Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

SHQIPTARËT NË HONG KONG DHE BETEJA E SHTETIT AZIATIK KUNDËR COVID-19

by

Vanda Selimi, një shqiptare e suksesshme që jeton e punon në Hong Kong si Menaxhere eventesh dhe zhvilluese biznesi në “The Whisky Library”, rrëfen ekskluzivisht për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, betejën e shtetit aziatik ndaj Covid-19. Intervistë dhënë gazetarit Sokol PAJA.

HONG KONGU NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Hong Kong ka bërë një punë të shkëlqyer në monitorimin, përmbajtjen e shpërhapjes dhe kurimin e personave të prekur nga COVID-19. Deri më sot Hong Kongu ka regjistruar 1108 raste nga të cilat 672 janë raste të importuara (57%) që nga rasti i parë i konfirmuar më datë 23 Janar 2020 dhe vetëm 4 fatalitete. Hong Kongu ka një eksperiencë të vyer nga virusi Sars ku numri i të vdekurve ka qenë shumë më i lartë (300 në mos gaboj) dhe nuk mori asnjë shans për të nënvleftësuar apo injoruar virusin. Duke nxjerë mësime nga e kaluara në një kohë, kur e gjithë bota thoshte që është vetëm një grip i thjeshtë dhe do kalojë Hong Kong mori masa shumë serioze kundër kësaj pandemie globale. Personalisht unë jam me maskë që në javë të parë të janarit, me datë 31 dhjetor 2019 kam lexuar për herë të parë për këtë virus dhe duke pasur parasysh afërsinë që kemi me Kinën dhe mbi të gjitha lëvizjen masive të njerëzve e kam marrë shumë seriozisht situatën. Hong Kong ka një nivel shumë të lartë qytetarie dhe që nga Sarsi çdo njeri që ka simptoma sado të lehta gripi direkt vë maske dhe nuk paraqitet në punë në mënyrë që të mos infektojnë të tjerët përreth. Në fillim pati pak kaos dhe kishin mbaruar maskat dhe çdo lloj solucioni disinfektatë durash por pas vitit të ri kinez kishte stok mjaftueshëm.

MASAT QË MORI QEVERIA NË HONG KONG

Që pas vitit të ri kinez (pas datës 25 janar 2020), çdo kompani ndërkombëtare kryesisht dhe qeveria u ka kërkuar punonjësve të punojnë nga shtëpia me qëllim frenimin e përhapjes së virusit global dhe kjo situatë ka vazhduar deri në fund të majit. Po ashtu, kopshtet, shkollat dhe universitet kanë qenë të gjitha të mbyllura deri para një jave ku fëmijët e shkollave janë rikthyer nëpër banka por jo të kopshteve. Që nga Marsi, kur filluan të shfaqen shumë raste të importuara, çdo person i ardhur është pajisur me një ‘byzylyk’ me tracking system dhe ka bërë karantinë të detyrueshme për 14 ditë. Që nga fundi i marsit çdo person i mbërritur në aeroport është testuar për covid-19 dhe pavarësisht përgjigjes negative ka vazhduar të bëjë karantinën e detyruar në shtëpi, hotel apo qëndra të caktuara nga qeveria. Çdo person i testuar pozitiv, me ose pa simptoma është shtruar në spital dhe kuruar deri sa ka rezultuar negativ. Doktorët këtu kanë eksperimentuar një kurë me 3 lloje antiviralesh e cila ka rezultuar shumë e suksesshme dhe ka përgjysmuar kohën e kurimit; ngarkesën virale dhe ka ulur dukshëm rrezikun e infektimit të stafit mjekësor nga ekspozimi për kohë të gjata në ambjente me ngarkesë të lartë virale. Në çdo dyqan, kafeteri, zyrë, çdo njeriu i është matur temperatura në hyrje të godinës, nëse temperatura rezultonte mbi 37.5 janë njoftuar autoritete përkatëse të cilat janë marrë me rastin në fjalë. Pavarësisht se në Hong Kong s’ka qenë e detyruar me ligj përdorimi i maskave, të gjithë njerëzit vendosin maska pa përjashtim në rrugë, në transport publik, në zyra, dyqane, lokale e gjithandej. Pavarësisht se nuk ka pasur asnjë ‘lock doën’ njerëzit kanë qëndruar nëpër shtëpija dhe nuk kanë dalë pa arsye shumë të forta që në fund të janarit. Vetëm baret, karaoket, kinematë, spa dhe palestrat kanë qenë të mbyllura për një muaj pasi në disa raste lokalet kishin lidhje me frekuentimin e këtyre ambjenteve por çdo gjë tjetër ka qenë hapur dhe funksionale. Në Hong Kong s’ka qenë e nevojshme që të dalë policia për të ndarë njerëzit apo për ti thënë shkoni në shtëpija, të gjithë njerëzit e kanë kuptuar seriozitetin e virusit dhe të gjithë kanë bashkëpunuar duke mbajtur numrat shumë poshtë duke llogaritur që është një vend me popullsi shumë të dendur (7.5milion ne 1106km2). Edhe kur patëm 24 ditë pa asnjë rast të ri, asnjë njeri s’u relaksua dhe të gjithë vazhduan të mbajnë maska. Aktualisht situata është e mirë, rrugët janë plot dhe jeta i është riktyer pothuajse normalitetit por ka ndonjë rast sporadik që tregon që ka mbartës të fshehur dhe virusi nuk është zhdukur. Nëpër lokale e restorante janë në fuqi rregullat e distancimit dhe çdo njeri i respekton rreptësisht.

