Dielli | The Sun

Albanian American Newspaper Devoted to the Intellectual and Cultural Advancement of the Albanians in America | Since 1909

Archives for February 2021

Nuk ka as Majko, as Tatko, që e “mbyll” bashkimin kombëtar

by

Nga Prof. Dr. Mehdi HYSENI/

-Ashtu, si nuk kanë mundur t’i “burgosin” dhe t’i ndalojnë “Shkronjat e mallkuara shqipe” të Petro Nini Luarasit, të Papa Kristo Negovanit, të Mihal Gramenos, të Çërçiz e Bajo Topullit…etj. të luftës së tyre “Ja vdekje, ja liri” për bashkim kombëtar dhe për Shqipëri.

Ndaj, siç thoshte Ismail Qemali “mos na pengoni në rrugën tonë shenjtë.-Shporru ti prift Jakov, shiko punët e kishës, se këtij vendi ka kush t’i dalë Zot. Nuk pranojmë asnjë të keqe, as të vogël e as të madhe për Shqipërinë”.

Prandaj, Pandeli Majko, -ik edhe ti, shporru  vullnetarisht, jep dorëheqje nga kolltuku i ministrit të Dijasporës Shqiptare, sepse me prononcimin tuaj infantil të pamend dhe primitiv ke kërkuar të pamundurën, hiq më pak se “mbylljen e historisë së bashkimit kombëtar shqiptar”, ashtu sikurse aleanca sllavo-bizantine ballkanike (XVIII-XXI).

Me këtë  parullë antishqiptare kundër bashkimit kombëtar, ministri Pandeli Majko ka ofenduar keq e rëndë, në mënyrën më të turpshme: historinë, luftërat e përgjakshme heroike çlirimtare kombëtare për liri, për pavarësi dhe për bashkimin kombëtar, që nga epoka e lavdishme e Skënderbeut deri te lufta e fundit të heroit Adem Jashari (mars 1998).

 Diaspora  jeton me idealin e lirisë, të pavarësisë dhe të bashkimit mbarëkombëtar

-“Mbyllja” e këtij ideali, do të ishte vazhdim i robërisë së Diasporës dhe i gjithë kombit shqiptar !

Mirëpo,  meqë paska ardhur “ora mbylljes së historisë së bashkimit kombëtar” ngase sipas Majkos “i paska ka kaluar afati i përdorimit”, atëherë Pandeli Majko, duhet “ta mbyllë” edhe gjithë diasporën shqiptare, sepse kjo që nga periudha e ndritshme e Rilindësve e shkekujve (XVIII, XIX, XX, XXI) mision prioritar ka pasur luftën koherente për ndërtimin e identitetit kombëtar, të rujatjes së gjuhës shqipe, të kulturës, të çlirimit, të pavarësimit dhe të bashkimit kombëtar në një shtet të vetëm të përbashkët kombëtar, që quhet Shqipëria etnike e shqiptarëve, jo e grekëve, as e serbëve, as e malazezëve, as e bullgarëve, as e turqve etj.

Prandaj, edhe diaspora e sotme shqiptare jeton me këtë ideal, me këtë imperativ dhe me këtë amanet të Rilindësve dhe të Lidhjes Shqiptare të Prizrenit (1878), që vazhdimisht dhe, pakursyer asgjë prej vetes të luftojë për bashkimin kombëtar dhe territorial të tyre brenda kufijve natyrorë, historikë, etnikë dhe gjeografikë të Shqipërisë etnike. Vetëm ky ideal, kjo shpresë dhe kjo luftë e përditshme për bashkimin kombëtar e mban gjallë atdhedashurinë dhe aspirtaën patriotike të diasporës shqiptare, jo degjenerimi, plaçka, shfrytëzimi, krimi, varfëria, papunësia, korrupsioni, mafia dhe eksodi i vazhdueshëm në vendet e origjinës. 

Vetëm vendet fqinje kolonialiste (Serbia, Greqia, Mali i Zi dhe Maqedonia Veriore) e mohojnë bashkimin kombëtar shqiptar.

Dhe, tani, së fundi paska dalë, edhe ministri i Diasporës Shqiptare, Pandeli Majko, i cili, vërtet, nëse do ta “mbyllë historinë e bashkimit kombëtar”, që do të thotë dekolonizimin e tokave autoktone shqiptare, atëherë  le t’u drejtohet “aleatëve” shekullorë, shovinistëve dhe “honxhobonxhove” grekomanë fashistë dhe racistë siç ishin dhespotët grekë në “misionin e shenjtë” për greqizimin e shqiptarëve dhe të tokave shqiptare në Epir dhe në jugun e Shqipërisë sotme.

 Bashkimi kombëtar është i lidhur me nervin e ekzistencës së identitetit kombëtar dhe të gjuhës shqipe

Prandaj, nuk mund të ketë ndonjë Pandeli Majko a “Tatko”, që mund të mbyllë, të pengojë dhe të ndalë procesin shekullor të bashkimit kombëtar shqiptar, ashtu siç nuk patën fuqi e as mend priftërinjtë shovinistë grekë, t’i ndalnin dhe t’i vrisnin “ Shkronjat  dhe shkollat e mallkuara shqipe” të Mësuesit dhe të Rilindësit patriot shqiptar, Petro Nini Luarasi.

P. Majo të ndjekë shkollën patritoike dhe civilizuese të Çerçiz Topullit, të Petro N. Luarasit,  të Pandeli Vangjelit, të Mihal Gramenos, të Pandeli Cales, jo të shovinizmit grek dhe grekoman kundër bashkimit kombëtar, sintagmë kjo, që është e barasvlershme me shkolonizimin e shqiptarëve nga kolonializmi i egër sllavo-biznatin ballkanik (1844-2021).

