Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

ZJARRI APOKALIPTIK NË GREQI, SHQIPTARËT NË LUFTË ME FLAKËT

by

Sokol Paja/

Zjarret apokaliptike kanë përfshirë Greqinë. Situatën më të vështirë po e kalon ishulli i famshëm i turizmit Rhodes. Në çastet më të vështira për turistët e huaj që gjenden në Rhodes dhe popullsinë vendase, shqiptarët po japin një kontribut të jashtëzakonshëm në situatën e emergjencës së krijuar pas zjarreve përvëluese.

Ari Kasapi, kryetari i Komunitetit Shqiptar në Rhodes, i angazhuar prej 9 ditësh në shuarjen e zjarreve dhe evakuimin e popullsisë, në një rrëfim rrënqethës për Diellin e Vatrës në New York, shpjegon me detaje situatën e krijuar dhe luftën me flakët që po përpijnë gjithçka.

“Prej 9 ditësh po punoj maksimalisht bashkë me shumë shqiptarë të tjerë në shuarjen e zjarreve dhe emergjencën e rëndë të krijuar. Jemi marrë me evakuimin e njerëzve nga vatrat e zjarrit, akomodimin, strehimin, shoqërimin në aeroporte etj. Janë rreth 30 mijë pushues turistë të evakuuar. 9 fshatra në Rhodes janë avokuar totalisht si pasojë e zjarreve masive” rrëfen Ari Kasapi, kryetari i Komunitetit Shqiptar në Rhodes. Sipas tij janë rreth 2500 shqiptarë të prekur nga zjarri. Asnjë ska humbur jetën. Shqiptarët janë banues në Rodos, punojnë në Rodos dhe janë të avakuuar si pasojë e gjëndjes së jashtëzakonshme. Qeveria sipas z.Kasapi u kujtua veç në ditën e 5-të të zjarrit që të ndihmojë banorët dhe se shqiptarët treguan shpirt të madh human e komunitar në këtë emergjencë.

Ari Kasapi prej 3 vitesh shërben si drejtues i Komuniteti Shqiptar në Rodos. Falë punës e përpjekjeve të ekipit që ai drejton u arrit me Ambasadën Shqiptare në Athinë ardhja e grupit të Ambasadës një herë në vit për aplikimin të pasaportave shqiptare të qytetarëve shqiptarë që jetojnë e punojnë në Rhodes, kanë organizuar aktivitete artistitko-kulturore, veprimtari humanitare në shërbim të komunitetit shqiptar dhe kombit shqiptar. Primare e komunitetit është hapja e një shkolle shqipe për fëmijët shqiptarë në Rhodes. Si pasojë e situatës së rëndë të krijuar së fundmi, ka plot shqiptarë që ndihmojnë autoritetet greke në shuarjen e zjarreve. Sipas Ari Kasapit, kryetari i Komunitetit Shqiptar në Rhodes, shqiptarët jo vetëm i ndihmuan nga zjarret por edhe i strehuan në shtëpitë e tyre turistët e huaj, duke treguar një gjest të lartë humanizmi dhe fisnikërie. Shqiptarët e mërgatës, krenari e kombit tonë.

SHKOLLA SHQIPE TE “ZËRI ATDHEUT”, NË MONTEBELLUNA TË ITALISË

by

Raimonda Deda, mësuese e gjuhës shqipe pranë shkollës shqipe të “Zëri Atdheut”, në Montebelluna të Italisë, rrëfen ekskluzivisht për gazetën “Dielli”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, ruajtjen e identitetit, historisë, gjuhës, kulturës dhe traditës shqiptare në Treviso, Itali, nëpërmjet mësimit të gjuhës e kulturës shqipe dhe aktiviteteve patriotiko-kulturore. Me Raimonda Dedën bisedoi Editori i “Diellit” Sokol Paja.

