Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for July 2015

E kujt është “Koha Ditore” ? ose…

by

…“Kud svi turci”, i “ Koha Ditore” tamo!…/
Nga Fahri XHARRA/
Të nderuar miq. Mediat njoftojnë se Kryeministri Turk ka deklaruar se po punohet shumë për të ngjallur kulturën turke në trojet etnike shqiptare.Ndërsa lexojmë “shqipëria ndodhet në një rrezik të lartë nga radikalizimi fetar dhe ekstremizmi i dhunshëm, ndërkohë që nuk është vend imun ndaj këtyre fenomeneve.Ky është konkluzioni i një studimi të Institutit për Demokraci dhe Ndërmjetësim (IDN), që e sheh fenomenin si të hershëm në Shqipëri.Ky studim u trajtua gjerësisht të premten në një konferencë, ku të pranishëm ishin ministri i Brendshëm i Shqipërisë, Sajmir Tahiri, ambasadorja e Bashkimit Evropian, Romana Vlahutin, studiues dhe përfaqësues të komuniteteve fetare, ndërkohë që ambasadori amerikan në Tiranë, Donald Lu, bëri thirrje që shoqëria civile të luajë një rol më aktiv për parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm, shkruan sot Koha Ditore.
Vazhdojmë me lajme inkurajuese : Policia e Kosovës ka njoftuar se sot rreth orës 01:40 në magjistralen Prishtinë-Gjilan, konkretisht afër liqenit të Badovcit, njësitet relevante policore kanë arrestuar tre persona të dyshuar, me dyshimin e bazuar për përfshirje ne vepër penale. Zëdhënësi i PK-së, Baki Kelani ka thënë për “Zërin” se personat e dyshuar kanë qenë në posedim të dy veturave, njëra Golf 2 ngjyrë e kuqe dhe tjetra Pasat po ashtu ngjyrë e kuqe.
 Ndërkohë, njohësi i çështjeve të sigurisë, Burim Ramadani, në një postim në rrjetin social “Facebook”, ka thënë se rreziku nga sulmet terroriste nuk është i papritur.” Rreziku nga sulmet terroriste nuk është i papritur. Porse, fatkeqësisht, shoqëria dhe institucionet e Kosovës nuk kanë dashur ta shohin këtë rrezik. Madje, kanë demonizuar pothuajse të gjithë ato dhe ato që kanë ngritur alarmin qysh vite më parë. Radikalizimi, që ka filluar vite më parë, dhe tru-shpërlarja e organizuar dhe financuar nga organizata e rrjete ekstremiste dhe/apo terroriste kanë dhënë pasoja të shumta deri më tash. Por, rreziqet e vërteta për sulme terroriste edhe në Kosovë janë afruar çdoherë e më shumë”…… Te vetdijshëm ? Po

