Archives for March 2016

Inagurohet qendra per studimin e gjallesave detare ne Lagunen e Patokut

March 1, 2016 by dgreca

Nga Ahmet ZANI/

Qendra për Studimin dhe Ndihmën e Parë për Breshkat Detare në Patok vjen si një financim i projektit NETCET: “Rrjeti për Ruajtjen e Cetaceve dhe Breshkave Detare në Adriatik”. Projekt ky i cili e ka nisur aktivitetin e tij në vitin 2012 dhe përfundon në fund të Shkurtit të vitit 2016. Qëllimi kryesor i këtij projekti ishte zhvillimi i strategjive të përbashkëta për ruajtjen e cetaceve dhe breshkave detare në detin Adriatik. Ky projekt është një bashkëfinancim i Instrumentit të Bashkimit Evropian për Asistencën e Para-Antarësimit dhe 13 partnerëve nga rajoni. Aktivitetet lidhur me breshkat detare në Shqipëri janë mbuluar nga Shoqata Herpetofauna Shqiptare.

Rezultatet e arritura nga ky projekt janë të shumta si:

-Shkëmbimi, standartizimi i njohurive shkencore dhe bashkëpunimi efektiv ndërmjet institucioneve të përfshira në ruajtjen e cetaceve dhe breshkave detare në Adriatik.

-Rritja e kapaciteteve institucionale për ruajtjen e këtyre gjallesave në shtete partnere.

-Shtimi i njohurive mbi popullatat dhe rreziqet që u kanosen cetaceve dhe breshkave detare.

– Rritjen e kapaciteteve teknike për rikuperimin e breshkave detare në Adriatik dhe trajtimi efektiv i breshkave të dëmtuara në qendrat e rikuperimit ekzistente/ të ndërtuara rishtazi.

-Rritjen e mundësisë së shpërndarjes së informacionit përmes qendrave për rikuperim të breshkave detare.

– Rritjen e ndërgjegjësimit të popullsisë bregdetare për praninë dhe nevojën e ruajtjes së këtyre gjallesave.

-Rritjen e njohurive dhe adaptimin nga peshkatarët të formave korrekte të mbajtjes dhe lëshimit të breshkave detare.

-Përmirësimi i praktikave të ruajtjes dhe menaxhimit të popullatave të cetaceve dhe breshkave detare dhe habitatave të tyre në Adriatik përmes bashkëpunimit rajonal.-Krijimi i një krenarie dhe ndjenje pronësie për pasurinë natyrore të Adriatikut.

Përvec veprimtarive të shumta shkencore, edukative dhe ndërgjegjësuese që ka zhvilluar ky projekt, ndërtimi i qendrës për studimin dhe ndihmën e parë për breshkat detare në mjediset e lagunës së Patokut ka shënjuar kulmin e zhvillimeve të tij në vendin tonë për shkak se kjo qendër:

Është e para e këtij lloji në vendin tonë.

-Do të mund të ofrojë një ndihmë të specializuar për breshat e dëmtuara.

-Do të shërbejë si një pikë lidhëse për rrjetin e monitorimit të kapjes aksidentale apo gjetjen e breshkave të ngordhura.

-Do të mund të shpërndajë informacion dhe organizojë aktivitete me grupmosha të ndryshme

-Do të ofrojë mundësinë e zhvillimit të aktiviteteve kërkimore në një mjedis të rëndësishëm për nga biodiversiteti dhe pozicioni siç është laguna e Patokut dhe gjiri i Drinit.

“Lëndina” që i fali Atdheut Naun Kule…

March 1, 2016 by dgreca

Jehonë e një promivim libri/

Nga Përparim Hysi /

Ditën e shtunë, më 27 shkurt, në një nga sallat e Muzeut Kombëtar, u bë promovoim i librit “Shënjtëri të vjedhura” të shkrimtarit Naun Kule. Isha një nga pjesëmarësit dhe, në substancë, në këtë shkrim ka diçka dhe nga fjala ime. Para se të nis ligjëratën time, nuk është pa rëndësi që t’ju bëj të njohur dhe “Panelin drejtues” të promovimit. Në vizionin tim, është mendimi se si është auditori, ashtu është dhe autori. Dhe që autori, Naun Kule, ka bërë vend në FONDIN E LETRAVE SHQIP, veç auditorit plot, veç tjerash e bënë këtë promovim me peshë të veçantë dhe disa njerëz me një intregitet të sërës së lartë, jo vetëm në letërsi, por dhe në fusha të tjera ku kanë dhënë një kontribut me vlerë,siç ishin zotërinjtë, Profesor-doktor,Pandeli Çina,Profesor-doktor Sabit Broka, “Isa Boletini” i Letërsisë Shqiptare,Pandeli Koçi(aliaz Sazan Goliku), Arben Kondi që përfaqësonte shqoqatën “Çamëria”, avokat Idajet Beqiri i shoqatës “Mallakastra” dhe të më falë ndonjë që fare rastësisht nuk e kam përmendur. Por tek përmend këta, nuk mund të rri pa lakuar një “myzeqar” pak të veçantë: Zotërinë e nderuar, Ismet Bala. Ky, Ismet Bala, sado verior, mend e ka humbur “kostumin e veriorit” dhe ka vënë mbi kokë atë takien e bardhë të myzeqarit. Ismet Bala, ky myzeqari nga Veriu, është gati “nuni” i librit “Shënjtëri të vjedhura”. Ky e ka lexuar që në dorëshkrim dhe sikur i ka prerë kërthizën librit. Vërtet që promovimi bëhej nga “Shoqata Myzeqeja”, por pjesëmarrja qe paksa mikste dhe kjo lloj pjesëmarrjeje, natyrisht, i dha promovimit më tepër vlera.

