Julika Prifti
27 korriku është datë e rëndësishme në kalendarin e familjes Prifti, të cilën e kemi festuar pa ndërprerje, aty ku kemi qenë dhe me ato mundësi që kemi patur.
Që kur e mbaj mend veten time, në datën 27 korrik të çdo viti, shtëpia merrte një atmosferë gazmore prej tingujve e ngjyrave festive të kombinuara me meloditë e lejuara apo “të ndaluara” të kohës që jetonim. Veç këngëve vlonjate e kolonjare, çifti Prifti, shoqëruar nga bijat, këndonte kompozime të njohura italiane e angleze, si edhe kërcente aq bukur tango, valz, mambo e më vonë ‘rock and roll’. Shtëpia zbukurohej me lule e fotografi të reja, tavolina shtrohej për festë dhe për ne, vajzat, nuk kishte vend më të lumtur në botë se apartamenti ynë në rrugën Bajram Curri në Tiranë. Nuk lakmonim asnjeri dhe nuk krahasoheshim me kërkënd sepse ndiheshim të lumtura që ishim pjesëtare të përvjetorit të martesës së prindërve. Në fantazinë tonë na dukej sikur na ishte dhuruar një udhëtim në kohë që e bënte të mundur të ishim me ju në ditën e dasmës.
27 korriku i vitit 2022 është përvjetori i shtatëdhjetë i jetës bashkëshortore, i klasifikuar si jubile madhështor dhe aq i çmuar sa platini. Në fakt kur babin e pyesnin sesa vjet kishte martuar, ai, me humorin e tij origjinal, përgjigjej: “Më duket se unë kam lindur i martuar”. Koha dhe fati deshën që kjo thënie të jetë mëse e vërtetë në këtë përvjetor i cili lehtësisht mund të barazohet me një jetë të tërë!
70 vjetori i martesës është i rrallë për çdo çift, por në kohën e pandemisë është një triumf i vërtetë sidomos pas shërimit nga Coronavirus-i dhe sëmundje të tjera të moshës. Padyshim, në harkun kohor të shtatë dekadeve ku përfshihet një ndërrim shekulli dhe kapërcim oqeani nga Shqipëria në Amerikë, ka pasur plot peripeci dhe dallgë e stuhi jete. Në ditët e vështirësive të mëdha dhe të vogla, në rastet kur ishte fjala për çështje shëndeti apo buxheti, në momente të tensioneve politike apo psikologjike, ju mbetët të pastër dhe të patjetërsuar. Prandaj nuk na jepnit leksione apo teori edukate sepse ato buronin nga vëzhgimi i sjelljes suaj me miqtë e shokët e vjetër e të rinj, njerëzillëku me fqinjët madje edhe me ata që kishin qenë partizanë, si teta Ollga e xhaxhi Tasi, ndihma që ju jepnit miqve me halle financiare apo të tjerëve që kishin nevojë për mbështetje shpirtërore, pritjet e vizitorëve të lajmëruar si edhe ardhjet e mysafirëve që trokisnin në derë papritur.
Në shtëpi priteshin e përcilleshin njerëzit e damkosur “politikisht” apo të cilësuar “armiq ” të sistemit socialist, sistem në të cilin u rritëm edhe ne, vajzat tuaja. Kështu, ne mësuam leksionin më të madh të jetës: Të mos kemi frikë nga e vërteta dhe nga e drejta e të mos mashtrojmë apo të ulim poshtë dikë për të ngritur lart veten tonë në çfarëdo rrethane qofshim.
Jeta nuk fillon nga Uni e nuk mbaron me vdekjen e Unit, sado i madh të jetë ai. Një koleg në Institutin e Monumenteve në Tiranë thoshte shpesh se “për shqiptarin bota fillon me mua e mbaron me mua”. Psikologjia e Uni-t që është thellë e rrënjosur dhe e theksuar nuk ishte e rëndësishme për ju. Parimi juaj ishte krejt i kundërt sepse ju vlerësonit çdo zanat e punë, sa kohë që kryhej mirë. Ngaqë ishte rritur në fshat për 14 vjet, babi e njihte mirë punën e rëndë të bujkut dhe blegtorit siç ia dinte vlerën edhe zanateve të tjera të familjes së Priftëllarëve dhe përgjithësisht kolonjarëve, si gurgdhendja e muratoria. Pra, tek ne ishte rrënjosur me kohë mirënjohja për “essential workers” që në Amerikë kaloi vetëm si një fazë kalimtare gjatë pandemisë por shpejt u zëvendsua nga rendja pas fallsitetit të statuseve sociale të ndërtuara me famë dhe pasuri materiale, por jo me vlera.
Nga ju, morëm prirjet për recitimet dhe gjuhët e huaja, letërsinë dhe artin botëror, mendimin e lirë dhe lirinë e shprehjes por edhe kërshërinë e guximin për të provuar gatime ‘ekzotike’ pa shtrembëruar buzët për specialitete si chicharon, ox tail, pa gjykuar dhe pa vënë etiketa ‘moderne”, ‘të mbrapshta’ dhe “primitive” kulturave të vendeve të tjera. Çfarë kuptimi njerëzor për planetin në të cilin jetojmë!
Meqë po cek temën e ushqimit, dua të falënderoj mamin nga fisi i Caushëve, e cila për mua gatuante qofte pa qepë e pa piper, apo makarona e fasule pa salcë domatesh, ngaqë unë kisha stomak të ndjeshëm. Me kalimin e viteve dhe në kohën studentore, u mësova të ha gati çdo gjë, përfshirë edhe fasule me salce të kuqe, sepse gjatë muajit të aksionit apo të shërbimit ushtarak nuk doja të bija në sy si “vajzë e përkëdhelur”. Faleminderit për durimin e gjatë!
Nga ju, ne të tria, kemi emra shumë të bukur. Unë isha e vetëdijshme se emri që më dhatë mua ishte në një variant të ri, të padëgjuar më parë në Shqipëri. Ndryshimi ishte i vogël, veçse një shkronjë më shumë nga varianti i njohur e shumë i përdorur, Julia. Po shkronja K-ja në rrokjen e fundit e bënte emrin më tingëllues e më përkëdhelës, sikur të donte të tregonte se unë do të isha e tillë përgjithmonë. J U L I K A në vend të J U L I A! Mesa di unë, jam Julika e parë në Shqipëri në vitin 1960. Ju prutë një emër të ri për vajzat shqiptare. Për vite të tëra, unë isha e vetmja Julikë. Po nuk mbeta e vetmja se ky variant u pëlqye shumë së pari nga komshia që banonte vetëm ca kate më poshtë në të njëjtën shkallë të pallatit. Moshatarja ime ndryshoi emrin. As sot nuk e di me dokumente apo vetëm në thirrjen nga prindërit, por për fat, ata u larguan në një banesë tjetër dhe unë mbeta Julika origjinale. Sa herë vizitoj Shqipërinë dëgjoj shumë “Julika”, por tani e kam kuptuar sesa përpara kohës ishit ju, që zgjodhët variantin e emrit i cili fitoi popullaritet.
Gëzuar e për shumë vite e festofshi përvjetorin e martesës!
Me dashuri vajzat,
Loreta, Julika, Rafaela