Tani lexoni një shkrim shumë të “ nevojshëm” për kohën e sotit , që unë e shoh si hipokrizia më e madhe në publikimet e “Kohës Ditore” : “Ka njëzet vite që në historiografinë e Shqipërisë zyrtarisht është imponuar një qëndrim negativ karshi Perandorisë Osmane, invazionit të turqve në Ballkan, kulturës lindore, madje kundër çdo prurjeje që ka të bëjë me Lindjen.
Me një fjalë, kundër çdo fenomeni dhe ndodhie që ka ardhur nga pushtimi osman i Ballkanit, shkruan Koha Ditore, në serinë e artikujve nga Hasan Kaleshi, si pjesë të kumtesës që kishte lexuar në Kongresin I Ndërkombëtar të Turkologjisë në Stamboll, në vitin 1973.
Në shumë vende të librit “Historia e popullit shqiptar” (“Historia e popullit shqiptar I”, botim i dytë, Prishtinë, 1969, në disa vende), i cili dhe reflekton qëndrimin zyrtar të historiografisë shqiptare, hasim shprehje të panjohura për terminologjinë shkencore, si për shembull “turqit e tërbuar”, “hordhitë turke”, “aziatikët turq”, “barbarët”, etj.. “(Turqit ndërprenë asimilimin e shqiptarëve, Koha Ditore , 11 Korrik 2015 )
Dhe “Koha ditore” qanë e vajton : “Administrata e osmanëve në Ballkan, shpërbërja e Perandorisë Osmane dhe padrejtësitë që me të vërtetë iu bënë popullit shqiptar shihen nga prizmi i shekullit XIX. Gjykohen ndikimet shumë të mëdha të orientit në secilin dimension material e shpirtëror të popullit shqiptar. (P.sh. në të gjitha shkrimet rreth folklorit shqiptar nuk thuhet asnjë fjalë për ndikimin e kulturës orientale, megjithëse ky ndikim është tepër i madh.” Dhe redaktorët e kësaj të pëditshmeje” zulmëmadhe “ bashkohen dhe në grup vajtojnë e qajnë dhe sa e sa loti derdhët : . Në njërën anë promovohen veprat “atdhetare” të disa aktivistëve të dyshimtë të periudhës së Rilindjes Kombëtare, e në anën tjetër lihen në harresë personalitete të dobishme të kombit shqiptar. (Në librin “Historia e letërsisë shqipe I-II” të botuar nga Instituti Shtetëror i Tiranës, një kapitull iu është kushtuar humanistëve shqiptarë që shkruan në gjuhën latine dhe italiane, por nuk thuhet madje një fjalë e vetme për Koçi Beun, Lytfi Pashën, Jahja Bej Dukagjinin, Mesihin nga Prishtina, Shemsedin Sami Frashërin, Mehmet Akif Ersojin, e shumë të tjerë që lanë gjurmë në letërsinë dhe shkencën turke. Nga letërsia janë tërhequr edhe ata emra të poetëve shqiptarë që krijuan shqip me alfabet arab). “
Desha ta përfundoj por thash me vete ndoshta edhe ju do të vajtoni dhe po iu japi mundësinë të shkreheni në vaj dhe mos t`ë lejojmë që vetëm ata të “ Kohes Ditore’ të vuajnë nga nostalgjija (përmallimi i tepruar për Hasan Kaleshin , dhe kohën osmane ) .” Pa dyshim se pushtimi i Ballkanit nga turqit rezultoi me dëme të rënda për serbët, grekët, bullgarët dhe disa popuj të tjerë të Ballkanit, të cilët kishin shtet, organizim të kishës, kulturë, letërsi dhe shkrim të vetin. Pushtimi turk i dha fund procesit zhvillues të këtyre popujve, si dhe ngadalësoi zgjimin e tyre kombëtar dhe kulturor, organizimin si kombe unike dhe pjesëmarrjen në lëvizjet kulturore dhe qytetëruese të Evropës. Por, nuk mund të flitet njëjtë edhe për popullin shqiptar, ngase ai nuk kishte asnjërën prej këtyre që përmendëm. Deri në periudhën kur erdhën turqit, shqiptarët ishin nën sundimin e të huajve dhe nën influencën e kulturës së tyre, dhe pandërprerë asimiloheshin etnikisht dhe kulturalisht. Në kohën që po finalizohej pushtimi turk i Ballkanit, populli shqiptar ndodhej para sprovës më të rëndë historike, pra rrezikonte të asimilohej i tëri. “

E , i nderuari Kadare e sheh se sa largë jemi nga realiteti shqiptar? : Më “kot” e thua; “Me Nenë Terezën, ne duhet të krenohemi, ajo është e të gjithë botës, gjithë planetit. Ç’do njeri i shquar në botë ka dy informacione bazë. E para, ku ka lindur ajo dhe e dyta e ç´populli është? Ky është ligj universal i njerëzimit. Tani të heqim dorë ne nga modestia. E dimë ku ka lindur, po atë punën popullit nuk e dimë mirë ne ,. Popullin nuk e dimë që i ka varret e nënës dhe motrave në Tiranë! Pse duhet të tregohemi kaq modest papritur? Kur të tjerët s´na kanë lënë gjë pa na thenë. Na kanë bërë, egërsira, gangstera, kodoshë e prostituta .. Ç´nuk kanë thënë për shqiptarët. Po ja që paskemi një figurë ne që se paskan të tjerët. Të ishte nje vendi tjeter Nënë Tereza hajde de, ajo s´është e ndonji vendi tjetër, ajo gjakun e ka shqiptar “

Kud svi turci , i “Koha Ditore” tamo,kishim më thënë boshnjakët.( Aty ku janë të gjithë turqit, aty edhe ne të Kohes Ditore)