SITORIKU I SHOQATËS PATRIOTIKE “ZËRI ATDHEUT” QË MBËSHTET SHKOLLËN SHQIPE

“Zëri Atdheut”, që ushtron veprimtarinë e saj në Montebelluna të Italisë. “Zëri Atdheut” themelohet më 3 Shkurt të vitit 2018 nga një grup patriotësh nga Kosova të udhëhequr nga Z.Isuf Zenelaj e Z.Besnik Veselaj, dy veprimtarë të hershëm të çështjes shqipëtare dhe pjesëmarrës në luftën çlirimtare që çoi pastaj në shpalljen e pavarësisë së Kosovës. Rritja e komunitetit shqiptar në zonën tonë e bëri të domosdoshëm ndërtimin e një strukture të mirëfilltë e funksionale që ky komunitet të mos shkëputej nga rrënjët etnike e historike të tij. Ishte ai momenti kur shoqatës i bashkangjitet edhe figura ime si mësuese vullnetare. Ndonëse pa eksperiencë në fushën e mësimdhënjes, pasionin dhe dashurinë për gjuhën, historinë dhe kulturën shqiptare po mundohem ti përcjell tek filizat e rinj, shqiptarët e të ardhmes, fëmijët tanë. Siç thotë edhe i madhi Gjergj Fishta:

“Pra mallkue njaj bir shqyptari

Qi ket gjuhe te perendis

Trashigim qi na e la i pari

Trashigim si a len aj fmis ”

VAZHDOJMË TË RESPEKTOJMË E KULTIVOJMË TRADITAT TONA

Kjo nismë krijoi një atmosferë mjaft shpresëdhënëse dhe numri i nxënësve nga viti në vit u shtua. Filloi krijimi i kontakteve me autoritetet politike vendase, të cilët vunë në dispozicion të shkollës shqipe sallen ku mësimdhënja të zhvillohej në mënyrë dinjtoze. Raporti që është krijuar me këto autoritete është jashtë mase miqësor ndaj janë gjithmonë të pranishëm në festat tona dhe shikojnë me admirim faktin që ne vazhdojmë të respektojmë e kultivojmë traditat tona. Ndërtimi i kontakteve me shoqatat e tjera që bashkojnë komunitetin shqiptar kudo në Itali dhe ndërtimi i urave lidhëse me autoritetet politike në Kosovë, Shqipëri dhe me organizma të tjerë qeveritarë, të cilët çdo vit bëjnë të mundur mësimin e gjuhës shqipe duke dërguar materialin didaktik.

TË RINJTË TË ANGAZHUAR ME GRUPIN E VALLEVE DHE GRUPIN E INSTRUMENTISTËVE

Shoqata “Zëri Atdheut” sot numëron rreth 200 të anëtarësuar, të cilët me familjet e tyre janë terësisht të angazhuar në veprimtaritë e shoqatës. Përveç veprimtarisë së shkollës me fëmijet, në gjirin e shoqatës janë të rinjtë me grupin e valleve dhe grupi i instrumentistëve që po hedh hapat e para në ruajtjen e traditave tona si instrumentale ashtu edhe me këngët e sofrave e legjendat e përcjella ndër breza. Gjithashtu është krijuar edhe një skuadër minifutbolli e cila merr pjesë çdo vit në turneun e organizuar nga shoqata, për nder të Epopesë së UÇK. Sivjet u regjistruan 16 skuadra në këtë event. Edhe kjo veprimtari si të gjitha veprimtaritë e tjera të shoqatës sonë u mundësua terësisht me kontributin e komunitetit, gjë që na bën të ndihemi jashtë mase krenarë me bashkatdhetarët tanë.

AKTIVITETE NË NDERIM TË SHTETIT E KOMBIT SHQIPTAR

Tani më lejoni t’ju shpalos disa nga aktivitetet e shoqatës sonë: Muaji i Nëntorit i është dedikuar terësisht flamurit ku shqiptarët mblidhen dhe festojnë shqiponjën dykrenare. Muaji i Shkurtit i dedikohet Pavarësisë së Kosovës ku shpalosen simbolet tona kombëtare. Muaji Mars i kushtohet kujtesës, ku kryesisht aktivitetet janë të përqëndruara mbi figurën e Gjergj Kastriotit, Ati i Arbërve dhe komandantit legjendar Adem Jashari ,shpirti i Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. Muaji Qershor i dedikohet fëmijëve, ku bëhet mbyllja e vitit shkollor dhe shpërndarja e çertifikave e cila shoqërohet me një shëtitje të organizuar nga shoqata. Gjithashtu shoqata “Zëri Atdheut” organizoi prezantimin e librit dokumentar “TERRORI I SERBISE PUSHTUESE MBI SHQIPTARET” të Prof.Doc Nusret Pllana dhe mundësoi depozitimin e këtij dokumenti në biblotekën e Vatikanit. Në këtë moment shoqata po mundëson perkthimin dhe botimin në gjuhën italiane të romanit “ESKADRONET E VDEKJES” me autor Prof.Bardhyl Mahmuti.