Pse Pandeliu numër 2 kundër Pandeli Vangjelit  numër 1 të Ismail Qemalit?!

Nga na doli tani pas një shekulli (1912 -2021) ky Pandeli numër 2 “aq i fuqishëm”,”aq trim”, “aq i ditur,  “aq largpamës” dhe “aq patriot” që me “fletërrufenë politiko-propagandistike” antishqiptare, të deklarojë “mbylljen e historisë së bashkimit kombëtar” kinse sipas “busullës politike”  të tij  me akrepa të ndryshkur orientues-vetëmohues i “paska skaduar afati historik”, ashtu sikurse  “Shkronjave të mallkuara shqipe” të Mësuesit, të patriotit dhe të martirit Rilindës, Petro Nini Luarasi, i cili flijoi jetën, që në vend të greqishtes, të përhapej dhe të mësohej gjuha shqipe në shkolla, si dhe uratat fetare të bëheshin në gjuhën shqipe, jo në greqishte në kishat edhe në manastiret ortodokse në Shqipëri.

Mirëpo, kjo rrugë për dritë, për dituri, për emancipim , për zhvillim, për mëvetësim, për lulëzim dhe për bashkim, që filloi të përhapet në shkollat shqipe në Shqipëri, i pengoi shumë shovinistët kolonialistë grekë me në krye dhespotët e tyre  racistë siç ishin :” Qirilli (1887), Gregori (1889) dhe Fillareti (1892), të cilët “shkronjat dhe shkollat shqipe i quanin të mallkuara, të cilët me agjentët e tyre grekë dhe grekomanë  e helmuan Petro Nini Luarasin, më 17 gusht 1911”. Mirëpo, me gjithë këtë vrasje terroriste tinzare antinjerëzore, të cilën “dhespoti grek Joakim i Korçës e justifikoi si vdekje nga kolera”, si dhe për t’i fshehur gjurmët e këti krimi makabër,  rrenci dhe mashtruesi i popullit shqiptar dhe i Zotit, “Jakimi grek tentoi që trupin e Petro N. Luarasit ta digjte në gëlqere”.  Këtë vepër famëkeqe monstrupze fashiste e bëri Joakimi me priftërinjtë dhe me agjentët e tij grekë, mirëpo, as ky e as kisha greke fashiste nuk arritën t’i vrisnin “Shkronjat dhe shkollat e mallkuara shqipe”, siç i shpifnin ata përpara popullit dhe në sy të botës së qytetëruar.

Prandaj,  as Pandeli Majko nuk do të ketë asnjë shans minimal, që të “burgosë” dhe të “mbyllë” historinë, as idealin, as rrugën e as veprën  patriotike vetëflijuese të  shqiptarëve për bashkimin kombëtar as brenda e as në diasporë. Atë që e paska deklaruar nga frika e organizimit të një REFERENDUMI për bashkimin kombëtar, le t’ia  varë  “maces në bisht”, sepse  me  atëfarë “mbyllje historike” mund t’i argëtojë dhe t’i gëzojë vetëm armiqtë grekë, serbë, malazezë dhe sllavomaqedonë, Jo asnjë shqiptar, as brenda Shqipërisë Etnike e as në Diajasporën Shqiptare, sepse me nder me thanë, kërkoj ndjesë nga lexuesi për këtë shprehje banale: shqiptarët nuk pjerdhin për një propagandë të tillë shpifëse dhe dezinformuese antishqiptare, që mohon dhe konteston bashkimin kombëtar. Thjesht, shkurt e shqip, atyre, që nuk u pëlqen bashkimi kombëtar shqiptar, mund të kërkojnë të bashkohen me grekë, me rusë, me bullgarë, me serbë, me malazezë …etj., ajo çështje  krejtësisht private e tyre, jo e kombit shqiptar si kolektivitet.

            Patriotizmi i rremë i Majkos 

Majko në shumë intervista e panele të tij ka deklaruar se gjoja, “ka luftuar shumë për Kosovën”. Mirëpo, edhe pse kanë kaluar 30 vjet, ende nuk dihet se në cilën betejë ka luftuar qoftë në Koshare, në Pashtrik, në  Prekaz, në Llap, në Shalë, në Drenicë, në Dukagjin, në Gollak etj. Gjithashtu, deri më sot, nuk ekziston asnjë dokument valid, që do të dëshmonte numrin e tankeve të brigadave dhe të divizioneve të Ushtrisë Shqiptare, që kanë marrë pjesë në luftën çlirimtare  dhe mbrojtëse të Kosovës (1989-1999). Asnjë ! Përveç disa të rinjve dhe ushtarakëve vullnetarë patriotë shqiptarë, të cilët regjimi i Sali Berishës, i Fatos Nanons dhe i Pandeli Majkos, i patën demobilizuar dhe hedhur në rrugë si “tepricë teknologjike”, duke i lënë pa punë dhe pa kafshatën gojës për të mbijetuar. Mirëpo, këta nuk u thyen, nuk tradhtuan, as nuk hezituan, as nuk u arratisën dikund në Greqi apo në shtetet e Evropës për një copë bukë për t’i siguruar familjet e tyre, por iu bashkuan UÇK-së në luftën për çlirimin dhe për lirinë e Kosovës. Të gjithë këta trima  qoftë heronj të rënë a të gjallë, Kosova nuk do t’i harrojë kurrë, as sot e as nesër.

Pandeli Majko nuk njeh as histori, as Kushtetutë e as Platformë Kombëtare shqiptare, që favorizojnë dhe justifikojnë të drejtën  dhe kërkesën për bashkimin kombëtar shqiptar !