Fahri Xharra , 11,07,15, Gjakovë


Luiza Papa Çako tregon për dashurinë dhe karrierën

by

PERSONAZH/ Flet sopranoja Luiza Papa Çako/
-Nuk e besoja kurrë se do të martohesha me Gaqo Çakon, ne ishim shokë/
– Gaqo ma shfaqi dashurinë në Moskë, u martuam në vitin 1963, në Tiranë/
-Gaqo është treguar me tërë kuptimin e fjalës burrë, u martua me mua dhe pse kisha biografi të keqe/
– Pirro, ishte i urtë, një fëmijë i dëgjueshëm që i shfaqi dhuntitë për muzikën që në vegjëli/
– Ne jepnim koncerte në fshatra, ku gjella e preferuar ishin fasulet dhe taratori/
– Një natë kemi fjetur në një shkollë, nga çimkat e kaluam natën si ushtarët në shërbim/
-Idhulli im ishte këngëtarja e madhe Luçie Miloti, këngët e saj i këndoja me shpirt/
– Në Rumani një këngë popullore ma kthyen disa herë, ishte një çudi për të gjithë
Nga Albert Z. ZHOLI/
Ajo tregon shumë e re dhe pse është tek të tetëdhjetat. Ka bërë jetë të gjallë artistike dhe larg streseve. Është tre vjet më e vogël se Gaqo dhe kurrë nuk e priste se do të dashurohej dhe do të martohej me të. Dashuria lindi në Rusi dhe pse në Lice ishin bashkë, Gaqo 3 vjet më i madh. Ka luajtur të gjitha operat kryesore në Operën shqiptare, por ka kënduar dhe këngët popullore qytetare nëpër koncertet brenda dhe jashtë Shqipërisë. Djali, Pirro thekson ajo, ishte i urtë, një fëmijë i dëgjueshëm që i shfaqi dhuntitë për muzikën që në vegjëli.
Në regjimin komunist flitet se ju shkonit kudo nëpër fshatra me Ansamblin Shtetëror për të dhënë koncerte. Ku keni shkuar dhe ku hanit në atë kohë?
Është e vërtetë. Thuajse kemi shkuar në gjithë Shqipërinë pa diskutuar qytetet por edhe në shumë fshatra nga jugu në veri. Shkonim në çdo vend, dhe pasi mbaronim koncertet, kur ishim në fshatra ktheheshim në qytetet më të afërta dhe flinim nëpër hotele. Kishte raste që flinim dhe në shtëpitë e fshatarëve. Mbaj mend se njëherë kur shkuam në një fshat në jug, e mbaruam koncertin vonë dhe nuk kishim ku të flinim. Na çuan në një shkollë. Thuajse kemi fjetur mbi banga. Ishte një shkollë e vjetër, Na grinë çimkat. E kemi kaluar në këmbë atë natë. Eh, sa çudi më duket sot.
-A kishit ushqim të veçantë kur shkonit nëpër koncerte?
Jo asnjë lloj ushqimi të veçante. E veçanta ishte se kudo ku shkonim kërkonim të gjenim sallatë me ullinj. Ishte gjella jonë e preferuar. Por rrallë gjendej dhe ajo. Kemi shkuar në fshatrat që kishin kërkesa për Ansamblin. Për shembull kemi shkuar nëpër fshatrat e jugut në Vrinë, Konispol apo dhe në veri ku hanim vetëm groshë. Ndërsa gjellë të dytë kishim taratorin. Kur gjenim tarator kishte festë. Gëzonim si fëmijë.
-Në sa fshatra keni shkuar afërsisht?
Në të gjithë Shqipërinë. Në veri si në Peshkopi, Kukës deri në Vermosh. Por në Vermosh nuk kemi fjetur. Në veri jepnim operën shqiptare “Mrika”. E pëlqenim apo jo, ishim të detyruar ta bënim s e do të dilnin njerëzit të shikonin.
-Sa vite keni lëvizur duke dhënë shfaqje?
