Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2014

Me ekspozitën “Marubi” nisin festimet zyrtare të 6 vjetorit të Pavarësisë

by

B.Jashari/.-Në Galerinë Kombëtare të Kosovës u hap mbrëmë ekspozita “Marubi: Objektivi i lëvizshëm i një arkivi”, organizuar në bashkëpunim me Fototekën Kombëtare Marubi në Shkodër. Kjo ekspozitë, që sjell në Prishtinë rreth 250 fotografi, ka shënuar edhe fillimin e zbatimit të Kalendarit të Përbashkët Kulturor Kosovë – Shqipëri dhe të festimeve zyrtare për 6 vjetorin e Pavarësisë së Kosovës. Një ditë para hapjes së ekspozitës në Prishtinë, ministrja e Kulturës e Republikës së Shqipërisë, Mirela Kumbaro – Furxhi, dhe ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit i Republikës së Kosovës, Memli Krasniqi, nënshkruan në Tiranë Protokollin e Bashkëpunimit në fushën e Kulturës, me të cilin edhe u themelua Kalendari i Përbashkët Kulturor. Mes shumë pjesëmarrësve në hapje të ekspozitës, ministrja e Kulturës e Republikës së Shqipërisë, Mirela Kumbaro – Furxhi, tha se “Kosova e Shqipëria po shënojnë hapa të rinj në bashkëpunimin kulturor”. “Ekspozita që ne përurojmë sot së bashku, është për disa arsye një ngjarje e veçantë. Dje ne ishim në Tiranë nga Shqipëria dhe nga Kosova jo thjesht dy politikanë, siç kemi bërë këto muaj mes kabineteve tona, por njerëz të artit dhe të kulturës, njerëz të institucioneve të artit e të kulturës të Kosovës dhe Shqipërisë. Sot jemi në Prishtinë për të hapur ngjarjen e parë të këtij kalendari, në pak orë në pak kilometra, por me shumë zemra”, u shpreh Kumbaro-Furxhi. Ministrja shqiptare e Kulturës tha se Fototeka Marubi, do të kthehet në një muze, i cili do të jetë një institucion shumë i rëndësishëm për kulturën shqiptare. Ministri i kosovar i Kulturës, Memli Krasniqi, tha se ekspozita Marubi është një nga ngjarjet më të veçanta kulturore në Kosovë, aq më tepër që ajo shënon edhe fillimin e Kalendarit të Përbashkët Kulturor. “Marubi është një rrëfim shumëdimensional për kombin shqiptar, pasi paraqet vlerat artistike e po ashtu edhe mënyrën e të jetuarit nëpër breza. Gjithë koleksioni prej qindra mijëra fotografive është një trashëgimi në vete për ne”, theksoi ai.

Ekspozita “Marubi: Objektivi i lëvizshëm i një arkivi” është kuruar nga Luçjan Bedeni dhe Zef Paci dhe hapur në kuadër të programit zyrtar të festimeve të 6 vjetorit të Pavarësisë së Republikës së Kosovës. Në kryeqytetin e Kosovës ekspozita do të qendrojë e hapur deri në 14 mars. Në organizim të Qeverisë së Republikës së Kosovës, në Prishtinë dhe qytetet e tjera kosovare, si dhe në të gjitha ambasadat e Kosovës në botë, do të organizohen aktivitete me rastin e Ditës së Pavarësisë. Manifestimet zhvillohen nga 14 deri në 17 shkurt 2014. Sot, në Muzeun e Kosovës do të çelet ekspozita “Shkatërrimi i Trashëgimisë Kulturore në Kosovë 1998-1999” . Në të gjitha ambasadat e Republikës së Kosovës në botë organizohen pritje për trupin diplomatik, zyrtarë shtetesh, si dhe personalitete të rëndësishme të shteteve përkatëse, ndërsa në Prishtinë mbahet koncerti i tenorit Agim Hushi.

 

 

Hoxhaj në Senegal, koordinim për fushatën e njohjes së Kosovës në Afrikë

by

Ne Foto: Ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj u prit ne takim nga presidenti i Senegalit, Macky Sall/

