslimanëve ,sot boshjnakëve .E dalëngadalë filluan të depërtojnë edhe shqiptarët ,që nuk dihej numri i tyre gjer në regjistrimin e popullsisë në vitin 1971.

Gjatë atij rregjistrimit unë dhe studenti,Ferid Gjikolli arritëm ti rregjistrojmë 70 shtëpi shqiptare në Vitomiricë.Ndërsa në atë të vitit 1981 u rregjistruan 1100 shqiptarë.gjë që krijoi mundësinë për hapjen e paraleleve në gjuhën shqipe edhe në shkollën e atij fshati.

Vërtetë ne kishim kërkuar  shkollë shqipe edhe më parë aty por ishte gjë e pamundur ta arrinim.Vido Knezheviqi – drejtor i atëherëshëm atje,i gjuante kërkesat tona në shportë,pa i rregjistruar fare.

Në fillim të vitit 1982 një delegacion nga shkolla e Trebaviqit shkuam të protestonim te Sadik Ukella,sekretar i Arsimit në Pejë,pse i kishte dërguar të hollat për ndërtimin e shkollës tonë  nga Treboviqi në Vitomiricë.Gjë që e kishte imponuar situata politike në vend.Sadiku na premtoi se do ti hapin paralelet shqipe në Vitomiricë e ta zvoglonte numrin e nxënësve në Treboviq dhe më angazhoi ti mblidhja nënshkrimet e shqiptarëve të Vitomiricës  për kërkesë për hapjen e shkollës. I mblodhëm 43 nënshkrime,e përpilova listën e nxënësve që shkonin nëpër shkollat fillore në Novo Selle,Ozrim,Treboviq,e Pejë. dhe ia dërgova Sadikut.Kërkesën ma shtypi në makinë gaz.Hajdar Mekaj.Sadiku kërkesën e dërgoi në 7 drejtime.Komitetit të LKJ,Kuvendit Komunal,Sindikatave,Lidhjes Socialiste,Entit Pedagogjik,dhe Shkolles e Bashkësisë Lokale në Vitomiricë.

Eksplodoi rasti si një bombë.Reaguane shumë keq serbët por edhe muslimanët e Vitomiricës.Ishte koha kur serbët pretendonin ti mbyllnin shkollat shqipe edhe në Prishtinë -pas demonstratave të vitit 1981 e jo të celnin shkollë në Vitomiricë- në MALLA MOSKVA  sic e quanin ata .,, Nëse hapet ajo shkollë këtu,unë do të dorzoj librezën e partisë ,, -që e kishte që nga lufta,deklaronte Vidna Rakoceviq.

Pas shumë mbledhjeve në fshat e në komunë ,u muarr vendimi që shkolla të hapej. Në fillim klasat e larta e pas dy vitesh edhe të ultat- meqë ishte në Sigë shkolla 4 klasëshe.

Me 7 shtator 1982,në oborrin e shkollës fillore në Vitomiricë,për herë të parë në historinë e këtij fshati,u tubua një numër i konsiderueshëm i nxënësve shqiptarë.

Me rekomandimin i BVI se arsimit në Pejë,si tepricë teknologjike shkova edhe unë në atë shkollë.Drejtori serb më priti mirë.I mblodhëm nxënësit bashk me AFERDITA PELAJ ,që kishte dhënë gjuhën shqipe në paralelet serbe më parë,dhe i ndamë në dy paralele.Me kl.e V e Vi  punoi AFËRDITA PELAJ, e me kl.VII e VIII  punoi REXHEP DEDUSHAJ.

Të nesërmen,,ishin grumbulluar aqë shumë nxënës shqiptarë në oborr sa që i trembën mësuesit  shovenistë sllavë.Drejtori më urdhëroi ti lëshoja në shtëpi deri të hënën ( meqë ishte e premte ) pasi s,kishim arsimtar..Sipas tij të hënën do ti kishim të gjithë.Atë ditë në mbrëmje,u mbajt një mbledhje e jashtëzakonshme e kolektivit .Gjë pa më thënë arsimtarët shkije s’lanë duke më fajsuar se gjoja unë i kisha sjellur ,, nxënësit irredentistë shqiptarë ,, aty.Në fund orët e mia ia dhanë Qerim Berdynajt, meqë ishte puntor i asaj shkolle në Sigë e unë u ktheva në shkollën e Treboviqit.

Duke u falenderuar organeve të arsimit në Pejë,dhe vet mësuesëve që punonin aty puna shkoi për mrekulli gjer në shtatorin e vitit 1990 kur shkijet i përzunë nxënësit shqiptar nga ajo shkollë dhe ata e vazhduan punën nëpër shtëpitë private se në cdo vend tjetër në Kosovë.

Andaj,sështë e drejtë të mos shënohet në historikun e asaj shkolle data 7 shtator 1982.Dita kur ka filluar punën për herë të parë shkolla shqipe aty.Mos shënimi i kësaj date historike i siellë këto pasoja.

Sllavët thonë se Shqiptarët janë vendosur në Vitomiricë vetëm pas Luftës së Kosovës,me që ska pasur shkollë shqipe më parë aty.Atëherë del se ati fshati ,, sllav -tash po thonë Boshnjak duhet ti njihet statusi i komunës etj,etj.

Të shpallet komunë Boshnjake Vitomirice me më shumë se 70 % Shqiptarë.Të futet një pykë sllave në mes të një krahine shqiptare.

Nuk thuhet kot. Historia që harrohet, medoemos përsëritet. I ftoj kolegët e mi në Shkollën e Vitomiricës që mos ta harrojnë historinë e asaj shkolle dhe të atij fshati.Janë  8 gjenerata nxenësish që disponojnë me dëftesat e asaj shkolle.Janë me dhjetra mësues ,disa punojnë edhe sot aty,qe me qefin në gji -sic thot populli ken shkuar përcdo ditë ,e kanë dhënë mësim aty e sot as s,iau pranojnë atë sakrificë.Po thuhet se shkolla shqipe në Vitomiricë ka filluar më 7 shtator 1990.O ZOTI IM,-thone amerikanet!…