COVID-19 SI NJË PËRJETIM PERSONAL

Për mua personalisht ka qenë një periudhë shumë e ngarkuar emocionalisht dhe me vendime të mëdha. Vajza ime ishte vetem 4.5 muajshe kur çdo gjë filloi të dalë në sipërfaqe dhe kur mbushi 5 muajshe ne ishim në një situatë shumë të vështirë dhe që kur flisnim me familjarët apo shoqërinë nëpër botë s’na e kuptone dhe besonte njeri. Takimet për vaksinimin e vajzës apo me pediatrin ishin anulluar sepse nuk donin të ekspozonin bebet; unë isha e detyrur të shkoja në punë dhe çdo ditë pasi kthehesha nga puna dëgjoja në lajme se si rasti x kishte kaluar apo frekuentuar të njëjtat ambjente sikurse unë në të njëjtin hark kohor. Ishim izoluar në shtëpi në ditët e pushimit, nëpër supermarkete s’kishte më as ushqime  sepse njerëzit ishin në fazën e blerjeve nga paniku. Për një kohë shumë të gjatë s’kemi takuar asnjë njeri, as shokë, as shoqe as bahskëpunëtorë apo të afërm me qëllim për të evituar ekspozimet. Vajza jonë nuk del nga shtëpija, maksimumi një xhiro në park por asgjë më shumë. Po ashtu me shoqërinë shqiptare (jemi rreth 20 shqiptarë këtu) këtu komunikojmë gjithë kohën nëpër grupe po s’kemi takuar asnjeri që nga dhjetori. Ata që e kanë përjetuar më shumë kanë qenë familjet me fëmijë të vegjël, sikurse ne, janë dhe dy familje me fëmijë të gjithë nën 1 vjeç aktualisht dhe të gjithë kanë qenë në stres. Prej dy javësh, mund të them që gjërat janë më mirë, njerëzit janë pak më të qetë, dalin pak më shumë dhe takohen me shoqërinë por kuptohet duke ruajtur distancën. Përsa i përket situatës në Hong Kong është sensitive dhe më mirë të mos përzihem në këtë pjesë por shpresojmë që e ardhmja të jetë më e bukur sepse kemi kaluar një vit shumë të ngarkuar që nga fillimi i protestave.

MESAZHI PËR LEXUESIT E DIELLIT DHE DIASPORËN NË USA

Jam e gëzuar që komunikoj nëpërmjet këtij shkrimi me shqiptarët në Amerikë. Ata janë model për organizimin dhe rolin e tyre patriotik në dobi të çështjes kombëtare. Uroj me shpirt që të ndjekin modelin e Nolit dhe Konicës për një Shqipëri të bukur, të fortë, të zhvilluar, dinjitoze në sytë e botës dhe që diaspora nuk e harron kurrë. Kjo diasporë prej 1 shekulli ka qenë model dhe ka ndihmuar shumë në shtetformim dhe lobim. Mendoj se karakteri diplomatik dhe patriotik e bëjnë Vatrën dhe Diellin institucione të përjetshme atdhedashurie. Në këtë kohë pandemie uroj çdo patriot i yni në diasporë në USA dhe kudo të jetë mirë familjarisht. Mesazhi im për të gjithë lexuesit është që bëjë rolin e tij/saj në këtë betejë delikate; të mbajë higjenë të lartë, të mbajë maskë, të mos dalë kot sepse janë mërzitur në shtepi, kjo është diçka e përkohshme por pasojat në familjet që kanë humbur të dashurit e tyre do jetë e përjetshme. Të gjithë kemi diçka në dorë për të bërë për të ulur numrin e rasteve dhe shpërhapjen e virusit. Kini besim: ditë më të mira do të vijnë. Zoti ju bekoftë të gjithëve.

“HEDA ALBANIA” – JU FLET ASISTENTJA E SHËNDETIT TUAJ

by

Një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol Paja për gazetën Dielli, (Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York), i studiuesve shqiptarë:Aldi Pupuleku, Denisa Baci, Erand Llanaj, Ina Mexhitaj, Irma Kuka, Julia Darragjati dhe Teuta Muhollari. pjesë e platformës dixhitale shëndetësore “HEDA ALBANIA”https://www.heda.al/: Në këtë rrëfim ekskluziv të ndarë në dy pjesë, studiuesit paraqesin konkluzionet më të fundit shkencore rreth kërcënimit global të COVID-19, fazat e zhvillimit, statistika, dukuri dhe veçori të virusit, analiza krahasuese ndërmjet vendeve të ndryshme dhe mbi të gjitha interpretime grafikësh e skeda shumë të domosdoshme për publikun në kushtet e një pandemie virale dhe mediatike. Në pjesën e dytë të raportimit, ekipi i studiuesve i “HEDA ALBANIA” do të na raportojë për luftën ndaj COVID-19 në shtete ku jetojnë e punojnë çdo ditë si Shqipëria, Italia, Spanja, Hungari dhe SHBA.

