Zef PerGeGa/
Tri dimesonalja, si trinia e shenjtё e fjalёs nё bёrthamen e kujtesёs kombetare, si shkrimtar exselent, Preç Zogajt, si protogonis, jo vezhgues, por nё rend tё parё me shpirtin e sinqertё pёr bluzёn e bardhё tё demokracisё dhe rendit te ri shoqёror, pёr ta ndryshar e shkulur atё nga bunkeri i gjakut dhe qelitё e plumbёta, si kronikan dёshmues me dritёn e syve tё shpirtit dhe nё fund pёr ta perbledhur atё nё librin “Fillimet” ёshtё ndoshta rasti i vetёm dhe i perserishёm, jo vetёm nё letёrsinё shqiptare, por edhe nё atё tё Lordave botёror, apo presidentёve tё botёs qё kanё shkruar mё shumё pёr jetёn personale, t’ue i pastrue yjet e rrёmё nё spaleta e ndonёse pej tyre bota e din fort mire se i kanё larё duar me gjak.
Autori Zogaj ёshtё me ketё vepёr unikal kundra krimit tё harresёs sepse ky fenomen mbart me vete inkubatorin e persёritjёs. Ndaj mendoj se Preç Zogaj meriton njё nderim ndёrkombetar, Ashtu si Rudolf Marku, Zija Cela, Marash Mirashi dhe bota perendimore tё mos i trembёt emrit tё tij qё vjen nga njё krahinё, qё fort mirё e ka njohur bota dhe Franca ka kёrkue me doemos ti kishte kumbare, princore shekujsh ketё Derё, por shpirtit te bukur qё nxori nga zgafellat e zeza te krimit komunist, tё vertetёn historike tё njё kombi tё lashtё.
Kancelari, Nobel dhe Elitar kancelarishe, hapni derёn pёr shqiptarё se me çelёsin e tye keni çelur derёn e zyrёs tuaj. Preç Zogaj, miku ynё bashkёkohas, nuk ёshtё vetёm dëshmitar okular i shumë episodeve të periudhës 1990-‘92 në Shqipёri, por ёshtё fija e hollё e artё e dritёs sё shpirtit tё deshmive tё kohёs qё shkoi, qё vjen e do tё vijё dhe kёtu ёshtё tridimensionalja vizionare e tё vertetёs histoike, pё ta thenё atё kur çmimi i saj ёshtё mё i lartё, pёr thirrur koshiencen njerёzore tё fjetur tё zgjohet nё vemendje dhe mё qenё parashikuese i tё ardhmёs. Kёshtu shoqёria nderton udhё dhe jo gropa pёr tё varrosur vetёn, siç ka ndodhur nё vendin tonё.
Vepra e Preç Zogaj nuk ёshtё njё vepёr e kёnaqёsisё estetike, kjo po se po, por ёshtё njё vepёr e paperseritshme e kataklizmёs, nёpёrmjet fjalёs dhe pёnёs brilante tё shkrimtarit Zogaj, qё tё mos pёrsёritet. Njё vepёr qё tregon shkallёn e lartё tё guximit nё strofullёn e ujqёve trasheguese e tё bijёve.
Kur lindi klasa e re politike e pluralizmit politik nё vitet ’90, pikërisht atë ditë, madje atë orë, nё “martenitetin e lindjёs” Preç Zogaj ishte aty, jo rastesisht, por me vetёdijen e plotё tё nisur nga sheshi i Lezhёs, para Memorialit “Gjergj Kastrioti”, ku mu dha rasti tё merrja pjesё nё atё miting , ku foli Zogaj, herё protagonist ne ballё e herë dëshmitar okular, por mё shumё si zemra e motorrit lëvizës e herë zë kritik i saj.
Preç Zogaj është padyshim ndër burimet më të besuara dhe autoritare të këtij momenti të rëndësishëm historik. Ai ju bashkua Lëvizjes studentore në mëngjesin e të hënës 10 Dhjetor. U bë dëshmitar i protestës dhe një shtytës publik i saj me njё ideal tё vetёm, qё kombin e tij ta shikonte ne pjedestal. Ketё amanet ai e plotёsoi, jo vetёm si poet, jo vetёm si shkimtar, por si njё shenjtёri pagezuese e kujtesёs kombёtare. Shqiptarёt i kane nobelistёt brenda vetёs, mjafton ta largojnё perden e egos. Te pafsha ne maja Preç si çdo shkriptar qё lartёson kombin shqiptar!
Nje moment falenderimi, pёr ju nga Amerika. Tё jam falё!