Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2015

Komuniteti shqiptar në Amerikë i dha lamtumirën të ndjerit, Pajazit Kaloshi

by

Pajazit Kaloshi 1930 – 2015-ishte pinjolli i fundit i Murat Kaloshit/
Nga Beqir SINA Neë York/
BROOKLYN NY : Të dielën në Nju Jork, pas një beteje tre-vjeçare me sëmundje të zemrës, vdiq – në moshën 85 vjeçare, në spitalin Maimonides Medical Center në Brooklyn – New York, i rrethuar nga bashkëshortja dhe fëmijët, nipat e mbesat, të afërmit e tij – Pajazit Kaloshi, i cili ishte dhe djali i fundit e Murat Kaloshit, njërës prej figurave qendrore dhe nga më të njohurat në çështjen kombëtare në gjithë krahinën e Dibrës, patriot dhe atdhetar i madh.
Funerali i të ndjerit u krye në Xhaminë Shqiptare në qytetin e Brooklynit, një xhami, e njohur në komunitet, e cila është e para dhe e ndërtuar me përpjekjet dhe kontributin e komunitetit shqiptar ( simbol i bashkëjetes fetare shqiptare – kontributin edhe të shqiptarëve katolik dhe ortodoks) –
Varrimi i të ndjerit, në të cilin morën pjesë qindra vetë, kryesishtë anëtarë, të familjes Kaloshi dhe Lamçe, të afërm të tyre, miq edhe shok, dashamirë ,(mysliman, katolik dhe ortodoks), ish të arratisur politik, në kohë të ndryshme, dhjetra ish të burgosur politik, nga burgu famëkeq i Spaçit, ku ai së bashku me ta kaloj jetën, ish të interrnuar nga kampet e interrnimit, Gradishtë, Savër, Gjazë, Shtyllas, Lubonjë, veprimtar të komunitetit, u krye të Mërkurën më datën 4 Shkurt, në varrezat shqiptare në Laurel Grove Cemetery në Totowa, New Jersey.
Aty, ku prehen edhe disa nga njerëzit më të afërmit e tij – dy vëllezërit Hasani dhe Abdullai, motra Atifete, nipi Roberti, por edhe disa nga njerëzit më të shquar të komunitetit shqiptar të Amerikës.
Pajaziti, ishte njëri prej atyre, ish të burgosurve politik, ish të interrnuarve politik, qëndrestar i fortë , i pa-thyer nga diktatura dhe veglat e saj, i cili, do të mbahet mend më shumë, tek bashkëvuajtësit e tij – si një patriot i shquar, fjalë pak dhe fjalë urtë, i dashur dhe i respektuar me të gjithë. Ai ishte shumë bujar, punëtor që gjithë jetën e tij, e ngrti me ndershmëri dhe djerësn e ballit, pa u lodhur, vetëm për të pasur një familje të shëndoshë, lënë pas një emër të mirë, familjes së tij, dhe që të kujtohet, sot si njeri i dashur dhe i respektuar nga të gjithë, ata që patën rastin ta njofin atë.
Pajazit Kaloshi – gjithashtu, do të kujtohet gjatë, tek bashkëvuajtësit e tij ,sepse së bashku me fëmijët e tij – nipat e mbesat dha një kontribut të madh edhe në lëvizjet dhe zhvillimet e para për demokraci në Shqipëri,
Një nipi i tij, Bujar Kaloshi, ka qenë një figurë e rëndësishme e Partisë Demokratike, qysh në fillimet e saj, i vrarë barbarishtë 19 vjet më parë në Tiranë – nga banda kriminale në mëngjesin e datës 26 korrik 1996, me armë zjarri në rrugën përpara shtëpisë së tij në Tiranë.
Kurse, ish – Presidenti i Shqipërisë Bamir Topi, e ka dekoruar nipin e tij,, (ish-drejtorin e Përgjithshëm të Burgjeve -Bujar Kaloshi) (pas vdekjes) me Urdhrin e Lartë “Nderi i Kombit”, me motivacionin: “Për kurajon e shfaqur në qëndresën ndaj diktaturës komuniste në Shqipëri, për kontributin e çmuar në vendosjen e demokracisë dhe konsolidimin e institucioneve të shtetit ligjor”. Bujar Kaloshi – është nderuar, gjithashtu, edhe nga ish Presidenti Berisha, me titullin “Pishtari i Demokracisë” dhe “Martir i Demokracisë”.
Vetë Pajaziti me fëmijët e tij, i është bashkëngjitur qysh në fillim Shoqatës së të Burgoserve Politik dhe asaj Mbarëkombëtare të Integrimit të të Burgosurve dhe të Përndjekurve Politikë të Shqipërisë, së bashku me shokët e burgut dhe interrnimit, në përkrahje dhe mbështetje të Partisë Demokratike, duke votuar gjithmonë për të- .
Mbasi ai u kthye në Tiranë, mbas gjithë atyre vuajtjeve, shtëpia e tij bujare u kthye në shtëpi mikpritëse për të gjithë, miqtë – dhe bashkëvuajtësit e tij, vendi i dhjetra takimeve të para politike, për mbështetjen e demokracisë, pavarësisht se demokracia, nuk ishte ajo që ai donte, por Pajaziti asnjëher nuk u pundua për mbështetjen e dhënë.
Megjithëse, dekadën e fundit jetojë në SHBA, aty ku për më shumë se 50 vjet jetuan dhe vepruan dy vëllëzërit e tij, disa kushurinjët e parë të tij ( nga familja Ndreu e të tjerë), veprimtar të shquar, atdhetar e patriot të flakët, duke jetuar me ëndrrën amerikane, Pajaziti, dhe njerëzit e tij, për asnjë minutë nuk e harruan se nga kishin ardhur, dhe të kujt prindërve ishin – mbasi e mbrojtën dhe e mbajtën me krenari emrin dhe prejardhjen e tyre – një prejardhje fisnike, patriotike, adhetare nga Dibra,