“HEDA ALBANIA” SHËNDETI NE FOKUS

HEDA (www.heda.al) është platforma online shëndetësore e cila ofron mbështetje, siguri dhe vërtetësi për të gjithë publikun duke promovuar shëndet të mirë e të sigurtë për të gjithë. Informimi dhe ndërgjegjësimi i publikut mbi çeshtje shëndetësore janë qëllimi kryesor i kësaj platfome. Bashkëpunëtorët që aktualisht kontribuojnë pranë kësaj platfome janë profesionistë të fushave të ndryshme si : mjekë, farmacistë, psikologë, psikoterapeutë, doktorantë, post-doktorantë, lektorë e profesorë të angazhuar në institute kërkimore, universitete, organizata ndërkombëtare, kompani farmaceutike, akademi shkencore etj, të shpërndara në mbarë botën.  Platforma HEDA Albania është e vetmja platfomë informuese shëndetësore dhe shkencore shqipfolëse e cila ju përgjigj dhe vazhdon t’i përgjigjet emergjencës botërore COVID-19. Në terma të prekshëm, ekipi Anti-COVID i krijuar enkas për të mbuluar këtë emergjencë, ka publikuar vetëm gjatë kësaj periudhe mbi 130 përmbledhje artikujsh shkencorë; 6 përditësime shkencore mbi epidemiologjinë dhe klinikën e COVID-19; 10 udhëzues skematikë dhe më shumë se 20 postera me informacione të përmbledhura në një imazh. Mobilizimi i këtij grupi studiuesish  ngjalli kureshtje e interes mes studiuesve të tjerë shqiptarë në mbarë botën dhe bëri që grupit tonë t’i vijnë në ndihmë dhe forca të reja.

1.ë cilën fazë të zhvillimit dhe të kërcënimit prej COVID-19 gjendet bota

Pandemia e COVID-19 e shkaktuar prej koronavirusit të ri SARS-CoV-2 ka prekur tashmë më shumë 7 milion njerëz nga të cilët më shumë se 400,000 kanë humbur jetën. Gjithsesi. masat e ndërmarra për parandalimin e përhapjes së këtij infeksioni nga shumë vende në botë, bënë që situata të përmbahej disi në disa prej këtyre vendeve. Edhe pse në momentin e shkrimit të këtij botimi (7 Qershor 2020) kurba globale e vdekjeve është pjerrje për së poshtmi, ajo e infektimeve është ende duke duke manifestuar pjerrje për së sipërmi – gjë që tregon rritjen numrit të infeksioneve. Ky fakt risjell në vëmendjen tonë realitetin dhe na rikujton se virusi NUK është zhdukur, por gjendet ende mes nesh. Madje situata në disa vende situata vazhdon të jetë ende jashtë kontrollit, si p.sh. në Indi, Brazil apo ShBA. Gjithashtu, është e rëndësishme të theksohet fakti se në vende të caktuara (si p.sh. në Iran, Arabi Saudite, etj.) me klimë të nxehtë dhe temperatura të larta (mbi 35°C) po vihet re se siutata epidemike po evoluon pavarësisht faktorëve temperaturorë që priteshin ta zbusnin. E gjitha kjo, po demonstron më së miri dhe njëherazi sfidon ‘legjendat urbane’ se situata do të përmirësohet (për shkak të rritjes së temperaturës) në vendet të cilat janë duke pritur ardhjen e stinës së verës. Studime serologjike të cilat janë kryer në vende të cilat u përballën me vdekshmëri të lartë, si: Anglia, Spanja, Italia po tregojnë se vetëm 5-9% e popullatës është e infektuar me COVID-19. Këto rezultate tregojnë se ‘imuniteti i tufës’ është praktikisht i pamundur për t’u arritur në këtë moment dhe në këto rrethana në të cilat ndodhemi. Bazuar në këto tendenca të dinamikës së pandemisë, mund të vazhdojmë të pafrikë të nënvizojmë mesazhin për të qenë të ‘KUJDESSHËM dhe VIGJILENTË’ sa më shumë të jetë e mundur. ‘Virusi nuk është zhdukur, është KËTU, mes nesh…’

2.Si parashikohet e ardhmja e COVID-19? A do të ketë valë të dytë apo të tretë? Cilët mund të jenë skenarët e mundshëm me të cilët do të na duhet të përballemi?