* * *

Nëse shihni titullin e esesë sime, është pak sinjifikativ. Ku libri që promovohet dhe ku lëndina? Tek e lexoj librin e Naun Kules “SHënjtëri të vjedhura”, më kujtohet nobelisti kilian, Pablo Neruda,qëkur Kili qe në rrezik, lëshoi kushtirmin:” Secili duhet të falë diçka për atdheun,… deri fshatari lëndinën e tij”. Natyrshëm, lind pyetja:” Ku t’i gjej lëndinat, Naun Kule, nga Libofsha e Fierit? Metafora ime është shumë domethënëse: “Lendina” që po i fal Atdheut shkrimtari, Naun Kule, është libri “Shënjtëri të vjedhura”. Dhe për t’u bërë më transpaent me ata që më dëgjuan në auditor dhe ca më shumë me ata që mund të lexojnë këtë ese timen, ja në vija të “trasha”, se çfarë “lëndine me vlerë” i ka falur Atdheut në një moment kaq krucial,Naun Kule. Çajupi në një poezi të tij, shkruan mes tjerash:” Margaritari nuk gjendet buzë detit a në shpellë/ kërkoje detit thellë!/. Dhe Naun Kule u bë “palombar” u zhyt detit thellë dhe zbuloi një reliktë me vlerë. E bëri si Diogjeni, mbyllur në atë fuçinë mitike dhe,mihu dhe rëmihu faqe e faqe të tëra me dokumente dhe zbuloi se”Shën Kozmai” që ka qenë veshur me zhgunin e një shenjti, nuk ka qenë shenjt, por një misionar grek që veç predikonte dhe shenjtëronte gjuhën greke(gjasme- gjuhë e Zotit), kurse shqipja e mallkuar. Ky zbulim nga Naun Kule nuk erdhi si një ateist dhe aq. Jo. Naun Kule as që gjykon njeri nga bindjet fetare. Naun Kule nuk është priftëresha që zë e mollois për ato që ndodhin në pazar,pa qenë fare në pazar. Përkundrazi, është prifti që vjen nga pazari dhe tregon të vërtetën. Dhe këtë të vërtetë e dëshmon me aq e aq referenca që këtu nuk është vendi që t’i citoj. Duke thënë një të vërtetë, që, tanimë, bëhet fare e prekshme, në një farë mënyre është ai Kolombi që theu vezën mitike. Nëse Kozma Etolit i prenë kokën në Mujalli të Fierit dhe trupin ia hodhën në lumë, kjo ndodhi jo se ai qe shenjt, por se e kish tepruar “zullumin”. Vërtet që trupi i tij u gjet nga dikush dhe u”shënjtërua” duke ngritur dhe një kishë me emrin e tij, në Kolkondas të Fierit, por, pikërisht, këtu, në këtë “shënjtërim” të qëllimtë, konsiston dhe shkrimi me aq vlera i Naun Kules. Lexon librin dhe bindesh: ka tri shekuj mistifikim. Kozma Etoli kish ardhur në Shqipëri si misionar i Kishës Greke dhe çdo “rrobë shënjti” mbi të, është veç tentativë me prapavijë të lexueshme. Meqë jemi në sinore besimi, është vendi të them, që në kohortën e shënjëtve, ka një Shën Thoma që thotë: “Që të të besoj, dua që plagën ta zë me dorë”. Naun Kule këtë ka bërë: ka dhënë para të gjithëve “plagën”. Zëreni atë me dorë dhe kini për ta besuar.Por si mund të realizohet kjo? Majfton që të lexoni librin. Edhe diçka tjetër: Naun Kules iu propozua që të sponsorizohej nga Kisha Greke, për “Shën Kozmanë”. Nëse e bën këtë,- i thanë,- ne do të mbajmë mbi kokë!”. Ofertë e majme, sigurisht. Por ky libofsharak që edhe të atin, të ndjerin Kristo, e kishte psallt në kishë, nuk pranoi ta “mbanin mbi kokë”, por mbështetur me dy këmbët në tokë, ia hoqi zhgunin mitik një shenjti të rremë, duke bërë, me të vërtetë, një vepër heroike dhe atdhetare njëherësh.
* * *

