…si zonë/bllok kontrollues i pavarur në kuadër të Zonës Sinkrone të Evropës Kontinentale/
Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 19 Gusht 2015/ Fillon procesi përgatitor për themelimin e KOSTT si zonë/bllok kontrollues i pavarur në kuadër të Zonës Sinkrone të Evropës Kontinentale. Me nënshkrimin e Marrëveshjes për Energji në mes të Kryeministrit të Kosovës dhe atij të Serbisë nën ndërmjetësimin e Komisionit Evropian në shtator 2013, e cila rezultoi edhe me nënshkrimin e Marrëveshjes për Operim (inter-TSO Agreement) në mes të Operatorit të Sistemit të Transmisionit dhe tregut të energjisë elektrike të Kosovës (KOSTT) dhe Operatorit të Sistemit të Transmisionit të Serbisë (EMS) në shtator të vitit 2014, u krijuan kushtet për fillimin e procesit të anëtarësimit të KOSTT në mekanizmat ndërkombëtar relevant siç është ENTSO-E (European Network Transmission System Operators-Electricity).
Pas aktiviteteve intenzive ndërmjet grupeve punuese të expertëve të KOSTT dhe të organizatës së Operatorëve Evropian të Sistemit të Transmisionit të energjisë elektrike (ENTSO-E), tashmë KOSTT është në proces të themelimit dhe operimit si zonë/bllok kontrollues i pavarur në kuadër të Zonës Sinkrone të Evropës Kontinentale. Operimi i pavarur i KOSTT si zonë/bllok rregullues pritet të jetësohet me nënshkrimin e Marrëveshjes për Kyçje, i cili është edhe hapi i parë drejt anëtarësimit në ENTSO-E.
Përkundër vështirësive që bëhen nga Operatori i Transmisionit të Serbisë (EMS) në proces, KOSTT dhe grupi punues i ENTSO-E janë duke punuar në procesin e vlerësimit të përmbushjes së standardeve teknike të operimit nga ana e KOSTT-it për operim si zonë/bllok i pavarur kontrollues.
Vlerësimi i përmbushjes së standardeve do t’i nënshtrohet një monitorimi gjatë muajve gusht dhe shtator dhe si kërkesë do të kenë regjime operimi që i nënshtrohen kritereve më të larta.
Gjatë këtyre regjimeve të operimit mund të paraqiten eventualisht edhe kufizime të furnizimit që mund të instruktohen nga KOSTT dhe për këtë paraprakisht kërkohet mirëkuptimi i konsumatorëve.
Njoftohet se tërë procesi është i koordinuar nga Ministria kosovare e Zhvillimit Ekonomik dhe akterët implementues përveç KOSTT janë edhe ZRRE,KEK dhe KEDS.
Në anën tjetër, KOSTT në koordinim me të gjitha palët relevante në sektorin e energjisë elektrike në Kosovë, janë duke punuar në vazhdimësi për operimin dhe balancimin e Sistemit Elektroenergjetik sipas kërkesave dhe standardeve të ENTSO-E. Njohja e KOSTT si zonë rregulluese e pavarur do të sjellë benefite si dhe obligime për të gjitha palët e sektorit të energjisë elektrike në vend.
Me finalizimin e këtij procesi, KOSTT do të mund të ushtroj mandatin e plotë si Operator i Sistemit të Transmisionit dhe Tregut të energjisë elektrike të Republikës së Kosovës. Me këtë, KOSTT do të bëjë alokimin e kapaciteteve interkonektive (linjat ndërshtetërore), do të realizojë të hyrat nga transiti i energjisë elektrike nëpër rrjetin transmetues të Kosovës dhe do të kompensohet për humbjet në rrjetin horizontal të transmetimit të energjisë elektrike. Këto çështje të cilat kanë qenë të hapura tashmë disa vite, përfundimisht do të rezultojnë me përfitim edhe për konsumatorët e energjisë elektrike të Kosovës përmes tarifave të energjisë elektrike.
KOSTT do të vazhdojë operimin dhe balancimin e Sistemit të Transmisionit në përputhje të plotë me rregullat e përcaktuara nga ENTSO-E dhe me këtë rast edhe një herë fton të gjitha palët që të vazhdojnë bashkëpunimin në këtë drejtim.
Kjo u bë e ditur në komunikatën nga takimi që Zëvendësministrja e Zhvillimit Ekonomik Besa Zogaj-Gashi ka zhvilluar me drejtues të sektorit të energjisë në Kosovë, KOSTT, KEK, KEDS dhe ZRRE lidhur me përgatitjet për themelimin e KOSTT si zonë/bllok kontrollues i pavarur në kuadër të
ENTSO-E.
ENTSO-E është organizata e Operatorëve Evropian të Sistemit të Transmisionit të energjisë elektrike e cila përfaqëson 41 operatorë të sistemit të transmisionit (OST/TSO) nga 34 shtete të Evropës. ENTSO-E është themeluar dhe i është dhënë mandat ligjor nga Pako e 3-të Legjislative e Bashkimit Evropian për Tregun e Brendshëm të Energjisë, në vitin 2009, e cila ka për synim liberalizimin e mëtutjeshëm të tregjeve të energjisë elektrike dhe të gasit në Bashkimin Evropian.
ENTSO-E promovon bashkëpunimin më të afërt në mes të OST-ve të Evropës në mbështetje të implementimit të politikës së BE-së për energji.