Pajazit Murat Kaloshi – 1930 – 2015

I lindur në maj të vitit 1930 ne katundin Kandër – komuna e Kastriotit – Dibër e Vogël – ai vdiq në moshën 85 vjeçare në Brooklyn – New York. Lindi dhe kalojë një pjesë të mirë të jetës, së tij, pikërishtë, aty ku lumi Drini i Zi , shkruante historinë e tij shekullore. Atje, ku Korabi kryeneçë ushtinte nga krismat e armëve për liri e pavarësinë e Shqipërisë. Atje ku sofrat rrinin gjithmonë shtruar dhe Odat dibrane dhe ishin palamenti i kohës i burrave më të mirë të kësaj krahine. Aty u rritë dhe u formua, ky burr, që u nda nga jeta këto ditë, aty ku dhe lindi adhedashuria, dhe burreria , mençuria dhe bujaria dibrane.
Pajaziti – pasi mbaron shkollën fillore, tetvjeçare dhe të mesme në Kastriot(një ndër shkollat e njohura në këto anë të asaj kohe, dalluar për nivelin e lart të arsimimit) deri sa erdhi dhe koha për të përfunduar ato – ai përfundojë vetë në burg. Në moshën më të bukur, në lulen e saj 19 vjeçare, ai u burgos si burgosur politik, duke vuajtur në burgjet e Enver Hoxhës.
Më 28 Mars 1946 – atë dhe familjen e tij, e internuan në Berat, më pas në Bençë – Tepelen , Porto Palermo, Fabrikën e Tullave, Gramsh të Elbasanit, kriporen e Svernecit, dhe më në fund në kampin famëkeq të Gradishtës në Lushnje, me disa familjet më të mira të kombit shqiptar, nga veriu, jugu,Çamëria, Kosova e trojet shqiptare, dhe Shqipëria e Mesme.
Ne vitin 1949 e arrestojnë vetëm e vetëm, se ishte i biri i Murat Kaloshit. Gjatë kohës që ishte në hetusi(10 muaj rresht) u përballua me torturat nga më çnjerëzoret. Dhe, po nga ato tortura – kalojë edhe një ftofje të madhe në mushkri, e cila e la me pasoja gati gjithë jetën në shendetin e tij- megjithse falë Zotit, ai kishte një trup të fort dhe shëndetmirë.
Jeta e Pajazitit, në burg, në Lozhan, Beden dhe Kafaraj, ishte shumë e vështirë dhe e mbushur plot me halle dhe brenga. Ndërsa, ai ishte në Burg – dy vjet mbasi ishte arrestuar, simbas kujtimeve, të djalit të xhaxhait të tij, Abdurraman Kaloshit, (edhe ai një bashkëvuajtës i tij), i vdiq në kampin famëkeq të Tepelenës, e ema e tij Rabija, e cila la pas vetes 5 djem dhe 3 vajza.
“Jeta në kampin e tmerrshëm të Turanit në Tepelen , kujton Abdurramani, ishte shumë e tmerrshme, aty vdiqën dhjetra fëmijë nga uria edhe nga fëmijët e prosalindur. Aty vdiq nga uria edhe nëna e Jonuz Ndreut, Sulltana – e cila la pas 7 djem dhe 3 vajza” kujton sot ai..
Nëna e Pajaziti dhe ajo e Jonuz Ndreut vdiqën shumë afër njëra tjetrës dhe u varrosën dhe u rivarrosen tre herë ngaqë varret ishin afër lumit dhe sa herë vinte dimri varret duheshin lëvizur – se i merrte lumi të gjitha kufomat – Dhe, të burgosurit mblidhin kufomat dhe i rivarrosnin derisa për herën e fundit – lumi doli nga shtrati dhe i mori të gjithë varret e të interrnuarve. Dhe, sot e kësaj dite nuk dihet më gjë për eshtrat e asnjerit prej tyre.
Pajazitit, në interrnim, në kampin e Gradishtës, ashtu i ri dhe i bukur në moshën 29 vjeçare – i buzëqeshi edhe fati – Pra, ishte dashuria ajo që regjimi diktatorial nuk mundi ta burgoste dhe as ta interrnoj ose tu’a privoj – këtyre njerëzve fisnik nga familjet më të mira shqiptare –
Mbasi ata u fejuan dhe u martuan ndërmjet tyre – me djemt dhe vajzat e familjeve të mëdha. Kështu, i ra fati edhe Pajzitit, që u martua me një vajzë të një familje fisnike, patriote e atdhetare, nga më të mirat në rrethin e Elbasanit, të bijën e Emin Lamqes, vajzën e bukur dhe fisnike, Burbuqe Kaloshin.
Me këtë martes dhe këtë grua stoike, ky burr nga familjet më të njohura të Dibrës – me vajzën fisnike të Elbasanit, krijon një familje të dashur, dhe shumë të respektuar, për të gjithë ata që patën rastin t’i njohën në kampin e interrnimit në Gradishtë të Lushnjes dhe kampet e tjera. Ata krijuan një familje të mrekullueshme – ku Zoti i fali tre fëmijë – njëri më i mirë se tjetri – Dy djem petrita – Muratin dhe Fatbardhin, dhe një vajzë zanë, qe edhe emrin ja kishte vënë Zana.
Pajazit Kaloshi i përkiste një familje, të cilat ishin në atë kohë edhe kryeja e Dibrës, ose siç quhen ndër ato anë Nëntë Malet e Dibrës. Si bir i kësaj familje të madhe, me miqësi më familjet e mëdha, ai ishte krenar e bujarë, ku kënaqësia e tij, ishte vetëm të bënte mirë, me dhanë e me ndihmuar të gjithë ata që donte dhe që i njihte. Ai kishte shumë respekt për të gjithë bashkëvuajtësit e tij , të cilët të gjithë i kishte miq dhe shok të mirë( përfshirë edhe shokun e birucës së burgut, professor Sami Repishtin, të cilin e takoi dhe njohu, vetem këtu në SHBA). Ai i respektonte dhe i donte të gjithë ata, që ishin puntor, të ndershëm, të zgjuar, dhe të zotët, patriotin dhe atdhedashesin. Njëkohësishtë, nuk pajtohej dhe i kishte vdekje të keqin, të pabesin, të gjithë spiunët e sigurimit të Shtetit, ata që kish marrë në qafë jetra njerëzish dhe familjet e tyre.
Pajaziti, vdiq dhe nda nga jeta, duke lënë pas, dhëmbjen dhe krenarin tek bashkëshortja dhe shoqja e jetës së tij, ( afro 55 vjet bashkë) duke ndar nga anëtarët më të afërt të gjakut të tij – me miqt familja Lamçe. Fëmijët, e tij – që i donte si drita e syrit, dy djemtë Muratin dhe Fatbardhin – vajzë Zana, që tani nuk mori vizë – i mbetet vetëm qaj me gjithë shpirt për babin e saj . Pajaziti, u nda nga vllazëria, e tij – në Tiranë, Toronto dhe New York, nga plot nipat e mbesat, nga farefisi, nga bashkevuajtesit e tij – Gradishta, Savra Gjaza, , Pluku, , Shtyllasi, Lubonja e tjerë, të cilët me lotë në sy erdhën t’i hedhin një dorë dhe. duke thënë me gjithë zemër se po përcillnin në jetën e amnueshme një pjes të jetës, së tyre:”I lehtë të qofte dheu e kësaj toke!”-