Me gjithë paternalizmin e tij të rremë se gjoja “ ka investuar, dhe i dhemb shumë për Kosovën”,  Pandeli Majko, nuk është ajo “fuqi politike” ballkanike, që do të mund ta pengonte ose ta përshpejtonte procesin e bashkimit të shenjtë kombëtar shqiptar. Ndaj, parapëlqehet që,  Majko së bashku me të  gjithë majkot e “tatkot” e tjerë, të cilët deri tani janë deklaruar kundër bashkimit kombëtar qoftë brenda a jashtë Shqipërisë Etnike të Ismail Qemalit, të  mos  zhvillojnë propagandë frikësuese dhe panik të panevojshëm në opinionin publik; të  mos provokojnë, të mos gënjejn֝ë, të mos shpifin dhe, të mos manipulojnë popullin shqiptar, se gjoja sipas “syzeve” të tyre të “diellit”  “paska perënduar” bashkimi kombëtar.  Ky është idiotizëm në “kub”, që mund ta bëjë  një lider politik shqipfolës siç është Pandeli Majko.

Prandaj, vëllezër dhe motra shqiptare, mos u frikësoni nga bashkimi kombëtar, por nga robëria koloniale shekullore, nga varfëria, nga plaçka, nga hajnia, nga përbuzja, nga shfrytëzimi dhe nga papunësia, që e kanë shkaktuar “majkot” dhe “tatkotë”,  thënçin “demokratë” dhe “humanist”, të cilët qe 30 vjet po e kullosin  djersësn e popullit dhe pasurinë e tij dhe të Shqipërisë. Ndërkaq, mbi “1 milion” shqiptarë ka ikur në emigrim, kanë braktisur Shqipërinë (1990-2021).

Populli nuk duhet të frikëshet nga propaganda agjenturore antibashkim e Pandeli Majkos, ngase  ai nuk është i një formati politik të Albin Kurtit, që mund të ndikojë në “hapjen” ose në “mbylljen” e historisë bashkimit kombëtar.

Këtë duhet ta ketë kuptuar  Pandeli Pajko, pavarësisht  nga aftësia e radiusit politik të tij, i cili qe 30 vjet sillet si “rrota e mullirit pa ujë”, duke pritur integrimin në BE. Mirëpo, me atë dituri dhe largpamësi utopike, nuk ka për të hyrë në BE, sepse BE-ja nuk pranon shtete me probleme të pazgjidhura ndërterritoriale siç është Shqipëria, e cila që nga viti 1878 ka konteste territoriale me vendet fqinje, siç janë Greqia, Mali i Zi, Maqedonia Veriore dhe Serbia.

 Pandeli Majko, veç mohimit të  së drejtës hitorike të kombit  shqiptar ka shpërfillur Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë(1998) dhe  Platformën për Zgjedhjen e  Çështjes Kombëtare Shqiptare të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë (1998). 

Duke qenë se sipas Majkos,  “qenka plakur” ideja për bashkimin kombëtar, gjoja se “i përket shekullit të kaluar”, atëherë, pse kjo ide figuron në preambulën e Kushtetutës së re moderne të Republikës së Shqipërisë, ku thuhet : “ me aspiratën shekullore të popullit shqiptar për identitetin dhe bashkimin kombëtar…” (Kushtetuta e Republikës së Shqipërisë, “Pegi”, Tiranë, 2002, f.5)

 Gjithashtu, ministri i Diasporës Shqiptare Pandeli Majko nuk e di, sepse nuk e ka lexuar fare as “Platformën për Zgjitdhjen e Çsështjes Kombëtare Shqiptare” të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë, ku thuhet :”…, aspirata e gjithë shqiptarëve është ashtu (domethënë se,  edhe sot në shekullin XXI, fillimi i dekadës së tretë, viti 2021,  është tejet aktuale, e qëndrueshme, e pranushme, e domosdoshme, dhe në frymën e integrimeve demokratike, civilizuese dhe paqësore  evropiane – M.H.)  siç e kanë përcaktuar që në shekullin e kaluar (XIX- M.H.) rilindësit tanë – BASHKIMI i mbarë trojeve etnike shqiptare në një shtet të vetëm kombëtar. Deri sot ky bashkim nuk është arritur jo për faj të shqiptarëve.Përkundrazi, gjysma e trojeve etnike shqiptare ndodhet ende nën zgjedhen e disa shteteve të huaja. Si rrjedhim, çështja kombëtare shqiptare është një çështje e pazgjidhur (Domethënë, ende, edhe sot është çështje, që pret për zgjidhje, nuk i ka skaduar afati sipas Pandeli Majkos- M.H.)”. Shih: “Platformë për Zgjidhjen e Çështjes Kombëtare Shqiptare”, Akademia e Shkencave e Shqipërisë, Tiranë, 1998, f.50. 

Sa më lart,  deklarata e Pandeli Majkos, që të “mbyllet historia e bashkimit kombëtar, sepse i përket shekullit të kaluar”, është shpifje, dezinformim, mashtrim dhe manipulim i historisë kombëtare shqiptare, ndaj si e tillë, nevojitet të hedhet në koshin e plehërave të politikës dhe të propagandës ditore, që thërret kundër idesë së organizimit të REFERENDUMIT për bashkimin kombëtar shqiptar.

GRIM MILESTONE

by

President Biden is asking Americans to mark the 500,000 deaths with a moment of silence at sunset Monday. He’s also ordered flags on all federal buildings lowered to half-staff for five days. The disease has killed at least 100,000 people in the past five weeks and was the leading cause of death in the country in January, ahead of heart disease, cancer and other ailments, according to the Kaiser Family Foundation. Since last February the disease began to ravage nursing homes and the five boroughs of New York, frequently striking the most vulnerable on account of age, poor health, job requirements or crowded living conditions. Now, around 2,000 people die from the disease every day on average, according to data from Johns Hopkins University, down from a high of over 3,000 a day on average in mid-January. The pandemic’s deadliest day in the U.S. so far has been January 12 when 4,400 people died.

