Sokol Paja – Page 85 – Dielli

DR. ALBA KUQI RRËFEN PËR DIELLIN SHTETIN E PHILADELPHIAS NË PËRBALLJEN ME COVID-19

July 22, 2020 by dgreca

Sokol PAJA – DIELLI/

SITUATA NE PHILADELPHIA (COVID-19) – Në momentin që po flasim 07/18/2020, ka rreth 28.159 raste të konfirmuara me COVID-19 dhe rreth 1665 vdekje në Philadelphia. Edhe pse situata e pandemisë ka qenë tepër serioze, masat që janë marrë, si psh urdhëri për të qëndruar në shtëpi apo pezullimi i përkohshem i aktivitetit të bizneseve të ndryshme, ka parandaluar mbipopullimin që mund të ndodhte në shumë spitale dhe ka shpëtuar mijëra jetë. Qyteti i Philadelphia-s përballet me një sfide tjetër tani, ajo e rihapjes apo kthimit në normalitet. Si pasojë e gdotijes që mori shteti prej pandemisë globale, rimëkëmbja ekonomike, menaxhimi i pasojave të shkaktuara nga kriza shëndetësore do jenë një sfidë shumë e vështirë për shtetin këtu.

VAKSINA – Bazuar në të dhënat e tanishme, vaksina që është në investigim, mRNA1273, është toleruar mirë në përgjithësi dhe ka shkaktuar përgjigje neutralizuese me anë të antitrupave në individët e shëndetshëm. Faza e tretë e zhvillimit të SARS-CoV-2-Vaçine fillon me 07/27/2020. e gjithë bota i mban sy e veshë nga laboratori apo kompania që do prodhojë vaksinën e cila do i rikthejë botës qetësinë dhe vazhdimësinë e dikurshme. Po bëhen përpjekje të jashtëzakonshme. Le të shpresojmë që vaksina të vijë tek ne edhe më shpejt seç thonë shkencëtarët.

KOMUNITETI SHQIPTAR NE PHILADELPHIA – Për momentin nuk ka një kërkim shkencor apo statistikë shtetëroe të specifikuar për situaten e komunitetit shqiptar në Philadelphia për sa i përket COVID-19. Ng kontaktet që kam dhe bisedat me të afërm apo të njohur nuk kam pasur dijeni në lidhje me infektime e aq më pak për fatalitete me kombësi shqiptare. Duke qenë se shteti nuk boton apo njofton për statistika kombësish, është e vështirë pasja e të dhënave zyrtare në lidhje me një komunitet të caktuar kryesisht zbulohet me anë të organizatave, shoqaatave, përfaqësive diplomatike etj. Fatmirësisht me informacionet që unë kam, komuniteti shqiptar gëzon shëndet të plotë.

MENAXHIMI I PASOJAVE – Situata e pandemisë globale COVID-19 nuk ka qenë aspak e lehtë në Philadelphia. Si çdo shtet tjetër, edhe Philadelphia do ta ketë shumë të veshtirë rikthimin atje ku ishim. Megjithate kjo situatë është menazhuar shumë mirë nga qeveria lokale, me masa të ndryshme të ndermarra për distancimin social, gjithashtu edhe duke ndihmuar njerëzit në nevojë. Kjo ka ndihmuar në minimizimin e pasojave që ka lënë COVID-19. Masat dhe hapat e ringritjes ekonomike dhe shëndeti mendor i popullatës do jenë dy supërsfida jo vetëm në qytetin ku unë jëtoj e punoj, por gjykoj edhe sfida globale.

MESAZHI PëR LEXUESIT E DIELLIT- Kjo situatë është pak delikate, dhe do pak durim nga ana jonë, megjithatë do kalojë. Duhet shumë kujdes nga ana jonë, duke respektuar të gjithë masat që janë vendosur të distancimit social, mbajtjes së maskës dhe higjenës sa më të lartë vetjake. Nga ana tjetër unë mendoj që shqiptarët duhet të marrin shumë informacion rreth situatës aktuale, të informohen dhe të komunikojnë sa më shumë me njëri-tjetrin.Të gjithë bashkë do ta kalojmë këtë virus vdekjeprurës.

DR.ALBA KUQI- Punon si Clinical Documentation Specialist Supervisor. Ajo është një mjeke (MD) që punon në një ACH (Acute Care Hospital) në Philadelphia që supervison të gjithë dokumentacionin klinik në spital. Në fillim të qershorit, është botuar artikulli i saj tek Journal of AHIMA mbi COVID-19. Dr. Alba është një mjeke (MD) që zotëron 6 çertifikata në fushën e mjeksisë: CDIP: Certified Documentation Improvement Practitioner, CDS: Certified Clinical Documentation Specialist, CS: Certified Coding Specialist, CRCR: Certified Revenue Cycle Representative, CICA: Certified Inpatient Coding Auditor, EPIC: EPIC HIM Hospital Coding, CSCM: Certified Specialist Managed Care. Dr.Alba Kuqi zoteron edhe 4 gjuhë të huaja (Anglisht,Gjermanisht, Italisht, Spanjisht). Dr. Alba Kuqi ka publikuar në : Journal of AHIMA : 2020 The Conundrum of Kidney Disease Documenting COVID-19 Harnessing Artificial Intelligence to Fight COVID-19, ACDIS 2020 Syncope Primer COVID-19 Primer CDI Coding and Documentation Challenges related to Syncope Clinical validation, denials, prevention and appeals Most common COVID-19 respiratory manifestations Ischemic heart disease conundrums.