Por libri i Naun Kules nuk mbaron këtu. Ai i çjerrë mushkëritë duke bërtitur për një padrejtësi të madhe në dëm të gjithë të integritetit të Kishës AUTOQEFALE SHQIPTARE. Duke iu drejtuar Fort lumturisë së tij,Janullatos, dhe duke i thënë troç se Zoti flet dhe shqip, i thotë me pak fjalë:- Zotëri i nderuar, duhet ta lirosh atë vend për një peshkop shqiptar se Kisha Autoqefale është vetëm shqiptare. Naun Kule nuk është se vuan nga ndonjë obsesion i veçantë ndaj Fort Lumturisë së tij, Janulalatos. Jo. Përkundrazi. Ai nuk mohon kontributin e tij në restaurimin e kishave ortodokse në Shqipëri dhe, veç kësaj, edhe punën për përgatijen e personelti që shërben në këto kisha, por kjo nuk do të thotë që për 25-vjet, një i huaj, të jetë në drejtimin e kishës. Por, për të mos u bërë i mërzitshëm në ligjëratën time të gjatë, nuk rri dot pa theksuar dhe një fakt: duke shkruar këtë libër Nauni është bërë dhe objekt i kundërsulmeve nga “puthadorë” që e atakojnë vetëm e vetëm se thotë të drejtën. Kur e shkroi librin, ai i dinte pasojat. Se nuk është aq e lehtë të thosh të vërtetën.
* * *

Të gjithë ata që morën fjalën në atë promovim qenë në unison me atë ç’ka fola dhe, për mos u hyrë në hak ndonjërit që nuk i përmenda emrin, ja tek them: diksutimet e PETRO SKËNDER LUARASIT, Bajram Karbollit apo Dilaver Goxhajt qenë nga më entuziastet.

Dhe në fund: ku është Ministria e Kulturës që nuk di ku janë vlerat. Në vend të promovojë një libër me kaq vlera, vete dhe reklamon antivlera të tipit ” Vrima” që jo vetëm ua shpuri shqiptarëve buzën vesh më vesh, si një parodi qesharake, për t’u bërë prehë e aluzioneve po aq qesharke: jo për kopertinë apo për dizenjo. Si në atë këngën e dikurshme “… jo për shkaqe e sebepe/ turpin e mbajçi për vete”. Ç’them dhe unë? Turpin? Po turpin e kanë ngrënë me bukë, me kohë. Jo vetëm ministria për librin, por dhe qeveritë që, në këto 25 vjet, akoma nuk duan të dinë që Kishës Autoqefale i kanë hequr skalpin. Dhe prapë me ravijëzohet Çajupi:” … Përmbi të gjithë një efendinë/ qeveris vendin nën Anglinë/. Kështu shkruan tek vjersha”Misiri”. Dhe analogjia është e lexueshme. Naun Kule është myzeqar. Në Myzeqe ka lindur dhe këndohet kënga ” Po s’të deshi vjerra/ të do lala vet/.” Këto vargje qëndrojnë duke i thënë se janë më të shumtë ata që të duan, se sa ata që të luftojnë. Sigurisht, unë jam një nga ata.

Keni të drejtë të xhindoseni me Arditin

March 1, 2016 by dgreca

Nga Ilir Levonja/

Ndofta në këtë rrokopi vitesh. Në këtë katrahurë, përplasjesh. Rrahjesh, grabitjesh, pengjesh, vrasjesh. Zona influencash. Me prijësa patriarkalë. Me arkitektë që e kthyen vendin në gazermë makinash të vjetra. Treg të rrobave të përdoruara. Treg trotuaresh. Arenë të smokut…Treg të seksit, drogës, organeve njerëzore. Treg të hormoneve me shumicë. Treg të informalitetit. Atdheun e zbrazur…, me përqindjen më të lartë, familjesh. Të lidhura me eksodet e maleve, ujrave, mauneve, kontrabandistëve. Në këtë vend ku njerëzit jetojnë për inat të njëri-tjetrit. Ku të gjithë flasin në emër të demokracisë dhe pikërisht demokraci nuk duan.
Në këtë vend ku të gjithë flasin për patriotizëm dhe patriotë nuk janë. Në këtë vend ku të gjithë magjepsen pas përgjegjësisë civile në Perëndim. Dhe e ëndërrojnë Perëndimin, ndërkohë ku për një grusht para qyl, i hapen dysh orientalizmit. Në këtë vend ku, siç tha edhe ai poeti…, lakrës i heqin të përbrendshmet dhe i vendosin mend. Në këtë vend kampion të urrejtjes për shoku-shokun. Në këtë vend ku të gjithë flasin në emër të popullit. Dhe të gjithë vdesin që t’ia fusin popullit. Në këtë vend ku të gjithë qajnë për të gjithë. Edhe pse e kanë vrarë vet njëri-tjetrin.
Keni të drejtë të shkumoseni me Arditin.
Ndofta ishte, është, nga ata të pakët showmen që qëndronte dhe përpiqet të qëndrojë midis. Më i lakmuari dhe më i xhelozuari. Ndërkohë më i adhuruari, modeli, apo eksperti që çuditërisht pak duan t’i ngjajnë. Pasi e kërkojnë suksesin përmes kanaleve politike.
Ose ndofta është dhe çështje talenti.
Kutadish?
Ndaj keni të drejtë të irritoheni me ‘të.
Megjithëse sportivisht, me kostum sportiv, prag pranvere. Me atë lirizmin e tij. I ndërfutur në jetën e atyre që marrin jetë. Sigurisht që është një firo. Firo e madhe…., por tashmë në këtë vendin tonë. Firot e mëdha janë bërë normale. Normale tek e përditshmja. Ne nuk habitemi më, nuk na dhëmb më, nuk na i ndjen fare për vrasjen e përditshme. Megjithatë na tmerron firoja artistike e një njeriu simbol i skenës sonë.
Keni të drejtë sepse, është një nga ato momente, në kuptim më të gjërë të fjalës. Kur tek një shoqëri, plas si sythët e rinj, si pranvera që kemi në derë. Edhe ndjesia e indinjatës shoqërore. Për çfarë dhe çfarë nuk është e drejtë ose e padrejtë në një shoqëri. Sa mirë sikur ndjesi të tilla, të ishin më të përditshme. Për një pranverë. Dhe për një jetë me ‘të. Më të përgjegjshme sigurisht.