Në fillim pak, si në vitin e parë. Pra me krijimin e Operas dhe Ansamblit, kur ishim në vitet e konsolidimit, lëviznim shumë pak jashtë Tiranës. Kjo edhe ëpr arsye se vinin edhe artistë dhe grupe artistike nga Çekia, Polonia, Rumania dhe bënim spektakle bashkë me ta. Pastaj kur u prishëm me Rusinë dhe u lidhëm me Kinezin nuk patëm më shumë bashkëpunime me koncerte. Nga Kina nuk mund të vinin grupe artistike, ose më mirë të themi tepër rrallë. Kjo bëri që ne të dilnim në terren. Kur shkonim në fillim na erdhi Estrada e Operës.
-Po kur ke lindur djalin përsëri shkoje nëpër turne?
Po. Ishte detyrë. Nuk kishte lëshime. Pirron e lija me vjehrrën. Ajo kujdesej më mirë se unë. Por ishte dhe një problem tjetër. Unë kam qenë edhe me biografi të keqe (siç i thoshin në atë kohë-qesh) dhe nuk më linin pa më marrë në koncerte. Ndryshe më thonin se do të kalbeni në këto fshatra.
Si ishte Pirro i vogël?
Pirro ishte nj djalë i urtë, i dëgjuar që nuk na ka sjellë asnjë shqetësim. Si vjehrra si nëna ime që e kanë mbajtur nuk u nxirrte telashe. Që në fëmini ishte i dhënë pas muzikës. Pra dukej që do ndiqte rrugën tonë. Nuk e kishim problem kur iknim për koncerte jashtë Tiranës apo jashtë shtetit.
-Ku u njohët me Gaqo Çakon?
Eh, ku jam njohur…Jam njohur në shkollë të mesme. Ne kemi ter vjet diferencë me njeri tjetrin. Pra Gaqo është tre vjet më i madh se unë. Ne ishim në Shkollë të mesme, në shkollën e muzikës, Lice. Që aty Gaqo shquhej për zë dhe njihej nga të gjithë. Ne që ishim më të vegjël i shikonim me admirim ata që ishin më të mëdhenj dhe këndonin bukur. Mundoheshim ti arrinim. Në atë kohë ne kishim thjesht një përshëndetje me Gaqon. .E kush e besonte atë kohë se një ditë unë do të bëhesha gruaja e tij? As më shkonte kurrë ndërmend. Thjesht më dukej një shok. Atëhere kishim shoqëri të rrallë, shoqëri të pastër të bukur. Tek shoqëria ne gjenim ngushëllim nga vuajtjet. Me njeri tjetrin qanim hallet.
Si dhe ku lindi dashuria me Gaqon?
(Hahaaaaa, qesh). Të të tregoj dashurinë tonë nuk të besohet. Kjo për arsye se nga shokë u bëmë burrë dhe grua. Ne u lidhëm në Rusi ku ishim të dy për studime. Gaqo iku në vitin 1957 dhe unë në vitin 1959. Në fillim ishim shokë. Ditët e pushimit dilnim bashkë në qytet, diskutonim, flisnim për të ardhmen. Në Rusi kishte femra shumë të bukura, shumë të mira, por ne sikur ishim prerë ëpr njeri-tjetrin. Kaluam jetën më të bukur të jetës në Rusi. Aty muzika, opera respektohej dhe vlerësohej shumë. Moska ishte qytet i kulturës ku muzika operistike ndiqej shumë, ishte kthyer në kulturë. Kështu lindi dashuria jonë,. Nuk u habita kur Gaqo më shprehu dashurinë. Miqësia jonë e sinqertë ishte kthyer në dashuri. Dashuri në Rusi, në qytetin e dashurisë, në qytetin e poetëve të mëdhenj që i kishin kënduar me aq zjarr dashurisë. Rusia ishte e mbushur me skulptura që të jepnin frymëzim.
Kur u martuat?
Martesa është tjetër gëzim i madh.Sa u kthyem nga Rusia u martuam. U martuam në vitin 1963. Që kur erdhëm të dy filluam punë në Teatrin e Operas dhe nuk lëvizëm më.
Është folur shumë për biografinë tuaj të asaj kohe, duke qenë me biografi të tillë si vendosi Gaqo të martohej?