The NPR report lays out that death count in the US far exceeds that of other countries — a fact that health experts attribute to the scattered, patchwork pandemic response from the Trump administration. The specialists cite the shortages of personal protective equipment, testing supplies and contact tracing capacity as some of the missing pieces that could have saved lives. Putting in place the public health measures was not the focus of the previous administration. Neither was ensuring that workplaces for those who had to go to work were safe, nor securing adequate personal protective equipment for workers. The politicization of public health messaging, on topics such as masking and the severity of the disease in comparison with flu, also confused and endangered the public, say health experts.

Perhaps the most heartbreaking fact about reaching half a million U.S. deaths, is that the toll is still rising. Though new infections and hospitalizations are slowing after a midwinter peak, the country has a long way to go to end the pandemic. The present situation is described as a race between the vaccine and new more transmissible variants Americans will need to stick to safe behavior to keep the virus from surging badly again.

IHME is now forecasting the U.S. may surpass 600,000 deaths by June.

According to health experts, although we are several months into vaccinating this is not the time to drop the guard and start gathering, because that’s going to erase all the progress that we’ve recently made. Still many speak with measured optimism about the future. People who work in hospitals and in funeral homes are witnesses to the loss than many Americans can avoid. 

PROCESSING GRIEF

The toll of witnessing these deaths has largely fallen on front line health care workers. 

Signs of hope ahead do not soften the tragedy of each life lost to the illness. The losses include children, and adults of all ages and ethnicities. More than 3,400 health care workers in the U.S. have died from COVID-19, according to numbers from The Guardian and KHN It’s hard to fathom hundreds of thousands of lives in the U.S., and some 2 million more around the world, cut short by the pandemic.

For health workers who help the families say the final goodbyes, it has been extremely hard. It appears that we as a nation have not coped with this. It’s almost as if these are individual losses to individual families, but that they are not seen as a loss to the whole society.

The COVID-19 memorial tribute last month, on the eve of President Biden’s inauguration, in which lights were placed around the Lincoln Memorial reflecting pool, was the first formal acknowledgment of the pandemic’s death toll in the U.S. by the executive branch of the federal government. For most of the past year the burden of processing the grief has fallen on health care and funeral home workers.

Edited NPR Reporting

NDËRROI JETË NË SHBA QEMAL DEMA, KRYETARI I VATRËS NGUSHËLLON FAMILJEN

by

-SOT, E HËNË 22 SHKURT, ORGANIZOHEN SHËRBIMET FUNERALE TEK XHAMIA SHQIPTARO-AMERIKANE NË  GARFIELD, NEW JERSEY-

          Me 21 shkurt në mbrëmje ndërroi jetë pranë familjes së tij të dashur, Qemal Dema, i persekutuar politik dhe qëndrestar ndaj diktaturës komuniste në Shqipëri. Në emër të të përndjekurëve politik ka përcjellë ngushëllimet për familjen Kryetari i shoqatës të Përndjekurëve Politik të Shqipërisë, gazetari Nebil Cika.

        Kryetari i Partisë të Lëvizjes së Legalitetit për SHBA, z. Hakik Mena, ka ngushëlluar familjen. Shumë nga të përndjekurit politk në Shqipëri dhe emigracion kanë ngushëlluar familjen Dema dhe kanë evidentuar karakterin burrëror të të Përndjkeurit Politik Qemal Dema.

Qemal Dema ishte abonent i rregullt i gazetës “DIELLI”, organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës”VATRA”. Kryetari i Vatrës, z. Elmi Berisha në emër të kryesisë e Këshillit të Vatrës, në emër të gjithë vatranëve, si dhe redaksia e Gazetës DIELLI, i përcjellin ngushëllimet më të thella familjes Dema, bashkëvuajtësve dhe miqëve! Pushoftë në Paqë shpirti i Tij!

 ***

Motrat Dema kanë përcjellë njoftimin në rrjetet sociale: Me dhimbje të madhe, ju njoftojmë që babai dhe gjyshi jonë i dashur, Qemal Dema, ndërroi jetë ne krahët tonë, i rrethuar me dashuri me 21 Shkurt në mbrëmje.

Ceremonia e pritjes zhvillohet te henën me 22 Shkurt tek xhamija Shqiptare-Amerikane (43 Monroe St, Garfield, NJ 07026) nga ora 14:00-21:00.

——

With our deepest sadness, we’re sharing that our beloved father and grandfather, Qemal Dema, passed away in our arms, surrounded by our love earlier in the evening of Feb.21st.

The wake will be taking place on Monday, Feb. 22nd at the Albanian-American Islamic Center located at 43 Monroe St, Garfield, NJ 07026 from 2:00-9:00PM.

Motrat Dema

GREVA E URISË DHE PËRMBYSJA E DIKTATURËS NË SHQIPËRI

by

Ndue Lugja, pjesëmarrës në Grevën e Urisë në Qytet Studenti, themelues i Partisë Demokratike në një rrëfim ekskluziv dhënë gazetarit Sokol PAJA, për gazetën “DIELLI”, Organ i Federatës Panshqiptare të Amerikës VATRA, New York, paraqet para publikut shqiptar Ditarin Personal me rrëfimet e studentëve të Grevës së Urisë tri dekada më parë në Qytet Studenti. Në librin ditar ‟ Ndryshimet 90 ”, Ndue Lugja rrëfen dhjetorin e lirisë në Shqipëri.