SHQIPTARËT NË FLORIDA DHE GABIMET QË E KTHYEN SHTETIN EPIQENDËR TË COVID-19

July 20, 2020 by dgreca

DR. BERNARD TOPI FLET PËR GAZETËN “DIELLI” NGA FLORIDA/

Dr. Bernard Topi, Kardiokirurg në Florida, USA, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, gjëndjen e pandemisë globale në shtetin e Floridas dhe analizon gabimet që e kthyen këtë shtet në epiqendër të Covid-19. Me Dr. Bernard Topin bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

FLORIDA PËRBALLË PANDEMISË COVID-19

Fillimisht, në kundërshtim me atë ç’ka pritej, Florida i “shpëtoi masakrës” së virusit. Për fat të keq, siguria e fituar nga numri krahasimisht i vogël i të infektuarve, u shndërrua në një bumerang. Njerëzit nxituan të shkojnë në plazh pa u kujdesur për të mbajtur distancën e nevojshme. Pushuesit ardhur prej shteteve të tjera, perfshirë New York-un, bashkë me bagazhet sollën edhe gjurmë të reja të virusit. Në përputhje me rregullat e vendosura rishtaz, baret e restorantet rifilluan punën me numër të kufizuar klientësh por kjo veçse zgjati kohën e pritjes në rradhë (me një gotë në dorë, pa distancimin e duhur) e u kthyhe gjithashtu në një faktor aktivë të shpërndarjes së virusit duke e shpëne numrin e personave të infektuar nga rreth 100,000 (Qershor) në 287,000 (Korrik). Duke filluar në 10 ditëshin e fundit të Qershorit, Florida është kthyer në epiqendër të Covid-19. Të dhënat e muajit Korrik (10,000 raste të reja në ditë) e kanë kthyer Floriden, sipas një analize të Reuteurs bazuar në 15,300 infektime të datës 12 Korrik, në një shembull famëkeq. Mesatarja e vdekjeve ditore nga Covid-19 është 81 persona; deri më tani, mbi 4,400 vetë kanë vdekur përfshirë edhe një vajze 11 vjeçare. Mosha e re e të infektuarve është një tjetër veçori e Covid-19 në Florida. Për të dhënë një shembull sqarues, mosha mesatare e personave Covid-positive në Miami-Dade County është 40 kurse në Tallahaasse është 25 vjec.

DREJTË VAKSINËS ANTI-COVID-19

Me mbi 9 milionë raste të konfirmuara në botë, kërkuesit shkencorë kanë përqendruar vëmendjen si mbi një vaksinë të mundshme ashtu edhe në menyra të tjera për të përballuar Covid-19. Sigurisht që disa nga sygjerimet e para për tu shqyrtuar janë medikamente ekzistuese të aprovuara për sëmundje të ndryshme e të testuara ndaj viruseve të njohur e studiuara më parë. Që prej muajit Maj, dy mjekime kanë marrë autorizim në raste urgjence (emergency use authorization) nga FDA: remdesivir (1) e një ilaç që përdoret për pacientët nën ventilatorë(2). Duhet përmendur gjithashtu që, në Mars, FDA autorizoi edhe përdorimin e hydroxychloroquine (anti-malarje) por më pas e tërhoqi autorizimin si të papërshtatshëm për tu fshirë në listën e mjekimeve që luftojnë coronavirus. Dy ilaçet e sipërpërmendura janë akoma në fazë testimi për të gjetur përdorimin dhe dozën e saktë. Duhet mbajtur parasysh se proçesi i krijimit të një vaksine/compound është i gjate e jo gjithmonë përfundon suksesshëm ndaj përherë e më shpesh zgjidhja (të paktën e përkohshme) po kërkohet në rradhët e kurave të njohura siç bën të ditur edhe një studim i plotë botuar në British Journal of Pharmacology ndër të cilat përfshihen Remdesivir, Arbidol, EIDD-2801, Favipiravir, Kaletra, Merimepodib (VX-497), Convalescent plasma, Immune modulators, dhe Stem cells.