Gaqo është treguar me tërë kuptimin e fjalës burrë. Unë i tregova për biografinë, por ai me vendosmëri tha, dashuria del mbi çdo gjë. I mori të gjitha parasysh. Biografia filloi të vihej në dukje kur unë do dilja për herë të parë jashtë shtetit të këndoja. Ansambli do të shkonte në Rumani. Ishte periudha që daja im ishte internuar. Po bënim provat gjenerale. Në atë kohë nga ne kishin ikur disa nga këngëtaret më të mira. Kishin shkuar në institucione të tjera, por dhe kishin dalë shumë herë jashtë. Pra më kishte ardhur ua radha të dilja. Grupi që do nisej kishte shumë pak këngëtare pasi ishte larguar Nailja, Fitnetja,. Nuk kisha as kostum dhe mora atë të gjyshes time (ahere e re dhe ksihte një kostum të rinisë shumë të bukur). Në grupin tonë të këngëtareve ishim tetë veta. Vaçja, Hysen Koçia, grupi baletit. Duhej plotësuar grupi dhe me një këngëtare, pra që më binte radha mua. Të gjithë thanë merrni Luizën se këndon bukur. Drejtuesit mbyllën njërin sy dhe njërin vesh dhe më morën me vete. Unë me Ansamblin e Këngëve dhe të Valleve unë kam marrë pjesë në shumë koncerte, por kur vinte puna për të shkuar jashtë, plotësoja vrimat dhe pse kam pasur shumë sukses.
Përveç këngës lirike në këto aktivitete dhe koncerte, çfarë këngësh të tjera këndoje?
Unë kam pasur shumë pasion edhe këngën popullore. Më thanë të këndoja në Rumani këngë popullore dhe ndonjë duet me Hysen Koçinë. Kur kam shkuar në Rumani kam pasur një sukses të paparë sa nuk më besohej. Madje kënduam këngë në shqip. Nuk e di si i ngjiti rumunëve kënga jonë popullore. Na kthyen. Ishte nj sukses i madh për mua. Pas kësaj ngjarjeje të rëndësihme në jetën time artistike, opera jonë shkoi në Kinë. Në fillim ishte dhe emri im. Por gjuetia e shtrigave kishte bërë të vetën, nuk më lejuan. Pastaj ishin dhe xhelozitë mes nesh.
Një ketë në opera, si do ta cilësonit punën ën këtë institucion shumë të rëndësishëm të artit?
Në opera kam pasur hapësirën time, sepse edhe punoja shumë. Kam qenë shumë e shkathët. Atë kohë shitej një biletë 50 lekë për të parë Luiza Papën. Vinin hungarezet me shampanjë tek dera, me sapunë me erë por nuk i merrja kurrë. Ruaja personalitetin. Ishte viti 1964 kur isha në kulmin e karrierës. Në rolin ”Princesha e Çartneshit” më kanë sjellë një shportë me karafila.
Keni punuar dhe në Opera dhe tek Ansambli i Shtetit?
Po, kam qenë edhe në opera dhe tek Ansambli i Këngëve dhe i Valleve. Në opera kam 20 role duke filluar që nga “Lola”, “Nina”, “Don Paskuale” që mora dhe bursën “Mamicën”, Karnavalet e Korçës”,”Rigoleton” etj. Dua të veçoj se një problem kam pasur kur doja të shkoja në Japoni, nuk di pse nuk më jepnin vizën. Kisha dëgjuar që aty i pëlqenin shumë sopranot.
Pra keni kënduar dhe këngë popullore,. Këngët e kujt treve pëlqeje dhe cila ishte këngëtarja juaj e preferuar?
Kam kënduar këngë shumë, por më shumë dëshirë kisha këngët qytetare shkodrane. Kjo për arsye se sepse më pëlqente shumë këngëtarja e madhe Luçie Miloti. Ajo ishte idhulli im. E ndiqja vazhdimisht me shumë dëshirë deri kur ndërroi jetë.
Jeni grindur me Gaqon?
Kurrë. Më ka respektuar në maksimum.
Cili është pengu juaj?
Pengu që dola në pension në lumin e karrierës. Ashti ishte në atë kohë.