Unë pres përgjigje!

March 1, 2016 by dgreca

Nga Reshat Kripa/

Mos u çudisni me tirullin e këti shkrimi. Unë jam në pritje të një përgjigjeje të të gjithë atyre që u jam drejtuar dhe deri tani nuk kanë denjuar apo nuk kan patur guximin të përgjigjen. Kam vite që pres përgjigjen e tyre por, deri më sot, nuk më ka ardhur një e tillë. Atyre që unë u jam drejtuar janë personalitete të shquara të teatrit dhe kulturës dhe, megjithatë, asnjë përgjigje. Por le të hyjmë direkt në temë dhe le të shkruajmë ato që kanë ndodhur. Më falni nëse do të zgjatem pak por jam i detyruar. I përkas atij brezi që kishte dëshirë për të mësuar dhe nuk e linin të mësonte, që kishte dëshirë për të shkruar dhe nuk e linin për të shkruar. Që kishte dëshirë për të jetuar dhe nuk e linin as për të jetuar. Po, nuk e linin as për të jetuar, pasi qysh fëmijë, në moshën 15 vjeçare, më mbyllën në qelitë e errëta të burgjeve pasi shkruaja nëpër muret qytetit “Për Liri, për Shqipëri, për Flamurin Kuq e Zi!”

Kisha një dëshirë të madhe të shkruaja. Vazhdoja shkollën e mbrëmjes. Kisha bërë një hartim për fillimin e vitit të ri shkollor. Në orën e korigjimeve të hartimeve, kur profesori i nderuar Milo Duni ndau fletoret, vura re se në fletoren time kishte shkruar me laps blu:

“Gjuhë dhe stil i sigurtë. Vazhdo të shkruash tregime”

Ndërsa më poshtë vazhdonte me laps të kuq:

“Po të kesh kohë të lirë!”

Vrisja mendjen se ç’donte të thoshte profesori me fjalët në të kuqe. Isha i ri. Kohë kisha plot. Megjithatë vendosa të provoj. Shkruajta një tregim ku personazhi kryesor ishte një fëmijë jetim, prindërit e të cilit ishin vrarë gjatë një bombardimi në kohën e luftës. Pas mbarimit të saj fëmija gjendet i vdekur në mes të një pylli. Ia dërgova gazetës “Letrari i Ri” që botohej në atë kohë. Asnjë përgjigje. Më prapa tentova edhe disa herë të tjera. Në kohën e revolucionit antikomun ist hungarez shkruajta tregimin me titull një frazë të poetit të madh hungarez Shandor Petof “ Për dashurinë jap jetën, për lirinë jap dashurinë!” Këto dhe disa të tjera mbetën në sirtaret e shtëpisë time. Para syve më dilnin vargjet e Migjenit:

“O kangët që fleni, kangët e mia,

Q’ende s’keni prekun asnji zemën t’huej,

Vetëm unë me ju po knaqem si fëmija,

Unë djepi juej, ndoshta vorri juej!”

Kështu e mbylla karrierën time letrare për të cilën ëndërroja shumë.

Mundësia m’u krijua vetëm pas viteve 90-të. Gjatë kësaj periudhe kam botuar mbi 300 artikuj dhe kumtesa në organet e shtypit të shkruar dhe atij elektronik. Kam botuar një libër me tregime, një libër me kujtime nga rinia ime, një libër me poezi dhe katër romane, Ndërmjet tyre do të veçoja romanin “Shkallët e Ferrit” i cili u bë shkas për këtë shkrim. Me subjektin e këtij romani, në vitin 2011, vendosa të shkruaj një monodramë. U ula dhe punova deri sa e mbarova. Ia dhashë sime motre, aktores së njohur Drita Pelingu, e cila më bëri vrejtjet e duhura. I korrigjova. Ia dhashë një mikut tim, të nderuarit Bujar Leskaj, i cili ia kaloi për kompetencë aktorit të njohur të teatrit shqiptar Mirush Kabashi. Prisja një vlerësim për monodramën por ai nuk erdhi. Ia dhashë dramaturgut të njohur Ferdinand Hysi i cili më njoftoi se mund të vihej në skenë nga Teatri i Metropolit, por vetëm kaq. Ua dhashë regjizorit Armando Bora dhe aktorit Bujar Asqeriu por përsëri heshtje. Monodramën ia dorëzova ish-drejtorit të Teatrit Kombëtar, Kristaq Skrame, i cili e dorëzoi në konkursin për dramën shqipe, i shpallur me rastin e 100 vjetorit të Pavarësisë. U ndodha në natën e shpalljes së çmimeve. Monodrama ime as që u përmend fare. Madje u tha se për veprat e tjera që nuk ishin nderuar me çmime do të shikohej mundësia e vënies në skenë. Por edhe kjo nuk ndodhi.

