Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Kur do të Krijohet Ushtria e Kosovës?

by

A ka gjasa që Kosova ta ketë ushtrinë e saj pa pëlqimin e serbëve?/

1 Ushtria e Kosoves

Pa ndryshimet kushtetuese dhe pa votën e përfaqësuesve serb, FSK-ja nuk mund të shndërrohet në ushtri. Por, Presidenti Thaçi dhe ekspertët e sigurisë thonë se ushtria e Kosovës mund të bëhet me një ligj të veçantë.

Nga Bekim Shehu/

Transformimi i Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK), në Forca të Armatosura të Kosovës (FAK), është shndërruar së fundi në një prej temave më të nxehta në Parlamentin e Kosovës. Në bazë të kushtetutës FSK nuk mund të shndërrohet në ushtri nëse nuk ndryshohet Kushtetuta e vendit. E për ndryshimin e Kushtetutës së Kosovës, nevojiten dy të tretat e votave të deputetëve dhe dy të tretat e votave të serbëve në Parlament. Serbët ende nuk kanë vullnet që të votojnë ndryshimet kushtetuese që do ta mundësonin formimin e ushtrisë së Kosovës.

Autorizimi për qeverinë

Në pamundësi të këtyre ndryshimeve kushtetuese, dy javë më parë Parlamenti i Kosovës nxori një rezolutë me të cilën e autorizon Qeverinë që sa më parë të koordinojë dhe procedojë strategjinë për transformim të FSK në Forca të Armatosura të Kosovës. Në rezolutë thuhet se “duke shprehur përkushtimin për integrimin në NATO, Kuvendi i Kosovës, Qeveria e Kosovës dhe mekanizmat tjerë të bashkërendojnë hapat për harmonizimin në përpjekje me NATO dhe SHBA-në zhvillimin e kapaciteteve të Forcës së Sigurisë së Kosovës konform mandatit të autoriteteve të Kosovës”.

Presidenti premton formimin e ushtrisë

Kosovo Einweihungszeremonie Präsident Hashim Thaci in Pristina (Reuters/H. Reka)Hashim Thaçi/

Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, dje (5.03) tha se ai ka ndërmarrë një nismë që me ligj ta ndryshojë misionin e FSK-së. Presidenti tha se, me qëllim të mbrojtjes së sovranitetit dhe integritetit territorial, si dhe ruajtjes së paqes dhe mbrojtjes së interesave shtetërore, Kosova duhet të avancojë rolin dhe detyrat e Forcës së Sigurisë së Kosovës.
“Ashtu siç presin të gjithë qytetarët e Kosovës, nëpërmjet ligjit të ri për Forcën e Sigurisë së Kosovës, FSK do të ketë për mision që të mbrojë sovranitetin dhe integritetin territorial të Republikës së Kosovës, qytetarët dhe komunitetet, pronën dhe interesat e Republikës së Kosovës, si dhe të kontribuojë në ndërtimin dhe ruajtjen e paqes dhe stabilitetit rajonal dhe global”, thotë presidenti Thaçi.
Ky ndryshim në misionin dhe detyrat e reja që do t’i marrë FSK-ja, në përputhje me ligin e ri, sipas presidentit Thaçi, “e bëjnë FSK-në një ushtri moderne, profesionale, me karakter mbrojtës, e cila do të dizajnohet për të mbrojtur qytetarët e Kosovës dhe do të jetë në shërbim të ruajtjes së paqes në rajon dhe në botë, sa herë që Kosovës i kërkohet të jap kontributin e saj në këtë drejtim”.

Kryeministri ende nuk është deklaruar

Kryeministri i Kosovës Isa Mustafa, akoma nuk e ka komentuar nismën e Presidentit, por menjëherë pas rezolutës së Kuvendit ai tha se Kosova i ka plotësuar të gjitha kushtet për të bërë transformimin e FSK në FAK. Por, tash për tash sipas tij, është e pamundur që kjo të bëhet vetëm më një ligj të qeverisë, nëse nuk ka mbështetje të partnerëve strategjik, siç është NATO. Sipas, kryeministrit, “partnerët strategjik të Kosovës, insistojnë që formimi i ushtrisë të bëhet me ndryshimet kushtetuese dhe në pajtim të gjërë të deputetëve të Kuvendit të Kosovës”.