COVID-19 GODITJET NË EKONOMI DHE SHËNDET MENDOR TË POPULLSISË

Përveç buxhetit të balancuar, Florida ka AAA bond rating e në ndryshim nga shumë shtete të tjera, rezerva monetare e situatave emergjente janë sa pothuaj 15% e revenue-s të përgjithshme. Ky lloj kujdesi financiarë lejon Floridën të shpenzojë në mënyrë strategjike fondet federale shtesë. Për më tepër, mësuar të menaxhojnë situata kritike të shpeshta (hurraganë/stuhi/fatkeqësi natyrore), mentaliteti tipikë vendas është disi më i gatshëm të mos stepet nga ndeshja me coronavirusin por të kërkoj rrugën e duhur për të dalë nga kjo situatë e paprecedent. Megjithëse është e vështirë të gjykohet efekti i masave të marra (sidomos kur Covid-19 ka marrë, për fat të keq, ngjyrime politike të pavendta), Florida mirëpriti 100 infiermjere shtesë për zonën Miami-Dade (Jackson Health) e po aq në Tampa (Bay Care) ndërkohë që spitalet do të furnizohen me 17,080 doza remdesivir shtesë. Gjithashtu me rëndesi të veçantë është sistemi arsimor në Florida. Urdhëri i situatës emergjente për vitin shkollorë 2020-2021, i mëshon faktit se nxënësit e prindërit e tyre janë të përfshirë në mënyrë të drejtpërdrejtë në marrjen e vendimit përfundimtarë midis shkollës tradicionale, asaj online ose një sistemi hibridë. Ndonëse të marra veç e veç asnjë prej këtyre masave nuk është e mjaftueshme, të gjitha së bashku, në mos ndikojnë drejtpërdrejtë në përmirësimin e gjendjes, të paktën krijojnë një lloj sigurie (mëse të nevojshme) përsa i përket qytetarit të thjeshtë.

COVID-19 DHE SULMET NË ZEMËR

Shumëçka mbetet e panjohur për mënyrën se si Covid-19 ndikon mbi zemrën por një sërë studimesh përfshirë edhe Potential Effects of Coronaviruses on the Cardiovascular System botuar në JAMACardiology, i mëshojnë faktit se personat me sëmundje kardivaskulare janë më të rrezikuar nga komplikacionet e coronavirusit. Virusi mund të shkaktoj sëmundje të zemrës – inflamacion vaskular, thrombosa Vasulare, miokardi dhe aritmi kardiake; ka gjithashtu raste kur mund të shpjerë në congestive heart failure. Ndonëse studimet vazhdojnë, mjekët nuk dinë ende mjaftueshëm për të thënë nëse efekti i coronavirus-it mbi zemrën është i përkohshëm e i trajtueshëm me medikamentet e duhura apo shkakton dëme afatgjata. Ndër pacientet e mi, kam vërejtur se virusi ka shkaktuar inflamacion të muskulit të zemrës si edhe mbyllje/ngushtim të arterieve koronare. Në klinikën time e spitalin me te cilin bashkëpunoj, është praktikë e rekomandueshme bërja e EKG gjatë evaluimit fillestarë të pacientëve që vijnë me simptoma të Covid-19.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Ndonëse jetoj e punoj prej 20 vjetësh në USA, ky është viti im i parë në Florida, madje përfitoj nga kjo intervistë për tu prezantuar, në një lloj mënyre, me komunitetin shqiptarë lokal. Përveç miqësive personale, gjatë kësaj periudhe nuk kam pasur kontakte të shpeshta me bashkëatdhetarët, ç’ka shpresoj se do të ndryshoj sapo gjërat t’i kthehen normalitetit. Ajo c’ka këshilloj ndërkohë është të mos humb as durimi e as shpresa ndërkohë që distancimi social, izolimi vullnetar (në raste të caktuara), e sidomos përdorimi i maskës vazhdojnë të jenë të domosdoshëm. Kjo nuk do të thotë aspak qe njerëzit të privohen nga përditshmëria, puna, etj. Përkundrazi, kujdesi i sotëm, siguron të ardhmen.

KUSH ËSHTË DOKTOR BERNARD TOPI

Dr. Bernard Topi, mjek praktikantë prej shumë vitesh në NY, USA është specializuar fillimisht si kardiolog i përgjithshëm e me pas si interventional cardiologist. Dr. Topi është anëtarë i American Academy of Cardiology (member) si edhe i çertifikuar e riçertifikuar nga American Board of Internal Medicine dhe American Board of Cardiology. Duke filluar nga Shtator 2019, Dr. Topi e familja e tij janë vendosur në Tampa, Florida për një balancë më të drejtë midis jetes familjare e asaj profesionale. Dr. Topi praktikon pranë Citrus Cardiology Group e është i gatshëm të jap ndihmë/këshillë në çdo kohë për cilindo anëtarë të komunitetit tonë.

“VATRA MANHATTAN BRANCH” SI RRUGËTIM PATRIOTIK

July 19, 2020 by dgreca

Agustin Mirakaj, Kryetari i degës së “Vatra Manhattan Branch”, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, projektin patriotik të degës me të re të Vatrës krijuar në New York, Amerikë.

