• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for June 2017

MARK GJONAJ,”English Tea” për gratë

June 1, 2017 by dgreca

“Festa e Çajit”/
2 Gjonaj
Nga Dita Lekaj/Në një nga ambjentet e “Pine – Restorant” në Bronx, Assemblyman Mark Gjonaj shtroi një Pritje Çaji “English Tea” me gra aktiviste të drejtave të grave dhe grupmoshat e treta, rezidente nëpër Qendrat Sociale pranë Distriktit numër 80 në Bronx. Mes të ftuarave të tjera e pranishme ishte edhe Organizata e Gruas Shqiptare – Amerikane “Hope & Peace” që njihet edhe si një nga mbështetëset kryesore të fushatës elektorale të Assemblyman Mark Gjonaj në Bronx.
1Mark GjonajPasi ka lenë këtë post Z. Gjonaj si një politikan i dashur dhe i respektuar jo vetëm nga komuniteti shqiptar por edhe ai i huaj, pret të fitojë një mandat të ri në politikën amerikane si Council në New York City. Post ky që i ofron më shumë mundësi për ti ardhur në ndihmë distriktit në punësim shëndet, strehim dhe shërbime të ndryshme publike e sociale.
23-a-seniortea-2016-06-03-bx01_zMark Gjonaj përveç punës së tij të lavdërueshme dhe ndihmës që jep për komunitetet e ndryshme në Bronx, ka ngritur zërin për ligje të reja në mbrojtje të drejtave të grave në Asamblenë e New York-ut, ligje që janë miratur dhe që kanë shënuar sukses në karrierën e tij politike, siç është edhe miratimi i ligjit që të votohet edhe në gjuhën shqipe.
Jam shumë i lumtur që jam sot mesh jush tha ai, ndihem si në familjen time. Dhe më pas tregoi se qeveria amerikane në New York kishte miratur fondin për shërbime më të mira për shëndetin publik për moshat e treta në Bronx. Kërkesë kjo e paraqitur në Asamble nga ana e tij. Shumë ka bërë e po bën në këtë detyrë Z. Gjonaj, por pret ti ndihmojë më shumë njerëzit në nevojë, banorë të zonës së tij elektorale. Markun e gjejmë kudo, e kurdoherë, të gjithë e duan dhe çmojnë arritjet e tij në politikë dhe jetën sociale, patriotike dhe kulturore të vendit, prandaj edhe moshat e treta dhe gjeneratat më të reja e duan dhe kërkojnë ta kenë pranë Mark Gjonaj, si një politikan me zemër të madhe e shpirt të gjerë, gen të cilin e ka trashëguar nga prindët e tij, se nuk ka se si të jetë ndryshe.
Por në “English Tea” nuk mbaruan surprizat, Z. Gjonaj ndau dhurata dhe çmime të ndryshme për zonjat që e kishin vlerësuar këtë festë duke u veshur edhe më bukur dhe për zonjat që kishin vendosur mbi flokë kapelet më të bukura. Sa mirë, sa kënaqësi kur jep e merr buzëqeshje dhe dita të bëhet më e bukur e të gjithë kemi nevojë për atë, veçanerisht moshat e treta e që jetojnë nëpër Qendrat e Kujdesit Publik. E të tillë ta bën ditën Mark Gjonaj, i cili tregon jashtëzakonish kujdes për të gjithë grup moshat në Bronx e më gjerë.
Suksese Mark Gjonaj, suksese të mëtejshme në politikë, kjo ishte edhe përgjigja që gratë dhe veprimtaret në Bronx i dëshëruan politikanit të ri, por me prespektivë edhe për të ardhmen.
Të ftuara në këtë Pritje Çaji ishin edhe përfaqësueset e Organizatës së gruas “Hope & Peace” Mimoza Dajçi, Drita Çarçani, Dita Leka dhe Fatjona Suca.
Maj 2017, New York

Filed Under: Komunitet Tagged With: Mark Gjonaj, Tea Party

Vilhelme Vranari Haxhiraj,20 vite krijimtari

June 1, 2017 by dgreca

Arti, gjuha dhe origjinaliteti  i “Mjeshtres së Madhe” Vilhelme Vranari Haxhiraj në 20 vite krijimtari/

1-Vilhelme

Nga Lejla Gorishti / U bënë 20 vite punë e lodhshme në fushën e krijimtarisë letrare të shkrimtares vlonjate Vilhelme Vranari Haxhiraj që na bën të ndihemi krenar. Ajo hyri në këtë fushë sa të vështirë dhe po aq të bukur e me vlerë,  me një konceptim dhe këndvështrim të ri Ndryshe mbi botën, natyrën, shoqërinë dhe artin letrar.