KUR FAIK KONICA PËRCILLTE HERMAN BERNSTEIN NGA NJU JORKU DREJT TIRANËS

by

*Ambasadori amerikan Herman Bernstein e kishte marrë emrimin si Ministër i Shteteve të Bashkuara pranë Oborrit Mbretëror të Shqipërisë, që me 17 Shkurt 1930. Ai u nis nga Amerika drejt Shqipërisë të mërkurën e 2 prillit 1930 me avulloren”President Roosevelt”. /
* Shkëlqimi i Ambasadori të Shqipërisë në Washington, z. Faik Konica, në darkën përcjellëse, ku bëri rolin e avokatit për Mbretin Zog, përballë gazetarëve, që sajonin lajme të rreme për Shqipërinë dhe Mbretin./
*Është intersant të shënohet fakti se ceremoninë e dasmës së vajzës së Bernstein, Dorthy-t, e drejtoi kryetari i Bashkisë së Tiranës Rexhep Jella. Në të morën pjesë të gjithë anëtarët e kabinetit qeverisës. Dasma u bë të dielën e 19 tetorit 1930 në Legatën amerikane./
*Botohet me rastin e 85 Vjetorit të emërimit si ambasador i SHBA-ve në Shqipëri/
Nga Dalip Greca/
Shtysën për këto shënime, e mora të dielën e 14 Dhjetorit 2014, kur ambasadori shqiptar në Londër z. Mal Berisha prezantoi në Institutin e Kerkimeve Hebraike YIVO, ne New York, ligjëratën “Albanian – American – Jewish Relations and the Contribution of U.S Ambassador to Albania, Herman Bernstein”.
Në gazetën DIELLI, më e vjetra gazetë e shqiptarëve në botim, e cila me 15 shkurt 2015, mbush 106 vite nga dita e parë e botimit, gjenden kronika dhe shkrime të gjinive të ndryshme, që sjellin informacione të shumta, që nga dita e nisjes të ambasadorit amerikan drejt Tiranës e deri në ditëkthimin e tij.
Marrdhëniet e Konicës dhe Vatrës me Herman Bernstein, kanë qenë të shkëlqyera. Vatra e priti me gëzim emrimin e z. Bernstein ambasador në Shqipëri. Popullariteti që ai gëzonte jo vetëm tek hebrejtë, por edhe tek i gjithë opinioni amerikan,falë penës së tij dhe kurajos qytetare, mbështetja që gëzonte nga presidenti amerikan, u jepte shpresë vatranëve se Shqipëria do të fitonte shumë nga ambasadori hebre. Dhe nuk u zhgënjyen.
***
Në Gazetën”Dielli” të 21 Marsit 1930, faqa e parë i kushtohej pikërisht ”Ekselencës së Tij, zotit Herman Bernstein, Ministër i Shteteve të Bashkuara pranë Oborrit Mbretëror të Shqipërisë.” Ka vetëm një titull faqja e parë e Diellit të atij numri dhe pesë fotografi, të zotit Herman Bernstein, zonjës Bernstein dhe fëmijëve të tyre, Miss Dorthy, Mr. David dhe Miss Violet Bernstein.
Ndërsa në faqen e dytë të gazetës, në vend të editorialit botohej shënimi”Ministri i ri i Amerikës”.
Në momentin që janë publikuar fotografitë e familjes Bernstein në faqen e parë të Diellit dhe shënimi editorial në faqen e dytë, z. Bernstein, ende nuk ishte nisë për në Tiranë, por po gatitej për nisje. Në fakt ai e kishte marrë emrimin që me 17 Shkurt 1930 dhe u nis nga Amerika të mërkurën e 2 prillit 1930 me avulloren”President Roosevelt”.
Ministri shqiptar në Washington, Faik Konitza shkoi ta përcillte në avullore ditën e nisjes , duke dhuruar tri buqeta me trandafila për të shoqen e ministrit dhe dy të bijat.