Sokol PAJA – DIELLI

“VATRA MANHATTAN BRANCH” NJË MUNDESI PËR ÇDO PATRIOT SHQIPTAR

“Vatra Manhattan Branch” është dega më e re e krijuar në Amerikë, synimi i sëciles do të jetë përfshirja e intelektualëve shqiptarë patriotë të djathtë me histori suksesi të formuar në New York e më gjërë. Kjo degë e re është vazhdimi i projektit të Vatrës qëndrore nën përkujdesin e veçantë të Kryetarit të Federatës Panshqiptare të Amerikës Vatra z.Elmi Berisha. Qëllimi i projektit “Vatra Manhattan Branch” është hapja e degëve të Vatarës në çdo shtet të Amerikës. Synimi dhe qellimi kryesor i Vatrës është themelimi i degëve të reja, forcimi i strukturave, konsolidimi i vlerave, mbajtja gjallë e atdhedashurisë, ruajtja e identitetit kombëtar dhe ndërtimi i një raporti të ngrohtë me gjithë diasporën në Amerikë, ku Vatra të shihet si shtëpia e ngrohtë e çdo patrioti shqiptar që jeton e vepron në Amerikë. Ideja e krijimit të degës “Vatra Manhattan Branch” erdhi si nevojë për përfaqësimin e shumë të rinjve e të rejave atdhetar që e duan Shqiperine.Rinia është domosdoshmëri në çdo grupim shoqëror, politik e atdhetar për energjinë e pashterrshme, frymën e re dhe mbi të gjitha shëmbullin e mirë, Vatra po rritet çdo ditë ashtu si edhe sfidat në rritje të përfaqësimit dinjitoz të kombit tonë.

RISITË E FORMACIONIT PATRIOTIK VATRAN “VATRA MANHATTAN BRANCH”

Vatra Manhattan Branch, si formacion i ri patriotik dhe atdhetar nën çatinë e Vatrës qëndrore, synon afirmimin e djemve dhe vajzave të reja që jetojnë e veprojnë në New York, rritjen e përfaqësimit gjinor, përditësimet me çështjet delikate që kalojmë si komb, promovimin e vlerave atdhetare nëpërmjet takimeve, rrjeteve sociale, platformave të ndryshme mediatike, qëndrimeve publike dhe reagimeve në lidhje me tema dhe ngjarje sensitive në historinë tonë. “Vatra Manhattan Branch” si formacion atdhetar, kulturor dhe shoqëror do të mbështesë Vatrën qëndrore dhe të gjitha degët e Vatrës në çdo shtet të Amerikës, do kordinojë qasjen ndaj çështjeve të diplomacisë, historisë dhe veprimit demokratik e patriotik, dhe do të ndihmojë kordinimin e Vatrës me organizatat e tjera shqiptare ne Amerike, per te ofruar kapacitete dhe vlera në përgjigje të sfidave që kalojmë si Vatranë në SHBA dhe si shqiptarë në shtetin amë.

VATRA DHE DIELLI SI INSTITUCIONE ATDHEDASHURIE

Diaspora shqiptare në Amerikë nëpërmjet Vatrës e Diellit ka qenë gjithmonë model për organizimin dhe rolin e tyre patriotik në dobi të çështjes kombëtare. Uroj që si vatran të frymëzohemi me modelin e Nolit dhe Konicës e shumë patriotëve të tjerë, për një Shqipëri të bukur, të fortë, të zhvilluar, dinjitoze në sytë e botës dhe që diaspora nuk e harron asnjeherë. Kjo diasporë prej 1 shekulli ka qenë shembull i shkëlqyer dhe ka ndihmuar shumë në shtetformim dhe lobim për çështjen kombëtare. Mendoj se karakteri diplomatik dhe patriotik i bëjnë Vatrën dhe Diellin institucione të përjetshme atdhedashurie. Vatra në çdo moment të vështirë ekzistencial të kombit tonë ka qenë aty në mbrojtje të interesit kombëtar duke lobuar fuqishëm në kancelaritë perëndimore. Kontributi patriotik dhe serioziteti si Federatë ka bërë që dyert në Washington të jenë çdo herë të hapura për perfaqesuesit shqiptar. Vatra nepermjet perfaqesueseve te saj me te larte ka lobuar me perfaqesuesit e organeve me te larta te shtetit Amerikan per ceshtje te rendesishme kombetare shqiptare.

VATRA NË GARË ME SFIDAT E SHEKULLIT 21

Ashtu si atëdheu ynë i bekuar Shqipëria, edhe shteti ku verojmë e punojmë SHBA përditë ballafaqohen me sfida kombëtare dhe globale. Vatra do të jetë kurdoherë e angazhuar në veprim të çështjes kombëtare shqiptare. Veprimtaria e Vatrës do të fokusohet në modelin e suksesit diplomatik, procesit të lobimit në Wahsington dhe Perëndim, afrimin me shqiptarët patriotë dhe të suksesshëm, promovimin e çdo shqiptari që ka lënë gjurmë në suksesin e shtetit ku jetojmë, dhe në forcimin e institucioneve dhe demokratizimin e jetës në Shqipëri dhe Kosovë. Federata Vatra do të përkrahë shqiptarët dhe ato forca politike apo shoqata patriotike që kanë programe demokratike, zhvilluese dhe që i shërbejnë interesit të bashkëatdhetarëve tanë kudo në botë.