Pesë muaj pas shpërthimit të epidemisë, edhe pse njohuritë që kemi arritur të akumulojmë janë rritur me një shpejtësi të pa precedentë, ende nuk disponojmë mjaftueshëm detaje mbi sjelljen e virusit në matrica të ndryshme shëndetësore, mjedisore apo stinore. Këto informacione janë pa as më të voglin diskutim të nevojshme për të qartësuar dinamikën e pandemisë në të ardhmen. Megjithatë, mund të nxjerrim mësime duke qenë se ekzistojnë hulumtime që tregojnë se njerëzit janë prekur sezonalisht nga koronaviruse të tjera që kanë prodhuar një impakt më të lehtë në shëndetin e popullatës. Shembujt më tipik të koronaviruseve të tilla që janë në gjendje të infektojnë njeriun janë infeksionet prej koronaviruseve HCoV-OC43 dhe HCoV-HKU1, të cilat po njësoj si infeksioni i shkaktuar nga SARS-CoV-2 janë infeksione kryesisht asimptomatike dhe janë shkaktari më i zakonshëm i të ftohtit të zakonshëm (=ang. common cold). Duke përdorur të dhëna ekzistuese të këtyre koronaviruseve mbi sezonalitetin, imunitetin post-infeksionit apo eventeve ndër-imunitare (=imunitet i gjeneruar prej një koronavirusi që mund të mbroj nga një koronavirus tjetër) janë përdorur për të bërë hulumtime dhe parashikime (me përqasje përafruese) në lidhje me situatën që po përballemi, duke parashikuar valë të tjera pas-goditëse të infeksionit COVID-19 të cilat me shumë gjasa do të ndihen përgjatë sezonit të dimrit. Për këtë arsye, edhe ne (ekipi Anti COVID-19 i HEDA [HEalth Development for Albania]) kemi përgatitur një shkrim të shkurtër (dedikuar kësaj perspektive) me ilustrime në platformën tonë, krijuar posaçërisht për tu ardhur në ndihmë gjithë shqipfolësve në këtë situatë të jashtëzakonshme (https://www.heda.al). Më poshtë po i paraqesim edhe për ju këto 3 skenarë në një mënyrë të përmbledhur.

Këta tre skenarë paraqesin realitetet potenciale që mund të përjetojmë në muajt në vazhdim. Skenari i dytë është ai më i mundshëm, por ajo që do të përjetojmë saktësisht në valën e rradhës nuk e dimë. Pikërisht për këtë arsye, kultura jonë e të vepruarit në të ardhmen duhet të orientohet drejt parandalimit të ‘skenarëve të zinj’ dhe investimit serioz në shëndetin publik, shkencë dhe edukim në gjithë globin.

Për këtë kemi bërë një apel si ekip dhe si profesionistë shqiptarë, një apel dhe reflektim për të gjithë shoqërinë tonë shqipfolëse që përmblidhet si vijon:

Në këtë moment po futemi në një epokë tjetër të re dhe po vendosemi përpara zgjedhjes se si do të duam të duket Shqipëria pas kalimit në skenarin hipotetik e së ardhmes i një SARS-CoV-3 i mundshëm apo një pathogjen tjetër me potencial pandemik të shfaqet- ne si shoqëri të jemi në gjendje ta kontrollojmë brenda pak javësh e të vazhdojmë jetët tona. Pyetja që lind  është: A do ti japim vetes si vend dhe njerëzim arsye për të qenë krenar për zgjedhjet tona kolektive apo jo?

3.Pse bota po përjeton vështirësi në gjetjen e vaksinës?

Sfida më e madhe për nxjerrjen në qarkullim të një vaksine është koha që nevojitet për të konfirmuar nëse një vaksinë është efikase dhe e sigurtë për përdorim në njerëz. Për të arritur këtë, grupeve kërkimore shkencore ju duhen shpesh herë vite punë për të arritur zhvillimin e një vaksine, me qëllimin e vetëm shmangien e efekteve të padëshiruara mbi shëndetin e popullatës. Procesi i zhvillimit, testimit dhe liçencimit të një vaksine për përdorim të gjerë ne popullatë është i ngadaltë por i bazuar në evidenca shkencore dhe klinike pasi gabime të vogla mund të jenë me pasoja fatale për shoqërinë. Pak kontekst është shpesh herë i nevojshëm për të kuptuar realisht situatën në lidhje me vaksinat. FDA miratoi një vaksinë kundër virusit vdekjeprurës Ebola vetëm vitin e kaluar (43 vjet pas zbulimit te virusit). Shumë përpjekje janë bërë gjithashtu edhe për vaksinën kundër virusit HIV edhe pse ende nuk e kemi një të tillë në qarkullim. Mesatarisht duhen rreth 10 vjet për të zhvilluar një vaksinë. Urojmë dhe jemi optimistë që ky nuk do të jetë skenari i COVID-19. Prodhuesit e vaksinave po ‘garojnë’ për të zhvilluar vaksinën kundër SARS-CoV-2 dhe aktualisht 10 prej tyre janë në prova klinike. Një pjesë e ekspertëve të sëmundjeve infektive argumentojnë se 18 muaj për zhvillimin e një vaksine është kohë jo e mjaftueshme për të siguruar efikasitet të një vaksine përgjatë çdo hapi të krijimit të saj. Natyrshëm, ekspertët më optimistë besojnë se qindra miliona doza të vaksinës mund të jenë gati në fund të vitit 2020. Si përfundim, mund të themi se e gjithë puna e bërë nga komuniteti shkencor deri më tani është e vyer dhe për tu vlerësuar. Megjithatë mos të harrojmë që edhe nëse vaksina del në kohë dhe është efikase, historia ka treguar që shpesh grupe të caktuara shoqërore kanë penguar mbulesën vaksionre dhe kanë dëmtuar procesin e vaksinimit. Shpresojmë që kjo gjë të mos përsëritet.