KUSH ISHTE HERMAN BENRSTEIN

Kush ishte Herman Bernstein deri në momentin e nisjes për në Tiranë? Herman Berstein ishte shkrimtar, gazetar dhe diplomat. Kishte lindur në Neustand-Scherwindt të Rusisë me 21 shtator 1876. Ishte i biri i David Bernstein, tregtar dhe njeri i ditur i hebraishtes.Hirsch Bernstein, ungji i tij, ishte themeluesi i gazetës së parë Hebraisht në Shtetet e Bashkuara që më 1870.
Herman Bernstein emigroi në SHBA më 1893, ku mësimet e nisura në Rusi i përfundoi në Amerikë. Ishte i prirur pas shkrimeve dhe gazetarisë. Që më 1900 ishte bashkëpunëtor i rregullt i gazetës”The New York Evening Post” dhe i të përkohshmeve”Nation”, “Ainslee’s Magazine” dhe “Independent”.
Gazeta famoze The New York Times e dërgoi z. Bernstein si korrespondent të saj në Evropë gajtë viteve 1908, 1909 dhe 1911.
Gazeta Dielli tek do t’ua prezantonte lexuesve të vet aktivitetin gazetaresk të z. Bernstein për këto vite shkruante:”Në kohën e udhëtimeve në Evropë, z. Bernstein pati intervista me disa nga njerëzit më të shquar të Evropës si: Witte-n, Metchenikoff-in, Bergson, Bodi-n, Bernard Show-n, Tolstoi-n dhe mblodhi subjektet për librin e tij”Me mësonjësit e mendjes”, që e botoi më 1912.(Dielli 21 Mars 1930)
Kur u kthye në SHBA, Bernstein themeloi më 1914 gazetën “The Day”, e përditshme në gjuhën Hebraishte. Ishte editori i saj deri më 1916. Ai po ashtu ishte botues dhe Krye-Editor i gazetës “The American Hebrew” nga vitet 1915-1919.
Gjurmë ka lënë pena e tij në fushën e gazetarisë së kohës në vitet 1917, ku u dërgua në Rusi prej gazetës”The New York Herald”, ai përshkroi revolucionin dhe përmbysjen absolute të Carëve dhe dhe qeverimin e Sovjetëve.
Ai mbahet si një ndër gazetarët më të rëndësishëm gjatë kohës së luftës së Parë Botërore. Bernstein kreu një studim në ato vite për vendndodhjet e popullit izraelit në shtetet ku bëhej lufta.
Penës së Bernstein i dedikohet korrespeondenca e bujshme mbi bisedën mes Carit dhe Kaiseri-t në kohën e luftës Ruso-Japoneze, ku ai nxori në dritën e diellit bisedat e fshehta që preknin interesat anglo-amerikane.
Herald-i i Nju Jorkut e dërgoi Bernstein në Japoni, Siberi, e Çekosllovaki më 1918, ndërsa më 1919 ai ishet korrespondent special në Konferencën e Paqes në Paris.
Më 1920-21 gazeta”The New York American” i kërkoi Bernstein-t që të përshkruante shtetet e reja të Evropës, që u krijuan pas Traktatit të Versajës. Për çdo vit ai ndërmerrte udhëtime me qëllime gazetarie dhe letrare në Evropë.
Karriera e Bernstein në Evropë ishte e pasur. Ai ishte edhe Editor i gazetës”The Jewish Tribune” nga vitet 1923 deri në 1928.
Herman Berstein ka lënë pas edhe vepra letrare, si vëllimi me poezi “Fluturimi i kohës”-1899; një vëllim me përralla”Në portën e Izraelit” 1902, ka shkruar librin”Herbert Hoover, Njeriu që solli Amerikën përpara Botës”-1928 etj. Një trashëgimi të psur ka lënë Bernstein në fushën e përkthimeve nga rusishtja. Ai përktheu drama dhe përralla nga Tolstoi, Maksim Gorkit, Leonid Andreiv e të tjerë.
Z. Herman Bernstein ishte martuar me 1 Janar 1902 me zonjushën Sophie Friedman dhe kishin katër fëmijë Hilda e martuar me z. Murray Giltin, Dorothy( e cila e bëri dasmën në Tiranë) Violet dhe djali David Bernstein.
Është intersant të shënohet fakti se ceremoninë e dasmës së vajzës së Bernstein e drejtoi kryetari i Bashkisë së Tiranës Rexhep Jella dhe në të morën pjesë të gjithë anëtarët e kabinetit qeverisës. Dasma u bë të dielën e 19 tetorit 1930 në Legatën amerikane. Dorthi u martua me zotin Actius Nash, në atë kohë student i mjeksisë në një universitet francez.

DARKA MADHËSHTORE NË HOTELIN “ASTOR” NË NEW YORK, I FTUAR NDERI FAIK KONICA

Para nisjes së Ministrit Amerikan, miqtë e tij dhe lobi hebre, shtruan të Hënën e 31 Marsit 1930, një darkë përcjellje në Hotelin”Astor” në New York. Lajmin e nisjes së Konicës për në New York gazeta Dielli e dha në numrin e 25 Marsit, në faqen e parë.
Në darkë morën pjesë më shumë se 200 të ftuar, mes të cilëve shquheshin diplomatë, kongresistë, juristë, shkrimtarë, artistë, financierë të shquar, gazetarë etj. Në këtë mjedis i ftuar nderi ishte Ministri i Mbretërisë Shqiptare në Washington z. Faik Konitza.
Në numrin e 4 prillit, Dielli përshkruante me shkëlqim darkën, ku merrnin pjesë personalitete më të njohura të kohës.
Gjykatësi Otto A. Rosalsky, që Dielli e përshkruan si dollibashin e darkës, mbajti një fjalim të bukur rreth jetës dhe veprave të Herman Bernstein. Më pas ai ia ka dhënë fjalën milionierit filantropist Nathan Straus, i cili edhe pse i kishte kaluar të 80 vjetët, qëndroi deri në fund dhe foli për Bernstein, si një personalitet i kohës. Fjala më e zgjedhur u vlerësua ajo e zotit James W. Gerard, ish ambasadori i Amerikës në Berlin, si dhe fjala e z. Robert Underwood Johnson, ish ambasador i Amerikës në Romë. Që të dy thurën fjalë të hijshme, tepër lëvdonjëse për kombin shqiptar, dhe që të dy shfaqën mërzinë që nuk patën mudnësi ta vizitonin Atdhenë e Skënderbeut, Shqiperine. Shumë u duartrokit edhe fjala e Dr. Samuel Schulman, i cili e lëvdoi shumë Shqipërinë, dhe përmendi hebraisht fjalën e një profeti, kuptimi i së cilës ishte se një djalë izraelit nga populli do të dilte para mbretërve: kjo fjalë i shkonte pikë për pikë shkuarjes së Bernstein, që do ta priste Mbreti Zog. Në kronikën e fjalimeve të asaj nate plot shkëlqim, shënohet edhe fjala e Dr. Macfarland, përfaqësonjësi i Këshillit Federal të Kishave të Krishtit në Amerikë, i cili shtroi nevojën vëllazërimit të popujve.
Vëmendjen e audiencës e ka tërheqë fjalimi që mbajti zonja Rebekah Kohut, kryetare e Kongresit të Përbotshëm të Grave Izraelite, e cila përmendi veprën e një spanjolli të Shekullit XVI, i cili kishte përshkruar me admirim figurën e heroit të Kombit Shqiptar Gjergj Kastrioti Skënderbeu. Pikërisht aty e ksihte marrë ngacmimin Longfellow, për të shkruar poemën e vet, që i jep lavdi heroit shqiptar.
Zonja Rebekah nuk harroi të përmend edhe takimin që kishte pasë në Vienë me motrat e Mbretit Zog I.
Atë natë u fol vetëm për Shqipërinë dhe Bernstein.