Demokrate në shpirt, me aspirata e me një vështrim të ri ndryshe për lindjen e zhvillimin e demokracisë në vend, ka ecur dhe vazhdon të ecë përkrah lëvizjes mendore më përparimtare të kohës. Mbështetëse e lëvizjeve demokratike,Vilhelmja bëri një hap të guximshëm në zhvillimin cilësor të një letërsie ndryshe e në këtë mënyrë doli jashtë kornizave të realizmit socialist. Duke kaluar nga një gjini letrare në një tjetër derisa sot themi pa frikë se ajo ka lëvruar thuajse në të gjitha gjinitë dhe kudo ka dalë e suksesshme. Me stilin e saj thellësisht realist dhe kritik në problematikat e kohës, ajo ka pasuruar traditën ekzistuese, jo vetëm me elementet e kritikës, po dhe me notat e një demokracie europiane, gjë që e bën letërsinë e saj bashkëkohore.
Në këtë këndvështrim me përmbajtjen dhe formën e re që solli, Vilhelmja është një novatore e shquar, një nga pararendëset e letërsisë së sotme moderne.Ajo pasqyron me vertetësi gjendjen reale të shoqërisë së çdo kohe ,pabarazinë shoqërore e veçanërisht pabarazinë gjinore. Shkrimtarja ia doli me artin e portretizimit, t’i rijapë të gjallë përfaqësuesit më tipikë të shoqërisë në rrethanat e kohës, duke nxjerrë në pah imazhin farsë që fsheh, zbeh ose zvogëlon diferencimi klasor dhe gjinor…

Personazhin “Femër”, shkrimtarja e paraqet si viktimë të ndërtimit të padrejtë të shoqërisë dhe tregon gjendjen e saj të robëruar,  në mosha, profesione dhe në mendësi të ndryshme.Te fati i saj ndikon diferencimi klasor, mosvlerësimi si një potencial i rëndësishëm në familje, në komunitet e në rang kombëtar, ndaj tarjtohet e papërfillur, si shtojcë e burrave, apo përdoret si mjet fitimi përmes shfrytëzimit dhe poshtërimit të pashembullt, si Stela, te romani”Dhembje nëne“, lrena Prizreni, te romani“Rrëfim në të perënduar“, Elisa te novela “Çmimi i dualizmit” apo Kaltra te romani “Loja e mëkatit“.
Në skicat apo në tregimet e novelat, shkrimtarja i jep vertetësi personazhit dhe idesë.Duke qenë pjesë e gjysmës së vuajtur e të mohuar të sistemit , portretet përvijohen duke nxjerrë në pah më fort tiparet morale se sa ato fizike. Personazhi realizohet me përshkrimin e shpejtë të gjesteve dhe kryesisht me anë të monologut të brendshëm. Mund të përmendim këtu prozën e shkurtër të titulluar ” Dashuria plagoset, po nuk burgoset“, ku në çdo paragraf lexuesi përjeton një gjendje të dhimbshme.
Pothuajse në të gjitha personazhet duke përfshirë edhe vet shkrimtaren, janë  të zhytur thellë në mendime që përpëliten brenda realitetit në një jetë të brendshme intensive, ku në retrospektivë flet e lëngon shpirti i plagosur. Mbi bazën e tipareve të skicuara me disa detaje, imagjinata e lexuesit i rindërton ato në kompleksitetin e tyre e në perputhje me kushtet sociale, ekonomike e politike të kohës. Pikërisht këtu qëndron një nga vetitë e artit të Vilhelmes.
Njerëzit e thjeshë, autorja i ka përshkruar me ndjenjën e dhembjes, por dhe të dashurisë, kurse anën tjetër të kësaj ndasie të padrejtë si dhe veglat e tyre, i përshkruan me përbuzje, me ironi e deri në sarkazëm. Edhe pse e revoltuar nga padrejtësitë e kohës, si askush tjetër, ajo thotë:”Zgjatma dorën te ecim bashkë!”
Qëllon shpesh gjatë leximit të ndalemi te shumë shprehje figurative me ngarkesë emocionale të përafërta me ato të folklorit, porse janë shprehje të reja frazeologjike të tilla:
-Kush i del pushkës përballë, nuk i trembet plumbit!/-Me një të shtrënguar dore, ndanin gjerdhe dhe sinore./- “Zoti pa burrë mos më lëntë, po një të tillë mos ma dhëntë!”/- Nëna pa mend e që flet pa qira, i fut djemtë në bela./-Faji ngelet jetim…U bë qyrk e doli në rrugë, por askush nuk e pranoi si të vetin./- Mos lejo të të pushtojë zemërimi, se t’i vesh sytë e ta errëson gjykmin!”etje…

 