4.Duke ju referuar të dhënave globale të numrit të vdekjeve në botë prej COVID-19, a mund të thuhet se përveçse një ankth, panik apo frikë globale e gjitha ishte një zmadhim i problemit real? A ish e gjitha një konspiracion apo një rrezik real global?

COVID-19 është një infeksion që paraqet një rrezik real për shëndetin publik në gjithë globin. Shifrat e mëdha të vdekjeve të prodhuara në një kohë të shkurtër, kolapsi i sistemeve të tëra shëndetësore, personeli shëndetësor i rraskapitur prej pagjumësisë, mbilodhjes, kolapsit mendor etj., anëtarë familjesh të ndarë prej njeri-tjetrit, kufizim i lëvizjes së lirë, pasoja psiko-sociale, kolaps i sitemeve ekonomike, njerëz që vdesin në kushtë vetmie dhe izolimi pa asnjë të dashur apo familjar pranë tyre, etj. janë arsye të mjaftueshme për të kuptuar lehtësisht magnitudën e kësaj pandemie. Pandemia e COVID-19 është një problem real i faktuar shkencërisht (por jo vetëm) që ende vazhdon të përbëjë një rrezik global.

Teoritë konspirative që kane qarkulluar në portale të ndryshme gjatë kësaj periudhe kanë krijuar shpesh mosbesim tek shkenca. Diseminimi i informacionit shkencor gjatë kësaj periudhe ka qenë thelbësor. Nëpërmjet dhënies së informacionit te saktë duhet te luftojmë teoritë anti-shkencore, pasi janë te dëmshme po aq sa vetë virusi. Nje shoqëri e mirëinformuar dhe e përgjegjshme është thelbësore ne fazën e bashkjetesës me virusin, sic është ajo aktuale.

PLAGËT E SHQIPËRISË POLITIKE

by

…Pushteti absolut i kryetarëve të partive i ka shëndërruar në pushtetar përbindësha politik që pushtojnë, dhunojnë, shantazhojnë e kontrollojnë të gjitha institucionet e varura, të pavaruara, kushtetuese dhe ligjzbatuese në Shqipëri. /

Shkruan: Sokol PAJA / DIELLI/

Marrëveshja zgjedhore mazhorancë-opozitë në Këshillin Politik ishte një tjetër dështim për progresin elektoral demokratik në Shqipëri. Palët u morën vesh për të mos u marrë vesh. Palët politike jo vetëm që nuk zgjidhën asnjë çështje bazike që ka minuar procesin politik dhe demokratik të zgjedhjeve në të kaluarën, por shtuan edhe më shumë rrugë qorre, në një rrugë pafund e pa krye. Palët ranë dakord që do bëjmë përsëri sherrnajë në zgjedhjet e ardhshme. Problem në Shqipërinë politike është pushteti i jashtëzakonshëm i kryetarëve. Fryma totalitariste e drejtimin të partisë, funksionimit të strukturave, asgjësimi i mendimit ndryshe, mungesa e garës reale në zgjedhje brënda partisë, paracaktimi i fituesit në çdo betejë, katapultimi i individëve pa kontribute, pa histori, pa identitet politik në kapilarët e pushtetit dhe të fuqisë politike. Dalja nga boshti ideologjik dhe programor i partive: Të majtët në Shqipëri kanë program të djathtë, të djathtët kanë program të majtë, konservatorët janë liberalë dhe liberalët janë kryekëput konservatorë. Administrimi i zgjedhjeve nga njerëz me pushtet politik do të sjellë gjithmonë sherrnajë të tejzgjatur duke e bërë Shqipërinë si vendin më të fundit në Evropë për administrimin e zgjedhjeve dhe shpalljen e fituesit. Panorama zgjedhore në Shqipëri paraqet gjithmonë përplasje, sherr, dhunë, tymnajë e pakuptimtë, manipulim, trafik i votave nga të vegjlit te të mëdhenjtë: Deformim i pastër në tavolinë. Krim i shumëfishtë zgjedhor i kryer në bashkëpunim dhe në marrëveshje të plotë nga partitë e mëdha.

Probleme të skenës politike

Problemet më të rënda të jetës politike në dëm të interesit publik janë: trafiku i deputetëve, deformimi kriminal i vullnetit të zgjedhësve: një përfaques i vullnetit të popullit qëllon të ndërrojë 3 herë përfaqësimin politik sipas interesave personale. Mosmbajtja e premtimeve ekskluzive më të cilat erdhi në pushtet një forcë politike e caktuar. Morali i munguar i partive të cilat edhe kur nuk mbajnë premtimet dhe kur bëjnë operacione plastike të disa projekteve të zhvillimit, shfajësohen duke thënë se i penguan ata që ikën. Si mundet të të pengojë dikush që nuk është më? Si mund të të pengojë ajo që nuk ekziston? Zgjedhësit nuk reagojnë, veprojnë në tym, të shushatur e tolatur, votojnë qorrazi. Elektorati harron shpejt. Miratimi i një reformë më disa pika në ajër është shmangie nga thelbi real i problemit të zgjedhjeve në Shqipëri. Aq kohë sa nuk ndalohet dhe ndëshkohet shitblerja e votës, presioni mbi zgjedhësit, shantazhi ndaj votuesve, kërcënimi i administratës për të mbështetur qeverinë, largimi i çunave problematikë nga qëndrat e votimit, dekrimanilizimi i garuesve në zgjedhje, financimi i partive dhe fushatave elektorale, largimi i partive nga të fortët, parelinjtë dhe njerëzit me rekorde dhe afrimi i partive me profesoriatin e botës akademike shqiptare, specialistët e tregut, dhe njerëz të spikatur dhe veprimtarë me ndikim në shoqëri, kurrë nuk mund të themi se kemi riparuar diçka. Marrëveshje me detyrim nga ndërkombëtarët jo vetëm që nuk zgjidh asnjë problem, por thjeshtë i sposton ato në shtegun e zgjedhjeve të ardhshme. Sa herë që në Shqipëri nuk do bëhet garë reale vlerash në zgjedhje, kurrë sdo kemi zgjedhje model por kinezërira të turpshme alla shqiptare që do minojnë procesin demokratik dhe të lirë të zgjedhjeve në Shqipëri.