SHKËLQIMI I FAIK KONICËS NË DARKËN PËRCJELLSE

Fjalimin e Faik Konicës, gazeta Dielli, që për atë kohë kishte editor Refat XH. Gurrazezi, e përshkruan me supershkëlqim, duke e paralajmëruar në faqen e parë:”Zoti Faik Konica jep një fjalë të pritur mirë…. Përgënjeshtron propogandat e padrejta kundër Mbretit tonë…. Lëvdon Trimërinë, Zotësinë, Zemërbardhësinë e Mbretit….Të gjithë të ftuarit ngrihen në këmbë dhe pinë Shëndetin e Madhështisë së Tij…”
Ministri i Shqipërisë e kishte marrë fjalën pas orës 12 të natës. Ishte i parafundit në radhë, para ministrit amerikan Bernstein.
Në fjalën e tij z. Konitza e komplimetoi Ministrin Amerikan, z. Bernstein, si një njeri që bashkon në personin e tij dy gjëra, që rrallë janë të bashkuara-Ëndrrën dhe Veprimin: Zoti Bernstein, tha ai, është ”both a man of letters and a man of action, both a dreamer and a fighter”.
Konica shtoi se z. Bernstein pati fatin e çuditshëm të njihet dhe të fjaloset me figura historike si Papa Benedikti i XV dhe Presidenti Wilson, me shkrimtarë si Tolstoi dhe Bernard Shaw, me shkencëtarë si Mecnikof-i dhe Einstein-i, me artistë si August Rodin-i etj. I patrembur dhe i palodhur, si korrespondent lufte dhe kryengritjesh është futur në sheshet më të rrezikshme. Vetëm një popull kishte mbetur gjer tani i panjohur për zotin Bernstein-populli shqiptar dhe këtë popull do ta vizitojë për së afërmi si i Dërguari i Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Konica e shfrytëzoi mjeshtërisht fjalimin, për të vrarë me një gurë dy zogj; përgënjështrimin e shkrimeve të gazetarëve trillues, për të hedhur dritë mbi shpifjet kundër Shqipërisë dhe Mbretit, dhe së dyti për t’i bërë apel Ministrit amerikan para miqëve të tij dhe para gazetarëve, që ta shihte Shqipërinë me sytë dhe zemrën e tij, jo me të thënat e gazetave.
Faiku tha:- Një gjë që z. Bernstein ka për ta vënë re menjëherë është ndryshimi i madh në mes Shqipërisë siç është, dhe Shqipërisë siç e kanë përshkruar gazetarët.
Konica, shtoi se njeriu, mund t’i ndajë gazetarët në dy soje; gazetarët-historianë, që vazhdojnë me kujdes e me ndërgjegje historinë e sotme siç po bëhet në sytë tanë; dhe gazetarët poetë, të cilët nxjerrin lajme jo nga burime të jashtme, por vetëm nga fantazia e tyre. Gjer më sot më të shumtët gazetarë të huaj që janë marrë me Shqipërinë, janë të sojit të dytë, tha Faiku.
Kryediplomati shqiptar, Konica, e bëri për vete auditorin, kur filloi të tregojë shembuj konkretë. Salla shpërtheu në të qeshura e habi, kur ai tregoi: “Afro këtu e katër vjet më parë, qindra gazeta në Amerikë botuan lajmin se kish dalë në Shqipëri një vullkan dhe një liqen i Ri me ujë të nxehtë që valonte:- shumë qytete dhe fshatra u prishën….Ministri shqiptar në Washington nisi të marrë telegrame ngushëllimesh nga gjithë anët e Amerikës. Madje dhe vizita zyrtare u bënë në ambasadë. Pasi u kabllua në Tiranë, u mësua se gjithçka nuk ishte e vërtetë, lajmi ishte i çpikur nga rrënja në majë.”
Pastaj Konica kishte shtuar me ironi: Ndoshta gazetari- poet që çpiku këtë lajm kish parë çiliminj të lozin afër një pellgu me ujë duke djegur kashtë…Të qeshura…!
Pasi dha edhe disa shembuj të tjerë, Konica komentoi se: “Sot, gazetarët kanë hequr dorë nga vullkanet dhe liqenet me ujë të përvëluar, mania e tyre është të çpikin lajme mbi Mbretin e Shqiptarëve dhe Shqipërinë. Mbretin, herë e përshkruajnë si njeri të shkurtër e të trashë, të veshur pa shije, herë si njeri pa mëshirë, herë si njeri të trembur që ruhet tepër, e të tjera marrzira. Fakti është, tha Konica, se Mbreti Zog është një i ri 35 vjeçar, i qytetruar, i hollë, i veshur me shije dhe pa shkëlqim, jo vetëm më i dukshëm, por dhe më i zoti i të gjithë Mbretërve që rrojnë sot. Që të kuptojë njeriu zotësinë krijonjëse të tij duhet të ketë njohur Shqipërinë si ish para se ta merrte ai fuqinë, dhe si është sot. Vlera e një njeriu, veçan e një njeriu të kësaj shkalle, nuk matet me fantazi, por me studimin e kthjellët dhe të duruar të fakteve.”
Pas fjalës së Konicës drejtuesi i darkës kërkoi të ngriheshin në këmbë dhe të pinin shëndetin e Mbretit të Shqiptarëve.
Banketi përfundoi me dhurimin e një busti mermeri të z. Bernstein, vepër e skulptorit të njohur të kohës, Moses Dykaar, dhuratë e miqëve.
Ky banket madhështor u mbyll në orën 1 të mëngjesit të 1 prillit 1930. Shumë gazetarë i shtërnguan dorën Faik Konicës për informacionin e hollsishëm që dha për Shqipërinë dhe Mbretin Zog….

BERNSTEIN DREJT SHQIPËRISË

… Gazeta “Dielli”e 21 Marsit e përcaktonte kështu personalitetin e ministrit Amerikan Bernstein: “Shkrimtar i zoti, njeri me karakter, dhe me kurajë, z. Bernstein është një nga personalitetet më të forta të Amerikës. Është ay që e shtërngoi Henry Ford-in të heqë dorë nga lufta fanatike që industrialisti i madh kish vazhduar disa vjet me radhë kundër izraelitëve. Sot, z. Ford është një nga miqtë e çquar të z. Bernstein, i cili ka një shumicë miqësh këtu dhe veçan, gëzon miqësinë dhe besimin e Presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës.
Në komentin e tij, Dielli shënonte se z. Bernstein shkonte si përfaqësonjës diplomatik në një vend që ka vuajtur qindra vjet dhe vazhdon së vojturi nga grackat dhe çpifjet e popujve të tjerë.
Dielli shfaqte bindjen se z. Bernstein do ta përkrahte popullin shqiptar dhe se shpejt ai do të shfaqte simpatinë për shqiptarët, me gjithë mungesat e mëdha.
Po ashtu Dielli shfaqte bindjen se”S’kemi asnjë dyshim se Shqipëria, e cila kurdoherë ka nderuar karakteret e forta dhe mendjet e holla, do ta bëjë z. Bernstein të ndjejë se është mes miqsh dhe si në shtëpinë e tij.”
Pasi prezantonte familjen e Ministrit Amerikan, artikulli mbyllej me urimin:”Vatra dhe Dielli, i urojnë udhë të mbarë!”

