Nga ELIDA BUÇPAPAJ & SKËNDER BUÇPAPAJ/

Zvicra festoi këto ditë 50 vjetorin e hyrjes të saj në Këshillin e Europës. Me një seri aktivitetesh. Midis tyre edhe vizita në Strasburg e një grupi gazetarësh vendas e të huaj rezidentë në Zvicër. Ky aktivitet ishte organizuar nga Departamenti Federal i Punëve të Jashtme në kuadrin edhe të vizitës së numrit një të diplomacisë zvicerane zotit Didier Burkhalter, i cili me këtë rast mbajti një fjalim përpara Asamblesë të Këshillit të Europës e më pas dha një konferencë shtypi.
Në grupin e gazetarëve kësaj here ishim tre shqiptarë, ne nga Zëri i Shqiptarëve dhe kolegu ynë Nefail Maliqi nga portali Presheva jonë.
Departamenti Federal i Punëve të Jashtme ashtu si të gjitha institucionet në Konfederatën helvetike mbajnë marrëdhënie të shkëlqyera komunikimi jo vetëm me gazetarët vendas, por edhe me gazetarët e huaj që jetojnë e punojnë në Zvicër. Me këtë rast falenderojmë zëdhënësin e DFPJ zotin Renz Tilman dhe stafin që na shoqëroi.
Gjithnjë ne si gazetarë me rrënjë shqiptare pyesim veten se kur do të funksionojë shteti shqiptar si Zvicra, model i shteti ligjor dhe ekonomisë së tregut, e cila vitin që shkoi nga Forumi Ekonomik Botëror u shpall ekonomia më konkuruese në botë duke lënë në vendin e katërt SHBA, Francën në vendin e 21të e kështu me rradhë. Ndërsa nga Economist Inteligence Unit, Zvicra për vitin 2013 shpallet vendi ideal ku duhet të lindin fëmijët, SHBA dhe Gjermania mbajnë vendin e 16, Italia vendin e 21të, ndërsa Franca dhe Britania ndajnë vendet 26 dhe 27.
E pra, këto rezultate të mrekullueshme të cilave ua kanë zilinë vendet më të fuqishme të botës janë pasojë e funksionimit të shtetit të së drejtës, ku sipas indeksit të Transparency International për vitin 2012 Zvicra ishte midis gjashtë vendeve me nivelin më të ulët të korrupsionit, çka flet për integritetin e zyrtarëve publikë në të gjitha nivelet.
Ashtu si ndodh gjithnjë, edhe kësaj here organizimi ishte perfekt. Nuk të duhen shpenzime të mëdha të organizosh një udhëtim të tillë, veç përgjegjshmërisë dhe seriozitetit, të cilat në Zvicër janë në nivelin maksimal, ndërsa në nivelin minimal në Shqipëri.
Axhenda na ishte dërguar paraprakisht. Nisja nga Berna bëhej më 7:30 me autobus deri në Strasburg. Për ne që banojmë afër Bazelit, takimi ishte përpara Badischen Bahnhof. Megjithëse u përpoqëm të ishim të përpiktë, në pikën e takimit na priste zëdhënësi i Departamentit të Punëve të Jashtme, i cili nuk kishte harruar të blinte dy qese të mëdha me croissant ose gipfeli, si i quajnë zviceranët.
Autobusi ishte nga ata që shoqërojnë politikanët në fushata. Ne ishim një grup i vogël gazetarësh, së bashku me zyrtarë të Departamentit të Punëve të Jashtme. Duke pirë kafenë e mëngjesit e duke diskutuar u nisëm drejt Strasburgut, i cili nga Bazeli është rreth110 kilometra, pra shumë afër, kur ke parasysh se Zvicra është në zemër të Evropës.
Takimin e parë e kishim në Misionin e përhershëm të Zvicrës pranë Këshillit të Europës, ku ndodhet gjithashtu edhe Konsullata e Zvicrës. Mendoni, Zvicra, ky vend i vogël, me sipërfaqe një herë e gjysmë sa Shqipëria dhe me 9 milionë banorë ka 12 Konsullata vetëm në Republikën Franceze.