Spannungen zwischen Servien und Kosovo (picture-alliance/AA/Kosovan Prime Ministry)Isa Mustafa/“Nga kontaktet që kemi pasur deri tash, kemi kuptuar se NATO dhe partnerët tanë strategjik mbesin të përkushtuar që FSK mund të transformohet në çdo kohë në Forcë të Armatosur, përmes ndryshimeve kushtetuese me përkrahje të nevojshëm të deputetëve të Kuvendit të Kosovës, duke i ruajtur të arriturat e deritanishme në konsolidimin e vendit dhe integrimin e komuniteteve. Kjo na është thënë qartë në të gjitha takimet që i kemi pasur me faktorin ndërkombëtar”, thotë kryeministri Isa Mustafa.

Serbët refuzojnë

Përfaqësuesit e serbëve të Kosovës të rreshtuar përkrah listës “Srpska”, nuk e mbështesin formimin e ushtrisë së Kosovës, duke thënë se kjo nuk është e nevojshme, për aq kohë sa në Kosovë ka trupa ndërkombëtare të NATO-s. Zëvendëskryeministri në qeverinë e Kosovës, Branimir Stojanoviq, ka thënë për mediet serbe se ky subjekt politik nuk do të votojë ndryshimet kushtetuese për transformimin e FSK-së në Forca të Armatosura.
“Qëndrimi ynë për këtë nuk ka ndryshuar dhe e gjithë kjo dëshirë që kjo të bëhet, duket se buron para së gjithash nga arsyeja populiste e politikës ditore dhe se për këtë nuk ekziston nevoja serioze. Nuk ekziston as argumentim serioz i paraqitur se pse duhet të ndodhë kjo”, thotë Branimir Stojanoviq.
Përfaqësuesit e serbëve madje nuk kanë pranuar as të diskutojnë për formimin e ushtrisë së Kosovës. Këtë e pohon vet ministri i FSK-së, Haki Demolli, i cili thotë se “pavarësisht ftesave të shumta që i janë dërguar Listës Serbe, nuk iu kanë përgjigjur ftesave të ministrisë për të diskutuar lidhur me këtë transformim të FSK në Forcë të Armatosur”.
Ministri Demolli ka thënë se draftligji për transformimin e FSK-së në Forca të Armatosura ishte proceduar dy herë në Qeverinë e Kosovës, mirëpo i njëjti nuk është proceduar fare në Kuvend për shkak të mosaprovimit të amendamenteve të nevojshme kushtetuese.
“Forcat e Armatosura të Kosovës ka do të jenë një forcë bashkëkohore, jo voluminoze, diku me 5 mijë pjesëtarë aktiv dhe 3 mijë rezerve. Do të ketë kapacitete mbrojtëse dhe do të ndihmojë në promovimin e paqes, stabilitetit dhe sigurisë në vend”, thuhet në projektligj.

Krijimi pa ndryshime kushtetuese?

Por, a mund të krijohet ushtria e Kosovës pa ndryshimet e nevojshme kushtetuese, me një ligj të veçantë, ashtu siç theksohet në rezolutën e Kuvendit të Kosovës? Burim Ramadani, ekspertë i çështjeve të sigurisë i tha DW-së, se shndërrimi i FSK-së në Forca të Armatosura, kërkon qartësi ligjore dhe vullnet të detajuar politik.

Branimir Stojanovic stellvertr. Ministerpräsident Kosovo Prostina (DW/B. Cani)Branimir Stojanoviq/“Është krejtësisht e qartë se Kosova ka nevojë për themelimin e ushtrisë dhe që kjo ushtri të jetë me kapacitete të plota për mbrojtje të shtetit dhe qytetarëve të Kosovës. Deri më tash, përpjekjet kanë qenë të drejtuara kah mundësia e transformimit të FSK-së përmes ndryshimeve kushtetuese, të cilat domosdoshmërisht kërkojnë edhe votat e 2/3 të komuniteteve. Kështu i bie që FSK-ja bëhet ushtri edhe me votën e shumicës së deputetëve serbë në Kuvendin e Kosovës. Ky opsion nuk është arritur të ndërtohet deri më tash”, thotë Burim Ramadani.