Historiku i Muzeut Kombëtar Onufri ne Berat

by

Nga Klajdi Musabelliu/
Muzeu Kombëtar Onufri është përshtatur në ambientet e kishës “Fjetja e Shën Mërisë”, në Kalanë e Beratit, prej 27 shkurtit të vitit 1986.
Muzeu mban emrin “Onufri”, për nder të njërit prej kryemjeshtrave të pikturës shqiptare të shek. XVI. Katedralja është e rindërtuar në vitin 1797 dhe është monumenti më përfaqësues i arkitekturës pas-bizantine në qytetin e Beratit.
Koleksioni i muzeut përbëhet nga 173 objekte të përzgjedhura nga një fond prej mëse 1500 objektesh, pjesë e fondeve të kishave dhe manastireve të Shqipërisë dhe të qytetit të Beratit, ku 106 objekte janë ikona dhe 67 janë objekte liturgjike. Ikonat janë realizuar nga piktorët ikonografë shqiptarë, që u përkasin shekujve XIV – XX: Onufri, Nikolla i biri i Onufrit, Onufër Qiprioti, David Selenica, Kostandin Shpataraku dhe Çetirët (Gjergji, Johani, Naumi, Nikolla dhe Gjergji i riu), si dhe nga shumë piktorë të tjerë anonimë. Gdhendjet në dru të katedrales janë realizuar nga mjeshtrat Naum Ngjela nga Lavdari i Oparit dhe mjeshtër Stefan Barka nga Misrasi i Oparit në shekullin e XIX.
konostasi i Katedrales “Fjetja e Shën Mëris”, i (vitit 1807) bën pjesë në një nga realizimet më të mira të mjeshtrave shqiptarë të drugdhëndjes të shek. XIX. Ikonostasi është i vendosur në gjithë hapësirën tri nefëshe të interierit të katedrales, ai ka dy radhë ikonash, (12 ikonat e mëdha Mbretërore dhe 27 ikonat e vogla të Festave). Ka tri porta dhe është i gdhëndur në dru are dhe i larë në ar, i praruar dhe i kompozuar si fasadë arkitektonike. Udhëheqësit e grupit që realizuan gdhëndjen e ikonostasit dokumentohen të jenë dy mjeshtrat, Usta Andoni dhe Stefani, ndërsa ikonografët grabovarë të (dinastisë) familjes Çetiri ose ( Katro) nën drejtimin e mjeshtrit ikonograf Johan Çetiri, realizuan 27 ikonat e vogla të (Festave) dhe 7 ikonat e mëdha,(Mbretërore).
Në ikonostas është ruajtur parimi kryesor i simetris, dhe materiali i drurit të butë dhe i përpunueshëm ka dhënë mundësinë e ndërthurjes dhe harmonisë shumëplanëshe të motiveve bimore, zoomorfe dhe njerëzore. Ikonostasi u fut në Kishën e Krishterë pas Sinodit të shtatë rreth shekullit të 8-të, ku siç dihet pas rivendosjes së Ikonave në Kishë, u pa se ishte e nevojshme që ky objekt të funksiononte për të mbajtur këto Ikona.
Ikonostasi i katedrales “Fjetja e Shën Mëris” është i ndarë në tre breza (ose pjesë) kryesore, në brezin e poshtëm, në brezin qëndrorë dhe në brezin e sipërm.
Pllakat në brezin e parë, janë elementi më i rëndësishëm i kompozimit në marrëdhëniet konstruktivo – artistike dhe përmbajnë pjesën bazë të dekuracionit.
Brezi i xokolit horizontal (ose qëndror) mbi të cilin janë vendosur (12 ikonat mbretërore), paraqet një vlerë mjeshtërore. Ikonat mbretërore në ikonostas janë objekt i adhurimit dhe nderimit, prandaj dhe kanë përmasat më të mëdha.
Shumë të rëndësishme për besimtarët Kristian Ortodhoks, janë (4 ikonat) qëndrore, 2 në anën e majtë dhe 2 në anën e djathtë (të derës mbretërore). Në të majtë janë të vendosura, ikonat e “Jezu Krishti Pantokrator” dhe “Johan Pagëzori”dhe në anën e djathtë ndodhen ikonat e “Shën Mërisë”, dhe “Fjetja e Shën Mëris”, ikona e cila (i dedikohet ose kushtohet) Katedrales.
Rradha e profetëve është e pikturuar në medaljone (ikona) në formë rrethore, të vendosura në një brez horizontal, poshtë ikonave të festave në mes të zbukurimeve brilante të stilizuara të degëve të hardhisë.
Pjesa e sipërme ose (brezi i sipërm) i ikonostasit së bashku me kurorën e tij është i dekoruar nga (27 ikona e vogla të festave) të vedosura nën luneta të punuara në mënyrë speciale, duke formuar një radhë të gjatë skenash të harkuara, brenda të cilave ikonat janë vendosur sipas një rregulli të caktuar dhe rigoroz biblik.
Kurora e ikonostasit, (ose kurora qëndrore) me kryqin e madhë të pikturuar dhe të gdhëndur, ka formë të lehtë piramidale, ndërsa si motiv kryesor ka dy dragonj përbri njëri – tjetrit, kurse pjesa tjetër e kurorës zbukurohet me motivë florealë. Dy kurorat më të vogla në ikonostas, por që korrespondojnë përkatësisht me nefet jugorë dhe veriorë janë të dekoruar me elemente floreal dhe me nga një kryq sipër.
Kryqi i ikonostasit është i pikturuar dhe rrethohet me kornizë të gdhendur. Në qendër të tij paraqitet skena e Krishtit të kryqëzuar, ndërsa në dy anët e kryqit janë të vendosura dy ikona që kanë të pikturuar figurat e dy personazheve të njohur në këtë skenë, atë të Virgjëreshës dhe të Johan Theologut.
Mbi kurorën e ikonostasit janë vendosur të gdhendura figura shqiponjash me krahë të hapur, nga sqepi i të cilave varen objekte liturgjikë (argjendi) që qëndrojnë para ikonostasit.
Dera Mbretërore
Dera Mbretërore e ikonostasit të Katedrales është dera kryesore e cila të drejton direkt para Altarit të Shenjtë. Ajo është e tipit të kombinuar me gdhëndje dhe e pikturuar. Ndahet në dy pjesë (në pjesën e poshtëme dhe të sipërme); pjesa e poshtëme ka pamje kuadrate dhe është e ndarë në katër skena, ku të pikturuar në këmbë janë (Gabrieli, Maria dhe personazhe të tjerë). Ngjarja e “Ungjillëzimit”, kur Kryeëngjëlli Gabriel i sjell Shën Mërisë, “Lajmin” e gëzueshëm të lindjes së Shpëtimtarit, e cila është skena më e rëndësishme. Ndërsa pjesa e sipërme paraqitet e gdhëndur më mënyrë mjeshtërore, elegante dhe fine. Motivet kryesore janë dy dragoj të stilizuar dhe bistakët e rrushit, kurse hapësirat përkatëse plotësohen me elementë florealë. Dera mbretërore mbyllet në kulmin e saj gati gjysëm rrethor me figurën e një shqiponje krahëmbledhur me dy krerë e kurorëzuar me kurorë mbretërore.
Në ikonostasin e Katedrales “Fjetja e Shën Mërisë ndodhen dhe dy dyert anësore, dera e Veriut dhe ajo e Jugut. Të pikturuara janë dy Kryeëngjëjt Mikail dhe Gabriel – Gabrieli në derën e Veriut dhe Mikaili në derën e Jugut, të cilët simbolizojnë ruajtjen me rreptësi të Shenjtërores së Shenjtëroreve siç është quajtur Ajovima, dhe për këtë arsye janë të pikturar me shpatë në dorë