KOSOVA 84 MIJË HEKTARË ME GRURË, KRYEMINISTRI VIZITON KORRTARËT

by

Nga Behlul Jashari/ PRISHTINË, 12 Korrik 2015-Kosova po zhvillon fushatën e korrje-shirjeve në mbi 84 mijë hektarë tokë të mbjellë me grurë.Kryeministri i Republikës së Kosovës, Isa Mustafa dhe ministri i Bujqësisë, Pylltarisë dhe Zhvillimit Rural, Memli Krasniqi, kanë vizituar sot nga mesdita parcelat ndërmjet fshatrave Hallaq i Madh dhe Rufc i Ri të komunës së Lipjanit, ku kanë monitoruar nga afër korrje-shirjet.
“Në Kosovë janë rreth 84 mijë hektarë të mbjella me grurë, rreth 44 mijë hektarë janë të mbuluara me subvencione, që është një kontribut shumë i madh”, tha Mustafa.
Kryeministri poashtu bëri të ditur se këtë vit janë shpërndarë subvencione në vlerë rreth 6 milionë e gjysmë vetëm për grurë, ndërsa në përgjithësi për bujqësi janë dhënë subvencione në vlerë 23 milionë, ndërsa grande edhe 20 milionë të tjera.
“Është një përkujdesje shumë e madhe e qeverisë së Republikës së Kosovës për prodhimtarinë primare bujqësore. Ne dëshirojmë që edhe më tutje të nxisim prodhimtarinë, dëshirojmë që edhe më tutje të përpunojmë produktet bujqësore, dhe të arrijmë që të zëvendësojmë për aq sa është e mundur importin me prodhimtarinë bujqësore dhe atë ushqimore vendore”, theksoi kryeministri Mustafa.
Ministri i Bujqësisë, Krasniqi tha se fushata e korrjeve ka filluar para gati dy javësh dhe besojmë që në 10-12 ditët e ardhshme do të përfundojë.
“Pritet që të kemi një rendiment në mes 3.5 deri në 4 tonë për hektar. Besojmë se do të arrijmë këtë vit që të kemi rreth 75-80 për qind të konsumit të mbuluar. Nevojat e Kosovës, sipas vlerësimeve që i bën dhe Organizata Ndërkombëtare e Ushqimit dhe Bujqësisë, janë rreth 400 mijë tonë, ndërsa ne këtë vit besoj të arrijmë së paku 300 mijë tonë ta kemi prodhimtarinë. Do të thotë, ende nuk mund ta mbulojmë 100 për qind, për këtë duhet që të kemi edhe 25 mijë hektarë shtesë me kultivim të grurit”, u shpreh ministri Krasniqi.
Kryetari i Lipjanit, Imri Ahmeti falënderoi kryeministrin Mustafa dhe ministrin Krasniqi për mbështetjen, duke shprehur besimin se kjo do ta fuqizojë edhe më tutje sektorin e bujqësisë.
Fermeri Mustafë Gashi, bëri të ditur se ai ka mbjellë 32 hektarë tokë dhe se mesatarja për hektar sivjet është rreth 5–6 mijë kilogramë, duke shprehur mirënjohje për subvencionimet që i janë dhënë nga Ministria e Bujqësisë.
Komisioni për monitorimin e fushatës se korrje-shirjeve do të nxjerr një raport të përgjithshëm për rendimentet dhe ecurinë e fushatës në përgjithësi.
Komisioni, i përbërë nga përfaqësues të shoqatave, drejtorive komunale dhe zyrtarë të Ministrisë së Bujqësisë, ka vlerësuar procedimin e pagesave për përfituesit e subvencioneve për grurë, para se të fillojnë korrje-shirjet. Në mbledhjen e Komisionit u tha se kjo ka qenë një lehtësim shtesë për fermerët, krahas rritjes së shumës së subvencionimit, nga 125 në 150 euro për hektar.

DEMARKACIONI: NJI LUFTË E RE KOSOVË-MALI I ZI ?!