Nga B.Jashari/.-Ministri i Jashtëm i Kosovës, Enver Hoxhaj, po vazhdon turneun lobues në kontinentin e Afrikës. Pas qëndrimit në Zambia, Hoxhaj ka vizituar Senegalin, bëhet e ditur nga Dakari në njoftimin e dërguar të MPJ-së së Kosovës. Në takimin me presidentin e Senegalit, Macky Sall, ministri Hoxhaj e falënderoi për vendimin e shtetit të tij që e njohu Kosovën në vitin 2008, si vendi i parë i kontinentit afrikan, ndërsa kërkoi ta vazhdojë edhe më tej mbështetjen në fushatën e njohjes ndërkombëtare të Kosovës. Në takim të veçantë, Hoxhaj u prit edhe nga homologu i tij, Mankeur Ndiaye, me të cilin bisedoi për kapitullin e ri të marrëdhënieve ndërmjet Kosovës dhe Senegalit. Hoxhaj i bëri thirrje nga Senegali të gjitha vendeve afrikane që ta njohin Kosovën. “Deri më tani 106 vende e kanë njohur Kosovën dhe kjo tregon që njohja e Kosovës është globale dhe ka një shtrirje ndërkombëtare. Jemi anëtarësuar në shumë organizata ndërkombëtare, por edhe në të ardhmen do ta kemi mbështetjen e Senegalit. Nga këtu, në Dakar shfrytëzoj rastin t’u bëj thirrje vendeve afrikane ta njohin Kosovën, duke ndjekur shembullin e Senegalit”, tha Hoxhaj. Ndërkaq, ministri i Jashtëm i Senegalit, Ndiaye, siguroi Hoxhajn se vendi i tij do të vazhdojë ta mbështesë Kosovën në të gjitha drejtimet. “Ministri shprehu falënderimin e tij për vendimin historik të njohjes së Kosovës nga Senegali si shteti i parë afrikan që e ka njohur Kosovën. Ne kemi vendosur ta vazhdojmë mbështetjen e Kosovës në fushatën e njohjes ndërkombëtare, ashtu edhe siç ka kërkuar Kosova nga ne dhe në këtë drejtim do të vazhdojmë të punojmë së bashku në një strategji të veçantë”, ka thënë ai. Më pas, të dy ministrat kanë nënshkruar vendosjen e marrëdhënieve diplomatike ndërmjet dy vendeve, duke e cuar në 65 numrin e shteteve me të cilat Kosova ka nënshkruar deri tani marrëdhënie diplomatike. Pas njohjes së Lesotos këtë javë, Hoxhaj po viziton Afrikën për të shtyrë përpara axhendën e njohjes së Kosovës, duke paralajmëruar njëkohësisht se edhe 5 shtete të tjera do ta njohin pavarësinë së shpejti./

Universiteti i Prishtinës mbushi 44 vjet

by

Nga B.Jashari/.- Universiteti i Prishtinës “Hasan Prishtina” shënon sot 44 vjetorin e themelimit, të vlerësuar si ngjarje historike për popullin e Kosovës, por edhe për gjitha kombin shqiptar.  Universiteti i Prishtinës është themeluar me ligjin e miratuar nga Kuvendi i Kosovës në 18 nëntor 1969 edhe si kërkesë e demonstratave studentore e gjithëpopullore kosovare një vit më herët – në 1968. Kuvendi themelues i Universitetit u mbajt në 13 shkurt 1970, ndërsa mbledhja solemne e tij dy ditë më vonë,  në 15 shkurt, dhe kjo datë është shpallur Dita e Universitetit të Prishtinës. “Universiteti në Prishtinë do të japë dritë, shkencë e kulturë”, ishte kryetitulli në gazetën tradicionale të Kosovës Rilindja para 44 vjetëve, në numrin e 16 shkurtit 1970, në raportin e gjerë nga seanca solemne e themelimit të Universitetit të Prishtinës e një dite më parë. Universiteti i Prishtinës tani ka 17 fakultete, ndërsa Kosova në 6 vitet e Pavarësisë së shpallur në 17 shkurtin historik 2008 ka hapur universitete publike edhe në disa qytete të tjera.

Ka nisë festivali i skulpturave të akullit në Prizren/

by

 Edicioni i tretë i festivalit të skulpturës “Sculp Fest” nga sot nis shkrirjen e barrierave…! Kubat e akullit, të krijuara nga ngrirja e ujit, janë në pritje të mjeteve “magjike” të artistëve mysafirë për të krijuar kësisoj vepra arti.

Sikurse vitin e kaluar, edhe ky edicion i tretë do të zhvillohet në Prizren, nga 15-17 shkurt, me pjesëmarrjen e skulptorëve që kanë pasion punën në akull.

Skulptori José Carlos Cabello Millán, me origjinë nga Spanja, vjen në Sculp Fest pas një muaji të plotë pune në“Hotelin e Akullit” në Suedi. Eksperienca e tij me skulptura akulli dëshmohet edhe me pjesëmarrjen për 4 vite me radhë në atelietë e “Hotelit të Akullit” në Kirune të Suedisë, që njihet edhe si qyteti më i afërt me polin verior.