Shqipëria ka nevojë që në parlament të ketë profesionistë të shkëlqyer, specialistë të aftë, veprimtarë patriotë, përfaqësues me dinjitet dhe integritet moral dhe profesional që debatojnë për pë çështjet më të rëndësishme dhe projektet zhvillimore të shtetit, jo manekinë që ngrejnë apo ulin kartonët sipas rastit. Shqipëria ka nevojë për një garë reale vlerash, individësh të spikatur, projektesh për shvillimin e vëndit, jo për retorika boshe, fjalor banal rrugësh e akuza të ndërsjellta politike të rëndomta.

Listat e mbyllura që dërgohen në mesnatë në KQZ kanë prodhuar individë qesharakë me pushtet dhe institucione qesharake. Papërgjegjshmëria politike dhe listat klienteliste kanë bërë që të kemi parlamentin më të rëndomtë në planet. Parlamenti sot rrezaton injorancë dhe mediokritet ulëritës. Duke parë deputetët e sotëm në Parlament, a e imagjinoni si do njehej sot Ismail Qemali, At Gjergj Fisha, Luigj Gurakuqi, Dom Nikoll Kaçorri, Dom Ndre Mjeda, Eqerem Bej Vlora, Ahmet Zogu, Lef Nosi, Hasan Prishtina, At Anton Harapi etj? një turp kombëtar. Nëse ky pseudo Parlament do ekzistonte në Evropën perëndimore, qytetarët do i vinin flakën. 

Pushteti absolut i kryetarëve të partive i ka shëndërruar në pushtetar përbindësha politik që pushtojnë, dhunojnë, shantazhojnë e kontrollojnë të gjitha institucionet e varura, të pavaruara, kushtetuese dhe ligjzbatuese në Shqipëri. 

SATELITËT E RINJ NË HAPSIRË DHE PROBLEMET E SIGURISË NË APLIKACIONIN ZOOM

by

Besmir Semanaj, Inxhinjer IT PlaytechBGT, rrëfen në një intervistë ekskluzive për gazetën Dielli, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, përballjen e shtetit austriak me pandeminë globale, siguria dhe problemet e komunikimit në aplikacionin zoom, 5G dhe konspiracioni Covid-19, situatën e shqiptarëve në Austri etj. Me inxhinjer Besmir Semanaj bashkëbisedoi gazetari Sokol PAJA.

AUSTRIA NË BETEJËN NDAJ COVID-19

Në momentin që flasim kemi diku tek 16854 persona të infektuar me Covid-19 ndër të cilët vetëm 622 janë aktiv. Austria është ndër shtetet me menaxhimin më të mirë të kësaj krize globale. Shteti me ndërhyrjet që ka bërë hap pas hapi, i ka dhënë frymë ekonomisë duke ndihmuar biznesin për personat e punësuar me subvencion në rroga dhe në mbështetje direkte. Gjithashtu Austria në asnjë moment nuk ka pasur një Lock Down tipik por më shumë është këmbëngulur në distancim social. Lëvizja e lirë dhe transporti publik bashkë me shërbimet bazë ka qenë funksional si në ditët normale para pandemisë. Aktualisht mund të themi që në Austri janë hapur të gjitha aktivitetet dhe jeta është kthyer në normalitet. E vetmja gjë që ndryshon nga koha para Covid-19 është mbajtja e maskës në transport publik dhe në qendra tregtare.

SHQIPTARËT NË AUSTRI


Fatmirësisht nga të dhënat zyrtare nuk kemi asnjë të prekur me covid-19 nga komuniteti ynë. Ambasada Shqiptare vazhdimisht na ka mbajtur të informuar dhe kemi qenë në kontakt të vazhdueshëm. Për zhvillimet dhe masat që duhet të merren. Duke qenë se nuk kemi pasur një Lock Down klasik siç e theksova dhe më lart kemi vazhduar takimet në mënyrë normale por kësaj here më shumë në parqe duke shmangur ambjentet e mbyllura.