by

Nga Ramiz LUSHAJ/
1.Pashallarët e shtetit të Kosovës, Hashim Thaçi e Co, kanë pesë vjet (2011-2015) në 16 bisedime ndërkufitare me Malin e Zi për caktimin e vijës të Demarkacionit në mes dy vendeve fqinjë, sipas kushteve të paracaktuara nga Bashkimi Europian.
Kjo histori aktuale më kujtoi kohën e hershme të guvernatorit otoman të Pejës, mytaserif Ali Pashë Gucia që pas Memorandumit të Stambollit të 12 prillit 1880 midis Perandorisë Otomane e Principatës të Malit të Zi duhej të ishte kryesues i caktimit të vijës së kufinit. Faktikisht puna në terren nisi me vonesa e pengesa: vetëm në pranverë 1882 dhe zgjati pesë vjet, deri në verë 1887.
Dy shembuj krejt të ngjashëm. Paralele në kohë të ndryshme.
Si atëherit edhe sot, të tjerët po na vnojnë kushte të randa në dam të kombit shqiptar, tue na i marrë hjekësisht e padrejtësisht tokat tona etnike ardhacakët sllavë.
2.Ali Beg Gucia, një nga personalitetet piedestal të historisë tonë kombëtare shqiptare, iu prini luftënave të mëdha në mbrojtje të territoreve të Plavë-Gucisë me rrethina, si ato më 1854 kundër kryengritësve të Vasojeviçit, ato më 1861 dhe më 1876-1878, të cilat kulmojnë me dy betejat në “Lufta e Ultinës së Epërme të Limit” (dhjetor 1879 – janar 1880) që ishte Parathënia e Pavarësisë së Shqipërisë në Vlorën e 1912-tës.
E, të madhit Ali Beg Gucia, i erdhi koha e vështirë për me e “zvogëlue” vetveten tek çështja e caktimit të “kufinit të lodhshëm” me Malin e Zi. Ai përpiqej atdhetarisht të ruante sa ma shumë territore nga krahina e Plavë-Gucisë, etj., pavarësisht nga presionet nga Stambolli e Çetina, nga përfaqësitë e huaja në Prizren, Shkodër e Çetinë. Kjo, ndër të tjera, dhe për dy arsye: E para: kishte prona të vetat në këtë krahinë etnike shqiptare, të cilat ia punonin çipçinjtë e krishterë (Ah, çka i bane me ta asimilimit të kësaj krahine, o Ali Beg i kazasë së Gucisë!!!). Mali i Zi i premtonte se do t’ia ruante pronësinë pronave të tij, do t’ia jepte të ardhurat nga çifligjet, etj., po ai nuk i besonte krajl Nikollës e Co. E dyta arsye: kishte përkrahje dhe nga krejt populli i sanxhakut të Pejës, ku përfshihej dhe Rugova, dhe Plavë-Gucia, etj.
Sulltan Abdulhamid II e kishte mik personal Ali Begun e Gucisë, të cilin e bani mytesarif të sanxhakut të Pejës, i dha titullin “Pashë”, e thirri disa herë tek Porta e Lartë në Stamboll, etj. Në dokumenta diplomatike të huaja shkruhet: “Sulltani e mbloi Ali Pashën me të mira, vetëm e vetëm që t’ia lehtësonte këtë përcaktim të lodhshëm kufijsh” me Malin e Zi. Njëherash, nga ana tjetër, Sulltani, tue fillue prej vitit 1883, e kishte mik fort të afërt dhe Krajl Nikollën e Malit të Zi, të cilit i bani mjaft lëshime tue i dhanë kohë pas kohe toka etnike shqiptare.
Ma në fund u thye Ali Pashë Gucia. Në gusht 1887 u caktue vija e kufinit me Malin e Zi. U damtuen interesat kombëtare shqiptare në këto treva të Shqipërisë së Veriut.
3.Disa muaj ma vonë, më 29 nëntor 1887 thuhet se një i rugovas e vrau Ali Pashë Gucinë E qëlloi me plumba në mes të qytetit të Pejës, në kryeqëndren e Sanxhakut.
Ndoshta i rugovasi ishte i shtyrë drejt kësaj vrasjeje tragjike, të pabesë, antikombëtare. Ndoshta ishte hakmarrje padrejtësie vetjake ndaj tij…Sidoqoftë. diplomati austro-hungarez, Theodor Ippen, konsull i Përgjithshëm në Shkodër (1884, 1896-1903), referent politik i Komandës A-H në Plevlje të Sanxhakut (1885-1887), ministër i Jashtëm (1920), në një vepër të tij historike të shkruar për Shqipërinë e të botuar në Sarajevë (1901-1902), flet për vrasjen e Ali Pashë Gucisë. Ai dokumenton se “atentati ndodhi për shkak të pakënaqësisë së fisit të Rugovës, i cili humbte me caktimin e kufirit të ri disa kullota, të cilat i kaluan Malit të Zi”.