Ai përmend edhe dy opsione tjera sesi FSK të rrisë kapacitet e saja dhe të bëhet ushtri e Kosovës, opsione këto që nuk janë provuar deri tash. “Një opsion tjetër ligjor, është ai që argumenton se për themelimin e ushtrisë së Kosovës nuk ka nevojë ndryshimet kushtetuese, porse mjaftojnë vetëm ndryshimet ligjore. Në këtë rast, nuk është e domosdoshme vota e deputetëve serbë. Sipas këtij opsioni, emri i FSK-së nuk ndryshon, por ndryshon mandati dhe misioni. Ky opsion nuk është provuar deri më tash. Ndërkaq, një opsion tjetër është edhe ai që bazohet në një fazë të ndërmjetme. Përkatësisht, që Kuvendi i Kosovës të bëjë ndryshimet ligjore që mundësojnë zgjerimin e mandatit, misionit dhe kapaciteteve të FSK-së, duke mos ndryshuar emrin”, thotë Burim Ramadani.
Sipas ekspertit të çështjeve të sigurisë, Burim Ramadani, këto janë tri opsione reale për themelimin e ushtrisë së Kosovës, e cila sipas tij, do të duhej të jetë një ushtri me kapacitete mbrojtëse për Kosovën. Sidoqoftë, tash për tash është akoma e paqartë sesi do të procedohet për formimin e ushtrisë së Kosovës. Zyrtarët e NATO-s kanë theksuar se NATO e mbështet zhvillimin e kapaciteteve aktuale të FSK-së, ndërsa transformimi i saj mbetet çështje ligjore që duhet ta zgjidhin institucionet e Kosovës.

USHTRINË TIME DO TA BËJ

by

Ne fotografi: Ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës, Agim Çeku/
Nga Frank Shkreli/
Ishte një kohë menjëherë pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës, pothuaj pesë vjetë më pare, që fjala ”ushtri” as të mos përmendej si pjesë e shtetformimit dhe sigurimit të shtetit më të ri në Evropë.   Thuhej se Kosova nuk ka nevojë për ushtri, sepse ishte organizata e Atlantikut Verior (NATO) ajo që do të kishte përgjegjësinë për ruajtjen e paqës dhe të sigurisë në Kosovë.   Por punët po piqen dal ngadalë.   Kosova së shpejti do të festojë 5-vjetorin e pavarësisë së saj.   Në arenën diplomatike është njohur nga pothuaj 100-vende të botës, përfshirë edhe shtetet më të rëndësishme të Përendimit,  anëtare të NATO-s dhe të Bashkimit Evropian, megjithëse kundërshtohet pavarësia e saj nga Serbia fqinje dhe miqët e saj shekullorë, Rusia, Greqia, Kina e tjerë.   Kosova si shtet i ri e i pavarur, synon që të bëhet pjesë jo vetëm e Bashkimit Evropian  por edhe anëtare e organizatës ushtarake përendimore, NATO.   Por, për tu bërë anëtare e NATO-s, Kosova ka nevojë për ngritjen e një ushtrie profesionale,  pasi nuk ka ndonjë vend anëtar të NATO-s pa ushtri.

Kohët e fundit po flitet dhe po shkruhet se viti 2013 do të jetë viti i bërjes së një ushtrie profesionale të Kosovës.   Ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës (FSK-së), Agim Çeku tha të Mërkurën për Zërin e Amerikës se krijimi i ushtrisë së rregullt  të Kosovës, ”është një proces i cili tashmë ka filluar me studimin e kapaciteteve që i duhen Kosovës për tu përballur me kërcënimet dhe rreziqet, duke shtuar se një ndër institucionet që mundëson një jetë normale dhe funksionale të shtetit të Kosovës, është ushtria.

Edhe gazeta e ushtrisë amerikane Stars and Strajps (”Stars and Stripes”, në një artikull nga Prishtina, të botuar javën e fundit të Dhjetorit që kaloi, i bashkohet zërave të këtij debati duke thënë se Kosova synon krijimin e një force ushtarake, si  dhe të bëhet anëtare e NATO-s.   Siç dihet në Kosovë, NATO ka rreth 5600 ushtarë të NATO-s, ndërkohë që nja 800 prej tyre janë amerikanë.   NATO, përveç rolit të saj për ruajtjen e paqës dhe sigurisë në Kosovë, ka ndihmuar gjithashtu në krijimin dhe trajnimin e Forcës së Sigurisë të Kosovës, e cila konsiderohet  si thelbi i një ushtrie të ardhëshme për atë vend.   Gazeta Stars and Strajps thotë se megjithëse ambasada amerikane në Prishtinë nuk komentoi në lidhje me përpjekjet e Kosovës për krijimin e një ushtrie të rregullt, ajo citon shefin e Zyrës së ambasadës amerikane për Bashkpunimin në Fushën e Mbrojtjes, Kolonelin Ray Wojçik të ketë thënë se ”Ne mendojmë se është një rast shumë i mirë për ta, që të shqyrtojnë seriozisht se në ç’drejtim duhet të shkojnë”.