ALEKSANDËR MEKSI PËR LIBRIN E NDUE LUGJËS “NDRYSHIMET 90”

Nisma e Ndue Lugjës për ti treguar publikut të interesuar kujtimet e tija për ato ditë dhe muajt që pasuan është me interes dhe vlera. Sigurisht që kujtimet janë mbresa personale, shënime të mbajtura e veprime të evidentuar në mediat e kohës dhe dëshmi të të tjerëve pjesëmarrës. Ato nuk pretendojnë të jenë studime e analiza, por megjithëkëtë ato janë të domosdoshme kur jepen nga protagonistë, që veprimet e tyre dhe vetë ngjarjet i bëjnë të kenë diçka për të na treguar, për të na thënë, për të dëshmuar. Është historiani dhe studiuesi ai që i vlerëson ato e ai të cilit i shërbejnë. Por këto dëshmi e kujtime vlejnë dhe për lexuesin e interesuar, sidomos për ata që ato ditë e ngjarjet që pasuan i njeh me të ndigjume e të turbulluara nga të thëna e të pa thëna, nga mungesa ende e analizave dhe dokumenteve sidomos për pjesën e padukshme e ato që nuk po thuhen. Kanë kaluar tre dhjetëvjeçarë që nga Dhjetori historik i vitit 90 të shekullit të kaluar dhe ende mungon një pasqyrim real i ndodhive, rrethanave në kuadër shqiptar e ndërkombëtar, që prunë atë ndryshim thelbësor. Mungon edhe një pasqyrim e analizë e vështirësive dhe pengesave, i rolit të forcës politike në pushtet e drejtuesve të lartë të saj e po aq dhe zbatuesve të  “vijës së Partisë” dhe mbrojtjes së pushtetit “të fituar me pushkë e gjak”. Çdo vit kur afrohen këto ditë historike dëgjojmë protagonistë e pjesëmarrës, analistë e opinionistë të ndryshëm, madje dhe të njëjtët personazhe që ndryshojnë nga viti në vit dëshmitë e gjykimet e tyre. Të gjithë ata që u përfshinë në ato ditë, që mbështetën forcat e reja politike dhe ndryshimet janë mbi 50 vjeç, disa nuk janë  më  mes nesh por emri i tyre, kontributi i tyre është ende ndërmjet nesh. Përveç ditëve të Lëvizjes Studentore ne mësojmë nga një dëshmitar për punën për krijimin e Partisë Demokratike si në qendër ashtu dhe në rrethe. Ai tregon për pjesëmarrjen masiv dhe përkrahjen e popullit në mitingjet  ashtu dhe qëndrimin e autoriteteve komuniste në antimitingjet në Durrës, Vlorë e Rrëshen. Me mjaft interes është gjithashtu dhe puna për organizimin e Grevës së Urisë, drejtuesit e saj, takimet me qeveritarët, në të cilën autori ishte pjesëmarrës e drejtues. Autori me thjeshtësinë që e karakterizon na njeh me kujtimet, gjykimet e tija për ato tre muajt e para vendimtare në përmbysjen e rendit politiko-ekonomiko-shoqëror në Shqipëri, me fundin e turpshëm e të pakthyeshëm të diktaturës komuniste. Ai duke qenë jo vetëm pjesëmarrës por dhe protagonist,  tregon me hollësira veprimet e atyre ditëve të Lëvizjes Studentore që nga data 8 dhjetor, të cilët me kurajën e tyre ngritë në këmbë kundër regjimit shumicën e shqiptarëve. Si dëshmitar i atyre ditëve tregimet e tija janë të vërteta dhe lexohen, sidomos kur janë dëshmi të veprimeve dhe ndijimeve të përditshme dhe me reagimet e tija, gjykimet dhe pritshmëritë. Sigurisht që dhe shumë të tjerë me dëshmitë dhe kujtimet e tyre tashmë të botuar plotësojnë dhe saktësojnë historinë e atyre ditëve e muajve e deri vazhdimet e mëvonshme. Secili ka dëshmi për ndodhitë ku ka qenë i pranishëm. Sigurisht do të ketë përherë dallime e kundërshti në qëndrimet dhe interpretimet e individëve, grupimeve dhe organizmave politike, që janë opinione personale e të dobishme për të kuptuar më mirë politikat dhe rezultatet. Në këtë vështrim Ndue Lugja me kujtimet e tija na njeh me aspekte që shumëkush nuk i di, nuk i ka lexuar dhe që ndihmojnë për të kuptuar më mirë ato ditë e muaj historikë, sidomos sot kur dasia politike dhe kundërshtia janë më shumë se në atë kohë të ndjeshme. Autori me këtë libër na kujton përjetimet tona, na ndihmon me të dëshmitë e tij dhe gjykimet personale, për të qenë më të saktë. E për këtë Ndue Lugja duhet lavdëruar dhe kontributi i tij real duhet vlerësuar pozitivisht. 