Motra ime bisedoi me një regjizor dhe një aktor të njohur të cilëve nuk dua t’ua përmend

emrat, pasi nuk dua t’i përziej me të tjerët, të cilët morën përsipër realizimin e veprës. Por duheshin fondet. Mendova t’i drejtohesha biznesmenit të njohur Rezart Taçi, i firmës së njohur “Taçi Oil” që si i përndjekur politikë (gjyshi i dënuar politikë) besoja se do të më financonte. U paraqita në sekretarinë e zyrës së tij dhe kërkova takim. U lashë edhe kartvizitën time si Kryetar i Shoqatës Antikomuniste të të Përndjekurve Politikë Demokratë të Shqipërisë. Më thanë se do të më kthenin përgjigje. Por ajo nuk erdhi kurrë. Një i përndjekur politikë nuk denjoi të takojë një individ të së njëjtës shtresë.

Atëherë mendova t’ia dërgoj monodramën një regjizori tjetër të njohur që jetonte në Kanada, të cilin dikur e kam patur komanadant kompania kur zhvillonim zboret e famshme të periudhës komuniste. Bëhet fjalë për regjizorin e njohur Pullumb Kulla. Përgjigja erdhi shumë shpejt. Në atë ai shkruante:

I dashur z. Reshat

Kjo vonese eshte vetem ne kthimin e pergjigjes, por nuk qe aspak ne leximin e vepres qe me derguat. E lexova qe ate mbremje. Se pari ju falenderoj qe me zgjodhet mua t’ju jap gjykim per të dhe, posibilisht, te merrem me fatin e metejshem te saj. Nuk njoh librin tuaj qe nga e keni nxjerre por me mjaftoi vete monodrama e cila kishte energji artistike te brendeshme, pathos ndjenje dhe kthjellesi goditje. Per nga ana e te ndjerit dhe te kuptuarit ju e dini qe une ndaj me ju te njejtet emocione. Nga pikepamja artistike me la nje pershtypje te bukur forma, permbajtja, ritmi skenik. Subjekti nuk eshte fare i virgjer, por thene me autoritet dhe besueshmeri. M’u duk se ju zoteroni dhe nje vizion mjaft te pelqyeshem skenik, pervec kultures qe rrezaton, fraza, shkrimi, gjuha dhe bukuria e logjikes. Pra ju pergezoj sinqerisht dhe jo formalisht, sic eshte bere zakon i peshtire ne rrethet tona. Persa i perket realizimit ne skene, une nuk pergjigjem dot me po aq entuziazem, sepse jam larg. E kam ne konsiderate ta inicioj projektin edhe ketu, paçka se edhe ketu nuk jane lehtesirat qe mendohen. Per atje, flasim kur te vij nga tetori, nese nuk keni rene nderkohe ne kontakt me ndonje artist tjeter (qe une jua miratoj pa zili). Ne tetor do t’ju takoj pa tjeter. Dhe nderkohe ju uroj shendet dhe rinovoj edhe nje here pergezimet qe ju shfaqa. Te fala”!

Çuditërisht ai erdhi në tetor por mua as që më takoi fare. Përse? Këtë e di vetëm ai.

Në muajin prill 2014 më erdhi një ftesë nga Teatri Kombëtar për një takim që do të zhvillohej për të ardhmen e dramës shqipe. Shkova dhe fola. Përmenda edhe rastin e monodramës time. Lidhur me këtë shkrova eshe një shkrim që e botova në gazetën “Nacional” Nr. 275 datë 9 nëntor 2014. Përsëri heshtje. Madje, çuditërisht, një personalitet i shquar i artit skenik, i nderuari Përparim Kabo, deklaroi se sot nuk u dashkan më drama me subjekt nga koha e sistemit totalitar dhe kjo në një kohë kur, megjithëse kanë kaluar mbi 70 vjet nga përmbysja e sistemit nazist, dramat dhe filmat mbi genocidin nazist janë nga më të preferuarat. Si shembull do t’ju sillja filmin “La vita e Bella” me aktorin e njohur Roberto Benigni që fitoi edhe çmimin presticioz “Oskar”.

