Archives for February 2022

Rreth librit me poezi “Zemra vajton, zemra këndon” të poetit Guri Stefani

Nga Mëhill Velaj

Vëllimi me poezi “Zemra vajton, zemra këndon”, ka një titull shumë mbresëlënës, elegjik, me vlerat e filozofikes dhe simbolit figurativ. Zemra vajton nga dhimbja, nga hidhërimi, por edhe rreh (“këndon”), në castin e emocionit të gëzimit, të ndjenjës së dashurisë, sepse edhe dhimbja e gëzimi janë motër e vëlla, që me forcën e zemrës, janë emocione që përballohen nga vetë zemra e njeriut. Autori i këtij vëllimi me poezi është poeti kolonjar Guri Stefani. Duke e shfletuar këtë vëllim poetik me tematikë të larmishme, ajo c’ka të bie në sy është mendja e shpirti i freskët, atdhetar, vërtetësia e miteve dhe trimërisë së tyre, përkushtimi i tij ndaj atdheut, për të bërë të njohur vlerat e tij, mallin, dhimbjen, dashurinë, gjeografinë dhe historinë e tij, t’i paraqesë këto vlera duke na dhënë artin e të jetuarit e përjetuarit të këtyre vlerave. përmbajtjen e tyre ideo-artistike. Që në hyrje të këtij vëllimi vërejmë se bota shpirtërore, mungesa dhe malli për atdheun, duke ngritur zërin e tij, ndonëse në distancë të afërt e të largët, meditativ dhe elegjik. Poeti Stefani me bukurinë e freskinë e vargut, vajton e këndon, i adresohet atdheut, brezave, për të sigurtën e të pasigurtës, për harresën e mos harresës, për dashurinë dhe dhimbjen, trishtimin dhe rënkimin, për jetën e lirinë, për fatin e bijve e të atdheut, për shpresën e nënës që këta bij t’i kthehen një ditë. Sic edhe thotë ai vetë në këtë poezi, të titulluar “Zëri i nënës Shqipëri”:“Përse rënkon moj Nëna Shqipëri,Cfarë ndjen në shpirtin tënd”Më kanë ikur bijtë e mi,Janë larguar nga ky vend.-.-Ah moj ditë me shumë siklet,Që more yjet e mi.Nëna e gjorë po u pret,Që t’I ktheni prapë në gji!” Në poezitë “Mall e lot”, “Lëndina e lotëve”, “Mërgimi”, “Dhimbje e mall”, një përfytyrim i gjallë i imazheve, jepet me elegancë, bujaria, fisnikëria e vargjeve dhe e zërit të tij poetik mbeten të pashuar, për të kërkuar rrënjët e mallit e lotëve. Pesha e historisë mbetet, por është plot me dhimbje që i përkasin së kaluarës, dramës mallëngjyese, trishtuese, braktisjen –largimi nga atdheu. Zemra që vajtojnë, sy që lotojnë, vaditin lëndinën dhe shpirti i mërgimtarit që digjet e përvëlohet si prush në gji, që as lotët nuk e shuajnë dot. “Sa shumë po lotohem,Rrjedhin sytë e mij,Digjem dhe përvëlohem,Si prushi në gji.” – apo te vargjet: “Mendja aty më mbetët,Më mbyt një mallëngjim.” Poeti bën një analogji meditative, të së kaluarës me atë të viteve ’90, apo edhe në ditët e sotme, duke sjellë poezinë “Lëndina e lotëve”, duke na dhënë ndjenjën e nënave, si një “ndëshkim të pashmangëshëm”, (kurbetin), dëshpërimin në rritje dhe shpresën në fytyrën e këtij”mëkati”, vuajtjet dhe sakrificat për të cilat nuk kishte përgjigje por vetëm lot dhe zemër që vajtonte arratinë: “Nënat janë të plagosura,Në shpirt edhe gratë,Është hata e madhe,C’është kjo mëkatë?”