COVID-19 DHE 5G, NJË KONSPIRACION I MADH

Një gjë mund të them me bindje të plotë si nga ana profesionale gjithashtu dhe njerëzore, 5G dhe Covid-19 nuk kanë asnjë lidhje dhe është thjesht një fake news. Gjatë Covid-19 kemi pasur një mori me “Fake News” që e lidhin Corona Virus me 5G.  Këto janë lajme keqdashëse, të cilat kanë çuar në një histeri kolektive. Në shumë vende të botës janë djegur dhe antena të telefonisë mobile, të cilat nuk kishin asnjë lidhje me 5G duke nxjerrë jashtë përdorimit edhe shërbimet e emergjencës. Një ndër personat e parë që ngriti një teori të till ishte Prof. Dr. Thomas Cowan, video e tij u përkthy në 5 gjuhë të botës dhe u bë virale. E gjithë kjo teori ishte e ngritur mbi mashtrim dhe keqpërdorim të dhënash. Cowan pretendonte që Covid-19 u shfaq në Vuhan, sepse atje ishte bërë implementimi i parë i 5G, ndërkohë implementimi i parë dhe shteti me numrin më të lartë të 5G është Koreja e Jugut, që është një ndër shtetet që e ka menaxhuar më së miri pandeminë. Nga ana tjetër, kemi Iranin i cili nuk ka 5G, por është një ndër shtetet me të prekura dhe me një vdekshmëri të frikshme. Në shumë vende të botës gjithashtu edhe në Austri 5G po implementohet në kampuse universitare ku pedagogët dhe shkencëtarët e këtyre institucioneve kanë dhënë miratim të plotë. Ajo që më vjen keq është keqpërdorimi i teorive konspirative dhe nga persona që mbajnë grada shkencore. Ky është një fenomen që po ndodh rëndom në Shqipëri, persona që e mbajnë veten si koka të ndritura gënjejnë popullin dhe përhapin panik me fakte të shtrembëruara dhe shifra të pa vërteta. Ajo që na takon neve si ekspertë të fushës është marrja për bazë e studimeve shkencore dhe hedhja e hapave në çdo teknologji duke u bazuar aty. 5G do sjellë shumë benefite dhe jam i sigurtë që përdoruesit e parë do jenë ata që sot po e sulmojnë.

PROBLEMET E SIGURISË NË APLIKACIONIN ZOOM

Shpërthimi i pandemisë së Covid-19 i kapi të papërgatitura shumë shtete, që iu drejtuan teknologjisë për të mundësuar takime të cilat s’mund t’i zhvillonin më si dikur në tryezë të përbashkët. Kësisoj gjatë kësaj kohe nisi përdorimi masiv i aplikacionit “Zoom” që mundësoi video-konferenca nga më të ndryshmet, duke nisur nga kurset e Jogës, deri te takimet mes mësuesve dhe nxënësve, apo takime të kabineteve qeveritare. Mjafton të përmendim këtu faktin që ZOOM ka pasur vetëm gjatë muajit Prill me shume se  200 milionë  përdorues ditorë, përkundër 10 milionë që kishte në vitin 2019, për të kuptuar rritjen e shpejtë të përdorimit të tij. Por gradualisht shumë vende nisën ta ndalonin përdorimin e “Zoom”-it për shkak të të metave që paraqet ai për sa i takon sigurisë. Në Shqipëri aplikacioni nisi të përdoret që nga zhvillimi i orëve mësimore në shkolla e universitete, e madje në mbledhje të tilla të rëndësisë së veçantë si Këshilli i Sigurisë Kombëtare, ku morën pjesë presidenti Meta, kryeministri Rama, kreu i Kuvendit Ruçi, kreu i PD-së Basha, dhe përfaqësues të tjerë të rëndësishëm të qeverisë. Shqetësimi lidhet me të dhënat që “Zoom”-i merrte dhe shpërndante me palët e treta, si “Facebook”-un dhe të tjera, duke ndarë me këto platforma të dhëna personale. Gjithashtu gjatë kësaj kohe kemi pasur dhe mbi 10 thyerje të sigurisë tek ky aplikacion.  Përshembull Shteti i NeëYork e ndaloi përdorimin pasi zbuluan që një pjesë e trafikut kalonte në serverat të cilët ishin të hostuar në Kinë. Për përdorim biznesi dhe përdorim privat Zoom është një ndër aplikacionet më të mira, por kur vjen puna te mbledhjet e Sigurisë Kombëtare është një shkelje e çdo protokolli shtetëror dhe nuk duhet të realizohet, kjo ka qenë dhe arsyeja që unë si njohës i fushës kam reaguar në shumë media duke e kundërshtuar fuqimisht. Kjo pasi informacioni duhet të jetë i inkriptuar dhe në rrjet të klasifikuar, kjo bën që Shqipëria të humbë besueshmërinë si shtet. Nga ana tjetër mund të themi që zoom pas kaq muajsh ka mbyllur pjesën më të madhe të problemeve me sigurinë dhe shumë shtete që e patën ndaluar kanë nisur ta përdorin sërish. Në kushtet aktuale nuk shoh asnjë problem në përdorimin e këtij programi me përjashtim institucionet e rëndësisë së veçantë shtetërore.

SATELITËT NË HAPSIRË

Kohët e fundit nga qiejt e gjithë botës mund të shohim disa drita lëvizëse që duken si yje. Ato s’janë asgjë tjetër veçse një mori satelitësh në orbitë të ulët të lëshuar nga kompania Spacex të cilët quhen StarLink. Këto janë satelitë të vegjël të cilët do mundësojnë mbulimin me internet me një vonesë transmetimi të vogël dhe do i japin mundësinë e aksesit në rrjet dhe atyre vendeve që deri më sot e kishin të pamundur. Kjo tregon dhe një herë supermacinë e biznesit Amerikan dhe benefitet që këto kompani do i sjellin njerëzimit.