MËRGATA SHQIPTARE E AMERIKES ËSHTË MË I FUQISHMI ZË I SHQIPTARISË

Mërgata shqiptare e Amerikes është më i fuqishmi zë i shqiptarisë, në radhet e të cilës kanë ligjërua e punua personazhe të klasit të parë të cilët i përkasin edhe historisë politike e sociale të vendit tonë. Ndonëse një largësi gjeografike e madhe, sytë gjithmonë nga atdheu, shpesh e pamundura behet realitet falë angazhimit të mërgatës shqiptare përtej oqeanit. Amanetet e të parëve, gjuhën, kombin, historinë, ju i ruajtët ndër vite brez pas brezi e ne kemi pse krenohemi me ju, çdo shqiptare ka pse krenohet me ju.

LETËRSIA SI MJET REVOLTE NDAJ PADREJTËSIVE, DHIMBJEVE E VUAJTJEVE…

by

Angela Kosta, përkthyese dhe autore e disa librave në prozë e poezi, në një rrëfim dhënë editorit të gazetës “Dielli” të Vatrës në New York, Sokol Paja, shpalos veçoritë e krijimtarisë letrare, përkthimet në gjuhën italiane, krijimtarinë si mjet revolte ndaj fenomeneve e ngjarjeve shoqërore, gjuhën shqipe dhe ndikimi në letërsinë që konsumojmë sot, bashkëpunimet mediatike etj.

LETËRSIA SI MJET REVOLTE NDAJ PADREJTËSIVE, DHIMBJEVE E VUAJTJEVE…

Kohët e fundit kam në dorë romanin tim të ri në gjuhën italiane, i cili flet për sëmundjen fantazmë të shekullit “depresionin”. Gjithashtu (gjëja më e rëndësishme kjo për mua), po përfundoj një libër me përmbledhje poezish të cilin dëshiroj ta botoj në Shqipëri. Në këto poezi shpreh realitetin dhe aktualitetin: përmbytjet e emigrantëve në kërkimin e shpresës së madhe nëpër dallgët e detit fatkeqësisht dhe shpesh herë triumfues mbi fatin e tyre tragjik. Në vargjet e mia bën pjesë gruaja e ditëve të sotme, jo më e përkëmbur por e fortë në sfidat e jetës me të cilat përballet pa u mposhtur dhe pa u dorëzuar kurrë. Në vargjet e mia rrjedhin lotët e përgjakura e të ngrira të holokaustit dhe dënimi human i ligjeve raciste; kam thurur poezi për urinë dhe mjerimin që po pllakos botën. Në këto poezi ka vargje gjithashtu për Mëmëdheun tim të shtrenjtë, për të cilin brenga dhe malli nuk më shuhen kurrë: pas 28 vitesh në emigrim, vazhdoj ta ndjej veten si një pemë e çrrënjosur shekullore, rrënjët e të cilës do të mbeten përjetësisht midis Atdheut tim dhe vendit ku tashmë jetoj. Në poezitë e mia nuk mungojnë vargjet për familjen e as ato për lulëzimin dhe të ardhmen e jetës: fëmijët; shkruaj per magjepsjen e dashurisë dhe bukuritë mahnitëse të stinëve që Zoti na dhuroi nëpërmjet natyrës.

SHQIPTARËT NË UMBERTIDE, PERUGIA, ITALI…

Në qytetin e vogël në Umbertide ku unë jetoj, ne si Komunitet Shqiptar organizonim dhe merrnim pjesë me guzhinën tradicionale shqiptare në panairin tre ditor të guzhinës multietnike, organizonim gjithashtu festimin e 28 – 29 nëndorit dhe festën e abetares. Fatkeqësisht pas epidemisë Kovid – 19, asgjë nga këto nuk është përsëritur më.