Atëherë mua më lind pyetja e natyrshme: Përse kjo heshtje? Në rast se monodrama nuk i përmbahej normave të caktuara të gjinisë së saj mendoj se duhej të ma kishin thënë hapur se ajo nuk ia vlen si e tillë. Por, sipas vlerësimit të motrës time dhe të nderuarit Pullumb Kulla, monodrama përputhet me të gjitha të dhënat që duhet të ketë një vepër e tillë. Atëherë përse hezitojnë të kthejnë një përgjgije/ Unë kam nevojë për përgjigje dhe ata duhet të ma kthejnë. Atëherë mua më lind dyshimi se shkaku i moskthimit të përgjigjes është se nuk guxojnë të flasin për një vepër që është në kundërshtim me normat e botkuptimit të sotëm që ne e quajmë demokratik.

Çfarë paraqet në të vërtetë monodrama? Agron Canajn, biri i një komandanti partizan rënë në luftë përkrah një luftëtari nacionalist, e thërrasin të ngrihet nga varri dhe të tregojë historinë e tij. Ai ngrihet, hedh vështrimin rreth e rrotul dhe në mes së turmës që përshëndet ndryshimin e sistemit dallon ish-hetuesin dhe ish-operativin e sigurimit që mbanin leksione demokracie. Dallon edhe ish-miun e birucave që ia kishin futur në qeli për të zbuluar atë që nuk kishte ndodhur dhe që sot ishte në krye të një shoqatë të përndjekurish politikë. Kjo gjë e nenveriti. Megjithatë tregoi historine e tij.

I ati kishte rënë në një betejë që forcat partizane së bashku me ato nacionaliste zhvillonin me forcat pushtuese dhe bie së bashku me nje fqinjin e tij nacionalist. Sipas amanetit të tij i varrosin të dy pranë e pranë. Pas përfundimit të luftës, fitimtarët i kërkojnë nënës së Agronit ta heqin të shoqin nga varri pranë një nacionalisti, por ajo nuk pranon. Atëherë ata heqin nacionalistin, eshtrat e të cilit nuk dihet se ku i hodhën,

Agroni mbaroi studimet e larta në Pragë për inxhinieri elektrike. Emërohet kryeinxhinier në ndërmarrjen elektrike të qytetit. Dashurohet me Lumton, drejtoreshë në një shkollë të mesme dhe martohen. Nga martesa u lind nje vajzë, Rida. Ne ndërmarrje Agroni zuri shoqëri me dy kolegë të tij por që kishin cene në biografi dhe që ishin në shënjestër të Sigurimit të Shtetit. I kërkojnë edhe Agronit që t’i survejojë por ai nuk pranon. Së fundi e arrestojnë. Ai vazhdon të rezistojë. I fusin në qeli edhe miun e birucave që tashmë ishte kryetar shoqate. Së fundi, operativi dhe hetuesi tentojnë të përdhunojnë gruan dhe vajzën 15 vjeçare në sytë e tij. Detyrohet të pranojë gjithçka. Shokët e tij arrestohen. Njeri ekzekutohet ndërsa tjetri, së bashku me Agronin dënohen me burg.

Ndërkohë gruaja dhe vajza ndahen nga kjo jetë. Pasi mbaron dënimin kthehet në shtëpi. Gjen vetëm nënë plakë. Ajo i jep një letër që ia kishte shkruar e shoqja para vdekjes. Në të ajo i shkruante se kriminelët, pas ballafaqimit me të, i kishin përdhunuar dhe vajza që kishte pësuar krizë nervore hidhet nga ballkoni ndërsa ajo, kur konstatoi se kishte mbetur shtatzanë helmoi veten. Tronditja ishte e jashtëzakonshme. Nuk vonoi shumë edhe ai u nda nga kjo botë.

Kjo ishte historia që tregoi Agroni. Por kur konstatoi se në Shqipëri vazhdonin të sundonin operativët, hetuesit dhe mijtë e birucave të sistemit të përmbysur nuk mund të qëndronte më, por kthehet në banesën e përjetëshme.

Më falni nëse u zgjata pak në këtë histori por e bëra qëllimisht që ju të kuptoni se përse të gjithë ata që u dërgova monodramën time nuk guxuan të kthenin përgjgije. Nuk guxuan pasi një përgjigje do të zgjonte mërinë e hienave që kanë zaptuar artin dhe gjithë jetën e këtij kombi.

Të gjithë atyre që u kam përmendur emrat do t’ju lutesha, po të munden, të më kthejnë

përgjigje për sa kam shkruar. Në rast se nuk munden ua lë në dorë lexuesve të japin gjykimin e tyre.

Këtë shkrim mendova t’ua dërgoj organeve të shtypit të shkruar por, duke u nisur nga eksperienca e shkrimeve të tjera që nuk kanë denjuar t’i botojnë, po e botoj në mediat elektronike që, për të qenë realist,janë kthyer në pasqyrën e vërtetë të shtypit të lirë.

Adem Demaçi simbol i lirisë, qëndresës dhe patriotizmit shqiptar

March 1, 2016 by dgreca

Ministri i Drejtësisë, Prof. Dr. Hajredin Kuçi diten e Hene 29 Shkurt, ka marrë pjesë ne hapjen e punimeve të Konferece Shkencore për jetën dhe veprën e Adem Demaçit me rastin e 80 vjetorit të lindjes se tij.