AGUSTIN MIRAKAJ – KRYETARI I VATRA MANHATTAN BRANCH
Agustin Mirakaj ka lindur më 13/11/1976 në kampin e përqëndrimit Gradishtë, Lushnjë ku ka qëndruar dhe jetuar deri në moshën 13 vjeçare. Ato vite kanë pasur një ndikim të thellë në karakterin dhe formimin e tij. Gjate persekutimit nga rregjimi komunist, nëna, vëllai dhe Agustini shikoheshin si armiq të popullit për arsye se babai i tij ishte i dënuar për agjitacion e propagandë nga rregjimi. Gjatë qëndrimit në kamp, Agustini perjetoi persekutim, përbuzje dhe mohimin e të drejtës me elementare për tu shkolluar. Për Agustinin koha kishte ngelur në vend por shpresën për një ditë lirie nuk e humbi kurrë. Ajo erdhi. Mbas rrëzimit të diktaturës në vitin 1991 familja e Agustinit u zhvendos në Tiranë. Aty i jepet mundësia të shkollohet dhe ndërkohë të mbështesë Partinë Demokratike në të gjitha kauzat e saj. Në vitin 1999, mbasi mbaroi shkollën teknike ekonomike, rrethanat politike në të cilat ndodhej vendi e detyruan të largohet nga Shqipëria. Që prej asaj periudhe e në vazhdim, Agustini jeton dhe punon në New York, SHBA. Në NY ka zhvilluar bisnese private në fushën e ndërtimit, perceptimit strukturor, modelimit, rinovimit, dhe konceptimit të hapsirave të brëndshme dhe të jashtme të banimit. Që nga ardhja në Amerikë, Agustini familjarisht është ndër kontribuesit dhe veprimtarët më të mëdhenj në Vatrën qëndrore. Prejardhja e familjes se tij është nga Iballa e Pukës. Gjyshi i tij Kol Bib Mirakaj ka dhënë një kontribut historik për çështjen kombëtare, duke organizuar dhe drejtuar rezistencën anti-komuniste gjatë periudhës së Luftës se Dyte Botërore në Shqipëri. Gjatë kësaj periudhe si Ministër i Brendshëm, me guximin dhe mençurinë e tij, patrioti i madh Kol Bib Mirakaj (gjyshi i Agustinit) arriti të bëjë një gjest humanitar për shpëtimin e hebrenjve të rrezikuar në Shqipëri prej pushtuesve nazistë. Me ardhjen e forcave komuniste/terroriste në vitin 1944, familja Mirakaj masakrohet, burgoset dhe interrnohet në kampet më famkeqë të Shqipërisë. Babai i tij, Mojsi Mirakaj, e kaloi jetën nga mosha 5 vjeç e deri në moshën 52 vjeç në dhjetëra kampe përqëndrimi nga Tepelena e deri në Gradishtë të Lushnjës. Mojsi Mirakaj shihej nga sistemi si reaksionar që vinte nga një familje e lartë patriotike dhe i rrezikshëm për regjimin si djali i Kol Bib Mirakaj, duke u dënuar me 10 vjet burgim për agjitacion e propagandë. Në vitin 1990, mbas rënies së komunizmit, babai dhe familja e Agustinit fituan lirinë. Në vitin 1991, babai i Agustinit Mojsi Mirakaj si dhe vëllai e familjarët e tij u bashkuan me Partinë Demokratike duke e mbështetur në ditët të mira dhe të vështira pa kompromis. Agustin Mirakaj vjen nga një prej familjeve më të nderuara dhe më patriotike në Shqipëri. Emri i kësaj famlije shkruhet me gërma të arta në panteonin e familjeve të mëdha patriotike shqiptare.

DR.NEZIR SELA, KRYEMJEK NË SPITALIN”HERZ JESU” FLET PËR DIELLIN NGA VJENA

July 18, 2020 by dgreca

SI PO PLANIFIKON AUSTRIA TË PARANDALOJË VALËN E DYTË TË COVID-19

Dr.med.univ. Nezir Sela, Kryemjek në spitalin “Herz Jesu” në Vjenë, Austri, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, shtetin austriak në betejën ndaj Covid-19. Me Dr. Nezir Selën bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

AUSTRIA PËRBALLË SFIDËS COVID-19

Situata në Austri gjithmonë ka qenë në kontroll, edhe gjatë izolimit por edhe në periudhën gjatë daljes nga izolimi. Dalja nga izolimi ka qenë graduale. Kohët e fundit në regjione të caktuara siç është p.sh. Austria e lartë kemi rritje të numrit të infeksioneve prandaj ishte e domosdoshme rivendosja e disa masave të nevojshme. Për parandalimin e valës së dytë qeveria austriake planifikon që të vendosen masa e sistemit të semaforit ose siç quhet ndryshe “Semafori Corona”. Sa për ilustrim ky sistem funksionon në këtë mënyrë: nëse në një komunë apo vend të caktuar nuk rezulton asnjë me infeksion të ri në 10.000 persona, atëherë ndizet ngjyra e gjelbërt në Semafor, në rastin e kundërt nëse ka më shumë se 10 të infektuar në 10.000 persona, atëherë ndizet ngjyra e kuqe. Si kërkesë themelore për ketë është që të bëhen testime të pakufizuara.