Gjuha letrare artistike në funksion të brendisë

Në rrugën 20-vjeçare të saj, stili letrar, gjuha artistike ka njohur rritje të vazhdueshme.Duke u rikthyer te vepra e saj e parë, vëllimi poetik”Loti nuk ka faj”ku po të vërejmë nivelin artistik, shprehjet figurative apo pasigurinë metrike, të gjitha këto flasin për një përvojë letrare fillestare. Nëse e krahasojmë këtë vëllim poetik me romanin e saj të parë “Dhembje nëne“, që u botua menjëherë pas tij, ajo është ulur aty tamam si një nxënëse apo një studente e zellshme që kërkon të zerë vend në kolanën e letërsisë pse jo, edhe të arrijë rezultatet e më të mëdhenjëve. Synimin për të qenë vetvetja në këtë fushë, e ka realizuar jo vetëm nga tematika dhe përmbajtja, por edhe nga stili letrar, gjuha e pasur artistike, si dhe nga përngjasimi i frazeologjisë dhe i fjalorit poetik në çdo vepër të botuar. Në këtë prurje të bollshme letrare, autorja  si risi ka sjellë një pasuri fjalori, me fjalë që nuk përfshihen në Fjalorin sinonimik, që zëvendësojnë një tog fjalësh dhe që kanë forcë shprehëse. Ose përdor shumë shprehje frazeologjike të njohura nga folklori, por edhe të reja, që i japin veprës vlera të mëdha filozofike e psikologjike, duke e bërë më të lexueshme dhe më tërheqëse.
Vit pas viti, botim pas botimi, diçka krejt origjinale, krejt ndryshe, fillon të spikatë në larminë e tematikave, në trajtimin e problematikës së tranzicionit dhe veçoritë e saj artistike. Brenda periudhës përherë në ngritje të krijimtarisë së saj (1996- e në vazhdim) autorja i jep çastet e frymëzimit përmes figurash të pasura e të larmishme.

Vihet re se epiteteve tepër të konsumuara, ose të përdorura pa mjeshtëri, ua zënë shpesh vendin epitete të reja me fjalë të reja që i kanë dhënë origjinalitet stilit të saj letrar. Me mjete krahasuese dhe shprehëse, Vilhelmja i jep forcë e qartësi mendimit mbi problemet sociale që shqetësojnë autoren dhe mbarë shqiptarët. Ajo ngre zërin kundër plagëve të vjetra dhe të reja të shqiptarëve, të cilat kërkon t’i mjekojë me mendimin dhe fjalën e saj letrare, që buron nga një shpirt i mardhur e i lënguar ndër vite. Autorja ngrihet me një zë të fuqishëm, kundër çdo lloj padrejtësie, diferencimi dhe mohimi klasor apo social, si: trafikimit dhe përdorimit të narkotikëve dhe armëve, kundër krimit spontan apo të organizuar, kundër trafikut të mishit të bardhë, që është shndërruar në një industri fitimprurëse,kundër tregtimit të fëmijëve, kundër korrupsionit dhe sa e sa dukurive negative. Këto vihen re në të gjitha veprat e Vranarit, por unë po veçoj romanet “Ringjallur si Krishti”, “Loja e mekatit” , “Vonë tejet vonë“, “Ankthi i së vërtetës”,”Jetë në udhëkryq”, “Rrëfim në të perënduar”, “Një mall i pashuar”etje…ku personazhet, viktima të fenomeneve negative, këlthasin e ulërasin pasi kërkojnë ndryshim,duan drejtësi.
Ndjenjat më të thella kombëtare dhe shoqërore janë shprehur me të shumtën e rasteve nëpërmjet personifikimeve apo apostrofave, drejtuar atdheut, flamurit, Vlorës, detit, natyrës prrallore të vendit. Duke u bërë dëshmitare të së kaluarës dhe të tashmes, ajo përmes letërsisë ka lidhur tri kohët, ku shprehet: “E sotmja tronditëse, nuk më lë të harroj të djeshmen tragjike dhe të mendoj për të nesërmen dilemë që po troket…!” .Ky është motivi që e udhëheq autoren në çdo vepër sepse, “nuk mund të jetë e sigurtë e ardhmja, nëse nuk pranojmë të shkuarën dhe të tashmen”-shprehet me të drejtë ajo. Mungesa e drejtësisë në vend , ku ligjin e bënë dhe e zbaton paraja apo rruga, ajo shprehet: “Drejtësia është e barasvlertë me lirinë e shpirtit, të cilën e vendos vetëm i virtytshmi!”