Fjala e plotë e Ministrit Kuçi gjatë kësaj Konference Shkencore:

“I nderuar Heroi Ynë, Baca Adem

I nderuari z. Aliu, Kryesi, e punes,

z. Jakup Krasniqi, ish kryetar i Kuvendit, Z. Rektor Kosumi, Ish Rektor Gashi, Gjeneral, Kudisi Lame, z. Milo,

Të nderuar ish të burgosur politik,

Të nderuar studiues,

Zonja dhe zotërinjtë,

Jam shumë i nderuar t’iu drejtohem në hapjen e punimeve të Konferencës Shkencore për jetën dhe veprën e Adem Demaçit, në një jubile shumë të rëndësishëm që lidhet me 80-vjetorin e lindjes së tij.

Me këtë rast, dëshiroj të uroj nga zemra ditëlindjen e 80 – të bacës Adem, edhe si mik i tij por edhe si përfaqësues i Qeverisë së Kosovës.

Dëshiroj të përgëzoj Shoqatën e të Burgosurve Politik për organizimin e kësaj konference, e cila besoj do të jetë një kontribut në evidentimin e veprës shumë dimensionale të bacës Adem.

Ne, Qeveria e Kosovës, shprehim admirim për këtë përvjetor dhe punën e shoqatës. Do të mbështesim këtë konferencë dhe të gjitha aktivitetet tjera që do të zhvillohen gjatë tërë vitit për nder të këtij jubileu.

Me të drejtë këtë vit e keni pagëzuar Viti i Adem Demaçit! Por nuk është vetëm ky viti i Demaçit! Edhe gjysma e dytë e shekullit njëzet (XX) edhe fillimi i shekullit njëzetenjë (XXI), të cilat identifikohen me përpjekjet e shqiptarëve për liri dhe pavarësi, identifikohen edhe me emrin e Adem Demaçit!

Prandaj kjo është koha, këto janë vitet e Adem Demaçit!

Adem Demaçi është quajtur simbol i lirisë, i pavarësisë, simbol i sakrificës, simbol i rezistencës. Ne shqiptarët Bac në kuptimin e plotë të fjalës, po Baca mbi të gjitha është simbol i drejtësisë si vlerë universale, qoftë drejtësive individuale apo kolektive.

Për Adem Demaçin kemi folur dhe shkruar por edhe e kemi dëgjuar emrin dhe përjetuar veprën e tij secili në këtë sallë dhe jashtë saj, ne kemi emrin e tij në mendjen dhe jetën tonë dhe ka qenë lehtë, se ai vetë bëri emër, vetë foli të dëgjohej, vetë shëndriti që të shihej nga të gjithë ne.

Ai u motivua nga njerëz dhe vepra madhore të kombit dhe njerëzimit dhe emri i tij zë vend krahas atyre njerëzve të mëdhenjë të njerëzimit, si Mandela, Saharov dhe rri fortë krahas emrit të Skënderbeut e Nënë Terezës të njohur në botë.

Adem Demaçi është edhe frymëzues i brezave dhe bashkëpunëtorëve e bashkëvuajtësve të tij, ashtu si ishin të burgosurit politik frymëzues të shumë lëvizjeve politike për liri e pavarësi.

Baca Adem ishte frymëzues edhe i shumë heronjëve, si Adem Jasharit, Fehmiut e Xhevës, Luanit, Shkelzenit, Zahirit, Agimit, Metush Krasniqit, Zija Shemsiut, Rexhep Malës e Nuhi Berishës, Afrim Zhitisë, Isa Kastratit, e plotë heronjëve e patriotëve tjerë të rënë e të gjallë.

Çdo lëvizje politike apo ushtarake e kohës, përfshirë edhe UÇK-në kishte frymëzim apo protagonist Adem Demaçin.

Sot qëndron emri i Adem Demaçit, herë si i frymëzuar, e miliona herë si frymëzues.

Adem Demaci, për dallim prej shumë liderëve më shumë ishte frymëzues, se sa i frymёzuar nga të tjerët, ai ishte i frymёzuar nga ikonat kombëtare që me veprën e tij u bë idhull frymëzimi për breza dhe gjenerata të tëra.

Baca Adem, eci para kohës, ai fillonte qëndresën për t`u bërë motiv për formësim të vetëdijes kombëtare. Nuk ka emër të përveqëm dhe të gjallë në historinë tonë të re si komb që ishte dhe është më frymëzues se baca Adem.

Kur frymëzimi i tij dhe bashkëmendimtarëve të tij u ngrit si vetëdije kombëtare dhe triumfoj vizionin e tij politik, Baca Adem e pranoi rolin e jetës si të tjerët, modest, pajtues i urtë, kritik, falës, guximtar, i dashur dhe gjithmonë frymëzues edhe për kohët e reja të lirisë dhe pavarësisë.