Ishte një drekë pune me sanduiçë të pasur, nga më të larmishmit, me gota vere të zgjedhur, të kuqe e të bardhë, por të vogla dhe në fund me eklerë e kafe, e cila shoqëroi bisedën midis gazetarëve me Ambasadorin e Zvicrës pranë këtij misioni zotin Charles-Edouard Held dhe me diplomatët e misionit. Biseda, me një referim, pastaj pyetje-përgjigje pati në qendër rolin e Zvicrës në Këshillin e Europës, si dhe objektivat kryesore të Këshillit të Europës, të cilat janë të Drejtat e Njeriut, Demokracia, Sundimi i Ligjit. Zvicra është model i komunikimit, dialogut, kompromisit. Në Zvicër funksionon sistemi i Konkordancës, që rregullon ekuilibret.
Zvicra nuk e kupton stilin e moskomunikimit politik si në Shqipëri, ku klasa politike nuk dialogon, nuk bën kompromise, nuk gjen konsensuse. Gjatë bisedën sonë ne pyetëm a është e mundur që institucionet demokratike si Këshilli i Europës të ushtrojnë instrumenta obliguese në të mirë të demokracisë së vendeve me demokraci të brishta apo në zhvillim.
Ndërkaq koha kishte fluturuar. Kështu e ka koha. Nuk të pret. Në orën 13:00 deri 14:00 ishte takimi me Delegacionin Parlamentar të Zvicrës pranë KE. Deputetët zviceranë na prisnin në zyrat e tyre. Ne ndërkohë shkuam tek zyrat e Shqipërisë. Ishin bosh. Këshu ndodh rëndom. Nuk gjen njeri. Edhe kur takohesh me delegacionin e Shqipërisë, ata kanë një komunikim mizerabël me gazetarët, nëse nuk e dinë se kanë të bëjnë me ndonjë gazetar që mbështet partinë. Kemi parasysh një takim para dy vitesh, kur i morëm intervistë Dick Marty-it. Vetëm Kastriot Islami u tregua i disponueshëm dhe Shpëtim Idrizi u tregua normalë, këta të PD-së na shihnin me dyshim si të ishim alienë.
Në zyrat e Zvicrës, pothuaj nuk mungonte askush nga delegacioni i përhershëm zvicreran. Dhe shfrytëzojmë rastin për t’i falenderuar për disponimin dhe seriozitetin e pritjes, për komunikimin sa profesional dhe njerëzor. Falenderojmë zonjën Liliane Maury Pasquier, që kryeson delegacionin e Zvicrës, zonjat Doris Fiala e Elisabeth Schneider Schneiter, zotërinjtë Urs Schwaller, Gerhard Pfister dhe të gjithë delegacionin e pranishëm që na treguan për rolin e Zvicrës në Këshillin e Europës, për të marrë përgjegjshmëri e dhënë kontribute për zbutjen e krizës ekonomike por edhe të krizave në vendet ku demokracia kërkon kohë për t’u përshtatur si sistem vlerash. Përfaqësues të pesë partive politike, ata shpesh kanë diferenca me njëri tjetrin, por kur vjen puna gjejnë konsensus për të ecur në shina të përbashkëta. Kjo është demokracia.
Qëndruam bashkë deri në prag të fjalimit të Didier Burkhalter, Ministrit të Jashtëm të Zvicrës përpara Asamblesë Parlamentare. Ne ndërkohë e kishim marrë paraprakisht. Fjalimi kishte një titull larg standartit të fjalimeve rutinë që na dëgjojnë veshët gjithë kohën ne shqiptarëve: „E ardhmja e Europës është të shohësh të qeshur sytë e fëmijëve“ –
Për shqiptarët Zvicra ka një rol shumë të veçantë. Një në çdo dhjetë shqiptarë të Kosovës është rezident këtu, pjesa më e madhe si shtetas zviceranë. Zvicra gjatë konfliktit të 1998, hapi portat e priti më tepër se 60 mijë refugjatë, Swisscoy është mision paqeje në Kosovë. Micheline Calmy-Rey, pararendësja e zotit Burkhalter shihet si heroinë për shqiptarët, sepse Zvicra ishte vendi i parë që shpalli në OKB se Kosova meriton të jetë e pavarur, po kështu Zvicra është një nga vendet e para që e njohu shtetin e Kosovës, ndërkohë që e ndihmon Kosovën me projekte e programe.
E pra, edhe zoti Didier Burkhalter jo vetëm që është në vijimësi të kësaj rruge mbështetje, por edhe e pasuron këtë rrugë.