FAKTORET E JASHTËM NXITËS TË NDRYSHIMEVE TË MËDHA NË SHQIPËRI                

Identiteti demokratik reformist lindor me liri të kufizuara të shprehjes së lirë të fjalës e të mendimit, shprehjes politike e ushtrimit të saj si opozitë, i nxitur e inkurajuar nga Gorbaciov në   ish- bllokun lindor sovietik kishte filluar të përhapte e hidhte rrënjët e saj sipërfaqësore edhe në Shqipëri. Mjerimi, varfëria e humbja e identitetit personal, familjar, shoqëror, ekonomik, social e politik në ngjarjet e fundit të etheve komuniste, kishin filluar ta sjellin vendin tonë nga një “grip” influence të vogel në një ekzaminim më të madh “turbekulozi” ku mushkëritë popullore se pranonin më oksigjenin e huazuar të bllokut të Lindjes. Kjo vinte edhe pse me reformistet entuziaste o të detyruar nga masat popullore të revoltuara, po i linte vendet e ish  bllokut dalë ngadalë të lirë e sovran të shëronin e kuronin vetveten në vendet e tyre. Rrjedhojë e pasojë ishin ngjarjet e mëdha të luftës anti- komuniste në Evropën lindore të uzurpuar nga regjimi e Grupi lindor komunist Sovjetik të drejtuar nga Gorbaciov, një komunist i reformuar nga situatat ndërkombëtare e i predisponuar të ndërronte vijën e ndjekur më parë e te shkatërronte këtë sistem dalë ngadalë. Takimi i tij me presidentin gjerman Koln ndërroi të ardhmen e lindjes. Pas zgjedhjes Pape në Qytet – Shtetin më të vogël kilometrisht por më të fuqishmin ekonomikisht në botë të Karol Wojtyla me emrin Giovanni Paolo II, ishte ai që mbështeti fuqimisht lëvizjen polake për demokraci deri sa në mënyrë demokratike e dialogu përmes veprimit e fjalës së lirë arriti të fusë në jetën politike Solidarnostin e ta barasbazojë në tavolinën e rrumbullakët të shtetit Polak të 1989 siç e kuptojmë ne më pas. Në gusht 1980 në Poloni krijohet sindikata e parë Solidaritet, me fondator një elektricist Lech Ëalesa që pas shumë vitesh në 1989 arriti të krijojë një moviment revolucion të fuqishëm kundër sistemit komunist polak që edhe me presionet e premtimet e Mikail Gorbachev që mendonte e luftonte formalisht për mos shkatërrimin e sistemit sovjetik, lëvizja antikomuniste kishte vetëm suksese që pastaj me këmbënguljen e saj u be tavolina e rrumbullakët ku levizja merr pjesë në zgjedhjet elektorale të vitit pas revolucionit të 1989. Më 9 Nentor 1989 u realizua ëndrra 50 vjeçare e bashkimit të dy Gjermanive lindje e perendim duke hedhur poshtë murin ndarës të Berlinit, si mur i ngritur e quajtur antifashist. Më 15 gusht 1961 realizohet me elemente të prefabrikuara çimentoje e guri, muri që ndante fizikisht, moralisht, politikisht qytetin e Berlinit në dy pjesë, njëra socialiste e tjetra demokratike perëndimore. Një mur i gjatë 156 km e i lartë 3,6 m realizuar nga rusët me shpenzimet e Gjermanisë lindore. Revolucioni Rumen 16 dhjetor – 25 dhjetor 1989 solli shkatërrimin e sistemit komunist të drejtuar nga Nicolae Ceausescu, stalinisti më i madh në Evropë ku nga frika e madhe e protestave dhe revolucionit detyrohet të ikë spektakolarisht nga Bukureshti. Më vonë e detyrojnë të ulet nga helikopteri që po udhëtonte, drejt ikjes e arrestojnë policia dhe ja dorëzojnë ushtrisë ku e denojnë me gjithë bashkëshorten e tij e i vrasin me gjyq të improvizuar që duron vetëm 55 minuta. Era e re që po pushtonte Evropën e shtyrja reformiste e Gorbacovit, se ndaluan Ceausescu të instauroje ligjin marcial në Timisoara ku nisi revolta popullore më e përgjakshme për të cilën u ekzekutua si genocid. Ishte i vetmi monokomunizëm që u largua me luftë e jo si Cekosllovakia, Polonia, Bullgaria. George H. W.Bush, Karol Wojtila i quajtur Giovanni Paolo II dhe Reformisti Sovjetik Gorbacov i cili pohon se pa Giovanni Paolo II kurrë komunizmi s’kishte rënë, arritën suksesin e ndryshimit të Sistemit Komunist pa luftë e pa humbje të mëdha njerëzore e shihnin të sigurtë platformen reformiste anti komuniste, për ta çuar Botën drejt një ere të re Demokratike. Akullnaja e madhe e bllokut Lindor të Evropes po shkrihej dalëngadalë duke mbushur përdite e më shumë lumenjtë e shpërthimit e urrejtjes popullore të shteteve të ndryshme ex lindore e më komuniste se vetë Moska nga ku kishte lindur .