    Po këmbëngulja e njohur për pasuri letrare artistike, për larmi në funksion të përmbajtjes, u bë më pas një meritë e saj.
E tërë rruga 20-vjecare e krijimtarisë së Vilhelmes mund të përfytyrohet si një kurbë që fillon të ngrihet mbi pengesat që has, arrin në kulmin e saj dhe vazhdon të qëndrojë po aty. Gjuha e autores është e pastër, ajo është njohëse e mirë e normës letrare të gjuhës shpipe, të cilën di ta përdorë, ta flasë e ta shkruajë bukur atë. Pasuron fjalorin vazhdimisht si mjet arti dhe stilin e saj artistik duke krijuar dhe fjalë të reja me efekt stilistikor. Për shembull:
*epokbëmat- kohë të mbushura me ngjarje,/ -zhegvere,- i nxehti përvëlues i verës,/

-laklitarë -e kishte litarin si lak në fyt,/-hallvite, -vitet e gjata vuajtjesh e mjerimi,/

-mikgjendur, – iu gjend si mik,/ -tejzvargur,- ( mëse / tepër/ shumë i zvarritur/  

-Nënnjeri- njeri me nivel jo normal në gjykim,/ -nënzëshëm-nënzëriti= foli me zë të ulët sa mezi dëgjohet,/ -i parlindur -lidhet me brezat e shkuar,lindi i pari fëmijëve,/

-Nevetja – qenia ime,/ -mallzhuritur=e dogji, e përzhëliti mall i madh për gjithçka,/

-buzudha- sapo fillon një rrugë këmbësorësh,/-fatcak= deri këtu e kishte fatin( kufiri i fatit,/-anrrugë= në anë të rrugës, ose anës së rrugës, etje…

 

Në  mbi  40 librat e saj ndeshim neologjizma, përzierje të formave dialektore, frazeologji poetike e folklorike apo aforizma të goditura që i japin bukuri dhe gjallëri të veçantë artit të saj letrar. Le të shohim disa aforizma, ndryshe do t’i quaja fjalë të urta, për të cilat kemi nevojë:

*Shkenca është fuqia sunduese dhe mjeti që i kundërvihet paditurisë./  -Nevoja e bën njeriun të gjejë rrugë të reja në zbulimin e të panjohurave,/ -S’ka vlerë shkenca dhe ligjet e saj, kur s’gjejnë zbatim,/ -Shkenca ka vlerë kur i shërben zhvillimit e jo shkatërrimit,/ -Tradita, sjellja e mirë apo vesi trashëgohen nga familja,kryesisht nga nëna,/-Nuk mund të jesh qytetar i mirë, nëse nuk je bashkëshort i mire,/ -Gruaja është shtëpia, por emrin e mirë të familjes e merr burri,/ -Femra që rend pas burrit paralli e bukurosh, është e paracaktuar të jetë fatkeqe,/ -Gruaja të cilën burri e konsideron shok, është një thesar vlerash i paçmuar,/-Njeriu i aftë e besnik, meriton vëmendje dhe nderim.

 

Si një nga figurat më të vlerësuara të letërsisë së viteve të pas’90-ës, si brenda dhe jashtë vendit, i janë akorduar shumë çmime prestigjioze, Vilhelmja, është njëkohësisht edhe një ndër shkrimtaret e rralla me diapazion më të gjerë krijimtarie, shumëdimensionale që vazhdon të japë një kontribut të vyer në letërsinë shqipe. Për prurjen sasiore dhe cilësore në dobi të zhvillimit të artit letrar në Shqipëri ajo është vlerësuar me shumë çmime të para, me Çmimin e Karrierës, me Medalje Argjendi, kurse nga Presidenti i Republikës me urdhrin “Mjeshtre e Madhe e Penës” dhe me Medalje Ari.

Në disa çaste të rëndësishme historike, sidomos në vitet e para të demokracisë, Vilhelmja si prozatore, romanciere dhe si publiciste, përfaqëson mendimin më përparimtar të kohës. Publicistika e saj kombëtare dhe shoqërore përshkohet nga vërtetësia e realitetit politiko -social dhe është një kontribut i madh në zhvillimet e një demokracie perëndimore, e shprehur  përmes veprave letrare.
Ajo sjell një pasuri fjalori e një përvojë të çmuar për brezat dhe qëndron rehat në shtratin e gjerë të letërsisë shqipe si një art bashkëkohor modern dhe një shkrimtare krejt origjinale.
29-5-2017

Filed Under: LETERSI Tagged With: 20 vite krijimtari, Lejla Gorishti, Vilhelme Vranari Haxhiraj

Diaspora, Shkollat ship, Shteti Shqiptar Dhe Shteti i Kosovës

June 1, 2017 by dgreca

1 Kryeministri me brekusheNe Foto:Kryeministri me brekushe i Shqiperise…e do Diasporen vetem per show/

Nga Keze Kozeta Zylo/

Dikur është thënë nga populli se: “U be zogu të mësojë klloçkën”, por sot eshte e kundërta zogu e mëson klloçkën në se ka filluar të “bëjë” vetëm glasa nëpër shalët me brekushe të zeza të liderit…Ndonëse shteti i Kosovës është shteti më i ri në botë, në lidhje me diasporën ka një program të qartë dhe produktiv. Le të ndalem vetëm në dy pika nevralgjike të Kombit:  Diaspora dhe Gjuha Shqipe, aty ku jam shumë e ndjeshme si një anëtare aktive e Diasporës…

Si vepron Kosova?

