Rama duhet t’u drejtohet bankave në mënyrë që këto të ndihmojnë me dhënie kredishë të favorshme prodhuesit bujqësorë apo fermerët, sic kanë filluar të quhen gjatë viteve 90. Ndoshta për të nxitur rritjen e prodhimit bujqësor është e nevojshme të bëhet dhe një rishikim I taksave dhe gjithë detyrimeve të tjera që paguajnë fermerët, si dhe të gjenden mënyra për të inkurajuar bashkimin e tyre në ekonomi sa më të mëdha apo duke gjetur forma nga më të ndryshmet për ta bërë sa më të ulët koston e prodhimeve të tyre./
Shkruan:Gavrosh LEVONJA-New York/
Tek slogani i njohur i kohës së diktaturës “Bujqësia, cështje e gjithë popullit”, më ktheu një thirrje e kryeministrit, Edi Rama, drejtuar të rinjve ndërsa vizitonte zonat e përmbytura gjatë javëve të fundit në jugun e Shqipërisë. “Mos kaloni kohën nëpër bingo, por kthejuni punës në fshat…”- ishte pak a shumë kërkesa e formuluar nga Rama në adresë të të rinjve të fshatrave. Të njejtën gjë kreu i qeverisë shqiptare e bëri dhe nja dy muaj më parë ndaj biznesmenëve të ndërtimit duke u kërkuar që kapitalet e tyre “mos t’i bëjnë llac e tulla” por t’i orientojnë në drejtim të bujqësisë dhe fshatit. Që bujqësia është një sektor jetik për një vend si Shqipëria është fakt i njohur ashtu sic është po aq i vërtetë fakti se pas viteve 90-të bujqësisë nuk i është kushtuar as interesi më minimal nga ana e qeverive duke e lënë zhvillimin e saj në dorë të spontaneitetit. Gjendjen shqetësuese në të cilën ndodhet bujqësia shqiptare e ilustron fakti që tregu shqiptar i prodhimeve bujqësore e blegtorale gjatë gjithë këtyre viteve është dominuar e vazhdon të dominohet nga ato të importit, ndonëse flitet dhe per eksport, volumi i të cilit është i papërfillshëm krahasuar me importet . Në këtë kontekst edhe ideja e Ramës dhe qeverisë së tij për t’u orientuar nga bujqësia i a vlen të mbështetet. Mirëpo kjo nuk mund të arrihet vetëm duke u bërë thirrje qoftë dhe në formë lutëse biznesmenëve të ndërtimit për të hedhur kapitalet e tyre në bujqësi e apo rinisë e cila duhet t’u kthehet punëve të fshatit. Kryeministri Rama duhet të jetë i ndërgjegjshëm se bujqësia është një sektor i vështirë në varësi të faktorëve të shumtë pjesa më e madhë e të cilëve janë dhe jashtë vullnetit të njeriut, ndërkohë që dhe efektet e investimeve kërkojnë një kohë relativishte të gjatë që të ndjehen. Aq më pak synimi për “të kthyer sytë “ nga bujqësia nuk mund të arrihet me urdhëra, “orientime nga lart” parulla e aksione me të cilat ishim tejet të familjarizuar dikur. Para se t’u drejtohet biznesmenëve duke u kërkuar të investojnë në bujqësi, Rama, Panariti e Co. duhet të bëjnë llogaritë mire duke pasur në konsideratë para së gjithash cmimet e produkteve bujqësore e blegtorale në treg dhe koston e prodhimit të tyre. Nisur nga ato c’ka thotë kreu i qeverisë lidhur me bujqësinë, ndër të tjera dhe që “bujqësia vuan nga mungesa e dijes” si dhe kushtrimi lëshuar në drejtim të biznesmenëve për të derdhur kapitalet në bujqësi tregon se biznesi bujqësor në Shqipëri nuk është dhe aq atraktiv për të mos thënë se mund të rezultojë dhe me humbje. Të ishte ndryshe, biznesmenët, dhe jo vetëm ata të ndërtimit