Nga Raimonda MOISIU*/
Jemi sot këtu ne kete Kuvend jubilar, demokratik e historik, të Federatës Panshqiptare Vatra, të nderojmë veprën dhe punën e atyre burrave e grave mërgimtarë që lanë atdheun me dhimbje, të shtrënguar nga kushtet ekonomike, për të gjetur mundësi mbijetese dhe të krijonin mirëqënien e familjeve, por qe krahas saj treguan edhe me vepra, se ishin edhe patriotë të flaktë të mbrujtur me idealet e vendit demokratik e përparimtar të kohës, Amerikes , idealin patriotic e shqiptar e te gjithe burrave të Kombit shqiptar, që nga Noli ynë i Madh e Konica, patriotë e demokratë përparimtarë e humanitarë të shquar, oratorë e politikanë të dedikuar ndaj cështjes shqiptare dhe përparimin e kombit. “Në mendjet dhe zemrat e kombit shqiptar, në universin e të drejtave, për të qënë në një status të barabartë me botën e qytetëruar të kohës, shansin për të integruar gjuhën tonë amëtare, identitetin dhe vlerat kombëtare, kulturën, traditën, pavarësisht përballjes me sfidat e kohës së pakohë, për mundësinë e ruajtjes së këtyre parimeve, treguan se edhe kombi ynë ka të drejtën t’i quajë tonat vlerat dhe parimet, si një domosdoshmëri dhe shprehi të një humanizmi thelbësor, se ruajtja e tyre është, integrim, qyteterim, inteligjence dhe historike, – atë çka predikuan Noli ynë i madh dhe Faik Konica gjatë gjithë veprimtarisë së tyre erudite e kombëtare duke e finalizuar më 28 Prill 1912-themelimin e Federatës Pan Shqiptare Vatra, si një nga ngjarjet më të shënuara dhe mbresëlënëse, si rrënjën e kombit, si burimin e cdo idealizmi”.Në artikullin redaksional të gazetës “Dielli” të datës 4 prill 1912, Noli ynë i Madh paraqiti argumentet për emërtimin e Federatës Shqiptare : “Përmbi gjithë kombet e tjera, shqiptari ka më tepër të drejtë të përdorë fjalën “Vatra”, si të tijën.”VATRA” fjal’ e butë, e qetë, por sa të madh kuptim!!” Më 14 Prill 1912 u aprovua plotësisht statuti i shoqërisë dhe po në këtë datë u caktua dita e 28 prillit si dita e fundit e bisedimeve për bashkimin e gjithë diasporës shqiptare të Amerikës pa dallim feje e ideje, nën drejtimin e Federatës “Vatra”. 28 Prilli 1912-es hyri në histori si dita e themelimit të Federatës “Vatra” dhe më 13 Qershor 1912 ajo njihet zyrtarisht nga Institucionet ligjore të Amerikës. Dhe më pas përgjatë një shekulli Federata Pan Shqiptare Vatra do të bëhej simbol frymëzimi për më shumë punë, përkushtim, mëncuri dhe integritet, do të krijonte degët e saj në shumë shtete e qytete të Amerikës ku jetonin e punonin shqiptarët e cila vazhdon traditen ne hapjen e degeve te saj ne tere Amerikes multikulturore, ku ka komunitet shqiptar.Themelimi i Federatës Pan Shqiptare Vatra, e cila u bë qendër e fuqishme me kredebilitet të cmuar, e njohur ligjërisht nga administrata amerikane e kohës, ndërkombëtarisht, me propagandë e ndihma pakursim, si edhe me vullnetarë në mbrojtje të një Shqipërie të lirë dhe për t’u bërë e denjë midis popujve të tjerë të Europës.