Kur intervistova ministrin e Diasporës z.Valon Murati në shkurt të këtij viti pranë Shkollës Shqipe “Alba Life” në Staten Island, New York ai pohoi me krenari se Diaspora e Kosovës ka të drejtën e votës. Ngela shumë e impresionuar!Kohët e fundit lexova njoftimin zyrtar nga komisioni qendror i zgjedhjeve që dhe Diaspora e Kosovës të marrë pjesë në votime!  Njoftimi është si më poshtë:“Nëse jeni nga Republika e Kosovës dhe jeni banor i Republikës së Kosovës, por që jetoni jashtë Kosovës, mund të aplikoni për t’u regjistruar për të votuar me postë për zgjedhjet e parakohshme për Kuvendin e Republikës së Kosovës”, thuhet në njoftimin e Komisionit Qendror të Zgjedhjeve.

Si vepron kryeminstri shqiptar?

Kryeministri shqiptar që ka “zaptuar” çdo qelizë të Kombit tim del në TV-të shqiptare dhe thërret si:

“Ftoj të gjithë Diasporën të telefonojë prindër, të afërm, vjehrin, vjehrën, kunatën, kunatin, ish shokët dhe shoqet, ish drejtorat që keni pasur në punërat tuaja, ish gratë e ndara apo burrat e ndarë se edhe moDhern të mëdhenj jemi bërë duke u sfumuar familja, me një fjalë soj e sorollop vetëm që të votojnë për Edi Ramen dhe sahanlëpirësit e tij që jetojnë në lluks të shfrenuar…, paçka se fshihen nën jorganin e Partisë Socialiste…

Domethënë qënë rreshtin e parë Kryeministri ynë e ka përjashtuar Diasporën nga votimet, por që I duhet shumë të bashkëpunojë me të afërmit që jetojnë atje për të votuar kryeministrin…

Ç’mjerim!…

Gjuha Shqipe për të dy shtetet

Si vepron Kosova?

Ministria e Diasporës së Kosovës ka statistika se mësimin plotësues të Gjuhës shqipe e vijojnë rreth 30 mijë nxënës, me rreth 400 mësues që mbajnë mësimin në mbi 2 mijë paralele në gjithë botën, ku ka përqendrim të bashkatdhetarëve tanë dhe e ka progam te miratuar të veçantë për funksionimin e mësimit të Gjuhës Shqipe.

Si vepron Shqipëria?

Kur k/m Rama u takua pasi ishte zgjedhur në detyrë në Manhattan me anëtarë të Diaspores, Themeluesi i Shkollës Shqipe “Alba Life” Qemal Zylo i cili kishte shkuar si producent i TV “Alba Life” për ta filmuar takimin e k/m Rama me Diasporën e pyeti se çfarë programi ka qeveria juaj për Shkollat Shqipe ne Diasporë?

K/M Rama pasi kruajti kokën si i zënë ngushtë tha:  “Ne do të hapim një kanal televiziv për Gjuhën Shqipe për fëmijët në Diasporë”…  Por Qemal Zylo iu pergjigj se:  “Kanali televiziv qe ju do të hapni nuk është CNN që të shikohet në gjithë botën, dhe fëmijët e lindur dhe rritur jashtë trojeve shqiptare e kanë shumë të vështirë për ta mësuar me kanalin tuaj televiziv… Duhen programe te detajuara, klasa mësimore, pajisje me libra, abetare, gjuhën shqipe,  etj, që të mësohet Gjuha Shqipe”…

Kaluan 4 vjet, jo vetëm që s’është hapur ndonjë kanal televiziv për Gjuhën Shqipe, por k/m Rama ka vetë probleme me Gjuhën Shqipe: Ai në rubrikën që ka hapur në statusin e tij në vend të fjalës shqipe “Përkujtim” vendos fjalën e huaj “Amarcord”, dhe kohët e fundit në rubrikën tjetër që ka hapur në vend të fjalës shqipe: “Kamera ime” e shkruan në gjuhë të huaj “My Camera”…, ose ne vend te fjales direkt shkruan “live”

Thuaj sa të duash, shkruaj sa të duash… përsëri e perseri vazhdojmë me kokëfortësinë që s’heqim kurrë dorë…

Mirë çdo gjë kombëtare e “zaptuat” por edhe Gjuhën Shqipe doni ta mohoni zoti kryeministër?