Amvona
Amvona është një podium shumë i hershëm në të cilën ngjitet Dhjakoni për të lexuar Ungjillin, por mbi të mund edhe të predikohet Fjala e Perëndisë. Gjendet zakonisht i ngritur dhe i mbështetur pas një kolone. Përveç këtyreve në shumë raste mbi amvonë lexohen dekrete të ndryshme që kanë një rëndësi të madhe për besimtarët, kryesisht dekretet Sinodike, por dhe ato qeveritare. Amvona është një nga pjesët më të larta të Kishës, e cila simbolizon që fjalët dhe dekretet të cilat shpallen nga atje, burojnë dhe frymëzohen nga Perëndia. Shpeshherë simbolizohet me Sionin, Malin e Lartë të Izraelit nga i cili buruan dekret më të mëdha të Perëndisë në Dhiatën e Vjetër.
Mbishkrimi i datimit gjendet i gdhendur në dru, rreth pjesës së poshtme të amvonit, dhe thote “Usta Naumi ka qenë nga Lavdari i Oparit, 1849 qershor 30, mjeshtër Naumi”.
Froni Dhespotik
Froni Dhespotik gjendet perballe Amvones. Në Fronin Dhespotik ose Kryeprifëror shohim Ikonën e Jezu Krishtit për të kujtuar gjithmonë Kryepriftin e Madh dhe Zotin e Krijesës. Në çdo Kishë katedrale ndodhen gjithmonë dy frone kryesorë, një në qendër të Kishës për të cilën po flasim dhe tjetri në Hierore pranë Tryezës së Shenjtë sepse në traditën e vjetër Bizantine Kryeprifti qëndronte në Fronin prapa Altarit ndërsa në qendër të Kishës qëndronte gjithmonë Perandori – Mbreti i Bizantit. Sot të dy fronet përdoren nga Kryeprifti në momente të ndryshme të Liturgjisë Hyjnore. Nën fron shpeshherë gdhenden dy luan që simbolizojnë fuqinë e mbretit, tani të Peshkopit. Mbi të vendoset një kupolë, e cila simbolizon Mbretërinë e Perëndisë si dhe përkujdesjen Hyjnore që Peshkopët kanë. Froni Mbretëror dhe Dhespotik u vendos në Kishë që në fillim të periudhës Bizantine, kohë në të cilën Kisha mori një formë të plotë.
AJOVIMA
Ajovima është vendi më i Shenjtë i Kishës (Shenjtërorja e Shenjtëroreve). Ajo gjendet vazhdimisht e drejtuar nga Lindja e Diellit. Lindja konsiderohet si Dielli Mendor i Zotit, drejt së cilies duhet të jenë drejtuar zemrat e besimtarëve gjatë lutjes. Quhet Ajovima dhe vjen nga greqishtja,që do të thotë Agjia – e Shenjtë, ndërsa Vima – Podium, sepse gjithmonë është një vend me një shkallë ose më shumë i ngritur nga pjesa qendrore e Kishës. Sipas Traditës Orthodhokse Ajovima është e pakalueshme nga gratë si dhe për burrat që nuk kanë një bekim të veçantë për të hyrë në të, por vetëm hierarkia e klerikëve. Të gjitha këto përkujdesje vijnë si shkak i Shenjtërisë që ka si vend sepse aty kryhet sakrifica e pagjashme, e Misterit të Kungimit të Shenjtë, i cili është një nga misteret më kryesore për Kishën Kristian Orthodhokse. Në Ajovim gjendet Tryeza e Shenjtë (Altari), Froni Dhespotik, Blata vendi ku ruhen Enët e Shenjta, si dhe lavamani ku lajnë duart priftërinjtë.
Altari ndodhet në qendër të Hierores dhe është objekti më i hershëm, më i shenjtë dhe më i domosdoshëm. Quhet Altar sepse mbi të kryhet sakrifica e pagjashme, në mënyrë simbolike quhet Katedra e Zotit. Tryeza e Shenjtë ka formë katrore ose drejtkëndëshe, mbështetet mbi një Këmbë që simbolizon Jesu Krishtin themeluesin e Kishës, por shpeshherë edhe mbi katër këmbë të cilat simbolizojnë katër Ungjillorët. Altari mbulohet nga një mbulesë druri, kjo e fundit është me kupolë të gdhëndur me kryqin sipër. Kjo pjesë ndryshe quhet – Kuvukli – dhe simbolizon Qiellin e Gjerë të krijuar nga Perëndia. Altari Simbolizon Varrin e Krishtit ndërsa mbulesa e parë e cila vendoset mbi mermerin e Altarit simbolizon, savanën, pëlhurën me të cilën u pështoll trupi i Krishtit, kjo copë nuk hiqet asnjëherë nga Altari.