që “i kanë bërë paratë llac e tulla” nuk do të kishin nevojë për rekomandimet e Ramës, por do të rendnin nëpër zyra në kërkim të ndonjë license për të zhvilluar aktivitet në bujqësi. Fakt është se dhe ata pak ndërtues të cilët shprehën gatishmëri për të hedhur para në bujqësi e kishin kuptuar këtë brenda hapësirës që ka të bëjë me ndërtimin si fjala vjen me “ndërtime stallash”, godinat e punishteve të përpunimit, ndonjë kanal apo rrugë fshati. Pra edhe në këtë rast, paratë e biznesmenëve të ndërtimit do të shkojnë përsëri në drejtim të “llacit dhe tullave”. Ndoshta mund të jem dhe i gabuar, por thirrjen e kryeministrit drejtuar biznesmenëve të ndërtimit e kuptoj që këta të mos kufizohen vetëm në sferën e ndërtimeve të objekteve bujqësore por të investojnë në të gjitha sferat e saj për modernizimin e saj, në mënyrë që kjo të bëhet gjithnjë e më intensive, më moderne, në fund të fundit më rentabël, ashtu sic deshiron Rama. Ky ka plotësisht të drejtë kur thotë se“ bujqësia duhet të shndërrohet nga një aktivitet për të mbajtur familjen me bukë, në një biznes të fuqishëm” duke kontribuar ndjeshëm në rritjen e zhvillimin e ekonomisë kombëtare. Mirëpo, në stadin aktual në të cilin ndodhet bujqësia shqiptare Rama dhe njerzit e ekipit të tij nuk mund t’i kërkojnë askujt të hedhë paratë në një fushë problematike pa gjetur diagnozën e saktë, nga se vuan ajo. Vetëm pas kësaj kjo qeveri dhe kushdo tjetër që të vijë pas saj, bashkë me institucionet përkatëse mund të hedhin hapat e nevojshëm në drejtim të krijimit të një terreni të përshtatshëm i cili të bëhet tërheqës jo vetëm për biznesmenët shqiptarë por edhe për ata të huaj. Por, para se të shkohet tek “thirrjet” për të punuar e investuar në bujqësi janë për tu ndihmuar pronarët ekzistues të tokave bujqësore ata që furnizojnë tregun me prodhimet e tyre. Lidhur me këtë, p.sh. në vend të biznesmeneve duke u kërkuar të invvestojnë në bujqësi, Rama duhet t’u drejtohet bankave në mënyrë që këto të ndihmojnë me dhënie kredishë të favorshme prodhuesit bujqësorë apo fermerët, sic kanë filluar të quhen gjatë viteve 90. Ndoshta për të nxitur rritjen e prodhimit bujqësor është e nevojshme të bëhet dhe një rishikim I taksave dhe gjithë detyrimeve të tjera që paguajnë fermerët, si dhe të gjenden mënyra për të inkurajuar bashkimin e tyre në ekonomi sa më të mëdha apo duke gjetur forma nga më të ndryshmet për ta bërë sa më të ulët koston e prodhimeve të tyre. Gjitashtu, mendoj se pa masa protektive për mbrojtjen e prodhimit bujqësor vendas, të paktën në një periudhë fillestare, bujqësia do të mbetet një sektor i palakmuar për cdo lloj biznesmeni e për vetë fermerët për shumë kohë. Me thirrje si ato që na sjellin nëpër mend sloganet e famshme si “Bujqësia ceshtje e gjithe popullit”, “Tu qepemi maleve e kodrave ‘ti bëjmë pjellore si fushat” … nuk arrihet kërkund. Për më tepër kur Edi Rama është i privuar nga luksi që kishte Enver Hoxha për të dërguar qytetarët forcërisht në ndihmë të fshatit në formë aksionesh e pune vullnetare, për të hapur toka të reja, kanale kulluese, për të ujitur, për të mbjellë domaten me kubikë për të mbledhur kallëzat e grurit etj.