Si perfundim në dy pikat më nevralgjike të Kombit për Diasporën si Gjuha Shqipe dhe Vota e saj shteti i Kosovës si shteti më i ri në botë ka ecur më shumë se shteti shqiptar që ka 105 vjet, prandaj në këtë rast zogjtë kanë të drejtë të mësojnë klloçkën e cila ka filluar të “bëjë” vetëm gëlasa nëpër shalët me brekushe të zeza të liderit…

Fund maji, 2017

Staten Island, New York

 

Filed Under: Komunitet Tagged With: diaspora, Kete Zylo, Kryeminstri me brekushe, Shkolla shqipe

KUVENDET, SHPREHJE E DEMOKRACISË NË VATËR

June 1, 2017 by dgreca

3 Kuvendet

Në Foto:Nga Kuvendi i vitit 2015 ne Jacksonville, Florida/2 Kuvendet

Ne Foto:Kengetari Frederik Ndoci duke percjelle Hymnet Kombetar te SHBA dhe Shqiptar/3 Kuvendet

NGA DALIP GRECA/                                                                                                               Ne Foto:Kuvendi i vitit 2015 ne Jacksdonville, Florida/

Me 10 Qershor 2017 do të nisë punimet Kuvendi vjetor i Vatrës, i cili krahas analizës së punës mes dy kuvendeve do të ketë edhe karakter zgjedhor.

1 Kuvendi i vatres

Ne Foto:Kuvendi i vitit 2014, Yonkers-New York/

Kryetari i Vatrës, dr. Gjon Buçaj, i cili e mori drejtimin e Vatrës më 2010, do të paraqesë raportin në emër të Kryesisë, ndërkohë që do të ketë raporte edhe nga arkëtari Marjan Cubi, presidenti i Fondit të Studentëve Mithat Gashi, Presidenti i Vatra Fondation INC dr. Nexhat Kaliqi, editori i Diellit Dalip Greca, do të ketë raportime nga kryetarët e degëve dhe diskutime të lira. Pjesa e fundit do t’i kushtohet zgjedhjeve të reja.

Kuvendi do të japë një shtysë të re dhe do ta gjallërojë organizatën më të vjetër të Botës Shqiptare dhe do të vendosë piketa të reja për të ardhmen e federatës, kontributi historik i së cilës, është të i pakrahasueshëm me asnjë organizatë tjetër. E krijuar shtatë muaj para shtetit të pavarur shqiptar, Vatra, i parapriu pavarësisë dhe e kreu më së miri edhe rolin e  shtetit të vdekur shqiptar.Kontributi i Vatres është vlerësuar nga Presidenti i Shqipërisë Bujar Nishani me dekoratën më të lartë të Republikës së Shqipërisë”Urdhëri i Flamurit”, ndërkohë që më parë ishte dekoruar nga Presidenti Bamir Topi me Urdhërin”Nderi i Kombit”.

Përmes Kuvendeve, Vatra, ka përsosur demokracinë e saj të brendshme. Që nga Kuvendi themelues i 28 prillit 1912 (mbledhja themeltare) e në vijim, Vatra i është bindur parimeve demokratike, që burojnë nga demokracia amerikane.

Përvoja tregon se problemet e mëdha Kombëtare dhe ato të brendshme Vatra i ka zgjidhur përmes Kuvendeve. Ka pasur raste, kur brenda vitit janë zhvilluar më shumë se një Kuvend. Në rekordet historike të federatës, janë regjistruar tre kuvende në një vit pas themelimit të saj, më 1913. Madje brenda muajit janë organizuar dy Kuvende, njëri më 4 korrik, tjetri më 20 korrik 1913.Kuvendi i dytë vendosi që Vatra të kishte Kryetar, pasi gjer atëhere nuk kishte Kryetar, detyrën e kryente sekretari i përgjithshëm. Mirëpo me ikjen e sekretarit të përgjithshëm, Faik Konicës në Europë, ky vend kishte mbetur vakant.

Në kuvendin e 20 Korrikut u zgjodh Kryetari Kristo Dako, i cili kryente edhe detyrën e Editorit të gazetës”Dielli”. Mirëpo problemet nuk shkuan mbarë. Kishin lindë mosmarrveshje mes kryetarit Dako me sekretari Loni Kristo e radhitësin e  gazetës Efthim Natsi. Problemet dhe mosmarrëveshjet nuk u zgjidhën as në mbledhjen që thirri kryetari 10 ditë pas Kuvendit të dytë, me 30 korrik, edhe pse sekretari u hoq përkohësisht nga detyra.

Me 24 gusht 1913 u thirr sërish një Kuvend tjetër, i treti në dy muaj. Në kuvend, kryetari Dako nuk gjeti rrugë tjetër që të shmangeshin moskuptimet dhe në këto rrethana e dha dorëheqjen edhe si kryetar Vatre edhe si editor i Diellit. Me pjekuri u zgjidhën mosmarrveshjet dhe u kthye normaliteti. Kryetar i ri u zgjodh Vangjel Gjika, ndërsa Editor i gazetës”Dielli, u zgjodh Dennis Kambury. Loni Kristo u rikthye sërish si sekretar i Vatrës.