Krimi ndaj jetës së tjetrit gjithmonë duhet ndëshkue, veçanërisht kur kemi të bajmë me figura të tilla panshqiptare. Po, Ali Pashë Gucia, në vitet e fundit të jetës së tij filloi ka e tepron pa cak me sjelljet e vendimmarrjet e tij, shpesh arbitrare, ka’i’herë dhe me frymë e akte antikombëtare. Shqiptarët, veçmas pas caktimit të kufinit me Malin e Zi, patën fillue ka e etiketojnë e thërrasin si “tradhtar”. Ndoshta kjo vrasje e poshtër ndikoi që t’ia shlyente sadopak damkën si “tradhtar”, pasi pati një vdekje si martir i kombit të vet.
4.Tashti jemi para një situate të re, pothuaj krejt të ngjashme me atë të vitit 1887.
Prapë Mali i Zi po don’ me marrë toka etnike shqiptare me të ashtuquajturin “Demarkacion”, ku në qarkoren Çakorr-Mokën-Kullë, humbin mijëra hektarë tokë etnike të shtetit të ri të Kosovës. Në vijën kufitare Kullë ka mbi pesë kilometra hyrje malazeze brenda territorit të Kosovës.
Ali Lajçi, një nga të “plotfuqishmit” për Demarkacionin Kosovë-Mali i Zi, ka deklarue së fundit (maj 2015) se shteti i Kosovës e qytetarët e saj damtohen me rreth 12 mijë hektarë. Përndryshe: 120 km2, nga të cilët 70 km2 në pjesën e Rugovës dhe 50 km2 në atë të Podgurit e vendkalimin kufitar Zhlep…
E përllogaritur, me krahasime, del se Mali i Zi don t’i marrin Kosovës një sipërfaqe pothuaj sa katër herë qyteti i Tiranës metropolitane ( 31 km2 x 4 = 124 km2) apo dy herë ma e madhe se shteti San Marino (61 km2 x 2 = 122 km2), etj.
Sipërfaqja nuk është e vogël. Rreziku i tradhtisë kombëtare shqiptare në Pejë me rrethina është i madh, tepër i madh. Ndaj kjo tradhti duhet ndalur dhe në fjalorin e politikanëve dhe në terrenin konkret të Demarkacionit me Malin e Zi.
Kjo tradhëti nuk është e para dhe as e fundit që i bahet Kosovës nga politikanët e mëdhenj të saj, nga ata politikanë që i solli Lufta e UÇK-së apo prodhoi Paqja e EULEX-it. Mjafton të kujtojmë një fakt: sa km2 sipërfaqe i marrin Kosovës së pavarur Patriakana e Pejës, Manastiri i Deçanit, Manastiri i Graçanicës, etj. Janë plot 27 të tillë e disa sish dhe në mbrojtje ndërkombëtare nga UNESCO, e në ruajtje nga KFOR, etj. Vetëm Manastiri i Deçanit ka 50 ha sipërfaqen e tij territoriale dhe mbetet i pakënaqun pasi kërkon 700 ha sikur i kishte më 1946 në Jugosllavinë e Titos e për ma keq nuk lejon me kalue as rruga ndërkombëtare Deçan-Plavë nëpër juridiksionin e saj. Çështje pronësore ka dhe Demarkacioni i Kosovës me Maqedoninë, si në vijën kufitare të komunës Viti me mbi 17 ha, etj. Shembuj të tilla janë gjithata. Çka po bahet me Mitrovicën me rrethina?!…Me i mbledhë me nji aritmetikë të thjeshtë të gjitha tokat që Kosova i ka dhanë me e padashje për të tjerët, për fqinjët e vet sllavë, atëherit kish me u çue populli shqiptar i Kosovës e me i ndjekë nga zyrat e shtetit me hy të çamë, etj. Dhe e kanë pak këtë ndëshkim popullor. Toka është e shenjtë. Japonezët e kanë një thanie të veten: Tokë më fal që të shkel me kambë!
Demarkacioni me Principatën e Malit të Zi më 1887 thuhet se i hangri kryet Ali Pashë Gucisë, njeriut që bani aq shumë për kombin e vet në vitet e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit. Nga gadishulli gjeopolitik i Ballkanit filloi Lufta e Parë Botërore (1914-1918).
Çështja shtrohet qartë, ballas: klasa politike e Kosovës dhe e Malit të Zi me vijën e kufirit midis tyre po e çojnë Ballkanin drejt një lufte të re, pas asaj të Parës e të Dytës nga krajlitë sllave, pas kësaj të fundit nga Millosheviçi.
Diplomacia, Politika, Tradita…duhet me pasë kujdes që të mos krisin pushka e Rugovës për pronat e veta… Rugova duket e vogël në hapësirë territoriale etno-historike, po pushkën e ka të madhe.
Zgjatjet e proçeseve të tilla mbartin pabesi, po ne, shqiptarët e Kosovës e të Ballkanit kurrkujt nuk jena ka i lypim besë, veçse po kërkojmë drejtësi. Demokracia kërkon Drejtësi për Demarkacionin e Kosovës me Malin e Zi. Të gjithë e kemi në dorë ta ndalim Luftën e pritshme në emër të Paqes të sotme e të nesërme.