Kosova nisi FSK për operacion humanitar në Shqipëri

by

PRISHTINË, 5 Shkurt /- Një kontigjent i Regjimentit të Mbrojtjes Civile (RMC), të Forcës së Sigurisë së Kosovës u nis sot për në Republikën e Shqipërisë, për të ndihmuar në përballimin e situatës së krijuar nga përmbytjet në disa rrethe.
Dërgimi i kontigjentit të FSK-së u bë pas vendimit të ministrit Haki Demolli dhe me urdhër të Komandantit të FSK-së, gjenerallejtënant Kadri Kastrati, të cilët iu përgjigjën ftesës së qeverisë të Republikës së Shqipërisë, përkatësisht ministrisë së Mbrojtjes.
Komandanti i FSK-së, gjeneral Kastrati ka angazhuar Regjimentin e Mbrojtjes Civile, që së pari si ndihmë fillestare të dërgojë një kontingjent në mbështetje të Ushtrisë Shqiptare për përballimin e situatës së krijuar pas vërshimeve në disa rrethe të Shqipërisë së mesme dhe të jugut.
Njësiti i FSK-së përbëhet nga pjesëtarë të specializuar dhe të stërvitur në mënyrë të shkëlqyer për Kërkim shpëtim në ujëra, si dhe të pajisur me mjete dhe teknikë speciale për t’u përballur me situata të tilla.
Në Ministrinë kosovare theksohet se ushtria shqiptare ka marrë të gjitha masat për pritjen e kontingjentit të FSK-së në pikëkalimin në Vërmicë-Morinë. “Kontingjenti ynë do t’i bashkohet operacionit në fshatin Merkuras të rrethit të Kavajës dhe aty ku e kërkon nevoja sipas vlerësimeve të ekspertëve ushtarakë të ushtrisë shqiptare”, bën të ditur Ministria FSK-së.
Kjo është përgjigja fillestare e FSK-së në ndihmë autoriteteve shqiptare, gjithashtu FSK-ja shpreh gatishmërinë që të mbështesë edhe më tutje me kontingjente të tjera të nevojshme, nëse kjo kërkohet nga qeveria Republikës së Shqipërisë.
Qeveria e Kosovës në mbledhjen e sotme duke vlerësuar gjendjen emergjente në Republikën e Shqipërisë, pas vërshimeve të ditëve të fundit, aprovoi vendimin për dërgimin e një Kontingjenti të Forcës së Sigurisë për operacione humanitare në Republikën e Shqipërisë. Vendimi i është dërguar Presidentes së Kosovës për autorizim të operacionit sipas ligjit.
Ndërsa, ambasadori shqiptar në Kosovë, Qemal Minxhozi, do të mbajë nesër një takim në Prishtinë me donatorë të ndryshëm për të siguruar ndihma për zonat e prekura nga përmbytjet e ditëve të fundit në Shqipëri.

KUSH PO PASUROHET NGA PERMBYTJET NE SHQIPERI?

by

Reshjet e ditëve të fundit kanë krijuar një situatë dramatike në zonat jugore të Shqipërisë, pasi vërshimi i ujërave të lumenjve ka detyruar qindra familje të braktisin shtëpitë e tyre të përmbytura. Dëmet materiale të shkaktuara nga përmbytjet janë të konsiderueshme, me fshatra të tërë nën ujë, qindra krerë bagëti të mbytura dhe fusha me të mbjella të shkatërruara. Megjithatë, shirat e dendur kanë dhe një aspekt pozitiv. Reshjet kanë përmirësuar situatën hidrike në digat e hidrocentraleve të Korporatës Elektroenergjitke Shqiptare, KESH, duke rritur mundësinë e saj për gjenerimin e energjisë elektrike.
Por duket se taksapaguesi shqiptar, përfshirë edhe familjet e përmbytura, nuk do të përfitojnë të shumë nga rritja e prodhimit në hidrocentrale. Korporata Elektroenergjetike Shqiptare KESH, e cila menaxhon prodhimin e hidrocentraleve nën pronësi publike, ka vendosur që energjinë e tepërt ta shesë me tender. Ndërkohë, kompania OSHEE, e cila gjithashtu është nën pronësi publike, ndryshe nga KESH, nuk ka tepricë energjie por deficit. Asaj i duhet të blejë energji, gjithashtu me tender. Problemi është se në tenderat e fundit të zhvilluara nga dy kompanitë publike, kanë marrë pjesë të njëjtat kompani private, të cilat, nga njëra anë kanë blerë energjinë e prodhuar shtesë nga KESH dhe nga ana tjetër i kanë shitur energjinë e munguar OSHEE-së. Vetëm se mes dy tenderëve ka një diferencë jo të vogël në çmim.
Në tenderin e mbajtur të hënën me 2 shkurt, KESH sh.a ka nxjerrë në shitje 127,620 MWh elektricitet, për periudhën 4-28 shkurt 2015, i cili i është shitur në dy lote gjashtë kompanive, kur përfshihen GEN-I Beograd dhe GEN-I Athens, GSA Sh.p.k, Axpo d.o.o Beograd, EFT A.G dhe Danske Commodities Albania sh.p.k. Çmimi i shitjes së energjisë për MWh ka variuar nga 36.93 euro në 43. 39 euro, për një vlerë totale prej 4,88 milionë euro. Çmimi mesatar për MWh i shitjes ka qenë 38.47 euro.
Pak ditë para se KESH të shitste, për të njëjtën periudhë kohore, OSHEE ka blerë 188,160 MWh, nga kompanitë AXPO d.o.o Beograd, ANTIX sh.p.k, GEN-I Tirana sh.p.k; GSA shpk dhe EFT AG, për një vlerë totale prej 10,75 milionë euro. Çmimi mesatar i importit të OSHEE ka qenë 57.12 euro, ose 18.65 euro më i shtrenjte se çmimi i eksportit të KESH sh.a.(Koha jone)