Siç ka konstatuar historishkruesi i Vatrës, ish editori Refat Gurrazezi, Kuvende të shpeshta janë bërë si për të shuar konfliktet,për të zgjidhur problemet kombtare, ashtu edhe për shkak të gjetjes së një editori të aftë sepse pas ikjes Konicës, Nolit dhe dorëheqjes të Kristo Dakos, nuk po gjendej një editor i aftë. Kjo i diktoi Vatrës që të thërriste një Kuvend tjetër ende pa u mbushë viti nga tre kuvendet e 1913-tës. Ky Kuvend u thirr me 10 Janar 1914 dhe pati si ceirman Kostaq Lepçishtin. Në Kuvend u vendos që t’u shkruheshin letra për të ardhë në krye të gazetës njerëz të njohur të penës si: Faik Konitza, që aso kohe ishte në Durrës, Milo Duçi në Vlorë, Aleksandër Xhuvani, Midhat Frashëri, Simon Shuteriqi, Abdyl Ypi etj. Faik Konitza nuk u gjet në Durrës pasi ishte larguar, ndërsa personat e tjerë që morën ftesat, u përgjigjën se nuk mundnin të vinin pasi ishin të zënë me punë të tjera.

Ky Kuvend, shënoi edhe një ngjarje që ka mbetur në rekordet e Vatrës:Kryetari Vangjel Gjika dha dorëheqjen dhe Vatra mbeti në dorë të sekretarit Loni Kristo. Në këto kushte krize për Vatrën hapet një dritë shprese:Fan S Noli i shkruan një letër Vatrës dhe shfaq dëshirën që të marrë drejtimin e Diellit. Vatra i pranoi kushtet që vuri Noli dhe i shkroi që të vinte menjëherë, por ai nuk u përgjigj për shumë kohë. Atëherë iu bë një ftesë Kostë Çekrezit, i cili atë kohe ishte me Komisionin Ndërkombëtar të Kufijëve në Shkodër. Çekrezi e pranoi ftesën dhe me 8 nëntor 1914 mbërriti në Boston dhe mori drejtimin e Diellit, duke e kthyer atë në një gazetë të përditshme. Gazeta gjeti ustanë për një kohë, por kuvendet e  Vatrës nuk u normalizuan në ciklin kohor, nuk u kthyen të përvitshëm.

Kuvendi i radhës u mblodh me 4 korrik 1915, ku Noli, që tashmë kishte mbërritur në Boston, vuri kandidaturën për kryetar të Vatrës. Edhe ky Kuvend e gjeti Vatrën pa kryetar.Cairman i këtij kuvendi u zgjodh Lambi Kreshpani dhe sekretar Kolë Rodhja. Kuvendi vendosi me shumicë votash që të ndalohej hyrja e dy kandidatëve për kryetar Vatre, Fan S Nolit dhe Kostë Çekrezit. Për mosprishje qejfi mes dy kandidatëve, kuvendi nuk mori vendim për asnjërin për kryetar, dhe e la gjendjen siç ishte, pa kryetar. Natyrisht nuk mund të vazhdohej gjatë me këtë gjendje.U thirr një Kuvend tjetër  me 17 korrik. Sërish kemi dy kuvende brenda muajit. Ky Kuvend i dytë pati për cairman të komisionit të qendrës Hasan Bitinckën, ndërsa si cairman të Kuvendit Dennis Kambury. Kuvendi i vijoi punimet për dy ditë. Pas debateve u zgjodh kryetar Fan S Noli, ndërsa zyrtarë: Kristo Kirka, Kol Rodhe, Hasan Bitincka, Kostë Çekrezi(Editor i Diellit),Kol Tromara,  dhe Kostë Racka. Ky Komision që drejtoi Vatrën pas atij Kuvendi,  diskutoi edhe një pikë delikate: A mund të kthehej programi i Vatrës në politik? Konsultimi me një avokat të njohur ktheu përgjigje negative:JO!

Kuvendet e Vatrës përshkoheshin nga fryma e debatit, por jo rrallë ngriheshin tonet. Gjithësesi parimet demokratike nuk shkeleshin. Kryetari i Kuvendit mbante rregull, madje duke shfrytëzuar votën e delegatëve, kalonte deri në përjashtimin nga kuvendi të ngatrrestarëve;  dhe nuk lejontë  që të shkeleshin rregullat e përcaktuara. Kur nxeheshin gjakrat merreshin masa ekstreme, madje deri në thirrjen e policise për të nxjerrë jasht shkaktarët. Kështu psh në kuvendin e 2 Korrikut 1916, që u drejtua nga cairman Kostë Issaku dhe Ndreko Stavro sekretar, në sesionin e katër, u ashpërsuan bisedimet dhe delegatët kërkuan që të nxirrej jashtë Kuvendit Kristo Dako dhe të gjithë zyrtarët e Vatrës, me qëllim që të vazhdonte Kuvendi. Tonet e ashpra kishin si burim Nolin dhe Dakon. I nxorën jashtë edhe Dakon e Nolin edhe zyrtarët e Vatrës. Kryetari i Kuvendit vazhdoi punimet e Kuvendit. Më pas i thirrën që të hynin prapë. Pyetën Nolin se çfarë mendonte ai për rregullimin e punëve të Vatrës. Noli tha se nuk kishte nevojë fare për kryetar, që të mos i mbetej qejfi askujt për të qenë në krye dhe se ai mund ta drejtonte Vatrën duke bashkëpunonte me një komision me atdhetarë të njohur.