MESAZHI PËR DIASPORËN NË USA DHE LEXUESIT E DIELLIT

Pikë së pari do doja t’ju falënderoja për intervistën dhe mundësinë që të kemi një dritare komunikimi me një ndër komunitetet më të rëndësishme dhe patriotike mbarëshqiptare, komunitetin shqiptar në USA. Për më tepër në gazetën e parë Shqiptare dhe më të vjetër Dielli. Mund të them me plot gojë që ky komunitet është pika e frymëzimit dhe referimit për shumë grupime dhe komunitete që ne po mundohemi të krijojmë sot në Europë. Ju përshëndes nga zemra dhe ju uroj shumë suksese.

Heronjtë mantelbardhë

by

Shkruan: Sokol PAJA / DIELLI/

Çdo kohë ka heronjtë e saj. Mjekët sot janë kryefjalë botërore. Bluzat e bardha janë heronjtë global të kohëve moderne. Deri dje ishim mësuar vetëm më një fytyrë të caktuar heroi si: burri gjigand i Ciklit të Kreshnikëve, Muji që pi qumështin e zanave të malit, heroi mitologjik, heroi biblik, heroi kuranor, Mic Sokoli që i vë gjoksin topit të armikut, Adem Reka që jep jetën për ndërtimin e socilizmit, e deri heronjtë e lirisë moderne me armë në dorë për të garantuar paqen dhe sigurinë globale. Fatkeqësia na zbuloi një hero të ri: Mjekun. 

Pandemia botërore covid-19 na mësoi e zbuloi heronjtë e bardhë. Fatkeqësia globale na zbuloi se heronjtë e vërtetë paskan qenë gjithmonë pranë nesh. Të heshtur dhe sakrifikues. Këta heronj janë mjekët, infermierët dhe të gjithë punonjësit e shëndetësisë të cilët shpëtojnë jetë duke rrezikuar seriozisht jetën e tyre. Mjekët tanë sot janë heronjë pasi çdo ditë shpëtojnë jetën në grahmat e vdekjes, ngjallin shpresë në një kohë të zymtë, japin kurajo në një dorëzim global, ushqejnë besim në kohë pesimizmi total, ofrojnë garanci në panik dhe japin siguri në një kohë të frikshme. Mjekët tanë janë heronjtë e vërtetë të përditshmërisë sonë të në një kohë jo të zakontë. Ata shpëtojnë jetë përditë, pa bërë bujë, pa medalje, pa spektakël, pa kamera, por kokëulur, profesionistë, të palodhur e dinjtozë.

Humanizmi i mjekëve tanë është një sakrificë biblike përkundër trajtimit njerëzor e shtetëror. Ne mjeranët që shtrihemi sot para këmbëve të tyre dhe falemi si mëkatarë në objekte kulti fetar, mjekët tanë, heronjtë e sotëm, deri dje i kemi rrahur, i kemi linçuar publikisht, i kemi shantazhuar me video, i kemi quajtur tradhtar se kërkuan kushte e dinjitet në perëndim. Prapë se prapë ata na kanë falur dhe sot na shërbejnë me përkushtim e dinjitet. Mjekët në Shqipëri sakrifikojnë duke lënë fëmijët, bashkëshortët e prindërit të vetmuar e duke u vënë në shërbim të kujtodo që ka nevojën e tyre. Ajo që të bën sot të ndjehesh dyfish krenar janë mjekët shqiptar kudo në botë. Këta mjekë janë një tjetër dimensin i heroit shqiptar. Ata janë në vijën e parë të frontit të luftës së keqes, punojnë në katedra mjekësie, janë pjesë e ekipeve kërkimore shkencore në zbulimin e vaksinës anti-covid, drejtojnë departamente kërkimi, janë pjesë e laboratorëve më të evancuar në kërkimet mjekësore. 

Nëse Shqipëria ka me çfarë të krenohet në 108 vjet shtet, padyshim janë edhe mjekët dhe specialistët e shëndetësisë. Ata sot bëjnë krenar çdo shqiptar. Suksesi i tyre përndrin edhe qiellin e zymtë të Shqipërisë sot. Mjekët tanë, këta heronjë gjigantë mbajnë barrën më të rëndësishme të fitores ndaj së keqes, të cilën qeveria e përvetëson si sukses të saj. Mjekët tanë janë heronj dhe meritojnë gjithë përuljen e qënies sonë për rrezikun, devotshmërinë, punën e palodhur, sakrificat, profesionalizmin dhe humanizmin e jashtëzakonshëm. Është e paktët të themi mirënjohje të thellë dhe falenderim për përkushtimin dhe sakrificat sublime. Asnjë fjalë e jona nuk e përshkruan dimensionin gjigand të këtyre heronjve. Mjekët shënojnë kohën tonë, ata shpëtojnë jetën tonë. Ata do jenë përherë të skalitur në memorien e shoqërisë dhe të kombit mbarë.