FAKTORËT E BRENDSHËM NXITËS TË NDRYSHIMIT NË SHQIPËRI

Lajmet nga bota vinin të vakta e pothuejse asgjë. Gazetat shkruanin në ndonjë kuadrat të vogël ngjarjet në botë, televizioni Rtsh i vetëm ishte shurdh memec. Sistemi ishte totalitar e shumë i kujdesshëm e i vendosur për të ruajtur popullin nga ndikimet e jashtme anti komuniste. E kisha dëgjuar diku, po s’mu hap dera unë nuk mund të them se hyra brenda. Edhe pse shumë kuriozë, politikanë, impreditorë, gazetarë të kamufluar si turistë vizitonin vendin tonë për të parë nga afër e për të ditur diçka më tepër se çfare po ndodhte në Shqipëri. Ata shoqëroheshin nga sigurimi i shtetit për të mos pasur takime direkte me popullin. Gusht 1989 Misionaria Nënë Tereza viziton Shqipërinë pas shumë e shumë kërkesave të bëra për të ndihmuar Shqipërinë. Qeveria e asaj kohe e quajti vizitë private. Ajo i kerkoi Ramiz Alise të hapte shtëpi bamirësie në Shqipëri por Ramizi iu përgjigj se ne s’kemi të varfër këtu në Shqipëri e ajo theksoi me cinizem …unë kam shpi bamirësie kudo në Bote, në Amerikë, Kanada, Angli, Itali e në 97 shtete e ku ka të varfër. Lumtë ju që s’paski të varfër e mos harro se e djeshmja ka kaluar, e nesërmja akoma s’ka ardhë, por shiko të sontmen se dikush po vuan e ka nevojë për ty. OKB 1990 Ramiz Alia merr pjesë në sezionin e 45 të Asamblesë së Kombeve të Bashkuara dhe flet në mbështetje të Kosovës gjë që alarmon Jugosllavine por gëzoi shqipëtarët e ikur ndër vitet e egra komuniste që atëherë e deri në këtë ditë quheshin kriminela e tradhëtare me thënjen se ju do ktheheni në atdheun tuaj e mëma Shqipëri do ju mirëpresë, ju ngjalli një shpresë. Me 11 maj 1990 Perez de Cuellar kryetari i OKB pas vizitave në Austri, Hungari, Cekosllavaki vizitoi edhe vendin tonë ku u takua me Ramiz Aline por kohën më të madhe e kaloi veçanërisht me ministrin e jashtëm Reis Malile, ku bisedat ishin shumë intime e shumë të papritura e të kundërshtueshme nga sistemi pothuajse i kalbur që s’mund të mbahej më në këmbë,të drejtat e njeriut, prona private e ajo kolektive, e drejta e lëvizjes ose e mendimit  te lirë. Ç’donte presidenti i OKB nga Shqipëria si vendi i fundit të shkatërrimit të komunizmit. Ligjin e ri të vizave e pashaportave si lëvizje e lirë e tre milion të burgosurve. Ku do ti çonte … Apo do të instalonte një sistem të ri prove laboratorike që koha e provoi. Të gjithë e dinë se Shqipëria është vendi më strategjik i kalimit nga Azia e Lindja për në Evropë. Shtetet e mëdha do të luanin kartën e fundit përseri në favor o disfavor të Shqiperisë. Ndërtimi i 600 mijë deri në 700 mijë bunkeresh ishin baraz me 700 mijë shtëpi në atë kohë e nuk do ta ndjente aq shumë ndihmen e perendimit. Kulti i individit e shkatërroi edhe më tepër Shqipërinë e vuajtur e stërvuajtur duke bërë aksione si Dita e Enverit, Java Enverit, Muaj i Enverit, e ne çfarë të hanim në fund të Muajit .

DEMOSTRATA E 14 JANARIT NË SHKODËR

Demostrata e 14 janarit në Shkodër ku u tentua të hiqej busti i Stalinit ku të mremën u arrestaun të gjithë organizatorët e të nesërmen populli u mblodh pranë bustit të Stalinit. Mungonin organizatorët e deshtoi si protestë por ajo vrau një frikë të madhe ku shteti i mobilizuar me ushtri e polici nga gjithë Shqipëria ngeli përpara një populli që shetiste i lirë e priste vetëm një shenjë. Demostrata e 25 Marsit në Kavajë erdhi si pasojë e një ndeshje futbolli ku qindra të rinj hodhën parulla kundër sistemit komunist e pati shumë të arrestuar. Të nesërmen më 26 Mars u organizua një manifestim i madh popullor me thirrjet : lironi shokët tanë …Liri Demokraci…Poshtë Diktatura, e cila u shtyp me forcë nga policia. Me 2 korrik 1990 shqiptarët mësyen Ambasadat e huaja në Tiranë. Mijera njerëz të vuajtur, të thjeshtë, punëtorë e intelektualë që kishin përjetuar dhunën e bishës së egër të sistemit, nxituan pa frikë të thyenin muret e telat me gjëmba e të hynin në Ambasada. Familje, gra, fëmijë të rritur e të moshuar nga gjithë Shqipëria u ngujuan për ditë të tëra nën hijen e Ambasadave. Qeveria Shqiptare filloi talljet e zakonshme duke i quajtur tradhtarë, kriminelë, hajdutë e deri në fjalën e fundit fyese për çdo shqiptar si jashtëqitjen e Atdheut thënë nga Ismail Kadare, ku më vonë me ikjen e tij në Francë edhe ai iu bashkua kësaj lëvizje. Dhuna e sistemit monolitar shihej në çdo fytyrë. Ikja nëpërmjet kufirit nga Saranda në Konispol shoqërohej me vdekje të përditshme të shqiptarëve në tentativen për të kaluar kufirin për në botën tjetër të lirë. Mali me Gropa filloi të priste e strehonte përjetësisht banorë të çrregjistruar e vrarë nga sistemi pa emra, pa identitet. Një ikje tjetër masive ishte ikja me pashaportë e viza të improvizuara që u qujt Riatdhesim i të gjithë shtetasve Italianë, Grekë, Gjermanë, Jugosllavë, Rusë, Polakë, Turqi e Çeki e fëmijet e nipër të tyre të lindur në Shqipëri nga martesat e kombinuara me shtetas ose shtetase të huaj, gjë e cila u realizua deri në Nëntor 1990 me kërkesë të Ambasadave të shteteve përkatëse. U lejua hyrja e gazetarëve të huaj. Informacioni tashmë qarkullonte lirshëm dhe më pak i censuruar. Liberalizimi falls i Ramiz Alise ishte një lloj lufte e trufe e fshehtë me konservatorët e kohës së tij, kishte frikë nga ata por përsëri i mbante zap. E dinte mire se ishte vendi më i shkatërruar në botë ekonomikisht e politikisht ku njerëzit kishin filluar të lypnin si Zani i zi e Loredana në qytetin Studenti, që na zgjonin në mëngjes duke mbedhur kavanozët në koshat e plehrave. Ishte vendi ku mungonte gjithçka deri te liria personale, ekonomike, sociale apo politike e mendimit e veprimit.