Skulptorja Elisabeth Kristensen nga Norvegjia vjen nga viset ku punohet më së shumti me akull. Ajo pothuajse çdo vit merr pjesë në festivalet e akullit, të organizuara në vende të ndryshme të botës. Nga viti 2005 merret me krijimin e skulpturave prej akulli dhe rërës së detit. Njëkohësisht është organizatore e simpoziumit të skulpturave nga rëra e detit.

Artistët tjerë si Benard Lekgegaj nga Shqipëria, Alban Bylykbashi dhe Mirëdita Sejdiaj nga Kosova, si dhe skulptori nga Turqia, Tolga Yurtozveri vijnë nga vise më të ngrohta dhe eksperienca e tyre nuk bazohet shumë në akull, por në materiale të ndryshme si guri, mermeri, druri, hekuri, etj. Ata janë përzgjedhur si pjesëmarrës me qëllim që të marrin përvoja nga skulptorët skandinav.

Një tjetër skulptor që do të jetë i pranishëm në Sculp Ice është artisti nga Serbia Viktor Kiss, i pari artist nga ky vend që merr pjesë në këtë festival. Kiss, pas punës kreative në akull, do të ketë një prezantim bashkë me skulptorët nga Skandinavia.

Duke i dhënë akullit formë artistike, festivali synon të promovojë skulpturën dhe angazhohet për krijimin e hapësirës së nevojshme për shprehjen e talentit artistik të të rinjve.

Sipas organizatorëve edicioni i tretë i Sculp Ice do të realizohet rreth konceptit të “Shkrirjes se Barrierave”. Shkrirja do të tematizojë të gjitha seksionet e festivalit, duke shërbyer si emërues i përbashkët dhe moto e këtij edicioni.

Në veçanti, Sculp Ice është një përpjekje për të promovuar shtetin e Kosovës në rrafshin global dhe paralelisht një thirrje për promovimin e artistëve të skulpturës nga vendi e rajoni. Ceremonia e hapjes së edicionit të tretë të Sculp Ice nis në orën 20:00 në “Sheshin e Lidhjes” në Prizren. Hapjes zyrtare do t’i paraprijë debati mbi rëndësinë e diplomacisë kulturore në promovimin e shtetit të Kosovës.(Kortezi ATSH)

Emrat ilirë të zbuluar në Durrës , dëshmi emblematike

by

Nga Gëzim Kabashi/-Emrat ilirë të zbuluar në Durrës përbëjnë më shumë se gjysmën e të gjithë emrave vetjakë ilirë të njohur deri tani në Shqipëri. Pjesa më e madhe e tyre janë zbuluar në mbishkrimet e gurëve sepulkralë, të nxjerrë në dritë gjatë gërmimeve arkeologjike në vitet 1950-1960 në zonat kodrinore e fushore të nekropolit të Durrësit.

Emrat janë botuar për herë të parë në vitin 1964 nga bashkëpunëtori i vjetër shkencor Vangjel Toçi, i cili shkruante se “emrat ilirë të Dyrrahit paraqesin një rëndësi të veçantë, pasi dëshmojnë vazhdimësinë e tyre me emrat e viseve të tjera të Ilirisë. “Adamat, Bryg, Dazaj, Epikad, Eptan, Lydra, Pita, Anula, Batuna, Teuta e Vokonia janë vetëm disa prej thuajse 300 emrave të zbuluar nga arkeologët durrsakë 50 vjet më parë”. Shumë prej emrave ilirë të zbuluar në atë kohë në Durrës u trashëguan nga fëmijë shqiptarë, që u lindën pikërisht në atë periudhë.

Numri i madh dhe thjeshtësia e gurëve funerarë, mbi të cilët janë shkruar, na lënë të kuptojmë se në Durrësin e lashtë banonin më shumicë Ilirët, pranë të cilëve ishin vendosur helenët dhe më vonë, të tjerë banorë të ardhur nga Italia-shkruan Vangjel Toçi, në gusht të vitit 1964, duke bërë të njohur për publikun këto zbulime.

Disa emra të zbuluar 50 vjet më parë, si Teuta, Gent, Plator apo Epikad  na kujtojnë figura të shquara mbretërish apo prijësish ilirë. Emrat që përdornin ilirët e Dyrrahit dhe ata të vendit tonë në përgjithësi ishin përgjithësisht të thjeshtë e të shkurtër-nënvizonte Mjeshtri i Madh i Punës, Vangjel Toçi, (1920 – 1999).

Dalja në dritë e emrave vetjakë ilirë në Durrës, përveç evidentimit të elementit vendas, shënon edhe një kontribut për onomastikën ilire dhe trashëgiminë kulturore shqiptare në përgjithësi.(Ne foto: G Kabashi:bashkëpunëtori i vjetër shkencor Vangjel Toçi)