GJUHA NË LETËRSINË E SOTME…

Me dhimbje shpreh dhe them se cilësia e letërsisë shqipe është me të vërtetë mjaft zhgënjyese. Nëpër librat e disa shkrimtarëve të rinj, shumëherë më ka ndodhur të ndeshem në shumë gabime ortografike, lexoj poezi pa thelb poetik, nëpër portalet e shumta lexoj dhe ndeshem madje në shumë fjalë të huaja të gjuhës shqipe, ashtu sikurse i dëgjoj në kanalet televizive nga gazetarë apo opinionistë dhe analistë. Ndjej me të vërtetë keqardhje, sepse gjuha shqipe duhet të mbetet e pastër, dhe nuk ka aspak nevojë për rinovim me fjalë, të cilat e dëmtojnë dhe e shtrembërojnë atë. Nuk duhet të harrojmë kurrë sa luftë, sa gjak dhe sa djersë u derdh për mbijetesën e gjuhës sonë mëmë.

PËRKTHIME NË SHËRBIM TË KULTURËS KOMBËTARE…

Në gazetën italo – shqiptare “Le Radici – Rrënjët”, bëj përkthime në të dyja gjuhët të historianëve, studiuesve albanolog, si edhe atyre italian të cilët janë artikuj që i përkasin: historisë së lashtë së prejardhjes së vendit tonë, kulturës dhe traditave etnike, aktualitetit të komuniteteve arbëreshe, etjer. Kjo gazetë shpërndahet falas prej 20 vitesh në: Shqipëri, Itali, Australi, Belgjikë, Kanada, Gjermani, Greqi, Francë, SHBA dhe Zvicër. Përsa i përket letërsisë shqipe, nuk kam mundur të përkthej autorët tanë sepse, fatkeqësisht në Shqipëri siç e dimë, ligji mbi të drejtat e autorit nuk ekziston ende.

BASHKËPUNIMET MEDIATIKE…

Përveç kësaj gazete të cilën e përmenda më sipër unë bashkëpunoj dhe përkthej poezi të autorëve të famshëm italianë në gjuhën shqipe si: Cesare Pavese apo Luigi Pirandello. Këto i kam botuar në Gazeta Destinacioni dhe portalin Alb – Spirit, ashtu sikurse edhe në Revistën Internazionale të Artit dhe Kulturës “Muzat”. Gjithashtu bashkëpunoj me gazetën “Nacional” apo Revistën Letrare “Orfeu”, në të cilat kam përkthyer disa poetë të huaj. Në Revistën “Psikologjia” kam shkruar disa tekste të sociologjisë, jam autore në “Përqasje Italo – Shqiptare”, “Sprint News Al”, “Tekste Shqip”, “Fjala e lirë”, “Versi – Vargje”, “Capoverso – Kryevarg”, bashkëpunoj me: gazetarë, shkrimtarë, poetë, piktorë, fotografë tek: “Scrigno di Pandora – Kutia e Pandorës”. Botimet e mia në Itali jam munduar t’i kthej edhe në shërbim kundrejt atyre të cilët kanë nevojë. Në fakt, në vitin 2008 përfitimin e librit ia dhurova Shoqatës ONLUS për kërkimin shkencor ndaj Skleroza Laterare Amiotrofika (SLA), ndërsa në vitin 2020 përfitimin e librit me përralla: “Ylberi dhe Sara e vogël” me vizatimet e realizuara nga Kristiana Sterjo, vajza e shëruar nga Leuçemia ia dhurova pikërisht Shoqatës ONLUS Komitetit Daniele Chianelli për kërkimin shkencor ndaj Leuçemisë, Limfomave dhe Tumoreve tek fëmijët dhe të rriturit.

“MOS E HARRONI GJUHËN TONË TË ËMBËL SHQIPE”

Mesazhi im për të gjithë ju kudo që ndodheni, në Amerikë apo gjithkund tjetër: Mos e harroni gjuhën tonë të dlirë e të ëmbël shqipe, përhapeni sa më shumë atë, përcilleni brez pas brezi tek fëmijët dhe nipërit tuaj, bashkë me jehonën e këngëve tona të bukura, bashkë me flamurin tonë me shkabën dykrenare, sikurse traditat dhe zakonet tona të pastra, të pasura dhe të lashta. Të ndjehemi kudo dhe kurdo krenarë që jemi shqiptarë dhe i përkasim e rrjedhim nga një vend etnik i pellazgëve në zemër të Evropës dhe të Ballkanit.

VATRA U TAKUA ME DIPLOMATIN AMERIKAN GABRIEL ESCOBAR

by

Sokol Paja/

Uashington, 18 Korrik 2023 – Federata Pan-Shqiptare e Amerikës VATRA u takua me diplomatin e lartë amerikan z.Gabriel Escobar. Kryetari i Vatrës z.Elmi Berisha i shoqëruar nga shefi i kabinetit Dr. Pashko Camaj dhe veprimtari i çështjes kombëtare z.Anton Raja zhvilloi një bisedë të shkurtër dhe informuese me të dërguarin amerikan për Ballkanin Perëndimor, Gabriel Escobar. Gjatë bashkëbisedimit z.Berisha e ftoi për vizitë në Vatër z.Escobar dhe i garantoi se Federata Vatra do të luajë rolin e saj konstruktiv te institucionet e shtetit të Kosovës me qëllim normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi, shtensionimin e situatës së tensionit, ndërtimin e një klime paqe, zhvillimi e bashkëpunimi reciprok. Nga ana tjetër diplomati i lartë amerikan z.Gabriel Escobar siguroi se në vjeshtë do të vizitojë Vatrën dhe falënderoi z.Berisha dhe Vatrën si institucion në angazhimin dhe rolin e tyre në normalizimin e marrëdhënieve Kosovë-Serbi me qëllim që të dy vendet dhe mbarë rajoni i Ballkanit të prosperojë drejtë paqes, zhvillimin dhe integrimit euroatlantik. Kryetari i Vatrës z. Berisha e falënderoi z.Escobar për punën e shkëlqyer dhe i theksoi se Vatra beson vetëm te zgjidhja amerikane për Kosovën.

Delegacioni i Vatrës mori pjesë në seancën dëgjimore të Komisionit për Marrëdhënie me Jashtë të Dhomës së Përfaqësuesve, ku z.Escobar raportoi mbi rolin e Shteteve të Bashkuara në Ballkanin Perëndimor.

“BLIFF ORGANIK” NJË MARKË KOMBËTARE NË KËRKIM TË TREGJEVE NDËRKOMBËTARE

by

Sokol Paja/

Erëblina Avdijaj, themeluese e kompanisë “Bliff Organik” në një rrëfim dhënë editorit të gazetës “Dielli” të Vatrës në New York, Sokol Paja, tregon suksesin e një marke shqiptare udhëhequr nga një patriote e lindur në Zvicër dhe e kthyer në Kosovë për të zhvilluar ekonominë vendase, punësimin, fuqizmin e gruas në shoqëri dhe eksportimin e produkteve shqiptare drejt tregjeve ndërkombëtare. “Bliff Organik” ofron produkte shqiptare finale të bimëve mjekësore aromatike dhe çajrave në filter, të çertifikuara me standardin Organik XK-BIO-161 të akredituar nga Bashkimi Europian. Kuptimi i “Bliff” është bashkim i inicialeve të Erëblinës dhe motrave të saja.

Themeluesja e kompanisë Erëblina Avdijaj tregon për “Diellin” se: duke qenë se kompania eksporton mbi 95% në shtete të ndryshme, ideja lindi pikerisht këtu, pse mos të kemi edhe ne produkte me përpumim final Organik, për tregun vendorë, produkte autentike nga toka shqiptare”. Erëblina Avdijaj na kujton se: “Bliff Organik u lançua në treg në nëntor të vitit 2019, fillimisht lançuam 7 lloje të produkteve filter, dhe pas një viti të suksesshëm, në vititn 2020 lançuam edhe linjën me produkte refuz, ndërsa sot kemi gjithësej 17 lloje të produkteve, duke punuar vazhdimisht në shije te reja, dhe linje të re.