SHPRESA QË VINTE NGA QYTETI STUDENTI

Intelektualët e Tiranës venin e vinin nga Qyteti Studenti dhe dukej qartë se prisnin diçka të madhe prej nesh e na ngacmonin e përkrahnin ne mendime, me pyetje të ndryshme. Unë irritohesha shpesh me ta se nuk e dija se ishin të vërtetë o sigurimsa të veshur me petkun e zbulimit o të na nxisnin, por më kujtohej një thënje e babës tim që më relaksonte e qetësonte kur e mendoja. Ai mulli atë drith ka që të bluajë … I futja një buzëqeshje ironike e largohesha i qete. Ne jetonim një jetë të vështirë por duhej ta provoje që ta besoje. Lëvizja e vërtetë kishte nisur me ankimet e kushteve të jetesës së paimagjinueshme në një qytet ku po rritej elita e ardhshme e intelektualëve të rinj që në të nesërmen do shpërndaheshin në të gjithë anët e Atdheut. Koha s’priste me ankime por një dialog. Një letër e hapur e inxhinierisë mekanike – eletrike e menduar dhe e shkruar nga Pandeli Majko si sekretar i rinisë së fakultetit e dërguar Ramiz Alise dhe e afishur në gjamat e hyrjeve, u përhap si era në Qytetin Studenti, siç më thoshte Arben Sulo, që më vonë e përdorte si vërtetësi e vlerë kudo. Jemi ne në hapat pasardhës që e nisem si levizje, e sesi i lindi ideja e letrës Pandit është se ka patur ndonjë shtyrje, ndikim, propozim, mbështetje për qëllime të mëvonshme politike në shqipëri apo dhe  në qeveri, e quaj gjithmonë si një element të inkurajuar, nxitës e pozitiv për tu përballur o vlerësuar nga drejtuesit komunistë të kohës. Kjo letër e lexuar, komentuar e mbështetur plotësisht nga studentët erdhi si një thikë në gjoksin e kalbur të PPSH. Vetëm muret na dëgjonin e na kthenin zërat tanë si në një humnerë malesh që i përcillnin zërin njëra tjetrës. Duke kënduar …Ejani mblidhuni këtu këtu …poshtë Diktatura, Nexhmie rruspije, Enver Hitler … zbritëm në sheshin qëndror poshtë menses. Djem e vajza të guximshëm ata që në një farë lloji e kishin mundur frikën, po vinin nga të gjitha godinat e bashkoheshin me ne. Gjithë studentët u bënë një për idealin e lirisë. Ishte një turmë e çorjentuar e pa kokë drejtimi ku secili thoshte e bërtiste si të donte derisa në murin përballë u shfaq një djale me një xhubot të zi e thirri: Unë jam Azem Hajdari, kam dy femijë e i lë peng për çështjen studentore. Një heshtje ra pastaj me brohorima… ja vdekje, ja liri… poshtë Enveri… poshtë Nexhmija…thirrje e ovazione dhe unimanimisht u pranua si lider i yni. Nga një thirrje brënda turmës…Shkojmë drejt korpusit të Universitetit, u nisëm sipas grupeve o sipas të njohurish drejt korpusit të universitetit  e të tjerë që kërkonin të shkonim drejt qëndres së Tiranës. 

 

NGUSHELLIM I DEGES SE VATRES NE MICHIGAN

by

PUSHOFSH NE PAQE MARK DODAJ/

U nda nga jeta e tij dhe nga ne Mark Dodaj, nje mik i rralle, një malësor i mirë, një trashëgimtar i denjë i Gjelosh Gjokës së Malesisë se Madhe. Marku ndërroi jetë para kohe, por la për kujtim një jetë të gjallë e plot vepra të mira.

Pushofsh ne paqe Mark, Krishti qe i besove gjithë jetën të pastë në Parriz! 

Në emër të Federatës Panshqiptare Vatra, i shprehim ngushllimet tona të sinqerta familjes dhe të afërmëve.

Mark Dodaj rrit në një familje të ndershme e të virtytshme malësore dhe trashëgoi vlerat më të mira të të parëve, si dashuria per familjen, ndjenjat e larta miqesore me te gjithe shoqerine, dashuria e tij për Malesinë dhe atdheun dhe idealet demokratike.

Marku si një antikomunist i flaktë, ishte një ndër të parët idealistë qe u ngritën në emër te lirisë dhe demokracisë. Në emër të këtyre idealeve ai iu bashkua lëvizjeve demokratike të forcave të djathta dhe si kryetar i Partisë Republikane në Malësinë e Madhe.

Edhe në Amerikë, Marku shfaqi çdo ditë vlerat e famijes se tij, një njeri i komunikueshem dhe i dashur me të gjithë, i urtë dhe besnik. Fjala e tij kishte peshë por kurrë “nuk i ra fjala në tokë”.

Me Vatrën, Markun e lidhin virtytet dhe e vlerat e tij patriotike dhe sidomos  vëllai i tij, Petrit Dodaj, anëtar i hershëm i degës së Vatrës Michigan, bamirës dhe aktivist i njohur komunitetit shqiptar i cili me personin, punën e dhe kontributin e tij e nderon Vatrën.

Ndersa Markun e mbajme në mendje dhe lutjet tona, i dëshirojmë bashkeshortes se tij, dy djemve, krejt familjes dhe gjithë të afërmve, shëndet dhe paçin ndihmën e Zotit në këto ditë të vështira për ta. 

Marku e kreu misionin e tij në këtë botë, por ai prapë është me ne, sikurse thotë fjala e vjetër malësore “Burrat e mire vetëm lindin e kurrë nuk vdesin”.

I përjetshëm qoftë kujtimi i tij!

Me respekt,

Federata Vatra, Dega Michigan

Michigan me 21 Shkurt 2021