Pyetën Dakon se çfarë mendonte ai.Dako tha se Vatra duhej të kishte një kryetar të paanshëm dhe vetë ai propozoi Kostë Hotovën, ndërsa për vete tha se do të qëndronte jasht komisionit. Madje ai shtoi që Vatrës t’i shkonin punët mirë, ishte e mira si ai, ashtu dhe Noli, të rrinin jashtë Komisionit drejtues. Mirëpo të nesërmen në sesionin e pestë gjithçka ndryshoi si me magji, Dako propozoi Nolin për zyrtar të Vatrës, ndërsa Noli propozoi Dakon. Kuvendit nuk i mbeti gjë tjetër veçse t’i duartrokiste. Për kryetar konkuruan Kolë Tromara dhe Kostë Hotova. Tromara mori 29 vota, nga 25 që mori Hotova. Editor u zgjodh Bahri Omari, që nuk pati kundërshtar, pasi Rauf Fico që ishte ftuar nuk mundi të vinte nga Elbasani. Ky Kuvend mbahet mend për një vendim të rëndësishëm: Zgjodhi një person që do të paguhej me rrogë nga Vatra për t’u kujdesur për emigrantët që vinin në Ellis Island, të cilët kishin nevojë për ndihmë pasi s’njihnin gjuhën. Për këtë qëllim u zgjodh Kostë Hotova.

U duke se punët do të shkonin mirë, por pesë muaj më pas debatet u ashpërsuan dhe nisi çarja, që shkëputi një pjesë të madhe të vatranëve, që shkuan pas Kristo Dakos që krijoi Partinë Politike.

Kuvendet e Vatrës merrnin vendime të rëndësishme që kishin të bënin me fatet e Shqipërisë. Kështu psh Kuvendi i 1916, mbahet mend se emëroi Mehmet Konicën delegat të Vatrës në Londër, ndërsa ai i Majit 1917 mbahet mend për fushatën e madhe të 3 qershorit, që shpëtoi Shqipërinë, Kuvendi i 1919, që dërgoi delegatë në Konferencën e Paqës e Paqës në Paris, ose Kuvendi i 1920, organizoi huanë Kombëtare, që përmirësoi financat e qeverisë së Kongresit të Lushnjës.

Kuvendi më i gjatë që shënon rekord në historikun e Vatrës është ai 1 Korrikut 1917, i cili ka vazhduar për 12 ditë. Vendimi më i rëndësishëm i atij Kuvendi ishte Memorandumi për Greqinë që të ndaltë shpërnguljen e çamëve nga trojet e tyre, por ky mbahet mend edhe si Kuvendi i përçarjes së parë të Vatrës, që çoi me 27 gusht 1917, lindjen e Partisë politike të Dakos, me qendër në Worcester dhe nisjen e publikimit të gazetës”Albania”, kundërshtare e Diellit.Pas kësaj çarje ndodhën edhe dy çarje të tjera të mëdha të Vatrës, më 1925 dhe 1936.Bashkimi erdhi në kohën e pushtimit të Shqiëprisë prej Italisë fashiste.

Kuvendet ia kanë rritur jetëgjatësinë Vatrës dhe kanë forcuar frymën kombëtare të saj. Nga viti 2013 u rikthyen sërish kuvendet vjetore të Vatrës, ndërkohë që Kuvendi i fundit u organizua më 2015 në Jacksonville , Florida.

Le t’i urojmë punime të mbara kuvendit të 10 qershorit 2017!

 

Filed Under: Emigracion Tagged With: dalip greca, Kuvendet, ne Vater, SHPREHJE E DEMOKRACISË

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 46
  • 47
  • 48

Artikujt e fundit

  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike
  • Lirizmi estetik i poetit Timo Flloko
  • Seminari dyditor i Këshillit Koordinues të Arsimtarëve në Diasporë: bashkëpunim, reflektim dhe vizion për mësimdhënien e gjuhës shqipe në diasporë
  • Ad memoriam Faik Konica
  • Përkujtohet në Tiranë albanologu Peter Prifti
  • Audienca private me Papa Leonin XIV në Selinë e Shenjtë ishte një nder i veçantë

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT