• Home
  • Politics
  • Opinion
  • Culture
  • Sports
  • Economy
  • Interview
  • Reporting
  • Community
  • Vatra

Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for December 2020

PIRAMIDAT

December 24, 2020 by dgreca

Astrit Lulushi

Nga Astrit Lulushi/

YouTube mbart një mori filmash historikë. Vëmendje këto ditë ka tërhequr një film dokumentar (3 orë e 30 min.) që flet mbi mënyrën se si u ndërtuan Piramidat e Mëdha të Egjiptit. Filmi ka për drejtor dhe skenarist një shqiptar me banim në Francës, Fehmi Krasniqin, diplomuar në universitetin Lumiere të Lyonit.
“The Great Piramid K-2019”, titullohet kështu sepse lëshimi i filmit shtator 2019 në kinematë e Francës hapi një mënyrë të re në të menduarit, duke hedhur dritë mbi një pikë referimi kritike të historisë.
Dokumentari, tani anglisht, edhe ne YouTube, hedh poshtë teoritë e egjiptologëve që Piramidat e Mëdha u ndërtuan nga skllevër të panumërt që tërhiqnin gurë gjigantë nga larg dhe i grumbullonin ato përmes një sistemi shinash dhe vinçash primitivë. Metodat e prerjes dhe ngritjes së gurëve, secili me peshë qindra tonë, do ta bënte këtë detyrë të pamundur. Për më tepër, thonë egjiptologët, gurët merreshin përtej lumit Nil. Por asnjë anije e asaj kohe nuk mund të mbante një gur kaq të rëndë pa u fundosur. Krasniqi hedh poshtë edhe teoritë mbi një civilizim të humbur ose qenie superiore jashtëtokësore si kryesisht ose plotësisht përgjegjëse për ndërtimin e Piramidave; dhe sjell teorinë e tij se egjiptianët e lashtë i ndërtuan piramidat ashtu si gjeneratat pasardhëse do të ndërtonin tempujt, katedralet, rrokaqiejt dhe shtëpitë e tyre; jo duke prerë dhe ngritur gurët e gjetur në Natyrë, por duke përdorur gurë artificialë, emërtimi i përgjithshëm i të cilit është “betoni”. Ishin egjiptianët e lashtë ata që filluan përdorimin e betonit në ndërtim, dhe ishin ata që zbuluan ose shpikën shkencën (shkencat) që bënë të mundur ndërtimin e piramidave – argumentohet në filmin e Fehmi Krasniqit.
Çdo vit lumi Nil do të derdhej, duke përmbytur fermat në brigjet e tij dhe të gjitha zonat e afërta të ulëta. Egjiptianët evakuoheshin në kodra dhe prisnin që ujërat të tërhiqeshin, gjë që zgjaste katër muaj. Krasniqi thotë se ata e përdorën këtë kohë për të vëzhguar, soditur dhe llogaritur; dhe për të ndërtuar piramida. Përmbytja do të fshinte të gjitha pikat e referimit që përcaktonin pronat e tyre ose çfarë pjese i përkiste secilit fermer. Egjiptianët u detyruan kështu të shpiknin një sistem matjeje. Ata shpikën sistemin metrik bazuar në një pikë uji që është gjithmonë një centimetër. Njëqind centimetra bëjnë një metër. Ata gjithashtu shpikën gjeometrinë, format e ndryshme të saj, katrorët, drejtkëndëshat, paralelogramet, kubet, qarqet, nocionet e rrënjëve pi dhe katrore, dhe koncepte të tjera mendore që lejojnë matje më komplekse.
Në kohën kur u ndërtuan piramidat, njohuritë e egjiptianëve për matematikën kishin arritur një shkallë të tillë sofistikimi që ata planifikuan dhe shkuan rreth ndërtimit të piramidës, shtresë mbi shtresë, jashtë dhe brenda, me një precizitet të habitshëm.
Filmi paraqet në forma të animuara, se si punëtorët e piramidës përdorën energjinë diellore të përqendruar përmes një lupe në një rreze si lazeri për të copëtuar dhe shkrirë gurin gëlqeror dhe granitin që ata mund ta transportonin në distanca më lehtë dhe ta derdhnin në kallëpe. Ishte ky përdorim i teknologjisë së energjisë diellore, së bashku me përparimet në fusha të tjera, që i dha mundësi Egjiptianëve të mbaronin piramidat në një kohë relativisht të shkurtër, duke pasur parasysh që punëtorët e piramidave funksiononin vetëm katër muaj të vitit, gjatësia e kohës që brigjet dhe luginat e Nilit përmbyteshin.
Kishte kohë që ishte zbuluar se rrezja e diellit përmes një lupe mund të ndizte një zjarr. Nëse nuk janë gjetur relikte të thjerrëzave zmadhuese të përdorura, nuk do të thotë se nuk kanë egzistuar – mund të jenë fshehur me kujdes për të parandaluar rënien e tyre në duar të rrezikshme – ato mund të gjenden herët a vonë nga njerëz që dinë se çfarë kërkojnë, thotë drejtori dhe skenaristi Fehmi Krasniqi.

Filed Under: Politike Tagged With: astrit

Çudi më vete ne shqiptarët

December 24, 2020 by dgreca

NGA ILIR LEVONJA/ Sot shqiptarët janë plot mllef karshi një performance në festivalin e këngës në televizionin shqitar. Po sillen në atë farë feje sa të krijohet përshtypja sikur nuk kanë parë kurrë llokume me sy. Në fakt nuk është kjo. Se, janë më shumë nga ajo që hiqen, kanë e parë e shohin ditë e natë. Janë më pak shenjtorë nga ajo çfarë tregohen. I njohin njëri-tjetrit ato që nuk duken, por indinjohen nga ato që shohin. Eshtë një absurditet ashti ynë. Habiten edhe për faktin se e konsiderojnë televizionin shqiptar, si kombëtar. Por vetëm e konsiderojnë, se numrin rendor janë kanë harruar. Dhe megjithëse e konsiderojnë të tillë, nuk e shikojnë fare. Shikojnë privatet. Madje kombëtarin e kanë varrosur për së gjalli. Ta thonë sysh, kush po e shikon tvsh-ën. Madje tvsh-ën e dikurshme e kanë zëvendësuar me tvsh taksë. (Taksa, tatimi mbi vlerën e shtuar). Dhe ajo që është më banalja, festivalin vjetor të këngës, e konsiderojnë zhele. Ca për ideologjinë e djeshme, ca për hatërmbetjet, ca për mungesën e kulturës në raport me brezat. Ca për shijet globale dhe suksesin e kërkuar në skenat e huaja. Madje mund të thuash pa frikë se, shqiptarët më shumë ndjekin Sanremon e Italisë se Festivalin kombëtar të këngës në Rtsh. Shqiptarët ndjekin më shumë Këngën magjike, se sa atë në Rtsh, si Festivali tradicional i shqiptarëve për më shumë se gjysmë shekulli. Pra është një indinjatë e kot, një indinjatë bajate për faktin se Rtsh-ës ia kemi bërë të gjithë në kokë. Cilado parti që vjen e ka dashnore. Dhe më e neveritshmja është se kushdo gjoja intelektual që vjen në krye, me gjoja kulturën e integrimit, ja lëron nënën Rtsh-ës, mallkuar tradita, i lëpijnë koqet e shefit në qeveri se i dha punë. Po mund të përfitojnë edhe ndonjë fond nga i cili edhe bëjnë gjoja punë, por nxjerrin edhe ndonjë lekë. Bota e përqindjeve është magji më vete. Të gjen agu i herët me vilë në Golem a gjirin e Lalzit. Të kesh bindje politike nuk është krim, krim është bësh si do shefi në krye. Dhe të argumentosh me gjoja kulturë për të drejtën e fortë të shefit për të bërë krime. Pavarsisht statutit tënd, të institucionit apo Kushtetutës së vendit. Por edhe ashtit të intelektualit. Dhe Shqipëria e gjorë i ka me shumicë intelektualët e tillë. Rtsh-ja nuk ka faj, po e mbysni. Do vëmendje. Nuk mbahen festivalet kombëtare ndryshe. Nuk justifikohen pagat e vogla në raport me ato në Klan apo TopChanel. E sa të tjerë që të shqyejnë. Nuk mbahen lajmet me lukun e Dhimitër Gjokës. Mos bëni sikur u turpëruat. Se jo të gjithë e keni ndjekur Festivalin. Po ta kishit ndjekur do kishit reaguar me kohë. Kanë vdekur institucionet kombëtare. Sot komb për ju janë veç Berisha, Rama, Meta, Basha dhe një zhigolo ekranesh si lali Eri. Po ta donit kombin nuk e shembnit Teatrin Kombëtar. E ruanit, e ndërtonit dikur tjetër një të ri. E ruanit për t’i ruajtur kujtimin korifeut shqiptar, ta zëmë Sul Pitarkës a Drita Pelingut. Por nuk e bët. Kështu që, nuk u ka faj Rtsh. Do vëmendje. Madje për më tepër që shefi është i zëmeruar me Europën, që nuk i sjell vaksinën, me botën, me Kosovën. As ajo këngëtarja. Më mirë shikoni llokumen e saj se sa gojën e Taulantit. Ja keni bërë Rtsh-ës në kokë, tani ju tmerron lakuriqësia e një këngëtareje. U doli Edi Rama cullak dhe nuk u tmerruat, madje e bët kryeministër. Ju del një këngëtare dhe vetëm e pështyni. Çudi më vete ne shqiptarët.

29Mexhit Xhafa, Rajmonda Levonja Uka and 27 others7 CommentsLikeCommentShare

Filed Under: Analiza Tagged With: Çudi më vete ne shqiptarët, Ilir Levonja

URIM I KRYETARIT TË VATRËS Z. ELMI BERISHA

December 24, 2020 by dgreca

Të nderuar bashkombas,

Të dashur vëllezër e motra vatranë,

Më lejoni që në emrin tim personal, të familjes dhe të Federatës Mbarëshqiptare të Amerikës VATRA, t’ju uroj: Gëzuar e Për shumë vjet Krishtlindjen dhe Vitin e Ri 2021. Me besimin e fortë te i madhi Zot dhe me shpresën e fuqishme në çdo zemër tuajën, përcjell për ju çdo bekim, paqe dhe mirësi. Lindja e Krishtit është një festë e madhe e cila na kujton të jemi më solidarë, më të bashkuar dhe më të dashur me njëri-tjetrin. Kemi kaluar një vit shumë të vështirë. Sot më shumë se kurrë kemi nevojë për Zotin, shpresën që nuk zhgënjen kurrë. Duke qenë te bashkuar mund të kalojmë çdo vështirësi. VATRA përgjatë vitit që po lëmë pas është munduar t’u gjendet afër bashkombasve në veshtirësi. Vatra, në vitin e ri që po vjen, do të jetë pranë shteteve amë Shqipërisë e Kosovës duke ndihmuar me të gjitha kapacitetet përparimin, zhvillimin e lulëzimin e shtetit e kombit tonë. Ne lutemi dhe do të punojmë për mirëqënien e çdo shqiptari kudo ku vepron, jeton e punon. Në këtë Vit të Ri uroj të kemi më shumë gëzim për të harruar trishtimet e vitit që po lëmë pas. Uroj të kemi më shumë shpresë për mirëqënie e zhvillim në Shqipëri, Kosovë e kudo ku gjenden bashkëatdhetarët tanë. Uroj të kemi më shumë shpresë për ditë më të lumtura, më të bëkuara e më të begata për shqiptarët në çdo cep të globit. Uroj për çdo shqiptar që të kemi sa më shumë forcë e kurajo për të vazhduar përpara në sfidat që kemi si qytetarë dhe si shtete kombëtare. Lutem, uroj dhe shpresoj për më shumë unitet mes shqiptarëve, forcave politike në Kosovë e Shqipëri dhe sigurisht për institucione që punojnë me devocion për qytetarët shqiptarë. Uroj me shpirt që të kemi marrëdhënie më të shëndosha, për solidaritet, për dashuri të pakushtëzuar, për paqe, për besim dhe lumturi në familjen e çdo shqiptari. Begatia, gëzimi, lumturia, dashuria dhe bekimi i madhit Zot mbretëroftë në çdo vatër të familjeve shqiptare.

GËZUAR

Zoti i bekoftë shqiptarët

Zoti e bekoftë Shqipërinë, Kosovën dhe Amerikën.

Më gëzim dhe nderim

Kryetari i VATRËS

Elmi BERISHA

New York, 24 Dhjetor 2020

Filed Under: Featured Tagged With: Elmi Berisha, Urim per Krishtlindje, Vitin e Ri 2021

UJGURËT, ASGJËSIMI I NJË POPULLI NË MOSPËRFILLJEN E PERËNDIMIT

December 24, 2020 by dgreca

Nga Pierluigi Battista-Perktheu:Eugjen Merlika/

Perëndimi, Evropa, demokracitë  nuk do të bëjnë asgjë e prandaj do të humbasin çdo besueshmëri të mbetur kur do të recitojnë madhështinë e vlerave të tyre, për të ndaluar përndjekjen e egër kineze kundrejt Ujgurëve, një popull (rreth njëmbëdhjetë milion njerëz), të etnisë turkofone e të besimit mysliman, të masakruar në krahinën e Sinkiangut tashmë të shpërngulur në masë në kampet e përqëndrimit. Lajmi i ri është që Huawei, kollosi kinez i telekomunikacionit, të cilit qeveritë perëndimore rrezikojnë t’i paguajnë një kambial në të bardhë, duket se ka vënë në punë një software për identifikimin fytyror të ujgurëve, me lejen pasuese të spiunimit për t’i a përcjellë xhelatëve të Pekinit. Të gjithë heshtin, me përjashtim të veprimit fisnik të kampionit francez Antoine Griezmann, që ka ndërprerë kontratën e tij me Huawei-n për të mos qënë bashkëpuntor i përndjekjes sistematike të një populli të tërë. Ajo që është e sigurtë është se në vitet e fundit janë asgjësuar qindra mijra Ujgurë. Është e sigurtë, tashmë ka një dokumentim të gjërë që e tregon se shpërngulja e Ujgurëve bëhet simbas formave që bëjnë t’i hyjnë të dridhurat të gjithë atyre që ruajnë sado pak kujtesën historike: njerëzit të grumbulluar një gjunjë pranë shinave me ushtarët që i mbikqyrin me pushkë të ngrehur, të gatshëm për të hipur në trena me vëndmbërritje të caktuar kampet e punës së detyruar; me shterpëzimin e detyrueshëm të grave; keqtrajtimin e të moshuarve; urinë; pushkatimin për atë që ngre krye. Sigurisht bëhet fjalë për një praktikë asgjësimi që do të duhej të fyente ndërgjegjet tona. Është e sigurtë se asnjë përfaqësues i qeverisë sonë nuk ka shqiptuar asnjë fjalë kundër Kinës, një fuqi kundrejt së cilës nivelet e nënështrimit ekonomik e pjesërisht gjeo-politik kanë arritur maja të turpëshme. Është e sigurtë se të mos shprehurit asgjë mbi përndjekjen kineze e kthen çdo fjalë e çdo veprim të të shenjtit dënim të Egjyptit e të dhunimit nga ana e tij të të drejtave njerëzore, një shfaqje të një hipokrizie të pakrahasueshme. Është e sigurtë se kur bëhet fjalë për një Vënd të pasur e të fuqishëm, nuk ka ngashërim për fatin e Ujgurëve që mund t’i japë jetë çdo shfaqjeje të guximit qytetar e politik. Nuk ka dyshim që Atoin Griezmann, që është një njeri serioz, nuk do të ketë shumë ndjekës e dëshmi solidariteti.

“Corriere della Sera”, 22 dhjetor 2020       Përktheu Eugjen Merlika  

Filed Under: Analiza Tagged With: Eugjen Merlika, PERENDIMI, Pierluigi Battista, Ujguret

PESHA RELATIVE E KINËS MBI BE

December 24, 2020 by dgreca

Nga DANILO TAINO/ Perktheu:Eugjen MERLIKA/

Si duhet t’a shohim Kinën ne, evropianët? Me sytë e ekonomisë, siç kemi bërë gjatë dhjetëvjeçarëve të shkuar, apo me ata të politikës? Vëndet e BE a kanë të gjithë të njëjtën pikëpamje, apo Gjermania e Angela Merkel është shrregullimi, duke mbajtur parasysh marrëdhëniet e ngushta të saj me Pekinin? Pa dyshim, fuqia ekonomike kineze është e madhe: nga 2000 deri në 2019, vëllimi I shkëmbimeve me BE është rritur pesë herë, në 560 miliardë euro, simbas një studimi të shpallur të martën e shkuar nga Mercator Institute for China Studies (Merics), më i madhi think-tank evropian (gjerman) i përqëndruar mbi Perandorinë e Mezit. Kina është tashmë ortaku i dytë tregëtar i Evropës, mbas Shteteve të Bashkuara. Hiperbola e viteve të shkuara mbi peshën e saj ekonomike duhet relativizuar, thotë Merics. Investimet e përfshira kineze n’Evropë janë vetëm 5 % t’atyre të përgjithëshme, megjithë nxjerrjen në pah që presidenti Xi Jinping i bën politikës hapësinore të Belt and Road Initiative: bëhet fjalë për rreth 200 miliardë në krahasim me një grumbull prej 1.800 miliardë me prejardhje amerikane.

Edhe në import – export mallrat dhe shërbimet janë më të mëdha në drejtimin transatllantik se sa n’atë evroaziatik: rreth 600 miliard kundrejt mijës; veçanërisht eksportimet e Vendeve të BE drejt Kinës janë 2,4 % të atyre të përgjithëshme, ata drejt SHBA 5,7 % (67 % janë brënda në tregun e përbashkët): i vetmi përjashtim është eksporti i Bullgarisë. Në kuadrin e Vëndeve të BE, Gjermania shkëputet nga gjithë të tjerët, në sajë të diplomacisë ekonomike të themeluar nga Merkel që nga 2005. 48,5 % e eksportit të BE drejt gjigandit aziatik është gjerman: 4,6 herë më shumë se ai francez që është i dyti. Në tremujorin prill – qershor 2020 Kina është bërë, për të parën herë, tregu më i madh i eksportimit për ndërmarrjet gjermane, më i rëndësishëm edhe se cilido treg tjetër evropian. Në një fazë në të cilën, kur trajtohet me Pekinin, arsyet e gjeopolitikës bien në kundërshti me ato të ekonomisë, afërsia tregtare e Gjermanisë me Kinën mund të jetë një fre kundrejt zgjedhjeve evropiane. Duke mbajtur parasysh kthesën autoritare e agresive të Xi-ut, edhe Berlini duhet të relativizojë kuptimin e vartësisë së BE nga Kina: kërcënimet e Pekinit për të shkaktuar ndëshkime ekonomike për arsye politike kanë pak dhëmbë: “Rrallë herë janë më shumë se retorikë” vë re Merics.

“Corriere della  Sera”, 18 nëndor 2020             Përktheu Eugjen Merlika  

Filed Under: Analiza Tagged With: Danilo Taino, Eugjen Merlika, Pesha e Kines-BE

  • « Previous Page
  • 1
  • …
  • 6
  • 7
  • 8
  • 9
  • 10
  • …
  • 39
  • Next Page »

Artikujt e fundit

  • Kontributi shumëdimensional i Klerit Katolik dhe i Elitave Shqiptare në Pavarësinë e Shqipërisë 
  • Takimi i përvitshëm i Malësorëve të New Yorkut – Mbrëmje fondmbledhëse për Shoqatën “Malësia e Madhe”
  • Edi Rama, Belinda Balluku, SPAK, kur drejtësia troket, pushteti zbulohet!
  • “Strategjia Trump, ShBA më e fortë, Interesat Amerikane mbi gjithçka”
  • Pse leku shqiptar duket i fortë ndërsa ekonomia ndihet e dobët
  • IMAM ISA HOXHA (1918–2001), NJË JETË NË SHËRBIM TË FESË, DIJES, KULTURËS DHE ÇËSHTJES KOMBËTARE SHQIPTARE
  • UGSH ndan çmimet vjetore për gazetarët shqiptarë dhe për fituesit e konkursit “Vangjush Gambeta”
  • Fjala përshëndetëse e kryetarit të Federatës Vatra Dr. Elmi Berisha për Akademinë e Shkencave të Shqipërisë në Seancën Akademike kushtuar 100 vjetorit të lindjes së Peter Priftit
  • Shqipëria u bë pjesë e Lidhjes së Kombeve (17 dhjetor 1920)
  • NJЁ SURPRIZЁ XHENTЁLMENЁSH E GJON MILIT   
  • Format jo standarde të pullave në Filatelinë Shqiptare
  • Avokati i kujt?
  • MËSIMI I GJUHËS SHQIPE SI MJET PËR FORMIMIN E VETEDIJES KOMBËTARE TE SHQIPTARËT  
  • MES KULTURES DHE HIJEVE TE ANTIKULTURES
  • Historia dhe braktisja e Kullës së Elez Murrës – Një apel për të shpëtuar trashëgiminë historike

Kategoritë

Arkiv

Tags

albano kolonjari alfons Grishaj Anton Cefa arben llalla asllan Bushati Astrit Lulushi Aurenc Bebja Behlul Jashari Beqir Sina dalip greca Elida Buçpapaj Elmi Berisha Enver Bytyci Ermira Babamusta Eugjen Merlika Fahri Xharra Frank shkreli Fritz radovani Gezim Llojdia Ilir Levonja Interviste Keze Kozeta Zylo Kolec Traboini kosova Kosove Marjana Bulku Murat Gecaj nderroi jete ne Kosove Nene Tereza presidenti Nishani Rafaela Prifti Rafael Floqi Raimonda Moisiu Ramiz Lushaj reshat kripa Sadik Elshani SHBA Shefqet Kercelli shqiperia shqiptaret Sokol Paja Thaci Vatra Visar Zhiti

Log in

This website uses cookies to improve your experience. We'll assume you're ok with this, but you can opt-out if you wish. Cookie settingsACCEPT
Privacy & Cookies Policy

Privacy Overview

This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these cookies, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may have an effect on your browsing experience.
Necessary
Always Enabled
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. This category only includes cookies that ensures basic functionalities and security features of the website. These cookies do not store any personal information.
Non-necessary
Any cookies that may not be particularly necessary for the website to function and is used specifically to collect user personal data via analytics, ads, other embedded contents are termed as non-necessary cookies. It is mandatory to procure user consent prior to running these cookies on your website.
SAVE & ACCEPT