TESTIMET E NJËPASNJËSHME PËR VAKSINËN

Për zbulimin e një vaksinë kundër Covid 19 edhe këtu punohet me intensitet të madh. Zbulimi apo gjetja e një vaksine merr shumë kohë pasi para se të përdoret te pacientët duhet të kalojë nëpër shumë teste. Një vështirësi shumë e madhe siç thonë expertët këtu është edhe mosnjohja e aktivitetit imunitar kundër këtij virusi. Për këtë arsye ende mungojnë studimet shkencore përfundimtare që mund të konstatojnë se një vaksinë e tillë do të funksionojë. Pacientët këtu trajtohen në mënyrë simptomatike pasi për asnjë medikament nuk ka fakte shkencore që ndikojnë në shërimin apo zvogëlimin e mortalitetit. Në raste të komplikuara dhe të caktuara pacientët janë trajtuar me medikamentet që janë përdorur dhe më parë kundër Viruseve si p.sh. Remdesivir. Sipas expertëve punohet me intensitet të madhë në zbulimin e një medikamenti kundër Covid 19.

SHQIPTARËT NË AUSTRI

Nga informatat që kam apo edhe nga takimet me pacientët e mi shqiptarë rastet e të infektuarve janë shumë pak dhe kanë kaluar deri tani pa pasoja. Një statistikë apo grafikë e të infektuarve shqiptarë në Austri nuk e kam në dispozicion dhe nuk e besoj se ekziston në këtë formë. Në Austri jetojnë diku mbi 50.000 shqiptarë të cilët janë të organizuar nepër shumë shoqata të ndryshme.

PASOJAT E COVID NË EKONOMI DHE NË SHËNDET MENDOR

Kjo Pandemi edhe në Austri shkaktoi një dëm të madh në ekonominë e vendit edhe atë një tkurrje prej 2,5% të buxhetit shtetëror dhe shkaktoi një defiçit prej 21,5 Miliardeve dhe rriti papunësinë në 163.200 përsona të papunë. Sa i përket shëndetit mendor te njerëzit është rritur numri i personave me depresion të rëndë (8%), numri i personave me simptomat e panikës (19%), dhe numri i personave me probleme të gjumit(16%).

MESAZHI SENSIBILIZUES PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Të nderuar lexues të Diellit, duke e vlerësuar rëndësinë e situatës dhe rrezikshmërinë e përhapjes së virusit, ju kështu tregoni më shumë kujdes për vete, familjen dhe njerëzit që ju rrethojne .Tanimë ky virus do jetojë me ne dhe mbajtja e maskave, respektimi i distancës dhe higjiena personale është e domosdosshme. Ju përshendes nga zemra dhe ju dëshiroj shëndet dhe gjithë të mirat.

KUSH ËSHTË DOKTOR NEZIR SELA

Dr.med.univ. Nezir Sela është nga Struga e Maqedonisë se Veriut. Është Kryemjek në spitalin “Herz Jesu” në Vjenë. Është Specialist i ortopedisë dhe ortopedisë kirurgjikale. Dr. Sela punon si Specialist i mjekësise së përgjithshme dhe Subspecialist për mjekësi urgjence, chirotherapie/mjekësi manuale. Dr. Sela studimet e mjekësisë i ka mbaruar në Universitetin e Mjekësisë në Vjenë.

DR. SKENDER VELIU FLET PËR DIELLIN NGA SLLOVENIA

July 17, 2020 by dgreca

SI SHPËTOI SLLOVENIA NGA KATASTROFA COVID-19

Skender Veliu, doktor në repartin e kirurgjisë në spitalin e përgjithshëm Splošna Bolnišnica Jožeta Potrča në qytetin Ptuj në Slloveni, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, shtetin slloven në betejën ndaj Covid-19. Me Dr. Skender Veliun bisedoi gazetari i Diellit Sokol PAJA.

SLLOVENIA PËRBALLË PANDEMISË COVID-19

Në fund të vitit 2019 në Wuhan të Kinës u paraqit një numër i konsiderushëm i rasteve më pneumoni të panjohur. Shkencetarët erdhën në konkluzion se bëhej fjalë për sëmundje të re infektive të cilën e quajtën COVID-19. Shkaktari i të cilës është virus nga familja e koronavirusëve të cilët shkaktojnë edhe sëmundjet e njohura që më parë – SARS dhe MERS. Për parandalim të përhapjes së virusit është me rëndësi përveç largësisë mbi 1,5m edhe izolimi i kontakteve (pastrimi dhe dezinfikimi i duarve). Virusi fillon të shumohet 24 – 48 orë para fillimit të simptomeve të sëmundjes që domethënë se personi është vektor i virusit edhe pse nuk ka shenja të sëmundjes. Sasia më e madhe e virusit gjendet në hundë, më intenzivisht shumohet në fillim të sëmundjes. Pas 15 ditëve në hundën e të sëmurëve gjendet një sasi e vogël e virusit ndërsa pas 21 ditëve humbet krejtësisht. Inkubacioni zgjat 2 – 14 ditë mesatarisht 4 – 6. Sëmundja mund të shfaqet në 14 ditët e para pas infikimit. Karakteristikë janë dhembjet e muskujve dhe nijeve lodhshmëri, ftohje, në disa raste edhe barkqitje. Simptomat më të shpeshta janë temperatura e lartë trupore dhe kollitje e thatë. Në format më të rënda të sëmundjes paraqitet edhe ndjenja e mungesës së ajrit. Momentalisht nuk kemi në disponim medikamente apo vaksina për shërimin e kësaj sëmundje. Në Slloveni kemi udhëzime nacionale të cilat diktojnë menyrën e shërimit të pacientëve me COVID-19. Përdoren të gjitha metodat dhe medikamentet që janë në disponim dhe që përdoren në vendet e tjera të botës.

COVID-19 NJË INTERPRETIM STATISTIKOR

Sipas informatave të deritanishme 80% e pacientëve e tejkalojnë në mënyrë të lehtë, 15% në menyrë të mesme dhe 5% në menyrë kritike. Vdekshmëria e pacientëve në gjendje kritike është 50%, ndërsa në përgjithësi është vdekshmëria 2 – 4%. Të fëmijët sëmundja kalon në menyrë të lehtë që domethënë se fëmijët nuk janë në grupin e të rrezikuarve përveç fëmijëve të imunokompromituar. Në Slloveni virusi u importua nga Italia ndërsa bartjet sekundare të virusit ndodhën brenda familjeve dhe në disa kolektive pune. Sllovenia është shtet i vogel i cili ka 2.094.060 banorë me dendësi 103 banorë ne kilometër katrorë. Rasti i parë u konfirmua me datë 4.3.2020. Epidemia u shpall në 12.3.2020. Edhe para shpalljes së epidemisë pati aktivitete të shumta drejtuar parandalimit të përhapjes së virusit. Para së gjithash ishin kto rekomandimet për domethënjen e distancës sociale, higjenës së duarve dhe kollitjes dhe rekomandimet që banorët të rin në shtëpi. Shpallja e epidemisë solli heqjen e transportit publik, mbylljen e shkollave, çerdheve, restoranteve, ndalimin e mbledhjes në vende publike, kufizimin e levizjes brenda komunave, mbyllen e kufijve, aeroporteve. Gjithashtu karantinën e domosdoshme pas kthimit nga vendet e jashtme, mbyllja e të gjithë dyqaneve përveç dyqaneve me artikuj ushqimorë. U përcaktuan terminet e blerjes në këto dyqane, sidomos për grupet e rizikuara të popullatës. Dezinfikimi i duarve është tashmë pjesë e jetës, gjithashtu edhe përdorimi i maskave në hapsira të mbyllura. Të infikuarit të cilit nuk kanë nevojë për shërim në spital është i domosdoshëm vetëizolimi në shtëpi. Me masat e lartëpërmendura arritëm që të ndalojmë përhapjen e virusit kështu që në datën 15.5.2020 Sllovenia e tërhoqi shpalljen e epidemisë. Shumë nga masat e lartëpërmendura mbetën në përdorim (distanca sociale, dezinfikimi i duarve, mbajtja e maskave në hapsira të mbyllura). Mundemi të udhëtojmë jashtë shtetit me disa kufizime, pas kthimit prej shteteve të cilat janë në të ashtuquajturën listën e kuqe na pret karantëna 7-ditore dhe testimi për COVID-19.

BARRA E PANDEMISË NË SLLOVENI

Në Slloveni COVID-19 paraqiti problemin më të madh në institucionet ku janë të strehuar të moshuarit. Kemi pasur 3 raste ku numri i të infikuarve ishte tejet i madh por me aktivitete adekvate ia dolem të ndalojmë përhapjen e virusit. Deri me 12.7.2020 në Slloveni kemi evidentuar 1859 raste pozitive me COVID-19. 111 pacientë kanë vdekur dhe janë bërë 116.023 teste. Në institucionet për të moshuarit janë evidentuar 485 raste pozitive. Numri më i madhë i të sëmurëve është në grupmoshën 45 – 54 vjet (314 raste). Më shumë të vdekur ka në grupmoshën mbi 85 vjet (61 rast). Paraqitja e COVID-19 në Slloveni ka pas një ndikim të madh në funksionimit e sistemit shëndetësor dhe kërkon ndryshime dhe adaptacione të shumta. Në kohën e epidemisë kemi pasur 16 pika hyrse ku mjekët familjarë i kanë drejtuar pacientët me simptoma të sëmundjes COVID-19 në testim. Rastet e të infikuarve të cilët nuk kanë pasur nevojë për shërim në spital i kemi drejtuar në izolim shtëpiak dhe me kujdes kemi monitoruar gjëndjen shëndetësore nëpërmjet bisedave telefonike. Në rast të përkeqësimit të gjëndjes dhe nevojës për hospizalizim pacientët e tillë janë drejtuar në spitalet e veçata. Kemi 4 spitale të tilla në të cilat i kemi në disponim të gjitha kushtet për izolimin dhe shërimin e pacientëve të tillë.