Zonja dhe zotrinjë,

Duke qenë simbol i tillë, Baca Adem është simbol dhe frymёzim jo vetëm i yni, por i gjithë popujve që aspirojnë liri dhe drejtësi.

Vepra e tij është aq e madhe, saqë e kanë të pamundur ta mbajnë brenda kufijtë e shqiptarëve.

Baca Adem është shembull e motiv jo vetëm për shqiptarët, por edhe për botën demokratike dhe popujt e robëruar.

Çdo popull i robëruar që synon lirinë duhet të motivohet nga Adem Demaci dhe t`a ketë nga një Adem Demaç të vetin.

Ne jemi me fat që e kishim dhe e kemi Bacen Adem.

Historia e re e Kosovës nuk mund të shkruhet dhe as të mësohet pa Adem Demacin.

Të gjitha Lëvizjet historike të shqiptarëve në gjysmëshekullin e njëzetë janë të lidhura me emrin dhe veprën e tij simbol.

Me Adem Demaçin janë të lidhura edhe vlimet e mëdha kombëtare të gjysmës se dytë të shekullit 20-të – Demonstratat e vitit ‘64 e ‘68, demonstratat e vitit ‘81 dhe të gjitha lëvizjet tjera që quan në krijimin e UÇK-së.

Me emrin e Adem Demacit është e lidhur liria dhe pavarësia e Kosovës.

Zonja dhe zotrinjë,

Ju të nderuar prezantues të kumtesave dhe shumë të tjerë keni, detyrë të lehtë të shkruani dhe folni për Bacën Adem, ngase ai është i rrallë në historinë botërore, nuk ka nevojë t`i retushohet as glorifikohet asnjë ditë e veprimit politik dhe komëbtar.

Por, secili prej nesh duhet të këtë parasysh se përmes Bacës Adem, zbërthehet filozofia e veprimit dhe qëllimit politik të shqiptarëve dhe jeta e Demaçit është jeta e shqiptarëve si komb, por më e rëndë se e secilit prej nesh dhe politikisht e menduar dhe jetuar para secilit prej nesh, në atë kohë dhe sot si pjekuri dhe veprim politik.

Edhe Baca Adem ka shkruar, jetëshkrimi i tij patriotik është shumë më i fuqishmë se sa shkrimet e tij, të cilat nuk kanë arritur t`a tejkalojnë kurrë autorin.

Poashtu, jemi të vetëdijshëm sikur edhe unë në këtë fjalim, se jetëshkrimi i tij patriotik është shumë më domethënës dhe shembull sesa shkrimet dhe veprat që do të shkruhen për të.

Andaj, sot duhet të shkruhen libra edhe më shumë për vizionin, qëndresën, vuajtjen, sakrificën dhe qëllimin politik të Bacës Adem dhe në çdo faqe të historisë së re kombëtare pa dyshim që gjindet emri i Adem Demaçit, por edhe në çdo ditë të veprimit politik të Adem Demaçit do të gjeni nga një faqe të shkruar të historisë krenare të shqiptarëve.

Ata që i hyjnë kësaj pune të rëndësishme, duhet t`a paraqesin jetën dhe veprën e Adem Demaçit ashtu si është dhe si e tillё është tepër madhështore.

Zonja dhe zotrinjë,

Nga kjo Konferencë do tё propozoja që Parlamenti i Kosovës, Presidenca apo ndonjë institucion tjetër i Kosovës, të themelojë Çmimin Ndërkombetar “Adem Demaçi”, për të nderuar personalitetet apo organizatat që i kushtojnë jetën e tyre të drejtave dhe lirive të njeriut.

Meqenëse Kosova e ka Saharovin dhe Mendelën e vet- Adem Demaçin, pse të mos ketë edhe çmimin me emrin e tij.

Ky çmim do ta nderonte Bacën Adem, mbi të gjitha do të nderonte Kosovën, por më shumë do t`i nderonte ato personalitete dhe organizata që do ta meritonin atë.

Sot ftoj shkrimtarë, gazetarë, jurist, filozof, politolog e kronist, skenarist, regjisorë e aktorё, të vendit dhe të huaj, të shkruajnë e bëjnë filma për Bacën Adem dhe ftoj secilin prej nesh ta emitojmë Adem Demaçin në punën dhe angazhimin kudo që e bëjmë për vendin dhe kombin.

Zonja dhe zotrinjë,

Ta ruajmë dhe nderojmë figurën e Bacës Adem, të krenohemi me atë dhe veprën e tij, ashtu si na ruajti, nderoi, e na bëri krenar secilin prej nesh dhe popullin tonë.

Qoftë e bekuar dita kur lindi Adem Demaçi, qoftë i lumtur e i bekuar ai dhe familja e tij dhe kombi shqiptar që ka një personalitet të tillë.

Në fund duke i uruar punë të mbarë fillimit të kësaj Konference, dëshiroj që edhe një herë t`i uroj Bacës Adem 80 vjetorin e lindjes. Na bashkoftë Adem Demaçi edhe në ditëlindje tjera dhe në aktivitete për të mirën e vendit dhe kombit tonë.

Ju faleminderit.”