Sot më shumë se kurrë ne kete Kuvend te Shqiptarise, janë për të vlerësuar përpjekjet dinjitoze, përkushtimi atdhetar, patriotik e historik në mbrojtje të vlerave kombëtare dhe identitetit shqiptar. Eruditi Faik Konica dhe Noli ynë i Madh,duke patur mbështetjen e fuqishme intelektuale dhe mëndjendritur të patriotëve të vjetër, të njerësve të penës e të dijes, shënuan kthesën e parë historike të Rilindjes Kombëtare, në dekadën e dytë të shekullit të 20-të e pikërisht më 28 prill 1912 –themelimin e Federatës Pan Shqiptare VATRA-që do të përbënte përfaqësimin më të fuqishëm e më interesant të diasporës shqiptare, jo vetëm për ndjenjat atdhetare e kombëtare, por do të hidhte bazat e unifikimit të vlerave tona kombëtare dhe identitetit shqiptar, për zhvillimin ekonomik e kulturor, do të hidhte dritën e parë jeshile që do të luante rolin historik e kombëtar edhe për lirinë e pavarësinë e atdheut.Sot më shumë se kurrë ne kete Kuvend te Shqiptarise, janë për të vlerësuar përpjekjet dinjitoze, përkushtimi atdhetar, patriotik e historic i Kryesise Se Vatres nder vite deri ne ditet e sotme, ne kete salle, ku ne sot po shprehim ndjenjat tona te atdhedashurise e shqiptarise. Vlerësimi i veprës së tyre i rikujton sot Diasporës Shqiptare në SHBA-ës, gjithë shqiptarëve kudo që janë se liria, përparimi e demokracia që e dëshirojmë për atdheun tonë vjen vetëm nëpërmjet mobilizimit dhe përkushtimit shpirtëror, kulturor, patriotik e material, jashtë interesave personale vetëm me idealin patriotik sic vepruan vatranët dhe të burrave dhe grave të mëncur patriotë e atdhetarë që mbështetën fuqishëm shpirtërisht e materialisht pa kurrfarë përfitimi personal, kauzën e shenjtë të integritetit të identetit tone shqiptar në këtë tokë të mundësisë e multikulturore, krahas kulturave të tjera respektues të ligjeve dhe vendeve ku ata jetojnë e punojnë -duke e ruajtur Vatrën-cerdhe te patriotizmit, atdhedashurise dhe shqiptarise.Ishte Vatra dhe Dielli ne Amerike, dhe me pas vatranet pasardhes, shume patriote te tjere shqiptaro -amerikane qe luajten nje rol mjaft te rendesishem ,ne rivendosjen e marredhenjeve diplomatike te Shqiperise dhe SHBA-se.Marredhenjet shqiptaro -amerikane themelet e te cilave jane qe me Nolin e madh,jane deshmitar i gjalle,i kontributit,nxitjes,influencimit,dhe berjes realitet te asaj ngjarje shume te rendesishme ,nga shume e shume gra te mencura shqiptaro -amerikane ,te Bostonit dhe Worcester-it(Uster) ,dhe te kontributit te madh qe ka dhene ,komuniteti shqiptaro -amerikan i Masachuset-it,ashtu si edhe gjithe shqiptaret ne New York,Detroit,New Jersy-i,ne informimin e luften per te ftuar opinion publik dhe ate zyrtar amerikan ne favor te ceshtjes se lirise se Kosoves,e ne mbeshtetje te luftes clirimtare ne Kosoves. Dhe kjo enderr historike e be realitet gjashte vjet me pare, me konsolidimin e shtetit të pavarur shqiptar – qe mori formën e një momenti të rëndësishëm historik me bashkëpunimin dhe rakordimin e patriotëve shqiptarë, inteligjences dhe politikaneve kosovarebrenda e jashtë trojeve etnike dhe hapën kështu perspektivën e fitores të PAQES, LIRISË dhe të PAVARËSISË së Kosovës, më 17 shkurt 2008. Eshte po Vatra me pas edhe sot qe vazhdon e nuk ndalet e ngre dhe bashkon zerin e fuqishem demokratik ne favor te Ceshtjes te Camerise dhe te drejtave te shqiptareve ne Mal te Zi e kudo ne trojet etnike dardane shqiptare.
Më dt. 13 Prill 2014, mes enthusiazmit, optimizmit dhe idealizmit patriotik e atdhetar, komuniteti shqiptaro-amerikan i Hartfordit Connecticut, me madhështinë e shqiptarisë e krenarisë kombëtare, bëri realitet hapjen e Degës -Vatra, në Hartford, qytet i njohur në tërë Amerikën si “qyteti simbol i Parqeve, i luleve dhe hortikulturës” dhe shteti i themelimit të Kushtetutës Amerikane.Në atë ditë e datë historike, për komunitetin shqiptaro-amerikan, na nderuan me prezencën dhe mbështetjen e tyre, personalitete të nderuara e të respektuara në Diasporë, Kryetari i Federatës Panshqiptare të Amerikës “VATRA “ me bashkëshorten dhe vajzën e tij, dr. Gjon Bucaj, dhe z. Adriatik Spahiu, Kryetari i Degës Vatra, Florida, me pas edhe Nen/kryetari i Vatres z.Agim Rexhaj, personalitete dhe aktivistë të shquar të çështjes kombëtare, të cilët kanë një kontribut të jashtëzakonshëm, intelektual, erudite dhe atdhetar, në përjetësimin e punës dhe kontributit të shquar të atyre që themeluan “ Vatra”-ën, dhe “ Dielli”, në Amerikë. Celem degën VATRA, në komunitetin tonë –Hartford CT-duke bërë keshtu realitet ëndrrën disa vjecare te vatranëve pasardhës te vjeter e të rinj, sikunder edhe ata që do të lindin dhe do të ecin në gjurmët e vatranëve të vjetër, e të parëve të tyre, që të unifikojnë, jo vetëm vlerat e vërteta të kombit, traditat tona patriotike e atdhetare, idealizmin në realizimin dhe ëndrrën e të gjitha kohërave, por edhe për një komb demokratik e drejtësi, të denjë për të qenë pjesë e botës së qyteteruar.
Ju faleminderit!
*Kumtesë e mbajtur më 14 Qershor 2014-ë, në Kuvendin e Federatës PanShqiptare “Vatra”me rastin e 102 vjetorit të themelimit të saj.

Raimonda MOISIU
Qershor 2014