-,-Mbetën vetëm nënat,Dhe të gjiorat gratë,Në lëndinën e lotëve,Qajnë dit’ e natë.” Në poezitë; “Lule mbi varret e martirëve”, “Gërmenji i Themistokliut”, poeti Stefani konfirmon kuptimin historik, ekzistencën tonë në mesin e ngjarjeve historike dhe figurave që e kanë bërë këtë histori, duke na sjellë poezi artistike-historike me figura të goditura letrare dhe apelin e fuqishëm poetik për të mos i lënë në harresë, por nderimin e tyre ndër breza: “Ju nipër dhe ju mbesa,Kurrë të mos harroni,Lule dhe trëndafila,Martirëve t’u coni!Krenaria kombëtare për këta martirë cfaqet madhërishëm, me vërtetësinë e besueshmërinë e të dhënave historike te poezia tjetër: “ Gërmenji ndonëse me pak fusha,Vendi-lindja e gjeniut,Patriotit të shquar,Vend i bukur i Themistokliut”. Vëllimi poetik “Zemra vajton, zemra këndon” ka të gjithë treguesit për të qënë një libër I pëlqyer dhe I lexueshëm. Ndonëse Stefani ka debutuar me vonesë por ai me dhuntinë, talentin dhe dashurinë, ka ditur të gdhendë e zhbiroje shpirtin e njerëzve, karakterin e tyre, duke përcjellë mesazhin e dashurisë njerëzore dhe krenarinë kombëtare. Ai vjen nga Kolonja e Fan Nolit dhe e lirikut Dhori Qirjazi, tiparet lirike shqiptare që ai i adhuron dhe krenohet si një bashkëqyetar i tyre.Është interesante në rast se ndjekim sematikën e fjalëve:Vetmi, dhimbje, mërgim, vajton, loton, mallëngjim, dëshpërim, shpirt i trazuar, që disa prej tyre janë edhe në titull, këtë mund ta quajmë një përmbledhje të vogël të metaforës, së trishtimit e shpresës, mallit e dhimbjes, dashurisë dhe ndarjes, shpirtit të trazuar dhe atij optimist, harresës e mosharresës për atdheun dhe njerëzit, të jetës e mbijetesës. Zgjedhja e fjalëve të vecanta që kontribuojnë vargjet në kuadrin e kuptimit dhe mesazhit që ato përcjellin mbetet një nga konstatimet më me vlerë të punës së poetit Guri Stefani. Elementet mitike, folklorike, përshkrimi I peisazheve të natyrës, vendlindjes së poetit, Shtikës,-te poezia ” Fshatit tim”, trevës së Kolonjës, “Mali i Gramozit”, “Korca e serenatave”, ku u lind e u shkollua , por edhe vendet e tjera, si lumin “Drini”, “Buna”, “Vjosa”, “Deti i trazuar”- janë gjaku që vlon nga stuhitë e shpirtit frymëzues, natyrën e brendëshëm, eposin e tij, forcën lëvizëse të tyre, që na japin plotësisht horizontin kulturor, qytetar dhe intelektual, botën poetike dhe lirike të autorit. Në poezinë “Shpirti I trazuar”, poeti me ironi dhe autoironi, sarkazëm, godet veset si smira, thashethemet, xhelozija, pabesia, e keqja, etj, na I jep të fshehura nën maskën e apatisë për të zbutur vrazhdësinë e fjalës poetike. Kemi edhe poezi të shprehura me sinqeritetin “adoloshent” si një element kompensues që ekzistojnë mes zemrës dhe shpirtit të dashuruar, për sublimen: “Dashuria”, – duke e simbolizuar me trëndafilin që në vargjet e para. Një poezi e bukur është edhe ajo “Pranvera”. Me një kontribut të vlerësuar e modest poeti Guri Stefani na ka sjellë një libër dinjitoz të mirë konceptuar letraro-artistik.