Ajo çka e bën të veçantë “Bliff Organik” dhe cilësinë e produkteve tregon Erëblina Avdijaj është percjellja zingjir nga kultivimi e deri ne përpunim final. Bimët pranohen të freskëta në kompani ku më pas bëhët tharja përpunimi selektimi dhe pastaj bimet pranohen në hallen e “Bliffit” ku bëhët procesi final, pra përpunimi në filter dhe paketim final. Afati i qëndrueshmëris së produkteve është 3 vite, mirëpo avantazhi tjetër i “Bliff” është se ato gjithmonë prodhohen të freskëta në sezonin e produktit vit për vit, garanton Erëblina Avdijaj. “Bliff Organik” vit pas viti vazhdoi zhvillimin, rriti kapacitetet prodhuese, zgjeroi llojshmërinë në produkte, dhe përveç shtrirjes në tregun vendor tashmë produktet e “Bliff Organik” gjenden edhe në shtetet europiane si Zvicër, Gjermani, dhe Austri, rrëfen për Diellin e Vatrës Erëblina Avdijaj.

“Bliff Organik”, përveç prodhimit të çajërave organik, tashmë ka zgjeruar përpunimin e bimëve mjekësore aromatike në shkopinjë me veti qetësuese dhe relaksuese, të cilat eksportohen jashtë Kosovës. Gratë e punësuara, me shkathtësitë e tyre po krijojnë të ardhura për veten dhe familjet e tyre, e gjithashtu edhe po ndihmojnë në zhvillimin ekonomik të komunitetit. Qëllimi i biznesit kur fokusohet jo vetëm te marka por edhe ndikimi i drejtëpërdrejtë në shoqëri e bëjnë edhe më fitimprurës por edhe më të dobishëm për individin, shoqërinë dhe shtetin.

“Bliff Organik” u themelua nga një femër dhe ka për qëllim ti ndihmojë, ti integrojë e fuqizojë gratë. Në vitin 2022 arritëm ti punësojmë 15 gra dhe planifikojmë që ky numër të vazhdojë të rritet pasi “Bliff” këtë vit po ashtu u bë pjesë e panaireve ndërkombëtare, duke prezentuar prodhimet e çajrave të Kosovës, dhe duke krijuar partneritet ndërkombëtar, na tregon Erëblina Avdijaj. Nëse nuk do kishte përkrahjen e organizatave partnere, suksesi nuk do të ishte i njëjtë. Themeluesja Erëblina Avdijaj në përmbyllje të bisedës me editorin e “Diellit” shprehet se “Bliff Organik është shumë falenderues ndaj të gjithë atyre të cilët besuan fillimisht në idenë dhe vendosën ta përkrahin këtë iniciativë biznesi, duke filluar nga Organizatat ndërkombëtare si USAID, PPSE, e deri te kompanitë të cilat e japin shtytjen finale në tregun vendor, dhe atë të huaj sikur R&B company” citoi ajo.

Sipërmarrësja Erëblina Avdijaj ka lindur më 28.06.1990 në Luzern të Zvicrës, ekonomiste me profesion. Sipërmarrëse dhe aktiviste për fuqizimin e grave në shoqërinë shqiptare. Në vitin 2000 pas përfundimit të luftës në Kosovë, prindërit e Erëblinës vendosen të riktheheshin përfundimisht në vendlindje ku ajo vazhdoi shkollimin në Istog, dhe përfundoi studimet e larta në drejtimin Ekonomik, Financa. Pas diplomimit vazhdoi të ushtrojë detyrën e saj si Ekonomiste në kompaninë Agroproduct shpk. Në vitin 2016 Erëblina themeloi një ide biznesi e cila paraqitej si degë e shkëputur nga kompania e babait të saj Halit Avdijaj themelues i kompanis Agroprodukt sh.p.k, kompani kjo lidere në rajon dhe më gjërë për grumbullimin e bimëve mjekësore aromatike dhe frutave malore si lëndë e parë. Në vitin 2022 Erëblina u shpall edhe Ambasadore për paqe, nga Federata e paqes Universale në Kosovë. Në vitin 2023 u botua në librin “ Shijet e Dukagjinit“, libër ky i përzgjedhur me histori të sukseseve dhe frymë të ndryshimëve në shoqëri.