FAZAT QË NDOQI SHTETI SLLOVEN NË SHËRIMIN E PACIENTËVE

Në të gjitha spitalet në mënyrë intenzive u pregaditëm për shërimin e pacientëve me COVID 19. Në fazën fillestare Minsistria e Shëndetësisë dha udhëzime për ndërprerjen e të gjitha programeve elektive, kështu që në të gjitha spitalet trajtonim vetëm raste emergjente dhe bënim pregaditje për epidemi me dimenzione më të mëdha. Çdo spital e ndamë në 3 zona. Zona e parë ku trajtohen pacientët pa shenja të COVID-19, zona e dytë ku trajtohen pacientet tek të cilët dyshohet prezenca e COVID-19 dhe zona e tretë ku trajtohen pacientët pozitiv. Më e rendësishmja është triazha në hyrje të spitalit ku çdo pacienti i matet temperatura trupore dhe merrët anketa epidemiologjike. Të punsuarit e kemi të domosdoshme gjatë trajtimit të pacientëve të mbajmë maskë kirurgjike ose mjete të tjera mbrojtëse. Në spitalin tonë me sukses e përdorim edhe dezinfikimin e hapsirave me drit ultraviolete e cila është treguar e sukseshme në parandalimin e përhapjes së COVID-19. Në sallat operative regjimi higjenik është i rreptë, gjatë operacioneve ku rreziku është më i madh përdorim mjete mbrojtëse individuale. Me masat e lartëpërmendura kemi arritur që ta ndalojmë përhapjen e virusit pas hapjes në jetën publike pas 31.5.2020 u paraqitën raste të reja kështu që në korrik shifet rritja e numrit të infikuarve. Shteti dhe institucionet shëndetësore pregaditen për valën e re të epidemisë.

VIRUSI KA NDRYSHUAR PËRGJITHMONË JETËN TONË

Në kohën e paraqitjes së sëmundjes COVID-19 jeta e njerëzve dhe sistemi shëndetsor në Slloveni janë ndryshuar rrënjësisht. Ndryshimet bien pasoja serioze për shëndetin e njerëzve mirëqenjen subjektive dhe kualitetin e jetës posaçërisht për disa grupe të banorëve siç janë fëmijët, gratë, të moshuarit dhe të papunësuarit. COVID-19 përveç ndikimeve në shëndetin fizik, vendet e punës dhe të ardhurat rrit shqetësimin e njerëzve gjë që ndikon në kontaktet sociale, besimin tek njeri-tjetri, besimin tek institucionet dhe siguria personale. Hulumtimet tregojnë se njerzit në Slloveni dhe BE në kohën e epidemisë ndjehen pak më keq, më shumë ka pasur punë nga shpia, besimi në BE dhe në qeverinë aktuale ka qenë i ulët, është rritur numri i paraqitjeve të dhunës familjare, është ulur optimizmi i njërzve në lidhje me ardhmërinë. Shkaku i epidemisë janë luhatur temelet e shëndetsisë Sllovene ku perballohemi me infrastrukturën e vjetëruar. Gjithashtu e kemi të parregulluar kujdesin afatgjatë. Ndërprerja e programeve elektive sjellë zgjatjen e pritjes për trajtime të ndryshme. Janë përkeqësuar disa sëmundje kronike, është përkeqësuar situata financiare. Nuk i kemi të qarta të gjitha pasojat të cilat do ti tregojë e ardhmja. Sigurisht na pret rrugë e gjatë me investime në pajisje, kapacitete shëndetsore, infrastrukturale që të mundësojmë trajtimin e sigurtë për të gjithë shtetasit e Sllovenisë. Në nivel individual është e nevojshme ndërgjegjesimi dhe kuptimi i realitetit të ri – vazhdimisht mbajtja e distancës sociale, rëndësia e higjenës së duarve dhe përdorimi i maskave mbrotëjse.

KUSH ËSHTË DOKTOR SKENDER VELIU

Dr. Skender Veliu ka lindur në vitin 1970 në fshatin Dobri Dol në afërsi të qytetit Gostivar në Maqedoninë e Veriut. Në vendlindje kreu shkollën fillore, arsimimin e mesëm e ka përfunduar në Gjimnazin e Gostivarit. Duke marrë parasysh pozitën e palakmueshme të Shqiptarëve në Maqedoni në atë kohë ka vendosur që studimet ti vazhdojë jashtë vendit. Në vitin 1989 menjëherë pas mbarimit të Gjimnazit regjistrohet në Fakultetin e Mjeksisë në Bratislavë në Sllovaki. Të njëjtin Fakultet e mbaron me sukses në vitin 1995 dhe vazhdon specializimin në Kirurgji po ashtu në Sllovaki. Provimin e specializimit në Kirurgji e mbaron me sukses në vitin 1999. Si specialist i kirurgjisë së përgjithshme vendos të shpërngulet në Slloveni. Para punësimit detyrohet të ekuivalentojë diplomën. Punë kjo që kërkon kryerjen e 10 provimeve diferenciale dhe përsëritjen e provimit të specializimit në Ljubljanë, Slloveni. Prej vitit 2000 punon dhe jeton në spitalin e pergjithshëm – Splošna bolnišnica Jožeta Potrča Ptuj në repartin e kirurgjisë. Preokupim primarë e ka kirurgjinë abdominale – operacionet laparoskopike, miniinvazive. Gjithashtu me sukses i trajton edhe plagët kronike në ambulancën për plagë kronike të cilën edhe e udhëheq. Në dekadën e fundit të karierës profesionale merret edhe me operacionet endovaskulare të enëve të gjakut në ekstremitet e poshtme.