Megjithëse udhëheqsit e Kosovës shpresojnë për antarësimin e tyre në NATO, gazeta e ushtrisë amerikane  thotë se nuk është e qartë se si do të reagonin vendet e ndryshme anëtare të NATOs ndaj ngritjes së ushtrisë së Kosovës, pasi ka kundërshtime madje edhe për statusin që gëzon tani FSK-ja.   Por artikulli citon këshilltarin politiko-ushtarak të ambasdës amerikane Majkël Kreidler se këjo është një situatë  “ku ne përpiqemi të zgjërojmë konsensusin dhe ta çojmë atë në një drejtim pozitiv.’’  Por, shton zyrtari amerikan, “arritja e një konsensusi në Bruksel është shumë e vështirë’’.

Dihet se Amerika mbetet përkrahsja kryesore e Kosovës në shumë fushë, përfshirë edhe trajnimin e Forcës së Sigurisë së Kosovës si edhe forma të tjera ndihmash për nevojat e sajë, sipas ambasadës amerikane në Prishtinë. Gazeta Stars & Strajps citon Komandantin e Forcës së Sigurisë së Kosovës Gjeneralin Kadri Kastrati, i cili i thotë gazetës së ushtrisë amerikane se ”Shtetet e Bashkuara janë partneri ynë strategjik dhe i tillë do të mbeten përgjithmonë”.   Ai vazhdoi duke thënë se, ”Çdo gjë që jemi duke bërë, e bëjmë në bashkrendim me atasheun ushtarak amerikan në Prishtinë si dhe me kolegët  tanë që punojnë në Grupin Këshillues të Natos ose në Zyrën e Bashkpunimit në fushën e Mbrojtjes.”   Sipas gazetës amerikane, roli i ushtrisë amerikane do të jetë kyç në fazën e ardhëshme të zhvillimit të Forcës së Sigurisë së Kosovës,  pasi parashikohet që në Qershor të këtij viti të ri-shqyrtohet ligji që mbulon veprimtarinë e kësaj force.   Ministri i Forcës së Sigurisë së Kosovës dhe ish-Kryeministri i Kosovës Agim Çeku tha se në këtë proces të ri-shqyrtimit të rolit të FSK-së dhe të ngritjes së ushtrisë së Kosovës, ai është në konsultime dhe beson se do të ketë mbështetjen dhe ndihmën e Shteteve të Bashkuara dhe të Britanisë së Madhe, duke shtuar për gazetën Stars & Strajps se, ”Unë nuk do të formulojë asnjë rekomandim i cili nuk bashkrendohet dhe që të mos pranohet nga Shtetet e Bashkuara”.

 

Sikurë donte të qetësonte jo vetëm partnerët strategjikë të Kosovës, por edhe rajonin, se ngritja e ushtrisë së Kosovës nuk do të përbëjë asnjë rrezik as kërcënim për asnjë vend të rajonit, Ministri Çeku tha për Zërin e Amerikës të Mërkurën, se ushtria e ardhëshme e Kosovës do të jetë, ”Një forcë për të mirën e vendit, për të mirën e rajonit dhe jo një forcë që dikush duhet ta ketë frikë ose që paraqet kërcënim për dike — por do të jetë një forcë që reflekton siguri për të gjithë.”

Ka ardhur koha që Kosova të ketë ushtrinë e vet.  Ngritja e ushtrisë së Kosovës do të përmirësojë qendrueshmërinë e paqës në vend si edhe në rajon dhe si anëtare, eventualisht  e NATO-s, Kosova dhe ushtria e saj do të kontribojnë jo vetëm për paqën në Evropë, por edhe në botë duke marrë pjesë në misjone paqëruajtëse të NATO-s në zona me konflikte, anë e mbanë botës.

Një këngë e këngëtares së njohur dhe shumë popullore nga Kosova, Adelina Ismaili, e ka titullin ”Ushtrinë time do ta bëjë”, kushtuar luftës në Kosovë dhe ish-Presdentit Ibrahim Rugova.   Le të jetë ky vit, viti kur profecia e titullit të këngës së Adelinës të bëhet realitet, që Kosova t’a bëjë, më në fund, ushtrinë e vet, ashtuqë të bëhet anëtare – aty ku e ka vendin e saj — tek organizmat përëndimore ushtarake dhe ekonomike, NATO-s dhe Bashkimit Evropian, me të gjitha të drejtat, privilegjet dhe përgjegjësitë si çdo vend tjetër anëtar i këtyre aleancave.