Në fjalimin e tij u përmendën të paktën dy herë shqiptarët. Kur 50 të rinj nga Shqipëria dhe dhjetë vende të tjera, të pranuara më së fundmi në KE, ishin ftuar një javë në Zvicër për të festuar së bashku 50 vjetorin e pranimit të saj në Këshillin e Europës si dhe për t’u njohur me nstitucionet dhe kulturën e këtij vendi si dhe në rastin kur Zvicra do të mbështesë pranimin e Kosovës në Këshillin e Europës.
Duke u kthyer në kohën kur Zvicra u pranua në Këshillin e Europës më 6 maj 1963, zotit Burkhalt kujtoi se pak a shumë në të njëjtën periudhë Presidenti Amerikan John F. Kennedy do të mbante përpara Portës të Brandenburgut fjalimin e famshëm„Ich bin ein Berliner“. „Politika, tha ai, është të ndërtosh një vend, një Europë, një botë më të mirë për gjeneratat e ardhme, për fëmijët, është t’i ofrosh rinisë perspektiva dhe shanse për t’i realizuar,” duke cituar filozofin zviceran Denis de Rougement se „politika është një autorizim për të Ardhmen“.
Për më tepër, kur filozofi Denis de Rougement është nga Neuchatel-i dhe duket me ndikim të veçantë tek vetë Bukhalteri, i cili është deputet i të njëjtit kanton.
Kjo është Zvicra. Nuk është demagogji. Është realitet. Prandaj ekonomia e saj zë vendin e parë në botë, prandaj është vendi më i mirë për të lindur fëmijët. Sepse këtu funksionon shteti i së drejtës. Është vlerë në demokraci që ne shqiptarët kemi 22 vjet që e ëndërrojmë me sy hapur. Politikanët tanë janë demagogë, sharllatanë, gënjeshtarë.
Fjala e zotit Burhalter ishte shumë elitare dhe gjithë filozofi, e një burrështeti zviceran që krenohet me vendin e tij, Konfederatën Helvetike që ec përpara duke u mbështetur nga një trashëgimi aq e pasur, ku Zvicra është bërë strehë e vatër edhe për iluministët francezë si Voltaire, Rousseau.
Pas fjalimit pati pyetje. Nuk mungon asnjëherë një pyetje „për parajsat fiskale“, ku Zvicra gjithnjë tregon gatishmërinë për reforma të përbashkëta me vendet më të zhvilluara. Sekreti bankar nuk është temë tabu, është identitar, por brenda kornizave ligjore.
Ne gazetarëve na bëri përshtypje pyetja që i drejtoi një parlamentar italian, i cili ishte i shqetësuar se, sipas tij, „zvicerancët i shohin italianët në Zvicër si minjtë e djathit“. Na bëri përshtypje se demonstroi nivel aspak dinjitoz të paraqitjes, sepse natyrisht që italianët në Zvicër gëzojnë të gjitha të drejtat dhe liritë e duhura për të jetuar dhe punuar. Kështu u përgjigj edhe zoti Burkhalter kur tha se fëmijët e tij luajnë gjithë ditën me shokë e shoqe italiane.
Në konferencën për shtyp pati dy pyetje nga gazetarët shqiptarë. Njëra për marrëveshjen që posa ishte nënshkruar midis Kosovës dhe Serbisë dhe pyetja tjetër në lidhje me kohën e anëtarësimit të Kosovës në Këshillin e Europës. Zvicra e mbështet marrëveshjen midis dy vendeve, ndërkohë që do të vazhdojë të përkrahë edhe anëtarësimin e Kosovës në KE, por pa fiksuar afate. Zvicra më 2014 ka rradhën në kryesimin e OSBE-së dhe do t’i përmbushë angazhimet e saj.
Dhe me konferencën për shtyp do të mbaronte edhe dita e vizitës tonë në Këshillin e Europës. Strasburgu përjetonte një ditë pranvere fantastike, të vonuar këtë vit edhe në Zvicër. Ne bëmë fotot e rradhës, duke mos harruar të fiksonim të gjithë grupin tonë.
Pastaj të gjithë tek autobusi për t’u kthyer. Sa e bukur është mbrëmja në pranverë, sepse dielli perëndon vonë dhe drita e dita zgjat deri sa afrohet nata. Gjatë kthimit kihism birra dhe përshtypje plot.
Ne zbritëm të parët në Bazel, me atë përshëndetjen e njohur, mirupafshim herën tjetër! Tschüss bis bald ! A bientôt ! Till the next time!